________________ 102 વિરશિરોમણી વસ્તુપાલ. કાર્યો છે, તે અર્થને માટે તમારે રાજ્યકાર્યમાં ભાગ લેવાને અગત્ય હોય, એમ હું માનતા નથી. તમારે તે અજ્ઞાન મનુષ્યને ધર્મને ઉપદેશ આ પવાની સાથે તપશ્ચરણ કરીને આત્મકલ્યાણજ કરવાનું છે. તમે જે ખરેખર સન્યાસ-માર્ગ ગૃહણ કર્યો હોય, તો આ ઉપાધિમાં શામાટે પડે છે ? જગતના આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિથી મુક્ત રહીને તમારે એ. કાંતમાં ભગવાન સોમનાથનાં પવિત્ર નામનું સ્મરણ કરવાનું છે અને જે તમારાથી તેમ ન થઈ શકતું હોય, તે ભગવા વસ્ત્રને ત્યાગ કરે અને સંસાર-સંગ્રામમાં યાહામ કરીને પડે; કારણકે જેવા વિચાર તેવું વર્ત. ન રાખવું, એ સુજ્ઞ માણસનું કર્તવ્ય છે.” - શ્રીધરના ઉપર્યુક્ત કથનથી સંન્યાસી નિરૂત્તર થઈ ગયા. હવે શી રીતે વાત આગળ ચલાવવી, તેને વિચાર કરવા લાગે. કેટલાક સમય પછી તેણે વિચાર કરીને કહ્યું. “રાજકીય બાબતોમાં તમે હાથ નહિ નાંખવાનો નિશ્ચય કર્યો છે, એ ઠીક છે; પરંતુ ધાર્મીક બાબતમાં તે હાથ નહિ નાંખવાને તમે નિશ્ચય કર્યો નથી ને ?" શ્રીધરે તુરતજ જવાબ આપે. “તમે જરા સ્પષ્ટતાથી વાત કરે એટલે હું તેને સ્પષ્ટજ ઉત્તર આપીશ.” મારૂં કથન એવું છે કે પાટણનું રાજ્ય સ્થપાયું ત્યારથી જૈન આગળ પડતા થયા છે અને મહારાજ જયસિંહ અને કુમારપાલના સમયથી તો તેઓ રાજકીય દ્રષ્ટિએ બહુ આગળ વધી ગયાં છે, તે એટલે સુધી કે રાજ્યતંત્રને પણ પિતાના હાથમાં રાખવા લાગ્યા છે. આ કારણથી આપણું શૈવ ધર્મને કાંઈ થોડું ઘણું સહન કરવું પડયું નથી. સેનાપતિ વિમલ, મહામંત્રી મુંજાલ અને ઉદયને પાટણની રાજ્યસત્તાને કેવળ પિતાના હાથમાં રાખી હતી અને તેથી જૈન ધર્મની કેવી અને કેટલી ઉન્નતિ થઈ ગયેલી છે, એ તમારી જાણ બહાર નથી. હજી પણ જેનોમાં જોર નરમ પડ્યું નથી અને તેમાં વળી વરધવલે વસ્તુપાલ અને તેજપાળને ધવલપુરના રાજ્યતંત્રના મંત્રીઓ નિયુક્ત કર્યાથી તેઓનું જોર વધી ગયું છે અને ભવિષ્યમાં હજીપણ વધી જશે અને તેથી શૈવ ધર્મને ઘણુંજ સહન કરવું પડશે. આ કારણને તમારે ખરા શિવભક્ત તરીકે ખાસ વિચાર કરવાનું છે અને તે માટે તમારે પૂરતી સહાય કરવાની છે. મંડલેશ્વર લવણુપ્રસાદ અને વીરધવલ જૈનધર્મના પક્ષપાતી છે. અને તેથી તેમના હાથમાં જે ગુજરાતનું રાજ્ય રહેશે, તે શૈવ ધર્મને ઘણું જ નુકશાન થશે, એ નિઃસંશય છે અને તેથી ધામક દ્રષ્ટિએ પણ તમારે પાટણનું રાજ્યતંત્ર શૈવધર્મીના હાથમાં રહે, એવો પ્રયાસ
