Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

Author(s): Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami,
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust

Page 205

॥१९॥
मावश्यक-हारिभद्रीपवृत्तिः पुणो य पेलवसत्ता, तम्हा एसा चेव वाहरउ, ताहे सा आसाहत्थीरहवसहगेहि य मणिकणगरयणचित्तेहिं बालभावलोभावाएहि भणइ-एहि वइरसामी !, ताहे पलोइंतो अच्छइ, जाणइ-जइ संघं अवमन्नामि तो दीहसंसारिओ भविस्सामि, अविय-एसावि पपइस्सइ, एवं तिन्नि वारा सदाविओ न एइ, ताहे से पिया भणइ-जइऽसि कयषवसाओ धम्मज्झयमसियं इमं वइर! गेण्ह लहुं रयहरणं कम्मरयपमजणं धीर! ॥१॥ ताहेऽणेण तुरितं गंतूण गहियं, लोगेण य जयइ धम्मोत्ति उक्कठिसीहनाओकतो, ताहे से माया चिंतेइ-मम भाया भत्ता पुत्तोय पवइओ, अहं किं अच्छामिी, एवं सावि पधाइया जो गुज्झएहि पालो णिमंतिओ भोयणेण वासंते । णेच्छह विणीयविणओ तं वहररिसिं णमंसामि ॥७६६॥
व्याख्या-या गुह्यकैर्देवैः बालस्सन् 'निमंतिउ' ति आमन्त्रितः भोजनेन वर्षति सति, पर्जन्य इति गम्यते, नेच्छति विनीतविनय इति, वर्तमाननिर्देशस्त्रिकालगोचरसूत्रप्रदर्शनार्थः, पाठान्तरं वा 'नेच्छिंसु विणयजुत्तोतं वइररिसिं नमसामि' त्ति, अयं गाथासमुदायार्थः। अवयवार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदम्
पुनश्चकोमकसत्त्वा, तस्मादेषैव प्याहरतु, तदासा अश्वहस्तिस्थवृषभैत्र मणिकनकरवचित्रैर्वालभावलोभावहैर्भणति-एहि वज्रस्वामिन् !, तदा प्रलोक्यन् निति, जानाति-यदि महमवमन्ये तदा दीर्घसंसारो भविष्यामि, भपिच-एषाऽपि प्रवजिष्यति, एवं श्रीन वारान् शब्दितो नैति, तदा तस्य पिता मणतियद्यसि कृतम्यवसायो धर्मध्वजमुच्छ्रितमिमं वज्र! | गृहाण लघु रजोहरणं कर्मरजाप्रमार्जनं धीर!॥॥ तदाऽनेन स्वरितं गत्वा गृहीतं, लोकेन च जपति जिनधर्म इत्युकृष्टिसिंहनादः कृतः, तदा तस्य माता चिन्तयति-मम भ्राता भर्ता पुत्रश्च प्रबजितः, अहं किं तिष्ठामि !, एवं साऽपि प्रवजिता. *सुक्यावसानो
सोऽवि जाहे थणं न पियइत्ति पधाविओ, पपइयाण चेव पासे अच्छइ, तेण तासिं पासे इक्कारस अंगाणि सुयाणि पढं तीण, ताणि से उवगयाणि, पदाणुसारी सो भगवं, ताहे अहवरिसिओ संजइपडिस्सयाओ निकालिओ, आयरियसगासे अच्छइ, आयरिया य उज्जेणीं गता, तत्थ वासं पडति अहोधारं, ते य से पुषसंगइया जंभगा तेणंतेण वोलेंता त पेच्छंति, ताहे ते परिक्खानिमित्तं उत्तिण्णा वाणिययरूवेणं, तत्थ बइल्ले उल्लदेत्ता उवक्खडेंति, सिद्धे निमंतिति, ताहे पठितो, जाव फुसियमत्थि, ताहे पडिनियत्तो, ताहे तंपि ठितं, पुणो सद्दावेंति, ताहे वइरो गंतूण उवउत्तो दबतो ४, दवओ पुप्फफलादि खेत्तओ उज्जेणी कालओ पढमपाउसो भावतो धरणिछिवणणयणनिमेसादिरहिता पहडतुडा य, ताहे देवत्तिकाऊण नेच्छति, देवा तुठ्ठा भणंति-तुमं दड्डुमागता, पच्छा वेउवियं विजं देंति, उजेणीए जो जंभगेहि आणक्खिऊण थुयमहिओ। अक्खीणमहाणसियं सीहगिरिपसंसियं वंदे ॥ ७६६ ॥
