________________
જો ચોરી નહિ કરવાનો નિયમ ચુનીલાલને હોત તો ઘરે ડબીમાં નીચે પડેલા ચાર હીરા જોવા મળ્યા ત્યારે જ તેઓ તે હીરા ભાઈચંદને પાછા આપવા જાત. પરિણામે જૂઠું બોલવાનો, દીકરાને ગુમાવવાનો કે પુત્રવધુને વિધવા બનાત્માનો પ્રસંગ જ ન બનત. નિયમ ન કરવાના કારણે ચોરી કરી, જૂઠું બોલ્યા, સંસાર ઉજ્જડ બનાવ્યો, દીકરો ગુમાવ્યો અને ચોરેલા હીરા પાછા સોંપવા પડ્યા તે વધારામાં ! ચોરીથી થતાં આલોકના નુકસાનોને ધ્યાનમાં રાખીને તરત આ વ્રત લઈ લેવું જોઈએ.
પરમાત્મા મહાવીરદેવ દેવાનંદા બ્રાહ્મણીની કુક્ષીમાં આવેલાં. તેમનું નીચગોત્રકર્મ પૂર્ણ થતાં તેઓને ત્રિશલાજીની કુક્ષીમાં સ્થાપન કરવામાં આવ્યા. પરંતુ દેવાનંદા બ્રાહ્મણી તીર્થંકર પરમાત્માને જન્મ આપવાનું સદ્ભાગ્ય કેમ ગુમાવી બેઠી ? તેની કુક્ષીમાંથી પુત્ર કેમ ચોરાયો ? તેનું કારણ મળે છે તેના પૂર્વભવમાં.
ત્રિશલા અને દેવાનંદા પૂર્વભવમાં દેરાણી-જેઠાણી હતા. દેરાણીનો સરસ મજાનો હાર જોઈને જેઠાણીથી ન રહેવાયું. તેણે એકવાર લાગ જોઈને તે હાર ચોરી લીધો. પછી તેના ઘાટમાં થોડો ઘણો ફેરફાર કરીને પહેરવા લાગી.
દેરાણીએ પોતાનો હાર ઘણો શોધ્યો પણ મળ્યો નહિ. જુદા ઘાટમાં તે જ હાર જ્યારે જેઠાણીના ગળામાં જોયો ત્યારે દેરાણીને ખ્યાલ તો આવી ગયો, પરંતુ તેણે ઝઘડો ગમતો નહોતો. તેણે તે વાત ગુપ્ત રાખી.
જ્યારે જેઠાણી મરણશય્યા પર હતી, ત્યારે તેને પોતાની ભૂલનું ભાન થયું. તે વિચારવા લાગી, “કમાલ કહેવાય ! મારી દેરાણી તો દેવી છે દેવી ! મેં તેનો હાર ચોરી લીધો, તેને પાછો પણ ન આપ્યો, તેને ખબર પણ પડી ગઈ, છતાં ય તે કાંઈ બોલતી પણ નથી. ધન્ય છે તેને !’’
આ જેઠાણી મરીને દેવાનંદા બ્રાહ્મણી બની. દેરાણી મરીને ત્રિશલા ક્ષત્રિયાણી થઈ. જેઠાણીએ દેરાણીનો પૂર્વભવમાં હાર ચોર્યો હતો તો આ ભવમાં જેઠાણી રુપ દેવાનંદાએ પોતાના પુત્રરત્નને ગુમાવ્યો. દેરાણીએ થઈ ગયેલી ચોરીને સહન કરી હતી, ફરિયાદ નહોતી કરી તો તેને ત્રિશલા તરીકેના આ ભવમાં ત્રણ લોકના નાથ દેવાધિદેવ તીર્થંકર પરમાત્માની પુત્રરુપે પ્રાપ્તિ થઈ.
આ પ્રસંગને સતત નજરમાં રાખીને નાની કે મોટી, કિંમતી કે સસ્તી, આકર્ષક કે સાદી કોઈપણ વસ્તુને માલિકની રજા વિના નહિ લેવાનો નિર્ણય કરી દેવો જોઈએ.
‘મોટી ચોરી કરવી નહિ” તેવા આ ત્રીજા અણુવ્રતનું પાલન થઈ શકે તે માટે કેટલાક નિયમો પણ ધારણ કરવા જોઈએ. તેમાં કોઈ છૂટછાટ રાખવી હોય તો તે પણ રાખી શકાય. ભૂલ થઈ જાય તો તેનો દંડ પણ નક્કી કરી શકાય.
* વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ
