Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17/ Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 ) + 80 aMka: 10 0 tA. 16-1970 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 000 prabuddha jIvana pAkSika 1979thI 1989 50 varSa000 vArSika lavAjama rU. 80000 taMtrIH ramaNalAla cI. zAha , ethI e thayAkhyAnamALA harSa yojAtI paNa saMghanA pramukhapadethI nivRtti zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA pramukhapadethI tA. 6ThThI Disembara sahakAra maLato gayo ke 1984mAM laMDana ane lesTaramAM jaina dharma vize 1996nA roja huM nivRtta thayo chuM. mArA mitra zrI rasikalAla laheracaMda parisaMvAda yojavA mATe ane bhAratathI paMdareka pratinidhione mokalavA * zAhanI saMghanA pramukha tarIke kAryavAhaka samitie sarvAnumate varaNI karI mATe paNa vicAraNA cAlI ane 'prabuddha jIvanamAM enI jAherAta paNa che. saMghanA pramukhapade cauda varSa jeTalo sudIrgha samaya rahevAnuM sadbhAgya thai gai. zrI kapUrabhAI caMdarayAno e mATe sAro sahakAra sAMpaDI rahyo. prApta thayuM e mArA mATe jIvananI eka yAdagAra ghaTanA banI raheze. paraMtu durbhAgye ekabe sabhyoe A kAryakrama mATe asaMmati darzAvI ane 1982nA navembaramAM te samayanA saMghanA pramukha ane prabaddha sarvAnumatIno mAro Agraha hovAthI e yojanA paDatI mUkavI paDI hatI. 'jIvana'nA taMtrI zrI cImanalAla cakubhAi zAhanuM avasAna thayuM. e pachI saMghanA upakrame prativarSa yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ane nI kAryavAhaka samitinA sabhyoe pramukhasthAna ane "prabuddha vasaMta vyAkhyAnamALA uparAMta vidyAsatra'nA nAmathI navI pravRtti zarU 'nuM taMtrIpada svIkAravAno mane premabharyo Agraha karyo. ethI e thaI ane caMdravadana mahetA, manubhAI paMcolI (darzaka), yazavaMta zukala, ba sthAna mATe svIkAravAM paDyAM. saMghanI samitinA sabhya tarIke TheTha pro. cI. na. paTela, DaoN. uSAbahena mahetA vagere khyAtanAma rathI huM AjaparyaMta kArya karato rahyo hato. saMghamAM koI hodo lekhakaciMtako emAM vyAkhyAno ApI gayA. ' ' ' ja karavAnI kyAreya icchA rAkhI nahotI. 1955nI AsapAsa paryuSA vyAkhyAnamALAmAM bajeTanI maryAdAne kAraNe bahAragAmathI mAnaMdabhAI, TI. jI. zAha vageree maMtrIpada svIkAravA mATe mane sArA vyAkhyAtAone bolAvI zakAtA nahotA, to mArA mitra - ghaNI Araha karyo hato, paraMtu adhyApaka tarIkenI mArI javAbadArIne jayaMtIbhAI pI. zAha ane emanA baMdhuoe premathI udAratApUrvaka zrI meM te mATe kyAreya saMmati ApI nahotI. mArA sasarA sva. sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa taraphathI rUpiyA doDha lAkhanI kama rijharva dI1. zAhe saMghanA maMtrI tarIke sAteka varSa kAma karyuM hatuM. emanI keDa tarIke ApI (ane emAM umero karatAM cAra lAkhanI kama thaI) ke * , tI ke jo pUrato samaya na ApI zakAya to saMghamAM koI hodAnI jethI kalakattA, dilhI, banArasa, jodhapura, udayapura jevAM dUranAM sthaLethI * nArI na svIkAravI. emanI salAha sAcI hatI ane ethI ja paNa vyAkhyAtAone nimaMtrI zakAya. mArA mitra zrI mahendrabhAI jI. vi. thI TheTha 1982 sudhI meM koI hodo svIkAryo na hato. mahetAe vyAkhyAnamALAnAM vyAkhyAnonI keseTa utAravA mATe darakhAsta i.sa. 1982mAM meM saMghanuM netRtva saMbhALyuM tyAre kAryavAhaka mUkI ane AraMbhanAM traNeka varSa potAnA kharce badhAM vyAkhyAnonI keseTa satinA pacIsa sabhyomAM beeka bAda karatAM badhA ja mArAthI uMmaramAM sulabha karI ApI. mo hatA. e badhAMnuM vayagaurava sacavAya e rIte ane badhAMno saMghanA upakrame ekyuprezaranA vargo, mahilA vaphtatvanA vargo, sara bhAvapUrvaka sahakAra maLe e mATe meM nizcaya karyo ke sarvAnumate nakkI yoganA vargo, AdhyAtmika pravacananA vargo, bhaktisaMgItanA vargo, thAya eTalI ja pravRtti karavI. ekAda sabhya paNa asaMmata hoya tevI keLavaNI phaMDa, cazmA benka, bALako mATe ramakaDAM ghara, bALako mATe pravRtti ke tevo TharAva choDI devAthI ekaMdare to saMghanuM vAtAvaraNa taMdurasta saMgItanA vargo vagere bhAtabhAtanI navI navI pravRttio cAlI. "premaLa ane sumeLabharyuM jaLavAI rahetuM. mAre potAne hastaka ja badhI sattA na jyoti'nA upakrame tabIbI rAhata mATe muMbaI uparAMta vilepAralemAM rAkhatAM, judI judI pravRttionA saMyojako nImIne temane badhI sattA zAkhA cAlu thai. anAja rAhatanI tathA zALAnA vidyArthIo mATe : ApavAmAM AvatI ke jethI pravRttiono vikAsa thAya ane sarvane kAMma yuniphorma ApavAnI yojanA tathA aMdha bALAone dattaka levAnI CAvAnI ane potAnI zakti khIlavavAnI taka maLe. AraMbhanAM varSo yojanA paNa zarU karavAmAM AvI. vidyArthIone skolarazipa ApavAnI ' eTalAM badhAM utsAhanAM hatAM ke muMbaI bahAra paNa saMghe paryuSaNa yojanA thaI. gujarAtI uparAMta aMgrejI, marAThI ane hiMdImAM paNa yAnamALA yojavAnI ane zrI zazikAntabhAI mahetAnA vyAkhyAno yojAvA lAgyAM. graMthaprakAzananI pravRtti vegavALI banI. parathI rAjakoTamAM saMghanI zAkhA sthApavAnI taiyArI paNa cAlI. alabatta, samaya jatAM AmAMnI keTalIka pravRtti maMda paDI ke baMdha thaI to nA upakrame sAdhAraNa sthitinA patrakAro, kAryakarone videza keTalIka pravRtti vadhu sabaLa banI. da vAnI yojanA thaI ane jaina-jainetara evI agiyAra jeTalI saMgha dvArA maphata tabIbI sAravAra ane karuNAnAM kAmo upADavAmAM karI che ane Arthika sahAya ApI yuropa ane iMglenDanI saphara AvyAM. dezI paddhatinA hADakAnA niSNAta DaoNkTara jamazeda pIThAvALA davAmAM AvI. A pravRttine mATe dAtAo taraphathI eTalo sarasa chellAM cauda varSathI dara ravivAre savAre hADakAnAM dardIone maphata tabIbI che.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabaddha jIvana . tA. 16-1-97. BraTebala TrasTa dvArA ane pAlaghara tAro dvArA chellA ane sittera nA potAnA ApI dIdhuM sAravAra Ape che. seMkaDo dardIoe atyAra sudhImAM lAbha lIdho che. meM saMghanuM pramukhapada svIkAryuM tyAre saMkalpa karyo hato ke eka taMdurasta bahAragAmathI ane videzomAMthI dardIo saMghanA kAryAlayamAM sAravAra praNAlikA pADavA mATe dasa varSathI vadhu A sthAna para rahevuM nahi. paNa mATe Ave che. rAjakoTa, sUrata vagere sthaLe e mATe khAsa kempanuM dara varSe jyAre jyAre nivRtta thavAnI darakhAsta mitro samakSa mUkato, Ayojana thayuM hatuM. saMghane gaurava apAve evI A eka mahattvanI lekhita rAjInAmuM paNa Apato tyAre tyAre badhAMnA Agrahane vaza thaI pravRttino umero thayo che. saMgha dvArA netrayajJonuM Ayojana thayuM. taduparAMta mAre cAlu rahevuM paDatuM. mAre mAro saMkalpa amalamAM mUkavo ja joIe. aMgha ane anya apaMgone sTola, Teliphona bUtha, sIvavAnA saMcA vagere evo Agraha mArAM patnI, putrI ane putra vakhatovakhata karatAM rahyAM. ' apAvavAnI yojanA hAtha dharAI. sAputArAnI RtaMbharAnI AdivAsI mitronA Agrahane vaza thaI huM cAlu raheto te teone gamatuM nahi. gaye vidyArthinIone sahAya karavAmAM AvI. tyArapachI paryuSaNa daramiyAna varSe mArI putrI ci. zailajAe sUcana karyuM, "pappA , pramukhasthAne cAlu phaMDa ekatra karIne, vaDodarAnA zramamaMdirane, gorajanA munisevA rahevA mATe Agraha to badhAM tamane dara varSe karyA karaze ja. mAre mAno Azramane, cikhodarAnI AMkhanI hospiTalane, piMDavaDanA sarvodaya to tame badhA ja laI lo, e pachI enI meLe rasto nIkaLaze. tame parivAra TrasTane, rAjendranagaranA kuSTharoga sevAyajJane, vIranagara pramukhapade rahyA vagara paNa kyAM saMgha mATe kAma nathI karI zakatA?' mane (saurASTra)nI zivAnaMda mizana hospiTalane, ANaMdanI darabAra ci. zailajAnuM sUcana taddana vyAjabI lAgyuM ane bahu gamI gayuM. tarata gopALadAsa TI. bI. hospiTalane, mAMgaroLanI AryavAhinIne, meM paccakhkhaNa lIdhAM ke have sitteramuM varSa pUruM thAya eTale saMghamAMthI kobAnI kasturabA TrasTanI mahilAone ema judI judI saMsthAone pramukhapadethI nivRtta thai javuM ja.' keTalAka mitrone e pachI e vize mAtabara rakamanI sahAya karavAmAM AvI che. DaoN. kumuda pravINa mahetA vAta karI. koie gaMbhIratAthI e vAta lIdhI nahi. paNa jema jema samaya ceriTebala TrasTa dvArA motiyAnAM maphata oparezananI yojanA hAtha dharAI najIka Avato gayo ane eka pachI eka mitrone samajAvato gayo tema che ane dharamapura tAlukAmAM ane pAlaghara tAlukAmAM cAmaDInA roga tema mArI vAta svIkArAvA lAgI. e rIte tArIkha trIjI Disembara mATenA kempanuM Ayojana thayuM che. karuNAnI pravRttio dvArA chellA 1996nA divase mane sittera varSa pUrAM thatAM hoI rAjInAmuM lakhIne dAyakAmAM saMghane eka navuM ja parimANa sAMpaDyuM che. judI judI yojanAo ApI dIdhuM ane tA. 6 ThThI DisembaranI miTIMgamAM e svIkArAI gayuM. mATe dAtAo dvArA meLavAyelI dAnanI rakama uparAMta saMghanA potAnA huM mArI bAdhA pramANe nivRtta thaI gayo. alabatta, saMgha dvArA cAlatI phaMDamAMthI gujarAtI sAhitya pariSada, yusupha maheraalI senTara, jaina paryuSaNa vyAkhyAnamALA tathA "prabuddha jIvana'nI javAbadArI anukULatA klinika, nANAvaTI hospiTala, sarvodaya parivAra TrasTa, enArDa mujaba vahana karavAnuM cAlu rAkhavAnuM meM mitrone jaNAvyuM che. phAunDezana, gujarAta birAdarI, romaMda meDikala TrasTa vagere saMsthAone mArA mitra. saMghanA sakriya kAryakara, jaina sozyala grupa (sAutha)nA karAyelI Arthika sahAyanI rakama maLIne rUpiyA eka karoDa karatAM vadhu varSo sudhI pramukha, saMghanA netrayajJonA Ayojaka, phaMDaphALA mATenA manuM mAnavatA ane karaNAnuM kArya saMgha dvArA chellA dasabAra varSamAM thayuM saMyojaka. udAradila zrI rasikalAla laheracaMda zAhanI samitinA che. saMghanI A jevI tevI siddhi nathI. - sabhyoe sarvAnumate varaNI karI. saMghamAM hodedAronA parivartananI anya pravattiomAM parisaMvAdo yojAyA. mArA mitra zrI zaileza dizAmAM eka yogya pagaluM bharAyuM ane mAro bhAra haLavo thayo ethI koThArInI preraNAthI vijaya vallabhasUri smAraka vyAkhyAnanI yojanA ane atyaMta AnaMda thayo. thaI. sopAna pAritoSika ane dhIrajalAla dhanajIbhAI pAritoSikanI - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha jainonI eka agraNI saMsthA che. sva. yojanA thai. patrakAra evorDa mATe vicArAyuM. cAre bAjuthI Arthika maNilAla mokamacaMda zAha, sva. paramAnaMda kApaDiyA, sva. khImajI sahAya maLatI gai. amadAvAdathI zrI kamaLAbahena sutariyAe potAno mAMDaNa bhujapuriyA, sva. TI. jI. zAha, sva. caMdulAla vakIla, sva. phUleTa saMghanA nAme karI ApavAnI darakhAsta mokalAvI. zrImatI dIpacaMda TI. zAha, sva. vrajalAla meghANI, sva. veNIbahena kApaDiyA, vidyAbahena mahAsukhabhAI kAmadAre "mahAvIra vaMdanA'nA kAryakrama mATe sva. lIlAvatIbahena, sva. ratilAla cImanalAla koThArI, sva. traNa lAkha rUpiyA jeTalI mAtabara rakama ApI. ' cImanalAla cakubhAI zAha vagere samAjanA agragaNya kAryakartAonA saMgha dvArA bahAragAma yojAtA netrayajJa, hADakAM ke cAmaDInA dardonA kAryathI tathA sva. kAkA kAlelakara, sva. paMDita sukhalAlajI, sva. pro. kempa, saMsthAonI mulAkAta vagere mATe pravAsaphaMDanI yojanA thaI ke jethI gaurIprasAda jhAlA vagerenI preraNAthI poSaNa-saMvardhana pAmelA saMghane saMghane mAthe kazo Arthika bojo na rahe e rIte hodedAro, kAryakartAo vagere te sthaLonI mulAkAta laI zake. chellAM bAra tera varSamAM e rIte sAruM pIThabaLa maLyuM ane ethI ja cha dAyakA pachI paNa saMghanuM samAjamAM pacAsathI vadhu pravAsanuM Ayojana thayuM hatuM. gauravavabharyuM pratiSThita sthAna rahyA karyuM che. e tathA anya sarva vaDIla saMghanI pravRttiono jema vikAsa thayo tema kAryakartAonI saMkhyA mahAnubhA mahAnubhAvo pratye ane sau mitro pratye mArI kRtajJatAnI lAgaNI darzAvuM vadhatI gaI. darekane samitimAM sthAna ApavAnI AvazyakatA jaNAtAM . ane vadhumAM vadhu vyaktiono sahakAra meLavavAnA hetathI samitinA saMgha uttarottara pragati karato raheze ja e vize mane pUrI zraddhA che nimaMtrita sabhyonI saMkhyA vadhatI gaI. e rIte kAryavAhaka samitimAM ane mArI aMtaranI zubhecchA che. nimaMtrita sabhyo maLIne savAso sabhyo jeTalI saMkhyA thaI gaI. zivamastu sarva jagataH / phaMDaphALA mATe paNa e upayogI thai. saMghanuM kAryAlaya Ama vividha [ ramaNalAla cI. zAha prakAranI pravRttiothI gAjatuM thai gayuM. ekale hAthe A badhAM kAma thaI zake nahi. e mATe keTalA badhAMno premabharyo sahakAra mane maLato rahyo, jena lagnavidhi badhAMno nAmollekha karavA jAuM to yAdI ghaNI moTI thAya ane chatAM saMyojaka, ajANatAM koIka nAma rahI paNa jAya. e sarvano huM atyaMta traNI chuM. DaoN. ramaNalAla cI. zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe mArA jIvananA ghaDataramAM ghaNuM mahattvanuM pradAna karyuM che. e mATe saMghano huM sadAya RNI rahIza. kiMmata rUpiyA pacIsayuvAna vaye ja eka niyama meM karyo hato ke cUMTaNI laDIne, koIkane A pustikAnI nakala saMghanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze. parAjita karIne koI paNa saMsthAmAM koI paNa pada meLavavuM nahi. saMghanuM [maMtrIo pramukhapada aNadhAryuM anAyAsa sarvAnumatithI maLI gayuM hatuM.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-97 prabuddha jIvana zrI mANibhadravIranI sahAya : mArA bAlyakALanA anubhavo D ramaNalAla cI. zAha devadevIo che ema huM nizcitapaNe mAnuM chuM. devadevIo sahAya karI adhyAtmasAdhanAmAM devadevanI sahAya yAcanArA paNa hoya che. bhale tenuM zake che ane kare che evI mane pUrI zraddhA che. mane potAne evA keTalAka pramANa ghaNuM ochuM hoya. anubhavo thayA che. jIvonI zubhAzubha karma anusAra gati ane "ApaNe manuSya chIe ane devo ApaNAM karatAM UtaratI koTinA devadevIonI sahAya e baMneno meLa kevI rIte bese e viSayane sUkSma che. evAM devadevInI sahAya ApaNe kema levI? sAdhubhagavaMto sarvadaSTithI je samajavAmAM na Ave to gerasamaja thavAno saMbhava che. viratimaya che. emanAthI aviratimaya devonI upAsanA kema thaI zake?" svarga jevuM kaMI che ke nahi, devadevIo-devatAo che ke nahi e vize AvA AvA mata paNa pravarte che. paraMtu AvA matone paNa ekAMte na bhagavAna mahAvIra svAmInA sAtamA gaNadhara zrI mauryaputrane zaMkA thaI pakaDI rAkhatAM, bhinnabhinna apekSAe samajavAno prayAsa karavo joIe. ' hatI ane bhagavAne emanI zaMkAnuM samAdhAna karAvyuM hatuM. ethI zrI devadevIoe sahAya karI hoya evI camatkArika ghaTanAo vize mauryapatrane pratIti thai. hatI ke svarga che ane devatAo paNa che. vAraMvAra sAMbhaLIe chIe. evI keTalIka ghaTanAo pUrvaprayojita hoya gaNadharavAda' graMthamAM e vize joI javAthI A vAtanI khAtarI thaze. che. bIjAne bharamAvavA mATenI banAvaTa hoya che, daSTibhramarUpa hoya che. manuSya, tiryaMca, nArakI ane devatA e cAra gatimAM manuSyagati bhoLA lokone chetaravA mATe jAdugaro ke lebhAgu sAdhusaMnyAsIo evA zreSTha che. devagatimAM udabhavatAMnI sAthe devone avadhijJAna hoya che. camatkAro batAve che. keTalIka camatkArika ghaTanAo kAkAlIya nyAye devone vaikriya zarIra hoya che ane vaikriya labdhi hoya che. e vaDe teo Akasmika jevI hoya che. keTalIka camatkArika ghaTanAonA mULamAM jhaDapathI gati karI zake che, adazya thaI zake che, vividha prakAranAM rUpa tapAsIe to tenI pAchaLa koika vaijJAnika kAraNa raheluM hoya che ane dhAraNa karI zake che ane camatkArika rIte sahAya paNa kare che. eTale aMze e jANanArA sarva koI dhAre to evo camatkAra batAvI zake che. Ama devagatimAM manuSyagati karatAM vizeSatA rahelI che. paraMtu devagatimAM sakAraNa samajAvI zakAya evI camatkArarUpa dekhAtI ghaTanAo vAraMvAra tyAgavairAgya nathI. kevaLajJAna pAmI mokSagati prApta karavAnuM phakta banatI hovA chatAM evI keTalIye ghaTanAo bane che ke jemAM devadevInI manuSyagatimAM ja zakya che. e daSTie manuSyagati devagati karatAM sahAya che ema mAnavA mATe mana prerAya che. caDiyAtI che. eTale ja devo paNa mAnavabhavane jhaMkhe che. . mArA jIvanamAM zrI mANibhadravIranuM sthAna TheTha bAlyakALathI | tIrthaMkara paramAtmAnI bhakti niSkAma hovI joie. emAM anAyAsa rahyuM che. tyArapachI anya devadevInuM sthAna paNa raheluM che.) abhilASA mAtra mokSanI hovI joie. emanA jevuM vizuddha ahIM zrI mANibhadravIranA anubhavo mane bAlyakALamAM je thayA hatA te AtmasvarUpa prApta karavAnI laganI lAgavI joIe. tIrthakara vize thoDIka vAta karIza. paramAtmAnI bhakti purabaMdhanuM kAraNa paNa banI zake che ane karmanI ogaNIsamI sadInA aMtamAM ane vIsamI sadInA AraMbhamAM nirjarAna nimitta paNa banI zake che. kevI rIte e bhakti thAya che enA amArA vatana pAdarA (ji. vaDodarA)mAM zrI mANibhadravIrano mahimA upara eno AdhAra rahe che. ghaNo moTo rahyo hato, je Aja divasa sudhI ochevatte aMze cAlu ja rahyo tIrthaMkara paramAtmAnAM cakSayakSiNInI ArAdhanA mukhyatve sakAma che. pAdarAmAM zrI mANibhadravIranuM juduM sthAnaka hatuM. pAdarAmAM tyAre prakAranI hoya che. emanI sahAya paNa adhyAtma sAdhanA mATe, jainonI vasatI pramANamAM ghaNI sArI hatI, jainono vasavATa mukhyatve, mokSamArganA puruSArtha mATe, jJAnopAsanA mATe mAgI zakAya che. tIrthaMkara navagharI, lAla bAvAno lImaDo, derAsarI vagere vistAramAM hato. loko paramAtmAnAM yakSayakSiNI uparAMta anya devadevIonI bhakti paNa thAya ekaMdare bahu sukhI hatA ane jAhojalAlIno e kALa hato. derAsarI che. vartamAna kALamAM zrI maNibhadra athavA mANibhadravIra (digaMbaromAM nAmanI zerImAM zrI zAntinAtha bhagavAnuM UMcA zikharavALuM lagabhaga mAnabhadra paNa bolAya che), zrI bhairavajI, zrI ghaMTAkarNavIra vagerenI baso varSanuM prAcIna derAsara che. navadharInA nAke tyAre jUno upAzraya bhakti thAya che. devatAo asaMkhya che. emAM kayA devatA samaktiI che hato. (hAla tyAM navo upAzraya thayo che.) A upAzrayane aDIne zrI ane kayA mithyAtvI che eno vivAda vakhatovakhata thAya che ane ethI mANibhadravIranuM sthAnaka hatuM. A sthAnakamAM eka bhoMyaruM hatuM je sIdhuM ghaNA jIvo mUMjhAya che. AvA vivAdomAM aMtima nirNaya to sarvajJa derAsaramAM nIkaLatuM. ame nAnA hatA tyAre A bhoMyaruM joyeluM. bhoMyaruM bhagavaMta sivAya koNa ApI zake? eTale jyAM bhaktanuM mana DAmADoLa tyAre vaccethI purAI gayuM hatuM eTale baMne cheDethI thoDe sudhI javAtuM. rahe tyAM tene bahu lAbha thAya nahi. enA karatAM to "he deva ! tame hAthamAM dIvo laI thoDe sudhI jaIe tyAM, havAnI avarajavara na rahI samaktiI cho evuM zraddhApUrvaka mAnIne huM tamArI ArAdhanA karuM chuM. mArA hovAthI, gUMgaLAmaNa anubhavAtI. AgaLa javAmAM jokhama rahetuM. 'ajJAnane lIdhe jo kaMI doSa thato hoya to te mATe kSamA prANuM chuM.'-AvA mArA pitAzrInA kahevA pramANe emanA bAlyakALamAM emaNe A bhAva sAthe jo koi bhakti kare to tene pelAnA karatAM vizeSa lAbha sthAnakamAM rahetA zrI dhanarAjajI nAmanA mAravADI yutine joyelA. thavAno saMbhava che. . . | (pitAzrIne hAla 100 varSa pUrAM thAya che.) yati AhArazaucAdi mATe te sAmAnya lokone Ivayoga ane aniyoganA duHkhamAMthI mukta bahAra jatA, paraMtu rahetA A sthAnakanA eka vizALa oraDAnA eka thai, iSTayoga ane aniSTaviyoganuM sukha meLavavuM hoya che. aihika bhAgamAM. teo ArAdhanA karatA. kALI caudazanI rAte moTo utsava jIvanamAM karmano krUra vipAka jIvane jyAre lAcAra karI mUke che tyAre te thato. thALa dharAvavAmAM AvatA.bhakti thatI. pUjana thatuM. A sthAnakane devadevInI sahAya mATe doDe e svAbhAvika che. zuM jaina dharma ke zuM anya sAcavanArA e chellA pati hatA. emanA svargavAsa pachI sthAnakano dharma, loko mukhyatve aihika bhautika AzayathI ja devadevInI oraDo saMghanI mAlikIno thayo. A sthAnaka kyAre sthapAyuM haze eno bhakti-ArAdhanA kare che. alabatta, zAsananAM kAryo mATe ke savigata itihAsa maLato nathI. paraMtu aDhAramA- ogaNIsamA saikAmAM
