________________ પદ્યાની પ્રતિજ્ઞા. પદ્માના એ ઉત્તરથી જયદેવ નિસ્તેજ બની ગયું. તેણે વિચાર્યું કે પદ્મા પોતાના ગુપ્ત આચાર-વિચારને થોડે અંશે પણ જાણતી હોવી જોઈએ અને તેથી જ તે દ્વિધાભાવે ઉત્તર આપે છે. જયદેવ હતાશ થતાં બેલે. “પણ તું જાણે છે કે હું કેવો છું ?" “સર્વરે, તે કાંઈ જાણતી નથી, પરંતુ મારા સાંભળવામાં જે કાંઈ આવ્યું છે, ' ઉપરથી હું અનુમાન કરી શકું છું કે તમે તમારાં કર્તવ્યથી ભ્રષ્ટ થયેલા છે; તમે પુરૂષ નામને ગ્ય નથી.” પડ્યાએ નિડરતાથી જવાબ આપ્યો. ત્યારે તું આપણું સગપણ-સંબંધને સંમતિ આપવાની નહિજને ?" જયદેવે આત્મસંયમ કરીને ફરીથી પ્રશ્ન કર્યો. પણ તમે, મેં તમારા વિષે જે કાંઈ સાંભળ્યું છે, તેવા છો કે હું સંમતિ ન આ?” પદ્માએ ઉત્તર આપવાને બદલે સામો પ્રશ્ન કર્યો. ધાર કે હુ તેં સાંભળ્યું તેજ છું; તે પછી તું સંમતિ આપીશ કે નહિ ?" જયદેવે વળી પૂછ્યું. એનો ઉત્તર તમારા અંતઃકરણને જ પૂછી જુઓ કે હું સંમતિ આપીશ કે નહિ ?' પદ્માએ સીધો ઉત્તર નહિ આપતા કહ્યું. પાનાં કથન થી જયદેવને પીત્તો ઉછળી આવ્યો. તેની આંખોમાંથી ક્રોધના અંગારા વર્ષવા લાગ્યા. અભિમાનથી તેનું મસ્તક ઉંચું થયું. પણ પવાનાં સૈદ તેનાં અંત:કરણ ઉપર એવી અસર કરી હતી કે તે પદ્મા જેવી રૂ સુંદરીને, તેને તિરસ્કાર કરીને હાથમાંથી જવા દેવાને રાજી નહોતો. તે ગમે તે ઉપાયે પદ્માને-સૈોંદર્યની પ્રતિમાને-પો. તાની બનાવવાને આતુર બની ગયો હતો અને તેથી તેણે પોતાના ક્રોધને, અપમાનને અને અભિમાનને સમાવી દીધાં. તેણે મહેડાં ઉપર કૃત્રિમ હાસ્યની 2 આણુને મૃદુ સ્વરે પૂછયું. “ઠીક, પણ તું કેવા પુરૂષને પુરૂષનાં નામને લાય ગણે છે ? તું કેવા પુરૂષની સાથે સગપણ-સંબંધ કરવાને ઇચ્છે છે ?' એ પ્રશ્નનો ઉત્તર આપવાને હું ખુશી નથી; પરંતુ તમારા માનની ખાતર તેનો ઉતર હું આપીશ.”પદ્મા એમ કહીને ઘડીવાર થોભી. તેની આંખ વિલક્ષણ પ્રકારનાં તેજથી ચમકવા લાગી, તેનું વદન પ્રફુલ્લ બન્યું, તેનું અંગ પુલકિત થયું અને તેનાં સર્વ રેમ ઉત્તેજીત
