________________ પાટણની ચડતી કે પડતી ? 11 તેના શરીરને તપાસ્યું. તેના જાણવામાં આવ્યું. કે ઘુઘુલે આ અપમાનને સહન કરવા કરતાં પોતાની જીભ કરડીને આત્મઘાત કરવાનું પસંદ રાજે સભાને તુરતજ બરખાસ્ત કરવામાં આવી અને રાજા વીરધવલ તથા મહામંત્રી વસ્તુપાલ મૃત રાજા ઘુઘુલની અંત્યેષ્ટિ ક્રિયા કરવાની આજ્ઞા આપીને ચાલ્યા ગયા. કરમચંદની પુત્રવધૂ ચતુરાનું વચન સત્ય નિવડયું કર્મપ્રદાત્રી સત્તાની લીલા અજબ છે! જે રીતે નિર્દોષ નારી ચતુરાનું મૃત્યુ થયું હતું. તેજ રીતે ધૃધુલનું પણ મૃત્યુ થયું. આ ઘટના બની ગયા પછી કરમચંદ શેઠ પિતાની પુત્રવધૂના આત્મઘાતની હકીક્ત તથા છેવટે ઘૂઘુલે કરેલ પાપનું પરિણામ જાણીને પોતાના પરિવાર સાથે ધવલકપુરમાંથી અન્યત્ર ચાલ્યા ગયે. ઘુઘુલનાં મૃત્યુ પછી ઉદાર રાજા વિરધવલે મહામંત્રીની સલાહથી ગધ્રાના મંડલ દ્વારા તેના ભાણેજને સિંહાસન સુપ્રત કર્યું. ઉદાર અને સજજન પુરૂષો પોતાની ઉદારતા અને સજજનતાને કદિપણ વિસરતા નથી. પ્રકરણ 25 મું. પાટણની ચડતી કે પડતી? રાત્રિને દ્વિતીય પ્રહર ચાલતો હતો. રૂતુ શિયાળાની હતી. ઠંડી સખ્ત પડતી હોવાથી માનવસમૂહ નિદ્રામાં નિવૃત્તિનું સેવન કરી રહ્યો હતા. પ્રવૃત્તિપરાયણ બધાં જીવો-માન, પશુઓ અને પક્ષીઓ આ પ્રમાણે જ્યારે નિવૃત્તિનું સેવન કરતાં હતાં, ત્યારે નભોમંડલમાં વિરાજ ચંદ્ર પિતાનો ધર્મ બજાવી રહ્યો હતો. તેનાં સ્નિગ્ધ અને રૂપેરી અજવાળામાં સમસ્ત પૃથ્વી સ્નાન કરતી હતી અને શુભ્ર વસ્ત્ર પરિધાન કરી ? એકલી એકલી હસતી હતી. ધવલકપુરનાં દેવાલયનાં ઉજજવલ શિખરે ચંદ્રના અજવાળાની ઉજજવળતાને પ્રાપ્ત કરવાથી સવિશેષ ઉજવેલ જણાતાં હતાં અને તેમાં પણ નગરથી એકાદ કેસ દૂર આવેલાં શિવાલયુનું અત્યુચ શિખર અવર્ણનીય શોભાને પ્રકાશ કરતું હતું. આ શિવાલય નાનું હતું અને જો કે ધાર્મિક કે એતિહાસિક દષ્ટિએ તેનું કાંઈ મહત્વ નહેતું; તો પણ આસપાસ આવેલી વૃક્ષરાજના સમૂહને લઈ તે ગમ્મત હાથીની પેઠે એકલું પણ ઠીક ભતું હતું.
