Book Title: Tithi Ange Satya ane Kutarkoni Samalochna
Author(s): Sanyamkirtivijay
Publisher: Nareshbhai Navsariwala Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001750/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithi aMge satya aoN. kutarkoLI samAlocanA -: lekhaka :muni saMyamakIrti vi.ma.sA. -: prakAzaka : 'narezabhAI navasArIvALA 'DI. ena. Ara., 304, zrIjIdarzana, TATA roDa-2, ema.pI. mArga, operA hAusa, muMbaI- 4OOOO. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitrIbhAvanAnuM vAstavika svapa kalikAla sarvajJa pU.A.bha.zrI hemacaMdrasUri mahArAjAe cAra bhAvanA paikI maitrIbhAvanAnuM svarUpa batAvatAM yogazAstramAM kahyuM che ke .. mA kArSItko'pi pApAni, mA ca bhuutko'piduHkhitH| mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigdyte|| - koIpaNa pApo na kare, koI paNa duHkhI na thAo, AkhuM jagata paNa muktine pAme, A prakAranI matine maitrI bhAvanA kahevAya che. jeNe paNa duHkhathI mukta thavuM hoya, teNe pApothI mukta thavuM ja paDe. jeNe kAyama mATe du:khathI mukta thavuM hoya, teNe mokSamAM javuM paDe. mokSamAM javA pApono ane pAponA rasano nAza karavo paDe. suvihita dharmAnuSThAna dvArA AtmAne bhAvita karavo paDe. bhavanirvedano pariNAma pedA karavo paDe. saMprApta buddhi dvArA mokSamArgane samajavo paDe. jagatamAM cAlatA mokSamArgathI dUra laI janArA kutarkone oLakhavA paDe. sAcA mokSamArganI ArAdhanA dvArA AtmAnA zuddha svarUpano ughADa karavo paDe. tenA yoge dhabakatuM baneluM caitanya jagatanA samasta jIvone sattAgata guNonI daSTie svatulya jue. ane temAMthI eka anAhata nAda nIkaLe ke ... zivamastu sarvagatiHA sarva jIvonuM kalyANa thAo. sva-paranuM kalyANa sanmArganI ArAdhanAmAM che. tethI ja kalyANanA arthIe sanmArga samajavo joIe. te sAcI maitrIbhAvanA che. bIjAnuM kalyANa karavAnI bhAvanAvALAe paNa bIjAne sanmArga ja batAvavo joIe, nahi ke unmArga. bIjAne unmArga tarapha laI javo, te maitrIbhAvanA nathI, zatrubhAvanA che. kAraNake unmArga svayaM pAparUpa che, jenAthI AtmA duHkhanI paraMparAnuM sarjana kare che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithi aMge satya ane kutarkoLI samAlocanA ~ Basio aba -: lekhaka :muni saMyamakIrti vi.ma.sA. -: prakAzaka : narezabhAI navasArIvALA DI. ena. Ara., 304, zrIjadarzana, bIlDIMga-bI, svadezI mIla esTeTa kampAunDa, TATA roDa-2, ema.pI. mArga, operA hAusa, muMbaI-4OOO4. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithi aMge satya ane kutarkonI samAlocanA. vi.saM. 2061 AvRtti : prathama nakala : 2OOO mUlya - vAMcIne vicAro - bIjane vaMcAvo. prAptisthAna :1) narezabhAI navasArIvALA DI. ena. Ara., 304, zrIjadarzana, bIlDIMga-bI, svadezI mIla esTeTa kampAunDa, TATA roDa-2, ema.pI. mArga, operA hAusa, muMbaI-400004. 2) bIjala gAMdhI 7, premala phleTa, vikAsagRha roDa, pAlaDI, amadAvAda-7 bharatabhAI gulAbacaMda jhaverI 23/27 sadAziva lena, vorA bIlDIMga, cothe mALe, rUma naM-5, muMbaI-4 4) manojabhAI bAbulAla zAha 1115, junA modIkhAnA, gItA sosAyaTInI bAjumAM, pUnA kempa, pUnA 5) vipula DAyamaMDa 205-206, AnaMda, bIje mALe, jadAkhaDI, mahIdharapurA, surata-395003 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNa smaraNa 1) nyAyanipuNa, paramopakArI pU.A.bha. zrI.vi. candragupta sUrIzvarajI mahArAjA 2) suvizAla gacchAdhipati pU.A.bha.zrI.vi. hamabhUSaNa sUrIzvarajI mahArAjA. 3) pravacana prabhAvaka pU.A.bha.zrI.vi. kIrtiyaza sUrIzvarajI mahArAjA. 4) paramopakArI pU. munirAja zrI harSavardhana vijaya ma.sA. 5) bhavodadhinAraka pU. gurudeva munirAja zrI divyakIrti vijayajI ma.sA. 6) parama tapasvI pUgurujI mu. zrI puNyakIrti vijayajI ma.sA. iv Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkalananA avasare ekatA mahAna ke zAstrIya satya mahAna ? 20 mI sadImAM saMdha ekatAnA rUpALA nAma nIce zAstraviruddha pravRttioe mAjhA mUkI che. yAda rahe ke jainazAsanane mAnya che zAstramati, nahi ke sarvAnumati = ekatA. pU. nyAyAcArya mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA yogaviMzIkAnI TIkAmAM pharamAve che .... eko'pi zAstranItyA yo, vartate sa mahAjanaH / kimajJasArthaiH zatamapyandhAnAM naiva pazyati // 4 // artha : eka paNa vyakti ke je zAstranIti pramANe varte che, te mahAjana che. ajJAnIonA ToLA vaDe zuM? so AMdhaLA bhegA thAya, to paNa mArgane joI zakatA nathI. 'mahAjano cena gata: sa panthA" A paMkitanA rahasyane samajAvatAM kahevAyelAM uparokta TaMkazALI vacano zAstraviruddha AbhAsika ekatAne radiyo ja Ape che. eka kALa hato ke jyAre pU. upAdhyAyajI mahArAja graMtharacanA karI gocarI vahoravA jatA hatA, tyAre bIjI bAjuM emanI satya prarUpaNAthI jemanA kumato ughADA paDI jatA hatA te yatio dvArA te graMthanAM pAnAMone saLagAvI mUkAtAM hatAM, te samaye eka zrAvake pU. upAdhyAyajI mahArAjA upara patra lakhyo ke ... nAhakanI azAMti zA mATe karo cho? te vakhate pU.upAdhyAyajI mahArAjAe jaNAvyuM hatuM ke ...... 'zAsananI sevA karatAM karatAM azAMtimAM saLagI javuM e parama saubhAgya che'.... saMgharSa-saMzleSanI vAto karanArAoe A vAta dhyAnamAM levA jevI che. vaLI pU. upAdhyAyajI mahArAjAe jJAnasAramAM mArmika Takora karI che ke 'jo tamane ekatA ane bahumati ja iSTa hoya, to mithyAdaSTiono dharma zA mATe tyAjya kaho cho? Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNake mithyAdaSTionI ja bahumati che te TaMkazALI vacano A rahyA. lokamAlambyaM karttavyaM kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjya: syAt kadAcana // 23-4 // | 'lokanuM AlaMbana laI bahujana kare tema karavuM - ema ja je karavAnuM hoya to kyAre paNa mithyAdaSTiono dharma choDI zakAya nahi. AthI ja zAstrakAroe ekatA, bahumati karatAM zAstranItine vadhu mahattva ApyuM che. te ja kAraNe ApaNA mahApuruSo ekatAne gauNa karI satya mATe apamAno, upasargo sahana karIne paNa jajhumatA hatA. jyAre vartamAnamAM satyane bAju para mUkI ekatAnuM gANuM gavAya che, te kalikAlano ja vikarALa prabhAva che. ApaNe paNa prANanA bhoge mahApuruSoe karelI satyanI rakSAne yAda karI ekatAnA rUpALA nAma nIce sva-parane asatya tarapha laI janArA na banIe, tenI kALajI rAkhavI saMkaleza, saMgharSa, saMghabheda, paraspara dveSa vagere ekatAnA abhAve nathI. aMgata mAna-apamAna, aMgatarAga-dveSanA kAraNe ghavAyeluM mana satya tarapha daSTi karavA detuM nathI ke jANelA satyane AdaravA detuM nathI, te ja saMkleza AdimAM kAraNabhUta che. ane te ja satyane pradhAna banAvI ektA karavAmAM aMtarAyabhUta bane che. bAkI to asatyanA pAyA upara ubhelI ektA kyAre paNa jainazAsanamAM mAnya banI nathI ane banavAnI paNa nathI. AthI parvatithinI ArAdhanA mATe zAstro zuM kahe che? pUrvanA mahApuruSo zuM kahe che? suvihita paraMparA zuM kahe che? satya kyA pakSe che? ane asatya kyA pakSe che? te jANavuM paNa atyaMta jarUrI che. A pustikA dvArA te jANIne, parvatithinI sAcI ArAdhanA karI vahelAmAM vahelA ArAdhakabhAva prApta karIne muktimAM pahoMcI jaIe eja zubhAbhilASA. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhAra-graMtho 1) zrI paryuSaNA sthiti vicAra : racanA samaya - vi.saM. 1486 kartA : paMDitazrI harSabhUSaNa gaNivarya 2) zrI zrAddhavidhi : racanA samaya - vi.saM. 1506 kartA : pU.A.bha. zrI ratnazekharasUrijI ma. 3) zrI haripraznottara : racanA samaya - soLamo saiko uttaradAtA : akabara bAdazAha pratibodhaka pU.A.bha.zrI hIrasUri ma. zrIsenaprazna : uttaradAtA : pU.A.bha.zrI. senasUrijI ma. 5) tattvataraMgiNi : racanA samaya - vi.saM. 1615 kartA : mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNivara 6) zrI kalpasUtra-kiraNAvalI vRtti : racanA samaya - vi.saM. 1928 kartA : mahopAdhyAya zrIdharmasAgarajI gaNi 7) zrI kalpadIpikA : racanA samaya - saM. 1677 kartA : jagadgazrIhIrasUrijI ma. nA ziSya paMDita pravarazrI jayavijayajI gaNi. zrI kalpasUtra subodhikA : racanA samaya - vi.saM. 1696 kartA : zrI jagadaguruzrI hIrasUrijInA ziSya mahopAdhyAya zrI vinayavijayajI gaNivarya 9) kalpasUtra sukhabodhikA (gujarAtI bhASAMtara) : racanA - 1996 mUlakartA : zrIvinayavijayajI gaNivarya, saMpAdaka : zrI suzIla 10) kalpakamudi : racanA samaya - vi.saM. 1707 kartA : mahopAdhyAya zrI zAMtisAgarajI gaNi vii Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11) zrIpAkSika parvasAra vicAra : racanA samaya - vi.saM. 1728 - kartA : pU.A.bha. zrI jJAnavimalasUrijI ma. 12) zrI taporatna mahodadhi 13) zrI hindI jaina kalpasUtra (subodhikA TIkAnuM bhASAMtara) 14) dharmasaMgraha : racanA samaya - saM. 1731 kartA': pU.mahopAdhyAya zrImAnavijyajI gaNivarya saMzodhaka : pU.nyAyAcArya mahopAdhyAya yazovijayajI gaNivarya 15) pUjhaverasAgarajI mahArAjanuM henDabIla 16) aSTAnikA kalpasubodhikA : saMpAdaka : sArAbhAI maNIlAla navAba 17) zrI vairAgyazataka kartA : zAsana samrATa pU. A. zrI nemisUri ma.nA samudAyanA A.zrI vi. pahmasUrijI ma. 18) siddhacakra mAsikanA tithiviSayaka vidhAno lekhaka : pU.A.bha. zrI sAgarAnaMdasUri ma.sA. 19) dIpotsava kalpa lekhaka : kalikAla sarvajJa pU.A.bha.zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA 20) pravacana parIkSA lekhaka : pU.mahopAdhyAya dharmasAgarajI ma. 21) chatakalpabhASya 22) bRhatkalpasUtrabhASya 23) upadeza rahasya 24) yogaviMzikA vlii Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya vigata 1) vibhAga 1 1) tithi ArAdhanAdina aMge zAstrAjJA 2) tithi aMge satya 3) tithi aMge satya ane samAdhAna' pustikAnA dhRtarkonI tathA hakIkata viruddha vAtonI samAlocanA 2) vibhAga 27 pejanI 'tithi vivAda ane saraLa samajaNa' nA heDIMgavALI nanAmI patrikAnI samAlocanA 3) vibhAga - - 2 3 viSayAnukrama 'pa. pU. A. zrI premasUri ma. sA nuM viziSTa ciMtana' nAmanA heDIMgavALI patrikAnA prakAzake potAnA kAlpanika ciMtana dvArA jaina zAsanamAM ubhI karelI ciMtA 4) vibhAga - 4 (pariziSTo) 1) pariziSTa - 1 (pU.A.zrI. sAgarAnaMda sUrIzvarajI ma. nAM tithi aMge maMtavyo) 2) pariziSTa 2 (amadAvAda DahelAnA upAzrayanI paraMparA) - 3 (tithidina - ArAdhanAdina zuddhi aMgenA 3) pariziSTa zAstrapATho (sArtha) + TIppaNI) 4) pariziSTa 5) pariziSTa 5 (lavAdI carcAno sAra) - peja naM. ix 1 32 37 41 46 4 (pU. bApajI mahArAjAno tithi aMge khulAso) .. 70 47 73 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6) pariziSTa - 6 (eka tithipakSanA kahevAtA pAThonI.............. 77 apramANikatA) 7) pariziSTa - 7 (kaI pravRttine jItavyavahAra kahevAya ane ...........80 kaI pravRttine jItavyavahAra na kahevAya ?) 8) pariziSTa - 8 (gaMthakAra paramarSioe parvatithinI ............... kSaya-vRddhine mAnya rAkhI che.) 9) pariziSTa - 9 (jIta vyavahAranAM lakSaNo)....... .......87 10) pariziSTa - 10 (pU. kAlikasUri mahArAje saMvatsarI- ............ comAsInI karelI parAvRtti AjJAnusArI jinavacanAnusArI hatI.) 11) pariziSTa - 11 (eka agatyano khulAso) .......... 12) pariziSTa - 12 (pU. premasUridAdAnuM tithi aMge maMtavya)........97 ******. 5 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga 1 tithi aMge vicAraNA tathA kutarkonI samAlocanA vikramanI 19-20 mI sadImAM jainazAsanamAM tithi carcAno viSaya jaTIla banyo che ke pachI banAvavAmAM Avyo che. tithinA viSayamAM zAstrasApekSa satya zuM che ? teno nirNaya pUrve aitahAsika lavAdI carcAmAM thaI ja gayo che. prabhu vIra paramAtmAnA zAsanamAM to asatyano tyAga karI satyano svIkAra karatA mahApuruSo jovA maLatA hatA. kAlanA prabhAve asatyamArganuM sthApana thaI jAya to, tenuM unmUlana karI satyamArganuM sthApana karanArA virala mahApuruSo paNa thaI gayA. paraMtu keTalAka varSothI keTalAka varge satyamArgano tyAga karI asatyamArgane svIkAryo, sAthe sAthe asatyamArgane satya tarIke siddha karavAno bhagIratha puruSArtha upADaco che - mahA abhiyAna kholIne beThA che, te moTuM Azcarya che. vadhu Azcarya to e che ke potAnA ja pUjyapAda vaDIla mahApuruSoe je pI.ela. vaidyanA tithiviSayaka cukAdAne vadhAvyo hato, 'ApaNA matamAM zAstranusAritA ane zAstramAnya paraMparAnusAritA che' - evuM gauravabhera jaNAvatA hatA, te ja cukAdAne te mahApuruSonA nAme oLakhAtA anuyAyIo '"anAvazyaka = tithiviSayaka satyanA nirNayamAM binajarUrI'' jaNAvI rahyA che. 27 pejanI 'tithivivAda ane saraLa samajaNa' heDIMgavALI nanAmI patrikAnA lekhaka (vibhAga-6) pR.15 upara lakhe che ke .. 'tithinI utpatti caMdranI hAni-vRddhi dvArA thAya che ane caMdra to roja ApaNane dekhAya che. temAM thatI hAni-vRddhi paNa ApaNane dekhAya che. mATe sAcuM koNa ane khoTuM koNa te jANavA mATe pI.ela. vaidyanA cukAdAnI AvazyakatA nathI''. vaLI A. abhayazekharasUrijIe potAnA 'tithi aMge satya ane samAdhAna' pustikAmAM lavAdIcarcAmAM nirNita thayelA tithiviSayaka satyane bhAvathI asatya kahIne (kAraNake tenAthI temanI mAnelI ekatA jaLavAtI na hovAnA kAraNe bhAvathI asatya kahIne) potAnA ja mAnanIya mahApuruSone (ke jemane satya priya hatuM, paNa satyanA bhoge ekatA nahi evA mahApuruSone) ADakatarI rIte bhAvathI 'asatyanA pakSakAra' kahI dIdhA che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra dvArA nirNita thayelA satyanA Adara-pAlanamAM ja bhavyAtmaonuM hita samAyeluM che ane te ja bhAvathI satya che. yAda rahe ke .... haraNIyA gayA te tarapha zIkArIne javA na devAya te bhAvasatya che. paraMtu jIvadayAnI bhAvanAthI haraNIyAne ghAsacAro nAkhavA janArane bIjI dizA tarapha doravA te bhAvathI asatya che. temaja bhavyAtmAone zAstrIya satya sanmukha banAvavA te bhAvasatya che. paraMtu zAstrIya satyathI avaLI dizAmAM laI javA te bhAvathI asatya che. to pa.pU.A.bha.zrI.vi. premasUri ma.sA. nuM ciMtana' nA nAme pracArAtI patrikAnA ciMtanakAra potAnuM nAma jaNAvyA vinA kaMIka judI ja vAto karI satyathI dUra laI javAno prayatna kare che. Ama to tithinA viSayamAM vizALaphalaka upara carcAo thaI cUkI che. zAtrAnusAritA ane zAstramAnya paraMparAnusAritA konA pakSe che? te paNa sau koI jANe che. ApaNA mahApuruSoe satya-asatyanA bhedo spaSTa karI ja dIdhA che. zAstrIya satyano svIkAra karavo na karavo te, te te vargano viSaya che. sau koI potapotAnA sthAnamAM tithibheda Ave tyAre ArAdhanA karI le, to saMgharSa-saMkalezane koI sthAna nathI. caudasa AdimAM pheraphAra Ave tyAre A rIte dareka sthaLomAM thAya ja che. saMvatsarI bheda Ave tyAre paNa A ja mArga apanAvAmAM Ave to saMgharSasaMkalezane koI sthAna nathI. jANavA maLyA pramANe "dareke zAMtithI potAnA sthAnamAM potAnI mAnyatA pramANe saMvatsarInI ArAdhanA karavI" - AvI baMne pakSa taraphathI jAherAta thAya, tevo prastAva Avyo hato. A viSayamAM vicAraNA cAluM thAya te pUrve ja cokkasa eka vartuLa dvArA nAmI-anAmI sAhitya pragaTa thayuM che. tithi viSayaka zAstrIyasatya sAme kutarko khelIne satyane ja asatya TheravavAno prayatna cAlato hoya, tyAre satyanA jijJAsuo mATe zAstrIya satyanI jANakArI ApavI eka pharaja banI jAya che. saMgharSa-saMlezanA mULamAM satyano Agraha nathI. aMgata rAga-dveSa, aMgatamAnaapamAna dvArA ghavAyeluM mana kAraNa che. A avasarpiNI kALamAM je saMgharSo ubhA thayA, te satyanA AgrahIvarga dvArA nathI thayA, te sau koI sArI pere jANe che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sammatitarkamAM kahyuM che ke ... jo heuvAyapakkhaMmi heuo, Agame ya aagmio| so sasamayapannavago siddhAMtavirAhao anno // 3-45 // -tarkathI siddha thanArA padArthane tarkathI tathA AgamathI siddha thanArA padArthane AgamathI siddha kare te jainazAsananA prarUpaka che. tenAthI ulaTuM karanArA to siddhAMtanI virAdhanA karanArA che. Agamika siddhAMtone AgamathI samajavAnA. vizeSa spaSTatA mATe sutarkono paNa upayoga karavAno. paraMtu kutarkathI Agamika siddhAMtane toDavo te virAdhanA che. saiddhAMtika satyane kutarkathI toDavuM te bhAva asatya = virAdhanA che. 1444 graMthanA racayitA pU.A.bha.zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAjAe yogadaSTi samuccaya graMthamAM gAthA-87 mAM kutarkane bhAvaza-nI upamA ApI che. kAraNake kutarka satya-asatya, heya-upAdeya, ucita-anucita ItyAdi upara prakAza pAtharatA bodhano khAtamo bolAve che. asat abhiniveza dvArA samatAno nAza kare che. zraddhAthI bhraSTa kare che. jaya-parAjayanI bhAvanA prabaLa banAvI mAna kaSAyane poSe che. bodharogaH zamA'pAyaH, shrddhaabhnggo'bhimaankRt| kutarkazcetaso vyaktaM, bhAvazatruranekadhA // 89 // kutarkonI tAdaza bhayaMkaratAne najara samakSa rAkhI kutarko khelavA nathI. sAthe sAthe jagatamAM cAlatA tattvaviSayaka kutarkone oLakhI levA che. ane te kutarkone anAyAse paNa pIThabaLa ApI satyamArgathI dUra-sudUra dhakelAI javuM nathI. jainazAsananA mahApuruSo je zAstrIya satya mATe jhajhUmyA che, te zAstrIya satyane choDI AbhAsI ekatA karavAnuM kahevuM te mahAkutarka che - bhAvathI asatya che. saMvisa, gItArtha ane azaTha mahApuruSoe asahiSNutAnA kAraNe AcAra viSayaka je pheraphAro karyA hatA, tene AgaLa karI kutarko dvArA zAstrIya satyano tyAga karavA kahevuM, te bhAvathI apAyanA kAraNabhUta asatya ja che. marIci AcAramAM zithIla banyA, tyAre zAstrakAroe vakhoDyA nathI. prarUpaNAmAM zithIla banyA bAda cokkasa vakhoDyA che. zAstrIya satyane apanAvavuM te ja bhAva satya che. satyane bAju para mUkI karAtI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatA AbhAsika che = bhAvathI asatya che. ahIM prAraMbhamAM tithinA viSayamAM zAstranA AdhAre vicAraNA karIzuM ane te te viSayamAM cAlatA kutarkonI samAlocanA karIzuM. jaina zAsanamAM tithionuM mahattva ghaNuM AMkavAmAM AvyuM che. pakSI, comAsI, saMvatsarI, jJAnapaMcamI AdinI ArAdhanA karavAnI hoya, tyAre te te niyatatithie ja karavAnuM vidhAna che. varSamAM viziSTa ArAdhanA karavAnA divaso ghaNA Ave che, ethI ja savAre uThIne adya aa tithi: ? viM tyALam ? Aje kaI tithi che ane kyuM kalyANaka che ? enI vicAraNA karavAnI che. Aje kaI tithi che ane kyuM kalyANaka che, e jANavA mATe ane e tithino nirNaya karavA paMcAMga joIe. jaina TippaNA (paMcAMga) no viccheda thayo hovAthI ghaNA samayathI ApaNe laukika TippaNA (paMcAMga) nA AdhAre ja tithino nirNaya karIe chIe. ethI sakala saMghamAnya 'janmabhUmi' paMcAMgamAM batAvela audayika tithinI ArAdhanA karavI joIe ane jyAre jyAre tithinI kSaya-vRddhi Ave tyAre e paMcAMgamAM batAvela tithinI kSaya-vRddhi yathAvat mAnya rAkhIne ja tithinirNaya ane tithi ArAdhanA karavI joIe. tithino kSaya AvatAM tenI ArAdhanA pUrvanI tithimAM karavAno ane tithinI vRddhi AvatAM tenI ArAdhanA pahelI choDIne bIjI tithimAM karavAno 'kSaye pUrvAM. vRddhau uttarA.' vALA pU. vAcakavarya zrI umAsvAtijIno prasiddha praghoSa che. prazna : jaina TIppaNAno viccheda thatAM laukika TippaNAno svIkAra kyArathI thayo ? uttara : teramA-caudamA saikAnA graMtho spaSTapaNe jainaTIppaNuM viccheda pAmyuM hoI ajaina TIppaNAno sarvasUrivaroe svIkAra karyo hovAnI aitahAsika sAkSI pUre che. ethIya AgaLa vadhatAM agyAramA saikAmAM pUnamiyA vagere gacchonI nirmiti thaI tyAre paNa A muddo mahattvano banI rahyo hato ane ethIya pUrva ApaNI dRSTi mAMDIe to prAyaH pU. vAcaka pravarazrI umAsvAtijI mahArAjAnA pUrvethI laukika TIppaNAno svIkAra thayo haze, ema samajAya che. lagabhaga chellA 400 varSathI sakalasaMgha caMDAzuMcaMDu laukika paMcAMgane mAnato hato. te paMcAMgane badalavA mATe zrIsakalasaMgha ghaNA samayathI vicArato hato. saM. 2014 mAM te paMcAMganA sthAne sakala tapAgaccha saMghe sarvasaMmatithI janmabhUmi paMcAMgano svIkAra karyo che. ahIM yAda rahe ke 'janmabhUmi' paMcAMga muMbaInA sUryodaya pramANe tithio 4 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAve che, chatAM paNa saM. 2014 mAM tamAma gAmonA tamAma zrIskalasaMghanI ArAdhanA mATe te eka ja paMcAMga svIkArAyuM hatuM. (A vAta AgaLa upara jarUra paDaze. tethI yAda rAkhavI.) prazna : jenapaMcAMgano viccheda thatAM laukika paMcAMgano svIkAra karAyo che' - A vAtamAM AdhAra zuM che ? uttara : tapAgacchAdhirAja pU.A.bha.zrI. devasuMdarasUrijI ma. nA paTTAlaMkAra rANakapuratIthI pratiSThApaka pU.A.bha. zrI somasuMdarasUrijI ma.nA ziSya ane pU. zrI somasuMdarasUrijI ma. nA paTTAlaMkAra saMtika nirmAtA sahastrAvadhAnI pU.A.bha. zrI munisuMdarasUrijI ma. nI sevAmAM rahelA pU. paMDita pravarazrI harSabhUSaNa gaNivarye saM. 1486 mAM racelA "zrI paryuSaNA sthiti vicAra' nAmanA graMthamAM A aMge spaSTa ullekha maLe che. tyAM kahyuM che ke ... yo yatra mAso yatra tithiryad nakSatro vA varddhante tatraiva mucyante / iti hi sarvaprasiddha vyavahAra: || viSamakAlAnubhAvAjjainaTippanakaM na tastat prabhRti khaMDita-sphUTita taduparyaSTmIcaturdazyAdikaraNe tAni sUtroktAni na bhavantItyAgamena lokaizca samaM paraM virodhaM vicArya sarvapUrvagItArthasUribhirAgamamUlamidamapIti pratiSThA-dIkSAdi-sarvakAryamuhUrteSu laukika-Tippanakameva pramANIkRtaM 'sunizcitaM naH paratantrayuktiSu sphuranti yA kAzcana suktisNpdH| tavaiva tA: pUrvamahArNavoddhRtA jaguH pramANaM jinavAkyavipuSaH // 1 // ' iti zrI siddhsendivaakrvcnaat|| ataH sAmpratagItArthasUribhirapi tadeva pramAdriyamANamati (pR. 66) bhAvArtha : jyAM je mAsa, tithi ke nakSatra vadhyAM hoya, te tyAM ja choDI devAya che, e ja sarvaprasiddha vyavahAra che. viSamakALanA prabhAvathI jainaTippaNAno viccheda thayelo che. tyArathI bhAMgelatUTela te TippaNA uparathI AThama-caudasa karavAthI te sUtrokta thatI nathI. Ama Agama ane lokanI sAthe bahuvirodhano vicAra karIne sarva pUrvagItArtha AcAryadevoe "A paNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamanA mULavALuM (laukika paMcAMga che, tethI) e rIta pratiSThA-dIkSA Adi sarva kAryonA muhUrtomAM laukikaTippaNuM ja pramANa karyuM che.'' pU. zrI siddhasenadivAkarasUrijI ma. nuM vacana che ke ... "amAro A sunizvaya thayo che ke ...... 'anyadarzanIonI yuktiomAM je kAMI suMdara vacanorUpI saMpattio dekhAya che. he prabho ! te tArA ja pUrvarUpa mahAsAgaramAMthI uddharelI che'. ema jANI jinavANInA jANakAroe ene pramANa karela che.'' - A kAraNathI ja vartamAnakAlIna pU. gItArtha AcAryadevo paNa te ja pramANa karI rahyA che.'' * uparokta zAstravacanamAM sUcita noMdhanIya bAbato : 1) prAraMbhamAM paMcAMgamAM mAsa, tithi ane, nakSatranI vRddhi hoya to zuM karavuM ? tenuM mArgadarzana ApyuM che. AnAthI siddha thAya che ke mAsanI vRddhinI jema tithinI vRddhi paNa Ave ja che. 2) laukika paMcAMgano svIkAra karyA bAda temAM batAvelI game te mAsanI vRddhi svIkAravI ane temAM batAvelI paryAparva dareka tithinI vRddhine na svIkAravI, temAM pramANikatA nathI. 3) jaina Agama pramANe to traNa varSe poSa mahinAnI vRddhi ane pAMca varSe aSADha mahinAnI ja vRddhi AvatI hatI. 100 varSe mahinAno kSaya thato. jaina Agama A rIte vyavasthA batAve che, to vAraMvAra jaina paMcAMgane yAda karanArA-karAvanArA laukika paMcAMgamAM AvatI game te (poSa ane aSADha sivAyanA game te) mahinAnI vRddhi kema svIkAro cho ? jo ema kahe ke vartamAnamAM jainapaMcAMgano viccheda thayo hovAthI laukika paMcAMgamAM darzAvelI game te mAsanI vRddhi svIkArIe chIe, to amAro prazna che ke ... laukika paMcAMgamAM batAvela game te mAsanI vRddhi svIkAravAnI ane laukika paMcAMgamAM ja batAvelI sarva parvAparva tithionI vRddhi nahi svIkAravAnI, A kayo nyAya ? ... 4) uparokta zAstrapAThamAM spaSTa kahyuM che ke ... 'jainapaMcAMgano viccheda thayo hovAnA kAraNe bhAMgelA-tUTelA te paMcAMgathI AThama-caudasa AdinI ArAdhanA zAstrokta thatI nathI.' - to A patrikAo lakhavAvALA mahAnubhAvo viccheda pAmelA te Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAMgane vAraMvAra kema yAda karAve che ? 5) vaLI viccheda pAmelA jainapaMcAMgano punaH uddhAra Aja sudhImAM thaI gayelA samartha jJAnIo ane daivI sahAyavALA mahApuruSo paNa karI zakyA nathI, te manoratha temane thAya che, te kharekhara hAsyAspada nathI ? 27 pejanI nanAmI patrikA 'tithi vivAda ane saraLa samajaNa' mAM AvI hAsyAspada manorathamALA(!) enA lekhakazrIe karI che. syAdvAda eTale apekSAvAda. apekSA enuM nAma ke je yuktithI siddha thAya ane zAstrathI abAdhita nirNaya sudhI laI Ave. lokone kutarko karI guMcavALAmAM mUkavA te syAdvAda nathI, paNa svArthavAda che, pakSavAda che. 6) uparokta zAstrapAThamAM be bAbatonI suMdara spaSTatA karI che. (1) anya darzanIonI sArI vAta paNa vastutaH ApaNA AgamasamudranA aMzo hovAthI pramANabhUta che. tethI laukika-paMcAMga paNa vastutaH AgamasamudranA aMzabhUta hovAnA kAraNe pramANabhUta che, ema uparokta zAstravacana pharamAve (2) ApaNA AgamanA mULavALuM laukika-paMcAMga che'. ItyAkAraka anusaMdhAna pUrvaka ja vartamAnakAlIna pU. gItArtha AcAryadevo laukika paMcAMgane pramANabhUta mAne che. * ekatithinA nAme oLakhAtA pakSanI parasparaviruddha ane hakIkataviruddha keTalIka vAto : * laukika paMcAMgamAM batAvelI game te mAsanI vRddhi mAnavAnI. be bhAdaravA hoya to bIjA bhAdaravAmAM saMvatsarI karavAnI. paraMtu emAM parvatithinI vRddhi batAvelI hoya to paNa, te nahi ja mAnavAnI. laukika paMcAMgane svIkAravAnuM ane sAthe sAthe tene dravyathI asatya kahevAnuM. * laukika paMcAMgagata tithi-vyavasthAne asatya kahevAnI ane emAM sUcita tithiomAM saMskAra karavAnI vAta karavAnI. * bhAvathI satya lAvavA saMskAra karavAno ane saMskAra karatAM pUrve laukika paMcAMgane Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ najara samakSa to rAkhavAnuM ja. * dIkSA, pratiSThA Adi kAryomAM laukika paMcAMgagata udayAt tithine anusAre ja kAryo karavAnAM ane caudasa, saMvatsarInI ArAdhanA vakhate saMskAranI vAto karavAnI, kevI bedhArI nIti? laukika paMcAMgamAM darzAvela tithimAM ekatithipakSa dvArA je saMskAra karavAnI vAto karAya che. te kyA zAstranA kyA sUtra ke zlokanA AdhAre karavAnA? AdhAra vinAnA saMskAranI pramANiktA zuM? pratiSThA Adi kAryomAM nakSatra, lagnasamaya, horA jotI vakhate laukika paMcAMga ja levAnuM ane parvatithi nimittaka pUjA, pratikramaNa, niyamagrahaNa, upavAsa Adi ArAdhanAnI bAbatamAM laukika paMcAMganI dharAra upekSA karavAnI ! khUba vicitra A vAta che. eka bAjuM kahevAnuM ke parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya ane bIjI bAju parvatithinI kSaya-vRddhie potAnA mAnelA kalpita siddhAMta mujaba aparvatithinI kSaya-vRddhi karavA mATe parvatithinI kSaya-vRddhi che ke nahi ? te jevA AdhAra laukika paMcAMgano ja levAno. AnAthI eka phalitArtha nIkaLe che ke jainapaMcAMga viccheda pAmatAM laukika paMcAMga svIkAryuM che, temAM AvatI parvAparva tithionI kSaya-vRddhi yathAvat mAnavAthI ja zAstrAnusArI ane zAstramAnya prAcIna paraMparAnusAre ArAdhanA thaI zake che. AthI ApaNA pUrvanA gItArtha mahApuruSoe laukika paMcAMgane pramANabhUta karyuM che. to tenI sAme praznArtha ubho karavo lezamAtra ucita nathI. uparokta zAstrakAra paramarSi laukika paMcAMgane tithidina nakkI karavAmAM pramANabhUta mAnatA hoya, tevI avasthAmAM .. A. abhayazekharasUrijI tithi aMge satya ane samAdhAna' pustikAmAM pR. 3 upara jaNAve che ke... kyA divase kaI tithi mAnavAmAM dravyasatya jaLavAI rahe, e ApaNe laukika paMcAMganA AdhAre kahI zakatA ja nathI" .. - A vAta keTalI zAstra sApekSa che? te vicArako svayaM vicAre. lekhaka AcAryazrI te pustakamAM pR. 2 upara jaNAve che ke ... , , , , , , , - - - - - - - - - - - - - - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zAstromAM parva-aparva koIpaNa tithinI vRddhi jaNAvelI nathI. (zAstromAM atirAtranI je vAta Ave che, te dinavRddhine jaNAve che, tithivRddhine nahi. karma saMvatsara karatAM sUrya saMvatsaramAM 6 divasa vadhAre hoya che. ene e jaNAve che. chatAM jo A atirAtra zabda pakaDIne koI tithinI vRddhinuM gANuM gAyA kare to tene puchavuM ke kaI kaI tithinI vRddhi thaI zake ? e zAstrapATha sAthe jaNAve. tithino kSaya paNa amuka mahinAmAM na ja Ave, amuka mahinAmAM ja Ave, temAM paNa amuka tithino ja Ave, dareka tithino AvI zake evuM nahI...'' AcAryazrIne A viSayamAM javAba eka tithipakSane mAnya evA pU.A. sAgarAnaMda sUrIjI mahArAjanA zabdomAM ja ApIe. 