Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू२९ सिद्धानां स्थानादिकम् २००९ केवलदृष्टिभिरनन्ताभिः अनन्तैः केवलदर्शनैरित्याशयः, सिद्धानामनन्तत्वेन केवल. दर्शनानामनन्तत्वात्, अथ सिद्धानां निरतिशयमुखशालिख प्ररूपयति-'नवि अस्थि माणुसाणं तं सुक्खं नवि य सव्वदेवाणं । जं सिद्धाणं सुक्खं अव्यावाहं उपगयाणं' ॥१६२।। नैवास्ति मनुष्याणां चक्रवर्त्यादीनामपि तत्सौख्यम्, नापि च नैव किलास्ति सर्वदेवानाम् अनुत्तरौपपातिकपर्यन्तानामपि, यत् सिद्धानाम् सौख्यम् अव्याबाधामुपगतानाम, अविद्यमाना विविधाऽऽबाधा अव्याबाधा, ताम् उपगतानाम् प्राप्तानाम् सिद्धानां निरूपम सौख्यमिति भावः, 'सुरगणसुहं समत्तं सव्वद्धापिंडियं अणंतगुणं नविपावई' मुत्तिसुहं णंताहिं वग्गवग्गूहि' ॥१६३॥ सुरगणसुखं समस्तं सर्वाद्धा पिण्डितम् सर्वकालसमयगुणितम् अनन्तगुणम् भवति कारण यह है कि अनन्त सिद्धों के केवलदर्शन भी अनन्त ही हैं।
अब यह निरूपण करते हैं कि सिद्ध भगवान् सुख के स्वामी हैसब प्रकार की बाधा-पीडा से रहित होने के कारण सिद्धों को जो सुख होता है, वह चक्रवर्ती आदि मनुष्यों को भी नहीं होता। यही नहीं, वैसा सुख सर्वार्थसिद्ध पर्यन्त सभी देवों को भी नहीं होता।
देव-गणों का जो सुख है उस सब का सम्पूर्ण काल के समयों के साथ यदि गुणाकार कर दिया जाय और उसको फिर अनन्त गुणा कर दिया जाय, अनन्त वर्गों से वर्गित कर दिया जाय, तो भी वह सुख मुक्ति के सुख के बराबर नहीं हो सकता।
प्रकारान्तर से यही कथन पुनः दोहराते हैं-सिद्ध जीव प्रत्येक समय में जिस सुख का अनुभव करते हैं, उसे कदाचित् एकत्र करके पिण्डित कर दिया जाय और अनन्त वर्गमूलों से उसे कम किया जाय तो कम किया हुआ वह सुख भी इतना अधिक होगा कि - હવે તે નિરૂપણ કરે છે કે સિદ્ધ ભગવન સુખના સ્વામી છે-બધી જાતની પીડાથી રહિત હોવાના કારણે સિદ્ધોને જે સુખ થાય છે, તે ચક્રવતી આદિ મનુષ્યને પણ થતું નથી. એટલું જ નહિ, એવું સુખ સર્વાર્થ સિદ્ધ પર્યત બધા દેવોને પણ નથી હોતું.
દેવ ગણોનું જે સુખ છે કે બધાનું સંપૂર્ણ કાળના સમયની સાથે જે ગુણાકાર કરાય અને તેને ફરીથી અનન્ત ગુણા કરાય તે પણ તે સુખ મુક્તિના સુખની બરાબરી નથી કરી શકતું.
પ્રકારાન્તરે એજ કથન પુનઃકરી કહે છે-સિદ્ધ જીવ પ્રત્યેક સમયમાં જે સુખને અનુભવ કરે છે તેને કદાચ એકત્ર કરીને મેળવી દેવામાં આવે અને અનન્ત વર્ગ મૂલથી તેને ઓછું કરાય તે ઓછું કરાયેલું તે સુખ પણ એટલું
प्र. १२७
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
