________________ વીર શિરોમણી વસ્તુપાલ. આવતાં તે બીજા ઓરડામાં ચાલ્યો ગયો. તે પછી થોડીવારે એક તરૂણ સંન્યાસી ત્રિભુવનપાલના આવાસમાંથી બહાર પડે અને પાટણના મનુષ્યોથી ઉભરાઈ જતાં રાજમાર્ગમાં અદશ્ય થઈ ગયે. X X X X - મહાસામંત ત્રિભુવનપાલ પિતાના આવાસેથી સીધે રાજ્યમહાલય તરફ ગયો અને થોડી જ વારમાં ભીમદેવનાં નિવાસસ્થાને આવી પહં. તેને ભીમદેવની પાસે ગમે તે વખતે અને ગમે ત્યારે જવાની છૂટ હતી; તેથી તેને અંદર જવા માટે આજ્ઞા મેળવવાની અગત્ય નહોતી; તેમ છતાં તે દ્વાર પાસે જરા વાર ઉભો રહ્યો અને ઓરડાની અંદર કોઈ છે કે નહિ, તે દ્વારપાલ પાસેથી જાણ્યા પછી જ અંદર ગયે. ગુજરાતને નાથ અને પાટણનો પતિ મહારાજા ભીમદેવ વિરામાસન ઉપર વિચારગ્રસ્ત અવસ્થામાં આડો પડેલે હતો. તેનું ભવ્ય મુખ જે કે ચિંતાનાં સેવનથી કરમાઈ ગયું હતું, તો પણ તેની ઉપરનું રાજતેજ આછું આછું. પણું ચળકતું હતું. ભીમદેવે વચ્ચે સાદાં અને સફેદ પહેરેલાં હોવાથી તેને એકંદર દેખાવ રાજ કરતાં સંસાર ત્યાગી સંન્યાસીને વધારે મળતું આવતું હતું. ત્રિભુવનપાલે ઓરડામાં પ્રવેશ કર્યો એટલે તેના પગરવટને અવાજ થયો અને તે સાંભળીને ભીમદેવે તેની સામે જોયું. ત્રિભુવનપાલે નમન કર્યું અને આજ્ઞાની રાહ જે તે ઉભો રહ્યો. ક્ષણવાર વિચાર કરી ભીમદેવે ગંભીર અવાજે કહ્યું. “મહાસામંત ! બેસો. તમે મારી પાસે અત્યારે શા કારણથી આવ્યા છે, તે હું જાણું છું.” - ત્રિભુવનપાલે આશ્ચર્ય પામી આસન ઉપર બેસતાં કહ્યું, “મહારાજ! આટલું બધું માન મને શા માટે આપે છે ? મારો કાંઈ અપરાધ થયે છે કે આપ મને માનથી બેલાવો છો ?" | “ના, ત્રિભુવનપાલ ! તારે અપરાધ તે કાંઈ થયું નથી, પરંતુ આજે મારા મુખમાંથી તારા માટે માનના શબ્દ અચાનક નીકળી ગયા છે. વળી તું મહાસામંત હોવાથી તેને માનથી લાવવામાં શી હરકત છે ?" ' હરકત બધી છે જે આપ મને માનથી લાવશે તે હું સમજીશ કે આપની મારા ઉપર અવકૃપા થયેલી છે. મને આપનું માન નથી જોઈતું, પણ આપનાં નેહ અને કૃપા જઈએ છીએ.” ત્રિભુવનપાલે કહ્યું. “ઠીક; તારી એવી ઈચ્છા છે, તે હું તને પ્રથમની જેમજ - બોલાવીશ અને તારી ઉપર સ્નેહ અને કૃપા રાખશ; પરંતુ તું મારા
