________________
निषेध
૧૨૪
नीलाजन
હતું. નળરાજાનું રાજ્ય નિષધ વરાડના નિા. હસ્ત નગરથી ઉતરાણુમાં આશરે છ મૈલ વાયવ્યમાં નીચી પર્વતમાળા સાતપુડાને લગતું આવ્યું હતું એમ લાસેનનું કહેવું છે. ખન્ને સ એને માળવાની દક્ષિણે આવ્યાનું કહે છે. ( જેસના કાઠિયાવાડ અને કચ્છના પ્રાચીન સ્થળે, પા૦ ૧૩૧ ). નિષય. (૨) કાપ્યુલ-નદીને ઉત્તરે અને
ઉપર કાજીલ નદીને ઉત્તર કિનારે આવેલું નિસત્ત તે જ. ( મેક્રોન્ડલના મેગસ્થ નીસ અને એરિયલના પાછ ૧૮૦ માં સેટ માર્ટિનના કથનના આપેલા ઇંતેખાખ ). મેક્રીન્ડલનુ મંતવ્ય છે કે નગર અથવા ટાલેમિએ કહેલું ડિયાનીસાલિસ અગર તેા પ્રાચીન નગરહાર તે જ નિસા (નગરહાર શબ્દ જુઓ ). નિરાહાર. નગરહાર તે જ. ( મત્સ્યપુરાણ,
અ૦ ૧૧૩ ).
ગંધાદનની પશ્ચિમે આવેલા હાલ જેને હિંદુકુશ કહીએ છીએ તે પતા. ( લાસેના ખાદ્રિયા અને ઇંડાસીથીયન સિદ્ધાઓ પરથી પ્રાપ્ત થતા ઇતિહાસ એ નામના લેખ જ એ૦ સે. મ’૦ પુ૦ ૧૯(૧૯૪૦), પા૦ ૪૬૯ ઉપરની ટિપ્પણી). ગ્રીક લોકો આ પર્યંતને પેરાપેમીસસ કહેતા. પેરેાપેમીસસ નામ દેખીતું પંત-ઉપ-નિષધ નામ ઉપરથી કિવા નિષધની પર્વતમાળાના બ્રેક પશ્ચિમ શિખર પારિપાત્ર ઉપરથી વિકૃત થયેલું હાય આમ સાફ જણાય છે. (બ્રહ્માંડ પુરાણ, અ૦ ૪૪, શ્લાક ૯ ). પામીર નામ પણ કદાચિત પારીપાત્ર ઉપરથી વિકૃત થઇને બન્યું હાય. પેરાપેમિસસ, હિંદુકુશ અને કા.આખા એ મહાન હિમાલય પર્વતમાળાના પશ્ચિમ તરફના ક્ાંઢાનાં જુદાં જુદાં શિખરા હાય એમ જણાય છે.
|
નિષામૂમિ. નિષાધભૂમિ જુએ. નિષાયમૂમિ. નિષાદા અને નિષા યાને ભીલ લેાકાના પ્રદેશ. આ જાતિ વ્હેલાં મારવાડ અને જોધપુર રાજ્યમાં રહેતી. ત્યાંથી બીજી જાતિઓએ તેમને દક્ષિણ તરફ હાંકી કાઢયાથી તે માળવાની પશ્ચિમ સરહદ ઉપર આવેલા પતેમાં અગર ખાનદેશના વિધ્યા અને સાતપુડાના ઉચ્ચ પ્રદેશમાં અથવા મહી નદીના, ન`દાના અને તાપીના જંગલેા અને ડુંગરાળ કિનારા પર વસી છે. (માલક્રમના મધ્ય હિંદુસ્થાનના ઇતિહાસ, ૫૦ ૧, પા૦ ૪૫ ).
નિરંત્તર. નીલાજન તે જ, નીક નેપાલમાં પુરાતન શતદ્ન પર્યંત યાને
શિવપુરી ડુંગરની તળેટીમાં આવેલું સુપ્રસિદ્ધ યાત્રા સ્થળ, વિશેષ. અહિં નીલકંઠ મહાદેવનું દેવળ છે. આ સ્થળ ખટમ ુની ઉત્તરે પ મૈલ ઉપર આવેલું છે. (બહુ શિવપુરાણ, ઉત્તરખડ, અ૦ ૩૨ ). નીહાષહ. રિસામાં પુરીમાં જે ટેકરી ઉપર
જગન્નાથનું દેવળ હાવાનું મનાય છે તે. (પદ્મપુરાણ, પાતાળ., અ૦ ૯ ). એની આજુબાજુ આવેલા મેદાન કરતાં આ ડુંગરી વીસ ફુટ ઉંચી છે.
નૌહા હ (૨) આસામમાં ગૌહતી આગળ આવેલી એક ડુંગરી વિશેષઃ એના ઉપર કામાખ્યા દેવીનું દેવળ આવેલું છે.
નોહાચહ. (૩) હરદ્વારની ડુંગરીએ ( મહા ભારત, અનુશાસન, અ૦ ૨૫ ). નૌજાનન. લયુ-નદીનેા ઉપલાણના ભાગ. એને
લીલાજન પણ કહે છે. મહાવર્ગીમાં એને નિરાંજરા કહી છે. ( ખ૦ ૧, અ૦ ૧. ) આ નદી સુંદર ઉંડી અને સાંકડી ખેામાં થઈને વહે છે. એ ખાતે ખખાનેરૂ કહે છે. એના બન્ને કિનારે પર્વતે આવી રહેલા છે. આપા વૃક્ષ-વિહીન અને ઉજ્જડ છે. આ નદી ઘણી ઉંચાઈથી
Aho! Shrutgyanam