'zrI sthAnAMgasUtra tathA sUryaprApti Adi sUtro ane jyotiSa karaMDaka Adi prakIrNane anusAre sApha sApha jaNAya che ke bIja pAMcama Adi parvatithionA kSaya hoI zake che. paNa tithionI vRddhi thavAno prasaMga ocho che, chatAM kSaya ane vRddhinA prasaMgo niyata che.'' (siddhacakra : varSa-5 aMka-1) ''jyotiSa karaMDaka, sUryaprajJapti, lokaprakAza Adi zAstrane jANanAro manuSya ema kahI zake nahIM ke jainazAstra pramANe bIja Adi parvatithiono kSaya hoya nahi. kemake temAM avamarAtrI eTale ghaTavAvALI tithio bIja, pAMcama vagere jaNAvI che. vaLI jo parva tithino kSaya na thato hoya to ''kSaye pUrvA tithi kAryA'' evo zrI umAsvAtijIno praghoSa paNa hota nahi.'' (siddhacakra : varSa-4, aMka-4, pR-94) AcArya zrI abhayazekharasUrijIne eTaluM ja kahevuM che ke temanA vidhAnone temanA ja eka tithi pakSanA AghAcArya zrI sAgaranaMdasUrijInA lekhita vidhAno sAthe spaSTa virodha Ave che. to teo pahelA e virodhane dUra karavAno prayAsa kare, pachI be tithivALAone zikhAmaNa ApavAnuM kAma kare. Ama paryAparva tithinI kSaya-vRddhi hoI zake che. mAtra jainagaNita viccheda pAmyuM hovAnA kAraNe tithinI kSaya-vRddhi aMgenI gaNitabaddha vyavasthA Aje ApaNe jANI zakatA nathI. tethI ja ApaNA pUrva-gItArtha mahApuruSoe bhAMgelA-tUTelA jainapaMcAMgano Agraha choDI laukika paMcAMgano svIkAra karyo hato. AjasudhI thayelA samartha jJAnIone jainaTippaNAno uddhAra karavAno vicAra ja pragaTayo nathI, te vicAra A mahAnubhAvone pragaTayo che. tene vartamAna saMghanuM sadbhAgya > Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavuM ke kamabhAgya mAnavuM ? te vicArako e nakkI karavAnuM che. prazna : paMcAMgathI nakkI thayelI tithinI ArAdhanA karavA mATe koI zAstrapATha che ? uttara : hA, tithinI ArAdhanA mATe zAstrakAra paramarSionI nIce pramANe AjJA che. udayammi jA tihi sA pramANamiarIi kiirmaanniio| ANA-bhaMgaNavatthA micchattaM virAhaNaM paave|| (zrAddhavidhi, dharmasaMgraha Adi anekagraMtho) artha : udayamAM je tithi hoya che, te pramANa che, tene choDIne bIjI karavAthI 1AjJAbhaMga, 2-anavasthA, 3-mithyAtva ane 4-virAdhanA: A cAra doSa lAge che. uparokta zAstravacana spaSTa pharamAve che ke udayamAM je tithi hoya (arthAt je tithi sUryodayane sparzatI hoya te pramANa che, te tithinI ArAdhanA te divase ja karavI, te sivAyanA divase karavAthI AjJAbhaMga Adi doSo lAge che. A viSayamAM A abhayazekharasUrijI ma. potAnI pustikAnA pR.14 upara lakhe che ke ... "kayAreka vizeSa paristhitimAM udayAt tithi sivAyanI tithie, ekasarakhI ArAdhanA karI rahelA AkhA saMghane, A zAstravacanane AgaLa karI "A to badhA mithyAtvI che, AjJAbhaMjaka che .. kAraNake udayAt tithine choDI bIjI kare che." AnI sAme AcAryazrIne prazna che ke ... (1) tame jyAre betithipakSamAM hatA, tyAre udayAt sivAyanI tithi karanAra mATe uparokta zAstrapAThanA uttarArdhane yAda karAvatA hatA ke nahi? (2) uparokta zAstravacanamAM rahelA uttarArdha vacano dvArA koIne mithyAtvI, virAdhaka ke AjJAbhaMga karanArA kahevAmAM AvyA che ke, audayika tithi na mAnavAthI mithyAtvano, virAdhanAno, AjJAbhaMgano vagere doSo lAge che, ema kahevAmAM AvyuM che ? ane e ja kahevAya che ne ? (3) Ama chatAM be tithivALA eka tithivALAne mithyAtvI, AjJAbhaMjaka, virAdhaka' kahe che, Avo pracAra karIne lokone uzkerIne zAstrIyasatyane dabAvavAno je prayatna karAya che, tene kUTanIti na kahevAya to zuM kahevAya ? 10 WWW.jainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) tame loko Aje paNa pratiSThA Adi kAryomAM udayAtno niyama barAbara jaNAvo cho, to saMvatsarI AdinI ArAdhanA vakhate (tamArA paNa paramagurudeva pU.A.bha.zrI. premasUri. mahArAjAnI uddayAt saMvatsarI jALavavAnI spaSTatayA lekhita AjJA hovA chatAM) uddayAt no niyama choDavAmAM (tamArA jaNAvyA pramANe) kaI vizeSa paristhiti upasthita thaI che ? te jaNAvazo. (5) tamArA mate 'vartamAnamAM ekatAnI atyaMta AvazyakatA che' ItyAkAraka vizeSa paristhiti upasthita thaI hoya to, udayAnA zAstraniyamane sAcavIne-jALavIne ekatA karavAnuM kema ucita na lAgyuM ? jemAM AjJAbhaMgAdi doSo samAyelA che, te udayAtanA zAstrIya niyamane choDavAnuM sUcana karyuM ? AcAryazrI te pustikAnA pR.14 upara lakhe che ke ... ''janmabhUmi paMcAMga to muMbaInA sUryodaya pramANe tithi darzAve che. eTale kalakattA, beMglora, amadAvAda, jAmanagara vagere zaheromAM hoya emane to potAnI uddayAt tithi choDI devI paNa paDe che ne ? (ghaNIvAra choDavI ja paDatI hoya che.)'' AnA dvArA AcAryazrI phalita karavA mAge che ke .. 'jema muMbaI sivAyanA nagaromAM ghaNIvAra uddayAt tithi choDavI paDe che, tema saMgha ekatA mATe kAyamane mATe uddayAt tithi choDI devAmAM vAMdho nathI'.. A viSayamAM AcAryazrIne eTaluM ja jaNAvavAnuM che ke .... hajuM paNa koI dareka zaheranA paMcAMga alaga taiyAra kare ane sakalasaMgha tene mAnya kare to koIne paNa vAMdho hoI zake ja nahi. uddayAt tithine choDavAnuM kahevA karatAM udayAnA zAstrIyaniyamane akhaMDa rAkhavA-jALavI rAkhavA mATe juMbeza upADAya to taTasthatA ane hitaciMtA kahevAya, anyathA nahi ! sujJeyu kiM bahunA ? ane Avo nirNaya karavA jo tame taiyAra thaIne tamArA pakSe rahelA AcAryAdine tame taiyAra karI zako to, A pakSano sAtha tamane jarUra maLI raheze. te vakhate be tithipakSa taraphathI 'A to ekatithipakSe zarUAta karI che, ene ame Teko nahi ApIe' - evuM valaNa nahi apanAvavAmAM Ave, eTaluM khAsa noMdhI rAkhazo. vaLI tame lokoe 'ekatA' nA rUpALA nAma nIce 2042 mAM 'udayAt' nA zAstrIya niyamane choDayo, tyAre janmabhUmi paMcAMgane amAnya nahotuM karyuM ! betithipakSane satya ja mAnatA hatA, ke je janmabhUmi paMcAMgagata AvatI paryAparva tithionI kSaya 11 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhine yathAvat mAnya rAkhI 'udayAta' nA niyama pramANe ArAdhanA karato hato. - AcAryazrI pR. 15 upara praznanA uttaramAM lakhe che ke "zrIsaMghe kyA divase laukika paMcAMga mujaba kaI udayAt tithi che? eTaluM jANavA mATe ja janmabhUmi paMcAMgano upayoga karavAnuM svIkAryuM che. pachI emAM koIpaNa prakArano saMskAra karyA vinA ja, mAtra emAM je darzAvyuM hoya e pramANe ja ArAdhanA karavI AvuM kAMI svIkAryuM nathI." - AnI sAme AcAryazrIne prazna che ke 1) paMcAMgamAM saMskAra kyAre karavAno ? zAnA AdhAre karavAno ? 2) paMcAMgamAM tithinI kSaya-vRddhi Ave tyAre udayAtrA niyamane anusAra ArAdhanA dina nakkI karavA ja saMskAra karavAno ne ? 3) ArAdhanAdina nakkI karatI vakhate kSaye pUrva praghoSa anusAre ja saMskAra karavAno ne ? 4) laukika paMcAMgamAM udayAt tithine joyA bAda tithinI kSaya-vRddhi hoya to ArAdhanA dina nakkI karavA ja praghoSane ja yAda karavAno ne ? (A badhA praznonA javAba tamAre ApavA joIe. ame teno vistArathI AgaLa javAba ApIzuM.) tyArabAda A.zrI. e pR. 15-16 upara zrIsaMghe caMDAzuM caMDu paMcAMganA sthAne 'janmabhUmi paMcAMgano svIkAra karyo, teno TharAva raju karyo che. zrI jaina che. mUrti. tapA. saMghe atyArasudhI paMcAMga tarIke caMDAzuM caMDu paMcAMgano upayoga karyo che. paNa AjathI e paMcAMganI jagyAe janmabhUmi pratyakSa paMcAMgano upayoga karavA ApaNA zrItapAgacchIya AcArya mahArAjAo Adie sarvasaMmata nirNaya karyo che. zrI rAjanagarano jaina che. mUrti. tapA. saMgha AjathI e pramANe vartavA jAhera kare che." uparokta TharAvamAM ghaNI vAtonI spaSTatA thaI jAya che. * janmabhUmi paMcAMga sarvasaMmatithI svIkArAyuM che, tethI ja saMghamAnya kahevAmAM doSa nathI. * janmabhUmi paMcAMga muMbaInA sUryodaya pramANe tithi batAvatuM hovA chatAM tapAgacchanA 1 2 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saghaLA AcArya bhagavaMtonI saMmatithI rAjanagaranA zrIsaMghe svIkAryuM che. * janmabhUmi paMcAMgagata kSaya-vRddhine yathAvat mAnya rAkhI che. * parvatithinI kSaya-vRddhi veLAe ArAdhanAdina nakkI karavA udayAnA niyamanI surakSApUvaka 'kSaye pUrvA.' nA pradhoSano upayoga tame ane ame sau koI pUrve karatA hatA. A rIte jaina paMcAMga viccheda pAmatAM zrI saMghe laukika paMcAMgano svIkAra karyo ane 2014 thI janmabhUmi paMcAMgano svIkAra karyo te vAto karI. - have laukika paMcAMgamAM je parvoparva tithionI kSaya-vRddhi AvatI nathI, tenI ArAdhanA to laukika paMcAMga nirdiSTa divase thAya ja che. paraMtu parvoparva tithionI kSaya-vRddhi Ave tyAre prazna upasthita thAya ke tithino kSaya hoya tyAre, te tithinI ArAdhanA kyAre karavAnI ane tithinI vRddhi hoya tyAre te tithinI ArAdhanA kayAre karavAnI ? A praznanA nirAkaraNa mATe pU. vAcaka pravarazrI umAsvAtijI mahArAjAe 'ye pUrvI.' no pradhoSa Apyo. prazna : tamArI uparanI vAto mATe AdhAra zuM che ? uttara : saM. 1506 mAM pUjyapAdazrI ratnazekhara sUrIzvarajI mahArAja dvArA viracita zrAddhavidhi graMthamAM kahyuM che ke .... tithizca prAtaH pratyAkhyAnavelAyAM ya: syAt sa pramANaM / sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divsaadivyvhaaraat| Ahurapi - caumAsia varise pakkhia paMcaddhamIsu naayvvaa| tAo tihio jAsi udei sUro na aNNAo // 1 // pUA paccakhANaM, paDikamaNaM taheva niyama gahaNaM c| jIo udei sUro, tIi tihile u kAyavvaM // 2 // udayaMmi jA tihi sA pramANamiarIi kiirmaanniio| ANA bhaMgaNavatthA micchattaM virAhaNaM paave||3|| parAzarasmRtyAdAvapi - AdityodayavelAyAM, yAstokApi tithirbhvet| sA saMpUrNeti mantavyA prabhUtA nodayaM vinaa||1|| umAsvAtivacaH praghoSazvaivaM zruyate - kSaye pUrvA tithi: kAryA, vRddhau kAryA tthottraa| zrIvIramokSakalyANaM kAryaM lokaanugairiti||1|| 13 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arhatAM janmAdipaMcakalyANakadinA api parvatithitvena vijJeyAH dvitryAdikalyANakadinAzva viziSya / Agame'pi parvatithipAlanaM ca mahAphalaM shubhaayurbndhhetutvaadinaa| yadAgamaH - bhayavaM ! bIapamuhAsu paMcasu tihIsu vihiaM dhammAThANaM kiM phalaM hoi ? goyamA ! bahu phalaM hoi / jamhA a Asu tihisu pAoNaM jIvo parabhavAuaM samajjiNai jamhA tavovahANAI dhammANuThThANaM kAyavvaM / jamhA suhAuaM samajjiNaM iti / (pR. 12) ! bhAvArtha : prAtaH kALamAM je tithi hoya te tithi pramANa karAya che. lokamAM paNa sUryodaya anusAre ja divasa-tithi Adino vyavahAra thAya che. kahyuM che ke cAturmAsika, vArSika, pAkSika, paMcamI, aSTamI, parvomAM te tithio pramANa jANavI ke jemAM sUryodaya thayo hoya, anya nahi // 1 // .... pUjA, paccakkhANa pratikramaNa tathA niyama grahaNa te tithimAM karavAM ke jemAM sUryodaya thayo hoya || udayamAM je tithi hoya te pramANa che. bIjI tithi karavAmAM Ave to zrItIrthaMkara prabhunI AjJAno bhaMga, (eke khoTuM karyuM hoya, tene anusarI bIjo khoTuM kare, tatsvarUpa) anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA, A cAra doSo lAge che. (anyadarzananA) pArAzarasmRti AdimAM paNa kahyuM che ke ... sUryodaya vakhate thoDI paNa tithi hoya te saMpUrNa tarIke mAnavI, paNa vadhAre hovA chatAM udayamAM na hoya to na mAnavI. na zrI umAsvAtijI mahArAjAno praghoSa A pramANe saMbhALAya che "kSayamAM pUrva tithi grahaNa karavI ane vRddhimAM uttaratithi grahaNa karavI. zrIvIra prabhunuM nirvANa kalyANaka lokanA anusAre karavuM.'' zrItIrthaMkara devonA janma Adi paMca kalyANakanA divaso paNa parvatithi tarIke jANavA. be-traNa Adi kalyANaka divaso vizeSa jANavA. AgamamAM paNa zubha AyuSyanA baMdhanA hetu Adi vaDe parvatithinI ArAdhanAnuM mahAphaLa batAvyuM che. 14 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamasUtra : bhagavan! bIja pramukha pAMca (bIja, pAMcama, AThama, agyArasa, caudasa) tithimAM karela dharma anuSThAnanuM zuM phaLa hoya ? he gautama! bahuphaLa hoya. kAraNake e tithiomAM jIvo parabhavanuM AyuSya upArjana kare che. te kAraNathI tapa, upadhAna Adi dharmAnuSThAna karavA, jethI zubha AyuSya upArjana thAya. uparokta zAstravacanathI spaSTa phalita thAya che ke. sUryodaya vakhate je tithi hoya, te divase te ja tithi gaNavI. - cAtumArsika, vArSika, pAkSika, paMcamI, Adi parvomAM te ja tithi pramANa karavI ke je sUryodaya vakhate hoya, anya nahi. - anyadarzananA zAstro paNa udaya samayanI tithine ja pramANa kare che. je tithi sUryodayane sparzatI na hoya ane je tithi be sUryodayane sparzatI hoya tyAre zuM karavuM? " khri' -- nA utsargasUtranI sAme 'kSaye pUrvA. apavAda sUtra ApyuM. arthAt kSayamAM pUrvatithi grahaNa karavI ane vRddhimAM uttaratithi grahaNa karavI. tithinI kSaya-vRddhi thatI hoya to ja zrIumAsvAtijI mahArAjAe 'kSaye pUrvI." praghoSane Apyo haze ne? AvI sthitimAM "parvatithinI kSaya-vRddhi na thAya', tevuM kahevuM keTaluM yogya che ? zAstrakAra paramarSie 'kSaye pUrvI.' praghoSa Apyo te sarva parvoparva tithio mATe lAguM paDe. zAstromAM kyAMya paNa te praghoSa mAtra parvatithi mATe ja che evuM kahyuM nathI ane ekatithipakSa e praghoSa sAmAnyatithinI kSaya-vRddhimAM to apanAve che, paNa parvatithinI kSaya-vRddhimAM mula apanAvato ja nathI. A ulaTI nIti kema ? kalyANaka divaso paNa parvatithirUpa che. pU. umAsvAmijI mahArAjAe vIra nirvANakalyANaka (divALA)nI ArAdhanA loka anusAra karavA sUcana karyuM che. A teozrInI viziSTa AjJA che. 15 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna : tithino kSaya kevI rIte thAya ? zuM tithino kSaya thAya, tyAre tithi nAza pAme che ? uttara : candranI gati aniyamita che. tenA yoge tithino kSaya thAya che. je tithi be divasa paikI ekapaNa divasanA sUyodayane sparzatI nathI, teno 'kSaya' kahevAya che. tithi nAnAmAM nAnI Azare 21 kalAkanI hoya che. jemake vai. va. 7 nA roja savAre sUryodaya bAda vada-8 no prAraMbha thayo ane bIjA divasanA sUryodaya parve vada-8 nI samApti thaI gaI. tithi vada-8: ekapaNa sUryodayane sparzI nathI. tethI teno kSaya' che, ema bolAya che. prazna : sUryodaya samaye tithi nathI, to te tithinI ArAdhanA kyAre karavAnI ? 'udayAtra tithine ja pramANa karavAnI A niyama pramANe to sUryodaye je tithi hoya te ja tithinI ArAdhanA karavAnI che ne ? uttara : jyAre tithino kSaya hoya, tyAre tithi be divasanA sUryodaya paikI ekapaNa sUryodayane sparzatI nathI. ane ArAdhanA to te te tithi sAthe niyama kartavyarUpe joDAyelI ja hoya che, to te ArAdhanA nakkI karI ApavA pU. vAcaka pravarazrI umAsvAtijI mahArAjAe kSaye pUrvAtithi: " apavAda sUtra ApyuM arthAt kSaya hoya tyAre pUrvatithi grahaNa karavI. eTale pUrvanA divase e tithi saMbaMdhI ArAdhanA karavI. prazna : tame jaNAvelA upara pramANenA apavAda sUtrathI to e nakkI thayuM ke tithino kSaya hoya tyAre pUrvanI tithimAM ArAdhanA karavAnI. paraMtu pUrvatithinA divase to udayAt tithi (dA.ta.) sAtama che. AThama to udayAt tithi nathI. to pachI 'udaya samaye je tithi hoya te pramANa' - A niyamanuM ullaMghana nahi thAya ? ane AThamanI sAcI ArAdhanA kevI rIte thaze ? uttara : tamArI A jijJAsAno uttara pU. A. sAgarAnaMdasUrijI mahArAjAnA zabdomAM ja joIe .. "dhyAnamAM rAkhavuM ke paddhimAM (paMdara divasamAM) ekama vagere tithio vadhI agara ghaTI eTale tUrI agara bevaDI thaI paNa te tamAma tithio paMdarane aMge ja che. eTale ema kahevuM joIe ke pAkSika aMge mAtra tithiono bhogavaTo jato nathI. bhogavaTA tarake to ekapakSathI bIjApakSanI vacce paMdara tithio AvI jAya che. arthAt je 16 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tithio kSaya thAya che, te tithi bhogavaTAmAMthI kadi uDI jatI nathI, paNa mAtra te tithi sUrya-udayane pharaze nahi, tethI ja teno kSaya gaNAya che." "ane Aja kAraNathI, bIja-pAMcama vagere parvatithionA kSaya hoya che, tyAre te parvatithinI ArAdhanA pahele divasa karI levAmAM Ave che, kemake te te parvatithino bhogavaTo te te AgalI sUrya udayavALI tithimAM pahelAM pahelAM thaI gayelo hoya che. (mATe jeje) ane sUrya udayavALI te te parvatithi na maLe to tenI AgalI (pUrvanI) tithinI pahelI tithie te parvatithino bhogavaTo hovAthI te te parvatithinI ArAdhanA thAya che. kemake jemAM je hoya temAM teno samAveza karavo e rItasara che." (siddhacakra varSa-4 aMka-4 TAITala peja-3) * pU. A. zrI. sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjAnA samAdhAnamAM noMdhanIya bAbato : ahIM tithino kSaya AvatAM paramArthathI udayAt tithino niyama tUTyo nathI. kAraNake te te parvatithino bhogavaTo te te AgalI sUrya udayavALI tithimAM pahelAM-pahelAM thaI gayelo hoya ja che. ane jemAM je hoya temAM teno samAveza karavo ucita ja che. arthAt AThamanA kSaye AThamano bhogavaTo sAtamanA divase hovAthI sAtamamAM AThamano samAveza karI AThamanI ArAdhanA karavI vihita ja uparokta spaSTIkaraNathI A. abhayazekharasUrijIe potAnI pustikAnA pR.4 upara ApelI Apattino parihAra thAya che. ane udayAt tithi gauNa banI nathI. udayAt tithinA utsarga niyamanI najIka laI jato te apavAda mArga che. AcAryazrIne eTaluM ja jaNAvavAnuM ke uparokta rIte tithino kSaya Ave tyAre vyavasthA na karavAthI pUnamanA kSaye (koIpaNa zAstrAdhAra vinA) terasano kSaya karatAM udayAt 14 nI virAdhanA thAya che. kAraNake udayAt no niyama tUTI jAya che. jemAM pUnamano bhogavaTo nathI tevA divase pUnamanI ArAdhanA karavAthI pUnamanI paNa virAdhanA thAya che. bIjI Apatti e Ave che ke koIvAra jyAre caitra su. 15 no kSaya Ave, tyAre tame cai.suda-13 no paNa kSaya karI zakatA nathI. kAraNa ke kalyANakarUpa parvatithi * 17. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tethI su. 12 no kSaya karavo paDe che. tenA yoge keTalI tithiomAM udayarmoi ane " pUrvA.' nA niyamanuM ullaMghana karavuM paDe che te vicArazo, to bhAvasatyanI vyAkhyA samajAI jaze. prazna : tithinI vRddhi kevI rIte thAya ? uttara : je tithi be sUryodayane sparze che, te tithinI vRddhi thAya che. arthAt dA. ta. guruvAranA sUryodaya pUrve pAMcamano prAraMbha thayo ane zukravAranA sUryodaya bAda pAMcamanI samApti thAya, tyAre pAMcamanI vRddhi gaNAya che. (yAda rahe ke tithi lAMbAmAM lAMbI ra7 kalAkanI hoya che.) prazna : parvatithi vRddhi pAme to, tenI ArAdhanA kyA divase karavAnI ? baMne divase karavAnI ke eka ja divase karavAnI ? "udayammi nA niyamAnusAra to baMne divasanI pramANa karavI joIe ne ? jo bIjA divase grahaNa karavAnI hoya to, bIjA divase to thoDA samaya mATe ja sUryodayane sparzI che, jyAre (AgaLanA) prathama divase to te ja tithino pUrNatayA bhogavaTo che, to pachI bIjA divase ja ArAdhanA zA mATe karavAnI ? uttara : tithinI vRddhi thAya to be sUryodayane tithi sparzatI hovAthI udayazmi" nA niyamAnusAra baMne divasa grahaNa karavA paDe. paraMtu tithinI ArAdhanA to eka ja divasa karavAnI hoya che. tethI ja tithinI vRddhi thAya tyAre ArAdhanAdina nakkI karavA pU. vAcakjhavarazrI umAsvAtijI mahArAjAe apavAdasUtra ApyuM ke .. vRddha che tathottara' - tithinI vRddhi thAya tyAre uttaranI (pahelI choDIne pachInI bIjI) tithinI ArAdhanA karavI. 'vRddhi tithinA bIjA divase sUryodaya vakhate thoDI ja tithi hoya che ane prathama divase to AkhA divasano bhogavaTo hoya che, to bIjo divasa ArAdhanA mATe zA mATe grahaNa karavAno ?' - A zaMkAnuM samAdhAna pUrve karyuM ja che. zrAddhavidhikAra pU.A.bha.zrI ratnazekharasUrIzvarajI mahArAjAe anyadarzanIonuM suMdara kathana paNa jaina Agamasamudrano aMza che- A nyAya pArAzaraskRtinI sAkSI ApatAM) kahyuM che ke ... Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saryodaya vakhate thoDI paNa tithi hoya te saMpUrNa tarIke mAnavI' (sAkSIpATha AgaLa Apela che.) A viSayamAM A. zrI. sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjA paNa prakAza pAtharatAM kahe che ke .. evI rIte vRddhimAM paNa mAtra tithino bhogavaTo vadhI javAthI te te tithio be sUryodayane pharasavAvALI thAya che. paNa pakhavADIyAmAM koIpaNa solamI tithi AvatI nathI. pUrva sUryodayavALI tithi karatAM para sUryodayavALI (pachInA sUryodayavALI) tithi balavatI gaNAvavAthI ja AgalI (pachInI) tithie anuSThAna thAya che. saMpUrNatA paNa tithinI uttara divase ja che." (siddhacakra varSa-4, aMka-4, TAITala peja-3) - tattvataraMgiNikArazrI paNa tithinI vRddhinA viSayamAM kahe che ke "= nA gaMni Tu livare samapa pati ' - je divase je tithi sAmApta thatI hoya te ja divase te tithi levI pramANa che." (pariziSTa-4 mAM vizeSa jovA bhalAmaNa) Ama tithionI kSaya-vRddhi thatI hovAnA kAraNe ja pU. umAsvAtijI mahArAjAe apavAdasUtrarUpa "ye pUrvo." praghoSa Apyo che. te sarvaprasiddha hakIkata hovA chatAM jainAgamomAM varNavAyela ane Aje viccheda pAmela paMcAMga paddhatine AgaLa karI sarva jainAcArya mAnya paMcAMgamAM batAvela sarva parvAparva tithinI kSaya-vRddhine yathAvat na mAnavI ane ApaNe tyAM tithino kSaya ja thAya, vRddhi to kyAreya thatI ja nathI" vagere vagere apapracAra karI asatyane bhAvasatya kahevuM ane satyane bhAvathI asatya kahevuM keTaluM ucita che? te vAcako svayaM vicAre. bhAvasatya jALavavA mATe amArI paNa pharaja bane che ke mugdha haraNIyAone zIkArI tarapha na javA devA. prazna : "kSaye pUrvo.'... praghoSanA arthamAM matabheda che ne ? ekatithipakSavALA alaga artha kare che ane be tithipakSavALA alaga kare che. ? to pachI tamAro karelo artha ame kevI rIte mAnI zakIe ? uttara : "ye pUrvo' praghoSano artha A. zrI. sAgarAnaMdasUrijI mahArAjAe tathA divyadarzana mAsike, be tithipakSe karelA artha pramANe ja pUrve artha karelA che. ane e ja praghoSanA artha anusAre sau koI pUrve parvatithionI ArAdhanA karI cUkyA che. 19 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lavAdI carcAmAM thayelA nirNaya pramANe 'kSaye pUrvAM.' praghoSano artha spaSTa rIte be tithipakSane satya pUravAra kare ja che. ATalI ja sAkSI paryApta che. pUrve paNa siddhacakra mAsikanA aMzo ame ApyA che. temAMthI sAco artha jANavA bhalAmaNa che. (je pariziSTa-1 mAM paNa Apela che.) vastusthiti A pramANenI hovA chatAM ane pote paNa proSano artha be tithi pakSa pramANe karyo hovA chatAM paNa A. abhayazekharasUrijI potAnI pustikAnA pRSTha naM.5 upara lakhe che ke 'AmAM (praghoSagata paMktiomAM) kSaye pUrvA ... je pUrvArdha che, eno ApaNe hAla vicAra karavo nathI. kAraNake enA arthaghaTanamAM matabheda che.' - AvuM tadna asatya lakhavAthI ane e dvArA satya upara DhAMka - pIchoDo karavAthI bhAva satya sudhI pahoMcavAno temano manoratha pUro nahi thAya. ... praznakAra jyAre praghoSano artha pUchato hoya, tyAre artha batAvavAnA badale kAlpanika ubhA karelA matabhedane AgaLa karavo, te saMdigdhavANI che. dazavaikAlikamAM saMdigdhakathanane asatya vacana kahela che. AcAryazrI vartamAnamAM potAnI mAnyatA pramANe artha karavA jAya to pUrvenI gItArthatA jokhamamAM mUkAya tema lAgyuM haze, eTale vAta ADA pATA upara caDhAvatAM te ja pRSTha upara lakhe che ke 'paNa Ano uttarArdha ke jeno artha karavAmAM badhA ekasUra dharAve che. teno artha vicArIe. praghoSanA kartAe uttarArdhamAM A jaNAvyuM ke zrIvIra prabhunuM mokSa kalyANaka lokone anusarIne karavuM.'' AnA phalitArthamAM AcAryazrIno sUra ekatA taraphano che. paraMtu te hakIkataviruddha che. kAraNake ... divALI eka evo divasa che ke jene jaino ane jainetaro baMne ujave che. tethI lokavirodhano vicAra karI pU. umAsvatijI mahArAjAe loka anusAre divALInI ArAdhanA karavA kahyuM che. nahi ke ekatA mATe. A pU.vAcakapravarazrIjInI vizeSa AjJA che. jo pU. umAsvAtijI mahArAjAne ekatA ja ISTa hatI to evo pradhoSa kema na Apyo ke ke jethI ... 20 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthAnakavAsI, acalagacchavALA ane ApaNA zvetAMbaronI parvatithinI ArAdhanA eka divase Ave ! jo ApaNA vaDIla pU. A. bha. zrI siddhi sUra mahArAja, pU.A.bha. zrI labdhisUri mahArAjA, pU.A.bha.zrI premasU. mahArAjA Adi mahApuruSone tamoe mAnelI AbhAsI, pakSIya ekatA ja ISTa hatI to 1992 mAM zA mATe varSothI cAlI AvatI AcaraNA badalI ? asatyamAMthI satya tarapha AvatAM ekatA haNAI, to paNa evo nirNaya zA mATe karyo haze? eno javAba Apazo. ATalI vicAraNAthI spaSTa thaI jAya che ke paMcAMgagata parvoparvatithionI ArAdhanA 'udayammi nA niyamAnusAre ja karavAnI che. tithionI kSaya-vRddhi Ave to praghoSano upayoga karI ArAdhanAdina nakkI karavAno che. A. abhayazekharasUrijIe potAnI pustikAnA pR.7 upara zrIkAlikasUri mahArAjAe saMvatsarI pAMcamanA badale cothanI karI, te ekatA mATe karI hatI, ema jaNAvI potAnI AbhAsika ekatAnI puSTi karavA taA hakIkta viruddha vAto rajU karI che. "bhagavAna mahAvIra paramAtmAe kahyuM hatuM ke ... AgaLa upara zrIkAlikasUri mahArAja thaze, te saMvatsarI pAMcamanA badale cothanI pravartAvaze" - A prabhuvacananA anusaMdhAnapUrvaka ja zrIkAlikasUrijI mahArAjAe saMvatsarI cothe pravartAvI che, nahi ke ekatA mATe. (A vAta dIpotsava kalpamAM che. je ame pariziSTa -10 mAM jaNAvI che) vaLI je ekatA mATe ja cotha rAkhI hatI, to rAjAe saMvatsarI chaThe karavA vinaMtI karI hatI tyAre temAM paNa ekatA ane kAyama mATe pAMcama jALavI zakAtI hovA chatAM chaTha kema na karI, spaSTa vAta che, saMvatsarI chaThe karavAmAM prabhuvacananuM samarthana nahotuM. tethI ja prabhuvacananA anusaMdhAnapUrvaka cothanI saMvatsarI karI. ane pU. AryakAlikasUri. mahArAjAe saMghamAM cAlato tithibheda nivAravA ane ekatA sAdhavA mATe saMvatsarI parAvartana karyuM hatuM, evA koI ullekha ke AdhAra A. zrI. abhayazekharasUrijI pAse che kharo ? saiddhAMtika saMvatsarI pAMcamanI hatI, tenA sthAne cothanI karI te sAmAcArI, paraMtu temAM prabhuvacananuM ane prabhunA jJAnanuM pratibiMba hovAnA kAraNe cothanI saMvatsarI siddhAMta banI jAya che. ane te pAMcamA ArAnA aMta sudhI raheze. 