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-97. nahotI. ekaMdara kai bArI nahotI. ja. bAra hatuM ane baMdha jyAre jainonI vasatI ghaNI hatI, jyAre sAdhu-sAdhvIonI avarajavara rahetuM nahi. tyAre nAnAM chokarAMo mATe ghare bhaNavAno koi rivAja vadhu hatI ane jyAre zAntinAtha bhagavAnanuM derAsara baMghAyuM haze tyAre nahoto. phAjala samayamAM chokarAo phaLiyAmAM ramatA, vADIomAM jatA A sthAnakanI sthApanA thaI haze. derAsaramAMthI sthAnaka sudhInuM bhoMyaruM ke Amatema rakhaDatA. mAtra sUtAM pahelAM AMkabolI javAnI paddhati hatI. e vAtanI sAbitI rUpe che. A sthAnaka mAravADI yatio sAcavatA amArA varganA cAlIseka vidyArthIomAM dara varSe pahelA naMbare - - AvyA hatA. emAM chellA yati te zrI dhanarAjajI hatA. emanI vidAya amArI jJAtino zarada nAmano vidyArthI raheto. te hoMziyAra to hato pachI roja savAra-sAMja thoDA kalAka A sthAnakano upayoga thato rahyo. ja. paNa enA kAkA zALAmAM zikSaka hatA, eTale teno pahelo naMbara ja vIjaLInA dIvA tyAre pAdarAmAM AvyA nahotA. phAnasano upayoga Avato. bIje naMbare mULacaMda nAnAlAla nAmano vidyArthI Avato. thato, utsava prasaMge ghaNA dIvA thatA ke jethI cAre bAju prakAza patharAyelo mAro naMbara trIjo raheto. mane tenAthI saMtoSa hato ema kahevA karato. raheto. naMbara vizenI evI koi sabhAnatA mArA bALasahaja manamAM AvI - huM nAno hato tyAre zrI mANibhadravIranA A sthAnakamAM darzana nahotI. ekaMdare to bhaNavA karatAM ramavAmAM ane rakhaDavAmAM mane vadhu karavA jato. sthAnakanA A oraDAmAM koI bArI nahotI. eTale rasa paDato.' ajavALuM ochuM rahetuM ane baMdha hoya tyAre to aMdara ghora aMdhAruM thaI amArAM mAtApitA amArA abhyAsa mATe bahu kALajI rAkhatAM. jatuM. bAraNuM kholIe eTale aMdara ajavALuM dAkhala thAya . rAtre tathA zALAmAM mAro trIjo naMbara Avato ethI amArI mAtA revAbAne bahu divase ghaNuMkhare baMdha rahevAne kAraNe, aMdhArAne lIdhe emAM saMtoSa nahoto. te kahetI ke mAre pahelo naMbara lAvavo ja joIe. trIjA cAmAcIDiyAMnI vasatI thaI hatI. jevuM bAraNuM kholIe eTale ghoraNamAM mAro trIjo naMbara Avyo tyAre eNe mane kahyuM, "kema pharIthI cAmAcIDiyAM UDAUDa karavA lAge. ame nAnA hatA, chatAM trIjo naMbara Avyo? pahelo naMbara Avavo joIe.' cAmAcIDiyAMnI bIka lAgatI nahi. paNa parIkSAmAM badhuM AvaDe to ne?' ' - je koine zrI mANibhadravIranAM darzana karavAM hoya te bAraNuM kholI kema nA AvaDe? badhuM barAbara AvaDe. mANibhadravIrane roja dIvo darzana karIne bahAra Ave ane pAchuM bAraNuM baMdha kare. bAraNuM kholIne karavAnI mAnatA mAne to badhuM ja AvaDe ane pahelo naMbara Ave ja." oraDAmAM praveza karatAM DAbI bAjunI bhIMtamAM vacce moTA gokhalAmAM zrI mANibhadravIranI mUrtinAM darzana thAya. enA upara cAMdInA varakha , amArA kuTuMbane ane temAM paNa mArI mAtAne zrI mANibhadravIramAM lagADelA hoya. A sivAya oraDAmAM bIjuM kazuM rahetuM nahi, eTale kazuM ghaNI zraddhA hatI. eNe mane kahyuM ane meM mAnatA rAkhavAnuM svIkAryuM. eNe corAi javAno Dara hato nahi. oraDAnA lAkaDAnAM bAraNAM upara mane kahyuM, "roja savAre zALAe jatAM pahelAM, nAhI dhoi, svaccha kapaDAM aMkoDAvALI eka sAMkaLa rahetI. bArasAkhamAM upara vacce teno nakuco ke che paherI, dIvAnI vATa taiyAra karI sthAnakamAM laI javI. tyAM dIvo raheto. bAraNAMne ulALiyo paNa hato, sAMkaLa vAsavI rahI gai hoya pragaTAvIne prArthanA karavAnI.' to paNa ulALiyAne lIdhe pavanathI bAraNuM khUlI na jAya athavA dhakelIne bIje divase savAre mAtAe dIvAnI vATa taiyAra karI vATakImAM kUtaruM, bakarI vagere aMdara pesI na jAya. sthAnakanA bAraNAMne tALuM ApI. huM sthAnaka jaI mAnatA mAnI Avyo. ghare Avyo eTale mAtAe kyAreya mAravAmAM AvayuM nahi. evI jarUra paDatI nahi. pUchyuM, 'dIvo karI Avyo?' ' "hA.' - zrI dhanarAjajI gorajInA samayamAM A sthAnakanI jeTalI ronaka hatI teTalI paDI rahI nahotI, to paNa zrI mANibhadravIrano mahimA barAbara kahyuM ne ke mane pahelA naMbare pAsa karajo." ghaNo moTo hato. pAdarAmAM keTalAye lokonAM duHkha zrI mANibhadravIranI "nA, meM kahyuM ke mane bIjA naMbare pAsa karajo." kema ema karyuM?" mAnatA mAnavAne lIdhe TaLyAM hoya evA banAvo banatA rahyA hatA. mArA pitAzrIne evI keTalIka vyaktionA prasaMgo yAda paNa che. pahele naMbare to zarada ja AvavAno, enA kAkA mAstara che gorajI bhaktajanone prasAdI tarIke dhUpadANImAMthI rAkha ApatA, je : eTale. pachI mane kyAMthI pahelo naMbara maLe? eTale bIjo naMbara teo mAthe caDAvatA. mAMgyo.' - "sAruM. to have kAlathI roja bIjo naMbara mAgaje. ghaDIkamAM pahelo amAruM vatana pAdarA gAyakavADI rAjyanA tAbAnuM gAma hatuM. vaDodarAnA sara sayAjIrAva gAyakavADa dIrdhadaSTivALA, pragatizIla A ane ghaDIkamAM bIjo ema na karAya." rAjavI hatA. emaNe potAnA rAjyamAM prAthamika zikSaNa maphata ane mAre trIjA naMbaramAMthI bIjA naMbare AvavAnuM hatuM. Ama joIe - pharajiyAtaM banAvyuM hatuM. meM prAthamika cAra dhoraNa sudhIno abhyAsa to phakta eka ja naMbara upara caDavAnuM hatuM. paNa mane e saheluM lAgatuM pAdarAnI sarakArI nizALamAM karyo hato. amArA vakhatamAM pahelA na hatuM. cothI copaDInA amArA varga zikSaka viSNubhAI je rIte zarada dhoraNane loko "ekaDiyuM' kahetA. pachI bIjI copaDI', 'trIjI copaDI' ane mULacaMda pratye pakSapAta darzAvatA ethI mArA bALasahaja cittamAM ane "cothI copaDI' ema dhoraNanAM nAma bolAtAM. amAre ekaDiyAmAM evuM ThasI gayuM hatuM ke mane koI divasa pahelA ke bIjo naMbara maLe ja vargazikSaka tarIke bahecarabhAI mAstara hatA. bIjI copaDImAM nahi, paNa mAtAnA AgrahathI rojeroja dIvo karavAnuM cAlu thaI gayuM vAghajIbhAI mAstara, trIjI copaDImAM mohanabhAI mAstara hatA. (badhA hatuM. emane cakalI jevuM nAka hovAne kAraNe "cakalI mAstara' kahetA. teo roja savAre revAbA eka vATakAmAM garama ghImAM palALelI vATa pote paNa potAne mATe "cakalI mAstara' tarIke ullekha karatA.) cothI taiyAra karI Ape. huM navadharImAM zrI mANibhadravIranA sthAnakamAM jAuM. copaDImAM viSNubhAI mAstara hatA. trIjI copaDI sudhI TAvaravALI naveka varSanI mArI uMmara hatI. huM nAno hato eTale bAraNAMnI sAMkaLa zALAmAM chokarAo bhaNatA. cothI copaDImAM jhaMDA bajAramAM AvelI sudhI mAro hAtha pahoMcato nahi. huM bAraNAmAM adhavacce laTakatAM be kaDAM sarakArI zALAnA makAnamAM bhaNavA javAnuM rahetuM. pakaDIne bAraNA upara caDato ane eka hAthe sAMkaLa kholato. emAM mane zALAmAM bhaNavAmAM ekaMdare huM vargamAM sAruM dhyAna rAkhato hoIza ThIka ThIka mahenata paDatI. paDI na javAya e mATe sAcavavuM paDatuM. ema lAge che, kAraNa ke pahelA traNa dhoraNanI dareka parIkSAmAM mAro bAjunA makAnamAM eka vaDIla 2he. teone paNa zrI trIjo naMbara Avyo hato. zALAmAMthI chUTyA pachI ghare kyAreya bhaNavAnuM mANibhadravIramAM bahu zraddhA hatI. bahAra oTalA para teo kyAreka beThA
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-97 prabuddha jIvana karIdhaMdho jIvavA mATe vadhe. A mAbhi hoya. eka vakhata sAMkaLa kholatAM mane paDelI mahenata joi teo kahe, pharI mAruM nAma bolAyuM. UbhA thaI, amaladAra pAse jai, temane alyA, Ubho rahe, tuM nAno che. tane nahi phAve. huM kholI ApuM chuM." praNAma karI meM inAmanAM pustako lIdhAM. dara varSa karatAM A varSe krama judo ! emaNe sAMkaLa kholI ApI. pachI emaNe jyAre jANyuM ke huM to roja Avyo eTale vidyArthIomAM paNa mAMhomAMhe vAto thavA lAgI. niyamita dIvo karavA AvuM chuM eTale e samaye teo oTalA para beThA meLAvaDo pUro thayo. InAma laI huM ghare Avyo mArA harakhano pAra ja hoya. mane navadharImAM dAkhala thatAM jue ke tarata sAMkaLa kholI Ape. nahoto. zrI mANibhadravIranI mAnatA phaLI. ghare AvIne revAbAne vAta bhaNavAnuM varSa pUruM thayuM ane parIkSA paNa AvI pahoMcI. trIjA karI. e sAMbhaLI ene paNa bahu harakha thayo. te bolI, "meM nahotuM kahyuM dhoraNa sudhI varganA zikSako ja parIkSA letA. cothA dhoraNamAM vargazikSaka ke zrI mANibhadravIra dAdA hAjarAhajUra che.' ATaluM bolatAM bolatAM to uparAMta hAiskUlamAMthI zikSako parIkSA levA AvatA. cothA dhoraNa pachI tenI AMkhamAM harakhanAM AsuM AvI gayAM. hAiskUlamAM bhaNavA javAnuM rahetuM. prAthamika zikSaNa maphata hatuM eTale bAnI sUcanA pramANe huM bajAramAMthI zrIphaLa ane peMDA lai Avyo. amArA kuTuMba mATe AzIrvAdarUpa hatuM. mArA dAdAne rUnA vepAramAM moTI bA mane zrI mANibhadravIranA sthAnake laI gaI. dIvo karyo, zrIphaLa nukasAnI AvI paDatAM amAruM kuTuMba hAthepage thaI gayuM hatuM. kuTuMbanA vadheya. peMDA dharAvyA. mArA jIvananI A eka yAdagAra ghaTanA banI gujarAnanI ja takalIpha paDavA lAgI hatI, tyAM saMtAnone bhaNAvavA mATe gai. enAM saMsmaraNo mArA cittamAM daDhapaNe aMkita thaI gayAM. jyAre paisA kyAMthI lAvavA ? pitAzrI kaMika nokarIdhaMdho meLavavA mATe paNa A prasaMga yAda karuM tyAre roja dIvo karavA javuM, parIkSA ApavI, avAranavAra bahAragAma jaI prayatna karatA, paNa kaMI meLa paDato nahi. InAmano meLAvaDo, viSNubhAi mAstarano vAMdho, pariNAmanuM rajisTara cothA dhoraNano mAro abhyAsa pUro thayo. parIkSA paNa levAi gai. maMgAvavuM vagere dazyo najara sAme taravare che. keTalIka parIkSA sarakArI hAiskUlanA zikSakoe lIdhI. varSanA aMte zrI mANibhadravIranI mArI mAnatA barAbara phaLI eTale mAtA jyAre pariNAma jAhera thavAnAM hoya tyAre jhaMDAbajAranI nizALanA revAbAnI zraddhA vadhAre daDha thaI. e divasomAM amAruM kuTuMba gaMbhIra cogAnamAM cAre dhoraNanA vidyArthIo mATe khAsa meLAvaDo thato. Arthika kaTokaTImAMthI pasAra thaI rahyuM hatuM. paraMtu revAbAne pUrI zraddhA vaDodarAthI koIka amaladAra inAma vitaraNa mATe AvatA. zALAnA hatI ke AvA kaparA divasono jaladI aMta Avaze. te roja savAre zrI badhA zikSako ane vidyArthIo A meLAvaDAmAM upasthita rahetA, dareka mANibhadravIrane dIvo karavA jAya tyAre amane chokarAMone paNa sAthe dhoraNamAM pahelA traNa naMbare AvelA vidyArthIone inAma apAtAMlai jAya. inAmamAM pustako apAtAM. e divasomAM revAbAe bIjo eka vidhiprayoga paNa mArI pAse amArA mATe A pramANe meLAvaDo yojavAmAM Avyo hato. pahelA, karAvelo. snAna karI, svaccha kapaDAM paherI huM eka pATalA upara besato. bIjA ane trIjA dhoraNanA pahelA traNa vidyArthIonA nAma anukrame bhIMta pAse bIjA eka pATalA upara eka zrIphaLa mUkI tenA upara kaMkunA bolAyAM. dareka vidyArthI Ubho thai, sarakArI amaladarAnA hAthe inAma cAMllA sUcanA pramANe huM karato. ghIno dIvo karato. pachI mArA jamaNA laI besI jAya. e divasomAM vidyArthInuM AkhuM nAma (lAla, dAsa. caMda, hAthanA aMgUThAnA nakha upara revAbA kalADAnI meMza lagADatI. pachI caMdra vagere sahita) ane enA pitAzrInuM nAma bolavAno rivAja hato. enA upara ghI copaDatI. mArA bIjA aMgUThAthI e aMgUTho ghasIne aTaka bolavAno rivAja nahoto. zALAnA munIma eka noTabukamAM cakacakita huM karato, pratibiMba dekhAya evo e cakacakita thato. nAmo lakhIne lAvyA hatA. traNa dhoraNanAM nAmo pUrAM thayAM. have cothA oraDo baMdha rAkhavAmAM Avato. ethI ujAsa ocho thaI jato. dhoraNanAM nAmo zarU thayAM. paheluM nAma dhAryA pramANe ja hatuM. bIjuM nAma amArA be sivAya bIjuM koI tyAM rahetuM nahi. pATalA upara palAMThI. bolAyuMH ramaNalAla cImanalAla. mAruM nAma sAMbhaLI huM Azcaryacakti vALIne huM besato. jamaNA hAthano kALo cakacakita aMgUTho najara sAme thaI gayo. zrI mANibhadravIranI mAnatA phaLI. InAma levA huM hasato dharI rAkhavAnuM revAbA kahetI. pachI aMgUThAmAM dhArI dhArIne jovA sAthe hasato amaladAra pAse pahoMcyo. tyAM amArA vargazikSaka viSNubhAI mane bolavAnuM kahetAM, "he mANibhadra dAdA ! amArA AMgaNe padhAro. UbhA thayA ane bolyA, "nAma lakhavAmAM kaMI bhUla thai lAge che. bIjo ame kacaro kADhI, pANI chAMTI AMgaNuM cokhkhuM karyuM che." naMbara mULacaMda nAnAlAlano che. dara varSe e chokaro ja bIjA naMbare Ave che. ane A chokaro to trIjA naMbare Ave che.' pachI bA mane pUchatI, "tane aMgUThAmAM kaMI hotuM cAlatuM dekhAya che?' munIme kahyuM, 'paNa sAheba, AmAM bIjA naMbare ramaNalAla cImanalAlanuM nAma lakhyuM che. pariNAmanA rajisTaramAMthI ja A - jo dekhAya to huM hA kahuM ane na dekhAya to nA kahuM. hAM kahuM to pUche utAravAmAM AvyuM che.' ke hAthI upara besIne koI AvatuM dekhAya che!'' 'emAM cokakasa kaMIka bhUla lAge che. parIkSA to meM lIdhI che ne?" 0 jo dekhAya ane huM hA kahuM to mane bolavAnuM kahe, "he mANibhadra dAdA, amArA AMgaNe birAjamAna thAva." '. . tyAM amaladAra bolyA, "pariNAmanuM rajisTaraja maMgAvone; eTale e pramANe thayA pachI bA kahe, "have bola, he mANibhadra dAdA, vAtano pheMsalo Ave.' amArA upara parasana thAo ! amAruM daLadara (dAriya) maTADo 1 amaladAre mane ApavAnAM pustako pAchAM Tebala para mUkyAM. pote mArA dAjI (pitAzrIne ame dAjI kahetA) ne sArI nokarI apAvo." besI gayA. huM paNa mArI jagyAe jaIne beTho. kAryakrama thoDIka vAra mATe A rIte bAnI sUcanA pramANe traNeka vakhata zrI mANibhadravIranI sthigita thaI gayo. vidyArthIomAM gaNagaNATa cAlu thayo. ArAdhanA karI haze. bA pote paNa sthAnakamAM jaI roja dIvo karI AvatI. evAmAM pitAzrIne vaDodarA javAnuM thayuM. sAje pAchA pharyA tarata paTAvALAne rajisTara mATe doDAvavAmAM Avyo. rajisTara tyAre teo khuzakhabara lAvyA ke muMbaImAM emane mATe nokarInuM nakkI AvyuM. munIme te viSNubhAine batAvyuM. e joine viSNubhAi thai gayuM che. AkhA kuTuMbe have muMbaI jaIne vasavAnuM che. vicAramAM paDI gayA. amaladAre paNa rajisTara joyuM. jAhera thayeluM pitAzrIe muMbaI jaI nokarI cAlu karI. thoDA vakhata pachI pote pariNAma sAruM hatuM. viSNubhAI bolyA, "barAbara che. bIje naMbare A pAdarA AvyA. ghara saMkelI amAruM AkhuM kuTuMba muMbaI AvIne vasyuM. chokaro ja Ave che." I.sa. 1937nI A vAta che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-97. muMbaI javAnuM nakkI thatAM, pAdarAnI sarakArI hAiskUlamAM mANibhadravIranuM sthAnaka e baMne jIrNa thatAM te toDIne tyAM navo vizALa bhaNavAne badale, prAthamika cothA dhoraNa pachI muMbaInI skUlamAM upAzraya banAvavAmAM Avyo. bhaNavAnuM mAruM cAlu thayuM. Ama, pAdarAmAM zrI mANibhadravIranI navI mUrtinI sthApanA pachI, muMbaImAM AvI roja savAre nAhI, svaccha vastra paherI zrI ArAdhanA pAchI vegavALI thaI, paraMtu mULa sthAnaka ane mULa mUrtino mANibhadravIrane dIvo karavAnuM mAruM kArya sAteka varSa niyamita cAlyuM. mahimAM kaMIka judo ja hato. meTrikanI parIkSAmAM e vakhate bahu kaThina gaNAto pharsTa kalAsa paNa zrI bhArA bALapaNanA ArAdhya devatA zrI mANIbhadravAranA a bhUti mANibhadravIranI sahAyathI prApta thayo. meTrikanI parIkSA pachI hosTelamAM mane jIvanamAM pharI kyAreya jovA nathI maLI, paraMtu e mATenI mArI rahevA jatAM keTalAMka varSa A ArAdhanAmAM ghaNI aniyamitatA AvI zraddhA tasubhAra paNa ochI nathI thaI. gaI hatI. zuM devadevIonI ArAdhanA anivArya che? zuM devadevIonI ArAdhanA vagara mANasa AtmakalyANa na sAdhI zake ? zuM vizuddha zrI mANibhadravIranI ArAdhanA mATe pAdarAmAM AvelA e A AtmasvarUpanI upAsanAmAM devadevInI mAnatA bAdhArUpa na bane ? zuM sthAnakanA prabhAva kaIka judA ja hatA. ba sakA agAu kAI Apaka devadevInI ArAdhanA mANasane paraSArthahIna na banAvI de? zuM koI eka patizrIe enI sthApanA karelI e enuM eka mahattvanuM kAraNa hatuM. ja devatA athavA eka ja devInI ArAdhanA karavI joie ke eka karatAM keTalAMka varSa pachI muMbaImAM amane sAMbhaLavA maLyuM ke pAdarAmAM vadhu devadevInI ArAdhanA karI zakAya? A ane AvA bIjA ghaNAM prazno judI judI jJAtinA ApasanA verabhAvane lIdhe koIka rAtane vakhate zrI UThI zake. tattva-siddhAntanI vizada samaja, vartamAna jIvanamAM mANibhadravIranI mUrti upADIne laI gayuM. hAhAkAra thaI gayo. amane sukhaduHkhanA viSama anubhavo ane asahAya, lAcAra sthiti, jIvanuM paNa bahu AghAta lAgyo. koNa laI gayuM? kyAM laI gayuM? enuM zuM potAnuM Atmika vikAsanuM stara, daDhamUla zraddhAnI nirmaLatAnI karyuM? A vAtano bheda kyAreya ukalyo nahi, paNa tyArathI navadharInI taratamatA, aMgata anubhavo dvArA thatI pratIti ityAdi ghaNAM badhAM aMgo jANe dazA beThI hoya ema enI jAhojalAlInuM teja ochuM thaI gayuM. A praznonA uttaramAM bhAga bhajavI zake. eTale vyaktie pote potAnI tyArapachI ghaNAM varSe derAsarImAM AvelA zrI zAninAtha zraddhA ane anubhavane AdhAre potAno nirNaya karI levo ghaTe, akAraNa bhagavAnanA derAsaramAM, bahAranA bhAgamAM zrI mANibhadravIranI pharI