Agam 40 Mool 01 Aavashyam Sutra Niryukti Part 01

Author(s): Haribhadrasuri, Bhadrabahuswami,
Publisher: Bherulal Kanhiyalal Kothari Religious Trust

Page 250

व्यावश्यक-हारिभद्रीयवृत्तिः
॥२३९ ॥ गडवट्टाए लोलति, महलेण भणियं-उबत्तेहि भंडिं, इतरेण वाहिया भंडी, सा सन्नी सुणेति, छिण्णा चकेण, मता इत्थिया जाया हत्थिणापुरे णगरे, सो महल्लतरो पुषं मरिता तीसे पोट्टे आयाओ पुतो जाओ, इट्ठो, इतरोऽवि तीसे क्षेत्र पोट्टे आयाओ, जं सो उववण्णो तं सा चिंतेति-सिलं व हाविज्जामि, गब्भपाडणेहिं वि ण पडति, तओ सो जाओ दासीए हत्थे दिण्णो, छड्डेहि, सो सेट्ठिणा दिट्ठो णिज्जंतो, तेण घेतूण अण्णाए दासीए दिण्णो, सो तत्थ संवगुइ । तत्थ महल्लगस्स णामं रायललिओ इयरस्स गंगदत्तो, सो महलो जं किंचि लहइ ततो तस्सवि देति, माऊए पुण अणिट्ठो, जहिं पेच्छ तहिं कट्ठादीहिं पहणइ । अण्णया इंदमहो जाओ, तओ पियरेण अप्पसागारियं आणीओ, आसंदगस्स हेठ्ठा कओ, जेमाविजइ, ओहाडिओ, ताहे कहवि दिठ्ठो, ताहे हत्थे घेतण कडिओ, चंदणियाए पक्खितो, ताहे सो रुवइ, पिउणा हामिओ, एत्यंतरे साहू भिक्खस्स अतियओ, सिट्टिणा पुच्छिओ-भगवं ! माउए पुत्तो अणिट्ठो भवइ ?, हंता भवइ, किह पुण ?,
१] शकटवर्त्तयां लुठति, महता भणितं उद्वर्त्तय गम्श्रीम् इतरेण वाहितां गन्त्री, सा संशिनी शृणोति, छिन्ना चक्रेण, मृता श्री जाता हस्तिनागपुरे नगरे, स महान् पूर्वं मृत्वा तस्या उदरे आयातः पुत्रो जातः, इष्टः, इतरोऽपि तस्था एवोदरे आयातः, यदा स उत्पन्नस्तदा सा चिन्तयति-शिखामिव हापयामि, गर्भपातनैरपि न पतति, ततः स जातो दास्या हस्ते दत्तः, त्यज, स श्रेष्टिना दृष्टो नीयमानः, तेन गृहीत्वाऽन्यस्यै दास्यै दत्तः, स तत्र संवर्धते । तत्र महतो नाम राजकलित इतरस्य गङ्गदत्तः, स महान् यत्किञ्चिल्लभते ततस्तस्मायपि ददाति, मातुः पुनरनिष्टः, यत्र प्रेक्षते तत्र काष्ठादिभिः प्रहन्ति । अन्यदा इन्द्रमहो जातः, ततः पित्राऽल्पसागारिक मानीतः, पक्यस्याधस्तात्कृतः, जेम्यते निष्काशितः (प्रच्छाः ) तदा कथमपि दृष्टः, तदा हस्ते गृहीत्वा कर्णितः, चन्दनिकायां (वर्षो गृहे ) प्रक्षिप्तः, तदा स रोदिति, पित्रा अपितः- अत्रान्तरे साघुर्भिक्षायै अतिगतः श्रेष्ठिना पृष्टः- भगवन् ! मातुः पुत्रोऽनिष्टो भवति ?, ओम् ( एवमेव ) भवति, कथं पुनः ?, * बख प्र०
ता भणति - 'यं दृष्ट्वा वर्धते क्रोधः, स्नेहश्च परिहीयते । स विज्ञेयो मनुष्येण, एष मे पूर्ववैरिकः ॥ १ ॥ यं दृष्ट्वा वर्ध स्नेहः, क्रोधश्च परिहीयते । स विज्ञेयो मनुष्येण, एष मे पूर्वबान्धवः ॥ २ ॥ ताहे सो भणइ-भगवं ? पञ्चावेह ए, ब विसज्जिओ पबइओ । तेसिं आयरियाण सगासे भायावि से नेहाणुरागेण पवइओ, ते साहू जाया इरियासमिया, अणिस्सितं तवं करेंति, ताहे सो तत्थ णिदाणं करेइ-जइ अत्थि इमस्स तवणियमसंजमस्त फलं तो आगमेस्साणं जणमणणयादो भवामि, घोरं तवं करेत्ता देवलोयं गओ । ततो चुओ वसुदेवपुत्तो वासुदेवो जाओ, इयरोऽवि बलदेवो, एवं तेण वसणेण सामाइयं लद्धं ७ । उस्सवे, एर्गमि पश्चंतियगामे आभीराणि, ताणि साहूणं पासे धम्मं सुर्णेति, ताहे देवलोए वर्णेति, एवं सिं अस्थि धम्मे सुबुद्धी । अण्णदा कयाइ इंदमहे वा अण्णंमि वा उत्सवे गयाणि णगरिं, जारिसा बारवइ, तत्थ लोयं पासन्ति मंडितपसाहियं सुगंधं विश्वित्तणेवत्थं, ताणि तं दद्दूण भणंति - एस सो देवलोओ जो साहूहिं वण्णिओ,
