Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.१२ नैरयिकाणां स्थानानि नसहस्रमवगाह्य, अत्र खलु धूमप्रभापृथिवीनैरयिकाणां त्रीणि निरयावासशतसहस्राणि भवन्तीत्याख्यातम् । ते खलु नरका अन्तो वृत्ताः, बहिश्चतुरस्राः, अधः क्षुरप्रसंस्थानसंस्थिता नित्यान्धकारतामसा व्यपगतग्रहचंद्रसूरनक्षत्रज्योतिषिकपथाः मेदवसापूतिपटलरुधिरमांसकर्दमलिप्तानुलेपनतला अशुचिविस्राःपरमदुरभिगन्धाः कापोताग्निवर्णाभाः कर्कशस्पर्शाः दुरध्यासा अशुभा नरकाः, अशुभा नरकेषु वेदनाः, अत्र खलु धूमप्रभापृथिवीनैरयिकाणां पर्याप्तापर्याप्तकानां स्थानानि प्रज्ञप्तानि । उपपातेन लोकस्यासंख्येयभागे, समुद्घातेन लोकस्यासंख्येभागे, स्वस्थानेन लोकस्यासंख्येयभागे, तत्र खलु बहवो धूमप्रभापृथिवीनैरयिकाः परिवसन्ति-कालाः कालावभासा गम्भीरलोमहर्षा भीमा उत्त्रासनकाः परम कृष्णाः वर्णेन प्रज्ञप्ताः श्रमणायुष्मन् ! । ते खलु नारका नित्यं भीताः, नित्यंत्रस्ताः, नित्यं त्रासिताः, नित्यमुद्विग्नाः, नित्यं परमासुखसंबद्धं नरकभयं प्रत्यनुभवन्तो विहरन्ति ॥ सू० १२॥
टीका-अथ पर्याप्तापर्याप्तकधूमप्रभापृथिवीनैरयिकाणां स्थानादिकं प्ररूपयितुं गौतमः पृच्छति-'कहि णं भंते ! धूमप्पभापुढवीनेरइयाणं' हे भदन्त ! कुत्र खलु-कस्मिन् स्थले धूमप्रभापृथिवीनैरयिकाणाम्, 'पजत्तापज्जत्तगाणं' पर्याप्तापर्याप्तकानाम् 'ठाणा पण्णत्ता-स्थानानि-स्वस्थानानि प्रज्ञप्तानि ? प्ररूपितानि (हेट्ठा चेगं जायगसहस्सं वज्जित्ता) और नीचे एक हजार योजन छोड कर (मज्झे) मध्य में (सोलसुत्तरजोयणसयसहस्से) एक लाख सोलह हजार योजन में (एत्थ ) यहां (धूमप्पभापुढवीनेरइयाणं) धूमप्रभा पृथिवी के नारकों के (तिनि निरयावाससयसहस्सा) तीन लाख नारकावास (भवंतीति मक्खायं) हैं ऐसा कहा है । शेष पूर्ववत् ॥१२॥
टीकार्थ-अब धूमपभा पृथ्वी के नारकों के स्थान आदि की प्ररूपणा की जाती है । गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-भगवन् ! धूमप्रभा पृथिवी के पर्यास और अपर्याप्त नारकों के स्थान कहां हैं ? इसी को (हेठा चेगं जोयणसहस्सं वज्जित्ता) मने नीये मे ९०१२ योन छीन (मज्झे) मध्यमा (सोलसुत्तरजोयणसयसहस्से) मे सास सस २ योगनमा (एत्थणं) मी (धूमप्पमापुढवीनेरइयाण) धूमप्रमा पृथ्वीन ना२ना (तिन्नि निरयावाससयसहस्सा) या ना२४ास (भवतीति मक्खाय) के सेम કહ્યું છે શેષ પૂર્વવત્ છે ૧૨ +
ટીકાર્થ-હવે ધૂમપ્રભાના નારકના સ્થાન આદિની પ્રરૂપણ કરાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–ભગવન ! ધૂમપ્રભા પૃથિવીના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તક નારકના સ્થાન કયા છે? તેને સ્પષ્ટ કરવાને માટે પ્રકારાન્તરથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