azraddhAthI ke aMdhazraddhAthI pote pIDita to nathI ne e potAnI jAtane ja rathApanA thaI. sAthe ghaMTAkarNa vIranI paNa sthApanA thai. ema be derIo * A ekAMtamAM pUchIne tapAsI levuM joIe. bAju bAjumAM thaI. navadharInA nAke Avelo upAzraya ane zrI zahera sUnAM kema ? | | 'satsaMgI' jyAM jAhera rastA oLaMgavAmAM jAnanA jokhama rahelo hoya eTalo mANasovezyAgamana zA mATe kare che te mane chevaTe samajAyuM. teo bhAgye vAhanavyavahArano ekadhAro pravAha raheto hoya tevAM zaherone sUnAM kema ja kevaLa viSayavAsanAthI prerAIne tema kare che. te mATenI mukhya preraNA kahevAya? jyAre sinemAnA zo chUTe tyAre rastAo para moTI bhIDa jAme nirjanatAnI bIka che, ekalApaNAnI bhayaMkara lAgaNI che, je meM pote tevAM zaheromAM sUnakArano uccAra paNa zI rIte thAya? ThaMDI ke varasAda chelle IgleMDanAM mAncesTara zaheramAM anubhavI hatI. A zahera lokhaMDa sivAya bAgabagIcAo ane medAno para AbAlavRddha sau koi samagra jevuM kaThora ane bhUgarbha relvenA avAjathI rAkhoDI AkAza nIce garjatuM vAtAvaraNane bharyuMbharyuM banAve tevAM zaherone nirjana vAtAvaraNanI upamA zahera che, paraMtu tyAM mulAkAtI kevaLa ekalavAyApaNAnI lAgaNI. zI rIte apAya? lokameLo yojAya tyAre to mANaso kIDIonI jema anubhave te svAbhAvika che.' UbharAya ane koine mAnavamaherAmathI jaladI vikhUTA paDavuM na game Aje zaheranI havA arthAt zaherano mANasa cheka badalAI gayo che, evAM zaherI vAtAvaraNamAM "sUnakAra' zabda virodhAbhAsabharyo na lAge? gujarAtI samAjamAM 5-6 dAyakA pahelAM "rAma-rAma' kahIne ajANyA jyAM eka oraDI meLavavA mATe paganAM pANI Utare eTalI doDadhAma mANasane paNa maLavAnuM banatuM ane thoDI vAtacIta thatI. AmAM paraspara karavI paDe evAM gIca zahero sUnAM kema kahevAya? zaheronI basomAM bhAva hato. aMgrejI bhaNelAonA vartuLamAM 'Good Morning Sir"no caDavA mATe lAMbI katAro lAge to paNa baso ochI paDe eTalI yuga vikasyo hato. paraMtu AjanA yuganuM A saMbaMdhamAM nAmakaraNa zakya mAnavavasatinI hUMphamAM 'verAna' zabda zI rIte bolAya? zaheromAM koine mAthuM UMcakavAnI paNa phUrasada hotI nathI, mANaso divase divase Atmake drI ane paraspara zaMkAzIla banavA ghaDiyALano kAMTo najara samakSa ja rahe evI sau koinI pravRtti hoya che. lAgyA che. mAre koIne maLavA javAnuM hoya tyAre mAro putra mane spaSTa : rIte kahe che, "tamAre koI sAthe vadhu paDatI vAta karavI nahi. pUche eTalo AvAM zaherone koI sUnAM gaNavAnuM lakhe to vAcakane lakhanAranAM ja javAba ApavAno ane temAM paNa jovuM ke vAta konI sAthe thAya che.' nirIkSaNazakti ane samajazakti aMge zaMkA uddabhave. mAnavavasatinI jyAre huM rastAmAM koInI sAthe vAta karavA lAge ane mArI patnI mArI, daSTie zahero atyaMta bharacaka che. khare bapore paNa mANaso doDatAM rahe sAthe hoya tyAre te AvI ja salAha dhIme bolIne mane Ape che, paraMtu che, ardhI rAtre paNa divasa UgyA jevuM vAtAvaraNa jovA maLatuM hoya che. huM mArA gAmaDAnA mANasanA svabhAvanI rIte jenI sAthe vAta karavAnI paraMtu mANasa hRdaya khoi beTho che, tethI mAnavabhIDanI hUMphanAM AzvAsana re, pati taka maLe tene jAtajAtanAM prazno pUchuM ane mArI vAta vagara pUcho. sivAya te ekalatA anubhave che. nirjana vAtAvaraNamAM ekalatA lAge, nikhAlasa rIte vacce vacce kahI dauM. koNa jANe kema mAro gAmaDAnA gAmaDAMomAM sUnakAra lAge, raNa verAna lAge tevI ekalatA mANasa mANasa tarIkeno svabhAva haM choDI zakato nathI. mane mauna rAkhavAnuM khAsa anabhave e kadaratI che. mAnavamaherAmaNamAM pote hovA chatAM paNa kahevAmAM Ave tyAre mAre pharajiyAta kRtrimatAno mahoro paherIne vadhu zaheromAM mANasane ghaNIvAra ekalatA lAge che. tethI ja zaherone sUnAM paDatI guMgaLAmaNa anubhavavI paDe che. paraMtu thoDA samaya pachI vaLI thoDI kahevAM paDe che. sTIphana jhuvAiga temanI eka vArtAnA pAtra dvArA kahe che, vAta koI sAthe karIne haLavAzano AnaMda lai lauM chuM. nathI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-97 prabuddha jIvana AvI jAtanuM ataDApaNuM ane kRtrimatA rAkhavAno artha e thAya ke pote paNa ekalavAyApaNuM anubhavavuM ane bIjAone paNa tevI lAgaNIno anubhava karAvavo, pariNAme yaMtranI jema javuM-AvavuM, musApharI karavI, paDozamAM rahevuM, nokarI karavI, maMdire javuM, sabhAmAM besavuM evuM zaherI jIvana banI gayuM che. jo ApaNe koinI sAthe mIThAzathI amastI vAta karIe eTale te vyaktine ema ja lAge ke ApaNane tenAmAM kaMika svArtha che. anya jonArAo paNa emAM ApaNAM svArthano ja artha ghaTAve. AdhyAtmika ke dhArmika jIvana jIvavA mATe evo Adeza che ke mANase koi vakhata ajANyA mANasa sAthe paNa niHsvArthabhAve vAta karavI arthAt bhAvapUrvaka vAta karavI. AjanA yugamAM AvI taka meLavavAnI bAbata moTA puruSArthanI banI gai che. amerikAmAM keTalAka loko sAthe rIvolvara laIne phare che. AvI sthiti RSimunionAM bhAratamAM paNa have DokiyuM karI rahI hoya ema lAge che. svArthano vistAra ghaNo moTo che. koinI pAsethI taddana sAmAnya mAhitI meLavavAthI mAMDIne adAlatamAM kesa dAkhala thai zake teTalI hada sudhIno svArthano vistAra jANe sAmAnya bAbata gaNAvA lAgI che ! ApaNe koine ApaNI kaMi vAta jaNAvIe to ApaNane e mANasa coMTe. e mAtra 'hAu' nathI rahyo, paNa mANasa spaSTapaNe tema mAnIne ataDApaNAno kRtrima mahoro paherIne rahe ja che. pariNAme be sahakAryakaro, paDozIo, saMbaMdhIo vagere vacce jANe abhedya divAla racAi hoya tevI paristhiti che; potAnAM ja kuTuMbIjanomAM A aMge kevI paristhiti che te to vyaktie pote ja nakkI karavuM paDe. Aje zaheranA zikSita lokonuM citra kaMika AvuM che. keTalAMka moTAM zaheromAM suzikSita loko, zikSako, prAdhyApako, prinsipAlo, vAisa-cAnselara, vidvAno, lekhako, moTA amaladAro, vakIlo, nyAyAdhIzo, ijanero vagere sArI saMkhyAmAM hovA chatAM tevA keTalAka vargomAM jJAnagoSThi, vicAronI Apale jevA kAryakramo khAsa jovA na maLe e eka aneruM Azcarya nathI ? A zikSita varganA sau koi kema vadhAre paisA maLe e sivAya jANe temane sarasvatInI upAsanAmAM rasa nathI evI paristhiti che. keTalAye zikSako, prAdhyApako, prinsipAlo, amaladAro vagere temanAM yuniyanomAM jIvaMta rasa le che; pagAravadhAro, sagavaDo, yogya sthAna vagerenA praznomAMthI teo UMcA AvatA nathI. yunivarsiTI sarasvatInI upAsanAnuM kendra hovA chatAM sinDIkeTamAM sthAna meLavavuM, potAnuM dhAryuM thAya te mATenI jUthabaMdhI racavI, ucca sthAno meLavavAM ane vadhAre Arthika lAbha thAya te mATenA kajiyAonuM kendra bane e mATe zuM kahevuM? AvidvAnone niHsvArthabhAve alpa sevAnuM valaNa rahetuM haze ke kema e prazna che. pariNAme vepArIo ane zikSita varga vacce khAsa pha2ka 2hevA pAmyo nathI. je varga samAjanI AMkha gaNAya temAM ja aMdhApo AvI gayo che. A paristhitimAM temanI kadara na thAya ke temane mAna na maLe eTale teo roSe bharAya ane samAjane jJAna nathI joituM, paNa dravya joie che ema kahIne potAnI vAta vyAjabI che evuM sAbita karavAno saMtoSa anubhave. eka bAjuthI zaheromAM ataDApaNuM ane rakhe koi coTe ke trAsa Ape evI zaMkAthI kRtrimatAno mahoro paherIne rahevAnuM jIvana ane bIjI bAjuthI je zikSita loko pAse kaMi sArI bAbatanI apekSA rahe te zikSita loko vepArIo ane amaladAronuM anukaraNa karI temanA jevI svArthavRtti dharAvatA banyA che. Aje paNa zaheromAM navA AgaMtuka mATe to UMce Abha ane nIce dharatI jevI paristhiti che. vasati ke bhIDa game teTalI hoya paNa jyAM hRdaya nathI, jyAM bhAvazUnyatA che, ghaDiyALano kAMTo sarvasva che ane jyAM paiso mAro paramezvara che te zaheronA bharacaka rastAo sUnA che, gIca zerIo verAna che ane AvAM zaheromAM pharatAM jANe ujjaDa sthaLamAM pharI rahyA chIe evo duHkhada jyAM anubhava thAya che. gIca zaheromAM mANasane ekaMdare AvI lAgaNI thAya che, 'huM ATalA badhA mANasonI vacamAM chuM tethI vasatinI dRSTie lagabhaga nirjana ane mAnavasvabhAvanI dRSTie vikarALa gAmaDAMo karatAM huM vadhAre salAmata chuM.' AvI tenI aMgata mAnasika lAgaNIno tene saMtoSa jarUra rahe che, paraMtu tethI tenAM ekalavAyApaNAnuM tene samAdhAna to nathI ja thatuM. alabatta jyAre komI hullaDo ke trAsavAdanI paristhiti bane che tyAre tene zaheronI vikarALatAno pratyakSa anubhava thAya che, to paNa gAmaDAmAM kAyamI vasavATa mATe tene AkarSaNa thatuM ja nathI. gAmaDAM zabdArthamAM ane bhaMgArthamAM baMne rIte sUnAM che. jyAre zahero mAtra vyaMgyArthamAM sUnAM che. zaherono A sUnakAra dUra na thAya ? thAya ja. zI rIte ? zikSita loko thoDA ja, are, alpatama niHsvArthI ane udyamI bane to zaherono sUnakAra dUra karavAmAM teono ghaNo phALo sAbita thAya. sinemAgRho, vividha kalabo vagere bhale hoya, paNa te zaherono sUnakAra dUra karavA mATenAM joIe teTalAM sakSama sAdhano nathI. zikSita lokoe zaheromAM abhyAsavartuLo niSThApUrvaka racavAM joie. Aje zaheromAM vasati ane aMtara vadhyAM che, tethI zaheranAM dareka vibhAgamAM vividha prakAranAM saMgaThano ane vyavasthita abhyAsavartuLo racavAM joIe. eno hetu che vicAra vinimaya. AthI loko bauddhika rIte pravRtta bane che ane mahattvanuM jANavA pAme che je jIvanane samRddha ane ujjavaLa banAvI zake. alabatta emAM niSThA hovI joie. A kAryanI javAbadArI vahana karatAM jUthamAM sahRdayatA ane niSThA hoya te ja kAryakaronI zobhA gaNAya. AgaLa AvavAno hetu hoya ke mahilAo sAthe saMparkanI zakyatA raheze evo hetu hoya to vartuLanuM pariNAma zUnya AvavAnuM. jJAnaprasAraNa sAthe bhAicArAnuM vAtAvaraNa rahe ane te dvArA anivArya bAbata gaNAvI ghaTe. ekabIjA pratye niHsvArthabhAva udabhave mAnavatAnA guNo vikase evI bhUmikA AvAM abhyAsavartuLonI to ja A abhyAsavartuLonI saphaLatA gaNAya. zaherano sUnakAra dUra karavA mATe AnAthI paNa vadhAre mahattvanuM judA judA dharmo ane tenA vividha saMpradAyo che. tethI dareka dharmanA tattva to che lokasevAnI pravRttinuM ane dharma-bhaktinuM. ApaNA dezamAM saMpradAyoe potAnuM satsaMga maMDaLa sakriya rAkhavuM joie, duHkhI, pIDito vagere mATenAM sevAkArya aMgenA kAryakramo anukULatA pramANe goThavavA joie. mananI udAratA ane sarvadharma samabhAva udbhave to AvAM maMDaLonI saphaLatA gaNAya. zaheramAM dharma, bhakti, jJAna ane mAnavasevAno guMjArava cAlato raheze tema lokonAM hRdayamAM mAnavatA, sahAnubhUti ane bhAvanAM jharaNAM vahevA lAgaze. tethI zaheranAM bhIDa, gIcatA, saMkaDAza vageremAM anokhI sugaMdha prasarI raheze ane jIvananA suMdara vikAsa mATe ullAsa ane taravarATa raheze. Aje paNa mANasa dharmasaMsthA sAthe saMkaLAyelo to che ja, paraMtu saghaLA mANaso dharmasaMsthAo sAthe ekarUpa banatA nathI, tema samAja pratyenA vyavahArano temano abhigama cIlAcAlu ja banI rahe che. to A pravRttio zaheromAM temaja gAmaDAMomAM cAle che, nathI cAlatI evuM nathI; temAM paNa koi koi zaheromAM A pravRtti vegathI paNa cAle che. vastutaH zaherI jIvananI ekavidhatA, yaMtravatatA, kRtrimatA, vadhu paDatI aupacArikatAne kAraNe zaheromAM vasatinI vacce paNa je ekalatA anubhavAya che te AvA keTalAka ane bIjA paNa upAyo yojavAthI dUra thaze ane mAnava mAnavanI najIka AvI 'mAruM paNa koika che' evI lAgaNI anubhavaze.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-1-97. AtmadIpo bhava. | DaoN. raNajita paTela (anAmI) huM mAMDa cauda-paMdarano hato tyAre ghare nahIM paNa amArI jamIna para chIe. sAMkaDo gharma, rAMkaDo samAja, tarala svAthadhi rAjakIya pitAjI sAthe raheto hato. amArI jamInanI najIka, amArA pitarAi vicArasaraNI ne saMkula lAgaNI-taMtra...kazAkanuM avalaMbana svIkAryA magana bhagata'nI jamIna hatI. sAcA arthamAM e "bhagata' hatA. vidhura vinA ApaNA jIvane cena paDatuM nathI...ane ragaziyA jIvanane cAlanA thayA bAda, AkhI jindagI emaNe bhajano gAvAmAM ja gALI. emanI prApta thatI nathI ! bhajana-maMDaLImAM pitAjI sAthe avAranavAra huM paNa jato. sADA cha ApaNe devaLanI upAsanA karIe chIe ne sAcA devanI upekSA dAyakA pUrve sAMbhaLelAM e bhajanomAMthI mane Aje traNa bhajano saMpUrNa karIe chIe. chAyAne sevIe chIe ne sattvane chAMDIe chIe. bhramane yAda che. eka hatuM: "mArA jIvana-paTaliyA re satanAma khetI re karIe'.' bhajIe chIe ne satyane tyajIe chIe. satya-saMkalpa-AtmAne uvekhI AkhuMye bhajana rUpaka-pradhAna. bIjuM hatuM 'bedalano saMga nA karIe hojI' ardhadagdhagara ke goTALiyA dharmagraMtho (?)nAM ovAraNAM laIe chIe. ane trIjuM hatuM: dehanuM koDiyuM daDha pakaDI rAkhIe chIe paNa paNa satyanA dIpane rANI. bhramaNAne bhAMgyA vinA re thavA daIe chIe. ane AtmadIpa astittvane visarI jaI aMdhanI. AtamAne oLakhyA vinA re pAse prakAza kAje bhIkhIe chIe! dayArAmanA pelA bhaTajInI jema. bhavanA pherA nahIM re TaLe hojI." pArasamaNIne vATake bhIkha mAMgIe chIe.' pAnImeM mInapiyAsI' jevI sthitithI ApaNane hasavuM paNa AvatuM nathI eTalI badhI ApaNI "AtmAne oLakhavAnI' vAtamAM, ApaNAM Adyakavi narasiMhe lAcArI ne nAdArI che. pUrti-puSTi karI: ApaNe sahaja rahyA nathI eTale satya samajAtuM nathI. pahelAM dharmanA jyAM lagI AtamA tattva cInyo nahIM vitaMDAvAda hatA, have rAjakIya-vicArasaraNIonA pahelAM dharmatyAM lagI sAdhanA sarva jUThI." sattAnI ANa pravartatI hatI, have sattAnA dharmanI hAka vAge che ! satyanuM ane pachI AvI bhagavAna buddhanI mamarI java nI vAta. mukha Aje to aneka DhAMkaNothI DhaMkAI gayuM che. saraLa praznone paNa kema bhagavAna buddhanA paTTaziSyomAMnA eka ziSya AnaMde 'zreya aMge saMgha konuM saMkula banAvavA e kuTila vidyAkaLAmAM pAraMgato dina pratidina vadhatA zaraNa svIkAre ?' e matalabanA praznano mAtmavIpo bhava | evo jAya che. prazno ukelavA tenA karatAM kema gUMcavavA emAM ApaNe niSNAta sUtrAtmaka paNa sanAtana satyamAM khapavAnI kSamatAvALo bhagavAna buddhe chIe. anekamukhI buddhie pratyakSa jIvananA prazno hala karavAmAM javAba Apyo hato. AjathI aDhI hajAra varSo pUrve tame "AtmadIpa abhicArane badale vyabhicAra keLavyo che. jIvaleNa carcAmAMthI ApaNe bano ke tame AtmazaraNa bano' e vAta jyAre bane? prathama baddhane UMcA AvatA ja nathI. gUMca ukelavAne badale dora gUMcavatA, dArzanika zaraNe, pachI saMghane zaraNe ne chelle dharmane zaraNe javAnI vAta baddha karI. carcAnAM vitaMDA karatA, ApaNAM saMskAra puruSo (1) ke dharmapuruSo, saMkula kAraNa ke vyakti tarIke buddhanI bhUla ke maryAdAo saMbhavI zake. saMghanI AMTIghUMTImAM vyavahAranA praznone lapeTatA ApaNA kuTIla rAjapuruSo, vicAraNA vipathagAmI ke Akramaka hoI zake, paNa dharma to nirapekSa ne aMdha ne dizA-zUnya, niSkriya pravRttiomAM macI rahelA kahevAtA sarva maryAdAothI para eTale abhayanI geraMTI, dharmano artha ja vimala ApaNA vidyApuruSo kAje AjathI lagabhaga aDhI hajAra varSa pUrve viveka, samyapha vivekane zaraNe saba salAmata. bhagavAna buddha udbodhIne na gayA hoya jANe ! "jo koinA zarIramAM ApaNAmAMnA ghaNA badhA nahIM to keTalAka paraMparApremI hoya che ne tApasI tIra pesI gayuM hoya ke jo koI AgamAM sapaDAi baLaLaLI rahyo hoya to yugapalaTA sAthe paraMparAo paNa palaTAtI hoya che, eTale vivekano eve samaye jo evo vicAra karavA bese ke A tIra kevI rIte banAvyuM dIpaka na hoya to purANI paraMparA paNa avaLe paMthe dorI jAya. e ja rIte haze, kyA prakAranA lokhaMDamAMthI banAvyuM haze, koNe banAvyuM haze, kaI dharmAcAryo ke dharmagraMthonI maryAdAo paNa vivekavihIna ne bhramaNAnI dizAmAMthI pheMkAyuM haze ne evI ja rIte pelo bIjo paNa A Aga koNe bhekhaDe bharAvI de. ApaNI zraddhA paNa haMmezA nirbheLa ja hoya che ema lagADI haze e kaI jAtano haze, eNe zA mATe Aga lagADI haze evo na kahI zakAya - eTale ja "Atma-dIpa' eTale ke vyaktino vimala vicAra karavA bese to e narI mUrkhatA ja gaNAya. tIra vAgavAne kAraNe viveka...jeno abhAva mAre ne jenI hastI acUkatAre ja tAre. ApaNo jene tIvra vedanA thatI hatI tenA zarIramAMthI jema bane tema jaldI tIra Atma'no artha vyakti (Individual, Self) ke AtmA (Soul) bahAra kheMcI kADhavuM ke AgathI dAjhanArane agninI jvALAthI bacAvI gaNIe to paNa ubhayapakSe vivekanI upasthiti ja patha-pradarzaka ke tAraka ... levA jarUrI che..tema duHkhapUrNa saMsAranA bhavacakramAMthI manuSyane mukta karavo e ja parama zreyaskara che. parama satyanA dArzanika vivecanamAM banI zake. , samayano vyaya ke durupayoga karavo yogya nathI." Aje lokone...lokasaMghane, bhautika sukhomAM ja zreya dekhAya che. prema-zreyanI sarahado lupta thaI gaI che; eTale prema-sukhane zreya-sukha eTale ja... samajI lokasaMgha sAcA sukhanAM valakhAM mAre che ! e kRtaka sukhanAM vaMdhya "AtmadIpa banIne baMdhu! valakhAMmAMthI keTakeTalI vikRtioe janme che! te, AtmavIpo bhava nuM satyatattvane pAme..." sUtra satya samajyA vinAdekhAya tema nathI... samajavAnI to vAta pachI A sarvakAlIna ne sarvajanIna bhagavadvANIne ApaNe caritArtha prakRtithI, viparIta zikSaNathI ne samAjanA vikRta valaNathI ApaNe karIe. sukhaduHkhanA khoTA khyAlo gAMThe bAMdhI, pravAhapatita jIvana jIvIe mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phionaH 3820291. mudraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 19, khaDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400 9ra,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : (50) + 8 0 aMka H 2 7 che tA. 16-2-97 0 (c) O O zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che che che prabuddha jIva6 che e che prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 7 7 7 vArSika lavAjama rUA. 80 7 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha gana kaMTrola Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 thoDA samaya pahelAM muMbaimAM suprasiddha majUra netA dattA sAmaMtanI dhoLe divase goLI calAvI hatyA ka2vAmAM AvI. bhAratamAM vizeSataH muMbai ane bIjAM keTalAMka zaheromAM vadhatI jatI gunAkhorImAM goLI calAvI hatyA karavAnA banAvo uttarottara vadhatA cAlyA che. bhAratamAM ekaMdare ghAtaka zastra dharAvavA para ghaNAM kaDaka niyaMtraNo che, to paNa gana vAparanArA nAgarikonI saMkhyA