________________
भोजपाल
૧૬૩
भृगुआश्रम પાસે આવેલું હતું (હરિવંશ, અ૦ ૧૧૭). પુસ્તકના બીજા ભાગમાં ભેજપુર ભેજકપુર જે ટુંકાણમાં ભેજપુર કહેવાય જુઓ.) છે તે ભોપાલના રાજ્યમાં ભિલસા (વિદિસા) મોજપુર (રૂ). ભેજકપુર તે જ. આ સ્થળે થી આગ્નેયમાં છ માઈલ ઉપર આવેલું ! ભોજેશ્વર મહાદેવનું અને જેન લેકેનું ભોજપુર પણ હેય. આ સ્થળે પિપલિય બિલિ દેવળ આવેલું છે. (જ૦ એસેટ બં નામના બૌદ્ધ સ્તૂપો આવેલા છે. ૧૮૩૯, પા૦ ૮૧૪). ભોજેશ્વર મહાદેવનું જનરલ કનિંગહામને મતે પ્રાચીન વિદર્ભમાં દેવળ ઈ. સ. ની ૧૧ મી સદીમાં બંધાવેલું નર્મદાની ઉત્તરે આવેલા ભોપાળના આખા છે. દેવળ અને પાળને અંગે વધારે ખ્યાનને રાજપને સમાવેશ થાય છે. (ભિલસાના માટે (જ. એ સેટ બં૦, ૧૮૪૭, પાટ
સ્તપ, પા. ૩૬૩). ભોજ લેકે વિદમાં ૭૪૦; ઇન્ડિયન એન્ટીકવરી, પુત્ર ર૭, રાજ્ય કરતા હતા. એને ઉલેખ અશોકના પાઠ ૩૪૮ ) જુએ. ભોજન પ્રદેશ વિંદ્ય એક લેખમાં કરાયેલો છે. (3. ભાંડારકરને પર્વતમાળામાં આવ્યાનું બ્રહ્માંડપુરાણમાં લખ્યું દક્ષિણને ઇતિહાસ, ભા૦૩ જે જુએ). છે. ટોલેમીએ સ્તગબજ યાને તટકોજ યાને ચમના તાંબાપત્રમાં વાકાટક વંશના પ્રવર. ભેજનું તળાવ એ નામે આને ઉલ્લેખ સેન બીજાના લેખમાં ભોજકટનું વર્ણન એક કરે છે. રાજ્ય તરીકે કર્યું છે. જેમાં વરાડિયાને પ્રાચીન | મોરપુર (૪). કાન્યકુજ યાને કાજથી ૩૦ વિદર્ભ અને ચમ્પકનો સમાવેશ થાય છે. અગર ૩૫ માઈલ ઉપર ગંગાને દક્ષિણ એ લેખમાં અમરાવતી જિ૯લામાં ઈલીચ- કિનારે આવેલું સ્થળ વિશેષ. ( એપીયાપુરથી નૈત્યમાં ચાર માઈલ ઉપર આવેલું | ફીઆ ઇન્ડિકા, પુ. ૧, પા. ૧૮૯). ચર્માન્ક ગામ ભેજકટના રાજ્યમાં આવ્યા | મોર. ભટાંગ શબ્દ જુઓ. ઉલ્લેખ છે. (હિંદુસ્તાનના તામ્રપત્રે, મોરા. ભટ તે જ. લાસેનને મતે અર્વાચીન ભા૦૩, પ૦ ર૩૬; જ૦ ર૦ એર સેવ તિબેટ તે જ ભોટ. (એપીગ્રાફીઆ ઇન્ડિકા, ૧૯૧૪, પ૦ ૩ર૧). વધારે હકીકત સારું પુ. ૧, પા૦ ૧૨૪). કાશ્મીરથી શરૂ થઈ આ ગ્રન્થને બીજા ભાગમાં ભોજપુર (૧) કામરૂપની પશ્ચિમ સરહદ સુધી અને માનસરાવશબ્દ જુઓ.
રની દક્ષિણ પર્યત આવેલા પ્રદેશ તે ભોટ મનgr૪. મધ્યહિંદમાં આવેલું પાળ તે જ. એમ તારાતંત્રમાં લખેલું છે.
ભોપાળ નામ ભોજપાળ એટલે ભેજની બંધા- | મોરારત. ભેટાંગ તે જ (જ. ૨૦ એ સેટ વેલી પાળનું ટુંકું રૂપ છે. ધારના ભોજરાજાના ૧૮૬૩, પ૦ ૭૧). સમયમાં શહેરના તળાવોને એ પાળ બંધાઈ બત્તિનો મહાદેવની પાંચ નૈસર્ગિક મૂતિઓ. હતી. (નેલેસ-ફેસ્ટરનું વેલ પ્રીન્સેસ | -બુરખાવાળી રાજકુમારી; ઈન્ડિયન | સગાઇમ. સંયુક્ત પ્રાન્તમાં આવેલું બલીઆ એન્ટીકવરી, પુત્ર ૧૭, પા૦ ૩૪૮). }
તે. એ બલિરાજાની રાજધાની હોવાનું કહેમોગપુર. જેની રાજધાની મથુરામાં હતી તે જ. વાય છે. અયોધ્યામાં આવેલા હરદેઈથી
(ભાગવત, સ્કંધ. ૧, અ૦ ૧૦). પશ્ચિમે છ માઈલ ઉપર આવેલું બાવન પણ મોષપુર (૨). બંગાળામાં શાહાબાદ જીલ્લામાં | બલિરાજાની રાજધાની હતું એમ કહેવાય છે.
દુમરાનની પાસે આવેલું સ્થળ વિશેષ (આ| વિષ્ણુએ વામન અવતાર ધરીને બલિરાજાનું
મ શબ્દ જીએ.
Aho! Shrutgyanam
