________________
જોઈએ.
(૩) પ્રતિષ્ઠાનઃ પીઠ/પાયોઃ બધાં વાહનો પૃથ્વીપીઠ ઉપર રહે છે. જેમ ઇમારત પાયા ઉપર ટકે છે, તેમ બધા ધર્મો સમકિત ઉપર ટકે છે. સર્વ ધર્મોના પાયો સમતિ છે.
એકડા વિનાના મીંડાની શી કિંમત? પાયા વિનાની ઈમારતની શી વેલ્યું? તેમ સમકિત વિનાના ધર્મની ખાસ કોઈ વેલ્યું નથી. માટે જીવનમાં સમકિતને પ્રથમ સ્થાન આપવું જોઈએ.
(૪) આધારઃ દુનિયામાં કોઈ પણ વસ્તુ આધાર વિના રહી શકતી નથી, તેમ વિનયાદિ તમામ ગુણો પણ સમકિત રુપ આધાર વિના પોતાનું સ્થાન ટકાવી શકતા. નથી. સમકિત આધ્યાત્મિક જીવનનો આધારસ્તંભ છે.
(૫) ભાજન પાત્ર. ભોજન, પાણી વગેરે પદાર્થો પાત્ર = વાસણ વિના ટકી ન શકે તેમ ધર્મરૂપી અમૃત પણ સમકિત રુપી ભાજન વિના ટકી શકે નહિ. તેથી જેમ ભોજનનો ઇચ્છુક પહેલા વાસણની જ તજવીજ કરે તેમ ધર્મના ઈચ્છુક મારે પણ સૌ પ્રથમ જીવનમાં સમકિતને સ્થિર કરવાની મહેનત કરવી જોઈએ.
(૬) નિધિ ભંડાર (ખજાનો. જો ખજાનો મળી જાય તો પુષ્કળ રત્નોની માલિકી સહજમાં થઈ જાય. જેને નિધિ મળ્યો તેને કઈ સંપત્તિ ન મળી? સમકિત એ નિધિ છે. જુદા જુદા જ્ઞાન; દર્શન; ચારિત્ર વગેરે રત્નો છે. જેની પાસે સમકિત રુપી નિધિ આવ્યો, તેની પાસે જ્ઞાનાદિ ગુણો આવ્યા વિના રહેતા નથી.
આ રીતે વારંવાર સમકિતની છ ભાવનાઓ ભાવતાં રહેવું જોઈએ. જૈન તત્ત્વજ્ઞાનના છ પાયા = છ સ્થાનો;
જૈન ધર્મના તત્ત્વજ્ઞાનનો પાયો છે તેના છ સ્થાનો. આ છ સ્થાનોને બરોબર સમજ્યા વિના, તેની ઉપર અકાટ્ય શ્રદ્ધા પેદા કર્યા વિના કોઈ પણ આત્મા જીવનવિકાસ સાધી ન શકે.
આપણા બધાની ઇચ્છા આધ્યાત્મિક ઉન્નતિને પ્રાપ્ત કરવાની છે. જીવનનો સાચો વિકાસ કરવાની છે. તો આપણે પણ જિનશાસનના તત્ત્વજ્ઞાનના આ છ પાયાને બરોબર સમજી લેવા જોઈએ.
જે આ છ સ્થાનો પર શ્રદ્ધા ધરાવતો નથી તે જૈન હોય તો ય છૂપો નાસ્તિક છે. તેનો વિકાસ ક્યારે થશે? તે મોટો વિકરાળ પ્રશ્ન છે.
સમકિતના ૬૭ બોલમાં આ છ સ્થાનોનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. અભવ્ય આત્માઓ પહેલાં ૪સ્થાનો ઉપર હજુ શ્રદ્ધા પેદા કરી શકે છે, પણ તેના છેલ્લાં બે સ્થાનો ઉપર તો તેમને ય શ્રદ્ધા પેદા થતી નથી. આપણે જો છેલ્લાં બે સ્થાનો ઉપર ( ૪૬ ના રોજ વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખી
