________________
रामणीयक
૧૮
रुद्रपद
લીધું હતું તેથી એને ચક્રતીર્થ પણ કહે છે. લાંબું અને ૨૫ માઈલ પહોળું છે. તળાવની આ કુંડને કાંઠે કુરુએ તપ કરેલું હોવાથી મળે એક ડુંગરી છે અને તળાવને કાંઠે આજુબાજુના ક્ષેત્રને કુરુક્ષેત્ર કહે છે. ( ઘ- ગ્યાનતંગ મઠ આવેલો છે. એ મઠમાં લંકાના વતી શબ્દ જુઓ). આ કુંડને કાંઠે પુરુરવે રાજા રાવણની એક મોટી મૂર્તિ છે. કહેવાય ઉર્વશી મેળવી હતી અને આ કુંડને કાંઠે છે કે રાવણ રોજ આ તળાવમાં સ્નાન કરીને ઇન્દ્ર દધિચી ઋષિનાં હાડકાંના વજીવડે કૈલાસ પર્વત ઉપર આવેલી હેમકુંડ નામની વૃત્રાસુરને માર્યો હતો. (મહાભારત, વન- જગાએ મહાદેવનું પૂજન કરતે. સતલજ નદી પર્વ, અ૦ ૮૩, ૧૦૦ અને ૧૦૧; કનીંગ- આ તળાવમાંથી નિકળે છે. (તળાવના વણ. હામની પ્રાચીન ભૂગળ, પ૦ ૩૩૧ નને સારૂં નહેડીનનું ટ્રાન્સ હિમાલય અને ૩૩૫).
નામના ગ્રન્થને ભાગ બીજ, પ્રકરણ રામળી. મનિયા–રામનીય નામનું રૂપ
૪૭ જુઓ). વિશેષ. (મહાભારત, આદિપર્વ, અ૭ તિલાટ શબ્દ જૂઓ. ૨૬; ઇન્ડિયન હીસ્ટોરીકલ કવાર્ટલી | નિકુપાટિલ. ચૂતીઆ નાગપુર પ્રાન્તમાં હજારીપુસ્તક પહેલા અને બીજામાં નંદલાલ બાગ જીલ્લામાં ગિરિદિકની પાસે આવેલી
ડેને રસાતલ નામને લેખ જુઓ). બરાકર નદી તે. ગિરિદિહથી આઠ માઈલ રામતીર્થ. મુંબઈ ઇલાકાના ધારવાડ જિલ્લામાં– ઉપર મહાદેવના પગલાંના દેવળની અંદરના
હાંગલની ઉત્તરે ત્રણ માઈલ ઉપર આવેલું શિલાલેખથી જણાય છે કે આ નદી ઉપર થળ વિશેષ (પદ્મપુરાણ, સ્વર્ગ [આદિ], પણ બીજી જગાએ આ દેવળ આવ્યું હતું. અ૦ ૧૯; મુંબાઈ ઈલાકાનાં પ્રાચીન હાલનું દેવળ જૂનું દેવળ પડી જવાથી મૂળ ખંડેરો, પુત્ર ૮, પા૧૩૭).
જગાએથી ફેરવીને બાંધેલું છે. મૂળ દેવળ રામેશ્વરમ્ સેતુબંધ તેજ. (રામાયણ, લંકા પારસનાથની ડુંગરીઓની પાસે આવેલા
કાંડ, સર્ગ રપ ). રામેશ્વરનો ટાપુ હિંદુ- જિસ્મીગ્રામમાં હશે. ( ક૯પસૂત્ર, સે. સ્તાનની સર જમીનથી મુંબેન નામની બુ ઈરર. પા. ર૬૩; મીસીસ નાની ખાડીથી છૂટો પડેલો છે. એ બેટમાં સીંકલેર સ્ટીવન્સનનું હાર્ટ ઑફ રામેશ્વરનું પ્રખ્યાત દેવળ આવેલું છે. એ જિનિઝમ, પા૦ ૩૮). દેવળ ખુદ રામચઢે બંધાવ્યાનું કહેવાય છે.
રિ. કુરુક્ષેત્રમાં આવેલું સ્થળ વિશેષ આ દેવળથી દેઢ માઈલ ઉપર આવેલા રામઝરકામાં રામચંદ્રનાં પગલાં છે. સેતુ બંધાતી |
(પદ્મપુરાણ, સ્વર્ગખંડ, અ૦ ૧૧ મે). વખતે આ જગાએ બેસીને શ્રી રામચંદ્ર દેખ- ઢોટિ (૨) નર્મદા નદીના મૂળ આગળ તેના રેખ રાખતા એમ કહેવાય છે.
કાંઠા ઉપર આવેલું સ્થળ વિશેષ (પદ્મપુરાણ રામેશ્વર-સંગમ. બનાસ નદી ચંબલ નદીને મળે
સ્વર્ગ, આદિ, અ૦ ૬). છે તે સંગમ વિશેષ.
હાથા. કોલ્હાપુરના રાજમાં આવેલું સ્થળ વખË. અનવતપ્ત યાને બૌદ્ધ ગ્રન્થમાં જેને વિશેષ. (પદ્મપુરાણ, ઉત્તર અ૦ ૬૨),
અનેતર સરોવર કહ્યું છે તે જ આ એમ રુદ્ર. મહાલય યાને એંમકારનાથ. આ જગ્યાએ ધારવામાં આવે છે. તિબેટમાં એને લંગકો મહાદેવે ( ૮ ) પિતાનું પગલું પાડેલું છે. અને રાખતાલ કહે છે. આ તળાવ ૫૦ માઈલ | (કૂર્મપુરાણ, ભાગ-ર જે, અ૦ ૩૬).
Aho! Shrutgyanam
