________________ પંચગ્રામનું યુદ્ધ. 129 નહોતો અને ઉતમાં તો તે શિરોમણિ હતો. વિરધવલે દ્રવ્યના લેભથી જાલેરના સરદાર સામતપાલ, અનંગપાલ અને ત્રિલોકસિંહને પિતાની સેવામાં નહિ રાખતાં રજા આપી હતી, તે ઉપરના સંવાદથી જાણી શકાય છે. આ સરદારે તે પછી ભદ્રેશ્વરના રાજા ભીમસિંહ પાસે ગયા હતા અને ભીમસિંહે તેમને પોતાની સેવામાં તુરતજ રાખી લીધા હતા. ભીમસિંહ પ્રથમથીજ વીરધવલને નમણું આપવાને ખુશી નહોતો અને તેમાં ચૈહાણ સરદારે જેવા બળવાન અને કળાવાન ત્રણ વીર. મળવાથી તે વધારે જોરમાં આવી ગયો અને લાગ મળે તો વીરધવલની સાથે યુદ્ધ કરવાને પણ તૈયાર થઈ રહ્યો હતો. ચહાણ સરદારેએ ભીમસિંહને વિરધવલની કૃપણતાની વાત કહેલી હોવાથી તે પિતાના શત્રુની લોભવૃત્તિને માટે અંતરમાં ઘણી જ ખુશી થઈ ગયું હતું. તેણે ચૈહાણુ સરદારેની સલાહ અને ઉશ્કેરણીથી વીરધવલ રાજાને તાબે થવાનું અથવા તે યુદ્ધમાં ઉતરવાનું કહેણ મોકલ્યું અને પોતે પિતાનાં સૈન્યની તૈયારી કરી વીરવવલનાં આગમનની રાહ જોવા લાગ્યો. વિરધવલને ભીમસિંહનાં કહેણથી પગથી તે માથા સુધી જવાળા લાગી. તેણે ભીમસિંહના ભાટને રજા આપી દીધી અને સેનાને તૈયાર કરવાની આજ્ઞા ફરમાવી. ગુજરાતી સૈન્ય રાજાની આજ્ઞા મળતાંજ તુરતજ તૈયાર થઈ ગયું અને સમરાંગણમાં ઉતરવાને માટે સૈનિકે આનંદમાં મસ્ત બનીને ડોલવા લાગ્યા. આ યુદ્ધમાં પણ વિરધવલ જાતે જવાનો હતો અને તેની સાથે મહામાત્ય વસ્તુપાલ, મંત્રી તેજપાલ, સામંત જેહુલ અને સરદાર સેમવર્મા તથા ક્ષેત્રવર્મા જવાના હતા. ગુજરાતી સૈન્યની સરદારી આ વખતે વસ્તુપાલને આપવામાં આવી હતી અને જેહુલ, સેમવર્મા તથા ક્ષેત્રવર્માને ઉપસેનાપતિઓ ઠરાવવામાં આવ્યા હતા. સૈરાષ્ટ ઉપરની ચડાઈ વખત બીજા જે જે સામંતૌ અને સરદારને યુદ્ધમાં જવાનો લાભ મળ્યો નહોતો તે બધાને આ યુદ્ધમાં આવવાની તક મળી હતી અને તેથી ગુજરાતી સૈન્યનો વિસ્તાર આ સમયે ઘણે વધી ગયે હતો. સેનાની બધી તૈયારી થઈ જતાં વીરધવલ રાજ્યપાનીમાંથી યોગ્ય વખતે કચ્છ તરફ રવાના થયા અને મજલ દર મજલ કરતો ત્વરાથી પંચગ્રામ પાસે આવી પહોંચે. પંચગ્રામનું મેદાન રણભૂમિને લાયક જોઈને તેણે તેજ સ્થળે છાવણી નાંખી અને ભીમસિં. હને પિતાના આગમનના સમાચાર ભાટદ્વારા મોકલાવી દીધાં. ભીમસિંહને એ ખબર મળતાં જ તે પણ પિતાનાં કચ્છી સૈન્યની સાથે ભદ્રેશ્વરમાંથી રવાના થયો અને ઉતાવળથી પંચગ્રામ નજીક આવી