21 WWW.jainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAryazrIe pR.8 upara pU. kalikAla sarvajJazrIne paNa potAnI tarapheNamAM ubhA karavAno (adbhUta = pApamaya) prayatna karyo che. lekhaka AcAryazrIne pote lakhyA mujaba ekabAju kumArapALa mahArAje pU. kalikAla sarvajJazrInuM navAMgI gurupujana kareluM te mAnya nathI. kAraNa ke te vAto kathAvArtAmAM Ave che, eTale siddhAMta tarIke AgaLa na thAya. ane bIjI bAju kathAvArtAmAM e ja pU. kalikAlasarvajJazrIe punamiyA gaccha sAme mUkelo prastAva yAda karI potAnA ekatAnA gAnane vegIluM karavAmAM khUba rasa paDI gayo che. daSTAMta e siddhAMta nathI' ema kahI navAMgI gurUpUjanane uDAvavA mathanArA have daSTAMtanA AdhAre ja potAno mAnelo ekatAno siddhAMta puSTa karavA mathI rahyA che, e ramUjI bAbata che. vaLI te viSayamAM karelI vAto paNa hakIkta viruddha che. kAraNa ke jo pU. kalikAla sarvajJazrIne pUnamIyA gaccha sAthe samAdhAna karI ekatA ja sAdhavI hatI. to pUnamIyA gaccha sAdhu bhagavaMtoe karelI pratiSThA svIkArI. te zarata sAme zA mATe mUkI ? vaLI 5. kalikAla sarvajJazrIe pUnamIyA gaccha sAme zarata mUkI tenAthI svayameva siddha thaI jAya che ke pU. kalikAlasarvajJazrI punamanI pAkhI karavA taiyAra ja nahotA. zarata mUkavAthI vAta TaLI javAnI hatI. mATe zarata mUkI. jo samAdhAna karI ekatA ja karavI hatI, to zarata zA mATe mUkI? - AcAryazrIe pR. 17 -18 upara praghoSanA artha mATe pUchAyelA praznanA uttaramAM vAtane ADA pADA upara caDhAvI che. praghoSano artha ane tenI satyatA mATenI carcA pUrve ghaNI thaI gaI che. sAco artha kayo, te temanA pUrvajo vAraMvAra jaNAvI gayA che. chatAM praghoSano sAco artha bAtavavAmAM AcAryazrI khacakATa anubhave che. te ja batAve che ke hRdayamAM zalya che, jyAM zalya hoya tyAM bhAvasatya kyAre paNa na hoya. AbhAsika 22 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva satyanA oThA nIce jagatane potAnI badalAyelI khoTI mAnyatA tarapha yena kena prakAre laI javuM che. marIcie paNa kapilanA praznono saMdigdha javAba ApI saMsAra vadhAryo hato, te to yAda ja haze. koIka paudgalika dhyeya baMdhAya tyAre satyathI AghA thavAya che. maricine ziSyalobha naDayo, tethI satyanirUpaNa karI zakyA nahi. lekhakazrIne zuM naDe che ? te ApaNe jANI zakatA nathI. jyAM beThA tyAMnI ja mAnyatAne puSTa karavI te anAdikAlIna avaLI cAla che. zAstra parizIlana dvArA prApta thayela nirmalabodha ja temAMthI bahAra lAve, anyathA zAstra ja zastra bane che. bhagavAnanA dIkarI ane jamAlInA patnI sAdhvIjInI sthiti AvI ja hatI. chelle samyagdaSTi ThaMka zrAvaka maLyo, to bhavitavyatA sArI hoI, pharI sanmArge AvyA. AcAryazrI potAnI pustikAmAM pR. 19 upara lakhe che ke "have betithipakSane badhAe A prazna bhArapUrvaka pUchavA bhalAmaNa ke bIjAo karatAM ArAdhanA bhale alaga divase karavI paDe, paNa uddayAt tithi pakaDI rAkhavI ..... uddayAt tithi pakaDI rAkhavAmAM ja kalyANa che. AvI sUcanA jenA parathI maLe evI sUcaka vAto tame keTalI darzAvazo ? (ekapaNa vAta teo darzAvI zakavAnA nathI. kAraNa ke zAstrakArone-pUrvAcAryone badhA alagaalaga divase ArAdhanA kare e mAnya nathI.)'' AcArya zrI ane jeNe jANavAnI jijJAsA hoya temane uparanI vAtanA khulAsA ApIe chIe, te dhyAna daIne vAMcavA bhalAmaNa. pUrve jaNAvelA (A pustikAnA pU. naM. 13 upara ) zrAddhavidhi graMthanA pAThamAM 'prAtazrva sa pramANaM' A aMza upara dRSTi karI levI. te udayAt tithino ja Agraha rAkhe che. - senapraznakArazrI prathama uchAsamAM 'mi.' vRddhasaMpradAyanI gAthAne rajU karI audayika tithine ja ArAdhavAnuM sUcana kare che. (te pATha pAchaLa pariziSTamAM arthasahita Apyo che. juo pR naM. 58) 23 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zrI taporatna mahodadhimAM kahyuM che ke ....... tithije tapasi zreSTha sUryodayagatA tithi:| tithe: pAte va pUrvasminnahni vRddhau va paratra c||23|| kAryaM tithitapaHkarma prAheti bhagavAn jinH| (prakAzaka : zrI kAMtivijayajI mahArAjAnA ziSya munirAja zrI bhaktivijyajI. chapAvanAra - zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, saM. 1971 vIra saM. 2441, Atma saM. 20) bhAvArtha : tithinI mukhyatAvALA tapamAM sUryodayaveLAnI tithi levI zreSTha che. paNa je tithino kSaya hoya to pUrvanI tithi levI, ane tithinI vRddhi hoya to (bemAMthI) bIjI tithi levI. e rIte tithinA prAdhAnyavALo tapa karavo ema bhagavAna zrI jinezvara paramAtmAe kahyuM che. (tapa mahimA, tapa vidhAna pR. 15) (ahIM spaSTa rIte udayAt tithie ja ArAdhanA karavAnI sUcanA che. ane 'kSaye pUrvA.' praghoSano artha ame karyo che, te pramANe ja che.) dharmasaMgrahamAM paNa zrAddhavidhimAM jaNAvelI ja vAta jaNAvI che. - A. bha. zrI padmasUri ma. viracita zrI vairAgyazatakamAM pR. 507 upara lakhyuM che tithinA mukhyatAvALA tapamAM sUryodayaveLAnI tithi levI. tithino kSaya hoya to pahelAnI tithi levI ane tithinI vRddhi hoya to emAM bIjI tithi levI. AgaLa ApelA pariziSTa - ra mAM Apelo DahelAvALA pU. paM. rUpavijayajI ma. sA. no patra paNa udayAt tithie ja ArAdhanA karavA sUcana kare che (juo pRSTha naM.46) AgaLa pariziSTa - 1 mAM pU. A. bha. sAgarAnaMdasUrijI ma. nA siddhacakra aMkamAM pragaTa thayelA tithiviSayaka maMtavyono samAveza karyo che. temAM paNa A ja vAta jovA maLe che. vi. saM. 1992 mAM pU. bApajI mahArAjA Adi mahApurUSoe khoTI AcaraNA choDIne udayAt tithinI ja AcaraNA karavAnuM pharI cAluM karyuM. khoTuM ghUsI gayeluM teno pratikAra karI satyamArge AvyA hatA. ATalA divasa khoTuM kema karyuM? tene praznanA javAbamAM e mahApurUSe jaNAvyuM hatuM ke 'luDuM khAdhuM te copaDyAnI -----nAnAnAnAnAnAnnAnA -- 24 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzAe'. te ja suvihita paraMparAmAM thayelA pU. A. bha. zrIdAnasUrIzvarajI ma., pU. A. bha. zrI premasUrIzvarajI ma. Adi mahApurUSoe paNa udayAt tithinI ArAdhanA karavA karAvavA mATe ja prayatna karyo hato. teozrInAM lakhANo e vAtanI sAkSI pUre che. munizrI mahAbodhi vijayajI dvArA saMpAdita vividha praznottara nUtana AvRtti ane "saMbhAraNAM sUri premanAM graMthamAM AnAM spaSTa pramANo mojUda che. A rIte A. zrI abhayazekharasUrijIe potAnI pustikAmAM cha sUcaka vAto jaNAvI satyanirapekSa ekatAnA guNagAna gAyA che. paraMtu te sUcaka vAtonuM arthaghaTana hakIkata viruddha ane zAstra nirapekSa che. kAraNa ke .... jaina zAsanamAM zAstramati mAnya che. svamati, pakSamati, bahumati ke sarvAnumati vaLI yAda rahe ke pU. A. zrI kAlikasUrijI mahArAjAe saMvatsarI bhAdaravA suda5 nA badale suda-4 cotha nA roja karI te prabhuvacananA anusaMdhAnapUrvaka karI hatI. saMvatsarI cothe thatAM traNa comAsInI ArAdhanA je pUname thatI hatI te paNa caudase cAluM thaI. ene kAraNe caudaze thatAM pakhinAM traNa pratikramaNa ochAM paNa thayAM. pU. zrI kAlikasUri mahArAjAe karelo A pheraphAra jinavacanasApekSa-zAstravacanasApekSa hato, sAthe sAthe pAMcamA ArAnA aMta sudhInA hatA. arthAt have pAMcamA ArAnA aMta sudhI saMvatsarI cothe, comAsI - pakhi caudase ja thavAnI. kAraNake bhagavAne je pheraphAra thavAno hato, te mAtra pU. zrIkAlika sUri ma. nA hAthe thavAno che, tema kahIne gayA che. AthI have koI temAM pheraphAra karI zake nahi. mATe ja pU. upAdhyAya zrI dharma sAgarajI mahArAjAe (pravacana parIkSAmAM) lakhyuM che ke have pachI pAMcamA ArAnA aMta sudhI tIrtha cothamAM raheze, pAMcamamAM nahi. (A viSayamAM vizeSa pariziSTa-10 mAM jevuM) vaLI anyatra lakhyuM che ke pAMcamano jinakalpanI jema viccheda thayo che. tethI have pachI kAyama mATe saMvatsarI bhAdaravA suda-4 nA karavAnI raheze tathA pravacana parIkSAmAM kahyuM che ke pAkSika pratikramaNa caturdazImAM ja niyata thayeluM che. ane tethI ja pU. kalikAla sarvajJazrIe pUnamIyA gaccha sAme tenA mATe azakya zarata mUkI pUnamanI pakikha karavAnI vAta uDADI dIdhI hatI. aMte yAda rahe ke bhagavAne batAvelI maitrIbhAvanAmAM sarva jIvonA hitanI bhAvanA 25 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI kahI che. jIvonuM AtyaMtika hita bhagavAnanI AjJAnA pAlanamAM che - pApathI nivRtta thavAmAM che. vaLI bhagavAne batAvelI maitrI bhAvanAno viSaya jagatanA sarvajIvo che, emAthI koIpaNa pakSa bAkAta na rahe. AcArya zrI abhayazekharasUrijIe pR. 28 upara saMghanA nukazAnane jaNAvyuM che, te zAstrIya zailIe tithi ArAdhavAnA kAraNe nahi, paNa azAstrIya zailIe tithidina nakkI karavAnA ane te mujaba ArAdhanA karavAnA Agrahane kAraNe ane aneka anya viSayomAM mAnAdi kaSAyonA kAraNe thaI rahyuM che. AthI e vicAravuM jarUrI che ke ekatA zAstrIya satyanA bhoge karI zakAya ? satyanA bhoge ekatA karI hoya ane tene mAnyatA maLI hoya, tevuM ekapaNa udAharaNa ApI zakazo ? ekatA kyAre tUTI ? kema tUTI ? satyanA AgrahamAMthI ekatA tUTI ? ApaNA mahApuruSoe ekatAne mahattva ApyuM hatuM ke satyane mahattva ApyuM hatuM ? A badhI vAtonA javAba ApavA joIe chelle eTaluM ja jaNAvavAnuM ke saMgha eka divase ArAdhanA kare temAM kalyANa tyAre ja thAya, ke jyAre zAstrasApekSa ArAdhanA dina hoya ! A varSe saMvatsarIno zAstrasApekSa ArAdhanA dina bhA. suda-4, budhavAra tA. 7/9/2005 nA roja che. vizeSamAM AcArya zrI pR. 21 upara lakhe che ke ''bAkI vAstavikatA e che ke ghaNA badhA saMvignagItArtho bhegA thaIne je AcaraNA zarU kare - pravartAve e khuda ja jinAjJA che.'" evuM 'AyaraLA vi haiM Atti' vagere zAstravacano jaNAve che'' ,, ****.... AcAryazrInI uparokta vAta ardhasatya che, paNa pUrNasatya nathI, kAraNa ke A mATe temaNe ghaNA praznonA javAba ApavAnA bAkI rahe che. 1) AcArya bhagavaMto je AcaraNA cAlu kare, temAM zAstrasApekSatA hoya ke nahi ! AcArya bhagavaMto je kare, te jItavyavahArarUpa bane ke nahi ? 2) pravartAvelI AcaraNA zAstrathI bAdhita to na ja hoya ne ? 3) zAstrathI bAdhita AcaraNA pravartAvavAmAM saMvignatA ane gItArthatA Take kharI ? 4) jemAM sIdhuM zAstravacana maLatuM hoya, temAM saMvigna - gItArtho pheraphAra kare kharA ? 26 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5) jemAM sIdhuM zAstravacana maLatuM na hoya, tevI pravRttimAM paNa zAstrasApekSatA jIvaMta rahe ane yuktithI zAstrasApekSatA siddha karI zakAya evI AcaraNA ja saMvigna ane gItArtho pravartAve ne? 6) asaMvignoe pravartAvelI zAstranirapekSa AcaraNAne saMvigna - gItArtho mAnya kare kharA ? asaMvigna yatio dvArA pravartAvelI zAstra nirapekSa tithinI herApherI = tithinI AcaraNAne saMvigna - gItArtho zAstrAjJA mAnI zake kharA ? te ja yatio dvArA kriyAomAM zithIlatA karAI hatI. tevA samaye pU. paM. satyavijayajI mahArAjA Adi e kriyoddhAra karI zithilatAne dUra karI. ane te sau koIne mAnya banI. to tithinA viSayamAM paNa yationA kALamAM zAstramaryAdAne neve mUkI thayelI herApherIne sudhArI asatyano tyAga karI satyano Adara karavAmAM zuM takalIpha che? azaTha, saMvigna, ghaNA gItArthone mAnya ane zAstrathI aniSiddha evI AcaraNA ja zAstrAjJA che. tenAthI viparIta to aMdhaparaMparA che. saMvatsarI pAMcamanA badale cothe thaI, te sAmAcArI. paNa saMvatsarI udayAt cothanI ja karavAnI te to siddhAMta che. te yAda rAkhavAnI jarUra che. - AcAryazrI pR. 28 upara lakhe che ke ....... "A meM eka samAdhAna sUcavyuM che. zrIsaMghane anya koI samAdhAna yogya lAge to e paNa apanAvI zakAya che. paNa ekatA thAya e khUba IcchanIya che." AnI sAme eTaluM ja kahevAnuM ke sAcI ane TakAu ekatA zAstranA pAyA upara ubhI hoya to ja bane che. ane tithinA viSayamAM zAstrasApekSa satya betithipakSamAM che. to evA avasare sau koI betithipakSanI satyamAnyatA pramANenI budhavAranI udayAt cothane svIkArI le - evI samAdhAnanI phormyulA svIkAravA namra vinaMtI che. bAkI satyapakSane satya choDavAnuM kahevuM ane asatya pakaDI rAkhavuM te lezamAtra ucita nathI. vaLI udayAt cothe budhavAranI udayAt cothe saMvatsarI karavAthI ........ - sAcI ArAdhanA thaze. - ApaNA mahApuruSonA vacananA drohanuM pApa paNa nahi lAge. 27 WWW.jainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ junA zAstrasApekSa ArAdhanA karyAno lakhalUTa AnaMda maLaze. - zAstrasApekSa ekatA sadhAze. saMgha eka divase ArAdhanA karaze. varSo saMgharSano aMta Avaze. - satyanA pakSakAra evA pUrva mahApuruSonI haroLamAM ubhA rahevAnI taka maLaze. - saMghanI sAcI ekatA thavAthI ekatAnA asaMkhya lAbho prApta thaze. ATalA badhA Atmika lAbhone joI, sau koI amArI phormyulAne svIkAraze, to saunuM Atmahita thaze ja, emAM zaMkA rAkhavAne koI kAraNa rahetuM nathI. aMte A. zrI abhayazekharasUrijI ma. nIcenA praznonA uttaro zAstrAdhAre Apaze, evI apekSA rAkhuM chuM. 1) zrAddhavidhikAra laukika TippaNAne pramANabhUta mAne che, te tamane mAnya che ke nahi ? 2) jaina TippaNAno punaH uddhAra karavAnI vAta hajArathIya vadhu varSomAM samartha jJAnIoe karI nathI, tethI vicchinna thayelA te jaina TIppaNAne vAre ghaDI lokone bhoLavavA udhA mArge caDhAvavA yAda karavuM - karAvavuM ucita che ? - 3) pU. vAcakapravarazrI umAsvAtijI mahArAjAe praghoSamAM 'vRddho jAryA tathottarA' pada mUkyuM, tenAthI e phalita nathI thatuM ke tithinI vRddhi thavI, jaina zAsanane amAnya nathI ? ane teozrInA samaye paNa laukika TippaNuM jaina saMghamAM pracalita hatuM ? 4) pU. umAsvAtijI ma. nA samayamAM paNa jainasaMghe apanAvela paMcAMgamAM paryApatithinI kSaya-vRddhi thatI haze, tyAre ja to pU. umAsvAtijI mahArAjAe apavAdasUtrarUpa 'kSaye pUrvA.' ane 'vRddhau uttarA' praghoSa Apyo haze ne ? 5) jainazAstra pramANe kyAreya, koIpaNa rIte tithinI vRddhi thatI ja nathI agara to jainazAsana tithivRddhine mAnatuM nathI, AvuM tame kyA graMthanA AdhAre kaho cho ? 6) zuM jainazAstra pramANe tithinI vRddhi thatI nathI ke tithinI vRddhi kaI rIte thAya che, tenuM gaNita Aje upalabdha jainazAstramAM maLatuM nathI ? 7) jyAre ApaNA pUrva mahApuruSoe laukika TIppaNAno svIkAra karyo haze, tyAre teozrIone paNa A laukika TippaNuM jainazAstrAnusAra nathI, evo khyAla haze 28 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ne ? ane chatAM paNa laukika TIppaNuM svIkAryuM che, to pachI lau. TI. sAme praznArtha ubho karavo te sUryaprajJapti, caMdraprajJapti ane jaMbudvipa prajJapti jevA AgamonI TIkA lakhanArA ane lokaprakAzanI racanA karanArA samartha mahApurUSo, temaja pU. kAlikAla sarvajJazrI tathA pU. yazovijayajI vAcakapravarazrI jevA samartha mahApurUSoe paNa svayaM navuM TIppaNuM banAvavAno vicAra zuddhAM paNa na karyo. kAraNake te zakya ja na hatuM. chatAM evI azakya vastune zakya karI batAvavAno khoTo dAvo karavo, te pUrvanA gItArtha mahApurUSonI avajJA nathI ? 8) pU. kAlika sUrijI mahArAjAe saMvatsarI pAMcamanA badale cothanI pravartavI hatI, te bhagavAnanA vacana anusAre pravartAvI hatI ke ekatA mATe pravartAvI hatI ? jo ekatA mATe pravartAvI hatI, to chaThThanA divase saMvatsarI rAkhavAthI paNa ekatA to sadhAtI ja hatI, ane bhaviSyamAM pAMcama tathA traNeya comAsI akhaMDa rahetI hatI, tema chatAM teozrIe chaThTha kema na rAkhI ? ane cotha ja kema karI ? chaThTha karavAmAM bhagavAnanA vacananI sApekSAtA nahotI, mATe ja ne ? ane pU. kAlika sUrijI mahArAjAe pravartAvelI cothanI saMvatsarI pAMcamA ArAnA aMtasudhI rahevAnI ja ne ? to pachI te siddhAMta banyo ke nahi ? vaLI e ekatA ke anekatA jainonA kyA pakSamAM hatI - thavAnI hatI thaI ? ke pachI ajaino joDe ekatA thaI ? ja 9) 'kSaye pUrvA.' praghoSano artha tame zuM mAno cho ? 10) 'kSaye pUrvAM.' praghoSa mAtra kSaya-vRddhi pAmelI parvatithi mATe ja che ke paryAparva tamAma tithio mATe che ? tame te niyama badhI tithio mATe lagADo cho ke nahi ? 11) parvatithinI kSaya-vRddhi thAya ke nahi ? 12) bhAdaravA suda-5 nI vRddhie trIjanI vRddhi tathA pUnama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhi kyA zAstranA AdhAre mAno cho ? 13) 15-16 mAM saikAmAM thayelA zAstrakAra paramarSio caudasa Adi tithionI vRddhi svIkArI, bIjI caudasamAM pAkSika kRtya karavAnuM pharamAvatA hoya, to teozrInI pachI thayelA pU. A. bha. zrI devasUrimahArAja caudasanI vRddhino niSedha kare kharA ? ane kare to kema kare ? 29 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) 15-16 mAM saikAmAM thayelA zAstrakAra paramarSio pUnamanI vRddhi mAnya rAkhI, bIjI pUname ArAdhanA karavAnuM pharamAvatA hoya, tyAre te ja pATaparaMparAmAM thayelA pU. A. bha. zrI devasUri mahArAja pUnamanI vRddhie terasanI vRddhi karavAnuM kahe kharA? AvI sthitimAM pU. devasUri ma. nA nAme vAta karanArA sAcA ke khoTA ? 15) ekatA mATe udayAt tithine gauNa karavAnI vAta kyA graMthamAM che? emAMya udayAt saMvatsarI' mahAparvatithine gauNa karavAnI vAta kyA graMthamAM che ? 16) asatyathI satya tarapha laI janAruM vacana bhAvathI satya kahevAya ke satyathI asatya tarapha laI jatuM vacana bhAvathI satya kahevAya ? bhAva satyanI vyAkhyA zAstra pramANe zuM che ? 17) ApaNA Aja sudhI thayelA mahApurUSoe ekatAne mahAna mAnelI ke zAstrasApekSa satyane ? 18) pU. A. bha. zrI vi. premasUri ma. nI tithi aMge zuM mAnyatA hatI? 19) bhagavAnanA (dIkarI) sAdhvI ma. jamAlino mata choDyo te vyAjabI karyuM ke geravyAjabI karyuM? temAM nimitta banelo kuMbhAra abhinaMdana pAtra kharo ke nahiM? 20) ApaNA mahApuruSoe zAstrIya satyane jIvaMta rAkhavA vAda-saMgharSo karyA che ke nahi? te ucita hatuM ke anucita ? teozrI ArAdhaka ke virAdhaka ? Aje tame paNa tamArI mAnyatAthI virUddha jatI vAto mATe yAda karI che ke nahi ? 21) mu. bAlacaMdra ane pU. A. bha. zrI vi. rAmacaMdrasUri ma. vacce thayelo saMgharSa tithi aMgeno hato ke bIjo ? 22) pU. bhadrabAhusvAmijIe varAhamihi sAthe karelo vAda yogya hato ke ayogya? 23) pU. pUrvAcAryoe karelA vivAdo - saMgharSothI saMghamAM ghaNA bhAgalA paDyA. navA navA mato cAlyA. to pUrvAcAryoe saMghanI ekatA toDI ke e ja sAcI ekatA hatI ? 24) ApaNA mahApurUSoe sthAnakavAsa, digaMbaro sAthe karelA saMgharSo ayogya to nahotA ne ? 25) "udayazmi ....." zlokanA uttarArdhamAM sUcita AjJAbhaMgAdi doSo kone lAge ? 'iarIe kIramANIe' no artha zuM? 30 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26) udayAt tithi maLatI hovA chatAM, choDIne anudayAt kare tene ja AjJAbhaMgAdi doSo lAge ne ? 27) sammatitarkanI TIkAmAM jJAnanI svataH pramANatA siddha karavA ane mImAMsakanI tad viSayaka mAnyatAne khoTI TheravavA, anya evA bauddhadarzananI yuktino (TIkAkArazrIe 'anyamAM paNa sAruM che, te ApaNA AgamanA aMzo ja che' - Avo khulAso karI bauddhadarzananI yuktino) Azaro lIdho che, te to yAda ja haze ne ? ATalA praznonA javAbo zAstrAdhAre AcAryazrI ApI bhavyAtmAone sanmArga cIMdhaze, evI AzA rAkhIe chIe. 31 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga 2 27 pRSThIya nanAmI tithivivAda ane saraLa samajaNa" heDIMgavALI patrikAnI samAlocanA Ama to vibhAga-1mAM karelI vicAraNA ane samAlocanAthI ra7 pejanI patrikAno javAba AvI ja jAya che. chatAM paNa thoDI vicAraNA karI laIe. (1) pRSTha 23 upara keTalIka praznottarI ApI che; temAM praznanA uttaramAM tadna asatya vAtanI rajUAta karI che. pUjyapAda A. bha. zrI vi. premasUrizvarajI mahArAjAnI tithi aMge zuM mAnyatA hatI te sau koI supere jANe che. 2020 no paTTaka zA mATe karavo paDyo, teno ItihAsa paNa sau jANe che. te paTTakamAM lakhelA "guru-abhiyoga' ane 'apavAdikaAcaraNA" A be pado upara daSTi karavAmAM Avaze, to pU A. bha. zrI. vi. premasUri ma. sA. nI zuM mAnyatA hatI, te jANavA maLaze. (teozrImI tithi aMgenI mAnyatA pariziSTa-12mAM jovI) (2) vibhAga-7, pR. 18 upara eka tithinI mAnyatAnI pRSTi mATe zAstrapATho ApyA che. tenA viSayamAM eTaluM ja jaNAvAnuM che ke ... a) pAkSika vicAra prata saM. 179ra nI che, evuM manAvAyI rahyuM che. temAM tenA kartA koNa che? te Aja sudhI jANI zakAyuM nathI. temAM je caudasa-pUnamaamAsanI kSaya-vRddhi vakhate ane bhAdaravA suda-pAMcamanI kSaya-vRddhi mATe vyavasthA batAvI che, te 14-15-16 mAM saikAmAM thayelA samartha zAstrakAra paramarSio karatAM taddana viparIta batAvI che. tethI ja pramANabhUta nathI. ba) lavAdI carcAmAM pU. A. bha. zrI devasUri mahArAjAno matapatraka mUkavAmAM Avelo tene lavAdazrIe apramANabhUta siddha karelo ja che. ane te pU. A. bha. zrI devasUri ma. no nathI, te paNa siddha karI ApyuM che. lavAdI carcA samaye A kahevAtA matapatrakanI mULanakala paNa lavAda samakSa e pakSa mUkI zakyo na hato. 32 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka) eka tithipakSanA te kahevAtA zAstrapAThomAM tapAgacchanA sarvamAnya prAmANika AcAryoe potAnA graMthomAM jaNAvelA udayammi jo' zAstraniyamano ane 'kSaye pUrvA.' praghoSanA vacanano spaSTarIte bhaMga thayelo dekhAya che, to te kevI rIte mAnya karI zakAya ? Da) pUrvanA mahApuruSo pUrNimAnI vRddhie bIjI pUname ArAdhanA karavAnuM kahetA hoya, tyAre temanI ja pATa paraMparAmAM thayelA A. devasUri ma. pUnamanI vRddhie terasanI vRddhi karavAnuM kahe kharA? ane pUnamanI vRddhie terasanI vRddhi karavA koI AdhAra to Apavo joIe ne ? te AdhAra vinA kaI rIte pramANabhUta mAnI zakAya? I) be tithipakSanI mAnyatAne puSTa karatA zrAddhavidhi, paryuSaNA sthiti vicAra, zrI haripraznottarANi, zrIsenaprazna, tattva taraMgiNI, kalpasUtranI TIkAo, zrIpAkSika parvasAra vicAra, dharmasaMgraha, A graMtho che. (tenA pATho A pustikAnA pR. naM 47 upara pariziSTa-3 mAM arthasahita ApyA che.) te zAstro 15-16-17 saikAmAM racAyelA che. temAM tithinI kSaya-vRddhimAM je vyavasthA batAvI che. tenAthI viparIta vyavasthA 1792 nI sAlanI kahevAtI 'pAkSika vicAra" pratamAM che. to te kevI rIte mAnya bane? zrAddhavidhikAra Adie potAnI tithi viSayaka mAnyatA mATe kAraNo ApyA che, sAkSIpATho ApyA che. jyAre pAkSika vicAra' pratamAM potAnI mAnyatA mATe koI kAraNo ke sAkSIpATho ApyA nathI. tethI paNa siddha thAya che ke te pATho AdhAra vinAnA hovAthI apramANita che. (3) vibhAga -8, pR. 19-20 upara haripraznottaranA pAThanI samIkSA karI patrikAkAre akabara pratibodhaka pU. A. bha. zrI hIrasUri mahArAjAnA tapa aMgenA uttaranI vicitra samIkSA karI AzatanA karI che. te aMgenA khulAso amArA pAchaLa ApelA 1 thI 4 pariziSTomAMthI maLI jaze. pU. jhaverasAgarajI ma. nuM henDabIla tathA pU. A. zrI sAgarAnaMdasUri ma. nA siddhacakra mAsikanA aMzo ja javAba Apaze. (pariziSTa-1 ane 4 jevA bhalAmaNa.) (4) pR. 23 upara patrikAkAre vartamAnakAlIna tamAma vivAdo mATe ADedhaDa carcA karI 33 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAhakano phaleza karyo che. teo prazna-4 nA uttaramAM lakhe che ke.... "bhagavAna ane sarva sAdhuo sarvajIvonA kalyANanI ja vAto karatA hatA, jyAre jamAlI muni ane priyadarzanA sAdhvI 'kriyamAM vRta' no ja muddo laIne satya zuM? te badhe samajAvatA pharatA hatA. ema A kALamAM tithi, saMtika, navAMgI vagere muddAo laIne paNa pharanArA che. teo kahe tema jeo svIkAre teomAM ja temane sAcA samakitinA darzana thAya che." ahIM patrikAkArane yAda rAkhavAnI jarUra che ke ..... - bhagavAne lokonA hitano vicAra karIne ja jamAlIne saMgha bahAra karyA hatA. sudarzanA sAdhvI saMgha bahAra hatA, tyAre ja kuMbhArane bhagavAnanI satya vAta samajAvIne sA. ne pAchA satyamArge lAvavAnI jarUra paDI hatI. bhagavAne gozAlAnA matanuM paNa jAheramAM khaDana karyuM ja hatuM. - tame loko pUrve pakhi pratikramaNa bAda saMtikara zA mATe nahotA bolatA ? te jagatane javAba Apazo ne ? pU. jagadagurU A. bha. zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjA, pU. A. zrI. sena sU. ma, pU. A. zrI. devasUri ma, pU. A. siMhasUri ma. AdinuM temaja pU. A. zrI premasUri ma., pU. A. zrI yazodevasUri ma., pU. A. zrI kalApUrNa sUrima. temaja pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma. nuM TheraThera navAMgI gurUpUjana thayeluM, te vihita hatuM ke nahi, eTaluM ja mAtra jAhera karo ? ke pachI pakSa badalyo ke karyuM-karAvyuM dhULa e nyAya che? bahenone gocarI vahorAvatI vakhate paNa najIka AvavAnuM banatuM ja hoya che. ane tyAre to prAyaH karIne baheno ekalI ja gharamAM hoya che, to te vakhate koI Apatti dekhAtI nathI. temaja vAsakSepa nakhAvatI vakhate ane rAjasthAnamAM sAmaiyA vakhate mAthe beDuM laIne gurune pradakSiNA ApyA bAda nIcA namIne mAthe rAkhela te beDAmAM guru pAse vAsakSepa nakhAve che ane tyAre navAMgI pUjanano virodha karanArA te beDAmAM vAsakSepa ane navakAravALI nAkhe ja che. temAM temane navAvADa, avagraha ke evA koI muddA yAda AvatA 34 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI ane zAstravihita navAMgI gurUpUjananI pravRttimAM Apatti dekhAya che, te mAtra kadAgraha nathI to zuM che ? AvI bedhArI nIti apanAvavAmAM cokkasa vyakti ke varganA virodhanI bhAvanA sivAya bIjo kayo nirmalabhAva che ? pR. 24 upara praznanA uttaramAM 'saMsArasukha mATe dharma thAya ke na thAya ?' A viSayane cheDyo che. A viSayamAM vizALa phalaka upara carcA thaI cUkI che. yogadraSTisamuccayamAM spaSTa kahyuM che ke saMsArasukhanI niHspRhatA vinA zrIjinezvara pratyenI mana-vacana-kAyAnI bhakti saMzuddha banatI nathI. Aloka-paralokanA sukhonI mAgaNI karavAthI bhagavAnanI bhakti asaMzuddha melI bane che, tevI bhaktinI yogamArgamAM koI kiMmata nathI. suSu i vahunA ? = (5) 27 pejanI patrikAnA lekhake vibhAga - 1, pR. 1-2 upara jainazAstra pramANenI vAto karI, mAtra satya hakIkata upara paDado pADavAnI kozIsa sivAya bIjuM kazuM ja karyuM nathI. pR. 3 upara je janmabhUmi paMcAMganI vAta karI che, te janmabhUmi paMcAMga aMgeno khulAso pUrve karelo ja che. (juo A pustakanA peja naM. 12 upara) vibhAga -2, pR 4-5-6 upara 'ummi....' ane 'kSaye pUrvAM.' zAstravacanonA arthaghaTanamAM mAtra vitaMDAvAda karyo che. te zuM darzAvavuM jarUrI che ? te to amArA pUrvenA lakhANa tathA pariziSTa-4mAM ApelA zAstrapATho uparathI samajI zakAze. ? vibhAga-4-5, pR. 10-11-12-13 upara parvatithinI kSaya-vRddhi vakhate karelI vicAraNA taddana zAstranirapekSa che. te paNa amArA pUrvenA lakhANa tathA pariziSTa-4 upara najara karavAthI samajI zakAze. vibhAga-6, pR. 15-16-17 upara viccheda pAmelA jainaTippaNAnI vAraMvAra vAta karI laukika TIppaNAne svIkAranArA pUrvanA saMvijJa, bhavabhIrUM, paramagItArtha mahApuruSonI AzatanA karI che. vibhAga-7, pR. 18 upara eka tithinI mAnyatAne pRSTa karanArA je saMskRtapATho 35 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raju karAyA che, te zAstrapATho nathI paNa apramANita pATho che, tevuM jAhera thaI gayeluM ja che. vibhAga-8, pR. 19-20-21 upara be tithipakSa dvArA rajU karAyela hIrapraznattarano pATha che, tenI khoTI samIkSA karI che. be tithipakSanI mAnyatAnI sRSTi karatA zrAddhavidhi Adi graMthonA pATho nahi ApI, potAnI ataTasthatA kadAgrahapracUratA pradarzita karI che. = sakalasaMghamAnya zrAddhavidhi Adi graMthanA pATho sIdhI betithipakSanI mAnyatAnI puSTi kare che, tethI tenI upara samIkSA thaI zake tema ja nathI. ane tethI ja te pAThone bAju upara rAkhI svamatanI pRSTi karavAnuM je kAma karyuM che, temAM syAdvAdanA darzana thatA nathI, paraMtu pakSavAda, svArthavAdane poSatA anekAMtAbhAsanA ja darzana thAya che. ja Ama 27 pejanI patrikAnA patrikAkAre mAtra viMtaDAvAda karI satyane DhAMkavAno prayatna karyo che, je bhavyAtmAo emanA lakhANane ane amArA A uttarane madhyasthabhAve parIkSaka draSTie vAMcaze, teo 27 pejanI patrikAnA lekhakanI mAyAjALamAM nahi phasAya evo amane pUro vizvAsa che. 36 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhANa 3 'pa. pU. A. bha. zrI premasUri ma. nuM viziSTa ciMtana' nAmanA heDIMgavALI patrikAnA prakAzane potAnA kAlpanika ciMtana dvArA jaina zAsanamAM ubhI karelI ciMtA keTalAka samayathI satyapakSano tyAga karI asatyamArgano svIkAra karanArA varga taraphathI potAnA asatyamArgane apavAdamArgarUpa vihitamArga tarIke siddhi karavA mATe pU. A. bha. zrI. vi. premasUri ma. nA ciMtananA nAme pote ja taiyAra kareluM) eka lakhANa chellA thoDA