________________
પાસેથી તે તે ફળો પૂજનીય સાધુ - સાધ્વીજી ભગવંતો આખાં વહોરતા નથી. કારણ કે તેના સાચા માલિક તેની અંદર રહેલા જીવોએ તે તે શરીરો આપ્યા નથી. જો તેવા સચિત્ત ફળ વહોરે તો ભલે સ્વામી - અદત્તાદાન ન લાગે, પણ જીવ-અદત્તાદાનનું પાપ તો લાગે જ.
પરંતુ ગૃહસ્થોએ જ્યારે પોતાના માટે તેનો રસ કાઢ્યો હોય કે તેના ટુકડા કર્યા હોય, અને ત્યારબાદ પણ ૪૮ મિનિટ પસાર થઈ ગઈ હોય, ત્યારે તે રસ કે ટૂકડા અચિત્ત થવાથી તેમાં જીવ હોતો નથી. હવે તેનો સ્વામી જ તેનો માલિક ગણાય. તેવા અચિત્ત ફળાદિ જો તેનો માલિક, ભાવથી વહોરાવે તો ગુરુભગવંતો તે વખતે વહોરે છે. કારણ કે જીવે પોતાનું શરીર છોડી દીધું હોવાથી, તે હવે માલિક નથી, માટે તેની સંમતિ લેવી જરુરી નથી, જ્યારે માલિક એવો ગૃહસ્થ પોતે તો આપી જ રહ્યો છે. તેથી અહીં સ્વામી અદત્તાદાન કેજીવ અદત્તાદાન, કોઈ દોષ નથી. આ જીવ-અદત્તાદાનથી અટકવું તે જીવ-અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત કહેવાય.
(૩) તીર્થકર અદત્તઃ જેની રજા ભગવાને ન આપી હોય તે કરીએ, ખાઈએ, પીએ તો તીર્થંકર અદત્તાદાન નામનું પાપ લાગે. - સાધુ ભગવંતોને નિષ્કારણ આધાકર્મી (સાધુના માટે સ્પેશ્યલ બનાવાયેલી) વસ્તુ લેવાનો ભગવાને નિષેધ ફરમાવ્યો છે. માંદગી વગેરે કારણે લેવાની અપવાદે છૂટ આપેલ છે. પણ તેનું કારણ ન હોય તો તે આધાકર્મી વસ્તુઓ તીર્થંકર-અદત્ત કહેવાય. જો સાધુસાધ્વીજી નિષ્કારણ તેવી વસ્તુઓ વહોરે તો તેમને તીર્થંકર-અદત્તાદાનનું પાપ લાગે.
તે જ રીતે શ્રાવકોને પણ રાત્રિભોજનાદિ ૨૨ અભક્ષ્ય, ૩ર અનંતકાય વગેરેનો ભગવંતે નિષેધ કરેલ છે. આ બધું તીર્થંકર-અદત્ત ગણાય. જો શ્રાવકો રાત્રિભોજન વગેરે અભક્ષ્યોનું કે કંદમૂળ વગેરે અનંતકાયનું સેવન કરે તો તેમને તીર્થંકર-અદત્તાદાનનું પાપ લાગે.
આ તીર્થકર – અદત્તાદાનના પાપથી અટકવું તે તીર્થકર અદત્તાદાન વિરમણ વ્રત કહેવાય.
(૪) ગુરુ અદત્તઃ ગુરુભગવંતની સંમતિ વિના જે ચીજ ગ્રહણ કરવામાં આવે તે ગુરુ - અદત્તાદાન કહેવાય.
ગૃહસ્થ ઉલ્લાસભેર વહોરાવેલી રોટલી-દાળ-ભાત-શાક વગેરે વસ્તુઓ ગ્રહણ કરી હોવાથી તેમાં સ્વામી અદત્તાદાનનો દોષ ન લાગ્યો. ૪૮ મિનિટ પસાર થયા બાદ ઉલ્લાસભેર વહોરાવાયેલા કેરીનો રસ વગેરે ગ્રહણ કર્યા હોવાથી તેમાં સ્વામી અદત્તાદાન કે જીવ-અદત્તાદાનનો દોષ ન લાગ્યો. વળી ઉપરોક્ત વસ્તુઓ પરમાત્મા વડે નિષિદ્ધ જિક ૭૯
વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખી છે.
