Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

Author(s): Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami,
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust

Page 145

॥१३४॥
बावश्वक-हारिभद्रीपतिः ताहे अवरण्हे एकेणं कम्मकरेण अंविलेण कुरो दिण्णो, ताहे जिमिओ, एगो रूवगो दिण्णो, रूवगो परिक्खाविओ जाव कृडओ, ताहे भणति-जेण जहा भवियचं ण तं भवति अण्णहा, लजिओ आगतो। तओ भगवं चउत्थमासखमणपारणए नालिंदाओ निग्गओ, कोलाकसन्निवेसं गओ, तत्थ बहुलो माहणो माहणे भोयावेति पयमहुसंजुत्तेणं परमण्णेणं, ताहे तेण सामी पडिलाभिओ, तत्थ पंच दिवाणि । गोसालोऽवि तंतुवागसालाए सामि अपिच्छमाणो रायगिहं सम्भंतरबाहिरिअं गवसति, जाहे न पेच्छइ ताहे नियगोवगरणं धीयाराणं दाउं सउत्तरोई मुंड काउं गतो कोल्लागं, तत्थ भगबतो मिलिओ, तओ भगवं गोसालेण समं सुवण्णखलगं वश्चइ, एत्थंतरा गोवा गावीहिंतो खीरं गहाय महल्लिए थालीए णवएहिं तंदुलेहिं पायसं उवक्खडेंति, ततो गोसालो भणति-एह भगवं ! एत्थ भुंजामो, सिद्धत्थो भणति-एस निम्माणं चेव न वश्चइ, एस भजिहिति उलहिजती, ताहे सो असहहतो ते गोवे भणति-एस देवजगो तीताणागतजाणी
तदाऽपराक एकेन कर्मकरेण अग्लेन तन्दुला दत्ताः, तदा जिमितः, एको रूप्यको दत्त, रूप्यकः परीक्षितः यावत् कूटः, तदा भणति-येन यथा भवितव्यं न तद्रवत्यन्यथा, लजित भागतः। ततो भगवान् चतुर्थमासक्षपणपारणके नालन्दाया निर्गतः, कोल्लाकसभिवेशं गतः, तत्र बहुलो ब्राह्मणो ब्राह्मणान् भोजयति घृतमधुसंयुक्तेन परमानेन, तदा तेन स्वामी प्रतिलम्भितः, तत्र पत्र दिग्यानि । गोशाकोऽपि तम्तुवायशालायां स्वामिनमप्रेक्षमाणः राजगृहं साभ्यन्तर बाह्यं गवेषयति, यदा न प्रेक्षते तदा निजकोपकरणं धिक्कारेभ्यो दवा सोत्तरीष्टं मुण्डनं कृत्वा गतः कोलाकं, तब भगवता मिलितः, ततो भगवान् गोशालेन समं सुवर्णखलं ब्रजति, तत्रान्तरा गोपा गोभ्यः क्षीरं गृहीत्वा महत्यां स्थास्यां नवैस्तन्तुलैः पायसमुपस्कुर्वन्ति, ततो गोशालो भणति-पाव भगवन् ! अत्र भुजावः, सिद्धार्थो भगति-एषा निर्माणमेव न ब्रजिष्यति, एषा भत्यति उलिख्यमाना, तदा सोऽवदधानः तान् गोपान् भणति-एष देवार्यकः तीतानागतज्ञायकः भणति-एस थाली भजिहिति, तो पयसेण सारक्खह, ताहे पयत्तं करेंति-वंसविदलेहिं सा बद्धा थाली, तेहिं अतीव बहुला तंदुला छूढा, सा फुड्डा, पच्छा गोवालार्ण जेणं जं करुलं आसाइयं सो तस्थ पजिमिओ, तेण न लखें, ताहे सुइतरं नियतिं गेण्हइ । अमुमेवार्थ कथानकोक्तमुपसंजिहीर्घराहकुल्लाग बहुल पायस दिव्या गोसाल वढ पवजा।पाहिं सुवण्णखलए पायसथाली मियइगहणं ॥ ४७४ ॥
पदानि-कोलाकः बहुलः पायसं दिव्यानि गोशालः दृष्ट्वा प्रव्रज्या बहिः सुपर्णखलात् पायसस्थाली नियतेमहणं च । पदार्थ उक्त एव। .