divase divase vadhI rahI che. gerakAyade dANacorIthI zastra meLavI te chUpI rIte rAkhanArA guMDAonI ToLakInI vAta to vaLI judI che. vera levAno eka adhama mArga te mANasane jagatamAMthI kAyamanI vidAya ApavAno che. eka mukhya vyaktinuM astitva maTatAM paristhiti navAM parimANa dhAraNa kare che. rAjakAraNamAM AvI hatyAo vadhavA mAMDI che. muMbai jevAM moTAM zaheromAM rAjadvArI netAo, bilDaro, udyogapatio, dANacoro, apaharaNakAro, guMDAo vagerenI gana calAvI hatyA karavAnA banAvo vadhavA mAMDyA che. bhAratamAM dina pratidina kAyadesara zastra dharAvanAra mANasonI saMkhyA mukhyatve moTAM zaheromAM vadhatI jAya che. paMjAba, kAzmIra, AsAma vagere pradezomAM AtaMkavAdIo mATe chUpI rIte, gerakAyade pAkistAna ane anya dezo dvArA bhAratamAM ghusADAtI gananA banAvo vadhatA rahe che. dubai jevAM mukta baMdaromAMthI paNa gujarAta, mahArASTranA samudra kinAre zastro gupta rIte ThalavAya che. bhAratamAM ataMtratA ane aMdhAdhuMdhI phelAvavAnA AzayathI paNa anya dezo dvArA AvI pravRtti irAdApUrvaka thAya che. ... paththara, lAThI, charI, talavAra, bhAlA vagerenA prahArathI mANasane gaMbhIra rIte ghAyala karI zakAya che. ethI keTalIka vAra mRtyu paNa thAya che. baMdUkanI goLI mANasanA prANa tatkSaNa haNI nAkhe che. lAThI, talavAra vageremAM sabaLa pratikAranI pUrI zakyatA rahe che. baMdUkano pratikAra jo bacI javAya ane pAse baMdUka hoya to ja thai zake che. Ama baMdUka e nizcita mRtyu ANanAra ghAtaka zastra che. lAThI, talavAramAM duzmananI najIka javAnI jeTalI jarUra paDe che teTalI jarUra baMdUkamAM paDatI nathI. pote surakSita rahIne bIjAne mArI nAkhI zakAya che. alabatta, ToLakIo vacce sAmasAmI goLIonI ramajhaTa thAya tyAre eTalI surakSitatA rahetI nathI. yojanAbaddha kAvatruM goThavIne oTomeTika ganamAMthI goLIo choDIne mANasane avazya mRtyune ghATa utArI zakAya che. vartamAna jIvanano A eka gaMbhIra prazna che. duniyAbharamAM vadhatI jatI A ghAtaka pravRtti sAme eTalo uhApoha have thavA lAgyo che. amerikA, briTana, phrAnsa, osTreliyA jevA dezo e vize gaMbhIrapaNe vicAratA thayA che. bhAratamAM ganano prazna ja eTalo vyApaka nathI, to paNa A caLavaLamAMthI eNe dhaDo levA jevuM jarUra che. ronAlDa regana jyAre amerikAnA pramukha hatA tyAre emanA upara koika pAgala mANase baMdUkamAMthI goLI calAvI hatI. reganane najIvI ijA thai. teo bacI gayA hatA. paraMtu regana sAthenA sTAphanA vaDA adhikArI jIma breDI sArI rIte ghAyala thayA. teo paNa bacI gayA, paraMtu kaMika apaMga jevA thai gayA. A eka ghaTanAe jIma breDInA vicAramAM krAntikArI parivartana ANyuM. teo tyAra sudhI ema mAnatA hatA ke dareka nAgarikane gana dharAvavAno adhikAra che. paraMtu A ghaTanA pachI temane lAgyuM ke dareka nAgarikane ema saraLatAthI gana rAkhavA devAthI ghaNA bhayaMkara anartho thAya che. asthira mananA, uzkerATabharyA cittavALA krUra mANaso dvArA acAnaka keTalAye nirdoSanA prANa jAya che. emaNe potAnA vicArano cAre bAju pracAra karyo. emaNe Gun ControlnI himAyata mAtra amerikA ja nahi, duniyAnA badhA dezo mATe karI. emanA bhAvanAtmaka pracArathI prerAine amerikAnI koMgresamAM keTalAka vakhata pahelAM gana kaMTrola mATe kharaDo rajU thayo che ane enA u52 carcA-vicAraNA cAlI rahI che. kharaDo to maMjUra thaze tyAre thaze, paraMtu zastrasulabhatA pa2 niyaMtraNo lAdavA'mATenI havA to amerikAmAM prasaravA mAMDI che. Gun Destroying nI hilacAla paNa cAlI che. amerikAmAM A kharaDo haju pasAra nathI thayo, kAraNa ke gana dharAvavAnA nAgarika hakanA rakSaNa mATe tyAMnA nezanala rAiphala esosiezana taraphathI ghaNo pracAra thAya che ane koMgresanA sabhyone e mATe ghaNAM nANAM apAya che. vaLI amerikAnA baMdhAraNamAM dareka nAgarikane zastra dharAvavAno mULabhUta haka-Right to bear fire arm ApavAmAM Avyo che. paraMtu tyAMnA zANA vicArako kahe che ke be saikA pahelAM amerikAnI je sthiti hatI te saMjogomAM zastra dharAvavAno haka nAgarikone apAyo te vyAjabI hato, paraMtu atyAre je badalAyelI ane sudharelI paristhiti che temAM baMdhAraNanI e kalama kAlagrasta ane aprastuta banI jAya che. Ama, amerikAmAM nAgarikone chUTathI apAtAM zastronA viSayamAM ghaNI jAgRti AvI gai che. pracAra mAdhyamonI vipulatAvALA e dezamAM vicArono pracAra jhaDapathI thAya che. aNabanAva thayo hoya, zikSaka ke zikSikAe Thapako Apyo hoya, koi paDozI sAthe bolAcAlI thai hoya, vargamAM bIjA vidyArthIo sAthe chokarA ke chokarIe cIDavaNI karI hoya, premamAM niSphaLatA maLI hoya, kaMika lUMTa calAvavI hoya, mAtra majAka ja karavA khAtara hatyA karavI hoya nokarImAMthI rUkhasada maLI hoya, mAtApitA sAthe jhaghaDo thayo hoya, evAM evAM aneka nAnAM nAnAM najIvA nimitto UbhAM thatAM zALAnA vidyArthIoe ke moTA mANasoe bIjAnI gana vaDe tarana hatyA karI nAkhI hoya evA seMkaDo kissAo amerikAmAM chellA traNacAra dAyakAmAM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana tA. 16-2-97. banyA che. svarakSaNa mATe maLatI ganano upayoga akAraNe ke alpakAraNe polIsone duniyAbharamAM gana calAvavAnI tAlIma apAya che. gananI anyanI hatyA karavAmAM vadhu thato rahyo che. dasa bAra varSanA chokarAo bAbatamAM evuM che ke eka vakhata enI tAlIma lIdhA pachIthI paNa jo potAnA pitAnI gana chUpI rIte laIne zALAmAM AvyA hoya evA vakhato vakhata eno mahAvaro rAkhavAmAM na Ave to dhArelA samaye dhAreluM banAvo paNa banatA rahe che. duniyAnA bIjA dezo karatAM gana pariNAma e Ape ke na paNa Ape. eTale zAntinA samayamAM paNa calAvavAnI bAbatamAM amerikAnI sthiti sauthI vadhu gaMbhIra che. duniyAnA badhA dezomAM maLIne lAkho gana roje roja mahAvarA mATe amerikAmAM game te mANasa game tyAre dukAnamAM jai gana kharIdI zake chUTatI haze ! gananI A ghAtaka asarakArakatAnI dhAkane lIdhe ja duniyAmAM ekaMdare zAnti ane salAmatI jaLavAI rahe che. samAjagana kaMTrolanA viSayamAM amerikAmAM jema jAgRti AvI che tema vyavasthA ane rAjyavyavasthA mATe e upayogI che. (jo ke sahaja rIte chellA eka varSa daramiyAna briTana ane osTreliyAmAM banelI bhayaMkara pravartatA premabharyA vAtAvaraNanI zAntinI vAta ja anokhI che.) ghaTanAne kAraNe e baMne dezomAM paNa zastra dharAvavA vize vaicArika jyAM sudhI duniyAmAM sainya che ane polIsataMtra che tyAM sudhI gananI jAgRti AvI gaI che. jarUra paDavAnI. dezanA saMrakSaNa mATe tathA kAyado ane vyavasthA jALavavA keTalAka samaya pahelAM briTanamAM skoTalenDanA eka nAnA gAmamAM mATe, prajAnI salAmatI mATe gana anivArya che e satya svIkAravuM rahyuM. ekalavAyuM jIvana jIvatA, mAnasika asvasthatA dharAvatA koI eka gana vagaranA prajAjanonI Adarza sthitinuM nirmANa thoDAka pradezamAM thaI nirAzAvAdI mANase eka zALAnA vyAyAma vibhAgamAM jaI potAnI ke, samagra duniyAmAM na thaI zake. A vAstavikatAno svIkAra karavo. gana vaDe eka sAthe vIseka nAnAM bALakone mArI nAkhyAM ane bIjAM ja rahyo. eTale jyAM sudhI sainya che ane polIsataMtra che tyAM sudhI gananuM keTalAMkane gaMbhIra rIte ghAyala karyA hatAM. A ghaTanAe mAtra briTanamAM utpAdana niraMtara cAlyA ja karavAnuM. paraMtu sAmAnya nAgariko pAse ja nahi, paNa samagra duniyAmAM hAhAkAra macAvI dIdho hato. mANasa gananuM vadhatuM jatuM pramANa aTakAvavAnA prayAso avazya thavA joie. gana dharAvato hoya ane magajanI asthira hoya to acAnaka keTalI badhI samAjanA potAnA ja hitamAM e che. jAnahAni karI zake che te AvA dAkhalA parathI joI zakAya che. briTananA vadhatI jatI vasatI ane vadhatI jatI corI, lUMTaphATanI ghaTanAo ghaNA samAjaciMtakoe, patrakAroe ane anya nAgarikoe gana kaMTrola ke vadhatI jatI DAkugIrInI sAme rakSaNa meLavavAnA hakane nAme mANasane mATe avAja uThAvyo che. game te mANasane gana na apAvI joIe evo pAzcAtya dezomAM bahu saraLatAthI gana rAkhavAno paravAno maLI jAya. mata pracalita banyo che. zikAranA zokhIna rAjA prinsa eDavarDa philipe che. keTalAka dezomAM to gana kharIdavA mATe kazuM kAraNa ApavAnI paNa tyAre evo abhiprAya vyakta karelo ke zastra para niyaMtraNa karavAnI zI jarUra paDatI nathI. mAtra nAma-saranAmuM noMdhAya che. tyAM videzanA jarUra che? mANasa krikeTanA beTathI paNa bIjAne mArI nAMkhI zake che. to nAgarikone paNa e rIte chUTathI gana vecI zakAya che. jyAM kAraNa. zuM tame beTa para paNa pratibaMdha lAvazo? prinsa eDavarDa philipanI AvI batAvavAnI jarUra paDe tyAM zikAranA zokhanuM kAraNa ApI zakAya che. dalIla keTalI badhI vAhiyAta che e batAvI emanI AvI mUrkhatA upara vaLI jyAM gana mATe paravAnAnI jarUra hoya tyAM paNa paravAno maLyA briTanamAM patrakAro, ciMtako vageree ghaNA prahAra karelA. pachI e gana mAtra svarakSaNa mATe ja vaparAya che evuM nathI. gana pAse keTalAka samaya pahelAM osTreliyAnA TAsmAniyA rAjyamAM eka hovAthI mANasano mijAja badalAI jAya che. ethI mAtra nIDaratA ja yuvAne eka kalabamAM jai potAnI ganathI eka sAthe ghaNA badhAne mArI nathI AvatI, nirdayatA paNa Ave che ane kyAre pote acAnaka koInI nAkhyA hatA. potAnA hAthamAM zastra AvatAM mANasa keTalo badho kara hatyA karI besaze enI mANasane potAne paNa khabara nathI rahetI. najIvAM banI jAya che ane e karavAmAM keTalo badho AnaMda mANe che enuM ene kAraNosara hatyA thaI jAya che. mAtra potAne mATe ja nahi, svajano. potAne paNa bhAna rahetuM nathI. saMbaMdhIo, mitro, pADozIo vagerene nimite paNa koIkanI sAme sAmAnya rivolvara ke pistAla khIsAmAM saMtADI zakAya che. enAthI ganano upayoga thAya che. eka sAthe vatha goLIo choDI zakAtI nathI. moTI oTomeTika gana dvArA je dezomAM bahu saraLatAthI gana mATe paravAnA apAya che te dezomAM eka sAthe dhaDa dhaDa dhaDa ghaNI badhI goLIo choDI zakAya che ane acAnaka gana dvArA thatAM khUnanuM pramANa vadhu rahe che. gananuM pramANa zaheromAM jeTaluM be traNa miniTamAM pacIsa-pacAsa mANasanI sAmadAyika hatyA karI hoya che teTaluM gAmaDAMomAM nathI hotuM. veravaimanasya ke jhaghaDA-laDAInA zakAya che. AvI sAmudAyika hatyAmAM vyakitagata veranA banAva karatAM prasaMge gAmaDAMomAM baMdUkano upayoga ghaNo ocho thAya che. je dezomAM mAnasika asamatulA ja vizeSa kAraNabhUta bane che. pAzcAtya dezomAM gerakAyade gananuM pramANa vadhu hoya che tyAM gana dvArA khUna, pratikhUna Diprezana anubhavatA lokonI saMkhyAmAM vRddhi thavA lAgI che. A eka vagerenI kriyA lAMbA samaya sudhI cAle che. leTina amerikAnA keTalAka moTI ciMtAno viSaya che. dezomAM AvA banAvo ghaNA lAMbA vakhatathI banyA kare che. duniyAmAM ganane jaththAbaMdha utpAdana karanArA dezomAM amerikA. duniyAnA keTalAka dezomAM jUthalaDAI-geMgavoranA banAvo vadhatA - raziyA, cIna jevA moTA dezonI gaNanA thAya che. ijharAyela jevo nAno cAlyo che. eka ToLakInA sabhyone bIjI ToLakInI sAthe duzamanAvaTa deza paNa temAM ThIka ThIka AgaLa vadhelo che. amerikAnI banAvaTanI smitha thatAM sAmasAmAM goLIbAra thAya che ane pAMcapaMdara miniTamAM pAMcadasa enDa vesana, raziyAnI (janA soviyeTa yuniyananI) e. ke. 47. mANasanI lAza DhaLI paDe che. polIsa sAthenI jhapAjhapImAM paNa amuka IjharAyelanI ujhI nAmanI gana duniyAmAM prakhyAta thayelI che. cIna ToLakInA mANaso tarata ganano Azraya le che ane beya pakSe khuvArI bIjA dezonI gananI sarasa nakala karyA kare che.' thAya che. jyAM komI taMgadilI bahu pravartatI hoya ane kAyadesara ke svinjharalenDa duniyAno sauthI taTastha ane zAntipriya deza hovA gerakAyade gana sulabha hoya tyAM goLIonI ramajhaTa vAraMvAra thAya che. chatAM ane tyAM ganathI khUna javalle ja thatAM hovA chatAM moTI karuNatA e kalikAmA pAkistAnamAM karAyAmAM ane anyatra AvI ghaTanAo che ke gananuM moTAmAM moTuM bajAra te svijharalenDa che. duniyAnI dareka keTalI badhI vAra banI che ! bhADUtI guMDAo rokIne, temane gana pUrI prakAranI gananA ejanTo svijharalenDamAM maLaze. gananA moTAmAM moTA pADIne ke te mATe sagavaDa karI ApIne tathA ghaNIvAra temane moMmAMgI sodAo svijharalenDamAM thAya che. kAyadesara ane gerakAyade ganano rakama ApIne bIjAnuM khUna karAvavAnA banAvo Adhunika duniyAmAM vipula jaththo bIjA dezonI sarakArone ke vyakitaone pUro pADavAmAM sAmAnya banI gayA che. bhADUtI guDAAe bhUlathI (Mistaken nimokhare che. dakSiNa AphrikA ane jarmanI jevA dezono identitythI) ekane badale bIjA nirdoSa mANasane mArI nAkhyAnI hisso paNa temAM ThIka ThIka che. ghaTanAo paNa bane che. goLI koI eka mANasa para calAvavamAM AvI - ganano sauthI vadhu vaparAza lazkaramAM ane polIsa khAtAmAM tAlIma hoya ane nizAnacUka thatAM bIjAne te vAgI hoya ane eNe prANa 6 mATe thAya che. e upayoga thavo jarUrI che. roja roja sainikone ane gumAvyA hoya evI ghaTanAo paNa na gumAvyA hoya evI ghaTanAo paNa bane che.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-97 prabuddha jIvana hatyA karavA dIkarAe jillAnA prANa gumAyA cho ane ghI mA sacita banavuM mAThI a potAne gana maLI eTale covIse kalAka te potAnI pAse rahe evuM atireka thato gayo ke gana dvArA ekAda be hatyA na batAvAI hoya to nathI. gharamAM sAcavIne saMtADI rAkhI hoya to paNa gharanA chokarAMone te sAruM calacitra na gaNAya evo khyAla tyAMnA nirmAtA-digdarzakomAM tenI khabara paDI jAya che. kAcI uMmaranA chokarAo te chAnI chapanI lai pracalita thai gayo che. be hAthamAM be gana rAkhI, teno kuzaLatAthI jaine koikanI hatyA karavAmAM upayoga karI le che. upayoga thayA pachI upayoga karI zatrune mahAta karatA nAyaka ke khalanAyakanuM citra ja enI khabara paDe che. potAnA dIkarAe jijJAsAthI bApanI gana jovA upasAvavAmAM teo gaurava anubhavavA lAgyA. keTalAMka anukaraNIya hAthamAM lIdhI hoya ane te acAnaka phUTatAM chokarAe prANa gumAyA hoya calacitromAM to vAte vAte gana phUTatI batAvavAno atireka thaI gayo. evA akaramAto paNa duniyAmAM avAranavAra banatA rahe che. bApanI enI ghaNI mAThI asara tyAMnA lokajIvana upara paDI ane gana bApa sAme ja tAkIne hatyA karanAra chokarAonA kissA paNa samAjahitaciMtakone sarcita banavuM paDyuM. have gananA upayoganuM pramANa duniyAmAM banyA che. gana corAi javAnA athavA kharI kaTokaTInA vakhate calacitromAM ochuM thayuM che, to paNa tenI mAThI asara to varatAyA kare ja gharamAMthI gana na jaDavAnA banAvo paNa bane che. che. agAu to kAcI uMmaranA chokarAo, krodhI svabhAvanA mANaso kArakhAnAmAM banelI gana kArakhAnAmAM ja vecAyA vagara paDI rahe tyAMnA janajIvanamAM hAlatAM cAlatAM ganano upayoga karavA lAgyA ema bane nahi. gananuM utpAdana e eka vyavasAya ja che. emAM mukhya hatA. have jo ke tenuM pramANa ghaTyuM che. Azaya kamANIno ja hoya. eTale utpAdita thayelI gana duniyAmAM bALakone ramavA mATe ramakaDAMnI rAiphala, pistola vagere prakAranI kayAMka ne kayAMka pahoMcI jAya che. dareka vyavasAyamAM jema vecanAra ane gananuM utpAdana karavA para duniyAmAM kyAMya niyaMtraNo hoya evuM kharIdanAra vacce dalAlo, ejanTo hoya che tema gananA bajAramAM paNa jAyAmAM nathI. paraMtu tyAM paNa gana kaMTrolanA kAyadAne lAgu karavAnI hoya che. ghaNI AvazyakatA che. ramakaDAMnI gana ramatAM ramatAM bALakamAM je hiMsaka duniyAmAM jema kAyadesara gananuM vecANa thAya che tema gerakAyade paNa saMskAro paDI jAya che te kyAreka tenI pAse viparIta kArya karAvI bese eTaluM ja thAya che. kArakhAnAMo pAsethI kharIdanAra to kAyadesara nANAM che. hiMsAnA kusaMskArathI bALakone vaMcita rAkhavAmAM ekaMdare to ApIne kharIdato hoya, paNa kharIdanAra ejanTa judAM judAM mAdhyamo dvArA samAjane potAne ja lAbha che. potAnA dezamAM ke anya dezamAM te bekAnUnI paddhatithI bIjAnA sudhI gana vagaranI duniyA saMbhavita nathI, paNa gana vagaranuM ghara pahoMcADavAno prayatna kare che. AkhuM taMtra gupta rIte goThavAyeluM hovAthI saMbhavita che. bhAratamAM ane anyatra karoDo ghara gana vinAnAM che. ene ghaNIvAra polIsataMtrane tenI gaMdha suddhAM AvatI nathI. ' sAcavI levAthI paNa duniyAmAM vadhatI jatI hiMsAne rokI zakAze. gAmaThI gana banAvavAnuM zahera tathA gAmaDAnA luhAra vagere kuzaLa jyAM sadAcAra che tyAM nirbhayatA che. jyAM prema ane maitrI che tyAM kArIgaro mATe agharuM nathI. bhArata jevA keTalAka dezomAM kAyadesara te sadAcAranI suvAsa che. jyAM tyAga ane samarpaNanI bhAvanA che tyAM banAvI zakAtI nathI, paNa thoDAka naMga koI banAve to te pakaDI zakAya zastranA pravezane avakAza nathI. rASTrIya kakSAe zastra niyaMtraNa ane tema nathI. mazInamAM DhagalAbaMdha banatI ekasarakhI gana jevI cokasAI kauTuMbika kakSAe zastra pravezabaMdhInA upAyathI mAnavajAtanA sukhacenamAM temAM hotI nathI, paNa te kAma ApI zake che. alabatta, gana mATenA vRddhi thaze. A roga haju vadhAre vadhe te pahelAM eno ilAja thAya to kevuM kAratUsa banAvavAnuM saheluM nathI. te mATe to viziSTa prakAranI sAruM ! yaMtrasAmagrI joie. gAmaThI kAratUsa kyAreka na paNa phUTe. bhArata, | ramaNalAla cI. zAha pAkistAna vagere eziyAnA keTalAMka ardha vikasita dezomAM gAmaThI prakAranI gana bane che ane te khAnagI rAhe vecAya che ane vaparAya paNa. prabuddha jIvana che. keTalIka vAra te pakaDAya paNa che, paNa tenuM pramANa yaMtra dvArA banatI (rajIsTrezana opha nyujha peparsa rulsa 1956nA anvaye) gananI sarakhAmaNImAM nahi jevuM che. , (phorma naM. 4) kyAreka ramakaDAMnI gana paNa bhayanuM kAraNa banI zake. ramakaDAMnI prabuddha jIvana" saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave che. gana have to evI Abehuba banAvAya che ke sAcI gana ane ramakaDAMnI | 1. prasiddhinuM sthaLa : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, gana vacceno taphAvata keLavo muzkela thaI jAya che. keTalAka vakhata pahelAM 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400004. bhAratanA eka zaheramAM traNa cAra yuvAna guMDAo gana laIne eka 2. prasiddhino krama: dara mahinAnI soLamI tArIkha. sToramAM ghUsI gayA.gana batAvI moTI rakama lUMTI gayA. jatI vakhate gana 3. mudrakanuM nAma: cImanalAla je. zAha ' sToranA daravAjA pAse mUkI ane cetavaNI ApatA gayA ke "khabaradAra, kayA dezanA : bhAratIya ganane koie hAtha aDakyo che to ! aMdarathI tarata kAratUsa phUTaze." ThekANuM: rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, luTAruonA gayA pachIthI polIsane bolAvAi. polIse AvIne joyuM 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-4000) to gana sAcI nahotI. ramakaDAMnI hatI. aMdara kAratUsa paNa nahotAM. 4. prakAzakanuM nAma : cImanalAla je. zAha kayA dezanA : bhAratIya ganano upayoga mAtra khUna mATe ja thAya che evuM nathI. ApaghAta mATe paNa eno upayoga thAya che. alabatta, gana vaDe ApaghAta karanArA ThekANuM: rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. to e calAvI jANanArA ja hoi zake. evI vyaktiomAM lazkaranA 5. taMtrInuM nAma: DaoN. ramaNalAla cI. zAha sainiko, polIsa khAtAnA sipAi ke aphasaronuM ke temanA kuTuMbIjanonuM kayA dezanA : bhAratIya pramANa vadhu hoya che. vastutaH gananI sulabhatA koika mAnasika AghAta. ThekANuM : rasadhArA ko. hA. sosAyaTI, ke uzkerATanI kSaNe temanI pAse ApaghAta karAve che. gana sulabha na hoya 385, saradAra vI.pI. roDa, muMbaI-400 04. to paNa ApaghAta na thAya evuM nathI, paNa gana sAthe evI graMthi jaladI | 6. mAlikanuM nAma zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, joDAi javAno saMbhava vadhu rahe che. ane saranAmuM: 385, saradAra vI. pI. roDa, jIvana ane kalA biMba-pratibiMbanI jema kArya kare che. jIvanano muMbaI-400004. prabhAva kalA upara paDe che ane kalAno prabhAva jIvana upara paDe che. huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karUM chuM ke upara ApelI vigato pAzcAtya dezomAM, vizeSataH amerikAmAM calacitromAM ganano upayoga mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. vadhu paDato batAvAya karyo che. vAstavikatAne nAme emAM eTalo badho ramaNalAla cI. zAha
