________________
અગર ચોથા માસની ત્રીસમી તિથિ લંઘાય છે. અને ભાદરવા સુદ પહેલી પાંચમે ચોથ માનવાથી બારમા માસની ત્રીસમી એટલે સંવત્સરની ત્રણસો સાઈઠમી તિથિ લંઘાય છે. આથી પણ એકતિથિપક્ષની માન્યતા શાસ્ત્રવિરુદ્ધ
છે, એમ સાબીત થાય છે. (ડ) વળી શાસ્ત્રની આજ્ઞા એવી પણ છે કે – કલ્યાણક તિથિઓ પણ પર્વતિથિઓ
જ છે. આમ હોવા છતાં પણ એકતિથિપક્ષના મંતવ્ય પ્રમાણે કલ્યાણક તિથિઓ અપર્વતિથિઓ જ કરે છે. કારણ કે તે પક્ષ કહે છે કે ...... “પર્વતિથિની હાનિ - વૃદ્ધિએ અપર્વતિથિની જ હાનિ વૃદ્ધિ થાય.” એમ કહીને તથા પર્વતિથિઓની હાનિ-વૃદ્ધિ મનાય જ નહિ' એમ કહીને કલ્યાણક યુક્ત એવી પણ ત્રયોદશી આદિ પર્વતિથિઓની ક્ષય-વૃદ્ધિ પણ માને છે. અને ચતુર્દશી કે પૂર્ણિમા – અમાસ આદિની હાનિ – વૃદ્ધિએ કલ્યાણક યુક્ત એવી પણ ત્રયોદશી આદિ તિથિઓની ટીપ્પણામાં ન હોય તો પણ કાલ્પનિક રીતિએ હાનિ-વૃદ્ધિ કરે છે. આમ શાસ્ત્ર જે તિથિને પર્વતિથિ કહેવાય એમ ફરમાવે છે, તે તિથિને એક તિથિપક્ષની માન્યતા અપર્વતિથિ જ ઠરાવે છે. અને તે કારણથી પણ એકતિથિપક્ષનું મંતવ્ય
શાસ્ત્રવિરુદ્ધ છે. એકતિથિપક્ષની માન્યતા મુજબ વર્તવામાં આવે તો ઘણી રીતે મૃષાવાદી પણ બનાય છે. (જો કે મૃષાવાદ પણ શાસ્ત્રવિરૂદ્ધ છે. છતાં પણ મૃષાવાદના દોષને પ્રધાન બનાવીને વિચારાય તો નીચેની બાબતોમાં મૃષાવાદી બનવું પડે છે. અ) પહેલી પૂનમે કે અમાસે, આજે ચૌદસ છે – એમ બોલવું એ મૃષાવાદ છે. બ) ઉદયગતા ચતુર્દશીએ, આજે તેરસ છે – એમ બોલવું એ મૃષાવાદ છે. ક) ભાદરવા સુદ પહેલી પાંચમે, “આજે ભાદરવા સુદ ૪ છે એમ બોલવું એ
મૃષાવાદ છે. ડ) ઉદયગતા ભાદરવા સુદ ચોથે, ‘આજે ભાદરવા સુદ ૩ છે' એમ બોલવું એ
મૃષાવાદ છે. ઈ) એકમ-ત્રીજ-ચોથ-સાતમ-દસમ અને તેરસની હાનિ કે વૃદ્ધિ ન હોવા છતાં
પણ “એકમાદિની હાનિ-વૃદ્ધિ છે' એમ બોલવું એ મૃષાવાદ છે. ફ) પહેલી બીજ-પહેલી પાંચમ-પહેલી આઠમ-પહેલી અગીયારસ અને પહેલી
(૨)
Jain Education International
૮૩ For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