भणगामे नंदोवनंद उवर्णद तेय पञ्चद्धे । चंपा दुमासखमणे वासावास मुणी खमह ॥ ४७५॥ पदानि-ब्राह्मणप्रामे नन्दोपनन्दी उपनन्दः तेजः प्रत्यर्धे चम्पा द्विमासक्षपणे वर्षावासं मुनिः क्षपयतीति । अस्याः पदार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम्--ततो सामी बंभणगामंगतो, तत्थ नंदोउवणंदोय भायरो, गामस्स दो पाडगा, एक्को नन्दस्स बितिओ उवणंदस्स, ततो सामी नंदरस पाडगं पविट्ठो नंदघरं च, तत्थ दोसीणेणं पडिलाभिओ नंदेण
, भणति-एषा स्थाली भक्ष्यति, ततः प्रयोन संरक्षत, तदा प्रयत्नं कुर्वन्ति, वंशविदरलैः सा बडा स्थाली, तैरतीव वाबस्तन्दुलाः क्षिप्ताः, सा स्फुटिता, पश्चात् गोपालानां येन यत्कपालमासादितं स तत्र प्रजिमितः, तेन न लब्धं, तदा सुष्टुतर नियति गृहाति। ततः स्वामी ब्राह्मणग्रामं गतः, तत्र मन्द उपनम् प्रश्न भातरी, ग्रामस्य द्वौ पाटकी, एको मन्दस्य द्वितीय अपनन्दस्य, ततः स्वामी नन्दस्य पाटकं प्रविष्टः नन्दगृहंच, तन्त्र प'पितामेन पतिलम्भितः मम्देन, * स्खल पायसयाली नियहऍ गहणं च. प्र. गोसालो उवनंदस, तेण उवणंदेण संदिढ-देहि भिक्खं, सत्थ न ताव घेला, ताहे सीअलकूरो णीणिओ, सो त णेच्छइ, पच्छा सा तेणवि भण्णति-दासी! एयस्स उपरि छभसुत्ति, तीए छुढो, अपत्तिएण भणति-जइ मज्झ धम्मायरिअस्स अस्थि तवो तेए वा एयरस घरं डज्झउ, तत्थ अहासणिहितेहिं वाणमंतरेहिं मा भगवतो अलियं भवउत्ति तेण तं दई घरं । ततो सामी चंपं गओ, तत्थ वासावासं ठाइ, तत्थ दोमासिएण खमणेण खमइ, विचित्तं च तवोकम्म, ठाणादीए पडिमं ठाइ, ठाणुकुडुगो एवमादीणि करेइ, एस ततिओ वासारत्तो ।
कालाएँ सुण्णगारे सीहो विजुमई गोहिदासी य । खंदो दन्तिलियाए पत्तालग मुण्णगारंमि ॥ ४७६ ॥ पदानि-कालायां शून्यागारे सिंहः विद्युन्मती गोष्टीदासी च स्कन्दः दन्तिलिकया पात्रालके शून्यागारे। अक्षरगमनिका क्रियाऽध्याहारतः स्वधिया कार्या । पदार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम्-तैतो चरिमं दोमासियपारणयं बाहिं पारेत्ता कालायं नाम सण्णिवेसं गओ गोसालेण सम, तत्थ भगवं सुण्णघरे पहिम ठिओ, गोसालोऽवि तस्स दारपहे ठिओ,
गोशाल उपनन्दस्य, तेनोपनन्देम संदिष्टम्-देहि भिक्षा, तत्र न तावद्वेला, तदा शीतलकूरो नीतः, स तं नेच्छति, पश्चात् सा तेनापि भग्यते-दासि! पतस्योपरि क्षिपेति, तथा शिप्तः, अप्रीत्या भणति-यदि मम धर्माचार्यस्य अस्ति तपस्तेजो वा एतस्य गृहं दसतां, है वान् अलीको भवस्विति तैस्तद् दग्धं गृहं । ततः स्वामी चम्पां गतः, तत्र वर्षाचासं तिष्ठति, तत्र द्विमासक्षपणेन तपस्यति, विचित्रं च तपःकर्म, स्थानादिना मतिमा (कायोत्सर्ग)करोति, स्थानमुस्कटुकः एवमादीनि करोति, एष तृतीयो वर्षारात्रः । २ तराचारमं द्विमासिकपारणकं बहिष्कृत्वा कालाकं नाम सनिवेशं गतः गोशालेन सम, तत्र भगवान् शून्यगृहे प्रतिमा स्थितः, गोशालोऽपि तस्य द्वारपये स्थितः.
Jain Education Interational