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana prabhu sAthenI goThaDIne mANIe ] pU. zrI vijayapradyumnasUrijI vizvanA jIvamAtra pratyenI karuNAthI chalakAtA hradayanA svAmI paramAtmA jyAM virAjamAna che te maMdiramAM javAnAM traNa bAraNAM che bhakti, vairAgya ane jJAna; paNa garbhAgAramAM javAnanuM bAraNuM eka ja che : tallInatA. tyAM pahoMco eTale garbhadIpa dekhAya ane tenA ajavALe paramanI jhAMkhI thAya. sAdhakanI mathAmaNa A paramatattvanI jhAMkhI mATenI ja hoya che. tenAM traNa sAdhanomAM bhakti e dekhItI rIte saheluM sAdhana jaNAya che paNa tAttvika rIte te sauthI agharuM che; kAraNa ke jJAna-vairAgyanI sarakhAmaNImAM bhaktimAM ahaMno sauthI vadhu vilaya karavo paDe che. bhaktine 'ekazeSa' kahevAmAM Ave che te A arthamAM. eka 'te' ja bAkI rahe che - tvameva, bhaktinAM traNa sopAnamAM anukrame tathaivAnuM, tavaivA ane chelle tvamevArUM Ave che. chelle 'tuM ja te huM chuM'nI sthiti pragaTe che. pachI dekhItI rIte bhakta sakriya lAgato hoya che, paNa vAstavamAM to bhaktanA khokhAmAM bhagavAna ja jANe jIvatA hoya eTaluM ahaMnuM vilopana bhakti mAgI le che. eTale ja bhaktino mArga kaparo che. A bAbata eka kavie sarasa vAta karI che : 'e agocara, tattva sAthe kyAM kazuM saMdhAya che ? eka vacana, pahelo puruSa, tyAM vacce AvI jAya che !' e ahaMno laya te ja prabhuno jaya che ane tethI vacalo paDado haThI jAya che ane bhaktanuM kazuM chAnuM rahetuM nathI. u. yazovijayajI kahe che : 'tehathI kaho chAnuM kisyuM, jene soMpyAM tana-mana vitta ho' ane AvI ko'ka kSaNe bhakta ane bhagavAnanuM aMgata milana racAya che ane tyAre je goThaDI thAya che te tA aMgata rahetI nathI : 'jAne koi.' stavana eTale bhaktanI bhagavAna sAthenI goThaDI. zrI pArzvacaMdrajI sUriSkRta prastuta stavana- covIzInAM stavanomAMthI pasAra thatI vakhate AvA subhaga milananAM darzana thAya che .kavie prabhu sAthe goThaDI mAMDI che ne pachI jANe ApaNI AgaLa enI vAta kare che H pratyakSa jANe jina kuMthu dIThA, padmAsaniI dhyAna dharevi baiThA; nAzAgni samyag nijadaSTi rAkhai, tiNa heti vANI vayaNiI na bhAkhai. -17/8 potAnA manamAM ghUMTAtI vyathAnI vAta - kuguru saMganI dAstAna - temanA moDhe vAraMvAra Ave che H tA. 16-2-97 rIte gUMthI levAyA che. ahIM temanuM zAstrIya viSayanuM tathA bhASA paranuM prabhutva svayaM spaSTa jaNAi Ave che. aDhA2mA zrI a2nAtha bhagavAnanA stavanamAM dharmadharmanI carcA noMdhapAtra che, to vIsamA munisuvratasvAmI bhagavAnanA stavanamAM guNasthAnakanI daSTie kareluM nirUpaNa paNa, teo A viSayamAM keTalA ramamANa haze tenI pratIti karAve che. pArzvanAtha bhagavAnanA stavanamAM temaNe cauda svapnanI gUMthaNI suMdara karI che, jyAre dharmanAtha prabhunA stavanamAM kalpasUtragata 'saMkhe iva niraMjaNe' vagere upamAone saphaLapaNe gUMthI lIdhI che. vicArazIla sAdhakane potAnA samasAmayika mata-paMthanA saMdarbhe sabavidhAna karavuM ja paDe che; evA prasaMge teo karuNAbuddhie aMgulinirdeza karavo ja pasaMda kare che. 'traisaTi adhikA traNi saya, pAkhaMDInA dharma, jinamata, lahi teha ja kariya, guru viNa na laghau marma. * - 3/8 'triNNi saya traIsaddhi cora, pAkhaMDI ata thora, tAsu vizvana savi TAlaI, nija prabhuAdesyau pAlaI.' - 5/4 zrI pArzvacaMdrajIsUri potAnA samayamAM gacchanA bhedonI je sthiti pravartatI hatI teno sakheda ullekha stavana kare che ane sAthe Atmanivedana paNa kare che H zrI pArzvacaMdrasUrino vidyamAnakALa vikramanA soLamA zatakano che. te samaye sthAnakavAsI saMpradAyanI zarUAta thai cUDI hatI. AthI taviSayaka ciMtana paNa stavanomAM UtarI AvyuM che. sthApanAnikSepa arthAt mUrtinA saMdarbhamAM kavi jANe svAnubhavasiddha udgAra kADhe che : nAmiI thikau ThavaNa vize, jANauM, je dekhi cokhau jinabhAva ANauM. ' - 17/9 tenA ja anusaMdhAnamAM covIsamA mahAvIra svAmInA stavanamAM daDhatApUrvaka je pratipAdana kavi kare che te asa2kA2ka che. zrI bhagavatIjI sUtranA prAraMbhe 'namo baMbhIe livie' pada che, tene paNa ahIM saMbhAryuM che. A stavanamAM bolacAlanI bhASAmAM thayeluM nirUpaNa suMdara lAge cheH 'mA, mA, ema na bhAkhiyai jI, e asamaMjasa vANi; pratimA nahu uthapiyai jI, e mati sAcI jAti. - 24/5 sAhityanI daSTie joie to A stavanomAM upamA Adi alaMkAro, yamaka, prAsa Adi bhASAkIya zaNagAra suMdara rIte prayojAyAM che. racanAmAM prauDhatA che. zrI saMbhavanAtha bhagavAnanA stavanano ughADa keTalo sahajasuMdara cheH 'maMgalavadhi-vitAna-dhana, zrI saMbhava jinarAya' zrI abhinaMdana svAmI bhagavAnanA stavanamAM pahelI ane bIjI kaDImAM, muktiphaLa meLavavA lAkha yojananuM zarIra karIe to paNa te na maLe ane prabhunA caraNe je nIcA name tene te tarata ja maLe e kevo majhAno virodhAlaMkAra darzAvyo che ! teramA stavanamAM eka prAkRta subhASitanI chAyA sarasa rIte jhIlAi 'mithyAdarisaNa pApiyau e, cita aMtari AvI thApiyau e, che : tiNi kuguru-kudevi nAviyau e, e prANIprANi bhamAviyau e. * - 2/5 'sarasa dUdha sutaMdula spauM milI, kalakalai jima khIra rasAulI; 'tyajI kuguru vila sugurune saMgi rAcau. - - 10/9 e ja pramANe traNaso ne tresaTha pAkhaMDIne paNa e ja saMdarbhamAM yAda kare che H saghaNa kukkusa mizrita rAbaDI,taDabaDai nahu kAMi pacanaI caDI ?' - 13/8 prAkRtamAM subhASita A pramANe che H jai bahula - dughadhdhavalA, ucchalai dhavalataMDulA khIrA / tA kiM kaNakukkasiyA, rabbaDiA no taDabbaDai ? || 1 || bAvIsamA stavanamAM zrI neminAtha bhagavAnanA samyakRtva pAmavAnA prasaMgane 'tihAM sAdhunau zuddha AcAra dekhI, lahI daMsaNa kumatanI mati uvekhI. ' Ama eka paMktinA izAre rajU karyo che. anyatra gujarAtI padyamA A vAta AvI hoya evuM smaraNa nathI. prasaMga yAdagAra che. 'triSaSTi'mAM parva AThamAmAM Ave che. 'Agamavacana uthApiyauM,niya niya gaccha ti thApiyau, Apiyau kima lauM dasaNa tAharauM e ? hiva e sahU Aloiyai, suprasanna nayaNa nihAliyai, TAliyai bhavaduha baMdhana mAha2 e. ' - 4/11 stavanonuM bhASAkarma paNa sApha ane svaccha che; abhivyaktinI dhana ane dhanavatIno e pahelo bhava che. grISmanA bhara tApano divaso che. ukaLATathI kaMTALIne daMpatI upavanamAM zItaLa latAmaMDapamAM vizrAma karI rahyAM che. tyAM dhanavatI bharabapore dhoma tApamAM rastA upara eka munine mUrchAvaza thaine paDatA jue che, dhanane kahe che ane dhana tUrta doDIne zItopacAra kare che, muni svastha bane che, dhana munine pUche che : kaLA paNa AgavI che. karmagranthanA gahana padArtho gujarAtI padyamAM sugamatApa lAgyo che ane Apane mUrchA AvI gai.' muni kahe che ke A kaSTa AvI avasthA kema thai ? ApanA pagamAMthI lohI nIkaLe che, sakhata
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-97 prabuddha jIvana 5 to bhAvimAM lAbha karanAruM che mATe mane te pIDAdAyaka nathI, paNa A have thoDIka vAta A stavanonA TippaNa vipho - janma-maraNanI pIDA mane moTI lAge che. A sAMbhaLI dhanane Azcarya vidyAprIti dharAvanAra sAdhanazuci munirAja zrI bhuvanacaMdrajI, thayuM. ane maninI sevA karI, A nimitte tene tyAM samyagudarzananI prApti mahArAje hamaNAM-hamaNAM gujarAtI bhASAnI prAcIna racanAonA thaI. (tripaSTi0, parva 8, sarga 1, zloka 111thI 124) A prasaMgano adhyayana tarapha dhyAna kendrita karyuM che te ApaNA mATenA sukhada samAcAra ullekha stavanamAM uparanI be lITImAM thayo che. che. A stavanomAM AvatA kaThina zabda gucchonA artha tathA jarUrI anya Ama, prastuta stavanonI viSayapasaMdagI nAvinyapUrNa che. carvita saMdarbhe TippaNamAM ApyA che. tethI A stavanonI upAdeyatAmAM ghaNo carvaNa ahIM nathI e noMdhavuM joie. sAro vadhAro thaMko. ane A Avazyaka paNa hatuM. jUnI gujarAtInA prabhubhakti e khArA rasaMsAranI mIThI vIraDI che. A stavanone abhyAsIone paNa AmAMthI sArI evI sAmagrI maLI raheze. kaThina, nirAMte mANatAM Avo ja anubhava thaze e niHzaMka che. jUnA zabdonA artha Apato zabdakoza paNa pustakanA aMte joDyo che. kartAe A stavanomAM dezI ochI ane chaMda vadhu vAparyA che. be- jUnI gujarAtI bhASAthI aparicita vargane A zabdakoza sahAyaka traNa dezI, bAkI upajAti, bhujaMgaprayAta (bhujaMgI), dutavilaMbita ane nIvaDaze. AvA prAcIna sAhityane saMskArita karIne zrI saMghanA copAino prayoga thayo che. sattaramI-aDhAramA saikAthI gujarAtI jJAnapremI varga mATe sulabha karI ApavAnuM kArya munizrInA hAthe cAlu ja stavana-sAhityamAMthI vRtto (chaMdo) nIkaLI gayA. A racanAo te rahe e zubhecchA. pahelAMnI che, tethI noMdhapAtra che.' huM bahu sensiTiva chuM gulAba deDhiyA A vAta koNe nahi sAMbhaLI hoya ! vAtamAM kyAMka caDAvautAra paNa lAgaNI ! zrIkRSNa bhagavAna yAda Ave che ne ! sudAmAne levA kevA Ave, jarA avAja UMconIco thAya, matabhedanI laherakhI UThe to tarata doDI gayA hatA. athavA ema kahyuM ke emanAthI kevuM doDI javAyuM hatuM! koI kahI de, "huM bahu sensiTiva chuM.' kahevA to e ema mAge che ke huM pazuono du:khabharyo pokAra aneka kAna sudhI saMbhaLAyo ane bahu lAgaNIzIla chuM. eTaluM ja nahi mane tarata mAThuM lAgI jAya che.' vilIna thai gayo. mAtra be kAnamAM e citkAra ghara karI beTho. vINAnA lAgaNIzIla hovuM e to mAnavamananI mUDI che. tAra jhaMkRta thaI UDyA ane vararAjA nemakumArano ratha rAjulanA toraNethI jene vAtevAte vAMkuM paDe, khoTuM lAgI jAya, jene saMbhALIne sAcavavA pAcho vaLyo. bhAvanI sukamAratA kevI ! hRdayanI jAgRti kevI! . paDe te ja zuM sensiTiva che ? ApaNe saMvedanazIlatAno artha kyAreka kAdavakIcaDamAM phasAine taraphaDatA Dukkarane bacAvatI vakhate rAMkucita karI besIe chIe. lAgaNI zuM mAtra khoTuM lagADavA mATe ja mahAmanA abrAhama liMkane paNa ema kahyuM haze ne ke "huM bahu sensiTiva hoya che? kharI saMvedanA to te kahevAya jene sahaja bhAve sAcuM lAgI chuM tethI Dukkarane thatuM duHkha mArAthI jovAyuM nahi. mArA duHkhane ochuM jAya. narI svakendrI saMvedanazIlatA mANasane sAcavavA jevI karavA A karI rahyo chuM.' vyakti'nA khAnAmAM goThavI de che. . . vahelI savAre patrepukhe vikherAyelAM tuSArabindu bIDamAM tamAro jema jAtane samajAvavAnuM saheluM nathI tema jagatane paNa mAraga roke, koI saMgItanI alapajhalapa surAvali tamArA pagane samajAvavAnuM kyAM saheluM che ? tulasIdAsajIe kahyuM che tema loko to thaMbhAvI de, rAte phUlonI mAdaka soDama tamane AMtarI le, koI maMdiranA bhAtabhAtanAM ja hovAnA, badhAnI sAthe sumeLa sAdhavA nadI, nAva, sopAnanI sukumAratA temane sparza karavA lalacAve, koI pustakanuM ekAda saMjoga pArakhavAM paDe. nadI eTale jamAno ke pravAha, mukhya vaheNa, nAva vAkya tamane AkhuM pustaka mAthe laI nAcatuM karI de, koI zramikanI kArya eTale ApaNe sAdhana, ApaNI pahoMca ane saMjoga eTale paristhiti: pUrNa thayAnI dhanyatA tamane sparzI jAya evuM AvuM to keTakeTaluM kahI tame lAgaNI para kAba dharAvatA ho to loko zakAya. e badhuM samasaMvedana ja che. ApaNe ekAda indriyathI kaMIka jhaTa tamane jADI cAmaDInA kahI bese. tamane to mAThuM nahi lAge, ema anya jhAlA, jhIlI laie e lAgaNInI Tazara. AvuM kaMIka kyAreka ApaNane thai jANe tyAre tamArI sAthe game tema paNa vartI zakAya ema mAnI le. jarA ag AvatuM hoya to ApaNe lAgaNIjaDa nathI thayA. ApaNI mAMyalIkora ALA eTale ke Adra bano to loko tamArI sAthe bahu sAcavIne cAle. vINAnA tAra jhaNajhaNI UThe che. ApaNe saMvedanazIla chIe ema mAnI mAtra tamane khoTuM na lAge teno ja khyAla rAkhe. (kamanasIbI e che ke e zakAya. koinI vipadA joI drave, koInuM smita nirakhI dhanya thAya, koine paNa nathI rAkhatA.) tamArAthI thoDuM vadhu aMtara rAkhe. kyAreka kharI hakIkatathI vAkepha na paNa kare. zAbAzI devAmAM gaNatarIpUrvakano vilaMba na kare e badhAM sensiTiva mAnavInAM lakSaNa che. | saMvedanA mAtra khoTuM lagADavA mATe nathI. huM bahu nAjuka chuM, mAro ApaNo ahaM vadhu paDato jAgRta hoya to sau ApaNAthI saMbhALIne " ahaM tarata jAgI UThe evo che.' evA bhAvamAM UrmitaMtrane baddha karavAnI varte paNa jo ApaNuM ura jAgatuM hoya to ApaNe ja sau sAthe saMbhALIne zI jarUra? vartIe. jema sAco udgAra moMmAMthI anAyAsa acAnaka ApoApa potAnI vedanA vakhate saMyama rAkhI zake paNa anyanI vedanA vakhate sarI paDe che. are, Aha, vAha, aho jevA uddagAro kRtrima rIte jenI lAgaNInA tAra jhaNajhaNI uTha tene sAcA saMvedanA kehavA rahI. uccArAya tyAre khabara paDI jAya che ke mAnavI sUto che ne mahoruM jAge mAtra vedanA ja zA mATe, potAnA rAjIpAne rUDI pere 2jU kare te sensiTiva che. nathI zuM ? saMvedanA to jIva mAtrano pramukha guNa che. paNa enI abhivyakti lAkha kAma vacce aTavAyelA hoIe ane kyAMkathI koyalano Tahuko mahattvanI vastu che. potAne mATe to sau saMvedanazIla hoya che. paNa anya saMbhaLAI jAya, te mAtra kAnamAM eka dhvani banIne thIjI na jAya paNa mATe, niradeze, anAyAsa, sahaja, nija, saMvedanA jAge to ' ApaNe vihvaLa thai jaIe. ghaDIbhara hAthe kAma karatA thaMbhI jAya, mane lAgaNIo lIlIchama che evuM lAge. koyalanA svaranI dizAmAM doTa mUke e paNa saMvedanAzIlatA che. mitrane kharo sensiTiva che te kaheto nathI ane je kaheto phare che te kharo Avato joi UbhA na rahevAya. paNa sAme ApameLe doDI javAya e sensiTiva nathI.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-97 tamAM che. haMgA mAMgI-tuMgI ramaNalAla cI. zAha digaMbara jainomAM suprasiddha evAM mAMgI-tuMgI nAmanA tIrthanI AkAra judo judo che. pahADa upara mAMgIgirinuM zikhara lagabhaga 225 yAtrAe javAnuM svapna to ghaNAM varSothI meM seveluM, paNa tyAM javAno phUTa UMcuM che ane te ardhavartuLAkAra jevuM che. tuMgIgirinuM zikhara baraNI suyoga to hamaNAM 15mI jAnyuArI 1997nA roja prApta thayo hato. kesilinDara jevuM goLa che ane te Azare 275 phUTa UMcuM che. baMnezikharo - devalAlI vAraMvAra javAnuM thAya ane nAsika jillAmAM AvelAM be sahita pahADanuM dazya dUrathI joIe to jANe paga laMbAvIne beThelA siMha digaMbara tIrtho te gajapaMthA ane mAMgItUgI eka eka divasamAM jaine jevI ke evA vizALakAya anya prANI jevI AkRti jaNAya. pahADano pAchA devalAlI AvI zakAya eTalAM najIka che evuM sAMbhaLyuM hatuM. emAM dekhAva najarane bharI de evo che. saMgIgiri bAjuno pahADa dUrathI jotAM gajapaMthAnI yAtrA mATe to traNeka vAra javAnuM thayuM hatuM, paraMtu mAMgataMgI jANe kudaratI pirAmiDa hoya evo dekhAya che. pahADa upara e bAju jaladI javAnuM prApta thatuM nahotuM. kAraNa ke te aMtariyALa AveluM che. tuMgIgirinI cUlikA eTale jANe parvatanI Toca para sthApeluM moTuM vaLI tyAM javA mATe khAsa sAdhana hoya ane sAthe koI jANakAra hoya to zivaliMga ! vizeSa saraLatA rahe evuM che. mAMgatuMgInA pahADa upara mArAM patnIthI saMdhivAne kAraNe caDIne meM ane mArA patnIe tyAM javAno saMkalpa karyo ane sadabhAgye jAtro thAya ema nahotI, tathA paga vALIne DoLImAM besavAnuM paNa phAve. mArA mitra zrI jagadIzabhAI khokhANI ane zrI ramezabhAI zAhano ema nahotuM. emaNe nIce maMdiramAM stuti karI. meM tathA zrI saMgAtha maLyo. ethI amAro saMkalpa sahaja rIte pAra paDayo. jagadIzabhAIe DoLImAM besIne ane zrI ramezabhAIe pagathiyAM devalAlIthI ame vahelI savAre pAMceka vAge nIkaLyAM, kAraNa ke caDA che 2 caDIne jAtrA karavAnuM TharAvyuM. ame pahADa tarapha prayANa karyuM. aDhI-traNa kalAkano rasto hato. devalAlIthI ame zrI jagadIzabhAInI mAMgatuMgInuM caDANa sIdhuM ane kaparuM che; eTale DoLIvALA cAra gADI lIdhI ane zrI ramezabhAIe e calAvI. muMbaI-AgrA roDa para, hatA, be UMcakanAra ane be DoLIne nIcethI pakaDIne saheja UMcI karanArA nAsikathI dhuliyAne raste lagabhaga poNoso kilomITara pachI, cAMdavaDa ke jethI UMcakanArane bhAra na lAge. jo A be madadanIza DoLIvALA na Ave te pahelAM, DAbI bAju devaDA ane saTANAno rasto ame lIdho. hoya to UMcakanAra game tyAre samatolapaNuM gumAvI bese, DoLImAM pAchA tyAMthI saTANA pahoMcatAM lagabhaga 34 kilomiTara thAya. DuMgarAonI UtaratI vakhate besanAre avaLuM moTuM rAkhIne besavuM paDe, nahi to taLeTImAMthI pasAra thato vaLAMkavALo rasto paroDhanA AchA ujAsamAM AgaLanA DoLIvALA para vadhu paDato bhAra AvI jAya ane te gabaDI jANe Atithya-satkAra mATe utsuka hoya evo