________________
माणिकपुर ૧૭૭
मानस માન્ડાગર એમ કહે છે. ( દક્ષિણને પા૦ ૨૮૮, અને પુત્ર ૨, ૧૮૩૪, પ૦, પ્રાચીન ઈતિહાસ, વિભાગ ૮). મુંબાઈ ૪૩૬) જુઓ. ઇલાકામાં રત્નાગિરિ જીલ્લામાં આવેલે મંદ{ . આસામમાં કામરૂપની આગેયમાં આવેલ નગરને કિલ્લો તે આ, એમ મુંબઈ | દેશ વિશેષ. આ દેશ ત્યાંની હીરાની ખાણોને ગેઝેટીયર (પુ. ૧, ભા૦ ૧, પાર ૫૪૧- લઇને સુપ્રસિદ્ધ છે. ( યુકિતકલ્પતર, ૫૪૬ ) માં કહ્યું છે. અને કોલાબા જીલ્લામાં
પાઠ ૯૬). આવેલું માંડલ તે આ એમ પણ કહ્યું છે.
માતંગ-આશ્રમ. ગંધહસ્તિ તૂપ તે જ. (મુંબાઈ ગેઝેટીયર, પુ૦ ૧, ભા૦ ૨).
( મહાભારત, વનપર્વ, અ૦ ૮૪). માજિ. પંજાબના રાવળપીંડી જીલ્લામાં માઘમિ. રજપુતાનામાં ચિતોડની પાસે આવેલું રાવલપીંડીથી દક્ષિણે ચૌદ માઈલ ઉપર | નાગરિ તે. આ સ્થળ ઉપર મિનાન્ડરે હુમલો કર્યો આવેલું માણિકલ્યા છે. આ સ્થળ બૌદ્ધ હતે. મિનાઝરને શુંગવંશના પુષ્યમિત્રના પૌત્ર તૂપને માટે પ્રખ્યાત છે. આ સ્થળે શ્રી અને અગ્નિમિત્રના પુત્ર વસુમિત્રે હરાવ્યો હતો. બુદ્ધદેવે પોતાના એક પૂર્વજન્મમાં ભૂખે અગ્નિમિત્ર વિદિશાને સુબે હતો.(કાલિદાસનું મરતાં સાત વાઘનાં બચ્ચાંને ખવડાવવા માલવિકાગ્નિમિત્ર, અંક ૫ મે; વિસેન્ટ પોતાના શરીરને ભોગ આપ હતા. સ્મિથનો હિંદુસ્તાનને પ્રાચીન ( આકી, સર્વે રિપિટ, પુત્ર ૧૪, ઈતિહાસ, પા. ૧૯૮). સિબિ તે જ. પાત્ર ૫૦; પંજાબ ગેઝેટીયર, વલપીડી પણ મહાભારતને મત ( સભાપર્વ અ૦ જીલે, પા. ૪૧ ). માણિકલ્યને માણિ- ૩૨ ) માધમિકા અને સિબિ જુદા પ્રદેશો કિયાલ પણ કહે છે. બુદ્ધની વાત ફેરવીને છે. જો કે તેમના નામ એકઠાં લખાયેલાં છે રસલુની દંતકથા બનાવી દીધી છે. શિલાલેખ છતાં એ બે જુદા પ્રદેશ છે. ઉપરથી જણાય છે કે દૂતમૂર્ત યાને દેહના ! માનવ, પશ્ચિમ તિબેટમાં દૂણ દેશમાં કૈલાસ સ્વાર્પણવાળો રસ્તૂપ અહીં આગળ હતે પર્વત ઉપર આવેલું માનસ સરોવર તે જ. કુજુલ-કર-કાફીસીસના તાબાના સત્રપ ( જ એ સેતુ બં૦ પુત્ર ૧૭, પાટ કહેનીઆના બાપ મણિગલના નામ ઉપરથી ૧૬૬; રામાયણ, બાલકાંડ, સર્ગ ૨૪ ). આ માણિકપુર નામ પડયું છે એમ દૂણની ભાષામાં આ સરોવરનું નામ એમપન જનરલ કેનીંગહામ ધારે છે. ઈ. સ. ના છે. મૂરક્રાફટ એશિયાટિક રીસચઝના પુસ્તક પહેલા સૈકામાં કનિષ્ક અહીંને મુખ્ય ૧૨ માં ૩૭૫ પાને આ સરોવરનું તૂપ બંધાવ્યો હતે. (જ૦ એસેવ બં આબેહુબ સુંદર વર્ણન કર્યું છે. જ એ ૫૦ ૧૮, પા૦ ૨૦ ). કેટલાક આ સૂપ સોઇ બં૧૮૩૮, ૫૦ ૩૧૬ અને જ. ઈ. સ. પૂર્વે બીજા સૈકામાં બંધાવાયો હતો એસેવ બં૦ ૧૮૪૮, ૫૦ ૧૨૭ જુઓ. એમ માને છે. એ તખ્તપુરીથી છ માઈલ મૂરક્રાફટના અનુમાન પ્રમાણે આ સરોવર દૂર છે અને ત્યાં જુનાં ખંડેરા ઉપર બાંધેલાં પૂર્વ પશ્ચિમ ૧૫ માઈલ લાંબુ અને ઉત્તર આશરે ૮૦ ઘરે છે. ( જ એ સે૦ દક્ષિણ ૧૧ માઈલ પહેલું છે. આ સરોવરની બં૦ પુ૦ ૨૨, પાવ પ૦). માણિકલ્યમાંથી ! પ્રદક્ષિણા કરતાં ચાર, પાંચ અગર છ દિવસ મળેલા ઈ-સાસનિયન સિક્કાઓની હકીકતને )
લાગે છે. આ સરોવરને કિનારે આઠ ગુખાજ માટે ( જ એ સેવ બં૦, ૧૮૩૭, | યાને રોકીદારેના સ્થળે બાંધેલાં છે. પ્રદક્ષિણ ૨૩
Aho! Shrutgyanam
