________________
સર્વલક્ષણો ઘટતાં હોય, તો પણ તેને વાસ્તવિક સ્વરૂપની આચરણા કહી શકાય જ નહિ. આથી પ્રાચનિક એટલે વિદ્યમાન બહુ આગમોના જાણ એવા પણ પુરૂષોની પ્રવૃત્તિને શાસ્ત્રથી અવિરુદ્ધ હોય તો જ પ્રમાણ માનવું, એવું શ્રીભગવતી
સૂત્રની વૃત્તિમાં ફરમાવેલું છે. એકતિથિપક્ષનું પર્વતિથિઓના દિવસોના સંબંધનું મંતવ્ય શાસ્ત્રથી વિરુદ્ધ છે. કારણ
કે....
(અ) પર્વતિથિઓ સૂર્યોદય સ્પર્શની મળે ત્યાં સુધી તો સૂર્યોદય સ્પર્શની જ લેવી
જોઈએ, એવી શાસ્ત્રની આજ્ઞા છે. જ્યારે એકતિથિપક્ષ પૂનમ કે અમાસની વૃદ્ધિએ પ્રથમા પૂર્ણિમાએ કે પ્રથમા અમાવાસ્યાએ ચતુર્દશી માનવાનું કહે છે. અને ભાદરવા સુદ ૫ ની વૃદ્ધિએ પ્રથમા પંચમીએ ચતુર્થી માનવાનું કહે છે. પૂનમ કે અમાસની વૃદ્ધિએ ચૌદસ અને ભાદરવા સુદ ૫ ની વૃદ્ધિએ ભાદરવા સુદ-૪ નિયમા સૂર્યોદય સ્પર્શની પ્રાપ્ત થાય છે. - એટલે પહેલી પૂનમ કે પહેલી અમાસે ચૌદસ માનવી અને ભાદરવા સુદ પહેલી પાંચમે ભા. સુ. ૪ માનવી એ, આ રીતિએ પણ આજ્ઞાવિરુદ્ધ - શાસ્ત્રવિરુદ્ધ જ
છે.
(બ) વળી શાસ્ત્રની આશા એવી પણ છે કે જે જેમાં ન હોય તેને તેમાં માનવું
એ આરોપ છે. અને આરોપ એ મિથ્યાજ્ઞાન છે, માટે આરોપ દ્વારા પર્વદિનનું
નિયતપણું કરી શકાય જ નહિ. હવે જૂઓ કે, પહેલી પૂનમે કે પહેલી અમાસે ચૌદસના ભોગની તથા ભાદરવા સુદ
પહેલી પાંચમે ભાદરવા સુદ ૪ ના ભોગની ગંધ સરખી પણ હોઈ શકે જ નહિ. એટલે પહેલી પૂનમે કે અમાસે ચૌદસ માનવી તથા ભાદરવા સુદ પહેલી પાંચમે ચોથ માનવી એ મિથ્યાજ્ઞાનરૂપ આરોપ જ છે. અને તેથી
જ શાસ્ત્રવિરુદ્ધ છે. (ક) વળી શાસ્ત્રની આજ્ઞા છે કે પાક્ષિક કૃત્યને માટે પંદરમી તિથિને લંઘાય
નહિ, ચોમાસીને માટે ચોથા માસની ત્રીસમી તિથિને લંધાય નહિ, અને સંવત્સરીને માટે બારમા માસની ત્રીસમી તિથિને લંઘાય નહિ. (આ વાત
સંજવલનાદિ કષાયોના ઉદયની વાતમાં આવે છે.) પહેલી પૂનમે કે પહેલી અમાસે પાક્ષિક અગર ચાતુમાર્મિક કરવાથી પંદરમી તિથિ
૮૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
