________________ 120 વીરશિરામણી વસ્તુપાલ. બળતા હતા, તેના પ્રકાશથી તથા સૈનિકેની જૂદી જૂદી રાવટીઓથી છાવણીને એકંદર દેખાવ નાનાં ગામ જેવો દેખાતું હતું. રાત્રિને પ્રથમ પ્રહરજ ચાલતું હોવાથી સૈનિકે જાગતાજ હતા અને ઠેકાણે ઠેકાણે એકત્ર થઈને પિતાના પૂર્વજોનાં પરાક્રમની કથા ભાટચારણોનાં મુખેથી સાંભળતા હતા. " રાજા વીરધવલ તેના તંબુના અંદરના ભાગમાં વિચારગ્રત અવ સ્થામાં બેઠે હતો. તે શા વિચાર કરતો હશે, એ તો આપણે જાણું શકીએ નહિ, પરંતુ તેની એકંદર ચર્ચા ઉપરથી તે કોઈ ગંભીર પ્રકારના વિચારમાં નિમગ્ન થયેલે હેય, એમ અવશ્ય જણાતું હતું. થોડીવાર એ સ્થિતિમાં રહ્યા પછી તે એકદમ વિચારનિદ્રામાંથી જાગૃત, થઈ ગયો અને સામેથી ચાલી આવતી તરૂણી તરફ સ્મિત હાસ્યપૂર્વક જોઈ રહ્યો. આ તરૂણી બીજી કોઈ નહિ પણ તેની રાણી જયેલતા હતી. જયલતાનું સુંદર મુખ ક્રોધથી આરકત બની ગયેલું હતું અને તેની વિશાળ ચક્ષુઓમાંથી તેજની ધારા છુટતી હતી. તે પોતાના પતિની અત્યંત નજીક આવીને ઉભી રહી અને ક્ષણવાર ઉભી રહીને પછી વિરધવલ બેઠો હતો, તેજ આસન ઉપર તેની અડોઅડ બેસી ગઈ. - ક્ષણવાર એ સ્થિતિમાં પસાર થઈ ગઈ અને જ્યારે જયલતા કાંઈ પણ બેલી નહિ, ત્યારે વિરધવલે તેને મૃદુ વચનથી પૂછયું. “ખારી! શા હકીક્ત બની છે ? તું આટલી બધી ક્રોધાતુર કેમ જણાય છે ?" જયલતાએ પોતાના સ્વામીના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં તેની સામે માત્ર જોયું, પરંતુ મુખથી કાંઈ પણ ઉત્તર આપો નહિ. વિરધવલે જલતાને ક્રોધ શા કરવાના હેતુથી તેનાં મુખ, મસ્તક અને વાંસા ઉપર પ્રેમપૂર્વક ફેરવ્યો અને તે પછી પૂછ્યું “જયલતા ! તારા બંધુની સાં મારે કાંઈ બોલાચાલી થઈ છે કે શું ? કેમકે તારા ક્રોધ ઉપરથી એવું અનુમાન થઈ શકે છે.” બેલાચાલી !" જલતા રે', 'ક બેલી ઉઠી. “તે બનેની સાથે મારે માત્ર બેલાચાલી જ નહિ; કિ મોટી તકરાર થઈ છે. મારા ભાઈઓએ મારું અપમાન-સન્ત અમન કર્યું છે, એટલું જ નહિ પણ તેઓએ મને કટુ વચને કહેવામાં પણ કણ મૂકી નથી.” “એ તે હું પ્રથમથી જ જાણું તો કે તેઓ નારૂં કથન માન્ય રાખશે નહિ. ઠીક, પણ તેમણે તારું શું પમાન કર્યું છે તેને કેવાં કટુ વચને કહ્યાં છે?” વિરધવલે જરા ર બનીને પૂછ્યું.
