________________
फलकिवन
૧૫૫
बम्री
મધ્ય અધ્યાય ૯). પાંડુપુર એ પુંડરીક- સુરત. હૃનશાંગે ઓ–ચલી કહી છે તે જગા. પુરને વિકૃત થયેલ શબ્દ છે એ સ્પષ્ટ છે. કનીંગહામે (એનશન્ટ જ્યોગ્રોફી પાનુ પિતૃભક્તિના માટે પ્રસિદ્ધ થયેલા પુંડરીકને ૪૯૪). કનીંગહામે ગુજરાતમાં આવેલ ઈડત્યાં શ્રીકૃષ્ણ ભગવાન અને રૂકિમણ આવતાં. રનો પ્રદેશ તે જ આ એમ કહ્યું છે; કનીંગપંડરીક-ક્ષેત્ર, તપસાશ્રમ, ત૫સા અને હામના મતે પૌરાણિક સમયનો સૌવીર દેશ પૈડરીક એ બધાં આ નામના પર્યાય છે. તે જ આ બહત તિષનવ પ્રમાણે ઈડર
એ ઇલ્વદુર્ગ શબ્દનું વિકૃત રૂપ છે. એ
હિરણ્ય નદી ઉપર આવેલું છે. આબુ પર્વત વિન. કુરક્ષેત્રમાં જ્યાં ભગવતી નદી ઉપર
પાસેના વસંતગઢના ધવલશિલા લેખમાં આવેલું શુક્રતીર્થ છે, ત્યાં આવેલું વન વિશેષ.
બદરી નામનો ઉલ્લેખ છે. (જ. એ સે૦ : આ જગ્યા થાણેશ્વરથી આગ્નેય દિશામાં
બં૦, ૧૮૪૧, પા૦ ૮૨૧.) સત્તર માઈલ ઉપર આવેલી છે. (આર્કિ સઃ રિ૦ પુત્ર ૧૪, પ૦ ૧૦૧; ૫૦ ભાવે વી. બદરિકાશ્રમ શબ્દ જુઓ. વનપવ, અધ્યાય ૮૩. )
વરિયાઇમ. સંયુક્ત પ્રાંતમાં ગરવાલમાં આવેલા IT. પંચાસ્સાર તીર્થ શબ્દ જુઓ. (ભાગ
બદરિનાથ છે. હિમાલયની મુખ્ય પર્વતમાળાનું વત, સ્કંધ ૧૦, અધ્યાય ૭૦).
એ એક શિખર હાઈ હરદ્વારથી ઉત્તરે એક મ. Sત્રામ. ચિત્તાગાંગ તે જ
હિનાની મજલ ઉપર અને શ્રીનગરથી ઈશાનમાં ૪. નિલાંજન (નિરંજન) અને મેહ
પંચાવન માઇલ ઉપર આવેલું છે. નરનારાયણનું નાના સ્ત્રોતો એકઠા થઈને બનેલી નદીને
દેવળ બિશેનગંગા (અલકનંદા)ના મૂળ ફલગુ કહે છે. નિલાંજન મોહનાને બુદ્ધગયાથી
પાસે પશ્ચિમ તટ ઉપર બાંધેલું છે. આ નિચાણમાં આશરે એક માઈલ ઉપર આવેલી
દેવળ નર અને નારાયણ નામના બે પહાડોથી મૂરાની ડુંગરી પાસે મળે છે. ફલમ્ ગયાના
સરખે છેટે આવેલા તપનકુંડ નામના ઉના પ્રદેશમાં થઈને વહે છે. બ્રહ્મ સરોવરમાંથી
પાણીના ઝરણુ અગાડી બાંધેલું છે. વખતે માંડીને ઉત્તર માનસ સુધી આ પ્રવાહ
ઉના પાણીને ઝરે ત્યાં હોવાના કારણે જ પવિત્ર મનાય છે. (અગ્નિપુરાણ, અધ્યાય
દેવળને માટે આ જગ્યા પસંદ કરી હશે. ૨૧. )
આ સ્થળ ગંધમાદન પર્વત ઉપર આવેલું જિરિ. આ સિંધુ નદીના મુખની પાસે
છે. (એશિયાટીક રીસર્ચઝ, પુત્ર ૧૧ આવેલ છે. (બહત સં૦ ૧૪, લેક–૧૮)
આર્ટિકલ ૧૦; મહાભારત, શાન્તિપર્વ, ના. મી. પાર્ગેટર શંકા કરે છે કે આ નામ અધ્યાય ૩૩પ.). આ દેવળ ઈ. સ. ના પેનગંગા યાને પૈનગંગાનું છે. એને સિંધુફેના આઠમા સૈકામાં શ્રીમછશંકરાચાર્યે બંધાપણ કહેતા. (બ) પુરુ. અધ્યાય, ૧૨૯; વ્યાનું કહેવાય છે. એને બદરી અને વિશાલાજ૦ ૦ ૦ ૦ ૧૯૧૧,પ૦૮૦૩) આ બદરી પણ કહેતા (મહાભારત, વનપર્વ નદી ગોદાવરીને મળનારીઓમાંની એક છે. અધ્યાય ૧૪૪). આ સ્થળના વર્ણનને (બ્ર. પુત્વ અધ્યાય, ૧૨૯)
માટે એશિયાટીક રીસર્ચઝના પુસ્તક ૧૧ ના
આર્ટીકલ ૧૦ માં જુએ. વાણુમુવા ભાગવતી તે જ.
વઘી બોવેરું તે જ. બાબીલન શબ્દ જુઓ.
Aho! Shrutgyanam
