________________ સૌરાષ્ટ્ર ઉપર સ્વારી. ૧ર૧ આ “શું અપમાન!કેવાં કટુ વચનો!” જ્યલતાએ જુસ્સાથી કર્યું. “એ અપમાન અને એ વચનોને સંભારતાં મારાં અંગમાં અગ્નિ પ્રગટે છે, અપમાનને હું બહુ સંભારતી નથી, બહેન ભાઈનું અપમાન સહન કરતી આવી છે. સંસારની એ રૂઢી છે; પરંતુ તેમણે મને જે વચન કહ્યાં છે, તે અસહ્ય છે.” એ વચન તું મને કહી બતાવ એટલે તેનું વેર કેવી રીતે લેવું, - તેનો નિશ્ચય થઈ શકે.” વરધવલે આગ્રહથી કહ્યું. એ વચનો સાંભળીને નાહક તમને વ્યથા થશે. તમને દુઃખ થાય, એ હું જોઈ શકીશ નહિ; માટે એ વચન સાંભળવાનું મૂકી દઈને સુખે નિદ્રા લે અને પ્રભાતે યુદ્ધમાં તમારું બાહુબળ દર્શાવીને એ મદન્મત બનેલા તમારા સાળાઓને મહાત કરે.” જયલતાએ કાંઈક શાંત બનીને કહ્યું. * “ભલે એ વચને કહેવાની તારી ઈચ્છા ન હોય, તો તે માટે મારો આગ્રહ નથી. એ તો તારી મુખચર્યા ઉપરથી જ જાણી શકાય તેમ છે કે એ નરપશુઓએ તારું અપમાન કરવામાં અને તને વામ્બાણે મારવામાં જરા પણ કચાશ રાખેલી નથી.” વીરધવલે એ પ્રમાણે કહીને જયલતાના ક્રોધને શાંત કરવાના આશયથી આગળ ચલાવ્યું. પણ વહાલી ! તું તે માટે દિલગીર થઈશ નહિ. તે જ્યારે તારા બંધુઓને સમજાવવાની હિંમત કરી, ત્યારથી જ હું જાણતો હતો કે તેઓ તારાં કથનને માન્ય રાખશે નહિ, એટલું જ નહિ પણ તારું અપમાન કરવાને પણ ચૂકશે નહિ. કારણકે તેઓ ધન અને સત્તાના મદથી મત્ત બની ગયા છે અને તેથી જો તેઓ સારાસારના વિવેકને ભૂલી જાય, તો તેમાં કાંઈ આશ્ચર્ય પામવાનું નથી. ધવલક્કપુરથી અંહી સુધી ચડાઈમાં મારી સાથે આવવાનો તારો આશય તારા બંધુઓને સમજાવી તેમનું હિતજ કરવાનો હતો, એ પણ હું જાણું છું; પરંતુ જ્યારે તેઓ પોતાનું હિત જોઈ શકતા નથી, ત્યારે આપણે બીજું શું કરી શકીએ ? તેઓએ તારૂં જે અપમાન કર્યું છે–તને જે જે કટુ વેણો સંભળાવ્યા છે, તે માટે તને અવશ્ય ક્રોધ ઉત્પન્ન થયો હશે, પરંતુ તું તારા ક્રોધને શાંત કર; કારણકે નિરર્થક ક્રોધથી ક્રોધ કરનારને જ નુકશાન થાય છે. પહો ફાટતાંજ યુદ્ધ થશે અને યુદ્ધમાં હું એ નરાધમને બતાવી આપીશ કે વીરધવલની પ્રાણપ્યારીનું અપમાન કરવાનું કેવું ભયંકર પરિણામ આવે છે.” T
