________________
वातापि - ૨૧૨
वाराणसी વાત્તાપ. વાતાપિપુર શબ્દ જુઓ.
પાંડવોને બાળી નાખવાની ગોઠવણ કરી હતી. વાતાપિર. મુંબાઈ ઈલાકામાં કલગી જિલ્લો |
(ફયુરનું મેન્યુ: એન્ટી ઇન્સ્ટીશન જેને હાલ વિજાપુર જિલ્લો કહે છે તેમાં | અને મહાભારત, આદિપર્વ, અ૦ ૧૪૮). કૃષ્ણ નદીની શાખા માલપ્રા નદીની પાસે
દુર્યોધનની પાસે યુધિષ્ઠિરની તરફથી શ્રીકૃષ્ણ આવેલું બદામિ તે. આ સ્થળ મદ્રાસ અને સધર્ન
માગેલાં પાંચ ગામોમાંનું એક (મહાભારત, મરાઠા રેલ્વેના હાલના બંદામિ સ્ટેશનથી ત્રણ
ઉદ્યોગપર્વ, અ૦ ૮૨ ). માઈલ દૂર આવેલું છે. છઠ્ઠા સૈકામાં થયેલા | વા (વા). વરૂણ તે જ. ( હેમેન્દ્રનું મહારાષ્ટ્રના રાજા પુલકેશી પહેલાની
બાધિસાવદાનક૯૫લતા, પા૦ ૯૯ ). રાજધાની આ સ્થળે હતી. પુલકેશી પહેલો ચાલુકય વંશના સ્થાપનાર જયસિંહનો પૌત્ર વારાણસી. વરણું અને અસિ બે નદીઓના
સંગમ ઉપર વસેલું બનારસ તે. બનારસ હત. એણે અશ્વમેધ યજ્ઞ કર્યો હતો. પહેલા
નામજ આ ઉપરથી પડેલું છે. (વામન પુરાણુ, પુલકેશીના પૌત્ર પુલકેશી બીજાએ કને જના
અ૦ ૩). પ્રથમ આ શહેર ગંગા અને હર્ષવર્ધન યાને બીજા શિલાદિત્યને હરાવ્યો
ગોમતી એ બેના સંગમ ઉપર આવેલું હતું. હતે. બદામમાં બ્રાહ્મણોએ ખોદાવેલી ત્રણ
(મહાભારત, અનુશાસનપર્વ, અ૦ ૩૦). ગુફાઓ છે જેમાંની એકમાં ઈ. સ. ૫૭૯ ની
કાશી રાજ્યની રાજધાની ત્યાં હતી. (રામાયણ, અને જેનોનું એક ગુફામંદીર છે જેમાં ઇ.
ઉત્તરકાંડ, સર્ગ, ૪૮ ). બુદ્ધના સમયમાં સ. ૬૫૦ ની સાલ કતરેલી છે. આમાંની
કાશી કેશલ રાજ્યને એક ભાગ ગણાતી. એક ગુફામાં પિઠીઓ અને હાથીની આકૃતિ
(કાશી શબ્દ જુઓ). જેમ્સ પ્રિન્સેપના આવેલી છે. એ આકૃતિમાં આખલાની આકૃતિ
મત પ્રમાણે બનારસ યાને કાશી એ પ્રતિસ્થાનના ઢાંકી દઈએ તે હાથીની અને હાથીની
રાજા પુરુરવના એક વંશ જ કાશીરાજ અથવા આકૃતિ ઢાંકી દઈએ તે આખલાની આકૃતિ
કાશે વસાવ્યું હતું (પ્રતિસ્થાન શબ્દ દેખાય એવી તરતબ કરી છે. (બજેસનું
જુઓ). કાશી રાજ્યને પૌત્ર ધનવંતરી અને બેલગામ અને કલદગી જિલ્લાઓ,
ધનવંતરીનો પત્ર દિદાસ હતે. દિદાસના પા૦ ૧૬ ). વાતાપિને પલ્લવ રાજા
સમયમાં કાશીમાંથી શિવપૂજા જઈને બદ્ધ નરસિંહવ પહેલાએ નાશ કર્યો હતો એમ
ધર્મ દાખલ થયા હતા. જોકે થોડા જ વખત કહેવાય છે. ( એપિ, ઈજિપુ૦ ૩,
પછી બૈદ્ધધર્મનું જોર ઘટીને શૈવધર્મ દાખલ પાત્ર ર૭૭ ). વાતાપિપુર નામ મણિમતી
થયો હતો. ઈ. સ. ૧૦૨૭ માં બનારસ ગૌડ નગરીના ઇલેવલના ભાઈ વાતાપિ ઉપરથી
દેશને એક ભાગ થયું. તે કાળે ત્યાં મહીપાળનું પડયું છે એ સ્પષ્ટ છે. દક્ષિણ જતાં અગત્ય
રાજ્ય હતું. મહીપાળ અને તેના અનુયાયીઓ ઋષિએ વાતાપિને મારી નાખ્યો હતે.
સ્થિરપાળ અને વસંતપાળના સમયમાં ( મહાભારત, વનપર્વ, અ૦ ૯૬ ).
બૌદ્ધધર્મ પાછો જેરમાં આવ્યો હતો. પાલ ઈન્ધલપુર શબ્દ જુઓ.
રાજાઓની પાસેથી ચંદ્રદેવે બનારસ લઈ લઈને વામનરથી . જૂનાગઢની પાસે આવેલું વંથળી
કને જના રાજ્યની જડે મેળવી દીધું હતું. તે જ.
ચંદ્રદેવનું રાજ ઈ.સ. ૧૦૭૨ થી ૧૦૯૬ સુધી ચારણાવત. મિરતથી વાયવ્યમાં ૧૯ માઈલ દૂર હતું. બારમા સૈકાના અંતની લગભગ મહમદ
આવેલું વર્ણવા તે જ. આ સ્થળે દુર્યોધને ઘોરીએ કનાજના જયચંદને હરાવીને બનારસ
Aho! Shrutgyanam
