________________
સ્થાન આપ્યું.
ચન્દ્રે પોતાના ગુપ્તચરોને કુંભની માહિતી માટે ગોઠવી દીધેલા. એક દિવસ અચાનક ગુપ્તચરો દ્વારા સમાચાર મળ્યા કે કુંભ રાજ્યની પૂર્વદિશાની સરહદમાં પોતાના સાથીઓ સાથે પ્રવેશ કરી રહ્યો છે.
તરત જ ચન્દ્રે પોતાના સશસ્ત્ર સૈનિકોને કુંભની ચારે દિશામાં ગોઠવી દીધા. અને અધવચ્ચે કુંભનો રસ્તો રોકી દીધો.
કુંભે ચારે બાજુથી છટકવાના પ્રયત્નો કર્યાં, પણ જ્યારે તેને ખ્યાલ આવી ગયો કે હવે હું ચારે બાજુથી ઘેરાઈ ગયો છું, છટકવાના કોઈ જ ચાન્સ નથી ત્યારે વિચારમાં પડી ગયો.
તે જ વખતે ખુલ્લી તલવાર સાથે આવીને ચન્દ્રે ત્રાડ પાડી. ‘શસ્રો નીચે મૂકીને શરણે આવી જા. જરા ય છટકવાની કે ઉસ્તાદી કરવાની કોશિશ કરીશ તો મોતને ભેટીશ.
કુંભ તરત જ ઘોડા પરથી ઊતરીને, શસ્ત્રો નીચે મૂકી ચન્દ્રના શરણે આવ્યો. તરત જ ચન્દ્ર પણ તલવાર સૈનિકને આપીને ઘોડા પરથી નીચે ઊતરીને કુંભને ભેટી પડ્યો. અને લાગણીભર્યા સ્વરે બોલ્યો, “કુંભ ! હું ચન્દ્ર નામનો સેનાપતિ છું. ચિંતા ન કરીશ. જો તું આજથી લૂંટફાટ, બળાત્કાર, અપહરણ વગેરે હલકા કાર્યો છોડી દે તો હું રાજાને સમજાવીને તને કાયમ માટે મુક્ત કરાવીશ.”
ચન્દ્રની અહિંસા, ઉદારતા અને વિશાળતા જોઈને કુંભ તો છક્કડ ખાઈ ગયો. શત્રુ પ્રત્યે પણ કેવી ઉમદાવૃત્તિ ! “ધન્ય ચન્દ્ર, ધન્ય ચન્દ્ર” તેમ તેનું હૃદય પોકારવા લાગ્યું. તરત જ તેણે કહ્યું, “હે અહિંસાના પૂજારી ! તારી તમામ આજ્ઞા મને શિરોમાન્ય છે. આજથી હું કાંઈ પણ પાપ નહિ કરું.”
રાજાને સમજાવીને ચન્દ્રે તે કુંભને પોતાનો વિશ્વસનીય સહાયક સેનાપતિ બનાવ્યો.
પેલી બાજુ યુવરાજ સૂર્ય રાજ્ય મેળવવા ઇચ્છી રહ્યો છે, પણ પિતા હજુ તેનો રાજ્યાભિષેક કરતા નથી, રાજ્યની તીવ્ર આસક્તિથી સૂર્ય વિચારે છે, “મારો બૂટ્ટો બાપ જ્યાં સુધી જીવે છે, ત્યાં સુધી મને રાજ્ય ક્યાંથી મળે ? આ બૂઢ્ઢો રાજ્ય છોડતો જ નથી ને મરતો ય નથી. હવે તો મારે જ તેને યમસદનમાં મોકલીને રાજ્ય પડાવી લેવું પડશે.’’
સંસારનાં સુખોમાં આસક્ત બનેલો આત્મા કયું પાપ ન કરે ? તેને વળી સગું કોણ? જેનાથી સ્વાર્થ સધાય તે સગાં, બાકીના બધા પરાયાં. આ છે સંસારના સગાની વ્યાખ્યા. વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ
૬૨