सोऽपि यदा स्तन्यं न पिवतीति (नदा) प्रवाजिनः, प्रबजितानां चैव पार्थे तिष्ठति, तेन तासां पार्थे एकादशाङ्गानि श्रुतानि पठन्तीना, तानि तस्योपगनानि, पदानुसारी स भगवान् , तदाऽष्टवार्षिकः संयतीप्रतिश्रयात् निष्काशितः, आचार्यसकाशे तिष्ठति, भाचार्याश्चोजयिनीं गताः, सन्न वर्षा पतती महतधारं, ते च तस्य पूर्वसंगतिका जृम्भकाः तेन मार्गेण व्यतिक्राम्यन्तस्तं परीक्षन्ते, तदा ते परीक्षानिमित्तमवतीर्णाः वणिग्रूपेण, तत्र बलीयन् अवलाच (उत्तार्य) उपस्कुर्वन्ति, सिद्धे निमनयन्ति, सदा प्रस्थितः, यावत् विन्दुपातः (फुसारिका) अस्ति, तदा प्रति निवृत्तः, सदा सोऽपि स्थितः, पुनः शब्दयन्ति, तदा वज्र गरवोपयुक्तो दम्यतः ४ द्रव्यतः पुष्पफलादि क्षेत्रत उज्जयिनी कालतः प्रथमप्रावृद भावतो धरणिस्पर्शनयननिमेषादिरहिताः प्रहृष्टपुष्टाब, तदा देव इति कृत्वा नेच्छति, देवास्तुष्टा भणन्ति-स्वां द्रष्टुमागताः, पश्चाद्वैक्रियविद्या ददति.
व्याख्या-उजयिन्यां यो 'जम्भकैः' देवविशेषैः 'आणक्खिऊणं' ति परीक्ष्य 'स्तुतमहितः स्तुतो वास्तवेन महितो विद्यादानेन अक्षीणमहानसिकं सिंहगिरिप्रशंसितं वन्द इति गाथाक्षरार्थः । अवयवार्थः कथानकादवसेयः, तच्चेदं
पुणरवि अन्नया जेट्टमासे सन्नाभूमि गयं घयपुग्नेहिं निमंतेन्ति, तत्थवि दवादिओ उवओगो, नेच्छति, तत्थ से णहगामिणी विजा दिण्णा, एवं सो विहरइ । जाणि य ताणि पयाणुसारिलद्धीए गहियाणि एकारस अंगाणि ताणि से संजयमज्झे थिरयराणि जायाणि, तत्थ जो अज्झाति पुधगयं तंपिणेण सधं गहियं, एवं तेण बहु गहियं, ताहे वुच्चति पढाहि, ततो सो एयंतगंपि कुट्टेतो अच्छइ, अन्नं सुणेतो । अण्णया आयरिया मज्झण्हे साहूसु भिक्खं निग्गएसु सन्नाभूमि निग्गया, वइरसामीवि पडिस्सयवालो, सो तेसिं साहणं वेंटियाओ मंडलिए रएत्ता मज्झे अ परिवाडीए एकारसवि अंगाई वाएइ, पुषगयं च, जाव आयरिया आगया चिंतेति-लहुं साहू आगया, सुगंति सई
पुनरपि अन्यदा ज्येष्ठमासे संज्ञाभूमिं गतं घृतपूर्णेनिमन्त्रयन्ति, तत्रापि द्रव्यादिक उपयोगः, नेच्छति, तत्र तस्मै नभोगामिनी विद्या दत्ता, एवं स विहरति । यानि च तानि पदानुसारिलठभ्या गृहीतान्येकादशाङ्गानि, तानि तस्य संयतमध्ये स्थिरसराणि जातानि, तत्र योऽध्येति पूर्वगतं तदप्यनेन सर्व गृहीतम्, एवं तेन बहु गृहीतं, तदोच्यते पठ, ततः स आगच्छदपि (अधीतमपि) कुद्दयन् तिष्ठति, अन्यत् शृण्वन् । अन्यदा आचार्या मध्याहे साधुषु मिक्षायै निर्गतेषु संज्ञाभूमि निर्गताः, वज्रस्वाम्यपि प्रतिश्रयपालः, स तेषां साधूनां विण्टिका मण्डल्या रचयित्वा मध्ये आरमना स्थित्वा वाचनां ददाति, तदा परिपाव्या एकादशाप्यङ्गानि वाचयति, पूर्वगतं च, यावदाचार्या आगताश्चिन्तयन्ति-लघु साधव आगताः, शृण्वन्ति शब्द