Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 571
________________

प्रमेयबोधिनी टीका द्वि पद २ सू१ पृथ्वीकायिकानां स्थानानि
५५७
श्यामोऽपि तथैव सूत्रं विरचय्य प्रतिपादयति, अथवा छस्थत्वात् तस्यापि गणभृतो गौतमस्वामिनोऽनाभोगः सम्भवति, तथाचोक्तम्- नहिनामानाभोगश्छद्मस्थस्येह कस्यचिन्नास्ति । ज्ञानावरणीयं हि ज्ञानावरणप्रकृतिकर्म ॥१॥ इति, अतो जातसंशयः सन् प्रष्टुमर्हतीति न काऽप्यनुपपत्तिः, ता एवाष्टौ पृथिवीः नामग्राहं गृह्णाति 'तं जहा - रयणप्पभाए' - तद्यथा - रत्नप्रभायाम् १, सकरप्पभाए' - शर्कराप्रमायाम् २, 'बालुयप्पभाए' - वालुकाप्रभायाम् ३, 'पंकप्पभाए'- पङ्कप्रभायाम् ४, 'धूमप्पभाए' धूमप्रभायाम् ५, 'तमप्पभाए' तमः प्रभायाम् ६, 'तमतमप्पभाए'- तमस्तमः प्रभायाम् ७, 'ईसीकभाराए' - ईषत्प्राग्भारायाम् ८, तथा - 'अहोलोए' अधोलोके 'पायालेसु' - पाताले पु- पातालकलशेषु बलयामुखप्रभृगणधर होने पर भी आखिर छद्मस्थ थे, इस कारण उन्हें उपयोग न रहा हो और इसीलिए प्रश्न किया हो। कहा भी है- 'किसी छद्मस्थ को उपयोग शून्यता न हो, ऐसा होता नहीं अर्थात् छद्मस्थ मात्र उपयोग चूक हो जाता है, क्योंकि ज्ञानावरणीय कर्म का स्वभाव ही ज्ञान को आच्छादित करना है || १ || अतएव उनको संशय उत्पन्न हो सकता है और भगवान् के समक्ष प्रश्न कर सकते हैं । इसमें कोई असंगति नहीं है ।
अब उन आठ पृथिवियों के नाम गिनाते हैं जिनमें बादपृथिवीकाय के पर्याप्त जीवों के स्थान हैं । वे इस प्रकार हैं- (१) रत्नप्रभा में (२) शर्कराभा में (३) वालुकाप्रभा में (४) पंकप्रभा में (५) धूमप्रभा में (६) तप्तःप्रभा में (७) तमस्तमः प्रभा में और (८) ईषत्प्राग्भारपृथ्वी में
अधोलोक के अन्दर पाताल कलशों में, भवनपतियों के रहने के भवनों में, भवन प्रस्तटों में अर्थात् भवनों की भूमिकाओं में, यहां
પણ આખરે છદ્મસ્થ હતા, એ કારણે તેને ઉપયેગ ન રહ્યો હાય અને તેટલા માટે પ્રશ્ન કર્યો હાય કહ્યું પણ છે કેઇ છદ્મસ્થને ઉપયેગ શુન્યતા ન હેાય એવું અનતું નથી. અર્થાત્ છદ્મસ્થ માત્ર ઉપયોગ ચૂકીજ જાય છે, કેમકે જ્ઞાના વરણીય કર્મીના સ્વભાવજ જ્ઞાનને ઢાંકવાના છે ॥ ૧॥ તેથીજ તેમને સંશય ઉત્પન્ન થઇ શકે છે અને ભગવાનના સમક્ષ પ્રશ્ન કરી શકે છે તેમાં કાઇ અસંગતિ નથી. હવે તે આઠ પૃથ્વીયાના નામ ગણાવે છે. જેમાં ખાદર પૃથ્વીકાયના પર્યાપ્ત જીવાના સ્થાન છે. તે આ રીતે છે (૧) રત્નપ્રભામાં (૨) શઈરાપ્રભામાં (3) वासुप्रलाभां (४) प्रलाभां (4) धूमप्रलाभां (६) तमःप्रभामां (७) તમસ્તમઃ પ્રભામાં અને (૮) ઇષત્પ્રાગભાર પૃથ્વીમાં.
અધેાલેાકના અંદર પાતાલ કલશેામાં, ભવનપતિયાના રહેવાના ભવનમાં ભવન પ્રાસાદમાં અર્થાત્ ભવત્તાની ભૂમિકાએમાં, અહિં ભવન શબ્દથી કેવળ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧


Page Navigation
1 ... 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029