________________
હવે તે થાકી ગયો હતો. પસીનાથી રેબઝેબ થયો હતો. તરસ પણ સખત લાગી હતી. પાણી મેળવવા આમ તેમ નજર કરી પણ કોઈ તળાવ દેખાતું નહોતું. ક્યાંક પાણી મળી જશે તેવી આશાએ તે આગળ વધ્યો.
સામે એક ઝાડની ડાળી ઉપર બાંધેલી પાણીની મશક દેખાઈ. “જો આ મશકનો માલિક મને પાણી આપે તો મારી ઇચ્છા આ પાણી પીવાની છે. કોણ છે આ મશકનો માલિક?” તે બોલ્યો.
તે સાંભળીને ડાળી પર લટકતાં પાંજરામાં રહેલો પોપટ માણસની ભાષામાં બોલ્યો, “હે મુસાફર ! પ્રભુ નામના વૈદરાજની આ પાણીની મશક છે. તેઓ ઔષધી શોધવા જંગલમાં ગયા છે. હું કાંઈ આ પાણીની મશકનો માલિક નથી કે તને પાણી પીવાની રજા આપું?”
તે વખતે ગુણધરે કહ્યું, “હે પોપટ ! તું જરા ય ચિંતા ન કર. હું માલિકની રજા વિના કોઈપણ વસ્તુ ગ્રહણ કરતો નથી. અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત મેં સ્વીકારેલ છે. તેથી મોત આવે તો ભલે આવે પણ આ પાણી અદત્ત હોવાથી હું નહિ જ પીઉં. અદત્ત વસ્તુ ગ્રહણ કરવી તે ભયંકર પાપ છે.”
ગુણધરને એટલી જોરદાર તરસ લાગી હતી કે જેના કારણે તેને ચક્કર આવવા લાગ્યા. તે જમીન ઉપર બેસી ગયો. તેના પ્રાણ જાણે કે નીકળું નીકળું થઈ રહ્યા હતા.
પણ આશ્ચર્ય ! એકાએક પોપટ અને પાંજરું અદ્રશ્ય થઈ ગયાં. એક દિવ્યપુરુષ વૃક્ષ ઉપરથી નીચે આવ્યો. પ્રેમથી તેણે ગુણધરને પીવા માટે પાણી આપ્યું. પાણી પીને ગુણધર સ્વસ્થ થયો. તે વખતે તે દિવ્યપુરુષે ગુણધરને કહ્યું, “હે ગુણધર! આમાં આશ્ચર્ય પામવાની જરાય જરૂર નથી. હું વિપુલા નામની નગરીનો સૂર્ય નામનો વિદ્યાધર છું. આ જંગલમાં વિશદ નામના મારા પિતામુનિવરની દેશના સાંભળવા આવ્યો હતો, ત્યારે તે તેમની પાસે અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત લીધું હતું, બરોબર ને?
ગુણધરે કહ્યું, “હા, તે વાત તો બરોબર છે, પણ હાલ તે કેમ યાદ કરવું પડ્યું?”
સાંભળો, મારી પાસે પુષ્કળ ધન-સંપત્તિ હોવા છતાં ય મને ચોરીનું વ્યસન વળગ્યું છે. બીજાનું ધન હું લૂંટી લઉં છું. મારા પિતા-મુનિએ મને જોવાના કારણે, મને સુધારવા ચોરી ન કરવાનો ઉપદેશ આપ્યો હતો. પરંતુ મને નિયમ લેવાનું મન થયું જ નહિ. તે વખતે તને નિયમ લેતો જોઈને મને નવાઈ લાગી હતી.
આ ગુણધર વેપારી શી રીતે આ નિયમ પાળી શકશે? શું તેને પારકું ધન મફતમાં મળતું જોઈને લેવાની ઇચ્છા નહિ થાય? શું તે ક્યાંય નહિ લલચાય? મારે અવસરે તેની પરીક્ષા કરવી પડશે. કે ૮૩ [
મ વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખી લો