jaNAto hato. saTANA paDe. pahoMcI tyAMthI ame tArAbAda (keTalAka sthAnika loko "tArAbAga" mAMgatuMgI ane enI AsapAsanA parvato gAlanA pahADI evo uccAra kare che)no rasto lIdho. pacIseka kilomITarano e rasto (Galna Hills) tarIke oLakhAya che. nAsika, manamADa, dhuliyA, che. tyAMthI eka nAno rasto phaMTAya che. sAteka kilomiTare mAMgatuMgI mAlegAMva, amalanera vagere zaheronI vacce jaMgalamAM AvelI A Ave che. mAMgI-tuMgI nAmanA A pahADanI AkRti ja evI vilakSaNa girimALA che. ane advitIya che ke dUrathI paNa tarata e oLakhI zakAya. A pahADanuM nAma mAMgatuMgI paDavAnuM eka kAraNa ema jaNAvAya mAMgatuMgInA pahADanI taLeTImAM nAnuM gAmaDuM che. tyAM A khAnadeza che ke mAMgI zikharanI taLeTImAM pahelAM "mAMgI" nAmanuM gAma hatuM, jenuM vistAranA AdivAsI loko rahe che. khAnadeza bAjunA A lokonI pachIthI nAma "maMDANA' thayuM. tuMgI zikharanI taLeTImAM tuMgI nAmanuM gAma marAThI bhASA ziSTa marAThI bhASA karatAM ThIka ThIka judI lAge. hatuM. enuM pachIthI nAma "tuMgana" thaI gayuM hatuM. Ama lokomAM gAmanAM - ame lagabhaga ATha vAge mAMgItaMgI pahoMcI gayAM. taLeTImAM nAmone kAraNe pahADanuM nAma mAMgatuMgI pracalita thaI gayuM. vastutaH dharmazALA che, bhojanazALA che ane traNa jinamaMdiro che. emAM mukhya prAcIna ullekho pramANe to AkhA pahADano phakta taMgIgiri tarIke ja maMdira te zrI ciMtAmaNi pArzvanAtha bhagavAnanuM che. eno tathA emAM nirdeza maLe che. padmAvatI mAtAno mahimA paNa ghaNo moTo che. bIjuM nAnuM maMdira zrI mAMgItaMgI digaMbaromAM siddhakSetra tarIke jANItuM che, ene dakSiNa AdinAtha bhagavAnanuM che. trIjuM moTuM navuM maMdira thayuM che temAM mULa nAyaka dizAnA sametazikhara tarIke paNa oLakhAvAya che. A anupama pavitra zrI munisuvratasvAmI che. emAM pravezatAM baMne bAjunI dIvAlomAM bhUmimAMthI aneka AtmAo kevaLajJAna pAmI, sarvakarmano kSaya karI karAyelI derIomAM hArabaMdha bAra bAra ema cAvIsa tIrthakaronI cAreka siddhagati pAmyA che. junA vakhatamAM jema sametazikharanA pahADa para jatAM phUTa UMcI khaDugAsanamAM pratimAo che. ame traNe maMdiramAM darzana karyAM. koIka yAtriko bhUlA paDI jatA tema eka jamAnAmAM mAMgatuMgInA pahADa para jatAM yAtriko bhUlA paDI jatA. navakArazI karI ame pahADa para javA taiyArI karI. jeoe pUjA mAMgI zikhara samudranI sapATIthI 4343 phUTanI UMcAIe ane karavI hoya teoe nIce snAna karI, pUjAnAM kapaDAM paherI upara javuM tuMgI zikhara 4366 phUTanI UMcAIe AveluM che. AkhA pahADanI paDe che, kAraNa ke upa2snAna vagerenI sagavaDanathI. paraMtu e mATe vahelI UcAi samudranI sapATIthI lagabhaga cAra hajAra phUTanI che. gAmanI savAre UThI taiyAra thavuM joie. amArI pAse eTalo samaya nahoto. taLeTIthI UMcAI lagabhaga aDhI-traNa hajAra phUTanI haze ! mAMgatuMgI eka ja pahADanuM nAma che. paraMtu pahADa upara enA akhaMDa pahADa upara caDavAnuM pahelAM ghaNuM duSkara hatuM. chellAM keTalAMka varSathI bhAgarUpe baMne cheDe eka eka vizALa uttuMga zilA che. zikhara, coTI ke pahADa para caDavA mATe pagathiyAM banAvavAmAM AvyAM che. eTale caDavAnuM cUlikA tarIke ene oLakhAvI zakAya. gAmamAMthI pahADanAM pagathiyAne pahelAM jeTaluM kaThina rahyuM nathI. to paNa pagathiyAM sIdhAM UMcAM hovAne raste jaIe to DAbI bAjunuM zikhara te mAMgIgiri che ane jamaNI lIdhe caDhANa zramabhareluM che. pahADanI Toca para pahoMcyA pachI be rastA bAjunuM zikhara te tuMgIgiri che. lAMbA pahoLA pahADa upara dareka cheDe phaMTAya che. eka bAju mAMgIgiri taraphano rasto jAya che. bIjI bAju cUlikA rUpe rahelAM A zikharo nakkara pattharanAM che. baMne cUlikAno tuMgIgirino rasto che. tuMgIgirinuM caDhANa UMcuM che. pagathiyAM thayAM
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana hovAne lIdhe alabatta eTaluM AkaruM lAgatuM nathI. taLeTIthI pahADa para caDatAM sAmAnya mANasane lagabhaga doDhathI be kalAka lAge che. eka zikhara 52thI UtarIne bIjA zikhara para jatAM lagabhaga aDadho kalAka lAge che. pahADa para caDatAM vacce sudha-budha (zuddha-buddha) munionI traNa guphAo Ave che. A guphAo nAnI che. emAM parvatamAMthI kotarI kADhelI nAnI moTI digaMbara jinapratimAo padmAsana tathA khaDgAsanamAM che. emAM eka guphAmAM mULa nAyaka tarIke zrI munisuvrata svAmInI padmAsanamAM vizALa mUrti kaMDArelI che. ahIM covIse tIrthaMkaronI tathA zrI bAhubalijInI pratimA che. emAMnI keTalIka UbhI pratimAo khaDgAsanamAM ane keTalIka padmAsanamAM che. A uparAMta hAthI ke siMha para birAjamAna evAM yakSayakSiNInI pratimAo paNa che. A badhI pratimAonI kotaraNI kalAtmaka che. zuddha-buddha muninI A guphAo uttarakAlIna hovAnuM manAya che. tA. 16-2-97 mAMgItaMgInA zikharomAMnAM maMdiro eTale guphAmaMdi2o. je kALe bhAratamAM grenAiTa jevA nakkara parvatamAMthI guphAo ane emAM zilpAkRtio kotarI kADhavAnI kalA pracalita hatI e kALamAM mAMgItaMgInAM A guphAmaMdironI koraNI thai haze. bhAratamAM bauddha, hiMdu ane jaina e traNe paraMparAnA parvatako2NI (Rock Carving)nA prakAranAM zilpasthApatya sAMpaDe che. ajaMTA ane ilorAnI guphAo, kAnherI, kArlA, bhAjAnI guphAo, eliphanTAnI guphAo tathA dakSiNamAM gomaTezvara, kArakala, muDabidrI vagere sthaLonAM zilponI sAthe nAsika jillAmAM pAMDavalenI, gajapaMthA, mAMgItaMgI vagerenI paNa gaNanA thAya che. guphAonA zilpasthApatyamAM bauddha guphAo jema caDiyAtI gaNAya che tema parvatamAMthI vizALakAya zilpAkRtinI kotaraNImAM gomaTezvaranI bAhubalinI pratimA enA anupama saundaryane kAraNe vizvamAM vikhyAta thayelI che. gajapaMthA ke mAMgItaMgInI guphAo kalAnI daSTie kadAca eTalI ucca na gaNAya, to paNa A kSetramAM e kALamAM jainono, mukhyatve digaMbara jainono vasavATa ghaNo haze ane rAjya taraphathI ghaNo sAro sahakAra maLato raheto haze enI pratIti karAve che. mAMgItaMgInI badhI ja guphAo eka ja yugamAM taiyAra thai haze ke kema te spaSTa nathI, paraMtu guphAmaMdironI pravRtti pAMcasothI doDha behajA2 varSa sudhInI prAcIna che. mAMgItuMgImAM keTalAka zilAlekho che, paNa te spaSTa nathI. to paNa eka sthaLe saMvata 651 vaMcAya che. e jo sAcuM hoya to paMdaraso varSa jeTalI prAcIna A guphAo che ema kahI zakAya. nAsika jIllAno A pradeza eTale rAmasItAnA vanavAsano pradeza. jaina rAmAyaNa 'paumacariya' pramANe bhagavAna munisuvrata svAmInA kALamAM A ghaTanAo banelI. eTale ahIM paNa sItAguphA ane rAmaguphA che. jaina purANa ane jaina mAnyatA pramANe e kALamAM rAma, hanumAna, sugrIva, suDIla, gava, gavAkSa, nIla, mahAnIla sahita navvANu karoDa munio A taMgIgiri parathI mokSe sidhAvyA hatA. eTale A kSetrane yogya rIte ja siddhakSetra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. raviSeNAcArya kRta 'padmapurANa'mAM 'tuMgIgiri'no ullekha Ave che. ene AdhAre nIcenI paMktio TAMkavAmAM Ave che H rAma jinesura karata vihAra, bhavya samUha utAre pAra; aMti samaya tuMgIgiri gaye, zeSa karama aruM chedaye; mokSa sudhAMni pahoMte pAya, zAzvata zarma jihAM adhikAMya. XXX rAma, hanu, sugrIva, suDIla, gava, gavAkSa, nIla, mahAnIla, kroDi ninyAnave muktipayAna, tuMgAgiri vaMdau dhari dhyAna. jaina rAmAyaNanI jema jaina pAMDavapurANa paNa che. emAM AvatI kathA pramANe zrIkRSNa ane emanA bhAi balabhadre A pradezamAM deha choDyo hato. jaina purANa pramANe e kALa te trevIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha bhagavAnano kALa.zrIkRSNa ane balabhadra A jaMgalamAM vicaratA hatA tyAre eka vakhata vanamAM tarasyA thayelA zrIkRSNe balabhadrane pANI levA mokalyA. te daramiyAna dUrathI jaradakumAre haraNa samajIne zikAra karavA mATe choDeluM bANa zrIkRSNane vAgyuM. ethI emanA prANa cAlyA gayA.. balabhadra AvIne jue che to zrIkRSNa nizceSTa paDyA che. paraMtu potAnA bhAi jIvatA che ane bhAnamAM Avaze ema samajI balabhadra potAnA khabhA upara bhAinuM zaba laine vanamAM phare che. paraMtu tyArapachI eka devanA pratibodhathI balabhadra mohano tyAga karI potAnA bhAI zrIkRSNanA zabanA aMtyeSTi saMskAra A pahADa upara be cUlikA vacce kare che. balabhadra tyArapachI digaMbara munipaNuM aMgIkAra kare che. teo AhA2 mATe gAma tarapha jAya che tyAre emano suMdara kAMtimAna deha joi strIo vihvaLa banI jAya che. kUvA 52 pANI bharatI, bhAna bhUlelI eka strIe to doraDAno gALiyo ghaDAmAM bharAvavAne badale potAnA pAse UbhelA nAnA bALakanA gaLAmAM bharAvyo. A dazya joi balabhadra munine thayuM ke pote have gAma tarapha javuM nahi. tapathI emaNe potAnA zarIrane kSINa karI nAkhyuM. A pahADa para anazana karI emaNe deha choDyo. emane devagati prApta thai. A rIte mAMgInuMgIno pahADa kRSNa ane balabhadranA vRttAMtathI paNa prasiddha che. mAMgIgirinI pAse AvelA eka parvatanuM nAma 'ghANyAgaDha' che. daMtakathA pramANe jyAre balabhadra potAnA bhAi zrIkRSNanuM zaba laIne pharatA hatA tyAre temane samajAvavA mATe A parvata upara eka deve eka moTI ghANInI racanA karI ane pote telI-dhAMcIno veza dhAraNa karI emAM retI nAMkhavAnuM cAlu karyuM. pharatAM pharatAM baLabhadra potAnA bhAinA zabane khabhA para UMcakI A bAju AvyA tyAre te ghAMcIne pUchyuM ke 'tame zuM karo cho?' ghAMcIe (deve) kahyuM ke 'huM retImAMthI tela kADhavAno prayatna karuM chuM.' tyAre balabhadre kahyuM, 'mUrkha, retImAMthI to koi divasa tela nIkaLe?' e sAMbhaLI ghAMcIe kahyuM, 'jo zabamAM jIva Ave to retImAMthI tela kema na nIkaLe ?' e sAMbhaLI baLabhadranI AMkha khUlI gai ane temaNe zrIkRSNanA zabano mAMgItuMgI pahADa upara agni saMskAra karyo. e sthaLa te kRSNakuMDa tarIke jANItuM che. je parvata para deve ghANInI racanA karI hatI e parvata lokomAM ghANIno gaDha-ghANyAgaDha tarIke haju paNa jANIto che. zakAtuM nathI. A guphAne sthAnika bhIla AdivAsIo 'DoMgariyA deva' mAMgIgirimAM pazcima bAju pahADamAM eka guphA che. emAM jai tarIke oLakhAve che. A guphA vize vizeSa saMzodhana thavAnI jarUra che. ame lagabhaga sADA agiyAra vAge pahADa upara vacce pahoMcyA. have ahIMthI eka rasto mAMgIgiri tarapha jAya che ane bIjo rasto tuMgIgiri tarapha jAya che. ame pahelAM mAMgIgiri tarapha gayA, kAraNa ke mukhya guphAmaMdiro mAMgIgirimAM che. mAMgIgirimAM sAta guphAmaMdiro che. emAM zrI mahAvIra guphA, zrI AdinAthaguphA, zrI zAntinAthaguphA, zrI pArzvanAthaguphA, ratnatrayaguphA, sItAguphA, balabhadraguphA vagere guphAo che. A dareka guphAomAM mULa nAyaka uparAMta anya tIrthaMkaro ke munionI zilpAkRtio paNa che. digaMbara munionI zilpAkRtimAM pIMchI ane kamaMDalu spaSTa joi zakAya che. zilpAkRtio surekha ane manohara che. keTalIka guphAmAM sAthe yakSayakSiNInI mUrti che. eka gUphAmAM chatrInI racanA karavAmAM AvI che ane emAM koi digaMbara AcAryanI vizALa, zAMta mUrti kotarelI che. kyAMka caraNapAdukA paNa che. A guphAomAM eka guphA te balabhadranI guphA che. emAM zrI balabhadramuninI parvatanA pASANamAMthI kaMDArelI pratimA che. eka guphAmAM chatrImAM naMdIzvaranI
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-97. racanA che. emAM parvatanA eka ja paththaramAMthI cAra dizAmAM cAra traNaso phUTa UMcI eka ja zilA, enA upara caDI zakAtuM nathI. keTalAMka jinapratimA banAvelI che. eka guphAmAM zrI kSetrapAlanI chatrI varSa pahelAM koIka cayAno ullekha che ane caDanAre upa2 bhagavAnanAM banAvavAmAM AvI che. pagalAM nihALyAM hatAM evo paNa ullekha che. A cUlikAnI Toca para jaI A guphAonI bahAra uparanA bhAgamAM dasa paMdara phUTa UMce nAnI zakAya evI rIte jo vartuLAkAre pagathiyA banAvavAmAM Ave to uparanuM moTI ghaNI mUrtio kaMDAravAmAM AvI che. emAMthI keTalIka khaMDita ke dazya kharekhara addabhuta banI zake ema che. vaLI tyAM jinAlaya jevI jarjarita paNa thaI gaI che. racanA jo thAya to eno mahimA ghaNo vadhI jAya ema che. A guphAonI najIka parvatamAM patthara kotarIne pANInA kuMDa, , jAtrA karI ame pAchA pharyA. DoLIvALAe amAre mATe je zrama banAvelA che. AvA pAMca kuMDa che. jyAre ahIM sAdhako, yAtrIo uThAve * uThAvyo hato ethI prasanna thaIne zrI jagadIzabhAIe te darekane emanA vagerenI avarajavara vadhAre rahetI haze ane keTalAka to divasa-rAta tyAM yo TharAvelA dara uparAMta dasa dasa kilo bAjaro apAvyo. rAja rahetA haze tyAre pANInI jarUriyAta mATe A kuMDa banAvyA haze ke jethI , bhojanazALAmAM bhojana karI lagabhaga savAso kilomITaranuM aMtara varasAdanuM bharAyeluM pANI AkhuM varSa kAma lAge. have A kaDInA pANIno kApA-ama sUyAsta pahelAM devalAlI pAchA AvI gayA. upayoga baMdha thai gayo che. mAMgatuMgInI yAtrAnuM svapna ghaNAM varSe paNa anAyAsa ullAsapUrvaka - A guphAonI dIvAlomAM kyAMka zilAlekho kotarelA jovA maLe saphaLa thavuM e ja amAre mATe to atyaMta saMtoSanI vAta hatI. che. keTalAka jarjarita thaI gayA che. zrI AdinAtha guphAmAM te saMskRta na mAMgatuMgImAM kArtikI pUnamano ghaNo moTo mahimA che. e divase bhASAmAM che ane kaMIka vaMcAya evo che. eka sthaLe ratnakIrti, * ahIM hajAro yAtriko Ave che. ahIM meLo bharAya che. yAtrikomAM amarakIrti vagere nAma vaMcAya che. te bhaTArakonAM nAma hovAno saMbhava che - kArtikI pUnamane divase pahADa upara jaI zrIphaLa vadheravAno rivAja jUnA che. pratiSThA karAvanAra tarIke vIramasena, kanakasena vagere rAjAonAM vakhatathI cAlyo Ave che. jUnA vakhatamAM ahIM eTalAM badhAM zrIphaLa nAma vaMcAya che. rAThoDa vaMzanA te rAjAonI gAdI ahIM pAse AvelA vadherAtAM ke atizayokti karIne ema kahevAtuM ke kArtikI pUnamanA divase muhera nagaramAM hatI. koI moTA zubha prasaMge ke yuddhanA prasaMge teo pahADa uparathI nALiyeranAM pANInI nadI vahe che. pahelAM maheranA parvata para AvelAM zrI caDhezvarI devInI mUrtinI pUjA, , A tIrthano mahimA Aje paNa evo che ke AsapAsanA ArAdhanA karatA. A guphA maMdironA nirmANa ane jALavaNImAM teoe vistAromAMthI keTalIye maMDaLIo pagapALA jAtrA karavA Ave che. paNa mahattvanuM kArya karyuM haze ema jaNAya che. mulheramAM rAThoDavaMzI keTalAkane mAMgatuMgInA camatkArika anubhavo thayAnI kiMvadantio paNa - rAjAonI gAdI ghaNA saikA sudhI cAlI hatI. e saikAo daramiyAna pracalita che. mAMgatuMgI tIrthanI pUjAnI kAvyamaya racanAo paNa thai mAMgatuMgInuM kSetra mulhera rAjyamAM gaNAtuM. ghaNAM varSo sudhI mAMgatuMgI che. aSTako, jayamAlA vagere saMskRta tathA hiMdImAM lakhAyAM che. javA mATe mughera ja mukhya kendra rahyuM hatuM. malhera e killAmAM vaseluM nagara mAgatigAnI ArAdhanA mATe judA judA maMtra paNa che, jeno jApa Aje hatuM. tevI ja rIte pAse kaMcanapura nAmanuM nagara paNa parvata para killAmAM 1 paNa bhakto ahIM AvIne kare che. vaseluM hatuM. hAla tenA bhagnAvazeSo jovA maLe che. ' mAMgatuMgI eka alpaparicita paNa bahu prAcIna ane ghaNuM mAMgIgirinAM A guphA maMdironAM darzana karatA ame AgaLa vadhyA. mahimAlag tAya cha, siddhavatra | mahimAvaMtu tIrtha che, siddhakSetra che. . cUlikAnI eka bAju guphAmaMdiro che. bIjI bAju nathI. paraMtu enI parikramA karavA mATe paththaramAM keDI kaMDArelI che. mAMgIgirinI A rasva. zAntilAla devajI naMdu parikramAM Azare 1400 phUTa lAMbI che. saMghanA eka bhUtapUrva maMtrI zrI zAntilAla devajI naMdunuM . mAMgIgirinA guphAmaMdironAM darzana karI ame nIce AvyA. have | tAjetaramAM 72 varSanI vaye muMbaImAM avasAna thayuM che. sva. naMdue ! ame tuMgIgiri tarapha cAlyA. lagabhara eka kilomiTara jeTaluM e aMtara pote saMghanA maMtrI hatA te daramiyAna saMghanI ghaNI sArI sevA bajAvI | che. vacce be derI Ave che. te zveta ArasanI banAvelI Adhunika hatI. teo vyavasAye vakIla hatA ane saMghanI kAnUnI bAbatomAM ? samayanI che. emAM pagalAM che. | haMmezAM temanuM sAruM mArgadarzana maLatuM rahetuM ane jarUra paDe to teo | enAM darzana karI ane tuMgIgiri tarapha AgaLa vadhyA. tuMgIgirinuM potAnI mAnAIsevA paNa ApatA hatA. teo zAMta svabhAvanA ane caDhANa UMcuM ane sIdhuM che. kacchI samAjanA eka sakriya kAryakartA hatA. temanuM jIvana bahu tuMgIgirimAM traNa guphA maMdiro che. emAM mukhya zrI rAmaguphA tathA dharmaparAyaNa hatuM. zAstragraMthonuM temanuM vAMcana paNa vizALa hatuM. zrI candraprabhunI guphA che. zrI rAmaguphAmAM zrI rAma, hanumAnajI, AgamasAra' nAmano eka graMtha paNa emaNe prakAzita karyo hato. sugrIva, suDIla, gavAkSa, nIla, mahAnala vagerenI padmAsanamAM dhyAnastha eTale samAna rasane kAraNe sva. zAntibhAI sAthe mAre gADha maitrI pratimAo che. jo kahevAmAM na AvyuM hoya to A pratimAo te rahI hatI. sva. zAntibhAinA pitAzrI sva. devajIbhAI naMdue jinapratimAo che evuM utAvaLe upalaka daSTie jonArane lAgavAno | 101 varSanuM AyuSya bhogavyuM batuM. enI ujavaNI prasaMge upasthita saMbhava che. A zikharanI parikramAmAM pAchaLanA bhAgamAM zrI AdinAtha, rahevAnuM ane prAsaMgika vaktavya ApavAnuM nimaMtraNa mane maLyuM hatuM. zrI zAntinAtha, zrI neminAtha, zrI pArzvanAtha ane zrI mahAvIra - sva. zAntibhAInAM suputrI DaoN. madhurIbahena naMdu (sonagaDha) svAmInI e pAMca mukhya tIrthakaronI lAMchana sahita khaDragAsanamAM cAreka paNa zAstragraMthonA adhyayanamAM UMDo rasa dharAve che ane mAnavatAnAM phUTa UMcI akhaMDa ane surekha pratimAo hArabaMdha che. e aghatanakALamAM, sArAM kAryo kare che. banAvAI hoya evI bhAse che. mAMgIgirinI jema tuMgIgirimAM paNa parikramA mATe keDI kaMDArelI - sva. zAntibhAinA svargavAsathI saMghe potAnA eka sakriya che. A parikramAM Azare 1300 phUTa jeTalI che ane te mAMgIgiri karatAM | kAryakartA gumAvyA che. aMgata rIte mane eka parama dharmamitranI khoTa paDI che. saheja kaThina che. tuMgIgiri eTale pahADa para AvelI lagabhaga poNoso phUTa pahoLI sadgatanA AtmAne zAnti ho!. . ane lagabhaga traNaso phUTa lAMbI evI laMbavartuLAkAra lagabhaga poNA | taMtrI mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004.DI phona : 3820296, mudraNasthAnaH rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga : mudrAMkana, muMbaI-400 092, ke,ne 34 pas , " , " : 'AS', ' ira jhaDa che . R EFERE . .
