________________
दक्षिणकेदार ૧૦૮
दक्षिणसिंधु હિરા . કૈસુર રાજ્યમાં આવેલું બલિ- (
વિપીકિ, ૧, પા૧૫ ૧૯૬; ૨, ગામિ તે. અહીં કેદારનાથનું સુપ્રસિદ્ધ દેવાલય પાર ૯૮). આવેલું છે. બલિપુર અને બલિગાંવ એ ક્ષિngવાજ, બંગાળામાં હુગલીની ઉત્તરે આવેલું બલિગામિનાં બીજાં નામ છે. (સાઇરાનું ત્રિવેણી. (બહદુધર્મપુરાણ પૂર્વ ખંડ, અ૦ “મહેરારના શિલાલેખે ” પ. ૯૦, ૯૪, | ૬; જર એર સેવ બં૦ ૫૦ ૬ ૧૯૧૦, ૧૦ર ).
પા૦ ૬૧૩). રાિળોરાક્ટ. કોશલ દક્ષિણ શબ્દ જુઓ. ક્ષત્તિનવાનો. પાપનિ તે જ. રક્ષિા . ગોદાવરી નદી તે. (રેવા મહામ્ય, વિવિશ્વમ. મૈસરમાં ચિરંગાપટ્ટમથી અ૦ ૩).
ઉત્તરે બાર માઈલ ઉપર આવેલું માછલકેટ તે. दक्षिणगंगा. (२) नृसिंहपुराण ना ५०६६ અહિં વૈષ્ણવના શ્રી સંપ્રદાયના સ્થાપનારા માં કાવેરી નદીને દક્ષિણગંગા કહી છે.
રામાનુજન મુખ્ય મઠ આવે છે. એને રક્ષિriા (૩) સ્કંદપુરાણમાં નર્મદા નદીને પણ યાદવગિરિ પણ કહે છે. (યાદવગિરિ શબ્દ
દક્ષિણગંગા કહી છે. (રેવાખંડ, અ૦ ૪). જુઓ). શાળા. (૪) બિહણના વિક્રમાંક દેવચરિતમાં ઢાળમજુર. મદ્રાસ પ્રાતમાં કૃતમાલા નદીને
તુંગભદ્રાને દક્ષિણગંગા નામ આપ્યું છે. | કિનારે આવેલું મદુરા તે. (ચેતન્યચરિતાલિજિરિ. મહાવંફાના તેરમા અધ્યાયમાં મૃત, મધ્ય, અ૦ ૯). એને મથુરા અને કહેલે દકિખણગિરિ એની રાજધાની ચેતિય મિનાક્ષી પણ કહેતા. એ પાંચ અગર પાંડના હતી. (ચેતિયગિરિ શબ્દ જુઓ). કાલીદાસે પુરાતન રાજ્યની રાજધાની હતું. અહિં કહેલું નામ દશાર્ણ તે દક્ષિણગિરિનું વિકૃત અગાડી સતીની આંખે પડી ગએલી હોવાથી રુ૫ છે. (દશાર્ણ શબ્દ જુઓ).
એ બાવન પીઠમાંની એક પીઠ ગણાય છે. રલિજિનિ (૨) ભેપાળનું રાજ્ય.
( ભાગવત, ૧૦. અને હ; મહાફિજિરિ (૩) મગધમાં એકનાલામાં આવેલું
વંશ, અ૦ ૭ ). સંયુક્ત પ્રાંતમાં આવેલા એક ગામ વિશેષ: એ કયાં હતું અગર કેવું એ મથુરાને ઉત્તર મથુરા કહે છે, માટે જુદું નક્કી થયું નથી. આ જગાએ બુદ્દે કાસીભ- જણવવા સારૂ આને દક્ષિણ મથુરા નામ રાજ સત્તનું પ્રવચન કર્યું હતું.
આપવામાં આવ્યું છે. ( ઉફામનું રાજ્યક્ષિણાપથ. દક્ષિણહિંદુસ્થાન એ જ. નર્મદાની રત્નાકરી). સોળમા સૈકાના મધ્યમાં નાયક દક્ષિણે આવેલા હિંદુસ્થાનના આખા દ્વીપક- રાજવંશનો સ્થાપનાર વિશ્વનાથ સ્વતંત્ર રાજા લ્પને આ નામ આપવામાં આવેલું છે. ગ્રીક
થય ત્યાંસુધી મદુરા વિજયનગરનો એક લકોએ આ પ્રદેશને “દખિનબંદેશ” તરીકે
પ્રાન્ત ગણાતું. આ વંશના સૌથી પ્રતાપીકહ્યો છે. (મત્સ્યપુરા૦ અ૦ ૧૧૪, ડાહ રાજા ત્રિમૂલે ૧૬૨૩ થી ૧૬ ૩૯ સુધી ભાંડારકરને દખણને પ્રાચીન ઇતિ
અહિં રાજ્ય કર્યું હતું. એક સહસ્ત્ર સ્તંભહાસ, વિ૦ ૧; રાજશેખરનું બાળરામા
વાળા ગંભારવાળું મિનાક્ષીનું મોટું દેવળ યણ, અંક ૬ ઠે; આ તેનું “રાજશેખર,
આર્યનાયકે ઇ.સ. ૧૫૫૦ માં બંધાવ્યું હતું. એનું જીવન ચરિત્ર અને લખાણ વિ . ચંબલ નદીમાં પડતી કલિસિંધ પા. ર૧). મૂળ આર્ય લેકે દક્ષિણમાં છેક
નામની નદી તે ( મહાભ ૨, વનપર્વ, દુર ગોદાવરીના ઉપલાણમાં કરેલી આથી
અ૦ ૮૨). મેઘદૂતમાં એને સિંધુ એવું નામ વસાહતને જ આ નામ લાગુ પાડતા. આપેલું છે ( મેઘદૂતપૂર્વ, બેંક ૨ ).
Aho! Shrutgyanam
