________________
विशाखा ૨૨૧
वृत्रमी માટે હસ્તિનાપુરની પાસે આવેલા એક | વિજુથા, વરાડમાં મેખરથી બહુ દૂર નહિ તેવું સંસ્થાનમાં ગુપ્ત રહેવાનું પસંદ કર્યું હતું . લેનાર ગામ તે જ. આ પ્રસિદ્ધ ધાર્મિક (મહાભારત, વિરાટપર્વ, અ૦ ૧, અને | સ્થળ છે. સભાપર્વ, અ. ૩૦). મત્યદેશ શબ્દ જુઓ. | વિદgg તામ્રલિપ્તિ યાને તમલુક તે જ. વિરાટ અગાડી આવેલી પાંડુ ડુંગરી ઉપર એક | ( હેમકેશ ). વિવર છે જેને ભીમગુફા કહે છે. આ વિવરમાં | વિશ્વામિત્રા. જેને કાંઠે વડોદરા આવેલું છે તે અશોકને એક શિલાલેખ છે. (કોર્પસ ગુજરાતની વિશ્વામિત્રિ નદી તે જ. (મહા
ઈચ્છીશનમ ઇન્ડિકેરમ, પુ૦ ૧, પા. ૨૨). | ભારત, ભીમપર્વ, અ૦ ૯). રિયાણા. બુદ્ધકાળમાં અયોધ્યાને વિશાખા કહેતા. વિશ્વામિત્ર-આશ્રમ. બિહારમાં શાહાબાદ જિલ્લામાં ફાહિયાનના કહ્યા પ્રમાણે વિશાખા શાચી
આવેલું બકસર તે જ. એ વિશ્વામિત્ર ઋષિને યાને શાકેતની રાજધાની હતી. પરંતુ અયો- આશ્રમ હતા. ત્યાં અગાડી શ્રીરામચઢે તાડકાને ધ્યાના ગૌડ જિલ્લામાં સરજુ અને ઘેઘરાના વધ કર્યો હતો. બકસરમાં ચરિત્રવન કહેવાય સંગમ અગાડી આવેલું પશ તે વિશાખા એમ છે તે જગાએ મુનિનો આશ્રમ હતે. (રામાયણ ડી. હાઈ કહે છે. (જ. એ સો બં બાલકાંડ સગર, ૨૬). અને બકસરની પશ્ચિમ પુત્ર ૬૯, પા૦ ૭૪). ડૉ. બજેસ હિંદુસ્તાનને તરફની બાજુએ થોર નદી પાસે જુન વિવરોની અંદરના દેવળો નામના પુસ્તકમાં ૪૪ સિદ્ધાશ્રમ હતો. એ આશ્રમ વામનદેવની મા પાને લખનૌ તે વિશાખા એમ કહે છે.
જન્મભૂમિ તરીકે જાણીતો છે (સિદ્ધાશ્રમ વિશાલી-પટ્ટન. મદ્રાસ ઈલાકામાં આવેલું જુઓ). ગયાથી વાયવ્યમાં ૨૫ માઈલ ઉપર વિજાગાપટ્ટમ તે જ.
દેવકુંડ આગળ પણ વિશ્રામિત્ર ઋષિનો વિરાટા. બિહાર પ્રાંતના મુઝાફરપુર જિલ્લામાં
આશ્રમ કહેવાય છે. વેદગર્ભપુરી તે જ, આવેલું વેશાદ તે જ. બુદ્ધકાળમાં આને વૈશાલી
કુરુક્ષેત્રમાં સ્થાણુતીર્થની સામી બાજુએ કહેતા હતા. (વિશાલી શબ્દ જુઓ).
સરસ્વતીને પશ્ચિમ કિનારે પણ વિશ્વામિત્રને
આશ્રમ હતો એમ કહેવાય છે. (મહાભારત, રામાયણના સમયમાં આ શહેર ગંડક ઉપર નહિ પણ ગંગા નદીને ઉત્તર કિનારે આવેલું હતું
શલ્યપર્વ, અ૦ ૪૩). જૈશિકી યાને વર્તન (આદિ અ૦ ૪૫). ઈ. સ. ના અગિ
માન કુશી નદીને કિનારે પણ વિશ્વામિત્ર યારમા સૈકામાં સેમેન્દ્રના વખતમાં આ શહેર
ઋષિને આશ્રમ કહેવાય છે. બાલગમતી ઉપર આવેલું હતું ( અવ૦ થor. કૃષ્ણ નદી તે જા. લેમીએ એને ઉલ્લેખ ક૯૫૦ અ૦ ૩૯).
ટીન્ના નામે કર્યો છે. વિજ્ઞાન (૨). અવંતિની રાજધાની ઉજન
વીણા (ર). ધુમાયુનમાં આવેલું અલમેરા તે જ,
એને નવા પણ કહે છે. તે જ. (મેઘદૂત, પૂર્વ, લેક ૩૧; હેમકેશ; સ્કંધપુરાણ, રેવાખંડ, અ૦ ૪૭). !
કૃષથ૪. હસ્તિનાપુરથી દક્ષિણ તરફ થડેક છે.
આવેલું સ્થળ વિશેષ (મહાભારત, ઉદ્યોગવિસાહા (). વૈશાલીમાં આવેલું ગંડકને મળનારું
પર્વ, અ૦ ૮૬). એક નાનું વહેણ વિશેષ.
વૃક્ષ ઘં. ચીતાભૂમિ શબ્દ જુઓ. વિરાયા નર્મદા નદીનો એક ફાટે વિશેષ. વૃકદની ગુજરાતમાં સાબરમતી નદીને મળનારી (કૂર્મપુરાણ, અ. ૩૯).
વાત્રક નદી જ. (પદ્મપુરાણ, ઉત્તરાખંડ,
Aho! Shrutgyanam
