________________
(૪) સમકિતના સડસઠ બોલ:
સમકિતની પ્રાપ્તિ, પાલન, સંવર્ધન તથા સ્થિરીકરણ માટે ચાર પ્રકારની શ્રદ્ધા, ત્રણ લિંગ, દસ પ્રકારનો વિનય, ત્રણ શુદ્ધિ, પાંચ દૂષણ, આઠ પ્રભાવક, પાંચ ભૂષણ, પાંચ લક્ષણ, છ યતના, છ આગાર, છ ભાવના અને છ સ્થાન મળીને સમકિતના સડસઠ બોલ શાસ્ત્રોમાં બતાવ્યા છે.
પૂજ્યપાદ ન્યાયવિશારદ, મહોપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજાએ સમતિના આ સડસઠ બોલ ઉપર સુંદર સજઝાયની ગુજરાતી ભાષામાં રચના કરી છે, જે ખૂબ જ મનન - ચિંતન કરવા જેવી છે.
* ચાર પ્રકારની શ્રદ્ધાઃ (૧) પરમાર્થ સંસ્તવઃ આ જગતમાં જો કોઈ પરમાર્થ હોય તો તે જીવ - અજીવ વગેરે તત્ત્વો છે. આ જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, સંવર, નિર્જરા, બંધ, મોક્ષ તત્ત્વોનું વારંવાર ચિંતન-મનન કરવું, તે તે તત્ત્વોના અર્થોને વિચારીને મનમાં દઢ કરવા તે પરમાર્થ સંતવ નામની પહેલી શ્રદ્ધા કહેવાય.
જિનશાસનના દરેક તત્ત્વો અદ્ભુત છે. વારંવાર તેની ઉપર ચિંતન – મનન કરીએ તો જ તેનાં રરયોને સ્પર્શી શકાય. જેમ જેમ તેની ઉપર વિચારણા કરીશું તેમ તેમ નવો નવો રસ પેદા થવા લાગશે. ભૌતિક સાધનોનો ઉપભોગ કરવા છતાં ય જે આનંદ અનુભવાય તે આનંદની પ્રાપ્તિ આ પરમતત્ત્વોના ચિંતનથી પેદા થાય છે. પણ જે લોકો સતત સિનેમાના ગીતો જ ગાયા કરતા હોય, ક્રિકેટની કોમેન્ટ્રી સાંભળવામાં કે મેચ જોવામાં જ સમય વેડફતા હોય, માત્ર રાજકારણની વાતોના વડા કરવામાં દિવસો પસાર કરતાં હોય તે લોકોને આવા અલૌકિક આનંદની ગંધ પણ શી રીતે આવે ?
વારંવાર તત્ત્વોનું ચિંતન કરવાથી પરમાત્મા અને પરમાત્માના વચનો પ્રત્યે શ્રદ્ધા પેદા થાય છે. પેદા થયેલી શ્રદ્ધા વધુ મજબૂત થાય છે. સમ્યગદર્શન નિર્મળ બને છે. આ શ્રદ્ધાના બળે અભયકુમારે આત્મકલ્યાણ સાધ્યું હતું.
(૨) ગીતાર્થ સેવાઃ સમ્યગ દર્શનને નિર્મળ બનાવવા જેમ પરમાર્થ સંસ્તવ જરુરી છે, તેમ આ પરમાર્થના જ્ઞાતા ગુરુભગવંતની સેવા પણ જરૂરી છે.
સંયમી અને ગીતાર્થ મુનિઓની ત્રણ પ્રકારે સેવા કરવી જોઈએ. જેઓ સંયમ પાળે તે સંયમી કહેવાય. સંયમ એટલે સર્વવિરતિ (સાધુ) ધર્મ રુપ સત્તર પ્રકારનું ચારિત્ર. હિંસા, જૂઠ, ચોરી, મૈથૂન અને પરિગ્રહ. આ પાંચ મોટા આશ્રવો છે, એટલે કે ૨૮
વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ ,
