________________ મંત્રી શ્રીધર. 101 પાટણની રાજ્યગાદીના ખરા હકદાર મહાસામંત ત્રિભુવનપાલન મહારાજ ભીમદેવના ઉત્તરાધિકારી ઠરાવીને રાજ્યતંત્ર સેંપી દેવું આ પ્રમાણે કરવાથીજ પાટણની પ્રભુતા અને ગુજરાતનું ગૌરવ જળવાઈ રહેશે અને નહિ તે મેં કહ્યું તેવું પરિણામ આવશે; પાટણ પાયમાલ થશે-ગુજરાતને ગર્વ ગળી જશે.” સન્યાસી એ પ્રમાણે કહીને પિતાનાં કથનની મંત્રીશ્વર ઉપર શી અસર થઈ છે, એ જેવાને તેના મુખ પ્રતિ જોઈ રહ્યો. શ્રીધરે અન્યાસીનું કથન સાંભળી લીધું. તે તેનાં કથનથી જરાપણું ઉશ્કેરાયો નહિ. તેણે ક્ષણવાર વિચાર કરીને શાંતિથી કહ્યું. “પાટણ પાયમાલ થશે; ગુજરાતને ગર્વ ગળી જશે, એ તમારૂં કથન વિચારવા ગ્ય છે; પરંતુ તે પ્રમાણે ક્યારે થશે કે જ્યારે કાંતે પાટણમાં રાજ્યદ્રોહીઓ ઉત્પન્ન થઈ વિદેશીઓને તેડી લાવશે ત્યારે અને કાંતે પાટણના રાજા પ્રજા ઉપર અઘટિત જુલમ ગુજારશે ત્યારે. આ સિવાય તમારું કથન ખરૂં પડવાને ભય રાખવાની જરૂર નથી. મહારાજ ભીમદેવ શું કારણથી મૌન બેસી રહ્યા છે અને વિરધવલે સ્થાપેલાં નવાં રાજ્યતંત્રની શા માટે ઉપેક્ષા કરે છે, એની તમને ખરી ખબર નથી એટલે જ તમે ઉશ્કેરાઈ ગયા છે અને લેહીની નદીઓ તથા ભયંકર અંધાધુધીનું ભવિષ્ય ભાખવા બેઠા છો. પાટણના પ્રજાજને, સામતિ, સરદારે, મંત્રીઓ અને માંડલીકે, મહારાજ ભીમદેવે વીરધવળને યુવરાજ બનાવ્યું તેથી ઉશ્કેરાઈ ગયા છે, એ તમારું કથન કેવળ ખોટું છે. કદાચ ડાં સ્વાર્થધાધુઓને તેથી નારાજ થવાનું કારણ મળ્યું હશે, પરંતુ તેથી બધા ઉશ્કેરાઈ ગયા છે, એમ કહેવું એ કેવળ એકતરફી કથન છે અને તેથી તે વિશ્વાસ જન્ય નથી. પાટણની પ્રજાને અને પાટણના અધિકારીઓને મહારાજ ભીમદેવ અને હું સારી રીયા જાણીએ છીએ. તેઓ મહારાજ ભીમદેવનાં કાયથી ઉશ્કેરાઈ જાય તે સંભવ નથી. વિરધવલે ધવલપુરમાં નવું રાજ્યતંત્ર સ્થાપન કર્યું છે, એ મહારાજ ભીમદેવની જાણ બહાર નથી; પરંતુ તેણે જે કાંઈ કર્યું છે, તે મહારાજની સલાહ વિના કર્યું નથી અને તેથી તે સંબંધમાં તમારે શંકાશીલ થવાની અગત્ય નથી. વળી ધવલક્કપુરનું રાજ્યતંત્ર સ્થાપન મહારાજ ભીમદેવના નામથી જ ચાલવાનું છે અને ચાલે પણ છે અને તમારે ધ્યાનમાં રાખવાનું છે કે રાજકીય બાબતોમાં હાથ નહિ નાંખવાને મેં નિશ્ચય કર્યો હોવાથી મારી કીર્તિને કલંક લાગે કે ન લાગે, એ સાથે મારે કોઈ સંબંધ નથી. સન્યાસી મહારાજ ! જે અર્થે તમે સંસારનો ત્યાગ કરીને સાધુધર્મ સ્વી