samayathI jherokSarUpe eka-bIjA hAtho dvArA cAre bAjuM pharI rahyuM che. potAnA ciMtanano paramArAdhyApAda paramagurudevazrInA nAme caDhAvanAra te vargane pahelo prazna e che ke pU. A. bha. zrI premasUrIzvarajI mahArAjA tithinA viSayamAM ciMtanamAM jaNAvelI vAto pramANe mAnatA hatA, to pachI 2020 nA paTTakamAM satya A che ane apavAdika AcaraNA A che, A be bhinna vAtone zA mATe mUkI? bIjo prazna e che ke..... pU. A. bha. zrI premasU. ma. sA. nA kALadharma bAda saMvatsarIbheda ghaNI vakhata Avyo hato, to pachI ATalA varSo pachI A varSanA saMvatsarI bheda vakhate ja teozrInuM A kahevAtuM ciMtana kema pragaTa karyuM ? ke pachI pote karelI asatya AcaraNAnI siddhi karavA jyAre koI sahAro na maLyo, tyAre mahApurUSanA nAmano sahAro, Dabato taraNuM pakaDe jevuM karyuM che? trIjA prazna e che ke .. loko vAraMvAra tithi aMge satya zuM che ? AvA prazno karI tamane taMga kare che, tethI ja potAnI badalAyelI mAnyatA upara mahorachApa marAvavA pU. A. bha. zrI nA nAme caDAvI potAnuM ciMtana pragaTa karyuM che? cotho prazna e che ke... bhAvanA saMrakSaNa mATe dravya-kSetra-kAla taddana binajarUrI nAnA 37 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ? dravya-kSetra-kAlanI upekSA haiyAmAM bhAvane AvavA deze? je kAla gauNa ja hoya ane bhAva ja pradhAna hoya to pratiSThA Adi kAryomAM kAlane ghaNuM ghaNuM mahattva zA mATe Apo cho ? ajayapALa dravya mAM garabaDa karI to kumArapALa" jevA prabhAvakane gumAvavA paDyA, bAlacaMdra kAlamAM garabaDa karI to jainazAsanane eka mahApurUSane gumAvavA paDyA ane sItAjInA hAthe lakSmaNarekhA oLaMgavArUpa kSetranI garabaDa thaI to potAnuM apaharaNa thaI zIla jokhamamAM mUkAyuM. bhAvanA sahAre pragaTatA kevalajJAna vagere guNo pAMcamA ArAmAM kema na pragaTe ? arthAt jo kALanI sahAya vinA ja bhAva pragaTato hoya to pAMcamA ArAmAM kevalajJAna vagere guNo pragaTAvanArA bhAvo kema pragaTatA nathI ? zAstrayoga sudhI pahoMcavA kAlAdi sAmagrInI upekSA cAlI zake kharI ? kAlAdi vaikalya anuSThAnamAM avidhinuM duHkha hoya to ja IcchAyoga bane ne ? ane kAlagrahaNa Adi vidhi ane tenI gocarImAM amuka ja khape amuka na ja khapenI mAthAkuTa zA mATe? pAMcamo prazna e che ke .... bhagavAnanA vakhatamAM paNa saMgharSo cAlatA hatA, te vakhate tithi carcA kayAM hatI? pU. A. bha. zrI haribhadrasUri ma., pU. A. bha. zrI hIrasUri ma. sA., pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma. Adi mahApurUSoe ghaNA saMgharSo ryA hatA, temAM zuM tithi carcA ja hatI? e badhA saMgha - vivAdo tithinimitte thayA hatA ? ke eka-eka utsatranA pratikAra mATe thayA hatA ? Ama chatAM vartamAnanI tamAma khAnAkharAbInA mULamAM tithinA ja muddAne AgaLa karavo, emAM satyatithimArgane vagovI nAkhavA sivAya bIjo kayo IrAdo che? vartamAnanI khAnAkharAbImAM tithino muddo che ke ahaMkAra ane mamatvano muddo che ? chaThTho prazna e che ke ...... asahiSNutAnA kAraNe AcaraNAmAM je pheraphAra thayA, temAM mULamArgane baMdha karavAnI koIvAta to nathI ja ne? zarIrabaLanI hAni AdinA - - - - - - - - - - - - - - - 38 WWW.jainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe vigaI-vanaspatinI sAdha bha. ne chuTTI ApI. paraMtu jenI zakti hoya, tene to baMdha rAkhavAnI nA pADI nathI ne ? sAtamo prazna e che ke ...... pU. kAlikasUri mahArAjAe pAMcamanI saMvatsarI cothe pravartAvI che, paNa pAMcamane cotha ke cothane pAMcama kahI nathI. ArAdhanAnA - divasamAM parivartana karavuM ane je divase je tithi hoya te ja mAnavI - bolavI. A bemAM siddhAMta kayo ane sAmAcArI kaI ? Amo prazna e che ke .... Aje je saMghabheda, aprIti, saMkleza, saMgharSa thAya che, temAM tithi ja kAraNabhUta che ke jyAre tithi viSayaka carcA hotI nathI, tyAre aMgata mAna-apamAnanA kAraNe ghavAyeluM mana paNa saMgharSAdi kare che? eka ja samudAyanA judA judA grupomAM saMgharSo-vivAdo zAnA kAraNe? zuM emAM tithi kAraNa che ? navamo prazna e che ke ..... jemAM pheraphAra karI zakAya te sAmAcArI ? - AvI sAmAcArInI vyAkhyA kyA zAstramAM che? samyaka AcAra te sAmAcArI che ke eka samAna AcAra te sAmAcarI che? dasamo prazna e che ke ... Aje je vihAra, gocarI, pratilekhanA vagerenA viSayamAM je pravRtti karIe chIe, tene koI paNa upAdeya mAne che ? ke potAnI tatpAlananI azaktine jaNAve che ? to pachI te vastuone binajarUrI rIte tithinA viSayamAM zA mATe lAgu pADo cho? Ama to A banAvaTI ciMtana upara lITIe lITIe samAlocanA karI zakAya tema che, chatAM paNa uparanA dasa praznonA javAba meLavI levAthI tenuM kArya pUrNa thaI jaze. aMte eTalI ja bhalAmaNa che ke potAnI asatyavAtano tyAga karavAnuM koIpaNa kAraNasara zakya na hoya, to paNa tenI upara satyanuM lebala mAravA kamasekama mahApuruSono to upayoga na ja karo. dA. ta. jheranI boTala uparanuM jhera' nuM lebala kADhIne "amRta' nuM lebala lagADavAthI jhera zuM amRta banI jAya ? 39 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvaTI ciMtanamAM ajANatAM lakhAI gayelI keTalIka satya vAto (1) bhAvanA saMrakSaNa ane saMvardhana mATe dravya-kSetra-kALa che. (2) tithi' no samAveza kALamAM thAya. bhAvanA ubhavana-saMrakSaNa ane saMvardhana mATe A dravya-kSetra-kAlanI maryAdAo jALavavI atyaMta Avazyaka che ane emAM koI ja zaMkAne sthAna nathI. (3) 1993 nI sAla AvI ane samagra zrI jaina saMghanA AcAryonI saMmati vinA e paraMparA toDavAmAM AvI. alabatta je navI paddhati zarU thaI te siddhAMta saMmata hatI. (4) tamArI vAta paNa vicAraNIya che. sAmA pakSanI samAdhAna mATenI taiyArI na hoya te paNa samajAya tevI vAta che. paraMtu e samAdhAna mATe taiyAra na thatA hoya tenI pAchaLa kayA kayA hetuo paDelA che te vicAravuM joIe. ane emanI jema ApaNe paNa samAdhAnanI taiyArI na batAvIe to samagra zrIsaMghanI zuM sthiti sarjAya te vicAravuM joIe. noMdha : ciMtananI patrikA hAthohAtha pheravanAra te varga zuM jAheramAM pATa uparathI uparanA muddAo kabUla rAkhaze kharA ? eTalI pramANikatA ane niSThAnI apekSA to rAkhI zakAya ne ? Ama eka ja varga taraphathI pragaTa thayelA traNa sAhityo aMge vicAraNA karI. tithinA viSayamAM vizeSa jANavAnI IcchAvALAoe tithidina ane parvArAdhana tathA ahaM tithi bhAskara' pustaka vAMcI javA bhalAmaNa. pAchaLa ApelA pariziSTo paNa jovA bhalAmaNa. aMte sau koI tithinA viSayamAM satya samajI cAlu varSanI saMvatsarInI ArAdhanA zAstrAnusAra karI, potAnA AtmAnI mukti nikaTa banAve e ja sadAne sadA mATenI zubhAbhilASA. 40 For Private Personal use only WWW.jainelibrary.org Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga 4 (pariziSTa-1 pU. AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI mahArAjAnAM tithi aMge maMtavyo 1) jIvAbhigama Adi zAstromAM paryuSaNAnI ArAdhanA ATha divasanI spaSTa akSare jaNAvelI hovAthI saMvatsarInA divasane AzrayIne ja ATha divasonA paryuSaNA niyata thayA che. ane tethI ja zrAvaNa vadi-12 bArasathI sAmAnya rIte prAraMbha thAya che. (siddhacakra varSa-2 aMka-22) 2) cothathI mAMDIne je pAchalI (AgaLanI) bArasa sudhImAM koIpaNa tithinI vRddhi hoya to terasathI prayuSaNAnI zarUAta karavI paDe che. ane koIpaNa tithinI hAni hoya to agiyArasathI ja paryuSaNAnI zarUAta karavI paDe che. pAkSika-comAsI ane sAMvatsarika tithio je caudasa ane cotha che te palaTe ja nahi. (siddhacakra vi.saM. 1992 aMka 19-20, pR. 454). noMdha : A uparokta kathanano sAra e nIkaLe che ke bhAdaravA suda-4 pachI suda5 nI kSaya-vRddhi bhale hoya, chatAM bArasanI tithithI cotha sudhImAM jo koI tithinI hAni-vRddhi na hoya to kazo ja pheraphAra pratyuSaNA parvamAM thAya ja nahi.) jyotiSa karaMDaka, sUryaprajJapti, lokaprakAza Adi zAstrone jANanAro manuSya ema kahI zake nahi ke jaina zAstra pramANe bIja Adi parva tithiono kSaya hoya nahi. kemake temAM avarAtrI eTale ghaTavAvALI tithio bIja, pAMcama vagere jaNAvI che. vaLI je parvatithino kSaya na thato hoya to kSaye pUrvAtithi kAryA' evo zrI umAsvAti(jI) no praghoSa paNa hota nahi. (siddhacakra varSa-4, aMka-4, pRSTha 94). 4) zrI sthAnAMgasUtra tathA sUryaprajJapti Adi sUtro ane jyotiSa karaMDaka Adi prakIrNane anusAre sApha sApha jaNAya che ke, bIja pAMcama Adi parva tithiono kSaya hoI zake che. paNa tithionI vRddhi thavAno prasaMga ocho che, chatAM kSaya ane vRddhinA prasaMgo niyata che. (siddhacakra : varSa-1, aMka-1) 41 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5) dhyAna-rAkhavuM ke paphikhamAM (paMdara divasamAM) ekaMma vagere tithio vadhI agara ghaTI eTale tUTI agara bevaDI thaI paNa te tamAma tithio paMdarane aMge ja che. eTale ema kahevuM ke pAkSikane aMge mAtra tithiono bhogavaTo jato ja nathI. bhogavaTA tarIke to eka pakSathI bIjA pakSanI vacce paMdara tithio AvI jAya che. ArthAt je tithino kSaya thAya che, te tithi bhogavaTAmAMthI kadi uDI jatI nathI, paNa mAtra te tithi sUrya udayane pharaze nahi, tethI ja teno kSaya gaNAya che.'' ane Aja kAraNathI bIja-pAMcama vagere parvatithiono kSaya hoya che, tyAre te parvatithinI ArAdhanA pahele divase karI levAmAM Ave che, kemake te te parvatithino bhogavaTo te te AgalI sUrya udayavALI tithimAM pahelAM-pahelAM thaI gayelo hoya che. (mATe je je) ane sUrya udayavALI te te parvatithi na maLe to tenI AgalI (pUrvanI) tithinI pahelI tithie to parvatithino bhogavaTo hovAthI te te parvatithinI ArAdhanA thAya che. kemake jemAM je hoya temAM teno samAveza karavo e rItasara che, evI rIte vRddhimAM paNa mAtra tithino bhogavaTo vadhI javAthI te te tithio be sUryodayane pharasavAvAlI thAya che. paNa pakhavADIyAmAM koIpaNa solamI tithi AvatI nathI. pUrvasUryodayavALI tithi karatAM parasUryodayavAlI (pachInA sUryodayavAlI) tithi balavatI gaNAvavAthI ja AgalI (pachInI) tithie anuSThAna thAya che. saMpUrNatA paNa tithinI uttara divase ja che. (siddhacakra, varSa-4, aMka-4, TAITala peja-4) (noMdha : pradhoSano sAco artha upara jaNAvyo che. tathA parvatithinI kSaya-vRddhi hoI zake che, te vAtano paNa khulAso jovA maLe che.) 6) prazna : bhAdaravA sudi-5 pAMcamano kSaya mAnI zakAya ? ane manAya to te tithinI kriyA ane tapazcaryA kayAre karavI ? samAdhAna : koIpaNa parvatithino kSaya na thAya evuM nathI, kemake jo parvatithino kSaya ja na thato hota to 'kSaye pUrvA tithi: kAryA' eTale parva-tithino kSaya hoya to pahelAMnI tithie te parvatithine (ja) kSayavAlI gaLavI, evo pU. umAsvAti vAcakajI mahArAjAno praghoSa zrAddhavidhi vigeremAM hota nahi arthAt te tithi aMge karAto tapa vagere uDADI devAya nahi, pahelAMnI tithimAM karavuM paDe. (siddhacakra varSa-1 aMka-21 pRSTha-4 vadhAro) 42 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7) (pU. jhaverasAgarajI ma. nuM henDabIla) zrI haripraznameM piNa kahyA hai ki jo paryuSaNakA pichalI cAra divasa meM tithikA kSaya Aye to caturdazIthI kalpasUtra vAMcaNA, jo vRddhi Ave to ekamathI vAMcaNA. ethI paNa mAluma huvA ki jima tithi ko hAni-vRddhi Ave to temaja karaNI vAstu aba ke paryuSaNameM ekama dujI bhegI karaNI. (noMdha : ekatithipakSanA praNetA pU.A.zrI. sAgarAnaMda sUrijInA gurUdeva pU.mu.zrI. jhaverasAgarajI ma. nA A jAhera patrathI e sAbita thAya che ke, "vi.saM. 1935 nI sAla sudhI tapAgacchamAM paNa e rIte spaSTa prarUpaNA ne pravRtti hatI ke bhAdaravA sudi 1 thI mAMDI bhAdaravA sudi-4 sudhImAM paryuSaNa daramyAna jo koIpaNa tithinI hAni-vRddhi na hoya to zrAvaNa suda-12 thI bhAdaravA sudi4 sudhInA AThe divasano kAryakrama paryuSaNa nimitte kAyaoN karavAno je rIte niyata hato, te rIte te te ArAdhanA karAtI hatI. A vi.saM. 2061 nI sAlamAM paNa zrAvaNa vadi 12 thI bhAdaravA suda-4 sudhImAM koIpaNa tithinI kSaya-vRddhi che ja nahi, to pachI bhAdaravA suda-5 nI ja vRddhimAM paryuSaNAnA ATha divasomAM pheraphAra karavo keTalA ucita che, te vAcako svayaM vicAre. pADAnAM vAMke pakhAlIne daMDanI jema pAMcamanI vRddhie pajusaNanA divasone daMDa ApavArUpa trIjanI vRddhi karavI. keTalI ucita che?) 8) caudasano anya tithiothI vadhu mahimA : prazna : dareka zAstromAM zrAvakonA varNanamAM "va36mudi puniriNuM" evo pATha Ave che, to A anukrama pUrvAnupUrvI ke prasthAnupUrvInA kramathI bhinna hovAnuM kAraNa zuM? samAdhAna : A anukramanA bhedanuM kAraNa vyAkhyAkAro e spaSTa karyuM nathI, chatAM A jaNAvelI mAsika tithiomAM AThama amAvasyA ke pUrNimA karatAM caturdazInuM adhikapaNuM-abhyahitapaNuM hovuM joIe. te jo ema na hota to alpa svaravAlI aSTamI ane uddiSTA-zabdathI amAvAsyA karatAM caturdazIne pahelAM mUta ja nahi, ane kramanI apekSAe AThamane pahelI na letAM caudazane pahelAM leta nahi, eTale A uparathI mAnI zakAya ke AThama (pUnama-amAvAsyA) Adi tithio karatAM caudazanI adhika mAnyatA hovI ja joIe ane hamezAM pAkSika to catudarzInuM hovAthI A rIte caturdazInI prAdhAnyatAne jaNAvanAra caturdazIthI zarU Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9) thayela pATha hoya te svAbhAvika che. (siddhacakra varSa-4, aMka-10, pRSTha-232) (pUnamanA kSaye caudasa-pUnama bhegA thaI jAya to pauSadha-pratikramaNa Adi ArAdhanA je be divasanI hatI tenuM zuM ? Ano javAba pU. sAgarajI mahArAjA ja Ape che....) 'pAkSika divasane aMge upavAsa, cAturmAsika divasane aMge chaThTha ane saMvatsarI divasane aMge akramanuM tapa karavuM jarUrI che, paNa pauSadha ekI sAthe uccarI zakAya nahi. (siddhacakra varSa-14, aMka-16, pU. 384) (noMdha-eTale be divasa ArAdhanA karI zakAya nahIM paNa baMne divasanI ArAdhanA eka ja divasamAM samAI jAya che.) (noMdha-pU. sAgarajI mahArAjazrInA uparokta khulAsAthI spaSTa thAya che ke-AvA pUnama-amAvAsyAnA kSaya ke vRddhinA prasaMge tapa Adi game te rIte karIne vALI zakAya che.) 10) (pUnama ke amAvAsyA be hoI zake ja kema ? pUnamanI ke amAvasyAnI kSaya-vRddhi pUrvakAlamAM jALavAmAM AvI nathI, te ja rIte pAMcamano kSaya kema hoya ? temaja tenI vRddhi kema hoI zake ? ne Ama ja jo pUnama ke amAvAsyAno kSaya hoya to caudasa pUnamano chaThTha karavo hoya to kema thAya ? - AvI badhI zaMkAonuM samAdhAna pU. sAgarajI mahArAjA ja Ape che ?) prazna : 161 ''paryuSaNAnI thoyamAM vaDAkalpano chaThTha karIne" e vagere vAkyo Ave che. to kalpasUtranA dahADe chaThThano bIjo upavAsa Avavo ja joIe, evI rIte karavo joIe ema kharUM ke ? ane A varSamAM (vi. saM. 1991mAM) chaThTha kyAre karavo ? samAdhana : zrIhIrasUrijI mahArAje ane zrIkIrtivijayajI mahArAje saMgrahIta karelA hIrapraznottaramAM caturdazI AmAvasyA ke pratipada (paDavA) AdinI vRddhimAM cha kayAre karavo ? evA praznano uttara cokhkhA zabdathI jaNAve che ke, 'paryuSaNA kalpa saMbaMdhI chaThTha karavAmAM koIpaNa tithionA niyamane mATe Agraha karavo nahi, arthAt be caudaso hoya to bIjI caudasano paNa chaThTha thAya che. be amAvasyA hoya to terasa caudasano chaThTha karI (pahelI amAvAsyAe pAraNuM karIne) bIjI amAvAsyAe akelo upavAsa karavo ane be paDavA hoya to paNa terasa caudasano 44 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThTha karI amAvAsyAe pAraNuM karI pahele paDave akelo upavAsa thAya." (siddhacakra, varSa-4, aMka-21, pR. 507). 11) (laukika TippaNA aMge pU. sAgarajI mahArAjAno khulAso) prazna : jena TIppaNAnA abhAve laukika TIpaNAnA AdhAre tithio manAya che ke pahelAM paNa manAtI hatI ? samAdhAna : prAcIna graMthomAM je ema lakhe che ke hamaNAM jene TIppaNuM nathI,' e uparathI keTalAko kahe che ke, pahelAM jaina TIppaNuM pravartatuM hatuM. paNa mUlasUtromAM ASADha Adi mahinAnA ane paDavA Adi tithiono vyavahAra hovAthI prathama paNa vyavahAra laukika TIppaNAne aMge hovo joIe ema kahI zakAya. (siddhacakra varSa-1, aMka-7, pR.-152) 12) (pU sAgarajI mahArAjAno sattAvAra ane agatyano khulAso) "saMvatsarInA pahelAnA ATha divasomAM je je koI tithinI hAni ke vRddhi hoya tene lakSyamAM laIne te pramANe vahelA ke moDA paryuSaNa zarU karAya che, mAno ke cothathI mAMDIne pAchalI bArasa sudhImAM (8aa. vada-12 sudhImAM) koIpaNa tithi vRddhi hoya to terasathI paryuSaNAnI zarUAta karavI paDe che. ane koIpaNa tithi hAni hoya to agIyArasathI ja paryuSaNAnI zarUAta karavI paDe che. paryuSaNA besavAnI tithi palaTe paNa pAkSika ane sAMvatsarika tithio je caudasa ane cotha che te palaTe ja nahi." (siddhacakra vi.saM. 1992 varSa-4, aMka-9-10, pR. 454). 13) (jIta-vyavahAra ke paraMparA paNa kaI mAnya hoI zake te mATe pU. zrI. sAgarajI mahArAjAno khulAso) je paraMparAnA AcArarUpI jIta AcArathI AtmAnI athavA AcAranI azuddhi thAya tema ja zithilAcArI, ane pramAdIoe ghaNAoe malIne paNa AcareluM hoya to paNa te chata AcaravA lAyaka nathI." (siddhacakra varSa-4, aMka-15, pR. 348) suroSu kiM bahunA ? stokopi bhve| bahave'pi stokaay|| Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-2 DahelAvALA pU. paM. zrI rUpavijayajI mahArAjanI mAnyatA yAne (amadAvAda) DahelAnA upAzrayanI paraMparA vi. saM. 1898 nI sAlamAM ratalAma saMghane pU.paM.zrI rUpavijyajI mahArAje lakhela patra ... "tathA adhika mAsa pramANa nahi, te rIte doya pUnama hoya athavA doya amAvAsyA hoya to dusarI ja tithi pramANa karavI. yata saMpuNamiya vaThIe na dhipUI pUbyatihi (jaMjA jami huM divase samapUI pamANaMti tattva.gA.15) sUryanAM udayamAM je tithi hoya te pramANa karavI. (ne vRddhimAM game teTalI vadhAre ghaDino bhogavaTo hoya to paNa pUrvatithi pramANa nahi, paNa jemAM tenI samApti thaI hoya te ja pramANa che.) Iti tattvataraMgiNi madhye pahelI caudasa 60 ghaDInI hoya ane bIjI caudasa eka ghaDi hoya to piNa duja caudasa pramANa karavA. (paM. rUpavijayajI ma.no patra) (noMdha : uparokata patramAM tithinA viSayamAM tattvataraMgiNi graMthanA AdhAre be khulAsA che. (1) udayamAM hoya te ja tithi pramANa. (2) tithinI vRddhimAM bIjI tithi ArAdhanA mATe pramANa.) yAda rahe ke pU.paM. zrI. rUpavijayajI mahArAjano sattA samaya Theka vi.saM. 1904 sudhIno gaNAyo che. tyAM sudhI DahelAnA upAzrayanI paraMparA paNa uparokta ja hatI. For Private Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 3 tithidina - ArAdhanAdina zuddhi (satyatA) aMgenA zAstra pATho (sArtha) tathA TippaNI (betithipakSa je rIte ArAdhanA kare che, tenA pATho) 1) paryuSaNA sthitivicAra : (kartA -pU.A.bha. zrI devasuMdarasUrIjInA paTTAlaMkAra pU. A.bha. zrI somasuMdarasUrIjInA ziSya ane pU. A.bha. zrI somasuMdarasUrIjInA paTTAlaMkAra sahastrAvadhAnI pU. A.bha. zrI munisuMdarasUrIjI ma. nI sevAmAM rahelA paMDita zrI harSabhUSaNa gaNivara. racanA samaya - saMvata 1486. chapAvanAra - vidvadvarya mu. zrI. puNyavijayajInA saujanyathI pATaNanA zrI hemacaMdrAcArya jJAna maMdIramAMthI paM. zrI. kAMtivijayajI gaNivarane prApta thatAM temanI pAsethI maLatAM zrI muktAbAI jJAnamaMdIra (DabhoI)e prasiddha karela. saM. 2006.) yo yatra mAso yatra tithiryad nakSatre vA varddhante tAni tatraiva mucynte|| iti hi sarvaprasiddhavyavahAra: (pR. 11) bhAvArtha : jayAM je mAsa tithi yA nakSatra vadhyAM hoya te tyAM ja choDI devAya che. e ja sarva prasiddha vyavahAra che. laukika TIppaNAno svIkAra : viSamakAlAnubhAvAjainaTippanakaM vyavacchinnaM na tastat prabhRti khaMDita-sphUTita taduparyaSTamIcaturdazyAdikaraNe tAni sUtroktAni na bhavantItyAgamena lokaizva samaM paraM virodhaM vicArya sarvapUrvagItArthasUribhirAgamamUlamidamapIti pratiSThA-dIkSAdi sarvakAryamuhUrteSu laukikaTippanakameva pramANIkRtaM, 'sunizcitaM naH paratantrayuktiSu sphUranti vA kAzcana suktisNpdH| tavaiva tAH pUrvamahArNavoddhRtA jaguH pramANaM jinvaakyvigrussH||1|| iti shriisiddhsenaadivaakrvcnaat| ataH sAMpratagItArthasUribhirapi tadeva prmaanniikriymaannmsti| (pR. 55) 47 WWW.jainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha : viSamakALanA prabhAvathI jainaTippaNAno viccheda thayelo che. tyArathI bhAMgela:tUTela te TippaNA uparathI AThama-caudasa Adi karavAthI te sUtrokata thatI nathI. e rIte Agama ane lokanI sAthe bahu virodhano vicAra karIne sarvagItArtha AcArya devoe "ApaNA AgamanA mULavALuM che' ema pratiSThA dIkSA Adi sarvakAryonA muhUrtomAM laukika TippaNuM ja pramANa karyuM che. pU. siddhasena divAkarasUrijInuM vacana che ke... amAro A sunizvaya thayo che ke.... "anya darzanIonI yuktiomAM je kAMI suMdara vacanorUpI saMpattio dekhAya che. he prabho! te tArA ja pUrvarUpa mahAsAgaramAMthI uddharelI che, ema jANI jinavANInA jANakAroe ene pramANa karela che.' A kAraNathI ja vartamAnakAlIna gItArtha AcAryadevo paNa te ja pramANa karI rahayA che. TIppaNI : (1) saM. 1486 mAM ane pUrve paNa laukika paMcAMga gata mAsa, tithi ane nakSatranI vRddhi mAnya hatI. (2) saM. 1486 mAM ane pUrvethI paNa jaina TIppaNAnA badale laukika TippaNAno svIkAra karAyo hato. kAraNake jaina TippaNAno viccheda thayo hato. (3) tatkAlIna sarve pU. gItArtha AcArya bhagavaMtoe te laukika TippaNAne (AgamanA aMgabhUta hovAnA kAraNe) pramANa karyuM hatuM. (te laukika TIppaNAne dravyathI asatya kahevuM keTaluM ucita che, te svayaM vicAravuM.) (4) tatkAlIna samartha pU. gItArtha sUrivaro jainaTippaNAno punaH uddhAra na karI zakayA, te jainaTIppaNAne vAraMvAra AgaLa karavuM te samartha jJAnIonI avajJA nathI? sUrya prajJapti, caMdraprajJapti ane dIvasAgara prajJapti temaja jyotiSa karaMDaka jevA AgamAdi mahAna graMthanI TIkA lakhanArA ane loka prakAza jevA mahAna graMthanI racanA karanArA mahApuruSoe paNa jainaTIppaNuM banAvavAno vicAra zuddhAM na karyo, kAraNake teozrI jANatA hatA ke te zakya ja nathI. Ama chatAM A graMthono uparachallo abhyAsa karI enA sahAre navA jaina TIppaNAne banAvavAno dAvo karavo, te to te samartha mahApuruSo karatAM potAnI jAtane vadhAre jJAnI mAnavAno ane e mahApuruSone hIna mAnavAno prayatna karavo, e zuM jJAnIonI avajJA nathI ? 48 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) laukika TIppaNAgata mAsa, nakSatra, parvatithi sivAyanI tithionI kSaya-vRddhinI vyavasthA mAnya karavAnI ane laukika TIppaNAgata parvatithionI kSaya-vRddhinI vyavasthA mAnya na karavAnI ! A kayA gharano nyAya ! (6) pratiSThA - Adi kAryomAM laukika TIppaNAne yathAvat mAnavAnuM arthAt laukika TippaNA anusAre udayAt tithi pakaDIne ja pratiSThAdi kAryo karavAnA ane caturdazI AdinI ArAdhanA mATe laukika paMcAMgamAM darzAvelI kSaya -vRddhi na mAnavI ane je tithinI kSaya-vRddhi na hAya te tithinI kSaya-vRddhi karavI, ane e dvArA siddhAMta toDavo, A kayA dharano nyAya ?(uparokta zAstra pAThamAM to pratiSThA Adi zubha kAryA ane caturdazI Adi parvatithionI ArAdhanA - baMne paNa laukika TippaNA anusAre ja karavAnuM pharamAvyuM che. tyAM 'ja' kAra sUcaka 'eva' kAra paNa che ja.) (7) jaina TippaNuM viccheda pAmyuM hovAthI, bhAMgela-tUTela te TippaNAthI tithinI ArAdhanA zAztrokta thatI nathI. tethI laukika TIppaNAnA AdhAre ja tithinI ArAdhanA karavI. uparokta zAstrapAThamAMthI ATalI vAto spaSTa rIte phalita thAya che. paryAparva tithionI kSaya-vRddhi samaye pU. umAsvAtijI mahArAjAnA praghoSano upayoga : dehAdhikavarddhitAGagulyAdyavayavavad varddhitatithicca hyagaNita evAsti (pR. 61 ) artha : zarIramAM adhika vadhelAM AMgaLI vagere avayavanI jema, temaja vadhelA tithinI jema te (vadhelo mAsa) kharekhara gaNanA rahita ja che. saMprati varddhitAvarddhita tithi mAsa cAturmAsikaparyuSaNAdiparvapratiSThAdIkSA sarvakAryANi laukika TippaNAnusAreNaiva sarvatra vyavahriyamANAni santi / tatra ca sarvamAsAnAmabhivRddhiH sthAveveti (pR.68) = artha : vartamAnakALamAM vRddhi pAmela ke vRddhi nahi pAmela tithi, mAsa, caumAsI, paryuSaNA Adi parva, pratiSThA, dIkSA Adi sarvakAryo laukika TippaNA anusAra ja sarvatra vyavahAra karAya che. ane temAM sarva mahinAonI vRddhi Ave ja che. nahi kvApi nirmUlamucchinnaM vastuvyavahAraghaTanAyAM paTudRSTaM..... ato laukika 49 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TippanakAbhiprAya evAnusaraNIyastathA ca sti| kSaye pUrvA tithi: kAryA vRddhau kAryA tathottarA / zrIvIramokSakalyANakaM kAryaM lokAnugairiha // 1 // atraprasiddha zrIumAsvAmivAcakanirdiSTo - vyAkaraNoktA'pavAdasUtravadaudayika tithyapavAdarupaitat zlokoktavidhirapi 'lokaviruddhaccAo' ityAgamAllokavirodhatyAgakRddhabhyaH vidvadbhisUrIkArya (pR. 68) artha : nirmala ucchinna thayelI vastu kayAMya paNa vyavahAra karavAne samartha nathI. AthI laukika TippaNAno abhiprAya ja anusaravo joIe. te pramANe hote chate vyAkaraNanA apavAda sUtranI mAphaka zrI umAsvAtijI mahArAje jaNAvela audayika tithina // 5 // 635 // zlomA ||vet..... tithino kSaya AvatAM tenI ArAdhanA pUrvatithimAM ane vRddhi AvatAM tenI ArAdhanA (pahelI choDIne) bIjI tithimAM karavI. tathA zrIvIra nirvANa kalyANaka loka divALI anusAre karavuM. A zlokamAM kahelI vidhi paNa lokaviruddhano tyAga karanAra vidvAnoe svIkAravI ne . zrAddhavidhi : (s - 504yapA6 sA. ma. zrI ratnaze52 sUrIzva20 mahA20d. racanA samaya saM - 1506. chapAvanAra: zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, vIra saM - 2444, vi. saM. 1814) tithizca prAta: pratyAkhyAnavelAyAM ya: syAt sa pramANam sUryodayAnusAreNaiva loke'pi divsaadivyvhaaraat| Ahurapi - caumAsia varise pakkhia paMcamIsu naayvvo| tAo tihio jAsi udei sUro na aNNao // 1 // pUA paccakhvANaM, paDikkamaNaM taheva niyamagahaNaM caM / jIo udai sUro tIi tihile u kAyavvaM // 2 // - udayammi jA tihI sA pramANamiarIi kiirmaanniio| ANA bhaMgaNavatthA / micchattaM virAhaNaM pAve // 3 // WAAAAAAMAARI 50 For Private Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAzarasmRtyAdAvapi - AdityodayavelAyAM, yA stokApi tithirbhavet / sA saMpUrNeti mantavyA prabhUtA nodayaM vinA // 2 // umAsvAtivaca : praghoSazcaivaM zruyate - kSaye pUrvA tithi: kAryA, vRddhau kAryA tathottarA / zrIvIrajJAnanirvANaM kAryaM lokAnugairiha // 1 // arhatAM janmAdipaMcakalyANakadinA api parvatithitvena vijJeyAH dvitryAdikalyANakadinAzca vishissy| Agamepi parvatithipAlanaM ca mahAphalaM zubhAyurbandhahetutvAdinA / (pR. 152) artha : prAtaH kAlamAM paccakakhANa vakhate je tithi hoya te tithi pramANa karAya che. lokamAM paNa suryodaya anusAre ja divasa-tithi AdIno vyavahAra che. kahyuM che ke... cAturmAsika, vArSika, pAkSika, paMcamI, aSTamI parvomAM te tithio pramANa gaNavI ke jemAM sUryodaya thayo hoya, anya nahi. I[1] pUjA, paccakakhANa pratikramaNa tathA niyamagrahaNa te tithimAM karavAM ke jemAM sUryodaya thayo hoya. (2) udayamAM je tithi hoya te pramANa che. bIjI tithi karavAmAM Ave to zrItIrthaMkara prabhunI AjJAno bhaMga, (eke khoTuM karyuM hoya tene bIne anusarI khoTuM kare tevI) anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA (e bhayaMkara doSo) lAge. pArAzarasmRti AdimAM paNa kahyuM che ke ... sUryodaya vakhate thoDI paNa tithi hoya te saMpUrNa tarIke mAnavI paNa vadhAre hovA chatAM udayamAM na hoya to na mAnavI. zrI umAsvAtijI mahArAjAno praghoSa A pramANe saMbhaLAya che - kSayamAM pUrva tithi grahaNa karavI ane vRddhimAM uttaratithi grahaNa karavI. zrI vIra prabhunuM nirvANa kalyANaka loknA anusAra karavuM. zrI tIrthakara devonA janma Adi paMcakalyANakanA divaso paNa parvatithi tarIke anAmatamAna ane ------ nAnA nAnA-nAnA 51 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANavA. be-traNa Adi kalyANaka divaso vizeSa jANavA. AgamamAM paNa zubha AyuSyanA baMdhanA hetu Adi vaDe parvatithinI ArAdhanAnuM mahAla batAvyuM che. TippaNI : uparokta zAstravacana pharamAve che ke (1) sUryodaya samaye je tithi hoya te ja pramANa karavI. (2) jyAre tithinI kSaya - vRddhi hoya tyAre 'kSaye pUrvA.' apavAda sUtrarUpa praghoSano Azaro lai tithinA kSayamAM pUrvanI tithi grahaNa karavI. ane tithinI vRddhimAM uttaranI tithi grahaNa karavI. (3) jainAgama ane anyadarzanonA pArAzarasmRti Adi zAstromAM sUryodaya samayanI tithinI pramANatA svIkArAi che. tethI tithinI ArAdhanA aMge audayika tithi ja grahaNa karavAno sarvano sAmAnya niyama banyo. (4) 'uddayAt tithi' aMgeno niyama ekasarakhI rIte sarvadarzanone mAnya hoya, to jaina paMcAMganA abhAvamAM laukika paMcAMgone ekAMte apramANabhUta gaNAya ? anya darzanIomAM je kaMi sAruM che, te ApaNA darzananA aMzo ja che ne ? (5) pU. vAcaka pravarazrI umAsvAtijI mahArAjAnA sattAsamaya pUrve paryAparva tithionI kSayavRddhi AvatI haze, tyAre ja apavAdasUtrarUpa praghoSa Apyo haze ne ? vAcako jarUra vicAre. (A saMdarbhamAM pariziSTa 1 paNa jovuM.) (6) zrIvIra nirvANa kalyANakanI ArAdhanA loka divALIe karavAnI, A paNa apavAdasUtra che ane viziSTa AjJA che. (7) bhagavAnanA janmAdi pAMca kalyANako paNa parvatithirUpa che. (8) caumAsI, pAkSika, paMcamI, aSTamI saMvatsarInI ArAdhanAmAM tathA pratiSThA - dIkSAdi zubhakAryomAM 'udayAt tithi' ja pramANabhUta che. (3) hIrapraznottarANi (tithiviSayaka praznottarI) uttaradAtA : akabara bAdazAha pratibodhaka jagadguru zrI hIravijya sUrIzvarajI mahArAjA para Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samuccayakAra : paMDitazrI kirtivijyajI gaNi. racanA samaya : soLamo saiko. chAvanAra : mo. raina yuvoTya maMDaNa, rAdhanapura vI. saM.