________________
| () સમકિતવત - રવીકાર
સમ્યગદર્શન સ્વીકારવા માટે સૌ પ્રથમ નીચેની પ્રતિજ્ઞા કરવાની હોય છે.
પ્રતિજ્ઞા રાગ-દ્વેષ, અજ્ઞાનાદિ તમામ દોષોથી રહિત વીતરાગ પરમાત્માને હું ભગવાન તરીકે સ્વીકારું છું. પાંચ મહાવ્રતને ધારણ કરનારા સુવિહિતસંયમી સાધુઓને હું ગુરુ તરીકે સ્વીકારું છું. સર્વજ્ઞ ભગવંતોએ બતાડેલા તત્ત્વને હું ધર્મ તરીકે સ્વીકારું છું. તે સિવાયના રાગ-દ્વેષી કે અજ્ઞાની દેવ-દેવતા-દેવીઓને હું ભગવાન તરીકે માનીશ નહિ. પાંચ મહાવ્રતોનું પાલન નહિ કરનારા બાવા-સંન્યાસી-ફકીર વગેરેને ગુરુ માનીશ નહિ. ભગવાને કહેલી વાતો સિવાયની અન્ય વાતોને ધર્મ તરીકે માનીશ નહિ.
સમયમર્યાદા: આજીવન . ... વર્ષ દંડ ...
દરેક વ્યક્તિએ ઉપર પ્રમાણેની પ્રતિજ્ઞા લઈ લેવી જોઈએ. પૂર્વે જણાવેલ રાજાભિયોગ, બલાભિયોગ, ગણાભિયોગ વગેરે છ આગારો - છૂટ - તો છે જ. તે સિવાયની કોઈ છૂટો સત્ત્વશાળી વ્યક્તિએ રાખવાની જરુર નથી.
બને ત્યાં સુધી દોષ સેવવો જ નહિ. છતાં ય ક્યારેક પરિસ્થિતિ જ તેવી નિર્માણ પામેકે દોષ સેવ્યા વિના ચાલે તેમ જ ન હોય તો ઓછામાં ઓછો દોષ સેવવાની જે કાળજી લેવાય તે યતના (જયણા) કહેવાય, જ્યાં યતના નથી, તે ધર્મને ધર્મ કહી શકાય નહિ. જયણા તો ધર્મની જીવાદોરી છે. ધર્મની માતા છે. માતા વિના પુત્ર શી રીતે જન્મી શકે?
તેથી શક્ય હોય તો સત્ત્વશાળી બનીને ઉલ્લાસભેર, કોઈપણ છૂટછાટ વિનાનું સમક્તિ ઉચ્ચરવું જોઈએ. પણ જો તેવું સત્ત્વ ન હોવાના કારણે છૂટછાટ રાખવી જ પડે તેમ હોય તો તે જયણાપૂર્વકની જોઈએ. તે છૂટોને એકી સાથે નોંધી રાખવી જોઈએ. પોતાની શક્તિની, પરિસ્થિતિની અને આસપાસના સંયોગની ગંભીરતાથી વિચારણા કરીને, વ્રત ભંગ ન થાય તે માટે ના છૂટકે રાખવી પડતી છૂટોની જયણા રાખવી. અને તે રીતે પણ સમકિત વ્રત તો ઉચ્ચરવું જ, પણ વ્રતભંગના ભયે કે છૂટ ન રાખવાના લોભે વ્રત જ ન લેવું, તે તો કોઈ સંયોગમાં ઉચિત નથી.
સુદેવ, સુગુરુ ને સુધર્મ સિવાય ક્યાંય નમન - વંદનાદિ કરવાની જરૂર નથી.
પેલા ધનપાળ કવિ! મહારાજા ભોજના દરબારમાં જવાનું થાય ત્યારે તેને નમવું તો પડે જ ને? દેવ ગુરુ - ધર્મ સિવાય બીજાને શા માટે નમું? તેણે રસ્તો શોધી કાઢ્યો. પોતાના હાથની આંગળીમાં ભગવાન ઋષભદેવના ચિત્રવાળી વીંટી પહેરે. હવે નમનવંદનાદિ કરતી વખતે હાથ એ રીતે જ જોડે કે જેથી વીંટીમાં રહેલા ભગવાનને જ નમન-વંદન ભાવપૂર્વક થાય. હોય કે પ૩
આરતી કરી વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખી
