________________
:lilIIII
NIHINHINHIN
IIIIIIIIJ
બ્રિડ ડિ જે ન ભ ગ ળ 4િ4
4
શ્રી રમણલાલ બબાભાઈ શાહ-અમદાવાદ જન સિધાંતની દૃષ્ટિએ તિલાકની વાસ્તવિક પરિસ્થિતિને દર્શાવનારી આ લેખમાળાએ વાચકવર્ગમાં ઠીક ઠીક રસ જાગ્રત કરેલ છે, ભૂગોળની વર્તમાન પરિસ્થિતિના સમન્વયપૂર્વક શાસ્ત્રીય દષ્ટિએ ભૂળનું
સ્વરૂપ દશાવતી આ લેખમાળાના આ છઠ્ઠા હપ્તામાં પ્રમાણુમુલ તથા ઉસેધાંગુલની ચર્ચા વિચારણા ઉપરાંત વર્તમાન પૃથ્વીની કેટલીક હકીકતે માટે લેખક વિચારણીય વિગતે રજૂ કરે છે, તેને ધ્યાનપૂર્વક વાંચવા-વિચારવા ને તેને અંગે સૂચને મોકલવા અમારૂ સમાજના વિચારક શ્રધ્ધાશીલ વર્ગને
આમંત્રણ છે.
૬ઃ કેટલીક વિચારણીય હકીકત ચંદ્રસૂરિજી મહારાજા પ્રમાણગુલ ઉત્સધાંગુલથી
હવે પ્રમાણુગુલનું માપ પણ શાસ્ત્રોમાં ત્રણ હજારગણું લાબું ક્ષેત્રફળની અપેક્ષાએ છે, તે પ્રકારે બતાવેલું છે. તે આ પ્રમાણે
વાતને સ્વીકાર કર્યા પછી પણ પૃથ્વી આદિના (૧) સચી પ્રમાણાંગુલ=ઉત્સધાંગુલથી ૪૦૦ ગણું મેં માપ ઉસૈધાંગુલથી હજારગુણુ ક્ષેત્રફળરૂ૫) પ્રમાણ
૩ ગુલથી ન માપતાં ચારસે ગુરૂપ સૂચિથી માપવા (૨) વિષ્કમ પ્રમાણગુલ= , ૨ ગણું મેટું
સ્પષ્ટ જણાવે છે તેમ અમને ગુરૂગમથી જાણવા (૩) ક્ષેત્રફળ પ્રમાણગુલ= ૪૦૦૪૨ઉત્સધાંગુલથી
૧૦૦૦ ગણું મોટું
મળેલ છે. ૧ વળી પ્રમાણગુલને ઉત્સધાંગુલથી
અઠીગુણ માનવા જતાં અનેક શાસ્ત્રીય વાતે શ્રી જૈન શાસ્ત્રોમાં આ ત્રણ માપમાંથી શાશ્વત
સંગત થતી નથી. જેમાંની થોડી અમે અહિ રજુ પદાર્થો માપવા માટે કયું માપ લેવું તે બાબતમાં
કરીએ છીએ. ત્રણ મતાંતર છે. મુખ્યત્વે કરીને કેટલાક મહાપુરુષો
(૧) ભરતક્ષેત્રનું ક્ષેત્રફળ પૂર્વે ૫૩,૮૦૬૮૧ ૦૦ ગણું માપથી માપવાનું જણાવે છે. જ્યારે યોજન લગભગ આપણે વિચારી ગયા છીએ. હવે કેટલાક મહાપુરૂષો ૨ ગુણ માપથી માપવાનું અઢીગુણના હિસાબે ૧ જન ક્ષેત્રફળનાં ૧૦૦ જણાવે છે. મુખ્યત્વે ઉપરોક્ત બે પ્રકારની માન્ય- ગાઉ થાય એટલે કુલ ક્ષેત્રફળ ૧૩,૮૦૬૮૧૦૦ તાઓ વર્તમાનમાં પ્રચલિત જણાય છે, ૧૦૦૦ ગણા માપથી માપવાની માન્યતાને પ્રચાર પણ તત રૂમ સૂરમધકૃત્યોત્તેધાવપુરાત્તત્સટ્ટકયાંક જણાય છે.
स्रगुणमुक्तं, वस्तुतस्तु चतुःशतगुणमेव, अत एव આ ત્રણ માન્યતાઓમાંથી અમને ૪૦૦ ગણુ પુથ્વીવંતવિમાનાવિનાના-નેનૈવ રતઃાનોન માપની માન્યતાને અનુસરવું વધારે યુક્તિસંગત અદ્રુતૃતીયાજીરુંન્દ્રક્ષાવિકમાન્વિતૈનાની તે લાગે છે. તે બાબતનાં કેટલાંક કારણો અમે અહીં સન્નાયા બટાસ્ત્રવિર્મમા ટૂતિ રજુ કરીએ છીએ. હજારગણું માપ લંબાઈ અને
૨૧ જન=૧૦ ગાઉ છે. ૧ જન લંબાપહોળાઈના ક્ષેત્રફળરૂપ હેઈ કોઈ પણ વસ્તુની ઇને ૧ યોજન પહેલાઈથી ગુણતાં ૧ પેજન લંબાઈ અથવા પહેળાઈ માપવામાં ઉપયોગી ન ક્ષેત્રફળ થાય છે. તેથી અઢી ગુણ માપના હિસાબે થઈ શકે એમ અમારું માનવું છે. શ્રી અનુગ. ૧૦ ગાઉને ૧૦ ગાઉથી ગુણતાં ૧૦૦ ગાઉ ક્ષેત્રદાર સૂત્રની ટીકામાં પણ પૂ. મલધારી શ્રી હેમ- ફળ થાય છે.
» BSાશ તરીકે પર્યુષણા