-2440. vi. saM-1850. prazna : paryuSaNopavAsa paMcamImadhye gaNyate na vA ? uttaram : paryuSaNopavAsa: SaSTakaraNasAmarthyAbhAve, paMcamI madhye gaNyate nAnyatheti // 1 // pR. 10) artha : prazna : paryuSaNAno upavAsa paMcamImAM gaNAya ke nahi ? uttara : je chaTha karavAnI zakita na hoya to pAMcamamAM gaNAya, nahitara na gaNAya. prazna : ASADhasita caturdazi grISmacaturmAsikAvasara iti hi siddhAntaH tathaivAne paryuSaNAyA dinAnAM paMcAzatavyavasthiteH / tathApi kalpakiraNAvalyAm ASADhasita caturdazyA Arabhya bhAdrapadasita caturthIyAvadityuktamasti tat kathaM dhaTate? dinAnAmekapaMcAzatvaprApteH / uttaram : kalpakiraNAvalyAmASAThasita caturdazyA Arabhya bhAdrapadasita caturthA yAvadityatra ASADhasita caturdazyA avadhitvenopAdAnAt sAmadhye na gaNyate, taH pUrNimAto dinagaNanA, teSAM paMcAzadeveti bodhym| (pR. 21) artha : prazna : aSADha suda -14 grISma comAsIno chello divasa gaNAya che. evo siddhAMta che. tethI ja paryuSaNAnA pacAsa divasanI vyavasthA tenI AgaLathI gaNAya che. to paNa kalpariNAvalImAM aSADha suda-14 thI AraMbhIne bhAdaravA suda-4 sudhI kahI che, te pa1 divaso thaI jatAM hovAthI kevI rIte ghaTe ? uttara : kalpariNAlImAM aSADha suda-14 thI AraMbhIne yAvat bhAdaravA suda4 je jaNAvI te caudasanuM avadhirUpe grahaNa kareluM hovAthI, te aMdara gaNAtI nathI. eTale pUnamathI divasa gaNavAnA che - te pacAsa ja thAya che. praznaH pUrNimA'mAvAsyayovRddhau pUrvamaudayikAtithirArAdhyatvena vyavahriyamANA'sIt / kenacidukta zrItAtapAdAH pUrvatanImArAdhyatvena prasAdayanti tatkimiti // 5 // uttaram : pUrNimA'mAvasyayovRddhau audayikyaiva tithirArAdhyatvena vijJeyaH // 5 // 53 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : prazna : pUnama-amAsanI vRddhi hoya tyAre pahelAM to bIjI tithi ArAdhya gaNAtI hatI, paNa koika ema kahe che ke Apa pahelI tithine ArAdhya jaNAvo che, to te kema ? uttara : pUnama-amAsanI vRddhimAM bIjI audacika tithi ja ArAdhya gaNavI. (yAda rahe ke.... uparokta praznamAM audayika eTale bIjI tithi ane pUrvatanI eTale pahelI tithi grahaNa karI che. uttaramAM audayikI bIjI tithine ja ArAdhya gaNAvI che.) prazna : yadA caturdazyAM kalpo vAcyate amAvAsyAdivRddhau vA amAvAsyAyAM pratipadi vA kalpo vAcyate tadA SaSTatapaH kva vidheyam // 1 // uttaram : yadA caturdazyAM kalpo vAcyate ityatra SaSTatapovidhAne dinanaiyatyaM nAstIti yathAruci tadvidhIyatAmiti ko'trAgrahaH ? // 1 // (pR. 45 ) artha : prazna : jyAre caudaze kalpa vaMcAya athavA amAvAsyA Adi tithinI vRddhimAM amAvAsyAe athavA ekame kalpa vaMcAya, tyAre chaThThano tapa kaye divase karavo ? uttara : jyAre caudasa ke amAvAsyA Adie kalpa vaMcAya, tyAre chaThThano tapa amuka divase ja karavo, tevuM divasanuM niyatapaNuM nathI, ThIka paDe tema karavo, emAM Agraha zo ? prazna : yena zuklapaMcamI uccaritA bhavati sa yadi paryuSaNAyAM dvitIyAto'STamaM karoti tadaikAntena paMcamyAmekAzanakaM karoti uta yathArucyeti // 14 // uttaram : yena zuklapaMcamI uccaritA bhavati tena mukhyavRttyA tRtIyAto'STamaH kArya / atha kadAcit dvitIyAta tapaH karoti tadA paMcamyAmekAzanakaraNe pratibaMdho nAsti, karoti tavA mavyamiti 64 (pR. 12) artha : prazna : jeNe zuklapaMcamI uccarelI hoya te jo payurSaNAno aThThama bIjathI kare to zuM teNe pAMcamanuM ekAsaNuM karavuM joie ke jevI IcchA ? 54 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara: mukhyavRttithI teNe trIjathI aThThama karavo joIe. je teNe kadAca bIjathI akkama karyo hoya to pAMcamanuM ekAsaNuM karavA mATe Agraha nathI. arthAt jevI tenI IcchA, kare to sAruM. prazna : paMcamI tithistruTitA bhavati tadA tattapaH kasyAM tithau ? pUrNimAyAM ca truTitAyAM kutreti // 5 // uttaram : atha paMcamI tithistruTitA bhavati tadA tat tapa: pUrvasyAM tithau kriyate / pUrNimAyAM ca truTitAyAM trayodazI - caturdazyoH kriyate, trayodazyAM tu vismRtau pratipadyapIti II II (pR. 28) artha : prazna : pAMcama tithi tUTI hoya to teno tapa kaI tithimAM karavo ? ane pUrNimA tUTI hoya to zAmAM karavo ? uttara : pAMcama tithino kSaya hoya tyAre teno tapa pUrvatithimAM karAya che, pUrNimA tUTI hoya tyAre terasa-caudasamAM karavo. terasa bhUlI javAya to paDave paNa. arthAt paDave karavo. (pUrNimAnA kSaye terasa - caudasano chaThTha karavAno che. paraMtu caudasanuM kArya to caudase ja thAya. terasano upavAsa bhUlI javAya to te upavAsa ekamanA paNa karI zakAya, ema samajavAnuM che.) TIppaNI : (1) akabara bAdazAha pratibodhaka pU. A. bha. zrI. hIrasUrIzvarajI mahArAjAnI mAnyatA pramANe parva-tithinI kSaya-vRddhi thaI zake che. (2) pAMcama, amAsa, pUnamano kSaya ke vRddhi tyAre paNa mAnya hatI, mATe ja pAMcamanA kSaye ane pUNimAnA kSaye tapa kyAre kyA divasomAM karavo te prazna upasthita thayo haze ne? (3) jo pAMcamanA kSaye trIjano kSaya ane pUnamanA kSaye terasano kSaya te vakhate thato hota, to teno ullekha karyA bAda ja tapa kyA divase karavuM, tenuM vidhAna chyuM hota paraMtu evuM nathI, tethI pAMcama -pUnamano kSaya mAnya rAkhI tapa aMge vidhAna kyuM 55 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) uparanI praznottarImAM purNimA - amAsanI vRddhimAM audayikI bIjI tithi ja ArAdhya batAvI che. tethI vRddhau kAryA tathottarA' vRddhimAM pahelI choDIne bIjI tithi grahaNa karavI-bIjI tithie ArAdhanA karavI-Avo je artha betithipakSe karyo che, te yogya ja che. (5) pU. sA. bha. zrI hIrasUrijI mahArAjAne "the pUva.' praghoSamAMnA kAryA' zabdano artha 'ArAdhyA ja ISTa hato. tethI praznanA uttaramAM vRddhimAM audayikI tithibIjI tithi ArAdhavAnuM sUcana karyuM che. AnAthI 27 pRSThIya anAmI patrikAnA lekhakazrIe pR. 5 upara karelI carcA mAtra vitaMDAvAda che. jo praghoSagata kAryA" zabda ArAdhanA karavA mATe prayojAyo nathI, to ArAdhanA mATe kyo zabda che, te tame jaNAvI zakazo? (6) 27 pRSThIya anAmI patrikAkAre vibhAga - 8, pR. 16 upara hIrapraznottaranA viSayamAM karelI samIkSA taddana anucita che. prathama muddAmAM laukika paMcAMgagata pAMcama-pUnamano kSaya svIkAryA bAda jaina paMcAMganuM gANuM gAvAnuM cAluM karyuM che. te pU. A. bha. hIrasUrIzvarajI mahArAjAnI avajJA che. kemake teozrIne laukika paMcAMga sUcita pAMcama - pUnamano kSaya mAnya che. tethI pUnamano kSaya hoya tyAre praghoSa anusAra caudasa-pUnama bhegA Ave, to chaTha kyAre karavo, te prazna upasthita thayo che. tenA javAbamAM tapa terasa-caudasano jaNAvyo che. ane terase bhUlAI javAya to caudasa -ekamano jaNAvyo che. AnAthI be vAta siddha thAya che. 1) pUnamanA kSaye caudasanuM kArya to caudase ja karavAnuM che. udayAt caudasa virAdhavAnI nathI. 2) terasano upavAsa bhUlI javAya to caudasa-ekame karavo. tethI caudasa-pUnama bhegA mAnavA - lakhavAmAM lezamAtra doSa nathI. bIjI eka mahattvanI vAta e che ke pUnamanA kSaye jo terasano kSaya thato hota to pU. A. bha. zrI hIrasUrijI mahArAjAe 14-15 no ja chaThTha karavAnuM vidhAna kema na karyuM? ane 13-14 no chaTha karavAnuM vidhAna kema karyuM? eka tithinI mAnyatA mujaba pUnamanA kSaye terasano kSaya karavAthI paMcAMgamAM divaso 1, 2, 000 900 11,12,14,15 va. 1 A rIte Ave. tethI chaTha caudasa - pUname ja karavAnuM kahevuM joIe paNa tevuM kahyuM nathI-tethI pUnamano kSaya yathAvat mAnya rAkhI praghoSa anusAre pUrvanA divasamAM teno samAveza karyo che. ane tethI pU. 56 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzrI. hIrasUri mahArAjAe jaNAvyA mujaba pUnamanA kSaye nIce pramANe paMcAMgamAM divaso Avaze... 1, 2, 000 000 12,13,14+15, vi-1, je be tithinI mAnyatA mujaba che. 27 pRSThIya patrikAnA lekhakane pR. 16 uparanA bIjA muddAmAM tapaaMge prazna pUchAyo che, tenuM rahasya paNa samajAyuM nathI athavA to kadAgraha samaja haNI nAkhI che, kAM to sva - mAnyatAnI puSTi mATe gADI bIjA pATe caDhAvI che. eka tithipakSanI mAnyatA pramANe pUnamanA kSaye terasano kSaya karavAthI 1) udayAt caudasanI virAdhanA thAya che. kAraNa je divase caudasanI ArAdhanA ekatithi pakSa kare che, tyAre to te divase udayAt terasa hoya che. tethI caudasanI virAdhanA thAya che, sAthe sAthe "udayazmi' zAtravacananuM ullaMghana thAya che. be tithipakSanI mAnyatA pramANe pUnamanA kSaye caudasamAM pUnamanI ArAdhanA karavAthI arthAt caudasa - pUnama bhegA mAnavAthI...... 1) udayAt caudasanI virAdhanA thatI nathI. "udayazmi' zAstravacana pramANe caudasanI ArAdhanA thAya che ane 2) "kSaye pUrvAtithi kAryA.' praghoSa pramANe kSaya evI pUnamanI ArAdhanA pUrvatithi caudasamAM thaI jAya che. tethI praghoSa pramANe ArAdhanA karavAthI, praghoSanuM ullaMghana thatuM nathI. Ama 27 pRSThIya patrikAkAre mAtra kutarko ja kyAM che, te samajI zakAya che. 4) sAdhumaryAdA paTTakaH (lekhaka-pU. A. zrI. ANaMdavimala sUrIzvarajI mahArAjA) samaya: vikrama saM : 1583 bola navamAM : bIja, pAMcama, AThama, agyArasa, caudasa, amAvasyA pUnama evaM mAsamAMhe 12 dIna vigaI ma vahiravI. bola dasamo : tithi vAghaI tihAM eka dina vigaI na vahiravI (noMdha : uparokta paTTakamAM paNa caudasa Adi parva tithionI vRddhi svIkArIne ja dasamo bola Apyo che.) paS Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5) senAprazna : (uttarAtA : 5. mA. ma. zrI senasU225207 maa2|04. saMkalanakAra: pU. paMDita zubhavijayajI gaNi. prakAzaka - zeTha devacandra lAlabhAI jaina pustaDodvA2 6) (1) udayammi jA tihI sA pramANamiarIi kIramANIje / ANAbhaMga'NavatthA, micchattaM virAhaNaM pAve // 1 // iti vRddhasampradAyagAthAM 'kSaye pUrvA tithikArye' tyAdhumAsvAtivAcakapraNItazlokaM cAnabhyupagacchata: prasahya tadarthaM prAmANyAGgIkAraNe kiJcid yuktyantaramapyasti naveti ? praznottaraM-'udayaMmi jA tihI sA' 'kSaye pUrvAtithi: kAryA' etayo : prAmANyaviSaye zrAddhavidhi suvihitA'vicchinna paraMparA ca pramANamiti jJAtamasti, tathA AdityodayavelAyAM yAstokApi tithirbhavet / sA sampUrNeti mantavyA, prabhutA nodayaM vinA // 3 // iti pArAzarasmRtyAdAvapyuktamastIti // 102 // (prathama ullAsa - pRSTha - 34) artha : udayamAM je tithi hoya te pramANa karavI joIe, bIja pramANa karatAM AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva ane virAdhanA lAge' - evI vRddha saMpradAyathI utarI AvelI gAthAne ane "kSaya hoya tyAre pUrvatithi grahaNa karavI' ityAdi zrI umAsvAti mahArAjAnA zlokane jeo svIkAratA nathI, teone teno artha mAnavo paDe evI koI bIjI yukti che ke nahi? Avo prazna che. eno uttara e che ke udayamAM je tithi hoya te pramANa gaNavI ityAdi ane kSayamAM pUrvatithi karavI, ItyAdi baMnene pramANa rAkhavAmAM zrIzrAddhavidhi ane avicchinna suvihita paraMparA AdhArarUpe mAluma paDe che. tathA 'sUryodaya vakhate je tithi thoDI paNa hoya te saMpUrNa tarIke mAnavI joIe. paNa vadhAre ghaDapramANa hovA chatAM udayamAM na hoya to te na mAnavI' evuM pArAzarasmRti Adi itaragraMthomAM paNa kaheluM che. (2) aSTamyAditithivRddhau agretanyA ArAdhanaM kriyate, yatastadine pratyAkhyAnavelAyAM ghaTikA dvighaTikA vA bhavati, tAvatyA evArAdhanaM bhavati, tadupari navamyAdinAM bhavanAt sampUrNAyAstu virAdhanaM jAtaM, pUrvAdine bhavanAd, atha yadi pratyAkhyAnavelAyAM vilokyate, tadA tu pUrvadine dvitayamapyasti, pratyAkhyAnavelAyAM samagradine'pIti suSThu ArAdhanaM bhavatIti prazno'trottaraM - 'kSaye pUrvAtithi: kAryA vRddhau kAryA tathottarA' iti umAsvAtivAcakavacanaprAmANyAd vRddhau satyAM svalpA'pyagretanAtithi: pramANamiti // 186 // - welimimmamaeewwwmveewanamumarimmummmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmwewwwmummmmmmmsiniresem a m meen a waren e wwwwwwwwww 58 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ullAsa - 3, pR. 67) artha : aSTamI Adi tithinI vRddhi hoya tyAre bIje divase tithinuM ArAdhana karAya che. paNa te divase paccakhANa vakhate tithi ghaDI be ghaDI hoya che. eTaluM ja ArAdhanA thAya che. pachI noma Adi thavAthI saMpUrNa tithinI to virAdhanA thaI, pUrvanA divase hovAthI. have je paccakhANano samaya joIe to to pUrvadivasa bane che. paccakhANano samaya ane samagra divasa hovAthI suMdara ArAdhanA thAya. to pachI aSTamI Adi tithinI vRddhi hoya to bIje divase ArAdhanA karavI, kema kaho cho ? A prazna (che. have) uttara : 'kSayamAM pUrvatithi karavI joIe' - evA zrI umAsvAti vAcakapravarazrInA vacananA prAmANyathI vRddhi hoya tyAre thoDI paNa AgalI eTale bIjI ja tithi pramANabhUta che. (3) ekAdazIvRddhau zrIhIravijayasUrINAM nirvANamahimapauSadhopavAsAdikRtyaM pUrvasyAmaparasyAM vA kiM vidheyamiti prazno'ttara- audayikyekAdazyAM zrIhIravijayasUrInirvANapauSadhAdi vidheyamiti / (skAra - , pR. 87) artha : agIyArasanI vRddhi hoya tyAre zrIhIravijayasUrI mahArAjano nirvANamahimA paudhaNa upavAsa vagere kRtya pUrvanI ke pachInI agIyArase karavo? A prazna, have uttara, audayikI (arthAt bIjI) agIyArase zrIhIravijaya sUrIjI mahArAjAno nirvANapauSadha vagere karavo. (4) rohiNyupavAsa: paMcamyAdhupavAsazca kAraNe sati milantyAM tithau kriyate na vA iti prazno'trottaram-kAraNe sati milantyAM tithau kriyate kAryate ceti pravRttirdazyate, Rvi vinA tUvayaprAptiIyAti - vodhyam / 470 (phrAsa - 3 pR. 18) artha : rohINIno upavAsa ane paMcamI Adino upavAsa kAraNa hoya to je tithimAM te maLI jatAM hoya temAM karAya ke nahi ? prazna, have uttara : kAraNa hoya to maLatI tithimAM karAya ane karAvAya, evI pravRtti dekhAya che. kAraNa vinA to udayatithimAM ja karAya ema jANavuM. pa9 WWW.jainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TIppaNI : pU. A. bha. zrI senasUrIzvarajI mahArAjAnI tithi aMge mAnyatA : (1) udayamAM je tithi hoya, te ja pramANa che. udayamAM na hoya tevI tithi mAnavAthI AjJAbhaMgAdi doSo lAge. (2) sAmAnyathI udayazmi' zAtravacanathI tithinI ArAdhanA karavAnI ane tithinI kSaya vRddhimAM 'kSaye pUrvA.' praghoSa anusAra tithinI ArAdhanA karavAnI. (3) tithinI ArAdhanA aMgenA uparokta baMne vacano zrAddhavidhi ane avicchinna suvihita paraMparAthI pramANabhUta che. (4) tithinI vRddhi hoya to bIjI tithi ja ArAdhavI. te bhale alpa samaya mATe sUryodayane sparzelI hoya. arthAt pavapava tithinI vRddhimAM tithinI vRddhi yathAvat mAnya rAkhI agretana AgaLanI bIjI tithimAM ArAdhanA karavI. (5) pU. A. bha. zrI hIravijyasUrIjI ma. no nirvANa mahimA dina agIyArasa che. te agIyArasanI vRddhi hoya to audayikI tithimAM bIjI tithimAM pauSadhAdinI ArAdhanA karavI. AnA uparathI siddha thAya che ke pU. A. bha. zrI. devasUrijI ma. nA pU gurUdeva pU. A. bha. zrI senasUrIzvarajI mahArAjA paNa parvatithinI kSaya-vRddhi thAya, tema mAnatA hatA. ane tenA AdhAra tarIke teozrIe 'udayasmi' ane 'kSaye pUrvA.' A be zAstravacano ApyA che. (6) vAha rahe ke praznakAre agIyArasanI vRddhi hoya to poSAdi kyAre karavA ? Avo prazna karyo, tenA javAbamAM senapraznakArazrIe bIjI agIyArase poSadhAdinI ArAdhanA karavAnI kahI che. agIyArasanI vRddhie dasamanI vRddhi karIne parvatithi agiyArasa akhaMDa rAkhavI evo uttara Apyo nathI. 5) tattaraMgiNI : (kartA - mahopAdhyAya zrIdharmasAgarajI gaNivarya racanA samaya : vi. saM. 1615 / anuvAdaka : pU. A. bha. zrI jaMbusUrIzvarajI ma. sA. prakAzaka : zrI muktAbAI jJAnamaMdira, DabhoI saM - 2005) tihivAo puvvatihi, ahiAo uttarAya ghiyvv| hINaMpi pakkhiyaM puNa, na puNa puNNimAdivase // 4 // TIkA : tihivAo tithikSaye pUrvaca tithiAhAA, adhikAyAM - ca vRddhau 60 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cottaraiva grAhyA upAdeyetyayamarthaH yaduktaM-kSaye pUrvA tithigrahyA, vRddhau grAhyA tathottarA / zrImadvIrasya nirvANaM jJeyaM lokAnusArataH // 1 // kSINamapi pAkSika - caturdazI lakSaNaM pUrNimAyAM pramANaM na kAryaM tatra tad bhogagandhasyApyasaMbhavAt, kintu trayodazyAmevetyarthaH / (pR. 4) artha : tithino kSaya hoya tyAre pUrvanI ja tithi grahaNa karavI, ane adhika hoya tyAre uttaranI tithi grahaNa karavI. zrIumAsvAti mahArAjAnA praghoSamAM kahyuM che ke... kSaya hoya tyAre pUrvanI tithi grahaNa karavI ane vRddhi hoya tyAre bIjI tithi grahaNa karavI, ane vIra bhagavAnanuM nirvANa kaNyANaka loka dIvALI kare tyAre karavuM. caudasanA kSaye paNa pUname pakhkhI karavI pramANa nathI, kemake puname to caudasanA bhoganI gaMdha paNa nathI, paNa terase ja karavI joie. tadvidvAH satyo na pUrvA eva pUrvatithinAmnya evaM bhaveSuH kintu uttarasaMjJikA apIti bhAva: (pR. 5. ) artha : kSINa tithi yukta thaI thakI pUrvanI tithi potAnA nAmanI rahe ema nahi, paraMtu kSINa tithi saMhAraka paNa bane che. nanvevaM paurNimAsI kSaye bhavatAmapi kA gatiriti cet, aho vicAracAturI | yatastatra caturdazyAM dvayorapi - vidyamAnatvena tasyApyArAdhanaM jAtameveti (pR. 8) artha : vAdI zaMkA kare che ke "to pachI pUnamanA kSaye tamArI zI gati ?'' graMthakArazrI uttara Ape che ke zuM tamArI vicAra caturAi. kemake tevA prasaMge to caudasanA divase baMne tithio vidyamAna hovAthI pUnamanuM paNa ArAdhana thai jAya che. yato hyasmAkamagretanakalyANakatithi yA te prAcInakalyANakatithau dvayorapi vidhamAna tvAdiSTApattirevottaram (pR. 9) artha : kAraNake amAre to AgalI kalyANaka tithinA kSaye pUrvanI kalyANaka tithimAM baMnenI paNa vidyamAnatA hovAthI iSTApatti ja amAro uttara che. evaM hiNacaudasi terasi juttA na dosa mA vahai / (pR. 14 ) artha : evI rIte kSINa caudasa-terasa yukta levI doSakAraka nathI. : 61 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNatti akAuM vuTThIo dhippar3a na pUvvatihI jaM jA jaMmi hu divase samappar3a sA pramALa tiA??|| (pR. 8) artha : saMpUrNa che ema karIne vRddhimAM pUrvatithi na levI. arthAt tithinI vRddhi hoya tyAre pahelA saMpUrNa divasamAM tithi vidyamAna hoya che ane pachInA bIjA divase tithi thoDA samaya mATe ja sUryodayane sparze che. tethI saMpUrNa tithi to pUrvanI che. ema mAnI vRddhimAM pUrvatithi grahaNa na karavI. kAraNake je divase je tithi samApta thatI hoya te ja divase te tithi levI pramANa che. yadi vA svamatyA titheravayava - nyUnAdhikakalpanAM kariSyasi tadA'' janma vyAkulitacetA bhaviSyasIti tu svayameva kiM nAlocayasi ? evaM kSINatithAvapi kAryaM dvayama-dyakRtavAnahamityAdayo dRSTAntAH svayamUhyA iti gAthArthaH // 18 // (pR. 20) artha : jo svabuddhithI tithinA avayavonI nyUnAdhika kalpanA karIza to Ajanma tAre vyAkula thavuM paDaze, te tuM svayaM kema vicArato nathI. e ja pramANe kSINa tithimAM paNa Aje meM be kArya karyAM ityAdi dRSTAnto svayaM vicArI levAM 128 / / ja pravacanaviroghenaivAcAryaparaMparAyA pAveyatvAt (pR. 28) artha : AgamathI avirodha karIne ja AcArya paraMparAnuM upAdeyapaNuM che. tithinAM vRddhau hAnau ca kA tithirupAdeyA kA ca tyAjyetyevaM rupeNa yA Iaa.... (pR. rU) artha : tithinI vRddhi ane hAnimAM kai tithi grahaNa karavI ane kai tithi choDI devI, evI zaMkA (rUpI tApathI tapelA aneka bhavyAtmAone prIti upajAvanArI..... A tatvataraMgiNi che) (e pramANe zrItattva taraMgiNinuM vizeSaNa jovA maLe che.) TIppaNI : uparokta zAstrapAThamAM agatyanA khulAsA (1) vi. saM. 1915 mAM (eTale ke Azare 445 varSa pahelAM paNa) laukika paMcAMgagata paryAparva tithionI kSaya-vRddhi mAnya hatI. tethI ja tithionI kSaya-vRddhi Ave tyAre prazno upasthita thayA haze, tenA samAdhAna A graMthamAM ApyA che. (2) tattvataraMgiNikAre 'kSaye pUrvA.' praghoSano artha Aje be tithipakSa je rIte kare che, te pramANe ja karela che. arthAt be tithipakSe karelo praghoSano artha zAstrAnusArI ja che. ja 62 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) zAztrakAra paramarSie matikalpanAthI kSaya-vRddhi tithionI nyUnAdhikatA karavAno niSedha karI praghoSanA kathanAnusAra vartavA bhalAmaNa karI che. (4) agatyanA khulAsArUpe zAztrakArazrIe kahyuM ke.... AgamathI aviruddha AcArya paraMparA ja pramANabhUta che. 'ja' kAra sUcaka 'eva' kAra mUkIne AgamathI viruddha paraMparAno vyavacchade karyo che. anAdeyatA sUcavI che. (5) kSINa caudasa terasayukta levI doSakAraka nathI. A vidhAna karI zAztrakAra paramarSie be agatyanA khulAsA karyAM che (a) caudasanA kSaye caudasanI ArAdhanA pUrvanI tithi terasamAM karavI. ane terasa -caudasa bhegA mAnavA-lakhavA doSarUpa nathI. tathA (ba) caudasanA kSaye terasano kSaya na thAya. caudasano kSaya mAnya rAkhI caudasanI ArAdhanA pradhoSanA vacanAnusAra terasanA roja karavI. (6) vRddhitithimAM bIjI tithi ja pramANabhUta che. kAraNa ke tithinI samApti bIjA divase thAya che. arthAt je divase je tithi samApta thatI hoya te ja divase te tithi levI pramANa'-A vacanathI parvAparva tithinI vRddhimAM tithinI samApti je bIjA divase thAya che, te uttaratithi ja ArAdhanA mATe pramANabhUta mAnavI. (7) uparokta zAstravacanathI svayameva siddha thAya che ke parvatithinI paNa kSaya vRddhi thAya che. tathA zAstrakAra paramarSie laukika paMcAMgagata parvAparva tithinI kSaya vRddhine yathAvat mAnya rAkhI che. ane tevA samaye upasthita thatI zaMkAonuM samAdhAna ApI bhavyAtmAone mArgadarzana purUM pADayuM che. 9) zrIkalpasUtra - kiraNAvalI vRtti : (kartA: pU. mahopAdhyAya zrI dharmasAgarajI gaNi. racanA saMvata : 1658 chapAvanAra : zrI AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara) nahi napuMsako'pi svAyatyotpatti pratyakiMcitkaraH san sarvakAryaM pratyakiMcitkara eva, tadvadadhikamAso'pi na sarvatra pramANaM kintu yatkRtyaM prati yA mAso nAmagrAhaM niyatastat kRtyaM tasminneva mAsi vidheyam nAnyatreti vivakSayA tithiriva nyUnAdhikamAsopyupekSaNIyaH, anyatra tu gaNyate'pi tathAhi vivakSitaM hi pAkSikapratikramaNaM tacca caturdazyAM niyataM sA ca yadyabhivarddhitA tadA prathamAM parityajya dvitIyA'dhikarttavyA dinagaNanAyAM tvasyA anyAsAM vA vRddhau saMbhavanto'pi SoDazadinA: paMcadazaiva gaNyante evaM kSINAyAM caturdazApi dinA: paMcadazaiveti nodhyam tadbhavatrApi (pR. 668) 63 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha : napuMsaka vyakti prajA utpanna karavAmAM asamartha hovA mAtrathI sarvakAryomAM asamartha nathI ja, tevI rIte adhika mAsa paNa sarvatra apramANa nathI. paraMtu je kAryane uddezIne je mAsano nAmanideza karyo hoya, te kArya to te ja mAsamAM karavuM joIe, bIjA mAsamAM nahi. evI vivekSAthI tithinI jema cUnAdhika mAsa hoya to te paNa upekSaNIya che. bIje sthaLe tenI gaNatrI thAya paNa che. te A pramANe pAkSika pratikramaNa caudasanA divase niyata che, te caudasanI jyAre vRddhi thAya che, tyAre pahelI caudasane tyajIne bIjI caudasane grahaNa karavI, divasanI gaNatrImAM to caudasa ke anya tithinI vRddhithI soLa divasa paNa paMdara ja gaNAya che. e rIte (caudasAdino)kSaya thaye chate cauda divasa paMdara ja jANavA. tema ahIM paNa jANavuM. TIppaNI : (1) A graMthamAM paNa caudasanI vRddhi yathAvat mAnya rAkhI bIjI caudase ArAdhanA karavAnuM sUcana karyuM che. te pradhASanA vacanAnusAra che, ke je Aje betithipakSa mAne che? (2) jema naMpusaka prajotpatti sivAyanA kAryamAM asamartha nathI. tema adhika mAsa paNa apramANa nathI. tethI ja temAM niyatarIte joDAyelI pAkSika pratikramaNanI ArAdhanA karAya che. kahevAno Azaya e che ke je kAryane uddezIne je mAsano nAmanirdeza hoya te kArya te ja mAsamAM karavuM ane mAsanI vRddhi hoya to bIjA mAsamAM karavuM AthI be bhAdaravA hoya to bhAdaravA mAsa sAthe joDAyelI saMvatsarInI ArAdhanA bIjA mAsamAM ja karAya. paraMtu je kArya mAsanA nirdezapUrvaka zAstromAM vihita nathI, paraMtu niyata Avazyaka kartavya tarIke sUcita che, te kArya mATe (mAsanI vRddhi hoya tyAre) apramANa nathI. arthAt caudasanI ArAdhanA mAsanA nAmanirdezapUrvaka nathI. paraMtu dara paMdara divase pAkSika AlocanA mATe niyata karelI prAyazcitarUpa ArAdhanA che. tethI adhikamAsamAM AvatI baMne caudase pakhi pratikramaNa avazya karavAnuM rahe che. AthI ja 27 pRSThIya patrikAkAranA pR. 20 uparanA chatAM (be caudasa ApaNAM paMcAMgamAM lakhavAnI ja che, evo) je tame Agraha pakaDI rAkho to amAro paNa tamane savAla che ke jema be caudasa tamArA paMcAMgamAM rAkhIne pahelI caudase ArAdhanA nathI karatAM tema pahelA bhAdaravAmAM paNa suda pAMcama AThama caudasa vageremAM jJAnapaMcamI tapano upavAsa pratikramaNa vagere ArAdhanA nahi karo Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne ? jema pahelI caudasa apramANa tema tamArA mate to pahelo bhAdaravo paNa apramANa che. tethI jema pahelI caudaze caudasanuM pratikramaNa nahi, tema pahelA bhAdaravAmAM paNa caudasanuM pratikramaNa nahI. jema pahelA bhAdaravAmAM (suda-cothanA saMvatsarI pratikramaNa nathI karatAM te pahelA bhAdaravAmAM caudasa paNa amAnya karIne pratikramaNAdi nahIM thAya." - samIkSAgata dvitIya muddAmAM karelA A badhA kutarkonuM zrIkalpasUtra kiraNAvalI vRttikAranA vacanathI ja nirAkaraNa thaI jAya che. yAda rahe ke caudasanuM pratikramaNa mAsanA nAmanirdezapUrvaka niyata thayeluM nathI. paraMtu sAmAnyataH 15 divase pAkSika AlocanA rUpe niyata thayeluM che. jyAre saMvatsarI pratikramaNa bhAdaravA mAsanA nAmanirdezapUrvaka niyata thayeluM che. tethI bhAdaravA mAsanI vRddhi hoya to zAtravacanAnusAra adhika mAsa choDI dvitIya mAsamAM saMvatsarI pratikramaNa thAya che. AthI khoTA khoTA kutarko karI satyane DhAMkavAnI jarUra nathI. anyathA (ekatArUpI) vinAyakanI sthApanA karatAM karatAM (mithyAtvarUpI) vAnaranI sthApanA thaI jaze. 8) zrIkalpadIpikA : (kartA : zrI jagadguru zrI hIravijayasUrI. ma. nA ziSya mahopAdhyAya zrI vimalaharSagaNinA ziSya paMDita pravarazrI jayavijayajIgaNi. racanA - saM - 1611) - chapAvanAra : saMzodhaka - prakAzaka: paMDita maphatalAla jhaveracaMda, amadAvAda, saM - 1991) / ata eva''stAmanyo'bhivarddhito bhAdrapadavRddhau prathama bhAdrapado'pi paryuSaNAkRtyeSu anadhikRta eva abhivarddhitaprathamatithiriva tadIyakRtyeSviti / tathAhi-vivakSitaM hi pAkSikaM pratikramaNaM tacca caturdazyAM niyataM sA ca yadyapi varddhitA tadA prathamAM parityajya dvitiyA'GgIkAryA dinagaNanAyAM tvasyA: anyAsAM ca vRddhau saMbhavanto'pi SoDazadinAH paJcadazaiva gaNyante / evaM kSINAyAmapi caturdazyAditithau paMcadazaiveti voTyA tatrapiI (navamakSaut pR. - 4) artha : AthI ja anya vRddhi pAmelo mAsa javA do. paNa bhAdaravAnI vRddhimAM prathama bhAdaravo paNa paryuSaNAnA kAryo mATe yogya nathI ja. tenA kRtyo mATe, vRddhi pAmelI prathama tithinI jema. te A pramANe-pAkSika pratikramaNa ke je caudasanA niyata che,te caudazanI paNa vRddhi thAya tyAre prathama caudazane choDI daI bIjI caudaza grahaNa karavI. 