________________
• ૩૬૬ ઃ મધપૂડે
આ કાકા કાલેલકર, નાગ
૧ ની ૨ (૧૧ અ૨૭
ઉનાળાને તાપ ઢાંકવા જેમ વણ સૃષ્ટિ ચારેકોર કરતાં હું સારી રીતે ઓળખું છું, તે એટલે ફેલાય છે તેમ સાધુ સંત જીવનની વિષમતા ભૂલા- વિધાન નથી કે હું એને રાજખજાનામાંથી આટલી વવા સર્વત્ર વિચરે છે એ કેટલું ભાગ્ય છે! બધી સેના મહાર આપું, એ મારા ભાઈ તરીકે
માગતું હોય તે હું મારું સર્વસ્વ અર્પણ કરી
દઈશ. પણ રાજ્યના ખજાનાની બાબતમાં ભાઈને અક્કલને પુરવઠે.
સંબંધ રાખવો ન્યાય વિરૂદ્ધ છે, ન્યાય સર્વના
માટે સરખે છે.' આટલું બોલી શાસ્ત્રીએ પિતાના જાણીતા અંગ્રેજ સાહિત્યકાર ડે. જોનસનને
ભાઈના હાથમાં ફક્ત બે જ સેના મહોર મૂકી. એકવાર એક માણસ સાથે વાદવિવાદમાં ઉતરવું પડયું. ડે. જનસેને પિતાની વાતનું એવી તે યુક્તિપૂર્વક સમર્થન કર્યું કે સામેનો માણસ
નવી શોધ. નિરુત્તર જ બની જાય. પણ પેલો તે ગુંદરિયો પ્રખ્યાત વૈજ્ઞાનિક એડિસનને સભા સમારંભ હતો, કેમે તે વાતને સ્વીકાર ન હતે. ડો. ની પ્રત્યે હંમેશા અચિ જ રહેતી. તેઓ માનતા દલીલબાજી સામે બીજે ઉત્તર પણ મળે તેમ ન હતું. હતા કે, આવા સમારંભમાં “ સમયના લીલામ ' તેથી પેલે બોલ્યો કે, “ડે. આપ શું કહેવા માગે સિવાય બીજું કશું જ હોતું નથી. એક વખત છો તે જ મને સમજાતું નથી.'
પિતાના નિકટના મિત્રના અતિ આગ્રહથી એક છે, જેનસેન આ જવાબ સાંભળી તુરત જ સમારંભમાં એમને જવું પડયું. ત્યાં ગયા પછી બોલી ઉઠયા, “મારું કહેવું તમને નહિ સમજાતું તેઓ એવા કંટાળી ગયા છે, તેમને ત્યાંથી ભાગી હેય, પણ એ સમજવા પૂરતે અલને પુરવડે છૂટવાનું મન થયું. પિતાને કોઈ જોઈ ન જાય ભારે જ તમને પૂરો પાડે એવી જવાબદારી મેં એવી તકેદારીથી એડિસન સભામાંથી છટકી બહાર સ્વીકારી નથી.
નીકળ્યા. ત્યાં જ તેમને એક મિત્ર મળી ગયે... દી
મિત્રે તરત જ કહ્યું, “ અરે ! તમે બહાર કેમ ઉભા નિસ્વાર્થ જાય.
છે ? ચાલો આપણે અંદર જઈએ અને હાં, તમે બેસતા વર્ષે પેશવાના દરબારમાં દરેક બ્રાહ્મણને હમણાં હમણું શી નવી શોધ કરી રહ્યા છો ?' દક્ષિણ આપવાનો રિવાજ હતે. શિવાની પડખે વૈજ્ઞાનિક એડિસને ધીમેથી કહ્યું: “ભાઈ ! બેસી નાના ફડનવીસ દરેકની ગ્યતા પ્રમાણે દક્ષિણા હમણું તે હું અહીંથી કઈ રીતે નાશી છુટવું આપવાનો આંકડો બોલતા. શ્રી રામશાસ્ત્રી તે એની જ શોધ કરી રહ્યો છું.' પ્રમાણે દરેક બ્રાહ્મણને દક્ષિણ આપતા. વીશ સેના મહોર !” ફડનવીસને અવાજ
વિશ્વબેન્ક. આવ્યું.
ઈ. સ. ૧૯૪૫ ના ડીસેમ્બરની ૨૭ મી એ આટલે દક્ષિણાને આંક જોઈ રામશાસ્ત્રી વિશ્વબેન્કની સ્થાપનાને માન્યતા અપાઈ ૧૯૪૬ ચમકી ઉઠયા. દક્ષિા લેનાર બ્રાહ્મણ સામે નજર જીનની ૨૫મીથી બેંકે પોતાની કાર્યવાહી શરૂ કરી. કરી તે સામે પોતાને ભાઇ દક્ષિણ લેવા ઉભો
એનું આખું નામ છે. “ધી ઈન્ટરનેશનલ બેંકહતો. રામશાસ્ત્રીને થંભી ગયેલો જોઈ નાનાફડનવીસ શેર રીકન્સ્ટ્રકશન એન્ડ ડેવલપમેન્ટયુદ્ધને કારણે ફરીથી બોલ્યા “વીશ સેના મહોર '.
ખુવાર થયેલા કે ઓછા વિકસેલા દેશના ઉત્પાદનમાં “ફડનવીસ સાહેબ ! આ મારા ભાઈને આપના વૃદ્ધિ કરવા અને જીવન ધોરણ ઉંચું લાવવા માટે