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : (50) + 8 aMkaH 3 Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH/ MBI-South / 54 / 97 tA. 16-3-977 * zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa che che ke vArSika lavAjama rUA. 80 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha apaMgo mATe - vikalAMga athavA apaMga vyaktio mATe rASTrIya ane AMtararASTrIya stare aneka saMsthAo kArya karI rahI che. mArA eka mitre tAjeta2mAM mAtabara rakamanuM dAna ApI potAnA tAlukAnA vikalAMgo mATe eka TrasTanI racanA karI che, je dhanyavAdane pAtra ane bIjAone mATe preraNArUpa che. vikalAMgo mATe kazuMka karavuM joie e prakAranI jAgRti divase divase vadhatI jAya che. e mATe ghaNA dezomAM potAnA bajeTamAM judI rakama phALavavAmAM Ave che. eka aMdAja pramANe duniyAmAM atyAre kula vasatinA pramANamAM lagabhaga sADA sAta TakA jeTalA eTale ke lagabhaga sADatrIsa karoDa jeTalA loko apaMga che. eka nirIkSaNa pramANe duniyAmAM zArIrika ke mAnasika khoDakhAMpaNavALA lokonI saMkhyAmAM uttarottara vRddhi thatI rahe che. duniyAmAM bALamaraNanuM pramANa ghaNuM ja ghaTI gayuM che, paraMtu janmatI vakhate je bALakone mRtyumAMthI bacAvI levAmAM Ave che evAM keTalAMye bALakomAM koika prakAranI khoDa rahI jAya che ane te jIvanabhara apaMga rahe che. vaLI sazastra saMgharSo, bomba visphoTo, akasmAto, rogacALA vagere paNa duniyAmAM vadhatAM rahyAM che ethI paNa apaMgonI saMkhyAmAM vRddhi thatI rahI che. apaMgo mATe rASTrIya ane AMtararASTrIya stare aneka saMsthAo ane vyakitao deza, jAti ane dharmanA bhedabhAva vinA kArya kare che. emAMnI ghaNI saMsthAo sa2kA2mAnya hoya che ane sarakArI grAnTa meLave che. keTalIka sevAbhAvI saMsthAo sarakAranI mAnyatA mATe icchA nathI rAkhatI. paraMtu potAnuM kArya yathAzakti svAdhInapaNe karavAnI bhAvanA rAkhe che. Ama apaMgo mATe vividha stare ghaNuM badhuM kArya thatuM hovA chatAM te ochuM paDe che, kAraNa ke A kSetra ghaNuM vizALa che ane enI samasyAo paNa ghaNI che. duniyAnI vadhatI jatI vasatinA pramANamAM jeTaluM thavuM joie teTaluM kArya pachAta ane vikAsazIla dezomAM thaI zakatuM nathI. apaMgo mATe videzomAM basamAM, relavemAM, vimAnomAM, eraporTa, basa ke relvenA sTezanomAM, moTA resTorAMmAM temanA besavA mATe, ArAma karavA mATe, zaucAdi mATe ghaNI sagavaDo karavAmAM Ave che. vagara kharce AvI sagavaDo thai zakatI nathI. dhanADhya dezone te poSAya evI hoya che. paNa sAthe sAthe teonI te mATenI jAgRti ane dRSTi paNa khullI hoya che. niSNAta mANaso dvArA tenuM Ayojana thAya che. gIca vasatIvALA ane ardhavikasita dezomAM sAmAnya nAgarika mATe jyAM pUratI sagavaDa nathI hotI tyAM apaMgo mATe kyAMthI hoya evo prazna keTalAkane thAya. paraMtu e mATenI sUjha, dRSTi, abhigama vadhu mahattvanAM che. jyAM azakya hoya tenI vAta judI che, paNa jyAM zakya hoya ane chatAM tevI sagavaDo na hoya tevI sthiti zocanIya che. sagavaDo hoya to apaMgonI haraphara vadhe ane haraphara vadhe to sagavaDo vicArAya. Ama baMne prakAranI sthiti vicAraNIya che. pAritoSiko, evorDa vagerenuM Ayojana thAya che. temanA dardamAM ane apaMgo mATe jyAM jyAM jAgRti AvI che tyAM temane mATe spardhAo, zArIrika maryAdAnI bAbatamAM rAhata maLe e to jarUranuM che ja, paNa emanAM AnaMdapramodanAM sAdhano vadhe, emanAM sukhacenanA viSayo ane kSetro vadhe ane emanI AjIvikAno prazna haLavo thAya e paNa eTaluM ja jarUranuM che. kRtrima paga, pagarakhAM, sAMbhaLavAnA sAdhano vagere vividha prakAranAM apaMgo mATe, bagalaghoDI, keliparsa, TrAisikala, vhIlace2, sAdhano lAMbA vakhatathI pracalita che. have to ilekaTroniksanA jamAnAmAM to vividha prakAranAM ilekTronika sAdhanonI zodha thai rahI che. evAM sAdhano jema jema pracAramAM AvatAM jAya che tema tema apaMgone vadhu ane vadhu rAhata maLatI jAya che. che ane navAM navAM sAdhano ane tenI upayogitA vize samaja apAya vikalAMgo mATe judA judA viSayanAM sAmAyiko paNa prakAzita thAya che. navI navI zodhonI mAhitI paNa temAM hoya che. apaMgonA viSayamAM pAzcAtya dezo karatAM eziyA-AphrikAnA ghaNAkharA dezo ThIka ThIka pachAta che. zArIrika daSTie apaMga paNa mAnasika rIte taddana taMdurasta, zArIrika apaMga ke vikalAMga mANasonA mukhya be athavA traNa prakAra che. daSTie taMdurasta paNa mAnasika daSTie apaMga tathA zArIrika ane mAnasika ubhaya rIte apaMga. jaina dharmanI dRSTie halanacalana karI zakatA trasakAya prakAranA jIvomAM be indriya, teraindriya ane caurendriya prakA2nA jIvomAM eka athavA vadhu indriyanI nyUnatA hovAthI temane vikalendriya jIvo kahevAmAM Ave che. janma manuSyano maLyo hoya chatAM paMcendriyanI ahIM ApaNe zArIrika dRSTie apaMga vize vicAra karIzuM, kAraNa ke paripUrNatA na maLI hoya evA mANaso paNa saMsA2mAM jovA maLe che. mAnasika rogono viSaya judo ane vizALa che. AMdhaLA, baherA, mUMgA, bobaDA ke hAthapaganI khoDavALA mANaso apaMga manuSyomAM keTalAka janmathI apaMga hoya che. janmathI ja ApaNane jovA maLe che. keTalAka janma vakhate taMdurasta hoya paNa pachI moTA thatAM kyAreka paDI javAthI, apUratA poSaNathI, vRddhAvasthAthI, koi rogano bhoga banavAthI apaMga banI jAya che. zItaLAnA roga pachI koike AMkho gumAvI hoya che, bALalakavA ke lakavA thayA pachI mANasa paganI zakti ke sAthe sAthe hAthanI zakti paNa gumAvI bese che. geMgariMga thatAM mANasane paga kapAvavo paDe che. akasmAto thAya che ane mANasa jIvanabhara apaMga thai jAya che. koikanI vartamAna samayamAM relave, basa, moTarakAra, vimAna vagerenA moTA bhUlane kAraNe, koikanI bedarakArIne lIdhe, kyAreka yAMtrika khAmIne lIdhe
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana thatA akasmAtathI keTalAka mRtyu pAme che, to keTalAkane apaMga banavAno vAro Ave che. . apaMga thavAnuM eka moTuM kSetra te zastrasaMgharSa che. jyAre moTAM yuddho thAya che tyAre hajAro sainiko mRtyu pAme che ane hajAro seniko ghAyala thai bacI jAya che. evA bacI gayelA sainikomAM keTalAye jIvanabhara apaMga thai jAya che. eka rIte ema kahI zakAya ke AmAM sarakAre pote keTalAka mANasone yuddha dvArA apaMga banAvyA che. yuddha bhUmi upara laDavA jatAM apaMga banavAno vAro paNa kadAca Ave evI mAnasika taiyArI sainikonI paNa hoya che ane apaMga sainikonA punarvasananI vyavasthA paNa lazkaramAM hoya che. paraMtu yuddha vakhate bombamArAne kAraNe ke goLIbArane kAraNe je nAgarikone apaMga thavuM paDe che emAM nAgarikanI apaMga thavAnI icchA ke mAnasika taiyArI hotI nathI. keTalAka to ajANatAM acAnaka AvI ghaTanAno bhoga thai paDe che. evA nArikonI samagra javAbadArI dareka vakhate dareka dezanI sarakAra lai zakatI nathI. 2 moTA bhAganA apaMga mANaso zarIrathI apaMga hoya che, paNa manathI svastha ane taMdurasta hoya che. emanA zarIranuM ekAda aMga ke ekAda indriya kAma na karatI hoya to paNa AvA ghaNA kissAomAM temanI bIjI indriyonI zakti vadhatI jAya che. aMdha manuSyanI zravaNazakti ke baherA mANasanI prANendriya vadhu tIvra banI hoya evA dAkhalA jovA maLe che. keTalAka hAthanuM kAma pagathI kare che athavA paganuM kAma hAthathI kare che. baherA ke mUMgA mANasane ke be hAthe apaMga hoya evA mANasane citrakalAmAM citro doravAmAM vadhu rasa paDe che. keTalAkanI saMgItamAM to keTalAkanI zilpa-sthApatyamAM zakti khIle che. vaLI teone sarakhI keLavaNI ke sarakhI tAlIma ApavAmAM Ave to teo ghaNA tejasvI nIvaDavAno saMbhava che. aMdha mANaso sArA gavaiyA ke sArA vAjiMtrakAra ke saMgIta nirdezaka banyAnA ghaNAM udAharaNo che. keTalAka to potAnI. pratibhAthI sArI rIte goThavAi jAya che. keTalAkane mATe to jANe kudaratano kaTAkSa hoya ema apaMga banavAne lIdhe ja vadhu sArI rIte jIvavA maLe che. apaMgapaNuM e jANe ke chUpA AzIrvAda na hoya ! apaMga na thayA hota to kadAca sAmAnya mAnavI hota ane potAnI zakita eTalI vikasI na hota. bhakta suradAsa, paMDita sukhalAlajI, helana kelara ke evA bIjA apaMga mANasoe jIvanamAM ghaNI moTI siddhi meLavI batAvI che. vartamAna samayamAM deza-videzamAM vibhinna kSetre ghaNI vyaktioe apaMga hovA chatAM potAnA kSetramAM mokharAnuM sthAna prApta karI lIdhuM che. aMdaranuM sattva jo baLavAna hoya to zArIrika maryAdA jIvana vikAsamAM bAdhArUpa banatI nathI. AphrikAnA keniyAnA eka zahera pAse eka mitra eka aMdhazALA jovA amane lai gayA hatA. aMdha vidyArthIo medAnamAM pakaDApakaDI ramI rahyA hatA. emane ramatA joine tathA bIjA keTalAka vidyArthIone jhaDapathI dAdaro caDatA UtaratA joine ema lAge nahi ke A badhA aMdha vidyArthIo che, potAnA sthAnathI teo rAta-divasa eTalA badhA paricita thai gayA hatA ke teo jhaDapathI gati karI zakatA hatA. emanI AMtarasUjha ane zakti evAM vikasyAM hatAM. keTalAka samaya pahelAM eka netrayajJa mATe DaoN. ramaNIkalAla dozI sAthe paMcamahAla jillAnA eka gAmanI zALAmAM javAnuM thayuM hatuM tyAre zALAnA eka aMdha zikSaka je rIte zALAmAM haratA pharatA hatA ane vidyArthIone sUcanA ApatA hatA te jotAM ema lAge nahi ke teo aMdha haze ! have to videzomAM aMdha tejasvI vyaktio mATe Dog Eye SeeingnI vyavasthA karAya che. sarakAra paNa emAM Arthika sahAya kare che. tyAM aMdha vyakti mATe kUtarAone viziSTa prakAranI tAlIma apAya che. evI tAlIma mATe kUtarAonI paNa khAsa padaMsagI thAya che. tAlIma apAyA pachI je aMdha vyaktine e kUtaruM soMpAya te paNa kUtarAne judA judA izArA zIkhavADe. Ama potAnuM jovAnuM kAma kUtaro kare che. rastAmAM javuM, rasto oLaMgavo, pagathiyAM AvatAM hoya, vagere ghaNI tA. 16-3-97 bAbata mATe hAthamAM dorI rAkhIne kUtarAne lai javAmAM Ave. kUtarAnA izAre mANasa cAle ane mANasanA izArA pramANe kUtaro kAma kare. AvA tAlImabaddha kUtarAo aMdha manuSya mATe AzIrvAdarUpa banI javA lAgyA che. duniyAnA badhAM ja apaMga mANasone eka sarakhI takalIpha paDatI nathI. deza, samAja, saMjogo, Arthika sthiti vagere para ghaNo AdhAra rahe che. eka zrImaMta zreSThI nAnapaNathI be page apaMga che. paraMtu gharamAM emane joie te pramANe khAsa kArIgaro dvArA badhI sagavaDo karAi che. roja vhIla ce2mAM teo bahAra jAya che. nokara UMcakIne erakaMDIzanDa gADImAM besADI de che, ane ophise pahoMcADe che. ophisamAM besI teo Akho divasa Teliphona dvArA tathA sTAphanA sabhyo dvArA potAno vepAra barAbara calAve che. emane potAnI zArIrika khoDathI khAsa kazuM veThavuM paDatuM nathI. bIjI bAju eka garIba yuvAna bALapaNamAM be page apaMga thayo che. gAmaDAmAM rahe che. jhUpaDAM jevuM ghara che. AjIvikAnuM koi sAdhana nathI. moTA bhAio jema tema sAcave che. potAnI zerImAM beThAM beThAM be hAthe zarIra ghasaDato jAya che. dhULamAM zarIra ragadoLAya che. gAmanA loko tucchakArathI bolAve che. jema tema jiMdagInA divaso pUrA karavA sivAya tene mATe chUTako nathI. AvA keTalAya nirAdhAra apaMgonuM AyuSya paNa TUMkuM thai jAya che. keTalAka mANasonI gaNanA vikalAMgamAM na thAya to paNa teone vikalAMga jevI ja muzkelIo naDatI hoya che. kadamAM ThIMgaNAM mANasoe potAnI koi indriya ke hAtha ke paga gumAvyA nathI hotA, paraMtu emanuM atizaya nAnuM kada emanA jIvanavikAsamAM maryAdArUpa banI rahe che. AvA vAmana jevA, kuMDaka saMsthAnavALA mANaso samAjamAM upahAsane pAtra bane che. nAnAM chokarAMo emane cIDave che. kyAre dhAMdhaladhamAla paNa macI jAya che. teone potAne lAyaka jo sarakho vyavasAya maLI jAya to emanuM kAma thai jAya che. sarakasa ke calacitromAM evA mANasone kAma jaladI maLI jAya che. bIjA apaMgo jeTalI haravA pharavAnI muzkelI teone paDatI nathI. to paNa evA loko aMgenI vicAraNA apaMgo vizenI vicAraNamAM AvI javI joie. jema ThIMgaNAM mANaso tema atizaya behada jADA mANasone paNa AvI takalIpho paDe che. keTalAka varSa pahelAM evI eka davA zodhAi hatI ke je levAthI strIone prasUtinI vedanA na thAya. pachI saMzodhano thatAM jaNAyuM ke e davAnI ADa asara evI thatI ke TUMkA hAtha ke pagavALAM bALako janmatAM. evI vyaktio moTI thAya tyAre bIjI badhI rIte taMdurasta hoya. teono vyavahAra paNa barAbara cAlato hoya paNa temanAM hAtha ke paga ke baMne TUMkAM hoya, AvI vyaktione bIjI koi sahAyanI jarUra na hoya, teo potAnI AjIvikA meLavI letI hoya che. to paNa samAjamAM temane lagna vagerenI bAbatamAM keTalIka muzkelI naDatI hoya che. ladhutAgraMthi temanAmAM AvI gai hoya che. kyAreka te upahAsane pAtra banatI hoya che. mANasa janmathI apaMga hoya ke garIbI, roga, akasmAta vagerene kAraNe apaMga bane eTale enA vyavahAranuM jagata sImita thai jAya che. evI vyaktionI haravA pharavAnI pravRtti paNa maryAdita banI jAya che. keTalAka to gharanI bahAra paNa nIkaLI zakatA nathI, ema chatAM AvI vyaktione temanI maryAdAno vicAra karIne te pramANe temane sAcavIne gharanI ke nagaranI bahAra lai javAmAM Ave to emane atizaya AnaMda thAya che. potAnA jevI bIjI apaMga vyaktionI sAthe bahAra javAnuM jo temane maLe to vaLI ethI vadhu sAruM lAge che. eTale emane ApaNA sukhanA sahabhAgI banAvavA hoya to emane bahAra lai javAnI jAtajAtanI pravRttio vicAravI joie ane tenI yojanAo karavI joie, teone badhe pheravavA joie. mANasa aMdha hoya tethI zuM ? ene paNa tAjamahAla jovA tyAM lai jai zakAya. tyAMnA vAtAvaraNane e jarUra mANI zakaze ane AMtaracakSuthI tAjamahAlane nihALI zakaze. apaMgo mATe naga2darzana, tIrthayAtrA, vagere judI judI jAtanA kAryakramonuM Ayojana thai zake. teone meLAvaDAomAM, ramata-gamatanA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-97 prabuddha jIvana utsavomAM, ke evAM bIjAM AnaMdapramodanA sthaLe laI jaI zakAya ane karI zakatA hoya ane prasannatApUrvaka potAnuM jIvana jIvatA hoya e teone mATe yojAtI spardhAomAM paNa bhAga levA mATe teone laI jaI samAja svastha ane samajadAra samAja che ema avazya kahI zakAya. Ama zakAya. sarakAra uparAMta sevAbhAvI saMsthAo ane vyaktio dvArA chatAM 'apaMgo mATe "bicArA' zabda kudaratI rIte ghaNAthI bolAI jAya AvA Ayojano thaI zake, che. ema banavuM svAbhAvika che. jema asahAya nAnA bALaka mATe madhyama varganAM ke garIba kuTuMbone potAnA koi apaMga sabhyane svAbhAvika udgAro nIkaLe che tema apaMgo mATe nIkaLe che. emAM sAcavavAnI ghaNI takalIpha paDe che. kuTuMbanA sabhyo zArIrika ane karuNAno ane mAnavatAno kudaratI bhAva rahelo hoya che. te mAnasika ema ubhaya rIte thAkI jAya che. vaLI anAtha evA apaMgone apaMga vyaktio svamAnabhera AjIvikA prApta karI potAnuM jIvana to sAcavavAvALuM koI hotuM nathI. AvI paristhitimAM keTaleka sthaLe jIvI zake e mATe eka bAju jema samAje evA vAtAvaraNanuM nirmANa hoya che ema nivAsI kendro sthapAvAM joie. ekasarakhA prakAranA karavAnI jarUra che tema apaMga vyaktie pote potAnI svamAnanI apaMgo tyAM rahe ane temane sAcavavA mATenI vyavasthA paNa hoya. ' bhAvanAne vadhu daDha karavAnI jarUra rahe che. samAjanuM vAtAvaraNa svastha mANasa apaMga bane emAM eno potAno koi doSa hoto nathI, ane protsAhaka hoya ane chatAM apaMga vyakti lAcArI ke ladhutAgraMthi kAraNa ke apaMga banavAnI IcchA rAkhIne koi apaMga thatuM nathI. na anubhave evuM nathI. apaMga na