________________ વેરની વસુલાત. 141 બેઠેલી હતી. તેનાં મસ્તકમાં અવનવી કલ્પનાઓ ઉદ્દભવતી હતી. સ્વામીને પ્રેમ શી રીતે મેળવ, મેળવ્યા પછી તેને શી રીતે ટકાવી રાખ, તેમને કયા ઉપાયોથી પ્રસન્ન રાખવા, તેમનાં હૃદયમાં કેવી રીતે સ્થાન પ્રાપ્ત કરવું અને તેમની પાસેથી કેવાં કેવાં સુખોની આશા કરવી ઇત્યાદિ. અનેક પ્રકારના વિચારો અને તરંગોને તે સેવી રહી હતી. જયદેવનું શયનગૃહ કિંમતી અને આકર્ષક સાધનોથી શણગારવામાં આવેલું હતું અને વ્યવસ્થા તથા સ્વચ્છતાથી તે એટલું બધું દીપાયમાન લાગતું હતું કે આવું શયનગૃહ રાજા વીરધવલને હશે કે કેમ, એ શંકાજનક હતું. દીપકેના પ્રકાશથી અને તેમાં બેઠેલી નેવયૌવના પાનાં અપૂર્વ સૌદWથી તે સ્વર્ગનાં વિમાન સદશ્ય જણાતું હતું. આ પદ્મા અનેક વિચાર-તરંગ કરીને થાકી ગઈપરંતુ જયદેવ આવ્યો નહિ. તે ચિંતવવા લાગી કે સ્વામીને આવતાં આટલી બધી વાર કેમ થઈ ? પલંગ ઉપર બેસી બેસીને તે કંટાળી ગઈ એટલે ત્યાંથી તે ઉઠી અને એકાદ ગ્રંથને પસંદ કરીને સમયને વ્યતિત કરવાને વાંચવા માટે હિંડોળા ઉપર બેઠી. સદાચાર એ સુખનું મૂળ છે, એ વિષયનું તે એક ધ્યાને વાંચન કરતી હતી, એટલામાં જયદેવ આવી પહોંચ્યો. શયનગૃહનાં કારમાં આવીને તે ક્ષણવાર ઉભે રહ્યો. સુરસુંદરી પદ્માને હિંડોળા ઉપર બેઠેલી અને એક ધ્યાને વાંચતી જોઈને તે ઘડીભર પોતાના નિશ્ચયને ભૂલી ગયે. તે ત્વરાથી એરડાની અં. દર ચાલ્યો ગયો અને પદ્યાની પાસે જઈને ઉભો રહ્યો. પદ્મા સ્વામીને આવેલા જોઈને એકદમ હિંડોળા ઉપરથી ઉઠી ગઈ અને ગ્રંથને તેના ઉપર ઉઘાડે મૂકીને શરમથી નીચું જોઈને ઉભી રહી. જયદેવ આ દેવીસ્વરૂપા સુંદરીને––નહિ તેના અલૌકિક રૂપ-લાવણ્યને જોઈને દિમૂઢ બની ગયે. માનિની પદ્યાનાં માનનું ખંડન કરવાને તેણે જે નિશ્ચય કર્યો હત, તે પલાયન થઈ ગયા. તેને પદ્મિની પવા ઉપર અનુરાગ તેનાં રૂપ ઉપર મોહ ઉત્પન થયો. તેણે તુરતજ પદ્યાને દઢાવલિંગન કર્યું. પવા સ્વામીના વ્યવહારથી શરમાઈ ગઈ અને તેના આલિંગનમાંથી છૂટવાને પ્રયાસ કરવા લાગી. જયદેવે હસતાં હસતાં કહ્યું. “પ્રિયતમા ! તારા આલિંગન– સુખમાંથી મને શા માટે મુક્ત કરે છે ? હવે તે આપણા શરીર-સંબંધ બંધાઈ ગયો છે અને તેથી મારે આ વ્યવહાર દોષપાત્ર નથી.” પડ્યાએ તેના જવાબમાં સ્વામીનાં મુખ સામે ભેદક દ્રષ્ટિએ જોયું. જયદેવ તેને અર્થ સમજી ગયા. પવાને આલિંગનમાંથી મુક્ત કરીને તે