65 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasanI gaNatrImAM to caudasa ke bIjI tithinI vRddhithI soLa divasa paNa paMdara ja gaNAya che. e caudasa Adi tithino kSaya thate chate paMdara ja divasa jANavA, tema ahIM paNa. TIppaNI : caudasa Adi tithionI kSaya-vRddhi mAnya che. 9) zrI kalpasUtra subodhikA : (rtA : jagadguru zrIhIravijayasUrI ma. nA ziSya mahopAdhyAya zrI vinaya vijayajI gaNi. racanA : 1696 / chapAvanAra : devacaMda lAlabhAI jaina pustakoddhAra phaMDanA kAryavAhaka nagInabhAI ghelAbhAI jhaverI - vi. saM. 1967). sarvANi zubhakAryANi abhivarddhite mAse napuMsaka itikRtvA jyotiHzAstre niSiddhAni, aparaM ca AstAmanyo'bhivarddhito bhAdrapadavRddhau prathamo bhAdrapado'pi apramANameva, yathA caturdazI vRddhau prathamAM caturdazImavagaNya dvitIyAyAM caturdazyAM pAkSikakRtyaM kriyate tathA'trApi (pR.527) artha vRddhi pAmelo mahino naMpusaka che, ema kahI sarva zubhakAryo jyotiSazAstramAM niSedhyA che. ane bIjo vadhelo mAsa javA do, paNa bhAdaravAnI vRddhi thaI hoya to prathama bhAdaravo apramANa ja che. jema caudasanI vRddhimAM pahelI caudasa avagaNIne bIjI caudase pAkSikakRtya karAya che, tema ahIM paNa jANavuM. TippaNI : uparokta zAtrapAThamAM caudasa parvatithi mAnya karIne vRddhI kAryA tathottarA' praghoSanA vacanAnusAra pahelI choDIne bIjI caudase pAkSika kRtya karAya che, tema jaNAvyuM che. je betithipakSanI mAnyatAnI satyatA mATe paryApta che. 10) kalpasUtra sukhabodhikA (gujarAtI bhASAMtara) kartA : upA. zrI vinayavijayajI gaNi. racanA : saM. 1696 saMpAdaka zrI suzIla. prakAzaka: meghajI hIrajI bukaselara - muMbaI. saM - 1981. vaLI bIjo mAsa adhika hoya to paNa pahelo bhAdaravo apramANa ja che. jema caturdazI adhika hoya to paNa pahelI caturdazIne lekhAmAM nahI gaNIne bIjI caturdazIe pAkSikakRtya karavAmAM Ave che, tema ahIM paNa samajavuM. 66 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11) kalpakaumudi : (kartA : mahopAdhyAya zrI zAMtisAgarajI gaNi. racanA : saM. 1707, chapAvanAra - zrI2SabhadevajI kezarImalajI peDhI. ratalAma saM - 1992) yAni ca bhAdrapadAdimAsapratibaddhAni tAni tu tavaye jAte prathamamapramANaM parityajya dvitIye pramANamAse tat pratibaddhAni kAryANi kAryANyeveti,..... iti saMkSepa: vistaratu zrIvaripavinyA : che (pR. 222) artha : je kAryonuM bhAdaravAmAM karavAnuM vidhAna che, te kAryo bhAdaravA mAsanI vRddhi thAya to pahelA apramANa mAsane choDI daI bIjA pramANabhUta mAsamAM karavA joie..... e pramANe saMkSepathI karyuM. vistArathI to zrIkalpakiraNAvalImAMthI jANI levuM. (kiraNAlImAM kaheluM kalpakomudinA kartAne mAnya che.) 12) zrI pAkSika parvasAra vicAra : (rtA pU. A. bha. zrI. jJAnavimalasUrIjI ma. racanA - saM - 1728 / saMgrAhaka : paM. saubhAgyavimala gaNinA ziSya paM. muktivimala gaNi. ___atra sudarzanazreSThinaH pratimAdharazramaNopAsakatvAdaSTamyAM caturdazyAM ca poSadhakaraNAdeva caturdazyAM pAkSikatvamuktaM tathA ca jayA parikapAi tihi, paDeitahA puvvatihIje / kAyavvaM na aggatihIo, tattha gaMdhassavi abhAvAo // 1 // ityavacurNI / tathAvidhipravAdagraMthe'pi umAsvAtivAcakA apyAhaH "kSaye pUrvAtithi grAhyA, vRddhau kAryA tthottraa| zrIvIranokSanyAAM rya strojAnuriTa pArA (pR. 3) artha : ahIM sudarzana zeTha pratimAdhArI zrAvaka hovAthI AThama ane caudasanA pauSadha karavAthI ja caudasanA pAkSika vagere tithi paDe - kSaya pAmelI hoya tyAre pUrvapahelI tithimAM te kSaya pAmelI tithinuM kArya karavuM joIe. paNa AgaLa-pAchaLanI tithimAM te kSaya pAmelI tithinuM kArya karavuM joIe nahi. kAraNake je tithino kSaya che, tenI pAchaLanI tithimAM kSayatithinI gaMdha sarakhIe nathI. A pramANe avacUrNimAM tathA zrIvidhipravAda graMthamAM paNa zrI umAsvAti vAcaka pravarazrI jaNAve che ke.... "kSayamAM pUrvatithi grahaNa karavI ane vRddhimAM pachInI tithi grahaNa karavI. zrI vIra prabhunuM mokSakazyANaka loknA anusAre karavuM. 67 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) zrI hIndI jaina kalpasUtra : (subodhikA TIkAnuM bhASAMtara ) (prakAzaka : A. zrI vijya vallabhasUri ma. nI zubhasaMmatise ApakA hI ziSyaratna A. zrI. vi. lalitasUri ma. tathA A. zrI. vi. samudrasUri ma. kI sahAyatAse zrIAtmAnaMda jainasabhA, paMjAba, aMbAlA zahera vi. saM. 2005) jaise caturdazI adhika hone para pahalI caturdazI ko na ginakara dUsarI caturdazI ko hI pAkSikakRtya kiyA jAtA hai vaise hI yahAM para bhI samaja lenA cAhiye. (pR. 143) 14) dharmasaMgraha : (rtA : mahopAdhyAya zrImAnavijyajI gaNivara-saMzodhaka : pU. samarthazAstrakAra nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAyazrI yazovijayajI gaNivarya, racanA : vi. saM. 1731 pUrve zrAddhavidhi graMthamAM jaNAvyA mujaba tithitha prAta: ...... yaMtronuriH | (artha paNa AgaLa pramANe jANavo.) 15) ekama dUja bhelI karaNI lekhaka : pU. zrI jhaverasAgarajI mahArAja (pU. sAgarajI ma. nA gurudeva) henDabIla, lakhyA saM - 1935 zrIharipraznameM piNa kahyA hai jo prayuSaNA kA pichalA cAra divasamAM tithikA kSaya Ave to caturdazIthI kalpasUtra vAMcaNA. jo vRddhi Ave to ekama vAMcaNA. ethI piNa mAluma huA ki jima tithikI hAni - vRddhi Ave te temaja karaNI vAte abake paryuSaNAmeM ekama-bIja bhelI karaNI. TIppaNI : pU. sAgarajI ma. no samudAya paNa 1935 mAM parvatithinI vRddhinahAni mAnato ja hato. ane tithinA kSayamAM AgalI tithimAM te tithinI ArAdhanA karato hato. ane bIjanA kSaye akema-bIja bhegI mAnato ja hato. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16) aSTAhinA kalpa subodhikA : (saMpAdaka : sArAbhAi maNIlAla navAba. amadAvAda, saM - 2009) vaLI bIjo mAsa adhika hoya tenI vAta to bAju para rahI, paraMtu bhAdaravo mAsa apramANa ja che. jema caudasa adhika hoya to pahelA caudasane lekhAmAM nahI gaNIne bIjI caudase pAkSika kRtya karavAmAM Ave che. tema ahIM paNa jANavuM. (pR. 574) 17) zrIvairAgya zataka : (kartA: pU. zAsana samrATazrInA samudAyanA A. vi. padmasUrIjI ma.) tithije tapasi zreSThA, sUryodayagatA tithi: 1 tithipAte ca pUrvasminnahni vRddhau paratra ca // tithinI mukhyatAvALA tapamAM sUryodayaveLAnI tithi levI. tithino kSaya hoya to pahelAMnI tithi levI. ane tithinI vRddhi hoya to bemAM bIjI tithi levI. (pR. 507) 69 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4 saMghasthavira, vacanasiddha, saMyamatapomUrti pU. AcAryadeva zrI vijaya siddhisUrIzvarajI (bApajI) mahArAjAno tithi aMge agatyano khulAso yAne tithi aMge satya ane herApherIno ItihAsa saM. 1997, kArtika suda-prathama punama, guruvAra, comAsA parivartanano prasaMga, hAjA paTelanI poLa (amadAvAda), zrIvIzA zrImALInI vADImAM vyAkhyAnamAM pU.bApajI mahArAjAe tathA pU.A.bha.zrI. vi. bhadraMkarasUrijI mahArAje (te vakhate pU.mu. zrIbhadraMkara vijayajI mahArAje) tithi viSayaka zrImohanalAla popaTalAla vakIla dvArA pUchAyelA praznonA ApelA uttaro.) prazna : be pUnama saMbaMdhI ApanI mAnyatA zuM che ? uttara : caturdazI chatAM virAdhIne pUname caturdazI karavI e mahApApa che. mAtAne dhAvavAthI bALakanI puSTi thAya. paNa marelI mAtAne dhAvavA thakI puSTi thAya nahi. pUname comAsI vagere thAya nahi. (noMdha : be pUnama hoya tyAre be terasa karI, prathama pUname comAsI-caudasa gaNI ArAdhanA thAya nahi. kAraNake prathama pUnama hakIkatamAM caudasa ja nathI.) prazna : Ape atyAra sudhI pahelAM tema kareluM tenuM zuM ? uttara : juo lukhkhuM khAya te copaDyAnI AzAe. A vAta evI hatI ke badhA samajIne sAcuM kare to sArUM, paNa tevo koI avasara Avyo nahi. vakhate vakhate meM mArAthI banatA prayatno karyA, paNa jyAre chevaTe joyuM ke A badhAnI vATa jotAM AkhuMya jaze ane sAcI vAta marI jaze. tyAre ame je pahelethI sAcuM mAnatA te mujaba ArAdhavA mAMDyuM. prazna : Ape paraMparA lopI kahevAya ? uttara : paraMparA zAnI lopI ? A paraMparA kahevAtI haze ? zAstranI AjJAnI virAdhanA thAya tevI paraMparA hoya ja nahi. juo tamane koIne kadAca khabara nahi hoya paNa mArA anubhavanI vAta che. A vAta 1926 thI 1928 sudhImAM banI che. devasUranA 70 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzraye nAgorIzALAmAM dharaNendrazrIpUjya hatA. te vakhate parvatithionI AvI herApherI karavAnuM temaNe kareluM. te vakhate subAjI temanI pAse jatA hatA paNa tyArathI temaNe tyAM javAnuM baMdha karyuM. be cAravAra temane zrI pUjyanA koTavAlo teDavA AvyA paNa temaNe kahI dIdhuM ke asatya prarUpaNA thaI mATe huM nahi AvuM. te vakhate zrImUlacaMdajI mahArAjA vagerene paNa ghaNuM duHkha thayuM ke A badhuM khoTuM thAya che. paNa te vakhate sAdhuo thoDA ane zrIpUjyonuM baLa ghaNuM. te vakhate uhApoha paNa thayelA paNa cAlI paDyuM. zrI mUlacaMdajI mahArAjA ane sUbAjIne e vakhate je karavuM paDyuM te badala bahuM duHkha thayeluM bahu prazcAtApa thayelo. AvI rIte cAlelI paraMparA te satya kahevAya ke asatya ? te vicAro. ame jANatA hatA ke AvI rIte parvatithinI virAdhanA karavI e khoTuM che. paNa amArA manane ema ke zAsanamAM badhA ThekANe Avaze. ema dhArIne baLatA haiye karatA hatA. ApaNe saMmelana thayuM te vakhate A vAta karI hatI. paNa te vakhate to "A viSaya ApaNA tapAgacchano che ane ahIM bIjA gacchonA paNa Avela che. AthI paDatI mUkAI hatI. e vAta rahI te rahI ane be pAMcamo AvI, e vakhate meM e mATe prayatna karelo ane emAM ulaTuM udhuM thayuM. ane jhera reDAyuM. AthI vicAra karyo ke badhAne ThekANe lAvavA mATe ApaNe azuddha karavuM te ThIka nathI. prazna : pUjya zrI AnaMda vimalasUrIzvarajI mahArAjAnA nAmavALuM soLamI sadInuM pAnuM batAve che te zuM ? uttara : e pAnAmAM kevuM lakhANa che te to juo? enI bhASA juo ? ApaNA gacchanI mAnyatAthI viruddhanI gAthAo AmAM che. paNa e badhI vAta pachI. ApaNe TUMkI ja vAta karIe. e pAnuM je zrItapAgacchanI mAnyatA mujabanuM sAcuM che, ema pUravAra thaI jAya to huM tema mAnavA ane karavA taiyAra chuM. are bhAI atyAra sudhI ame je A karyuM tenuM prAyazcitta levA paNa taiyAra chuM. prazna : Ape saM. 1992 mAM saMvatsarI zanIvAre hatI chatAM ravIvAre karelI e zAthI? uttara : e vAta to evI che ke.. e vakhate vATAghATanI zabdajALamAM huM ThagAyo hato. vAtamAM huM phasAyo, paNa mArI zraddhA to A ja hatI. ethI to meM mArA bahAranA sAdhuone zanivAre saMvatsarI karavI e ja barAbara che, ema jaNAvI dIdhuM hatuM. vaLI mane koIe pUchyuM ke pUchAvyuM te badhAne meM bhA.suda-4 zanIvAre ja saMvatsarI karavI joIe, ema kahyuM hatuM. meM kaheluM ke - huM bolamAM baMdhAyo chuM. paNa mArI zraddhA e ja WWW.jainelibrary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke, bhAdaravA suda-8ne choDIne bhAdaravA-suda-pahelI pAMcame saMvatsarI thAya ja nahi. mATe huM to e ja kahevAno ane bane temanI pAse e ja karAvavAno. zAstronuM cokhkhuM vacana che ke . "ye pUrvAtithi:kAryA, vRddhI karyA tathottara" kSaya hoya tyAre pUrvanI tithie ArAdhanA karavAnI ane vRddhi Ave tyAre uttarA eTale pachInI tithie ArAdhanA karavAnI. A niyama kSaya-vRddhi vagaranI tithie kema lAguM paDe ? juo ke pAMcamano kSaya Avyo tyAre manAyo ane udaya tithinI virAdhanA na karI, paNa vRddhi AvI tyAre udayatithi cothane virAdhI. A to evuM thayuM ke paraNavAnI bAdhA ane mAruM mokaLuM! teo veravRtti vadhe evuM kare che, mATe ApaNe bolatA nathI-bAkI haDahaDatuM asatya zAstranI cokakhI AjJA che ane te mujaba ja ApaNe te vakhate 1992-1993 mAM saMvatsarImAM ane te pachI caudasanI pammI tathA comAsAmAM mAnyatA rAkhI che. te pAnuM jo sAcuM sAbIta kare to ApaNane te mAnavAmAM kazo vAMdho nathI. bAkI game tema cAlI paDelI ane sArI AzAe nabhAvelI vAtane paraMparA manAya ja nahi. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 lavAdI carcAno sAra (vi.saM. 1998 mAM tithi vivAdanA nirAkaraNa mATe zrIAnaMdajI kalyANajI peThInA pramukha zrIkasturabhAI zeTha dvArA pU.A.bha.zrI. sAgarAnaMda sUri.ma. ane pU.A.bha.zrI.vi. rAmacaMdra sUri ma.nI saMmatithI lavAda tarIke muMbaI yunivarsiTInA eka mAnya saMskRta prAkRtanA sArA prophesara pI.ela. vaidya (Ph.d.) ne nimyA hatA. emaNe baMne pU.A.bha.nA pratipAdanono abhyAsa karI, sAthe sAthe ubhaya pU.A. bhagavaMto sAthe maukhika-carcA paNa karI. aMte lavAdazrIe nirNaya jAhera karyo. teno sAra nIce pramANe che. 1) zvetAMbara mUrtipUjaka jaina janatAmAM tapAgacchIya caturvidha saMghamAM zrI vijaya devasUri ma.sA. nA pachI keTalAka varSothI evI asat paraMparA cAlI rahI che ke parvatithionI TippaNe karelI kSaya-vRddhine apramANika mAnIne pUrva ke pUrvatara aparva tithinA kSaya ane vRddhi kare che. emAM e aparvatithinI audayikatA paNa khoTI mAne che. A paraMparAnA pracalananuM duSpariNAma e AvyuM che ke pUnamaamAsa ane bhAdaravA suda-pAMcamanI kSaya-vRddhinA prasaMgamAM pAkSika, cAturmAsika ane sAMvatsarika ArAdhanAnI caudasa ane cotha jevI pavitratA mahAparva ane sarvotkRSTa parvatithinI ArAdhanAno tenA mukhya audayika divase lopa thaI gayo !! A lopa tithizca prAtaH" (zrAddhavidhi) vagere jinAgamane anusaranAro to nahi, paNa tene pratikUla che, chatavyavahArathI bAhya che, Adhunika che. yationI jJAnAcAranI zithilatAnA kALathI pracalita che. e ghaNo harSano viSaya che ke zrIsaMghanA mahaMto mahAna puNyanA paripAkathI ukta-asat paraMparAnI parIkSA karavAmAM keTalAka svargastha tathA vidyamAna jainAcAryo, jaina munio ane vidvAnono jhukAva thayo. ane A saMbaMdhamAM gaMbhIra ane vistArapUrvaka vicAra karavAmAM Avyo. ahIM paNa A vicAra para sUkSmatAthI ane vistArapUrvaka vicAra karavAnuM prApta thayuM che. jenA phaLasvarUpa e siddhAnta pratiSThita thayo che, ke ukta paraMparAno jaina zAstromAM koIpaNa ullekha nathI. balka 'udayaMmi jA tihI' .... tithizca pAtaH, yathApi caturdazI vRddho prathamAmavagaNya' ... vagere aneka zAstrapAThonA hisAbe 73 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e paraMparA zAstraniSiddha, chata vyavahArathI viruddha ane arvAcIna puravAra thaI che. teno prazna e che ke evuM AvyuM zI rIte ? eno uttara e che ke tevo pracAra te samaye thayo hato ke jyAre kamabhAgye jaina yAtivarga viSe vidyA ane AcAramAM maMdatA AvI hatI; ane evA jJAna-cAritramAM zithila yationo prabhAva sarvatra phelAyo hato. mATe A azAstrIya ajJAnamUlaka ane arvAcIna paraMparAno aMta lAvavo joIe. kSaye pUrva vALuM vacana kSINa ane vRddhi parvatithionA ArAdhanAno divasa nizcita karAvavAne mATe pravRtta che. ane e nizcaya parvatithionI TippaNota kSaya-vRddhine pheravyA vinA paNa utpanna thAya che. mATe tenA badale pUrvanI tithino kSaya-vRddhi karavAnI je paddhati paMcAMganI maryAdAne kacaranAra che, te paddhatimAM 'kSaye pUrva nuM tAtparya na mAnavuM. 3) jaina zAstromAM kalyANaka tithiomAM paNa parvatithipaNuM ane pUrNimA samAna ArAdhyApaNuM mAnavAmAM AvyuM che. mATe kSaye pUrvA vALuM je zAstrIya vacana harakoI kSINa-vRddha parvatithionI ArAdhanAnA divasane nakkI karavA pravarteluM che. te vacana kSINa-vRddha kalyANaka tithionI ArAdhanAnA divasanuM nirNAyaka avazya 4) jainazAstrone evo niyama mAnya nathI ke dareka parvatithi barAbara sUryodayathI ja pravRtta thAya ane pachInA sUryodaya-samaye samApta thAya. paraMtu jainazAtro to bIjI tithionI jema parvatithiomAM paNa paMcAMgane pramANa gaNe che. eTale je parvatithi je divase samApta thatI hoya, te divasanA sUryodaya samayathI e tithinI ArAdhanAno AraMbha karI pachInA sUryodaye ArAdhanAnI samApti karavI joIe. evuM jainazAstro mAne che. 5) jaina TippaNano viccheda thayA pachIthI vaidika saMpradAyanA paMcAMgano ja AdhAra laIne badhI tithionA prAraMbha samApti samayano nirNaya karavo joIe, evo jaina janatAne jaina zAstrono (zrAddhavidhi Adi jaina zAstrono) spaSTa Adeza che. mATe ukata paMcAMganI viruddha jaIne tithinI kalpita kSaya-vRddhi karavI te anucita che. 74 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6) paMcAMgamAM je parvatithi je divase audayikI hoya, te parvatithinI ArAdhanA te ja divase karavI joIe, evI jainazAstranI AzA che. ethI bIjI rIte AcaraNa karavuM te pApa che. 7) kSINa parvatithinA kSayanA divase ane vRddha parvatithine bIje divase ArAdhanA karavAno je zAstrIya Adeza che, tenuM mUla te te divase te te tithinI samApti ja che. eka ja divasamAM be parvatithiono vyavahAra, be parvatithinuM astitva ane banenI ArAdhanA hoI zake, evuM tattvataraMgiNI vagere jaina graMtho vivAda vinA pharamAve che. pUnama-amAsa karatAM caudasanI ane bhAdaravA suda pAMcama karatAM cothanI mukhyatA che. (mahattva ghaNuM ja adhika che.) mATe TippaNota mukhya kALamAM ja tenI ArAdhanA thavI joIe. enA badale ArAdhanA kALa pheravavo, arthAt terasa ane trIjanI kSaya-vRddhi karavI, e ayogya ane azAstrIya che. 10) kSINa tithino atyaMta lopa hoto nathI. mATe kSINa tithinI gaNanA paNa eka svataMtra tithi tarIke thAya ja che. vRddhA tithiye be nathI hotI, paNa be sUryodayane sparzanArI eka ja tithi hoya che. mATe, parvatithionA kSaya-vRddhi vAstavika mAnanArane mate parvatithio bAra ja rahe che. paNa 11 ke 13 thatI nathI. 11) "udayaMmi jA tihI sA' ane 'kSaye pUva." vALAM vacano utsarga apavAda tarIke mAnavAM e, ane ethI TippaNAta paMcAMgamAM kahela mukhya kALamAMthI parvatithionI ArAdhanA uDADavI, e zAstra ane yuktithI viruddha che. a) paMcAMgamAM kSINa-vRddha batAvelI parvatithi ane sAdhAraNa tithine e ja pramANe kSINa-vRddha to mAnavI ja joIe. ba) TippaNe batAvela parvatithinA samApti divasamAM ja parvatithinI ArAdhanA karavI joIe. pUnama-amAsanA kSaye, paMcAge batAvelI audayika caudasanA eka ja divasamAM caudaza ane pUnamanI (ke amAsanI) ArAdhanA saMbhave che. e prakAre bhAdaravA suda-pAMcamanA kSaye, cothanA audayika divasamAM ja cotha-pAMcama baMnenI ArAdhanA zAstrata: yukta che. 75 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Da) pUnama-amAsa ke bhAdaravA suda-pAMcama pavanantara rUpI tithionI vRddhinA prasaMgamAM, pUrvatithi je caudasa ke bhAdra suda cotha, tenI ArAdhanA ane apara tithi (pUnama amAsa ke bhA. su.panI) ArAdhanA e baMne lagolaga hoya nahi, kiMtu vacamAM eka divasa khAlI rahI, baMnenI vyavadhAnayukta ArAdhanAmAM doSa nathI. pha) e kAraNathI A siddhAMta nirvivAda che ke pAkSika, cAturmAsika, ane sAMvatsarika pratikramaNanI mahApUjya tithionI samApti TippaNAmAM je divase hoya, te ja divase te tithionI ArAdhanA karavAnuM jainazAstra ane jaina sAmAcArIne saMmata che. lA. 71 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-6 27 pejanI patrikA lakhanAre patrikAnA pR. 18 upara ekatithinI mAnyatAne puSTa karatA zAstrapATho ApyA che... te apramANita che, evuM AgaLa pAchaLanA anusaMdhAna parathI spaSTa jaNAya che. (patrikA lekhakanA jaNAvyA pramANe te zAstrapATho 1792 nI sAlanI pAkSika vicAra" pratanA che.) tenA aMzo nIce pramANe che. je parvatithino kSaya hoya to pUrvatithino kSaya karavo, e pramANe trilokanAthe (jinezvare) Agama vacana kahyuM *** e pramANe bhAdaravA suda pAMcamano kSaya hoya tyAre bhAdaravA suda-cothano kSaya karavo ane karAvavo. tethI (pUnama/amAsanA kSaye terasano kSaya ja yukti-yukta che. 44 pUnama-amAsanI vRddhi hoya to terasanI vRddhi karavI. zA mATe AvuM? sAcI vAta, paraMtu pUrvAcAryo vaDe AvuM karAya che ane karAvAya che. kema? pUnama-amAsanI jainAgama pramANe vRddhi na Ave. paraMtu laukika zAstra pramANe vRddhi Ave che mATe .... * *.. be pUnamamAMthI eka ja udayavAlI pUnama grahaNa karavI. ane te paNa bIjI pUnama, nahIM ke pahelI ... *** ... A pramANe bhAdaravA suda pAMcamanI kSaya ane vRddhi vakhate trIjanI kSaya ane vRddhi karavI. emAM kadAgrahathI gherAvAnuM nahIM.' (vAcakonI anukULatA mATe te kahevAtA zAstrapAThono gujarAtI artha Apyo che. prAya A pATho lavAdI carcAmAM A vijaya devasUrie racelA tarIke kahevAtA matapatrakanA aMzo che.) samIkSA : (1) A graMthanA kartAnuM nAma sUcavyuM nathI. tethI kartAnA nAma vinA koI vacana pramANabhUta gaNAya nahi. (2) A pAThomAM koIpaNa graMthanI sAkSI vinA rajUAta karAI che. tethI apramANita (3) "Agama vacane kahyuM che - Avo ullekha karyo che. paraMtu te Agamavacana ApyuM nathI ke kayA AgamanuM uddharaNa che, te paNa jaNAvyuM nathI. tethI apramANita che. WWW.jainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) uparokta pAThonI vAtono zrAddhavidhi Adi graMthonI sAthe virodha Ave che. tethI paNa apramANita che. (5) 'udayammi jA tihI' ane 'kSaye pUrvAM.' zAstravacanothI viruddha prarUpaNA karI che. mATe apramANita che. (6) pAThomAM parasparaviruddha vAto karI che. ekabAjuM pUnama-amAsanI vRddhi hoya to terazanI vRddhi karavAnI kahI che ane temAM pUrvAcAryo vaDe AvuM karAya che ane karAvAya che, evuM kAraNa ApyuM che. bIjI bAjuM jainAgama pramANe pUnama-amAsanI vRddhi na Ave ema kahe che. ane trIjI bAjuM kahe che ke be pUnamamAMthI uddayavALI pUnama grahaNa karavI ane te paNa bIjI ja pUnama, nahi ke pahelI ? (Avo paraspara viruddha vAto karato pATha pramANita kevI rIte bane ?) 7) te pAThamAM pUrvAcAryo vaDe pUnama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhinI vAta karAya che, karAvAya che, te taddana khoTo hetu Apyo che. kAraNake zrAddhavidhikAra Adi pUrvAcAryo AvuM kahetA ja nathI. 8) uparokta zAstropAThone koIpaNa jainAgama ke jainAgamamUlaka prakaraNa graMthonuM spaSTa ke arthApattithI samarthana maLatuM nathI. pratyuta jainAgamathI viruddha siddha thAya che. 9) eka bAjuM pUnama-amAsanI vRddhie terasanI vRddhinuM sUcana karyuM ane bIjI bAjuM potAne ISTa terasanI vRddhine bAjuM para rAkhI be pUnama hoya to bIjI pUnama grahaNa karavAnI vAta karI, te vadato vyAghAta che. 10) pUnama-amAsanI vRddhie terasanI-vRddhi karavAmAM koI kAraNa-hetu ApI zakyA nathI. 11) A pAThonuM samarthana pUrvenA koI pramANika graMthothI thayuM nathI. tethI te vinA nirNayAtmaka banI zake nahi. 12) uparokta zAstrapATha mAM kahyuM ke ...... 'pUnama-amAsanI jainAgamamAM vRddhi AvatI nathI. paraMtu laukika zAstra pramANe vRddhi Ave che mATe ? uparanI vAtamAM ghaNo visaMvAda che. kAraNake (1) anyatithio mATe laukika TIppaNAne mAnya karAyuM che ane pUnama-amAsanI vRddhi Ave tyAre laukika TIppaNAne amAnya karyuM che. temAM kAraNa ApyuM che ke jainaTIppaNAmAM pUnama-amAsanI vRddhi AvatI 78 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. A rIte amuka aMza laukika TIppaNAno mAnavAno ane amuka aMza na mAnavAno A kayA gharano nyAya ? 13) zrIdevasUripakanA nAme keTalIka vAto paNa vibhAga-7, pR-18 upara karI che. che. paraMtu te paNa apramANita che. kAraNa ke (1) zrIdevasUri ma. no te paTTaka hovAmAM koI pramANa nathI (2) anya zAstrothI viruddha prarUpaNA pU. zrIdevasUri ma. kare te mAnavAmAM AvI zake tema nathI. (3) te paTTakamAM potAnI mAnyatAnA samarthanamAM koI graMthanI sAkSI, hetu ke yukti ApI ja nathI. 14) uparokta zAtrapAThavALA 'pAkSika vicAra' pratano racanA samaya saM 1792 jaNAve che. te paNa ghaNI vicAraNA mAgI le che. kAraNa ke vi.saM. 1931 mAM (1) mahopAdhyAya zrImAnavijayajI gaNivara dvArA viracita ane mahopAdhyAya nyAyavizArada zrI yazovijayajI mahArAjA dvArA saMzodhita zrIdharmasaMgraha graMthanA 'tithizva pAtaH .. kAryalokAnumairihaH nA A pATha sAthe virodha Ave che. eka ja saikAmAM racanA thayelA graMthamAM prarUpaNAmAM pheraphAra kevI rIte saMbhavi zake ? A ja rIte vi.saM. 1728 mAM pU.A. zrI jJAnavimalasUrijI ma. dvArA viracita zrIpAkSika parvasAra vicAra sAthe paNa virodha Ave che. te ja rIte 15-16-17 saikAmAM suvihita samartha zAstrakAra paramarSio dvArA racAyelA graMtho sAthe virodha Ave te prata kevI rIte pramANita banI zake? ane te pU. A zrI. devasUri ma. no ja paTTaka che, te kevI rIte mAnI zakAya ? (uparokta zAstrapATho pari-4 mAM jevA.). Ama ekatithi pakSanI mAnyatAnI puSTi mATe rajU karAyelA kahevAtA zAstrapATho, apramANita hovAthI tithiviSayaka nirNayamAM mAnya banI zake ja nahi. