Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

Author(s): Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami,
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust

Page 268

॥२५७॥ मावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः भवह पंथाओ य भजिजइ, फलाणि य एत्थ दिवाणि पंचप्पयाराणि णेत्ताइसुहंकराणि किंपागाणं न पेक्खियबाणि ण भोत्तवाणि, बावीसं च णं एत्थ घोरा महाकराला पिसाया खणं खणमभिवंति तेऽवि णं ण गणेयबा, भत्तपाणं च तत्थ विभागओ विरसं दुलभं चत्ति, अप्पयाणयं च ण काय, अणवरयं च गंतबं, रत्तीए वि दोण्णि जामा सुवियचं, सेसदुगेय गंतवमेव, एवं च गच्छंतेहिं देवाणुप्पिया! खिप्पमेव अडवी लंघिजइ, लंपित्ता य तमेगंतदोगच्चवजियं पसत्थं सिवपुरं पाविजड, तत्थ य पुणो ण होति के किलेसत्ति । तओ तत्थ केइ तेण समं पयट्टा जे उज्जगेण पधाविया, अण्णे पण इयरेण, तओ सो पसत्थे दिवसे उच्चलिओ, पुरओ वञ्चंतो मग्गं आहणइ, सिलाइसु य पंथस्स दोसगुणपिसुणगाणि अक्खराणि लिहा. एत्तियं गयमेत्तिय संति विभासा, एवं जे तस्स निदेसे वट्टिया ते तेण सम अचिरेण तं परं पत्ता, जेऽवि लिहियाणुसारेण संमं गच्छति तेऽवि पावंति, जे न वहिया न वा वदृति छायादिषु पडिसेविणो ते न पत्तान
भवति पन्धान भज्यन्ते, फलानि चार दिव्यानि पञ्चप्रकाराणि नेत्रादिसुखकराणि किम्पाकामांन प्रेक्षषितव्यानि म भोक्तव्यानि, द्वाविंशतिमात्र घोरा महाकरालाः पिशाचा क्षणं क्षणमभिवपम्ति तेऽपि न गणपितम्याः, भक्तपानं च तत्र विभागतो विरसं दुभं चेति, अप्रयाणं चमकर्तव्यम्, भनवरतं चगन्तव्यं, रात्रावपि द्वौ यामौ स्वप्लम्यं शेषतिकेच गम्तव्यमेव, एवं गडजिरेव देवानुप्रियाः! क्षिप्रमेवाटवी छापते, कहयित्वा च तदेकाम्तदौर्गत्यवर्जितं प्रशस्त शिवपुर प्राप्यते, तत्र च पुनर्न भवन्ति केचित्लेशा इति । ततस्तत्र केचित्तेन समं प्रवृत्ता ये बना प्रधाविताः, भम्ये पुनरितरेण, ततः स प्रशस्ते दिवसे प्रचलितः, पुरतो व्रजन् मार्ग भाहन्ति (समीकरोति), शिलादिसुच पथो गुणदोषपिशुनाम्यक्षराणि विसति, एतावद्दतमेतावच्छेपमिति विभाषा,एवं ये तस्य निर्देशे वृत्तास्ते तेन सममचिरेण तत्पुरं प्राप्ताः, येऽपि विखितानुसारेण सम्यग्गन्ति तेऽपि प्राप्नुवन्ति, ये न वृत्ता नवा वर्तन्ते डायादिषु प्रतिसेबिनखेन प्राधान यावि पार्वति । एवं दवाडवीदेसिगणायं, इयाणि भावाडवीदेसिगणाए जोइजा-सस्थवाहत्थाणीया अरहंता, उग्घोसणायाणीया धम्मकहा तडिगाइथाणीया जीवा, अडवीत्थाणीओ संसारो, उज्जुगो साहुमग्गो, वंको य सावगमग्गो, पप्पपुर स्थाणीओ मोक्खो, वग्धसिंघतुला रागहोसा, मणोहररुक्खच्छायाथाणीया इत्थिगाइसंसत्सवसहीओ, परिसडियाइत्था णीआओ अणवज्जवसहीओ,मग्गतडत्थहकारणपुरिसथाणगा पासत्थाई अकल्लाणमित्ता, सत्थिगाथाणीया साहू, दर णिया कोहादओ कसाया, फलथाणीया विसया, पिसायथाणीया बावीसं परीसहा भत्तपाणाणि एसणिज्जाणि, अपयाणगथाणीओ निबुजमो, जामदुगे सझाओ, पुरपत्ताणं च णं मोक्खसुहंति । एत्थय तं पुरं गंतुकामो जणो उवएसदाणा इणा उवगारी सत्थवाहोसि नमसति, एवं मोक्खत्थीहिषि भगवं पणमिययो । तथा चाहजह तमिह सत्थयाहं ममइ जणोतं पुरं तु गंतुमणो । परमुषगारिसणभो निविग्यस्थं च भत्तीए ॥