________________
विद्यानगर
૨૧૯
विद्याचल અને હરિહર નામના રાજાઓ થયા હતા. | એક જાત છે. (મેકીન્ડલનું ટોલેમી). યાદવવંશની વંશાવળી સારૂ (એપિ૦ ઇન્ડિકા, સાતપુડાની ધાર ઉપર દેરથી આશરે ૧૦૦ પુત્ર ૩, પ૦ ૨૧, ૨૨, ૧૧૪ અને રર૩) માઇલ દૂર બરવાનીના જિલ્લામાં નર્મદા જુઓ. આ જગાએ વિઠોબાનું સુપ્રસિદ્ધ નદીને કાંઠે ૭૩ ફીટ ઉંચી બાવનગજ નામની દેવળ આવેલું છે. ( મેડોઝ ટેલરનું ધારવાડ ખડકમાંથી કોતરી કાઢેલી દિગંબર મૂર્તિ છે. અને મેસોરનું સ્થાપત્ય, પા૦ ૬પ).. (જ૦ ૦ સેબં૦ પુત્ર ૧૭, પાટ અને ત્યાં વિરૂપાક્ષ મહાદેવનું દેવળ પણ છે. ૯૧૮). શ્રાવણ-બેલ્ગોલા શબ્દ જુઓ. ઈ. સ. ૧૫૬૫ માં કૃષ્ણ નદીને કાંઠે થયેલા | ધિદાત્ર વિદ્યપર્વતાવળી તે જ. મિરજાપુર તાલીકેટના યુદ્ધથી વિજયનગર બલહિન થઈ
તરફ આવેલી આ ટેકરીઓ ઉપર વિંધુગયું હતું. માધવાચાર્યના ભાઈ અને વેદના
વાસિની દેવીનું સુપ્રસિદ્ધ દેવળ આવેલું છે. સુપ્રસિદ્ધ ભાષ્યકાર સાયનાચાર્ય બીજા સંગમ
(દેવીભાગવત, ૭, ૩૦). આ સ્થળ રાજાના પ્રધાન હતા. સંગમ રાજ બીજા તે
ઇસ્ટ ઇન્ડિયા રેવેનું સ્ટેશન છે. વિધુવાસિની વિજયનગરના બકરાના ભાઈ કંપરાજના દેવીના દેવળથી થોડે દૂર અષ્ટભુજા પુત્ર થતા (એપિ૦ ઇન્ડિકા, પુત્ર ૩, પાત્ર
યોગમાયાનું દહેરું છે. આ દહેરું શક્તિની ૨૩).
બાવન પીઠમાંની એક પીઠ છે. સતીના ડાબા વિઘાના (૨). માળવામાં સિંધુ અને પારા પગના અંગુઠે અહિંયાં પાઈ ગયા હતા.
નદીના સંગમ ઉપર આવેલું વિજયનગર તે જ. (શિવપુરાણ, ખંડ , ભા. ૧, અ૦ (પદ્માવતી શબ્દ જુઓ).
ર૧). મથુરાના રાજા કંસને એને મારનાર વિદ્યાનગર (રૂ). ગોદાવરી નદી ઉપર આવેલું જો છે એવી ચેતવણી આપ્યા પછી
રાજમહેન્દ્રો તેજ. (બુદ્ધ ટેકસ્ટ સાઈટીનું યોગમાયા આ પર્વતઉપર આવીને વિધુવાસિની જર્નલ, ૫૦ ૫). આ સ્થળે ચૈતન્યને દેવીના દેવળમાં રહ્યાં હતાં. કથાસરિત્સાગરને ઓરિસાના રાજા પ્રતાપરૂદ્રની હકુમત તળે રાજ અનુસાર આ સ્થળ પૂર્વે તેમજ હાલ પણ કરનાર રામનંદરાયે મળ્યા હતા. (ચિતન્ય- સુપ્રસિદ્ધ યાત્રા સ્થળ મનાય છે. જૂના પંપાચરિતામૃત, મધ્યમ, અ૦ ૮).
પુરી શહેરના ઘેરાવામાં વિંધ્યાચળ ગામ આવી નિર. પૂનાથી ૭૧ માઈલ ઉપર આવેલું અહમદ
જતું (ફયુરનું મોન્યુમેન્ટલ એન્ટીકવીનગર તે જ. આ શહેર અહમદ નિઝામશાહે
ટીઝ ઓફ ઇંડિયા). દુર્ગાદેવીને શુંભ અને ઇ. સ. ૧૪૯૪ માં વસાવ્યું હતું.
નિશુંભ નામના બે અસુર ભાઈઓ વચ્ચે ધુવાસિની. સંયુક્ત પ્રાંતમાં મિરજાપુર જિલ્લામાં
વિંધ્યાચળ ઉપર યુદ્ધ થયું હતું. (વામન
પુરાણ, અ૦ પપ). ચંડપુર શબ્દ જુઓ. આવેલું સુપ્રસિદ્ધ યાત્રા સ્થળ. વિંધ્યાચળ
સાતમા સૈકામાં વિંધુવાસિનીની માન્યતા બહુ શબ્દ જુઓ. (વામન પુરાણ, અ૦ ૪૫).
ફેલાયેલી હતી અને એનું દેવળ હિંદુસ્તાનમાં વધ-ઘર-ઘર. જેમાંથી તાપી વગેરે નદીઓ
ઘણું જ પવિત્ર યાત્રા સ્થળ ગણાતું. (કથાનિકળે છે તે સાતપુડા પર્વત (વરાહપુરાણ
સરિત્સાગર, અર પર, ૫૪). અ૦ ૮૫). આ પર્વત નર્મદા અને તાપી નદીઓની વચ્ચે આવેલો છે. લેમીએ વિદ્યાર૪ (૨). દક્ષિણ મૈસેરની ડુંગરીઓ અને અકીકની ખાણવાળો સરડેનિશ નામે ઉલ્લેખ
ઉચ્ચ પ્રદેશને બીજે વિંધ્યાચળ કહેતા એમ કરેલો પર્વત તે જ. સરડીઅન એ અકીકની | પાર્ગીટરનું કહેવું છે. (રામાયણ, કિકિં.
Aho! Shrutgyanam
