________________
श्री स्थानाङ्गसूत्र सानुवाद भाग १ २ स्थानकाध्ययने उद्देशः ३ जम्बूद्वीपादेः वेदिकादेः वर्णनम् ९१-९२-९३ सूत्राणि पम्हावईओ, दोसुभाओ, दो रयणसंचयाओ, दो आसपुराओ, दो सीहपुराओ, दो महापुराओ, दो विजयपुराओ, दो अप[व]राजिताओ, दो अवराओ [अरयाओ], दो असोयाओ, दो विगयसोयाओ, दो विजयातो, दो वेजयंतीओ, दो जयंतीओ, दो अपराजियाओ, दो चक्कपुराओ, दो खग्गपुराओ, दो अवज्झाओ, दो अउज्झाओ ३२ (६)। दो भद्दसालवणा, दो गंदणवणा, दो सोमणसवणा, दो पंडगवणाई, दो पंडुकंबलसिलाओ, दो अतिपंडुकंबलसिलाओ, दो रत्तकंबलसिलाओ, दो अइरत्तकंबलसिलाओ, दो मंदरा, दो मंदरचूलिताओ। धायतिसंडस्स णं दीवस्स वेदिया दो गाउयाई उड्ढमुच्चत्तेणं पन्नत्ता ।। सू० ९२।। कालोदस्स णं समुद्दस्स वेइया दो गाउयाई उड् उच्चत्तेणं पन्नत्ता। पुक्खरवरदीवड्डपुरच्छिमद्धेणंमंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणेणं दो वासा पन्नत्ता बहुसमतुल्ला जाव भरहे चेव एरवए चेव, तहेव जाव दो कुराओ पन्नत्ताओ० देवकुरा चेव उत्तरकुरा चेव, तत्थ णं दो महतिमहालता महहुमा पन्नत्ता, तंजहा-कूडसामली चेव पउमरुक्खे चेव, देवा गरुले चेव वेणुदेवे चेव पउमे चेव, जाव छव्विहं पि कालं पच्चणुभवमाणा विहरंति। पुक्खरवरदीवड्ड-पच्चच्छिमद्धे णं मदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणेणं दो वासा पन्नत्ता, [तंजहा]-तहेव नाणत्तं कूडसामली चेव महापउमरुक्खे चेव, देवा गरुले चेव वेणुदेवे पुंडरीए चेव। पुक्खरवरदीवड्डे णं दीवे दो भरहाई, दो एरवयाई, जाव दो मंदरा दो मंदरचूलियाओ। पुक्खरवरस्स णं दीवस्स वेइया दो गाउयाई उड्डमुच्चत्तेणं पन्नत्ता। सव्वेसि पि णं दीवसमुद्दाणं वेदियाओ दो गाउयाइं उड्डमुच्चत्तेणं पण्णत्ताओ (२) । सू०९३॥ (મૂળ) જંબૂદ્વીપ નામના દ્વીપની વેદિકા બે ગાઉ ઊંચી કહેલી છે. લવણસમુદ્ર ચક્રવાલવિખંભ (ગોળની પહોળાઈ) વડે બે
લાખ યોજનાનો છે. લવણસમુદ્રની વેદિકા બે ગાઉ ઊંચી કહેલ છે. lહ૧// ધાતકીખંડ નામના દ્વીપના પૂર્વાર્ધમાં મેરુપર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશાએ બે ક્ષેત્ર કહ્યા છે. તે બહુસમતુલ્ય છે થાવત્ ભરત અને રવત ક્ષેત્ર, જેમ જંબૂદ્વીપના ભરત તથા ઔરવતનું વર્ણન કર્યું છે તેમ અહિં પણ એવી જ રીતે જાણવું, યાવત્ બન્ને ક્ષેત્રમાં મનુષ્યો, છ પ્રકારના કાલના (છ આરાના) અનુભાવને અનુભવતા થકા વિચરે છે. તે આ ભરત અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં વિશેષ એ કે–ફૂટશાલ્મલી અને ધાતકી વૃક્ષ છે. બે વસ્લ (સુવર્ણકુમાર જાતીય) દેવ છે ने तमना नाम वे मने सुदर्शन छ (१). ધાતકીખંડ દ્વીપના પશ્ચિમાદ્ધમાં મેરુપર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણ દિશાએ બે ક્ષેત્ર કહ્યા છે, તે બહુસમતુલ્ય છે, યાવત્ ભરત અને એરવત ક્ષેત્ર, યાવત્ છ પ્રકારના કાલના અનુભાવને અનુભવતા થકા વિચરે છે. તે ભારત અને ઐરાવત ક્ષેત્રમાં એટલું વિશેષ છે કે–ફૂટશાલ્મલી અને મહાધાતકી નામે વૃક્ષ છે. સુવર્ણકુમારજાતીય વેણુદેવ અને પ્રિયદર્શન નામના દેવો છે. ધાતકીખંડ નામના દ્વીપને વિષે, ભરત, ઐરવત, હૈમવત, વૈરણ્યવત, હરિવર્ષ, રમ્યફવર્ષ પૂર્વવિદેહ, અપરવિદેહ, દેવકુરુ, ઉત્તરકુરુ, દેવકુરુના મહાવૃક્ષો, દેવકુરુના મહાવૃક્ષના વાસી દેવો, ઉત્તરકુરુ, ઉત્તરકુરુના મહાવૃક્ષો અને ઉત્તરકુરુના મહાવૃક્ષવાસી દેવો, એ દરેક બળે જાણી લેવા (૨). युहिमवंत, महामत, नि५५, नीबवान, भी, शिपरी, शाती, शपाती (वृत्तवैतादय)ना सना। સ્વાતીદેવ, વિકટપાતી, વિકટાપાતી (વૃત્તવૈતાઢ્ય)ના વાસી પ્રભાસદેવ, ગંધાપાતી, ગંધાપાતી (વૃત્તવૈતાઢ્ય)ના વાસી અરુણદેવ, માલવંતપર્યાય, માલવંતપર્યાય(વૃત્તવૈતાદ્ય)ના વાસી પઘદેવ, માલવંત (ગજાંત પર્વત), ચિત્રકૂટ
124
