________________
- ઓઢવાનું ગમે ખરું?
તે ખાય ખરો, પણ તેમાં તેને મજા ન હોય, પીએ પણ વેઠ વાળીને. તે બરોબર જાણે છે કે હું આ બધું કરું તો ય છેવટે તો મારે મરવાનું જ છે. આ બધી ચીજો મને કાંઈ ઉગારનારી નથી. મારા માટે કોઈજ લાભ કરનારી નથી. મારા માટે સંસારની આ બધી ચીજો નગુણી છે.
બસ, સમકિતીને પણ સંસારની તમામ ચીજો નગુણી લાગે. સંસારી ચીજોનું સેવન કરવું પડે તો ય તેમાં તે મજા ન માણે. વેઠ ઉતારીને ચલાવે.
જંબુસ્વામીના પૂર્વના ભાવમાં રહેલો શીવકુમાર તરીકેનો આત્મા ! વૈરાગ્ય જોરદાર ઊભરાયો પણ પિતા દીક્ષા લેવાની રજા આપતા નથી ! છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠ કરીને શેષ જિંદગી વિતાવી. કેમ કે તેને આ સંસાર નગુણો લાગ્યો હતો. ક્યાંય તેને મજા નહોતી આવતી ! ક્યાંય તે સુખચેનથી રહી શકતો નહોતો. તેનામાં નિર્વેદ પેદા થયો હતો.
(૪) અનુકંપા દયા, કરુણા
સામાન્ય રીતે દરેક જીવને સુખ વહાલું લાગે છે, જયારે દુઃખ જરા ય ગમતું નથી. પોતાના દુઃખને દૂર કરવા તે બધા જ પ્રકારના ધમપછાડા કરતો હોય છે, પછી ભલેને તેમ કરતા બીજા જીવો દુઃખો પામે! તેની તેને જરા ય ફિકર હોતી નથી.
પણ સમકિતી આત્માની વાત તો ન્યારી હોય છે. તે માત્ર પોતાનાં જ દુઃખો દૂર કરવાની ઇચ્છા ધરાવતો નથી, પણ સાથે સાથે જે કોઈ દુઃખી હોય, તે બધાયના દુઃખો દૂર થાય તેવી સતત ભાવના ભાવતો હોય છે.
ભક્તિ કરવાની બાબતમાં પાત્ર-અપાત્રનો વિવેક સાચવવાની વાત મહાપુરુષોએ કરી છે, પણ અનુકંપાની બાબતમાં તેવો વિવેક કરવાની વાત કોઈએ ય કરી નથી. કારણ કે અનુકંપા સર્વ જીવોના વિષયમાં કરવાની છે. અનુકંપા કરવામાં પક્ષપાત કે ભેદભાવ રાખવાની સ્પષ્ટ મનાઈ ફરમાવાઈ છે.
તેમાંય જે જીવો આપણી ઉપર અપકાર કરતાં હોય તેવા જીવો ઉપર તો આપણી ભાવકરુણા વિશેષ ઉભરાવવી જોઈએ.
પરમાત્મા મહાવીરદેવ ! કેવી અદ્ભુત વહેતી હતી તેમના રોમરોમમાં સર્વ જીવો પ્રત્યે કરુણા !
ચંડકોશીયો આવ્યો ડંખ દેવા તો કરુણાસાગરે તેને આપ્યો આઠમો દેવલોક ' સંગમ આવ્યો ધસમસતો પરમાત્માને કાળચક્ર દ્વારા ખતમ કરવા તો ભગવાને આપ્યું તેને આંસુનું દાન! (અભવ્ય હોવાથી તેને બીજું કોઈ દાન દઈ શકાય તેમ નહોતું.!) ( ૪૦
વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ ,
