Vijayanand abhyudayam Mahakavyam athwa Atmaramji charitam

Author(s): Hiralal Hansraj
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha

Page 72

ચતુર્થ : / अस्माभिश्चिंतितं चान्य, दन्यमेव विजूंभितम् । મનોરથાતુ સર્વે ન, તસતસ સ્થિતી: ૫ ૨૬ છે
અમોએ ચિંતવ્યું કંઈ ! અને નિવડી પડ્યું કંઈ ! તથા અમારા મનના સર્વે મનોરથો તો મનમાં જ રહ્યા. मनोरथद्रुरस्माकं, मरुता मेघजालवत् । વૈવેર દાંતતાં ગીત:, નવસરે | ૨૦ |
પવને કરીને જેમ વાદળાંઓનો સમૂહ, તેમ અમારો મનોરથરૂપી વૃક્ષ, ફલને અવસરે જ ખરેખર દેવે નાશ કર્યો.
તાર્કિક શિરોમણિ પૂર્વાચાર્ય થઈ ગયા છે, તેઓના કરેલ અર્થ ભાષ્ય, ચૂર્ણિનિક્તિ , ટીકા આદિ દ્વારા જે છે, તે જ સત્ય છે. તો પણ પરીક્ષા કરવા બેઠા તો પૂરી કરવી જોઈએ. રત્નચંદજીના ધરાવેલ અર્થ પ્રાયઃ અન્ય ઢંઢકોથી વિપરીત અને ટીકાદિની સાથે મળતા તેમને માલુમ પડ્યા. તેથી વધારે હર્ષથી તેમની પાસે ભણવા લાગ્યા. કેટલુંક અપૂર્વ જ્ઞાન પણ રત્નચંદજીની પાસેથી તેમણે પ્રાપ્ત કર્યું. સંવત ૧૯૨૦નું ચોમાસું તેમણે આગ્રામાં જ કર્યું. રત્નચંદજીની પાસે ઘણી મુદત સુધી આત્મારામજીને રહેવાની ઇચ્છા હતી, પરંતુ જીવણરામજીના બોલાવ્યાથી ચોમાસું વીત્યા બાદ તેમની પાસે જવા તૈયાર થયા. તે વખતે રત્નચંદજીએ તેમને કહ્યું કે-“મારી તમને છેલ્લી શીખામણ એ છે કે જિનપ્રતિમાની કદિ નિંદા કરવી નહિ, પેશાબવાળા હાથ પુસ્તકને લગાડવા નહિ, અને દાંડો પોતાની પાસે રાખવો નહિ.” એ ત્રણ વાતો આત્મારામજીએ સ્વીકારી. વળી આત્મારામજીના પૂછવાથી રતનચંદજીએ કહ્યું કે કાનમાં દોરો પરોવી મોઢા ઉપર મુહપતી રાખવી, એ શાસ્ત્રાધાર નથી. પછી ખાત્રી કરવા સારુ તેમણે ફરીને ઘણાંક શસ્ત્રો તપાસી જોયાં. પછી તેમણે નિશ્ચય કર્યો કે, હું મારી પોતાની શક્તિ વડે ભવ્ય લોકોની આગળ સત્ય વાત પ્રકટ કરીશ. તે જેમને રુચશે, તે ગ્રહણ કરશે એવો વિચાર કરી આગ્રેથી તેઓ દિલ્હી ગયા. ત્યાં તેમને વિપ્નચંદજી વગેરે સાધુ મળ્યા. તેમણે આત્મારામજીની પાસે શાસ્ત્ર ભણવાં શરૂ કર્યા અને સાથે જ ત્યાંથી વિહાર કરી માલેરકોટલામાં ગયા. ત્યાં આત્મારામજીએ વિપ્નચંદજીને કહ્યું કે તમે પેશાબવાળો હાથ વગર ધોયે હવે