________________
-
હોય તો સાચો શ્રાવક તેમને તે કાર્ય સોંપી દે. કૃષ્ણમહારાજા તથા ચેડારાજાને પોતાના સંતાનોનો પણ વિવાહ નહિ કરવાનો નિયમ હતો, પણ જેમના સંતાનોના વિવાહની જવાબદારી સ્વીકારનાર અન્ય ન હોય તો શ્રાવક – શ્રાવીકાએ પોતે જ તે જવાબદારી નિભાવવી પડે. તેમ કરવા છતાં ય તેમને અતિચાર ન લાગે, કારણકે જો શ્રાવક શ્રાવીકા પોતાની જે કન્યા દીક્ષા લેવા ન ઈચ્છતી હોય તેને ન પરણાવે તો તે સ્વચ્છંદચારિણી – કુલટા બને તો જૈન શાસનની નિંદા થાય તથા પોતે લીધેલા વ્રતની હાંસી થાય. પરણાવ્યા પછી તો તે તેના પતિને આધીન થવાથી તેવું ન બને. કદાચ પરણાવ્યા પછી પણ કોઈના જીવનમાં તેવું બને તો પણ માતા - પિતાના વ્રત કે ધર્મ ની નિંદા ન થાય કારણ કે પરણાવ્યા પછીની જવાબદારી માતા - પિતાની નહિ પણ પતિની ગણાય છે.
1
-
તેથી પોતાના સંતાનો સિવાયની અન્ય વ્યક્તિઓના સંતાનોના લગ્ન કરાવાય નહિ. હું આનો વિવાહ કરાવું તો મને કે મારા પુત્રાદિને પણ સારી કન્યા મળે, એવી ભાવનાથી કે સગા – સંબંધી – સ્નેહીઓ – પાડોશીઓ વગેરેના સંબંધો સારા રાખવાની ઈચ્છાથી તેમના સંતાનોના વિવાહ કરવા કે તેમને પરણાવવા તે પરવિવાહકરણ કહેવાય. જેમ બીજાના સંતાનોના સગપણ – લગ્ન વગેરે ન કરાય તેમ બીજાના લગ્ન પ્રસંગોમાં હાજરી પણ શી રીતે અપાય ? કદાચ તેવા પ્રસંગે વ્યવહારથી – સમાજની મર્યાદા સાચવવા કે દાક્ષિણ્યથી હાજરી આપવી જ પડે તો તેમાં હૃદયથી આનંદ ન હોય. ‘આ કરવા જેવું તો નથી જ, પણ છૂટકો નથી માટે કરવું પડશે તેવી લાચારીથી તેવા પ્રસંગોમાં તે હાજરી આપે, પણ તેમાં આનંદિત તો ન થાય.’
આ અતિચાર અંગે બીજા આચાર્યો એમ કહે છે કે પર એટલે બીજી સ્ત્રી. તેની સાથે પોતાનો વિવાહ કરવો. એટલે કે પોતાની એક પત્ની હોવા છતાં ય કામવાસનાની પૂર્તિ માટે અસંતોષથી બીજી સ્ત્રી સાથે વિવાહ કરવો તે પરવિવાહકરણ. સ્વદારાસંતોષનું વ્રત લેનારે એક પત્ની હોય તો બીજી સ્ત્રી સાથે લગ્ન ન કરવું જોઈએ.
(૨) અપરિગૃહિતાગમન : પરિગૃહિતા એટલે ગ્રહણ કરેલી. અપરિગૃહિતા એટલે બીજા વડે ગ્રહણ નહિ કરાયેલી માલિક વિનાની વેશ્યા, સ્વચ્છંદચારિણી, જેનો પતિ પરદેશ ગયો હોય તે કુલવતી સ્ત્રી, વિધવા, કન્યા વગેરે. આ બધી અપરિગૃહિતા સ્ત્રીઓ કહેવાય. તેમની સાથે ભોગ ભોગવવાથી આ અતિચાર લાગે. આમ તો વ્રત ભંગ જ છે. પણ અપરિગૃહિતાગમન કરનારની સમજણ એ હોય કે મારે તો પરસ્ત્રીગમનનો ત્યાગ છે. આ માલિક વિનાની સ્ત્રીઓ પરસ્ત્રી નથી. તેથી મારે વ્રતભંગ થતો નથી.’' આવી તેની વ્રત સાપેક્ષતા હોવાથી તે ભંગાભંગ રૂપ અતિચાર ગણાય. (૩) ઈત્વરપરિગૃહિતાગમન : ઈત્વર = થોડા સમય માટે, પરિગૃહિતા
વ્રત ધરીયે
ગુરુ સાખ
--)
-
=