१ तदा भणति तदा स भणति-भगवन् ! प्रव्राजयैनं?, बाढमिति, विसृष्टः प्रवजितः । तेषामाचार्याणां सकाशे भ्राताऽपि तस्य बेहानुरागेण प्रब्रजितः, तौ साधू जातो ईयसमितौ अनिधितं तपः कुरुतः, तदा स तत्र निदानं करोति यद्यस्ति अस्य सपोनियमसंयमस्य फलं तदायस्यां जनमनोनयनानन्दो भवेयं, घोरं तपः कृत्वा देवलोकं गतः । सतभ्युतो वसुदेवपुत्रो वासुदेवो जातः, इतरोऽपि बलदेवः, एवं तेन व्यसनेन सामायिकं लब्धम् । उरसवे, एकस्मिन् प्रत्यतमामे आभीराः, ते साधूनां पार्श्वे धर्मे शृण्वन्ति, तदा देवलोकान् वर्णयन्ति, एवं तेषामस्ति धर्मे सुबुद्धिः । अन्यदा कदाचित् इन्द्रमहे वाऽन्यस्मिन्वोरस वे गता नगरी, यादृशा द्वारिका, तत्र लोकं पश्यन्ति मण्डितप्रसाधितं सुगन्धं विचित्रनेपथ्यं, ते तं दृष्ट्वा भणम्ति पुष स देवकोको यः साधुभिर्षणित' एताहे जइ वच्चामो सुंदरं करेमो, अम्हेवि देवलोए उववज्जामो, ताहे ताणि गंतूण साहूण साहंति-जो तुमेहिं अम्ह कहिओ देवलोओ सोपचक्ख अम्हेहिं दिट्ठो, साहू भणंति-ण तारिसो देवलोओ, अण्णारिसो, अतो अनंतगुणो, तओ ताणि अब्भहियजातविम्याणि पश्याणि । एवं उस्सवेण सामाइयलंभो ९ । इड्डित्ति, दसण्णपुरे णगरे दसण्णभहो राया, तस्स पंच देवीयाणि ओरोहो, एवं सो वेण जोषणेण बलेण य वाहणेण य पडिबद्धो एरिसं णत्थित्ति अण्णस्स चिंतेइ, सामी समोसरिओ दसण्णकूडे पद्यते । ताहे सो चिंतेइ - तहा कल्लं वंदामि जहा ण केणइ अण्णेण वंदियपुचो, तं च अन्मत्थियं सको णाऊण चिंते - वराओ अप्पाणयं ण याणति, तओ राया महया समुदएण णिग्गओ वंदि सबिडिए, सक्को य देवराया एरावणं विलग्गो, तस्स अट्ठ मुहे विउबइ, मुहे २ अठ्ठ अट्ठ दंते विउबेइ, दंते २ अट्ठ अङपुक्खरणि ओ विउबेइ, एकेकाए करणी अट्ठ २ पउमे विउबेइ, परमे २ अट्ठ अट्ठ पत्ते विउबेइ, पत्ते २ अट्ठ २ बत्तीसबद्धाणि दिवाणि णाडगाणि विउबइ,
१ अधुना (अ) यदि आयास्यामः सुन्दरमकरिष्यामः, वयमपि देवलोके उत्पत्स्यामहे, तदा ते गत्वा साधून् कथयन्ति यो युष्माभिरस्मान् कथितो देवलोकः स प्रत्यक्षोऽस्मानिर्दृष्टः साधवो भणन्ति न तादृशो देवलोकः, अन्यादृशः, अतोऽनन्तगुणः, ततस्तेऽभ्यधिकजातविस्मयाः प्रब्रजिता: । एवमुत्सवेन सामाविककाभः । ऋद्धिरिति, दशार्णपुरे नगरे दशार्णभद्रो राजा, तस्य पन देवीशतानि भवरोधः, एवं स रूपेण यौवनेन बलेन च वाहनेन च प्रतिबद्धः ईदृशं नास्त्यन्यस्येति चिन्तयति, स्वामी समवसृतो दशार्णकूटे पर्वते । तदा स चिन्तयति तथा कल्ये वन्दिताहे यथा न केनचिदन्येन वन्दितपूर्वः तचाभ्यर्थितं शक्रो ज्ञात्वा चिन्तयति- वराक आत्मानं न जानाति, ततो राजा महता समुदयेन निर्गतो वन्दितुं सर्वरूप, शक्रम देवराज ऐरावणं बिलग्नः, तस्याष्टौ मुखानि विकर्षति मुखे २ अष्टाष्ट दन्तान् विकुर्वति, दस्ते २ अष्ट भ्रष्ट पुष्करिणीर्विकुर्षति, एकैकस्यां पुष्करिण्यामष्टाष्ट पश्चानं विकर्षति, पद्मे २ भ्रष्टाष्ट पत्राणि विकुर्वति, पत्रे २ भष्टाष्ट द्वात्रिंशद्वद्धानि दिव्यानि नाटकानि विकुर्वति,