________________
પણ આ સાતેય કર્મોનો સંપૂર્ણ નાશ કરવામાં આવે ત્યારે જે સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થાય તે ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ કહેવાય. તે ક્ષાયિકસમ્યક્ત્વના સ્વામી શ્રેણિક મહારાજા હતા. અને આ ક્ષાયિક સમકિતના પ્રભાવે તેઓ તીર્થંકર નામકર્મ બાંધી શક્યા હતા.
સમક્તિ એટલે પ્રભુના વચન ઉપર અકાટ્ય શ્રદ્ધા. ક્યાંય શંકાનું નામનિશાન નહિ. સુદેવ-સુગુર-સુધર્મ પ્રત્યે ઉભરાતું બહુમાન. જે આચરણમાં ન આવી શકે તે બદલ પારાવાર દુઃખ. પ્રભુની આજ્ઞાને જેમણે આચરણમાં ઉતારી હોય તેમના પ્રત્યે હૃદયમાં ભરપૂર અહોભાવ. શ્રેણિક મહારાજાના સમકિતની પ્રશંસા તો દેવલોકની સભામાં સાક્ષાત્ ઇન્દ્ર મહારાજાએ કરી હતી. અને તેથી શ્રેણિકરાજાના સમકિતની દઢતાની પરીક્ષા કરવા દેવલોકમાંથી એક દેવ આવેલો. પ્રસંગ કાંઈક આવો બન્યો હતો.
મગધ દેશના મહારાજા શ્રેણિક રાજગૃહી નગરીમાં રહી રાજ્યકારભાર ચલાવતા હતા. એક વાર ત્રણ લોકના નાથ દેવાધિદેવ પરમાત્મા મહાવીરદેવ વિચરતા વિચરતા રાજગૃહી નગરીની બહારના ગુણશીલ નામના ચૈત્યમાં પધાર્યા. મોટા સમારોહપૂર્વક ઠાઠમાઠથી શ્રેણિક મહારાજા પ્રભુ મહાવીરદેવને વાંદવા આવ્યા. વંદનાદિ કરી સમવસરણમાં પરમાત્માની દેશના સાંભળવા બેઠા.
થોડી વારમાં એક કોઢીયો માણસ ત્યાં આવ્યો અને પ્રભુજીની ચરણ-સેવા કરતાં કરતાં પોતાના શરીરમાંથી નીકળતાં પરુ તથા લોહી વગેરેથી પ્રભુને પગે વિલેપન કરવા લાગ્યો. આ દૃશ્ય જોતાં જ ક્ષાયિક સમકિતના સ્વામી શ્રેણિકને ગુસ્સો આવ્યો.
મારા જોતાં પ્રભુની આ આશાતના? એમ વિચારતાં કાંઈ ક૨વા જાય તે પહેલાં તો પ્રભુવીરને છીંક આવી. તે સાંભળી પેલો કોઢીયો બોલ્યો “મરો.”
પ્રભુવીરને મરવાની વાત કરનારો આ કોણ પાક્યો છે ? હમણાં જોઈ લઉં છું. એવું વિચારી શ્રેણિક કાંઈક કરવા જાય ત્યાં તો તેને પોતાને જ છીંક આવી. તરત પેલો કોઢિયો બોલ્યો, “ઘણું જીવો.”
હવે શ્રેણિક ચમક્યો. ભગવાનને મરવાનું અને મને જીવવાનું આ કેમ કહે છે ? જવાબ મેળવવા માથું ખંજવાળે છે ત્યાં તો અભયકુમારને છીંક આવી અને પેલો કોઢિયો બોલ્યો. “જીવો અથવા મરો.”
હજુ શ્રેણિક કાંઈક વિચારે તે પહેલાં જ અચાનક ત્યાં આવી ચડેલા કાલસૌરિક કસાઈને પણ યોગાનુયોગે તે જ વખતે છીંક આવી અને પેલો કોઢિયો “ન જીવો કે ન મરો.'' બોલીને ઊભો થઈ ચાલતો થયો. લોહી-પરુથી ભગવાનની આશાતના કરનારા અને ભગવાનને ‘મરો' કહેનારાને તો સજા કરવી જ જોઈએ એમ વિચારી શ્રેણિકે વ્રત ધરીયે ગુરુ સાખ
૨૦
