________________ 168 વિરશિરામણ વસ્તુપાલ. યથી મુછે તાલ દેતા હતા અને સૈનિકોની હારની હારો ખુલ્લી તરવાર અને ભાલાઓથી વિજયના ગર્વને પ્રદર્શિત કરતી હતી. મહામંત્રી વરતુપાલ અને સેનાનાયક તેજપાલ હાથી ઉપરથી ઉતરીને બન્ને રાજકુમારની સાથે બારોબાર રાજાની પાસે ગયા હતા અને તેથી તેમનાં આસને ખાલી હતાં. થોડી વારમાં નેકી પોકારવામાં આવી અને સભાજનો ઉભા થઈ ગયા. રાજા વિરધવલ કિંમતી વસ્ત્રોથી સુસજિત બનીને રાજસભામાં આવી પહોંચ્યો. તેની બન્ને બાજુએ તેના બને કુમારે, હતા, તેની પાછળ વસ્તુપાલ તથા તેજપાલ હતા. રાજા સભાજનોના સન્માનનો સ્વીકાર કરીને સિંહાસને બેઠા કે તુરતજ સભાજને પિતાનાં, આસન ઉપર બેસી ગયા. રાજાની એક બાજુએ વસ્તુપાલ અને તેજપાલ અને બીજી બાજુએ તેના બન્ને કુમાર વીરમદેવ અને વીસલદેવ બેઠેલા હતા. ' - પંડિતની આશીર્વચન અને કવિઓનાં કવિત બેલાઈ રહ્યાં છે તુરતજ રાજા વિરધવલે આસન ઉપર બેઠા બેઠા સભાજનોની તરફ જોઈને કહ્યું “સભાજન આજ અવસર અપૂર્વ છે. સેનાનાયક તેજપાલે ગધ્રાના બળવાન રાજા ઉપર જે વિજય મેળવ્યો છે, તે અત્યંત પ્રશસનીય છે. આ ચડાઈમાં તેણે જે બહાદુરી દર્શાવી છે અને રાજા ઘુઘુલને પકડી લાવીને તથા મહીકાંઠાના બીજા રાજાઓને વશ કરીને ધવલકપુરિનાં રાજતંત્રની જે સત્તા વધારી છે, તે માટે તેને જેટલું માન અને જેટલા ધન્યવાદ આપીએ તેટલાં થોડાજ છે. પાટણનાં રાજ્યની ચડતી કરવાનો આપણે આશય આ રીતે પાટણના સ્વતંત્ર બની બેઠેલા માંડલિકને વશ કરવાથી ધીમે ધીમે પૂર્ણ થતા જાય છે અને તે માટે આપણે ભગવાન સેમિનાથની કૃપાના આભારી છીએ.” - એટલું કહીને થોડીવાર રહી વિરધવલે આગળ ચલાવ્યું. અને સભાજને ! સેનાનાયક મંત્રીધર તેજપાલે રાજા થુથુલ ઉપર વિજય મેળવીને આપણું રાજ્યતંત્રનું ગૌરવ વધાર્યું છે, તે માટે તેમનું યોગ્ય સન્માન કરવાને આજને દરબાર ભરવામાં આવ્યો છે. મહામંત્રી વસ્તુપાલે પણ પિતાનાં વીરત્વ અને બુદ્ધિબળથી રાજકીય અવ્યવસ્થાને દૂર કરી શાંતિ સ્થાપવામાં જે કુનેહ દર્શાવી છે, તે માટે પણ તેમનું સન્માન કરવું એ આ પ્રસંગે અતિ પ્ય થઈ પડશે. હું આ બન્ને બંધુઓને સચિન ચૂડામણિનાં પદથી વિભૂષિત કરું છું અને તેમને ગરાસ તરીકે તેમની ઈચ્છામાં આવે તે વીશ ગામ આપવાનું જાહેર કરું છું.” - એ પ્રમાણે કહીને રાજાએ મંત્રી નાગડની સામે જોતું એટલે તેણે