९०७ ॥ अरिहो उ नमुकारस्स भावओ खीणरागमयमोहो । मुक्खत्थीणपि जिणो तहेव जम्हा अओ अरिहा ।।९०८॥
चापि प्राप्नुवन्ति । एवं ग्याटबीदेशिकज्ञातम्, इदानीं भावारवीदेशिकज्ञाते योज्यते-सार्थवाहस्थानीषा महन्ता, उदघोषणास्थानीषा भया' तटिकादिस्थानीया जीवाः, बटवीस्थानीयः संसारः, अनुः साधुमार्गः, वक्रा मावकमार्गः, प्राध्यपुरस्लामीयो मोक्षः ज्यानसिंहतुल्यौ रागद्वेषौ, मनो हावृक्षच्छायास्थानीयाः स्यादिसंसक्तवसातयः, परिवाहितादित्वानीया अनचवसतवः, मार्गतटस्थाहायपुरुषस्थानीयाः पार्थवादयोऽकल्याणमित्राणि, सार्षिकस्थानीयाः साधवा, दवाभ्यादिखानीयाः क्रोधादयः कषायाः, फलस्थानीया विषयाः, पिशाचस्तानीचा द्वाविंशतिः परीषहाः, भक्तपानाम्वेषणीयानि, भप्रयाणस्थानीयो नियोधमः, यामहिके साध्यायः, पुरप्राप्तानां च मोक्षसुखमिति । बत्र च तत्पुरं गन्तुकामो जन उपदेशदानादिनोपकारी सार्पशाह इति नमस्पति, एवं मोक्षार्षिभिरपि भगवान् प्रणन्तभ्यः ।
गाथाद्वयं निगदसिद्धं, नवरं मदशब्देन द्वेषोऽभिधीयते इति ॥ संसाराअडवीए मिच्छत्तनाणमोहिअपहाए । जेहिं कय देसिअत्तं ते अरिहंते पणिवयामि ॥९०९॥
व्याख्या संसाराटव्यां, किंविशिष्टायां ?-'मिथ्यात्वाज्ञानमोहितपथायां' तत्र मिथ्यात्याज्ञानाभ्यां मोहितः पन्था यस्यामिति विग्रहः, तस्यां, यैः कृतं देशिकत्वं तानहतः 'प्रणौमि' अभ्यर्थयामीति गाथार्थः ॥ ९०९ ॥ दृष्ट्वा ज्ञात्वा च
न्य च कृतं नान्यथा, तथा चाऽऽहसम्मईसणदिवो नाणेण य सुह तेहिं उबलद्धो । चरणकरणेण पहओ निव्वाणपहो जिणिदेहिं ॥९१०॥ _ व्याख्या-'समग्दर्शनेन' अविपरीतदर्शनेन दृष्टः, ज्ञानेन च 'सुष्टु' यथाऽवस्थितः तैरहनिर्माता, चरणं च करणं चेत्येकवद्भावस्तेन 'प्रहतः' आसेवितः 'निर्वाणपथः' मोक्षमार्गो जिनेन्द्रैः । तत्र प्रतादि चरणं, पिण्डविशुख्खादि च करणं, यथोक्तम्-'वय समणधम्म संजैम वेयाँवञ्चं च बंगुत्तीओ। गौणादितियं तवे को निग्गहाई चरणमेयं ॥१॥ पिंडविसोही समिई भावण पडिमा य इंदियनिरोहो । पडिलेहणगुत्तीओ अभिग्गहा चेव करणं तु ॥२॥” इति गाथार्थः ॥ ९१०॥ न केवलं प्रहत एव, किन्तु ते खल्वनेन पथा निर्वृतिपुरमेव प्राप्ता इति, आह च
हिमुवगया निव्वाणसहं च ते अणुप्पत्ता। सासयमव्वाबा पत्ता अयरामरं ठाणं॥९११॥ व्याख्या--'सिद्धिवसति' मोक्षालयम् 'उपगताः सामीप्येन-कर्मविगमलक्षणेन प्राप्ता इति, अनेनैकेन्द्रियव्यवच्छेद* अभ्यर्थयामि प्र. For Private & Personal Use Only