________________
૨૦૫
સગારામ નામના મૌદ્ધોના મડના અવશેષ છે. ( વિક્રમશિલા વિહાર શબ્દ જીઆ). વડવા. જવાળામુખી તે જ. ( મહાભારત, વન૫, ૦ ૮૨ ).
વળજ્ઞી. દક્ષિણ કાકણુ યાને મલબાર કિનારા ઉપરના ચેરા યાને કેરલની રાજધાની કરુર તે જ. ( કાલ્ડવેલનુ દ્રાવિડી ભાષાનું તુલનાત્મક વ્યાકરણ, આવૃત્તિ ૩ ૭, પા૦ ૯૬ ).
वडवा
વસ્તુ. આકસસ નદી તે જ. ( મત્સ્યપુરાણ, અ૦ ૧૦૧; સરખાવેા બ્રહ્માંડપુરાણ, અ૦ ૫૧ માં ચક્ષુ, રા་દ્રુમમાં નદી જીએ ). વુક્ષ હાલનો આકસસથી થેાડે છેટે આવેલી અસલ આફસસ નદી છે. ( જ એસા૦ ૦ પુ૦ ૨૨, પા૦ ૧૭૬ માં ઇબ્નહાકલનું ખારાસાનનું વર્ણન વાંચે). વક્તેશ્વર. બંગાળામાં વીરભૂમ જીલ્લામાં આવેલી
વજ્રનાથ નામની શક્તિપીઠે તે જ. વક્રનાથ ભૈરવના નામ ઉપરથી આ પીઠનું નામ પડયું છે. ત્યાં સ્થાપિત દેવીનું નામ સિંહશમદિની છે. આ જગાએ સાત ઉના અને ટાઢા પાણીના ઝરા છે. (તત્રચુડામણી). ત્રેશ્વરી બંગાળામાં બવાન જિલ્લામાં વહેતી આકા નદી તે જ.
વરૢ અલાહાબાદની પશ્ચિમના પ્રદેશ તે જ. ત્યાં
રાજ ઉદયનનું રાજ્ય હતું અને એની રાજધાની કૌશામ્બીમાં હતી. ( કાશામ્બી શબ્દ જી ). રામાયણના સમયમાં ગંગા નદી આ દેશની ઉત્તરસીમા હતી ( રામા ઘણુ, બાલકાંડ, સ`, પર). વત્સ્યપટ્ટન. વત્સ્યરાજા, પરંતપ અને ઉદયનના વત્સ્યદેશની રાજધાની કૌશામ્બી તે જ. (કથાસરિત્સાગર ). કૌશામ્બી શબ્દ જુએ. વન મથુરામડળ યાને વ્રજમંડળમાં આવેલાં ભાર
વન વિશેષ. મધુવન, તાલવન, કુમુદદ્દન, વૃંદાવન, ખાદેરવન, કામ્યકવન, જમુનાની
वनवासी
પશ્ચિમ તરફ આવેલું બાહુલાવન, મહાવન, વિશ્વવન, લેાહવન, ભાંડીરવન, અતે જમુનાની પૂર્વ તરફ આવેલું ભદ્રવન એ ખાર વન છે. (લેાચનદાસનું' ચૈતન્ય મંડળ, ૩ જીં, પા૦ ૧૯૨; બ્રાઉઝનુ ́ મથુરા, પા૦ ૫૪ ). વરાહપુરાણના ૧૫૩ મા અધ્યાયમાં તામ્રવનને ખદલે વિષ્ણુસ્થાન, કુમુદવનને બદલે કુંડવન અને બહુલાવનને ખદલે બકુલવન એવાં નામ આપ્યાં છે.
વન કહ્યાં છે.
વTM ( ૨ ) અરણ્યાને પણ ( શબ્દકદ્રુમ ). વન ( ૩ ) કામ્યક, અદિતિ, વ્યાસ, ફલકી, સૂર્ય, મધુ, અને સીતા એ કુરુક્ષેત્રનાં સાત વન છે. ( વામન પુરાણ, અ૦ ૩૪ ). વન ( ૪ ) હિમાલય ઉપરનાં વન યાને અરણ્યા
જેવાં કે નંદન, ચૈત્રનાથ વગેરે (મત્સ્યપુરાણ, ૦ ૧૨૦ જીઆ). વનવાસી બૌદ્ધસમયમાં ઉત્તર કાનડાને વનવાસી
કહેતા. ( હરિવંશ, અ૦ ૯૪). ડૉ. ન્યુલરના મતવ્ય પ્રમાણે આ પ્રદેશ ઘાટા અને તુંગભદ્રા અને વર્ધાની વચ્ચે આવેલા હતા. (વિક્રમાંક દેવચરિત, ઉપાદ્ઘાત, પા૦ ૩૪ ઉપરની ટીપ્પણી ). વનવાસી ( ૨ ) ઉત્તર કાનડામાં આવેલું ક્રૌંચ
પુર તે. ઉત્તર કાનડામાં તુંગભદ્રા નદીની શાખા વર્ષને ઉત્તર કિનારે ટાલેમીએ કહેલું વૌઆસીઇ ( વનવાસી ) શહેર તે. ( મેક્ટીન્ડલનું ટોલેમી, પા૦ ૧૭૬ ). આ શહેર અદ્યાપિ હસ્તીમાં છે. ( મુંબઈ ઈલાકાના પ્રાચીન સ્થળેાના ખારાની યાદીઓ, પુ૦ ૮, પા૦ ૧૮૮ ). વનવાસી એ ઇ. સ. ના છઠ્ઠા સૈકા સુધી મયૂરવર્માએ થાપેલા કદમ્બ વંશની રાજધાની હતું. છઠ્ઠા સૈકામાં ચાલુકયાએ એ વંશના રાજનેા અંત આણ્યા હતા. ઈ. સ. પૂર્વે ૨૪૫ માં અશા અહિંયાં અંગાડી રખ્ખીત નામના
Aho! Shrutgyanam
