Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
-
-
प्रज्ञापनासूत्रे नदीषु-गङ्गासिन्धुप्रभृतिषु 'दहेसु' ह्रदेषु-पद्मदादिषु 'वावीसु'-चापीषु-चतुरसाकारासु 'पुक्खरिणीसु' पुष्करिणीषु-वृत्ताकारासु, पुष्कराणि-कमलानि विद्यन्ते यासु ता वा पुष्करिण्यस्तासु इत्यर्थः 'दीहियासु' दीर्घिकासु दीर्घवापीषु ऋजुलधुनदीषु वा 'गुंजालियासु' गुञ्जालिकासु-गोलाकारपुष्करिणीषु-वक्रऋजुलधुनदीषु वा 'सरेसु' सरःसु-अकृत्रिमतडागेषु बहुपुष्पावकीर्णनदीषु वा 'सरपंतियासु' सरः पक्तिकासु-एकपङ्क्त्या व्यवस्थितबहुसरोवरेषु 'सरसरपंतियासु' सर: सरः पङ्क्तिकासु पङ्क्त्या व्यवस्थितेषु येषु सरोवरेषु कूपोदकं प्रणालिकया सञ्चरति सा सरः सरः पक्तिस्तासु इत्यर्थः, 'बिलेमु' बिलेषु-जलसंभृतबिलेष्वित्यर्थः 'बिलपंतियासु' बिलपङ्क्तिकासु, बिलानीव बिलानि, स्वभावसिद्धा जगत्यादिषु कूपिकास्तेषां पतयो बिलपतयः ता एव बिलपङ्क्तिकास्तासु 'उज्झरेसु' उज्झरेषु गिर्यम्भसां-पर्वतीयजलानां प्रसवेषु 'निज्झरेसु' निर्झरेषु गिर्यम्भसां सदावस्थायिप्रस्रवेषु 'चिल्ललएसु' चिल्ललकेषु-अखातस्तोकजलाश्रयेषु गिरिप्रदेशेषु वा, ‘पल्ललएसु' पल्यलेषु-अखातलघुसरःसु वप्पणेसु वप्रेषु-केदारेषु, 'दीवेसु द्वीपेषु 'समुद्देसु' समुद्रेषु किमधिकम् ? 'सव्वेसु चेव जलासएम' सर्वेषु चैव जलाश्रयेपु, ‘जलठाणेमु' जलस्थानेषु 'एत्थ णं' अत्र खलु उपयुक्तेषु अकृत्रिम तालाबों में अथवा बहुत पुष्पों वाली नदियों में, सरों की पंक्तियों में अर्थात् एक कतार में बने हुए बहुत से सरोवरों में, सरसरपंक्तियों में पंक्तिबद्ध बने हुए-जिन तालाबों में नाली के द्वारा कूप के जल का संचार होता हो उनमें, तथा जल से परिपूर्ण बिलों में, बिलपंक्तियों में अर्थात् जगती आदि में स्वतः बनी हुई कूपिकाओं की पंक्तियों में, उज्झरों में अर्थात् पहाडी पानी के बहाव के स्थानों में, निझरों में अर्थात् झरनों में, चिल्ललों में अर्थात् गडहों में या गिरिप्रदेशों में, पल्ललों में अर्थात् पोखरों में, क्यारियों में, द्वीपों में, समुद्रों में, अधिक क्या कहा जाय, सभी जलाशयों में, सभी जलમાં ગુનલિકાઓ અર્થાત્ ગળાકાર વાવડિમાં, સરોવર અર્થાત્ અકૃત્રિમ તલામાં, અથવા ઘણાં પુપવાળી નદીમાં, સરવર પંક્તિમાં, સરસર પંક્તિમાં અર્થાત્ પંક્તિબદ્ધ બનેલા તલાવમાં નળ દ્વારા કુવાના પાણીને પ્રવેશ થાય છે તેમાં તથા જળથી પરિપૂર્ણ બીલેમાં, બીલ પંક્તિમાં અર્થાત્ થાળા વિગેરેમાં સ્વતઃ બનેલી કૂપિકાઓની પંક્તિઓમાં ઉજઝરોમાં અર્થાત પહાડી પાણીના વેણુના સ્થાનોમાં નિઝરેમાં અર્થાત્ ઝરણાઓમાં ચિલકામાં અર્થાતુ ખાડાઓમાં અગર ગિરિ પ્રદેશમાં, પલમાં અર્થાત્ પુષ્કરમાં. કયારિમા દ્વીપમાં, સમુદ્રોમાં, વિશેષ શું કહેવું બધા જલાશમાં બધાં જલ સ્થાનોમાં અર્થાત્ ઉક્ત બધાં સ્થાનમાં બાદર અકાયિકેના પર્યાપ્ત જીવોના સ્થાન કહેવાયા છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