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-7 kaI pravRttine jItavyavahAra kahevAya, ane kaI pravRttine jItavyavahAra na kahevAya (zrI jIvakalpabhASya, zrIbRhatkalpasUtra bhASya, upadeza rahasya, yogaviMzikA, gurUtattva vinizvaya, bhagavatI sUtranI TIkA, pravacana parIkSA, tattva taraMgiNI, ItyAdi zAstromAM AcaraNA - jItavyavahAranI je vyAkhyAo karI che, temAM nIcenI vAto spaSTa rIte jaNAvI che.) (1) je AcaraNA saMvigna gItAryAdiguNathI yukta prAmANika puruSe pravartAvelI na hoya, tevI game teTalI jUnI paNa AcaraNAne vAstavika svarUpanI AcaraNA kahI zakAya ja nahi. (2) saMvigna gItAryAdi guNathI yukta prAmANika pUruSe pravartAvelI evI paNa AcaraNA jo rAgathI pravartAvelI hoya, dveSathI pravartAvelI hoya ke mAyA - prapaMcathI pravartAvelI hoya to tevI AcaraNAne vAstavika AcaraNa na kahI zakAya. (3) saMvignagItAryAdiguNothI yukta prAmANika purUSa azaThapaNe (rAga-dveSa-mAyArahita thaI) pravartAvelI evI paNa AcaraNA je niravadya na hoya arthAt sarvathA hiMsA viramaNa Adi mahAvratorUpa mUlaguNo ane piMDavizuddhAdi uttaraguNono vighAta karanArI hoya athavA to zAstravacanono vighAta karanArI hoya, to paNa tene vAstavikarUpe AcaraNA kahI zakAya ja nahi. (4) saMvignagItAryAdiguNothI yukta prAmANika purUSa azaThapaNe pravartAvelI ane niravadha evI paNa AcaraNA je tatkAlIna tathAvidha (te kALanA tevA ja guNavALA) gItArthothI niSiddha karAyelI hoya, to paNa tene vAstavika svarUpanI AcaraNA kahI zakAya ja nahi. (5) saMvignagItArthodi guNathI yukta prAmANika purUSa azaThapaNe pravartAvelI hoya, niravadya hoya ane tatkAlIna tathAvidha gItArthothI niSiddha karAyelI paNa na hoya, evI paNa AcaraNAne je tatkAlIna tathAvidha bahuzrutoe bahumAna na ApyuM hoya, (AdarI na hoya), to paNa tene vAstavika svarUpanI AcaraNA kahI zakAya ja nahi. WWW.jainelibrary.org Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) je paraMparAnuM mULa "sAtizAyI' puruSa na hoya, tene vastutaH paraMparAgata tarIke kahI zakAya nahi. (sAtizAyI - yugapradhAna ke tethI vadhu padavALA) (7) vyutavyavahArI koIpaNa AcaraNA zrutanuM ullaMghana karI ne karI zake ja nahi. vaLI kahyuM che ke ....... AkalpavyavahArArthaM, zrutaM na vyavahArakam / iti vaktumarhattantre, prAyazcitaM pradarzitam // | | paMaqmASya che. - pAMcamA ArAnA cheDA sudhI zAsanano vyavahAra calAvavA mATe "zruta' e upayogI nathI, ema bolavAvALAne zAstramAM moTuM prAyazcitta batAveluM che. (8) jene mATe zrutanI prApti hoya, tene mATe jItanI pradhAnatA hoI zake nahi. (9) je AcaraNA AgamathI viruddha hoya, e kAraNe sAvadya tathA azuddhikara hoya, te AcaraNAno svIkAra thaI zake ja nahi, paNa tevI AcaraNAno trividha trividhe tyAga ja karavo joIe. TUkamAM saMvigna, gItArtha, azaTha puruSa prarvatAvelI niravadha pravRtti, ke je tatkAlIna gItArthoe niSedhelI na hoya tathA tatkAlIna bahuzrutoe bahumAna karelI hoya tevI AgamathI aviruddha pravRttine ja jItavyavahAra kahI zakAya che. taduparAMta jemAM zAstravacana maLatuM hoya, temAM zAstravacanathI bhinna pravRtti karavAnuM kAraNa nathI. chatAM paNa koI zAstravacananI upekSA karI AcaraNA cAluM kare, to te chatavyavahAra banI zake ja nahi. zAstravirUddha tithipravRttine jItavyavahAra na kahevAya tenAM kAraNo ekatithipakSa prastuta tithirina ane parvArAdhananA vicArabhedanA viSayamAM je pravRttine vAstavika svarUpanI AcaraNA tarIke jaNAve che, te pravRttine koIpaNa samaju vyakti vAstavika svarUpanI AcaraNA kahI ke mAnI zake tema che ja nahi. tenAM keTalAMka kAraNono nIce TUMkamAM ullekha karavAmAM Ave che. (1) AcaraNanA viSayamAM sarvathI pradhAna vastu Agama-aviruddhatA che. zAstrathI viruddha pravRttine vastutaH AcaraNAnuM eka paNa lakSaNa ghaTI zake nahi. paraMtu kSaNabharane mATe evI kalpanA karI levAmAM Ave ke - zAstraviruddha pravRttine bIjA ( 81 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvalakSaNo ghaTatAM hoya, to paNa tene vAstavika svarUpanI AcaraNA kahI zakAya ja nahi. AthI prAcanika eTale vidyamAna bahu AgamonA jANa evA paNa purUSonI pravRttine zAstrathI aviruddha hoya to ja pramANa mAnavuM, evuM zrIbhagavatI sUtranI vRttimAM pharamAveluM che. ekatithipakSanuM parvatithionA divasonA saMbaMdhanuM maMtavya zAstrathI viruddha che. kAraNa ke.... (a) parvatithio sUryodaya sparzanI maLe tyAM sudhI to sUryodaya sparzanI ja levI joIe, evI zAstranI AjJA che. jyAre ekatithipakSa pUnama ke amAsanI vRddhie prathamA pUrNimAe ke prathamA amAvAsyAe caturdazI mAnavAnuM kahe che. ane bhAdaravA suda 5 nI vRddhie prathamA paMcamIe caturthI mAnavAnuM kahe che. pUnama ke amAsanI vRddhie caudasa ane bhAdaravA suda 5 nI vRddhie bhAdaravA suda-4 niyamA sUryodaya sparzanI prApta thAya che. - eTale pahelI pUnama ke pahelI amAse caudasa mAnavI ane bhAdaravA suda pahelI pAMcame bhA. su. 4 mAnavI e, A rItie paNa AjJAviruddha - zAstraviruddha ja che. (ba) vaLI zAstranI AzA evI paNa che ke je jemAM na hoya tene temAM mAnavuM e Aropa che. ane Aropa e mithyAjJAna che, mATe Aropa dvArA parvadinanuM niyatapaNuM karI zakAya ja nahi. have jUo ke, pahelI pUname ke pahelI amAse caudasanA bhoganI tathA bhAdaravA suda pahelI pAMcame bhAdaravA suda 4 nA bhoganI gaMdha sarakhI paNa hoI zake ja nahi. eTale pahelI pUname ke amAse caudasa mAnavI tathA bhAdaravA suda pahelI pAMcame cotha mAnavI e mithyAjJAnarUpa Aropa ja che. ane tethI ja zAstraviruddha che. (ka) vaLI zAstranI AjJA che ke pAkSika kRtyane mATe paMdaramI tithine laMghAya nahi, comAsIne mATe cothA mAsanI trIsamI tithine laMdhAya nahi, ane saMvatsarIne mATe bAramA mAsanI trIsamI tithine laMghAya nahi. (A vAta saMjavalanAdi kaSAyonA udayanI vAtamAM Ave che.) pahelI pUname ke pahelI amAse pAkSika agara cAtumArmika karavAthI paMdaramI tithi 82 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agara cothA mAsanI trIsamI tithi laMghAya che. ane bhAdaravA suda pahelI pAMcame cotha mAnavAthI bAramA mAsanI trIsamI eTale saMvatsaranI traNaso sAIThamI tithi laMghAya che. AthI paNa ekatithipakSanI mAnyatA zAstraviruddha che, ema sAbIta thAya che. (Da) vaLI zAstranI AjJA evI paNa che ke - kalyANaka tithio paNa parvatithio ja che. Ama hovA chatAM paNa ekatithipakSanA maMtavya pramANe kalyANaka tithio aparvatithio ja kare che. kAraNa ke te pakSa kahe che ke ...... "parvatithinI hAni - vRddhie aparvatithinI ja hAni vRddhi thAya." ema kahIne tathA parvatithionI hAni-vRddhi manAya ja nahi' ema kahIne kalyANaka yukta evI paNa trayodazI Adi parvatithionI kSaya-vRddhi paNa mAne che. ane caturdazI ke pUrNimA - amAsa AdinI hAni - vRddhie kalyANaka yukta evI paNa trayodazI Adi tithionI TIppaNAmAM na hoya to paNa kAlpanika rItie hAni-vRddhi kare che. Ama zAstra je tithine parvatithi kahevAya ema pharamAve che, te tithine eka tithipakSanI mAnyatA aparvatithi ja TharAve che. ane te kAraNathI paNa ekatithipakSanuM maMtavya zAstraviruddha che. ekatithipakSanI mAnyatA mujaba vartavAmAM Ave to ghaNI rIte mRSAvAdI paNa banAya che. (jo ke mRSAvAda paNa zAstravirUddha che. chatAM paNa mRSAvAdanA doSane pradhAna banAvIne vicArAya to nIcenI bAbatomAM mRSAvAdI banavuM paDe che. a) pahelI pUname ke amAse, Aje caudasa che - ema bolavuM e mRSAvAda che. ba) udayagatA caturdazIe, Aje terasa che - ema bolavuM e mRSAvAda che. ka) bhAdaravA suda pahelI pAMcame, "Aje bhAdaravA suda 4 che ema bolavuM e mRSAvAda che. Da) udayagatA bhAdaravA suda cothe, 'Aje bhAdaravA suda 3 che' ema bolavuM e mRSAvAda che. I) ekama-trIja-cotha-sAtama-dasama ane terasanI hAni ke vRddhi na hovA chatAM paNa "ekamAdinI hAni-vRddhi che' ema bolavuM e mRSAvAda che. pha) pahelI bIja-pahelI pAMcama-pahelI AThama-pahelI agIyArasa ane pahelI (2) 83 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudasane bIjI ekama-bIjI cotha-bIjI sAtama-bIjI dasama ane bIjI terasakahevI e mRSAvAda che. ga) parvatithine aparvatithi kahevI e mRSAvAda che. (3) A rIte ekatithipakSanI mAnyatA zAstraviruddha ane mRSAvAdajanya hovAnA kAraNe sAvadha hovAthI azuddhikara ja che. bIjI eka vadhu prakAre paNa azuddhikara che. te A pramANe - bIja - pAMcama - AThama - agIyArasa ane caudasa e pAMca parvatithioe parabhavanA AyuSyano baMdha paDavAno jevo saMbhava che, tevo saMbhava anya koI tithie nathI, evuM sUcavIne paNa bIja Adi pAMca parvatithioe tapovidhAnAdi dharmAnuSThAna karavAnuM zrI jinAgamamAM pharamAveluM che. eka tithipakSanI mAnyatA pUnama ke amAsanI vRddhie udayagatA caudasane bIjI terasa mAnavAnuM vidhAna kare che. eTale jeo caturdazInA kAraNe pApathI nivRtti Adi tathA tapovidhAnAdi karatAM hoya, teone kharI caturdazIe pApamAM pravartAve che. have jo te ja kharI caturdazIe AyuSyano baMdha paDe to pApamAM pravRtta hovAnA kAraNe nukazAna thavAno pUro saMbhava rahe che. A rIte paNa ekatithipakSanI mAnyatA azuddhikara che, evuM pUravAra thAya che. vaLI caudasa pAkSika ke comAsI parva hovA chatAM, pAkSika ke caumAsI parva caudase na manAya tathA bhAdaravA suda - 4 nA saMvatsarI mahAparva hovA chatAM bhAdaravA suda - 4 nA saMvatsarI parva na manAya to parvalopaka manAya. A rIte paNa azuddhikara (4) ekatithipakSe je pravRttine vAstavika prakAranI AcaraNA tarIke jaNAve che, te pravRtti zAstraviruddha, sAvadya ane azuddhikara hovAnA kAraNe te pravRttine 'AcaraNA' kahI zakAya ja nahi. paNa tethIya AgaLa . a) parvatithinI hAni-vRddhie pUrva ke pUrvatara aparvatithinI ja hAni-vRddhi karavAnI pravRttinuM mULa koIpaNa sAtizaya purUSamAM che ja nahi. ba) ekatithipakSa A pravRtti pU. A. zrI devasUrijI mahArAjAthI zarU thaI ema kaheto hoya to, pahelI vAta e che ke .... 84 WWW.jainelibrary.org Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. A. zrI devasUri mahArAjAe tevI pravRtti zarU karyAnI vAta banAvaTI che. ane bIjI vAta e che ke pU. A. bha. zrIdevasU. ma. zruta-vyavahArI hovAnA kAraNe zrutanuM ullaMghana karavAno temane adhikAra hato ja nahi. (15-16 - 17 saikAmAM racAyelA zrutathI viruddha vAta zruta-vyavahArI pU. A. zrI devasUri ma. kevI rIte karI zake ?) ka) ajJAna ane parigrahadhArI zrIpUjyo - yationI sattAnA samayamAM aniyamitapaNe, apUrNapaNe ane zAstrathI sarvathA viruddhapaNe zarU thayelI Da) je viSayamAM zraprApti thatI hoya ane mRtanuM anusaraNa karavAmAM bala-buddhi Adi nI khAmI naDavAno saMbhava ja na hoya, temAM jItanuM prAdhAnya hoI zake ja nahi. A vagere kAraNothI paNa ekatithipakSe je pravRttine vAstavika koTInI AcAraNA tarIke rajU karelI che, te pravRttine koIpaNa rItIe vAstavika koTInI AcaraNA kahI zakAya tema nathI. tevI pravRttine AcaraNA kahevI, te AcaraNAnuM apamAna karavA barAbara che. 85 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-8 graMtharacanAnA samayanA ullekhamAM parvatithionI kSaya-vRddhi (zrI prazastisaMgraha graMtha, ke je pU. A. bha. zrI sAgarAnaMdasUrijInI preraNAthI zrI amRtalAla maganalAla zAhe saMpAdita karela che. jaina graMthonI aMtamAM te te graMthanA graMthakArazrI prazastinI racanA karatA hoya che ane temAM graMtharacanAno samaya, potAnuM nAma, potAnI guru paraMparAnA nAmo ItyAdino samAveza kare che. aneka graMthonA aMte rahelI prazastino saMgraha eTale ja prazasita saMgraha graMtha. temAM aneka graMthonA racanA samayanA ullekhamAM parvatithionI kSayavRddhi jovA maLe che.) 1) zrI priyaMkara nRpakathA : (racanA samaya - saM. 1644, jeTha suda - bIja pAMcama) (te graMthanI prazastinA aMzo) paM. zrI pa zrIvijaya tat ziSya celA ratnavijayena likhitaM / saMvata 1644 varSe jyeSTha sudi 5 dvitIyA dine zukravAsare pattananagare / zubhaM bhavatu / 2) zrI zrAvaka ArAdhanA : (racanA samaya : saM. 17para mahA sudi - dvitIya pUnama) (te graMthanI prazastinA aMzo) saMvat 1752 varSe mahAsudi dvitIya 15 dine sarasAmadhye likhitaM pNdditsmydhiirenn|| 3) zrI kalpasUtra bAlAvabodha : (racanA samaya : sa - 1699 poSa suda prathama bIja) kartA - ajJAta noMdha : graMthakartAo paNa parvatithinI kSaya-vRddhine mAnya kare che, te uparanA prazastinA aMzothI jovA maLe che. For Private Personal Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-9 chatavyavahAranAM lakSaNo jItavyavahAranuM lakSaNa batAvatAM (1) chatakalpa - bhASyamAM kahyuM che ke ....... "vA vadhuDardi no vatto ja ra zivArito Toti | vattaypavattamAnaM (vANuvattAvo), nI vAta hRti 6 7LA" bhAvArtha : 'vRtta' eTale ekavAra pravRtta, "aLavRtta' eTale bIjIvAra pravRtta, pravRtta eTale trIjIvAra pravRtta. ane mahApuruSoe anekavAra Acarelo evo je vyavahAra, te vyavahAra jema bahuvAra bahuzrutoe Acarelo hoya, tema bahuzrutothI niSedha karAyelo na hoya to ja te chatakRta gaNAya che. (noMdha : je AcAra bahuzruto dvArA vAraMvAra AcarAyelo hoya ane bahuzrutoe teno niSedha na karyo tevo AcAra ja jItavyavahAra banI zake che.) (2) bRhatkalpasUtra-bhASyamAM kahyuM che ke ...... asaTheNa samAiNNaM jaM katthai kAraNe asAvajjaM / Na NivAriyamaNNehiM ya, bahumaNumayamettamAiNNaM // 4499 / / bhAvArtha : (rAga-dveSathI rahita) azaTha, (yupradhAna pU. A. zrI. kAlikalsa. ma. jevA saMvigna-gItAryAdi guNothI yukta) prAmANika puruSe (puSTAlaMbana svarU5) kAraNa upasthita thatAM (pAMca mahAvrata Adi mUlaguNo ane piMDavizuddhi Adi uttaraguNone hAni karavAnA svabhAvathI rahita) asAvadha, je AcaraNa karyuM hoya ane te AcaraNane tatkAlIna gItAryAdi guNothI yukta puruSoe niSedhyuM na hoya, paNa bahumAna ApyuM hoya, to te AcaraNAne jIta tarIke mAnI, kahI ane AdarI zakAya che. (3) upadeza rahasyamAM pU. mahopAdhyAya yazovijayajI mahArAjA pharamAve che ke ... 87 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayaNA khalu ANAe, AyaraNAvi avirUddhagA ANA / NAsaMviggAyaraNA, jaM asayAlaMbaNakayA sA // 145 // bhAvArtha : nizcayathI yatanA AjJAthI thAya che. (pAMca vyavahAromAM jenI gaNatrI thAya che, te jItane paNa mAnya karavAnI jinAjJA che. paraMtu kaI chata = AcaraNA mAnya karavAnI ? to kahe che ke) AcaraNA paNa AjJAthI viruddha na hoya to ja mAnya che. (paraMtu) asa AlaMbanathI asaMvignoe AcarelI AcaraNAne mAnya karavAnI jinAjJA nathI. (jinAjJAthI aviruddha AcAraNAnuM lakSaNa upara jaNAvelI 'mana' vALI gAthAmAM darzAvavAmAM AvyuM che, te che.) (4) AcArya zrI sAgarAnaMda sUrijIe paNa jItanI AjJAnusAritAne ane zrIdharmaratnaprakaraNakAranA Azayane zrI siddhacakra pAkSikanA varSa-4, aMka-15 mAM pR. 348 upara nIce pramANe jaNAvI che. kadAca zaMkA thAya ke jIta ane AjJA, e be vastu jaNAvavAnI zI jarUra ? kemake ekalA jIta-AcArane paNa sarva zAsananA premIoe jinezvara mahArAja AdinA vacanarUpI AzAnI jeTalI mAnyatA rAkhavAnI hoya che. teTalI ja mAnyatA chata AcAranI rAkhavAnI hoya che. to ahIM pAkSika Adi pratikramaNamAM chata ane AjJA e baMne jaNAvavAnuM kAraNa zuM? AvI rIte thatI zaMkAnA samAdhAnamAM jaNAvavAnuM ke keTalAka aNasamaju manuSyo eka AcAryuM karyuM te vRtta, bIjI pATavALA AcAryuM karyuM te anuvRtta ane trIjA pATavALA AcArya karyuM tene pravRtta kahIne mAtra teTalI paraMparAthI ja pravartelA AcArane chatakalpa mAnI le che, paNa tevo jIvakalpa AjJAne anusarIne hoto nathI, to tevA chatakalmane mAnavAnI zAstrakAro sApha sApha manAI kare che". "ane tethI ja zAstrakAro AdaravA lAyaka paraMparAnA AcArarUpI jItane jaNAvatAM sApha zabdomAM jaNAve che ke je paraMparAnA AcArarUpI jItaAcArathI AtmAnI athavA AcAranI azuddhi thAya, temaja zithilAcArI ane pramAdIoe ghaNAoe maLIne paNa AcareluM hoya ane te paraMparAthI AvyuM hoya to paNa te chata AcaravA lAyaka nathI ane Aja kAraNathI zrI dharmaratna prakaraNamAM AcArya mahArAja zrI zAMtisUrijI jaNAve che ke gaccha ke dilbadhanAM nAme zrAvako upara mamatva karavuM, caityamAM vAsa karavo, zarIra ane vastra AdikanI zuzruSA karavI, vasati (upAzraya) vagerenI mAlikI mATe dastAvejo karAvavA vagere AcAro AtmAne azuddha karanAra ane sAvadya hovAthI koIpaNa dhArmika manuSyane te AdaravA lAyaka nathI. arthAt zrI zAMtisUrijInA pharamAna mujaba mAtra 88 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMparAmAM Avelo AcAra che ema dhArI mAnI levuM nahi, paNa je AcAra AgamarUpI AjJAne anusarIne hoya ane saMyamanI zuddhi karanAra hovA sAthe apramAdanI vRddhi karI nirmaLatA karanAra hoya te ja jIta AcArane AjJA jevo dharmiSThoe mAnavo." AcArya mahArAjazrI abhayadevasUrijI to Agama-aSTottarImAM spaSTa zabdathI jaNAve che ke te ja jIta AcAra hoya ke je baLa ane buddhinI khAmInA bacAvane mATe ja upayogI hoya, ane tethI ja teozrI jaNAve che ke gupti, samiti, paDilehaNa, saMvatsaraparva, cAturmAsika parva sivAyanI tithinuM palaTavuM vageremAM AcaraNA hoya ja nahi." (5) yogavizikA-TIkA, gurutattvavinizcaya, bhagavatIsUtranI vRtti, pravacana parIkSA, tatvataraMgiNI Adi graMthomAM paNa jIta AcaraNAnuM svarUpa upara pramANe ja spaSTa karyuM che. chata vyavahAranA lakSaNanI vizeSa jANakArI meLavavI hoya, teNe jaina daSTie tithidina ane parvArAdhana' pustakamAM tamAma graMthonA saMgrahita pATho jovA bhalAmaNa. 89 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-10) pUjya zrI kAlikasUrIzvarajI mahArAje karelI saMvatsarI - comAsInI parAvRtti - parAvartana AjJAnusArI - jinavacanAnusArI hatI. (pUjya kAlikasUri mahArAjAe saMvatsarI bhAdaravA suda - 5 nA sthAne bhAdaravA suda - cotha nA roja karI, temAM AjJAnusAritA hatI, te jaNAvatAM pU. A. zrIsAgarAnaMdasUri ma. zrI siddhacakra pAkSikanA varSa-4 nA aMka - 15 mAM pR. 349 upara comAsI ane saMvatsarInI tithinI parAvRttinuM zAstroktapaNuM- evA heDIMgathI nIce pramANe jaNAve che-) (1) "saMvatsarI ane comAsImAM paNa je tithinuM parAvartana che, te paNa sAMvatsarikane aMge zrutakevalI bhadrabAhuvAmIjIe 'mAragovi che ' evI rIte pharamAvelI hovAthI sAMvatsarika tithinuM parAvartana yugapadhAna zrI kAlikAcAryuM karyuM. eTale ke yugapradhAna zrI kAlikAcAryuM kareluM sAMvatsarika tithinuM parAvartana mAtra potAnI kalpanA ke rAjAnI vinatine aMge ja na hatuM, paNa zrutakevalI bhagavAn bhadrabAhusvAmIjInA upara jaNAvelA vacanane AdhAre paNa hatuM. "ane eja kAraNathI rAjA sAlivAhananI pahelI je vinati bhAdaravA sudi chaThane divase saMvatsarI karavA mATe hatI, teno no pUrU taM raLI savAyAvitta, arthAt bhAdaravA sudi pAMcamanI rAta saMvatsarI mATe oLaMgavI nahi e zrutakevalI bhadrabAhusvAmIjInA vacanane anusarIne niSedha karyo, arthAt sAmAnyapaNe zrInizItha sUtra AdikanA abhiprAye bhAdaravA suda pAMcamano ja divasa parva tarIke che ane bhAdaravA sudi cothano ke bhAdaravA sudi chaThTha e baMne tithinA divaso aparva tarIke hovAthI temAM saMvatsarI na kahyuM ema nizcita chatAM bhAdaravA suda cothano divasa aparva chatAM paNa aMdaranI mudatano hovAthI yugapradhAnazrI kAlakAcArya mahArAje pravartAvyo, paNa bhAdaravA sudi chaThanA aparvarUpa divase saMvatsarI karavAnI vinati kabUla karI nahi, kAraNa ke tema karavAmAM zrI paryuSaNAkalpanA no pUrUM pAThanuM khaMDana thatuM hatuM. arthAt A uparathI ema nakkI thAya che ke AcaraNA karanAre paNa zAstranA vacano upara dhyAna ApI AtmAne nirmaLa karanAra ja AcaraNA karavI joIe. ane tevI ja AcaraNA suvihitone AcaravA lAyaka gaNAya, ane saMvatsarIne mATe tithiparAvartananI karelI AcaraNA zAstra anukULa 90 WWW.jainelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI sarvasuvihitoe pramANa karI che ane yAvat zAsana te pramANapaNe rahI zake tema che. "ane te saMvatsarInA divasanI sAthe ASADha cAturmAsIno divasa atIta pacAsamo divasa hovo joIe ane kArtikI comAsIno divasa anAgata sitteramo hovo joIe evA zrIsamavAyAMga ane praryuSaNAkalpa vagerenA vacanane anusarIne te ASADha ane kArtikI e be comAsI tithino parAvarta karavo ja paDe. ane jyAre ASADha ane kArtika cAturmAsInA parvano divasa parAvartana pAme tyAre te baMne eTale ASADha ane kArtikInA comAsAnI sAthe ekaso vIsame divase atIta, anAgatarUpe saMbaMdha rAkhanAra phAlyuna cAturmAsanI pUrNimAno divasa parAvartana pAme ane phAlgana caturdazIe ASADha zukla caturdazI ane kArtika zukla caturdazInI mAphaka parAvRtti pAme che ane te sarva parAvartana sakala zAsanapremI saMghane saMmata thAya temAM kAMIpaNa Azcarya nathI." (noMdha: uparokta siddhacaka pAkSikanA maMtavyothI spaSTa bane che, ke pU. zrIkAlikasUri mahArAje saMvatsarI je bhA. su. 5 nI hatI, te bhA. su. 4 nI karI, te zAstrAnusArI ja hatI.). (2) zrIvIra paramAtmAe potAnI aMtimadezanAmAM bhAvikAsane (arthAt pAMcamA ArAmAM tIrtha saMbaMdhI thanArA vicchedo, AkramaNo ane ArAdhanAmAM thanArA pheraphAro saMbaMdhI bhAvikAsane) batAvatAM kahyuM che ke mArA nirvANa bAda 93 varSe pU. kAlikasUri mahArAja saMvatsarI pAMcamanA badale cothe pravartAvaze.' - bhagavAnanI aMtima dezanAnA nicoDane saMgRhita karatAM pU. kalikAla sarvajJa zrI hemacandrasUri ma. viracita dipotsavakalpamAM uparokta vAta TAMkavAmAM AvI che. te A pramANe che - trinavatyadhikaivarSazatairnavamittaistathA / AcArya kAlikAhvAnA bhaviSyantIndravanditAH // 103 // te ca paryuSaNAparvaM caturthyAM paJcamIdinAt / kAraNAdAnayiSyanti sarvAcAryAnumAnanAt // 104 // artha : (tathA mArA nirvANa bAda) 993 varSe IndrathI vaMdita kAlika nAmanA AcArya thaze. te pU. kAlikasUri mahArAja kAraNa upasthita thate chate sarva AcAryonI anumatithI paryuSaNAparva - saMvatsarI parva paMcamI dinamAMthI cothamAM lAvaze. arthAt saMvatsarI parva bhAdaravA suda - 5 nA sthAne bhA. su. 4 nA pravartAvaze. 91 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) pU. kAlikasUri mahArAje karelo A pheraphAra pAMcamA ArAnA aMta sudhI raheze. ema pravacana parIkSAmAM pU. upA. dharmasAgarajI mahArAja jaNAve che. ........ pravacane paryuSaNAparvaM sammataM-pratItaM tadbhAdrapade mAse catuthIdine'rthAcchrIkAlakAcAryAdArabhya duSprasahaM yAvatsaMpratikAle bhavati, mAdrapadde - mAdrapadravaturtho bhadra - mAtaM tIthamyupAmatvAn ..... (pravacana parIkSA, prata - mA - 2 pR. 406-60) bhAvArtha : pravacanamAM - zAsanamAM paryuSaNAparva (sarvane) bhAdaravA suda - cotha nA dine ja saMmata che. arthAt pU. zrI kAlikasUri mahArAjAthI AraMbhIne pU. A. zrI duprasahasUri ma. sudhI vartamAnakALamAM (pAMcamA ArAmAM) paryuSaNa parva bhAdaravA suda - cothe ja thAya che. bhAdaravA suda - 4 maMgalarUpa che. kAraNa ke (pAMcamA ArAmAM cothamAM) tIrthano svIkAra karyo che. arthAt pAMcamA ArAmAM tIrtha cothamAM che. tethI bhA. su. 4 maMgalarUpa che. (4) dharmasaMgraha graMtha, bhAga - 1, vibhAga - 2 nI 65 mI gAthAnI TIkAmAM paNa A badhI vAto karI che. (5) pAkSika pratikramaNa caturdazIe niyata che. pravacanaparIkSAmAM kahyuM che ke ...... ..... vikSata di pakSapratimaur tavaturvaNyAM niyata ..... (.. prata. pR. 420) ......... vivazatA tithizcaturdazI, sana 2 pravarane pakSiparvanTenaDemamatA ....... (pra. varI. ta. pR. 406). bhAvArtha : vivakSita pAkSika pratikramaNa (pANI) caudasamAM ja niyata che. .... vivakSita caturdazI tithi che, te pravacanamAM - zAsanamAM pAkSikaparva tarIke abhimata che. uparokta zAstrapATho ane zrI siddhacakra pAkSiknA aMzomAM noMdhanIya bAbato :(1) pU. kAlikasUri mahArAjAe saMvatsarI cothanI pravartAvI temAM ekatA karavI ke A. abhayazekhara sUrijI ma. temanI pustikAnA pR. 8 upara jaNAvyA pramANe 92 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka ja divase badhA sAthe saMvatsarI kare emAM ja yugapradhAna zrI kAlikasUri mahArAje sva-para badhAnuM kalyANa joyuM che' - AvuM koI kAraNa nahotuM. paraMtu zAlivAhana rAjA jaina dharmano upAsaka hato. tenA rAjyamAM Indramada parva ujavAto hato. te parva jainono nahoto ajaina lokono hato. te parvamAM loko joDAtA hatA, rAjAne paNa lokAnurodhathI joDAvuM paDatuM hatuM. rAjA jaina hato, tethI tenI ArAdhanA na sIdAya e lakSya hatuM. AvI avasthAmAM potAnI ArAdhanA mATe pU. kAlikasUri ma. ne bhAdaravA suda - chaThThanI saMvatsarI rAkhavA vinaMtI karI hatI. pU. kAlikasUri mahArAje chaThThamAM zAstravacananuM samarthana maLatuM na hovAthI niSedha karyo ane cotha rAkhavAmAM zAstravacana sAthe bAdha Avato nahoto, ane bhagavAne potAnA kevalajJAnanA prakAzamAM je pheraphAra thavAno hato te aMtima dezanAmAM jaNAvyo hato - ItyAdi kAraNosara saMvatsarInI cothe parAvRtti karI. (2) te kALe badhA loko bhAdaravA suda-5 nI saMvatsarInA kAraNe alaga-alaga divase saMvatsarI nahotA karatA, ane tenA kAraNe saMkleza nahoto, ke jethI pU. kAlikasUri mahArAjane ekatA karavA cotha pravartAvI paDe AthI AcAryazrIabhayazekharasUrijInI vAta tadna hakIkata viruddha che. arjano sAthe to ekatA karavAno prazna ja nahoto ne ? (3) pravacana parIkSAmAM pAkSika pratikramaNa (pANI) caturdazI (caudase) ja niyata che, ema spaSTa kahyuM che. AthI ja pU. kalikAla sarvajJazrIe pUnamIyA gacchanI pUname pAkhI karavAnI vAtane zarata mUkIne uDADI dIdhI hatI, te heje samajI zakAya tevI vAta che. (4) A. abhayazekhara sUrijIe potAnI pUstikAnA pRSTha 7-8 upara pU. kAlikasUri mahArAjanA prasaMganI je vAto - dalIlo - kutarko karyA che. te taddana vAhIyAta che, te AgaLanA zAstrapATho ane zrI siddhacakra pAkSikanA aMzo jevAthI samajI zakAze. (5) pravacana parIkSAmAM jaNAvyA pramANe bhA. suda - 4 nI saMvatsarI pAMcamA ArAnA aMta sudhI niyata raheze. temAM pheraphAra karI zakAya ja nahi. kAraNake pAMcamA ArAmAM zAsana cothamAM samAyuM che. ane tethI te siddhAMta che. AthI spaSTa rIte siddha thAya che ke... (1) pAMcamA ArAnA aMta sudhI saMvatsarI bhAdaravA suda-cothe ja raheze. 93 WWW.jainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) udayammi zAstravacanAnusAra udayAt cothe ja saMvatsarI parvanI ArAdhanA mATe ucita che. zAstrasiddha che. (3) bhA. su. pahelI pAMcame saMvatsarI karavAthI saMvatsarInA divasathI ASADha cAturmAsIno divasa atIta pacAsamo divasa hovo joIe ane kArtikI comAsIno divasa anAgata sitteramo hovo joIe - evA samavAyAMga ane paryuSaNAkalpa vagerenA vacanano apalopa thAya che. - zAstra viruddha thAya che. 84 WWW.jainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pariziSTa-11 eka agatyano khulAso eka pakSa taraphathI vAraMvAra apapracAra cAlI rahyo che ke tithino jhaghaDo pU. A. bha. zrI rAmacaMdrasUrijIe cAluM karyo che. paraMtu A vAta hakIkata viruddha che. kAraNake teozrInA janma pUrve parvatithinI kSaya-vRddhi mAnya ja karAtI hatI. paraMtu bhaviSyamAM pU. A. zrI rAmacaMdrasUrijI bananAra (sAta-ATha mahinAnA) bALa tribhuvana pAraNAmAM jhUlato hatA, te vakhate saM. 1952 mAM saMvatsarInI tithinI bAbatamAM sakala saMghathI agala paDIne pU sAgarajI mahArAje peTalAdamAM alaga saMvatsarI karI hatI, tyAre tithino pahelo jhaghaDo thayo hato. saMvatsarInI ArAdhanA aMge saM. 152 sudhI koI ja vivAda nahoto. AthI parvatithiono jhaghaDo pU. A. bha. zrIrAmacaMdrasUrijIe cAlu karyo, ema kahevAmAM ItihAsa sAthe anyAya che. - apamAna che. teozrI jyAre A bhAratabhUmi upara pU. rAmacaMdrasUrijI tarIke vidyamAna nahotA, tyAre paNa parvatithinI kSaya-vRddhinI bAbatamAM ItihAsa judI ja sAkSI pUre che. 1) vi. saM. 1870 nI sAlamAM eka jaina paMcAMga bahAra paDyuM hatuM, temAM parvatithinI kSaya-vRddhi kAyama rAkhavAmAM AvI hatI. 2) tevuM ja paMcAMga vi. saM. 1916nI sAlamAM jaina dIpaka mAsika taraphathI bahAra paDyuM hatuM, jemAM be pAMcama darzAvavAmAM AvI hatI. 3) saM. 1945 mAM sva. pU. AtmArAmajI mahArAjAnA upadezathI tapAgacchanA zrAvaka zA. kezavaja laherAbhAI sAyalAvALAe jaina paMcAMga muMbaI InDiyana prinTiMga presamAM chapAvIne bahAra pADyuM hatuM. temAM saM. 1945 nA varSanI tamAma parvatithinI kSaya-vRddhi kAyama rAkhavAmAM AvI hatI. 4) pU. bApajI mahArAje saM. 1997 mAM vyAkhyAna pATa uparathI jAheramAM khulAso karyo hato ke tamane khabara nahi hoya paNa mArA anubhavanI vAta che.) A vAta saM. 1926 thI 1928 sudhImAM banI che. devasUranA upAzraye nAgorI zALAmAM dharaNendra zrI pUjya (yati) hatA. te vakhate parvatithinI herApherI (pUnamanI vRddhie For Private Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ terazanI vRddhi vagere herApherI) thaI hatI. tyAre pU. mUlacaMdajI mahArAje tathA zrAvaka subAjIe virodha karyo hato. paraMtu ApaNuM baLa ochuM hovAthI ApaNe kaMI karI zakyA nahi ane khoTuM ghUsI gayuM. (vizeSa pariziSTa 3 mAM jovuM). 5) vi. saM. 1952 mAM bhAvanagaranI jainadharmasabhA taraphathI prakAzita thayelA bhIMtIyA paMcAMgamAM bhAdaravA suda-5 kSaya, 4+5 zukravAre saMvatsarI e pramANe darzAvyuM hatuM. A rIte ItihAsa judI ja vAta karatuM hoya ane ItihAsane vikRta rIte rajU karavAmAM Ave, te mahAmRSAvAda nathI to zuM che ? hA, eTalI vAta cokakasa ke vikramanI 19-20 mI sadImAM zAsana sAme ghaNAM AkramaNo AvyA, tyAre te AkramaNone khALavA mATeno siMhaphALo pU. A. bha. zrI rAmacandrasUrijIno hato. teozrImadgI A prazasta pravRttinA kAraNe sahajatAthI puNyaprabhAva vadhato gayo. to sAthe sAthe keTalAkane te puNyaprabhAva eTalIja sAhajikatAthI akaLAmaNarUpa banato gayo, te ja apapracAramAM kAraNa che. A ItihAsasiddha hakIkata tenuM nukazAna zuM thayuM? - keTalAka satya choDIne asatya tarapha gayA. - keTalAya bhavyAtmAo satyathI dUra ja rahyA. WWW.jainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pariziSTa-12 siddhAMtaniSTha pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI dAdAnuM tithi aMge maMtavya saM. 2018 nuM nivedana - saM. 2019 no khulAso - saM. 2020 nA paTTakamAM karelA - khulAsA. (sanmArga pAkSikamAMthI sAbhAra) pUjyapAda premasUridAdA audayika tithi ArAdhanAne ja satya mAnatA hatA. audayika tithi na karavAthI - (1) jinAjJAbhaMga, (2) anavasthA, (3) mithyAtva ane (4) virAdhanA : A cAra pApa lAge che; ema teozrInI aMtaHkaraNathI zraddhA hatI. mATe ja kuMvarajIbhAI ANaMdajI jevA prakhara paMDita zrAvake tA. 31-7-1944 nA eozrI upara grahaNanA viSayano prazna lakhI enuM guru-ziSyabhAve samAdhAna mAgyuM tyAre enA javAbarUpe teozrImade amadAvAda-jJAnamaMdirathI zrA. vada-1 nA suvistRta patra lakhI grahaNa aMgenA zAstrIya samAdhAna uparAMta audayika tithinI zAstrIya praNAlikA paNa lakhI jaNAvI hatI. teozrImade lakhyuM hatuM ke - mArA pratye tame gurubhAva dharAvo cho to have huM tamane jaNAvuM chuM ke tamoe tithicarcAno nirNaya ke je suzrAvaka kasturabhAI lAlabhAI dvArA prasiddha thayo che, te vAMcazo ane vicArazo. ArAdhaka AtmAonA sadbhAgye sAco nirNaya thavA pAmyo che. Avo spaSTa nirNaya meLavI ApavAno suyaza suthAvaka kasturabhAI lAlabhAIne ghaTe che. prophesara vaidya jevA madhyasthane lAvIne zrI jainazAsananI AjJA mujabano nirNaya lAvI ApavAmAM suzrAvaka kasturabhAIe zrI jainazAsananI anupama sevA bajAvI che. AvI sevA bajAvavAnuM sAmarthya temanAmAM hatuM ane te sAmarthyano teoe sArAmAM sAro sadupayoga karyo che. suzrAvaka kasturabhAIe potAnA sAmarthyano sadupayoga karI meLavI Apelo sAco nirNaya vAMcI, vicArI amalamAM mUkavA jevo che. e nirNaya mujaba cAlavAmAM dareke dareka tithinuM ArAdhana AjJA mujaba thAya che ane mahattvanA parvanI virAdhanAthI paNa sArI rItie bacI zakAya che. teozrImada kuMvarajIbhAI upara temanA potAnA ja lakhANanI sAkSI jaNAvatAM WWW.jainelibrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLa lakhyuM hatuM ke - varSo pUrve tame paNa cothanI virAdhanA na thAya te mATe zrI jainadharma prakAzanA 1952 nA caitra suda-15 nA aMkamAM lakhI cUkyA cho ke - * * suda-5nI kriyA suda-4the karavI ane sudI-4 tathA sudI-5 bhegA gaNavA. saMvatsarI, udayatithi caturthI zukravAre ja karavI ane bAre tithimAM hAni na thavA mATe suda-5nI kriyA te divase ja karIne suda-5 no samAveza temAM karavo. e ja patramAM pUjyazrIe kuMvarajIbhAInA audayika tithinI mAnyatA aMgenA lakhANonI vadhu sAkSIo paNa lakhI jaNAvI hatI. jevI ke - 1) mahAvIra jayaMti suda-13 je vAstavika che te divase karavI yogya ke kRtrima banAvelI bIjI tarase karavI yogya ? ane temane jaNAvyuM hatuM ke - AthI spaSTa che ke - caMDAzuMcaMDa paMcAMgamAM AvatI bhAdaravA suda-4 audayika hoya to na virAdhAya enuM tamane lakSya hatuM - kalyANaka tithi paNa audayikI - sAcI ja ArAdhavI joIe enI tamane kALajI hatI. Avelo nirNaya e ja sAcA mArganuM samarthana kare che to pachI tamo zA mATe lokaherImAM paDI satyane virAdho cho ?" 2) 1945 nI sAlamAM sAyalAnA suzrAvake eka paMcAMga bahAra pADI, temAM parvatithionI paNa kSayavRddhi lakhI che. teno tame svIkAra karI tene upakAraka jaNAvela che. A badhuM vicArI satyane samajo ane svIkAro, evI AzA huM rAkhuM to e vadhAre paDatI nathI ja. vi. saM. 2018mAM teozrI rAjasthAna-jAvAlamAM cAturmAsa rahyA hatA. tyAre cAturmAsanA aMte kArtikI pUnamano kSaya AvatAM teozrImade potAnI sahI sAthe eka khulAso lakhI divyadarzana Adi sAmayikomAM prasiddha karAvyo hato. divyadarzana tA. 27-10-196ra nA pRSTha-40 upara pahelI kolamamAM A khulAso chapAyo che, te akSarazaH A mujaba che. pU. AcAryadevazrIno kArataka-15 aMge khulAso pU. siddhAnta mahodadhi AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA taraphathI zrIsaMghane jaNAvavAnuM ke vi. saM. 201lmAM kArtika suda-15no kSaya hovAthI tA. 1111-1962, ravivAre caudasa-pUnama bhegA che. AthI te divase kArtikI pUnamanI zrI 98 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siddhagirijInI athavA girirAjanA paTanI yAtrA karavI. kema ke - pUrve comAsI pUnamanI hatI ane kArtika pUrNimAnI yAtrAno mahimA te vakhate paNa hato ja. vaLI te divase audayika caturdazI hoIne comAsI pratikramaNa Adi paNa te divase ja karavuM ane kA. va. 1 somavAre, savAre comAsuM badalavAnuM rAkhavuM. te mujaba comAsI caudasa ane kArtikI pUnama baMne tithio saMbaMdhI ArAdhanAo eka ja divase karavAnuM jaNAvela. savAre kArtikI pUnama nimittaka zatrujya paTa juhAravAnuM, sAMje comAsI caudasa nimittaka comAsI pratikramaNa karavAnuM ane bIjA divase comAsuM badalavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM hatuM. teozrImadgI tithi aMge zAstrIya mAnyatA zuM hatI ane e mAnyatAnI surakSA mATenI bhAvanA kevI hatI teno AnAthI zreSTha kyo purAvo hoI zake ? tyArabAda vi. saM. 2020mAM piMDavADA mukAme teozrIe tithi viSayaka ApavAdika AcaraNAne jAhera karato eka paTTaka banAvyo hato. temAM paNa tithi aMge zAstrIyasatya ane zAstramAnya paraMparA zuM che enuM spaSTa akSaromAM lakhANa che jenA para teozrImadgI sahI che ane te samaye sva-samudAya ane sva-pakSamAM rahela sarvaAcAryo tathA padasthAnI paNa sahI che. A rahyA e paTTakamAM pU. A. zrI. premasUridAdAnI zAstrIya mAnyatAne rajU karatA zabdo : tithirina ane parvArAdhana bAbatamAM zrI saMghamAnya paMcAMgamAM batAvelI sarva parvAparva tithionI kSaya-vRddhi yathAvat mAnya rAkhIne ApaNe je rIte 'udayami' tathA 'kSaye pUrvA.' nA niyama anusAra tithidina ane ArAdhanAdina nakkI karIe chIe te zAstrAnusArI che. temaja zAstramAnya prAcIna paraMparAnusArI che. lavAdI carcAmAM tevA prakArano nirNaya AvI ja gayelo che. (pahelo pariccheda) pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAja Adi pUjyoe sahI karIne mAnya karela A paTTakanA pahelA paricchedathI nIce mujabanA muddAo teozrInI zAstra mAnyatA rUpe prasthApita thAya che. 1 - tithidina ane parvArAdhananI bAbatamAM zrI saMghamAnya paMcAMgane yathAvat mAnya rAkhavuM joIe. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 - eTale ke saMghe mAnya karelA paMcAMgamAM batAvelI saghaLIya parva ane aparvatithionI kSaya-vRddhi jema batAvI hoya tema ja mAnya rAkhavI joIe. 3- saMghamAnya paMcAMgamAM je divase je tithine auyika batAvI hoya te ja divase tenI ArAdhanA karavI joIe. kAraNa ke 'udayaMmi' zlokamAM ema ja karavAnuM kaheluM che. 4 - saMghamAnya paMcAMgamAM je tithino kSaya batAvelo hoya te tithinI ArAdhanA 'kSaye pUrvA.' sUtramAM batAvelA niyamAnusAra pahelI (pUrvanI) tithinA divase karavI joIe. 5- saMghamAnya paMcAMgamAM je tithinI vRddhi batAvelI hoya te tithinI ArAdhanA 'vRddho tathottarA.' sUtramAM batAvelA niyamAnusAra pachInA eTale bIjA divase karavI joIe. 6- upara mujaba tithino divasa nakkI karavo ane tenI ArAdhanA nakkI karavI e zAstrAnusArI che. 7- upara mujaba tithino divasa nakkI karavo ane tenI ArAdhanA nakkI karavI e zAstramAnya prAcIna paraMparAnusArI paNa che. 8- upara mujabanI tithidina ane ArAdhanAnI paddhati zAstrAnusArI temaja zAstramAnya prAcIna paraMparAnusArI che, evo lavAdI carcAno nirNaya paNa AvI ja gayelo che. e uparAMta pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAje e ja paTTakamAM trIjA paricchedamAM spaSTa akSaromAM autsargika AjJArUpa zAstrIya mAnyatAne jaNAvatAM lakhyuM che ke - mATe zrI saMghamAnya paMcAMgamAM jyAre jyAre bhAdaravA sudI-5nI kSaya-vRddhi Ave tyAre tyAre te kSaya-vRddhi kAyama rAkhIne ja paMcAMganI udayAt bhAdaravA sudI cothe zrI saMvatsarI karavAnI ane te ja pramANe bAkInA 12 parvImAMnI tithio ane kalyANakAdinI sarva tithio paNa paMcAMgamAM batAvyA mujaba mAnya rAkhIne ArAdhanA karavAnI che. eTale pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAe A paTTaka dvArA evI AjJA karI che ke - 1 - saMghamAnya paMcAMgamAM jyAre jyAre bhAdaravA sudI-5nI kSaya-vRddhi Ave tyAre 100 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre te kSaya-vRddhi kAyama rAkhavI. (bhA. su. panA kSaye cothano ke trIjano ke chaThano kSaya na karavo. e ja rIte bhA. su. panI vRddhie cothanI ke trIjanI ke chaThanI vRddhi paNa na karavI. eTale ke bhA. su. panA kSaye bhA.su. panI ArAdhanA audayika bhA.su. 4 nA divase cothanI sAthosAtha karavI. temaja bhA. su. panI vRddhie bhA.su. panI ArAdhanA bhA. su. bIjI pAMcame karavI.) - 2 - ahIM zabdaracanAmAM jyAre jyAre tyAre tyAre ema lakhANa hoI bhaviSyamAM AvanAra dareka bhA. su. panA kSaya-vRddhinA prasaMge tenI kSaya-vRddhi yathAvat mAnya rAkhavAno temano Adeza che - ema spaSTa rIte phalita thAya che. 3 - bhA. su. panI kSaya-vRddhi jyAre jyAre Ave tyAre tyAre tene yathAvat kAyama rAkhIne (pAMcama kAyama rAkhavAnI vAta nathI paNa pAMcamanI kSaya-vRddhi kAyama rAkhavAnI vAta che.) paMcAMganI udayAt bhAdaravA sudI cothe zrI saMvatsarI karavI. (paNa bhA. suda trIje ke bhA. suda pahelI pAMcame saMvatsarI na karavI.) evuM teozrInuM spaSTa pharamAna che ane kSaya pAmela pAMcamanI ArAdhanA audayika cothanA divase tenI sAthe karavI ane vRddhi pAmela pAMcamanI ArAdhanA bIjI pAMcamanA divase karavAnI che. 4 - e ja niyamAnusAra bAkInI 12 parvamAMnI tithio eTale ke bIjapAMcama-AThama-agiyArasa-caudasa-pUnama-amAsa A bAre parvatithionI jyAre paNa kSaya-vRddhi Ave tyAre te kSaya-vRddhine yathAvat jALavIne 'kSaye pUrvA.' ane vRddha uttarA." nA niyama mujaba ArAdhanA karavI. eTale bIjanA kSaye ekamanA divase audayika ekama uparAMta kSaya pAmela bIjanI ArAdhanA karavI. pAMcamanA kSaye cothanA divase audayika cotha uparAMta kSaya pAmela pAMcamanI ArAdhanA karavI. AThamanA kSaye sAtamanA divase audayika sAtama uparAMta kSaya pAmela AThamanI ArAdhanA karavI. agiyArasanA kSaye dasamanA divase audayika dasama uparAMta kSaya pAmela agiyArasanI ArAdhanA karavI. caudasanA kSaye terasanA divase audayika terasa uparAMta kSaya pAmela caudasanI ArAdhanA karavI. For Private? Ofersonal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUnama/amAsanA kSaye caudasanA divase audayika caudasa uparAMta kSaya pAmela pUnama/amAsanI ArAdhanA karavI. e ja rIte... - bIjanI vRddhie be bIja paikI pahelI bIja choDIne bIjI bIjanA divase bIjanI ArAdhanA karavI. - pAMcamanI vRddhie be pAMcama paikI pahelI pAMcama choDIne bIjI pAMcamanA divase pAMcamanI ArAdhanA karavI. - AThamanI vRddhie be AThama paikI pahelI AThama choDIne bIjI AThamanA divase AThamanI ArAdhanA karavI. - agiyArasanI vRddhie be agiyArasa paikI pahelI agiyArasa choDIne bIjI agiyArasanA divase agiyArasanI ArAdhanA karavI. - caudasanI vRddhie be caudasa paikI pahelI caudasa choDIne bIjI caudasanA divase caudasanI ArAdhanA karavI. - pUnama-amAsanI vRddhie be pUnama/amAsa paikI pahelI pUnama/amAsa choDIne bIjI pUnama, amAsanA divase pUnama/amAsanI ArAdhanA karavI. evI pU A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjanI zAstrIya mAnyatA ane AjJA che. taduparAMta - 5 - kalyANaka AdinI badhI ja tithio (covIze tIrthakaronA maLI 120 kalyANako temaja vIza viharamAna jinanAM 5 kalyANako ane anya ArAdhya tithio jevI ke - jinAlaya sAlagIrI, guru svargArohaNa tithi - saMgha upadhAnanI mALAnI tithi vagere, vagare) paNa saMghamAnya paMcAMgamAM batAvyA mujaba yathAvat kSaya-vRddhi mAnya rAkhIne ja enI ArAdhanA karavAnI. eTale zrI pArzvanAtha prabhunA janma-dIkSA kalyANayukta poSa-dasamInI ArAdhanA, phAgaNa suda-13 cha gAunI yAtrA, akSayatRtIyA parva, prabhuzrI mahAvIra janmakalyANaka, zrI zatruMjaya mahAtIrtha Adi grAma-nagara-tIrthanA jinAlayonI sAlagIrI Adi darekanA divaso saMghamAnya paMcAMgamAM batAvyA mujaba yathAvat kSaya-vRddhi mAnya rAkhIne ja enI ArAdhanA karavAnI. 102 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - pUjyapAda zrIjIno A paTTaka keTalo spaSTa dIvA jevo tejasvI prakAza pAthare che te A uparathI samajI zakAya tema che. A paTTakanA bIjA paricchedamAM teozrImade apavAdika rIte pUnama/amAsanI kSaya/vRddhie terasanI kSaya/vRddhi karavI evuM je sUcana karela che, te paNa vizeSaNa viziSTa karela che. teozrIe A vidhAna karatAM pUrve jaNAvyuM che ke - Ama chatAM paNa, abhiyogAdi kAraNe, apavAdapade, parUpe ApaNe nirNaya karIe chIe ke - bhaviSyamAM salakazrI zramaNa saMgha ekamate A bAbatano zAstrIya sarvamAnya nirNaya karI tene amalI banAve nahi tyAM sudhIne mATe, zrI saMghamAnya paMcAMgamAM jyAre jyAre pUnama-amAsanI kSaya-vRddhi Ave tyAre terasanI kSaya-vRddhi karavI ke jethI sakala zrIsaMghamAM caudasa, pUnama ane amAsanI ArAdhanAnI kriyA eka divase thAya. A eka ApavAdika AcaraNA che. enAthI spaSTa thAya che ke - 1) abhiyogAdi kAraNe A nirNaya karAyo che. 2) apavAdapade A nirNaya karAyo che. 3) paTTaka rUpe bhaviSyamAM sakalathI zramaNa saMgha ekamate A bAbatano zAstrIya sarvamAnya nirNaya karI tene amalI banAve nahi tyAM sudhIne mATe A nirNaya karAyo che, kAyama mATe nahi. 4) A eka ApavAdika AcaraNA che - ema paricchedanA aMte pUrve kaheluM hovA chatAM pharIthI darzAvavAmAM AvyuM che. vi. saM. 2020 no A paTTaka upara pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA Adi sva-samudAyanA temaja sva-pakSamAM rahelA sarva padasthoe sahI karI hatI ane te jaina pravacana-divyadarzanAdi patromAM akSarazaH chapAyo hato. (divyadarzana tA. 20-6-1964, pR 230) A paTTaka para sahI karanArAmAM pU. A. zrI vijaya dAnasUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyanA pU. A. zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAja, pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja, pU. A. zrI jaMbU sU ma., pU. A. zrI. bhuvana sU ma., pU. A. zrI. yazodeva sU. ma. vagere temaja pU. paM. zrI bhAnuvijayajI (pU. A. zrI 103 WWW.jainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuvanabhAnusUrijI mahArAja) Adi pado hatA. pU. A. zrI vi. bhadrasUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyavatI teozrIjI, pU. A. zrI vi. kArasUrijI ma. AdinI sahIo hatI. pU. A. zrI vijaya labdhisUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyavatI pU. A. bha. zrI vijaya lakSmaNasUrijI ma. AdinI sahIo hatI. pU. A.bha.zrI. vijaya siddhisUrIzvarajI mahArAjAnA samudayAvatI pU. A. zrI vi. manoharasUrijI ma., pU.paM. zrI bhadraMkara vi. ma., pU.paM. zrI vibudha vi. ma. (baMne tyArabAda AcArya) nI sahIo hatI. pU. A. zrI vijaya kanakasUrIzvarajI mahArAja (vAgaDavALA) nA samudAyavatI pU. A. zrI vi. devendrasUrijI mahArAjanI sahI hatI. pU. A. zrI vijaya zAMticaMdrasUrijI ma. Adi temaja pU. A. zrI vijaya amRtasUrijI ma. Adie zrAvaNa vadamAM A paTTakane svIkRti ApI hatI. 2020 no paTTaka niSNabhAvI zA mATe ? hAlanA tabakke A paTTakamAM jaNAvela ApavAdika AcaraNAnA amalanA koI saMyoga vidyamAna na hovAthI e kalamano koI upayoga rahyo nathI. kAraNa ke je abhiyogAdi kAraNe A ApavAdika AcaraNA paTTakarUpe karAI hatI te abhiyogAdi kAraNo have rahyAM nathI. A paTTakane mAnya karanArA ane varSo sudhI amala karanArA AcAryo paikI ja keTalAka AcAryoe vi. saM. 2042 mAM A ja paTTakanI autsargika AjJAdarzaka kalamono ekatarapha bhaMga karI aMdaroaMdara bhegA thaI paTTakanI maryAdAthI bahAra jaI navI ja AcaraNAno prAraMbha karI dIdho, tyArathI ja A paTTakanI ApavAdika AcaraNAnI A kalama nimrabhAvI banI javA pAmI hatI. chatAMya pAMceka varSa sudhI sudhArAnI rAha joyA bAda paNa koI sudhAro na dekhAtAM pUjyapAda zrI premasUridAdAnA paTTAlaMkAra pUjyapAda A. zrI rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAje pUnama/amAsanI kSaya-vRddhie terasanI kSaya/vRddhi karavAnI e ApavAdika AcaraNAno vidhivat tyAga karI pUjyapAda AcArya zrI premasUridAdAnI pUnama / amAsanI kSayavRddhine yathAvat mAnya rAkhavAnI autsargika AjJAno amala karavAno pharIthI prAraMbha karyo hato. jene vividha samudAyanA pUjyoe vadhAvI lIdho hato. pUjyapAda AcArya bhagavaMtazrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnuM tithi aMge zuM maMtavya hatuM te ATalA purAvAo jotAM atyaMta spaSTa thaI jAya che. eTaluM ja nahi paNa 104 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A paTTakanI bhASA vAMcatAM teozrImadbhI atyaMta bhavabhIrutA, saMvignatA, gItArthatA koI paNa prakAranI jAtaprazaMsA ke ApabaDAI karyA vinA ja hIrAnA tejanI jema svayaM jhaLakI uThI che. emanA vidhAnomAM kyAMya sva-para AtmavaMcanAno aMza paNa dekhAto nathI. Ama hovA chatAM game te kAraNe Aje "A mAnyatA khoTI che, zAstraviruddha che, klezakArI che, saMzaikyanI ghAtaka che, jaina TIppaNAne anusArI nathI, evI evI vAtono pracAra jorazorathI thato dekhAya che. keTalAka to AgaLa vadhIne tithi e siddhAMta nathI, tithi to sAmAcArI che, emAM game tyAre game te rItanA pheraphAro karI zakAya, tithi nirNaya aMgenAM zAstravacano e dravyasatya che, (kAlpanika) saMgha aikya (=potAnI sAthe eka AcaraNA karatA varganI khoTI paNa mAnyatA) e bhAva satya che, AvA (kAlpanika) saMgha aikyarUpa bhAvasatya (!) khAtara zAstrIya vacanorapadravyasatya (!) choDI zakAya ?" evI vAto paNa pracArI rahyA che. AvI viSama paristhitimAM jene tithinA viSayamAM bhAvasatya pAmavuM che tene mATe pU. A. zrI. vi. prema sU. ma. nA paTTakanA A zabdo parama AdhAra bane tevA che. divyadarzana varSa -10, aMka-35 zanivAra, tA. 2-6-1962, pRSTha-1 parathI uddhata tithi saMbaMdhita zrI premasUri dAdAnuM nivedana parama pUjyapAda siddhAnta mahodadhi gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja sAhebanuM nivedana tithicarcA bAbatamAM tithi ApaNI ja sAcI che, temAM zaMkA ja nathI. paraMtu sakala saMghanA aikyanI AvazyakatA sahu koI jANe che. tethI koI vakhate kadAca kAMI vicAra karavAno prasaMga ubho thAya to te vakhate huM AcAryazrI rAmacaMdrasUrIzvarajI salAha-saMmatithI karavAno chuM. saMvata-2018 nA caitra vada-5, budhavAra tA. 25-4-196ra samaya : bapore 2-39 sthaLa : dAnasUrIzvarajI jJAnamaMdira, kAlupura, amadAvAda - 1. For Privdo Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * * 365 divyadarzana tA. 27-12-62, pRSTha-40 para chapAyela pU. A. zrI. vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnA kArataka pUnama aMgeno sattAvAra khulAsAnI akSaraza: nakala pU. AcAryadevazrIno kArataka-15 aMge khulAso pU. siddhAnta mahodadhi AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjA taraphathI zrIsaMghane jaNAvavAnuM ke vi. saM. 2019 mAM kArtika suda-15 no kSaya hovAthI tA. 11-11-1962, ravivAre caudasa-pUnama bhegA che, AthI te divase savAre kArtikI pUnamanI zrI siddhagirijInI athavA girirAjanA paTanI yAtrA karavI. kema ke pUrve comAsI pUnamanI hatI ane kArtika pUrNimAnI yAtrAno mahimA te vakhate paNa hato ja. vaLI te divase audayika caturdazI hoIne comAsI pratikramaNa Adi paNa te divase ja karavuM ane kA. va. 1, somavAre savAre comAsu badalavAnuM rAkhavuM. divyadarzana tA. 20-6-1964, pR. 230 parathI vi. saM. 2020 nA paTTakanI akSarazaH nakala tithinI ArAdhanAdi aMge piMDavADAmAM thayelA paTTakanI sattAvAra jAherAta piMDavADA vi. saM. 2020, poSa vada-5, tA. 4-1-1964, zanivAra, samaya : sAMje 4-45 vAge tithidina ane parvArAdhana bAbatamAM zrI saMghamAnya paMcAMgamAM batAvelI sarva parvAparva tithionI kSaya-vRddhi yathAvat mAnya rAkhIne ApaNe je rItie udayami. tathA kSaye pUrvA. nA niyama anusAra tithidina ane arAdhanA dina nakkI karIe chIe te zAstrAnusArI che. temaja zAstramAnya prAcIna paraMparAnusArI che. lavAdI carcAmAM tevA prakArano nirNaya paNa AvI ja gayelo che. Ama chatAM paNa abhiyogAdi kAraNe, apavAdapade paTTakarUpe ApaNe nirNaya karIe chIe ke - bhaviSyamAM sakala zrI zramaNasaMgha ekamate A bAbatano zAstrIya sarvamAnya nirNaya karI tene amalI banAve nahi tyAM sudhI mATe, zrI saMghamAnya paMcAMgamAM jyAre jyAre pUnama-amAsanI kSaya-vRddhi Ave tyAre tyAre terasanI kSaya-vRddhi karavI ke jethI sakala zrI saMghamAM caudasa, pUnama ane amAsanI ArAdhanAnI kriyA eka divase thAya. A eka ApavAdika AcaraNA che. mATe zrI saMghamAnya paMcAMgamAM jyAre jyAre bhAdaravA sudi pAMcamanI kSaya-vRddhi Ave tyAre tyAre te kSaya-vRddhi kAyama rAkhIne ja paMcAMganI udayAt bhAdaravA sudi cothe zrIsaMvatsarI karavAnI che ane te ja pramANe 106 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAkInI bAra parvI mAMnI tithio tathA kalyANaka AdinI sarva tithio paNa paMcAMgamAM batAvyA mujaba mAnya rAkhIne ja ArAdhanA karavAnI che. A paTTaka mujaba ApaNe tathA ApaNA AjJAvartI sarva sAdhu-sAdhvIe upara jaNAvyA mujabano zrIsaMghano nirNaya thAya nahiM tyAM sudhI A pramANe ja vartavAnuM che. A.vijaya bhadrasUri 6. vijaya OMkArasUri paM. merUvijaya (sva.) paM. suMdaravijaya paM. caraNavijaya vijaya bhuvanasUri vijaya yazodevasUri vijaya premasUri vijaya rAmacaMdrasUri vijaya jaMbUsUri uM. dharmavijaya gaNi . cAritravijaya paM. puSpavijaya paM. kaivalyavijaya paM. bhaktivijaya paM. mAnavijaya paM. kanakavijaya paM. kAMtivijaya paM. bhadraMkaravijaya paM. vardhamAna vijaya paM. mRgAMkavijaya paM. sudarzanavijaya paM. hemaMtavijaya paM. muktivijaya paM. bhAnuvijaya paM. vivijaya vijaya lakSmaNasUri vijaya bhuvanatilakasUri paM. pravINavijaya paM. vikramavijaya paM. padmavijaya paM. bhadraMkaravijaya paM. cidAnaMdavijaya 5. malayavijaya paM. jayaMtavijaya paM. zaitavijaya paM. trilocanavijaya paM. himAMzuvijaya paM. mAnatuMgavijaya - u. jayaMtavijaya paM. navinavijaya paM. bhadraMkaravijaya paM. kIrtivijaya paM. vibudhavijaya vijaya manohararasUri (sva.) paM. dIpavijaya (vijaya devendrasUri) A paTTakano amala vi. saM. 2020 nA jeTha sudi-4, tA. 13 mI juna, sane 1964 ne zanivArathI thAya che. jaina pravacana varSa -35, aMka 34, pR.296 parathI be samudAyo dvArA vi. saM. 2020 no paTTaka svIkAraryAnA nivedananI akSarazaH nakala piMDavADAmAM tithi bAbata ghaDAyelA paTTakamAM amoe mArgarakSAnA hetuthI ja atyAra sudhI sahI karI nahotI. paraMtu paTTaka jAhera thayA pachIthI je vAtAvaraNa pedA thavA pAmyuM che, te jotAM pU. paramazAsanaprabhAvaka, vyAkhyAnavAcaspati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI hArdika IcchAne lakSyamAM rAkhIne mArgarakSAnA hetuthI ja amoe majakUra paTTakano svIkAra karyo che. 10) Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ li. pU. A. zrI vijaya amRtasUrijI mahArAja AcArya vijaya zAMticaMdrasUri da. muni jinendravijaya sahI da. pote vi. saM. 2020 nA zrAvaNa vada-13 saM. 2020 nA zrAvaNa vadi-14 tA. 4-9-1964, zukravAra, saMvegI upAzraya, zanivAra, borasada. vaDhavANa zahera. paM. kaMcanavi. gaNi, paM. bhuvanavi. gaNi 5. sohanavi. gaNi, paM. sujJAnavi. gaNi paM. raMjanavi. gaNi pU. gurudevanI AjJAthI prakAzako : zAha ramaNalAla vajecaMda khaMbhAtavALA - The. jhaverIvADa, amadAvAda. zAha cImanalAla nAthAlAla (zrIkAMta) - The. TaMkazALa, amadAvAda. 10/ WWW.jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhvAda = anekAMtavAdanuM svachUpa syAdvAda eTale apekSAvAda. apekSA enuM nAma ke je yuktithI siddha thAya ane tattvanA thathAvasthita svarUpa sudhI laI jAya. samya ekAMta vinA syAdvAda = anekAMtavAda hoI ja na zake. eka ja vyakti putra paNa hoI zake, pati paNa hoI zake, pitA paNa hoI zake, paNa e putra hoya to enA mAta-pitAno ja hoI zake. e pati hoya to enI patnIno ja hoI zake, e pitA hoya to enA putra-putrIno ja hoI zake. e kAkA hoya to enA bhatrIjAno ja hoI zake ane mAmA hoya to enA bhANIyAno ja hoI zake, e eka ja vyaktimAM ekasAthe aneka saMbaMdho (dharmo) hovA chatAM cokkasa vyakti sAthe to koI eka cokkasa saMbaMdha ja hoI zake. A ja syAdvAdamAM rahelo samyaka ekAntache. te ja rIte 'saMsArasukha ekAMte heya che' evo pariNAma AtmasAt thAya tyAre ja nikAcita bhogavalI karmanA yoge saMsArasukhamAM pravRtti karatA AkSepakajJAnanA dhaNIo (chaThThI daSTinA sAdhako) nirjarA sAdhI zake, anyathAnahi. 'Azrava sarvathA heya che' ane 'samakiti mATe je AzravanA sthAno che, te saMvaranA sthAno che? - A baMne vAkyo paNa 'samyapha ekAMta pUrvaka ja anekAMtavAdanI pravRtti hoya che' e siddhAMtanI sAkSI pUre che. je apekSA vastunA yathAvasthita svarUpa sudhI pahoMcADe nahi, satya-asatyanA bhedane naSTa kare, te anekAMta nathI paraMtu anekAMtAbhAsa (banAvaTI anekAMta) che. - pU. kAlikasUri mahArAjAe pAMcamanA badale cothanI pravartAvelI saMvatsarI apekSAe sAmAcArI ane 'amuka varSa pU.kAlika sUri ma. saMvatsarI pAMcamanA badale cothe pravartAvaze' ItyAkAraka prabhuvacananA anusaMdhAnapUrvaka pravartelI cothanI saMvatsarI apekSAe siddhAMta bane che. ane A pheraphAra pAMcamA ArAnA aMta sudhI niyata che, te apekSAe paNa te siddhAMta che - A ja syAdvAda = anekAMtavAda che. udayagatA bhA.su. 4 ne choDI bhAdaravA suda-pAMcame saMvatsarI karavI, te siddhAMtabhaMga che - anekAMtAbhAsa che. je apekSAe badhAnI vAta sAcI hoya to * jamAlI-gozAlAno mata paNa sAco mAnavo paDaze. * sthAnakavAsI, digaMbaro, terApaMthIonI vAto paNa sAcI banI jaze. - aMcalagaccha, pAyacaMdagaccha ane kharatara-gacchavALAnI vAto paNa khoTI kahI zakAze nahi. to pachI zAstrakAra paramarSioe je satya-asatyanA bhedo spaSTa karyA che, te nirarthaka nIvaDaze. udayagatA bhA.su. 4 ne choDI bhA.su. pAMcame saMvatsarI karavI e siddhAMta bhaMga che = anekAMtAbhAsa che. mATe ja ApaNe bhA.su. 5 nA saMvatsarI karanArA sthAnakavAsI-terApaMthIaMcalagaccha ane pAyajaMdagaccha saMpradAyo ane gacchone siddhAMtano bhaMga karanArA-anekAMtAbhAsI tarIke oLakhAvIe chIe. to udayagatA bhA. suda-4 ne choDI bhA.su. pahelI pAMcame (phaltha napuMsaka pAMcame) je ApaNe saMvatsarI karIe to ApaNe kevA gaNAIe? e zuM vicAravA yogya nathI? Jain education internationa Torrnivale personaru www.jamehorary.org Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vithi-ArAdhanA mATenI zAstrANA 1) udayammi jA tihi sA pramANamiarai kiirmaanniio| ANAbhaMgaNavatthA-micchatta-virAhaNaM paave|| udayamAM je tithihoya te pramANa che. (arthAt sUryodaya samaye je tithi hoya te ArAdhanA mATe pramANa che.) bIjI karavAthI AjJAbhaMga, anavasthA, mithyAtva, ane virAdhanA A cAra doSa lAge che. 2) kSaye pUrvAtithi: kAryA vRddhau kAryA tthottraa| zrIvIramokSakalyANaM kAryaM lokaanugairih|| tithino kSaya AvatAM (tenI ArAdhanA) pUrvatithimAM ane vRddhi AvatAM tenI ArAdhanA pahelI choDIne) bIjImAM karavI. tathA zrIvIranirvANa kalyANaka lokadIvALI anusAra karavuM. noMdha: 1) cAlu varSe vi.saM. 2061 mAM saMghamAnya janmabhUmi paMcAMgamAM udayA bhAdaravA suda - cothasaMvatsarI mahAparva) budhavAra, tA. 7-9-2005 nA roja che. 2) janmabhUmi paMcAMgamAM bhA.suda-5 nI vRddhi che. bhAdaravA suda-3 nI vRddhi nathI. 3) janmabhUmi paMcAMgamAM guruvAra, tA. 8-9-2005 nA roja pahelI pAMcama che. bhAda. suda-4 nathI. pahelI pAMcame saMvatsarI karavAthI virAdhanAdi doSo lAge che. www.jainelibrary