hoya evI garIba, zoSita vyaktio alabatta, emAM apavAdarUpa kissA nathI hotA ema nathI. koIka moTA je samAjamAM lAcArI ane laghutAgraMthi anubhavatI hoya te samAjamAM trAsamAMthI chUTavA mATe jema ApaghAta thAya che tema temAMthI chUTavA mATe apaMga vyaktinI te zI vAta hoya! vyakti apaMga bane emAM samAjano nAno trAsa mANasa svecchAe vahorI le che. yuddhanA morace laDavA javuM ja doSa hoya to tevA samAje apaMga vyakti pratyenI potAnI javAbadArI na paDe e mATe koIka sainikoe yuddhanA divasomAM svecchAe kAnamAM sArI rIte uThAvI levI joIe. kazuMka nAkhIne baherA thaI gayAnA dAkhalA bane che. apaMga vyakti mATe sAmAjika vAtAvaraNa sAnukULa hovuM joie. - IrAdApUrvaka apaMga banAvavAnA kissA paNa bane che. garIba temanAmAM laghutAgraMthi na Ave, hoya to paNa nIkaLI jAya tathA temanI dezomAM amuka ToLakIo bALakone upADI jaI temanA hAtha ke paga chedI AjIvikAno, raheThANano ane lagnajIvanano prazna hala thaI jAya evuM nAkhI, apaMga banAvI temanI pAse bhIkha mAgavAno vyavasAya karAve protsAhaka vAtAvaraNa pedA karavuM joIe. e mATe sarakAra uparAMta che. ajJAna, vahema ane aMdhazraddhAne kAraNe paNa AvI ghaTanAo bane sAmAjika, zaikSaNika vagere saMsthAoe ane samAjanA sevAbhAvI che. deva devIne bALakanA aMga dharAvavAmAM Ave che. athavA ene napuMsaka AgevAnoe potAnuM bahumUlya yogadAna ApavuM joie. banAvavAmAM Ave che. alabatta, AvI ghaTanAonuM pramANa have ghaTI vartamAnakALa ane vyAvahArika samAjajIvananI daSTie janmajAta gayuM che. ke Akasmika khoDavALA mANaso pratye ApaNane pUrI sahAnubhUti hovI - cora corI karavA caDyo, paDyo ne paga bhAMgyo. e apaMga thayo. joie ane sahAnubhUtinA teo pUrA adhikArI paNa che. teone emAM doSa samAjano nathI vyaktino potAno che. potAnuM apaMgapaNuM doSita ke zApita gaNIne temanI avahelanA ke upekSA karavAmAM Ave te pote vahorI lIdheluM che. emAM samAja zuM kare ? Avo prazna keTalAka karI koIpaNa rIte yogya nathI. paraMtu keTalAka ema kahe che ke AmAM karmanI zake. keTalAka to tyAM sudhI paNa kutarka kare ke e apaMga thayo te sAruM thayuM. vAtane vacce lAvavAnI jarUra nathI. A vAta vicAraNIya che. alabatta, jo e sAjo thaIne pharI corI ja karavAno hoya to enA karatAM e apaMga apaMgo potAnAM karelAM karma bhogave che ema gaNIne temanA pratye upekSA raheze to ethI samAjane vadhu lAbha thaze. AvA vicAro prathama daSTie ke tiraskArano bhAva rakhAya te tadana anucita che. AmAM janma- - kadAca yogya lAge to paNa emAM tarkadoSa ane amAnavatA rahelAM che. punarjanmamAM na mAnanArA lokono eka prakArano abhigama A viSaya je samAjamAM apaMga vyaktio karatAM paNa garIba lokonI saMkhyAnuM pratye hoya ane janma-punarjanmamAM mAnavAvALA ane temAM zraddhA pramANa ghaNuM badhuM vadhAre hoya tyAM samAja ke sarakAranuM garIbo pratye lakSa gharAvavALA lokono abhigama judo hoya e svAbhAvika che. tattvanI ApavAnuM kartavya paNa mahattvanuM banI rahe che. garIbIne lIdhe mANasane daSTie joie to saMsAramAM kAraNa vinA kArya thatuM nathI. mANasa janmathI peTapUratuM khAvAnuM na maLatuM hoya, rahevAne oTalo na hoya, mAMdagImAM ke Akasmika rIte apaMga thAya to tenuM kAraNa kyAMka ne kyAMka to raheluM davA vagerenI sagavaDa na hoya, jIrNazIrNa vastrothI calAvI levuM paDatuM ja che evI vizvavyavasthAmAM mAnanArAne ema lAge che ke apaMga hoya e samAjamAM apaMga vyaktine sAmAjika saMsthAo ane sarakAra vyaktinA potAnA A janmanA ke pUrvajanmanA koika karmane kAraNe ja taraphathI sarasa Arthika sahAya maLatI hoya, AjIvikA prApta thatI hoya, Ama banyuM hovuM joie. amuka ja vyakti amuka ja kALe, amuka ja sarasa sAdhano maLatAM hoya ane badhI saMgavaDo maLatI hoya te garIba prakAranI apaMgatA kema prApta kare che enI dhIrajapUrvaka, samatAyukta UMDI mANasone ema lAgavAno saMbhava che ke "AnA karatAM to apaMga hoie mAnasika khoja jo thAya to jarUra tenuM kyAMka kAraNa raheluM che, pUrvanuM to sAruM ke jethI nizcitapaNe badhI sagavaDo to maLI rahe.' koIka karma raheluM che ema samajAyA vagara rahe nahi. jaina darzananI daSTie sAmAjika paristhitimAM garIbo ane apaMgo vacce AvI aMtarAya karma, azAtAvedanIya karma vagere prakAranAM bhAre nikAcita viSamatA na sarjAya e jovuM jarUrI che. garIba loko paNa Arthika daSTie karmanA udaya vagara AvuM apaMgapaNuM Ave nahi. A zraddhAno viSaya che. apaMga jevA ja banI rahe che. alabatta, Ano artha evo na thavo joIe alabatta, AvI zraddhA vyavahAradaSTie anukaMpAnA kAryamAM aMtarAyarUpa ke jyAM sudhI samAjamAMthI saMpUrNapaNe garIbI haTAvI na zakAya tyAM sudhI. na banavI joie. bale temAM sahAyaka thavI joie. apaMgo pratye kaMI lakSa ApavAnI jarUra nathI, kAraNa ke garIbIno virATa -mANasanI apaMga avasthA jo ene aMtarmukha banavAnI taka Ape, prazna ema kaMI rAtorAta ukelI zakAya evo prazna nathI. bIjI bAju dharmamaMthana ke AtmaciMtana tarapha ene vALe to e aMdaranA sukha jevuM samAje evuM valaNa na apanAvavuM joie ke apaMgone mATe badhuM karo, bahAranuM sukha nathI ema ene lAgyA vagara rahe nahi. jeone garIbo to zarIre sazakta che mATe teo potAnI meLe potAnuM phoDI leze. AtmasAdhanA karavI che. teone to ochAmAM ocho saMga ane ochAmAM jevo prasaMga, jevI jarUriyAta e pramANe apaMgo tathA garIbo baMne mATe bana mATa ochuM haravuM pharavuM AzIrvAda rUpa thAya che. jo sazakta sAdhako mATe Ama samAja ane sarakAre yazAzakya karatA rahevuM joie. apaMga vyakti pUrNa sazakta jeTaluM kAma na karI zake e dekhItuM che. hoya to apaMga sAdhako mATe te kema na hoI zake? paraMtu ene mATe yogya pAtratA, ruci ane mArgadarzana joIe. bhUtakALamAM evA keTalAka enI AjIvikAnA prazno UbhA thAya e svAbhAvika che. keTalAyane potAnA samAjamAM lAcArIbharyuM, keTalIka vAra to apamAnajanaka jIvana prasaMgo banyA che ke jemAM apaMga mANaso moTA mahAtmA ke avadhUta banI jIvavuM paDe che e vAstavikatA che. je samAjamAM apaMga vyaktione zakyA hoya ! bAhya jagata karatAM paNa atyaMtara vizva ghaNuM vizALa, bIjAnI dayA upara jIvavAno vAro Ave e samAja svastha ane virATa che ! samajadAra na gaNAya. apaMgo paNa svamAnabhera potAnI AjIvikA prApta | ramaNalAla cI. zAha
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana ApaNA rUDhi-prayogo I pravINacaMdra jI. rUpArela rUDhi-prayogo bhASAnuM eka mahattvanuM aMga hoya che. A rUDhiprayogo paNa kahevatonI jema sAmAjika paristhiti ane pracalita mAnyatAomAMthI udbhave che. kahevatomAM sAmAnya rIte pUruM vidhAna hoya che je kathananA samarthanamAM vaparAtuM hoya che; jyAre rUDhi-prayogo eka rIte saMkula kriyApado jevA hoya che-je moTe bhAge kathananA aMga rUpa banI jAya che. vyavahAramAM eno vAcyArtha levAno nathI hoto-e lakSaNAthI samajavA mATeno prayoga hoya che. rUDhi-prayogonA mULamAM paNa kahevatomAM hoya che tema 'kaMika' hoya che, je pUrI ghaTanA ke prasaMga na hovA chatAM koi bAbatano saMdarbha dharAve che-je jIvananA koi ne koi kSetrane avazya sparzato hoya che. enA mULa saMdarbhathI bhale ApaNe ajJAta hoie, paNa dIrghakALathI enA prayogo satata pracalita rahyA hovAthI e vyApaka rIte suparicita thai gayA hoya che. pariNAme eno upayoga kathanamAM anerI sacoTatA umere che. AvA rUDhi-prayogo bhASAnA evA svAbhAvika aMga banI jAya che ke eno upayoga karatAM chatAM khyAla paNa nathI Avato ke e koi rUDhiprayoga hato. tA. 16-3-97 Ama amaMgaLano niSedha, e ApaNA loka-mAnasanI prakRti che. baMgaDI to strInA saubhAgyanuM sUcana kare che. eTale ja, 'baMgaDI bhAMgI' ema bolavuM e to saubhAgya khaMDita thayAnuM sUcaka thAya; AvuM TALavA, saubhAgya akhaMDa rahevAno bhAva darzAvavA-baMgaDI akhaMDa che, e to 'AnaMdapUrvaka' pharI paheravAnI che. mATe ja 'baMgaDI naMdavAi' evo bhAva darzAvato maMgaLavAcI prayoga karIe chIe. jIvana vyavahAramAM prAcInakALathI ApaNe amaMgaLa ke apazukana sUcaka abhivyakti TALatA AvyAM chIe-kemake AvI bAbatano spaSTa ullekha thatAM-spaSTa rIte bolAtAM, e sAkSAta AvI paDe, evo bhaya lokamAnasa sevatuM hoya che. eTale eno sIdho ullekha na karatAM, goLa goLa pheravI ne ke ghaNIvAra tethI UlaTA arthanA maMgaLa ke zobhana zabdo vAparavA mana prerAya che. mRta zarIrane upADIne lai javA mATe vAMsa bAMdhIne banatuM sAdhana Ama to 'ThAThaDI' kahevAya che paNa Avo amaMgaLa zabda TALI vyavahAramAM ene mATe 'nanAmI' (jenuM nAma levuM azubha eTale 'na-nAmI') evuM bolAya che. rAtre dukAna baMdha karIne ghera AvanA2 dukAnadAra, 'dukAna' baMdha karI' ema bolavAne badale-'dukAna vadhAvI' ema bole che-evA bhayathI ke e 'dukAna baMdha karI' bole to dukAna haMmeza mATe baMdha thai jAya ! Avo vahema sevAto hoya che. have bIjI vAta : dIvo, devatA gaNAya, sukha-samRddhinuM pratIka gaNAya. 'Aga' vize bhale ApaNe saLagAvavAnI vAta karIe paNa 'dIvo' to 'pragaTAvAya' ! vaLI 'Aga' bhale olavIe paNa 'dIvo' olavavAnI vAta karavI, e to haMmeza mATe aMdhAruM vahorI levAnI vAta thAya ! eTale dIvo olavAya nahIM-dIvo rANo karAya', 'dIvo mAMgalika karAya', 'dIvo rAma karAya'-ema bolAya che. I.sa. dasamI zatAbdImAM vyAkaraNakAra zAcAyane 'dIpo nannati' evo prayoga, dIvo bujhAya che evA arthamAM noMdhyo che; eTale ke hajAra varSa pahelAM saMskRtamAM paNa amaMgaLa TALavAnA AvA arthamAM Anand' kriyApadano upayoga thayo, e tyAre paNa AvuM ja mAnasa hovAnuM darzana karAve che. nAnI bAbatane jANa karIne atyaMta moTI banAvavI ke batAvavI, e ghaNAMnI prakRti hoya che. kyAreka khAsa uddezathI paNa AvuM karavAmAM Ave che; tyAre ene mATe ApaNe kahIe chIe-'rAino pahADa karavo' 'rajanuM gaja karavuM !' ke 'kasoTI karavI' e Avo ja eka prayoga che. enA mULamAM che-sonIonA vyavasAyamAM vaparAto sonuM kasavAno kALo patthara. A prayoganA pAyAmAM che saMskRta 'ka' eTale kasavuM. je patthara para kasavA mATe sonuM ghasavAmAM Ave che te. A parathI saMskRtamAM 'kaSapaTTikA'mUkavAmAM kahevAyo; eNe pachI prAkRtamAM 'kasavakriyA' rUpa ne pachI krame karIne ApaNe tyAM 'kasoTI' rUpa dhAraNa karyuM che. Ama 'kasoTI' eTale mULa to (sonuM) kasavAno pattha2, eTaluM ja ! paNa pachI kasavAthI maLatuM pariNAma, evuM tAravI, have lakSaNAthI ApaNe parIkSA ke parakhanA arthamAM 'kasoTI karavI' prayoga karIe chIe. koinuM kaMi karI nAMkhavuM-koine mArI nAkhavo, evuM ADakatarI rIte darzAvavA ApaNe ghaDo lADavo karavo' evo prayoga karIe chIe, temAM ApaNAM sAmAjika rivAjanuM darzana thAya che. maranAranI pAchaLa TADhI vALavA mATe, citA upara pANI chAMTI, pANI bharelo ghaDo ane lADavo Ave che, eno A prayogamAM ullekha thAya che. 'meM to enA nAmanuM nAhI nAkhyuM che'"evuM bolanArane mATe, e marI gayo che-evuM darzAvAya che. AmAM paNa maranArane agnidAha dIdhA pachI nAhavAnA rivAjanI ja vAta che. koi vidhi vakhate saMkalpa kahetAM, aMjalimAM pANI lai mUkavAnuM hoya che. A parathI 'pANI mUkavuM' eTale pratijJA levI evo rUDhiprayoga pracalita thayo che. vyavahAramAM ghera ghera pracalita evo eka prayoga che-'baMgaDI naMdavAi gai !'-eTale ke baMgaDI tUTI gai. AmAM naMdavAvuM eTale tUTavuM evo artha to spaSTa che ja. paNa A 'naMdavAvuM'nA mULamAM to che saMskRta "nan'sAro evo pracalita prayoga-'ene pANIcuM parakhAvyuM' ke 'ene jo ke atyAre to lagabhaga bhulAi gayelo, paNa eka jamAnAmAM eTale AnaMda pAmavo, kuzaLa hovuM; to eno A 'tUTavuM' evo artha zI rIte thayo ? gaDagaDiyuM ApyuM'-A prayogo paNa ApaNA rivAjanI dena che. AmAM pANIcuM ke gaDagaDiyuM eTale nALiyera che. vidAya karavAnA saMketa rUpe tyAre zukanamAM nALiyera apAtuM. A rivAja parathI koine haMmezane mATe chUTA karavA ke kADhI mUkavAnA prasaMgano vyaMgamAM ullekha karavAmAM A rivAjano lAkSaNika prayoga thato hato. kAmano paDakAra koi jhIlI le, tyAre ApaNe kahIe chIe-'eNe bIDuM atyaMta mahattvanA, javAbadArIbharyA kaMika muzkela evo koi jhaDapyuM !' jUnA rAjAzAhI jamAnAmAM koi atyaMta jokhamI, muzkela, bahAdurIbharyA kAmano paDakAra jhIlavAno khullo lalakAra thAya tyAre eka nokara sonAnI tAsakamAM pAnanuM bIDuM mUkI darabAramAM pheravato. A paDakAra jhIlI levA je taiyAra hoya te bIDuM uThAvI khAi jato. tyAranA A rivAje ApaNane A bIDuM jhaDapavAno prayoga Apyo che. koine, game teTaluM, game teTalI vAra, game teTalA vakhata sudhI samajAvo chatAM enI kyAreya koI asara na thAya, tevA mANasane ApaNe 'Dha' jevo kahIe chIe, kema ema ? bIjo koi akSara kema nahIM ? AnI pAchaLa ApaNI lipinA vikAsanA itihAsamAM rahelA eka anokhA apavAdanI vAta rahelI che. atyAranI devanAgirI lipi tathA tenI joDe saMkaLAyelI anya lipiono vikAsa brAhmI lipimAMthI thayo che. A vikAsa yAtrAmAM brAhmI lipinA badhA ja akSaronA AkAra
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-97 prabuddha jIvana badalAI gayA che; ema mAtra 'Dha' ja evo akSara che je be hajAra karatAM ApaNe relavemAM pravAsa karatAM bolIe chIe-"sTezana AvyuM', ' ye vadhAre varSo pahelAM, azokanA zilAlekhomAM je svarUpamAM maLe che, "sUrata AvyuM'! paNa hakIkatamAM sTezana ke sUrata nathIAvatAM, ApaNe evo ne evo ja Aje paNa lakhAya che. koinA rIDhApaNA mATe AthI ja tyAM pahoMcatAM hoIe chIe. vadhAre sArI sarakhAmaNI bIjI kaI hoI zake? moTaramAM ke gADAmAM pravAsa karatAM kyAreka rasto bemAM phaMTAya tyAre 'aneka prayatno chatAM koinuM dhAryuM na thAya tyAre ApaNe kahIe ApaNe koine pUchIe chIe-"A rasto kyAM jAya che?' hakIkatamAM chIe- eno gaja na vAgyo !' A "gaja vAgavo' prayogamAM darajI ke rasto kyAMya jato nathI. jyAM hoya tyAM ja paDI rahe che. jaIe chIe te kApaDiyAno gaja nathI. ApaNA dilarUbA ke sAraMgI jevA taMtuvAdyo ApaNe-pravAsIo! vagADavA mATe vaparAtuM kaMIka dhanuSya jevuM paNa sAMkaDuM lAMbuM sAdhanasaMgIta eka lagna prasaMge koi ka mahilAno ullekha karatAM amArAM paricita kSetre gaja kahevAya che. A gaja yogya rIte vaparAya to ja saMgIta nIpaje. eka mahilAe kahyuM- "eNe hAthamAM kaMgana paheryA hatAM ne enI trIjI A parathI 'gaja na vAgyo' eTale jarAya sAruM dhAryuM pariNAma na AvI AMgaLImAM je vIMTI hatI e baMnenI DijhAina kaMIka ora ja hatI ' zakyuM. emanI vAta to samajyA; paNa jarA vicAra karI joie to? " ApaNe tyAM kathAvArtA thAya tyAre saMskRtamAM dareka prakaraNano prAraMbha hAthamAM kaMgana hoya che ke kaMganamAM hAtha hoya che? AMgaLImAM vIMTI hoya "atha' zabdathI thato hoya che ne e pUruM thAya tyAre 'iti' zabda mukAya che ke vIMTImAM AMgaLI hoya che? che-bolAya che. A parathI ApaNe tyAM vyavahAramAM 'pahelethI chelle sudhI e je hoya te ! paNa prayoga to hAthamAM kaMgana" ne "AMgaLImAM evA arthamAM "athathI iti' evo prayoga thato hoya che. vIMTIema ja thato raheze. rAmAyaNa ne mahAbhArata to ApaNAM atyaMta AdaraNIya mahAkAvya gharanI ja vAta lo ne ! nokara roja jhADU kADhe che ne ? paNa vAta. jchoA baMne graMthonI aneka viziSTatAo chatAM rAmAyaNa eTale sArI kIkatamAM "jhADa' kADhavAnI nathI hotI, kacaro kADhavAnI hoya che. evI lAMbI kathA ane mahAbhArata eTale mukhyatve to eka ja muMbaI jevA zaheramAM ghaNIvAra puchAya che-"tamAre tyAM naLa keTalA parivAramAM, ApasamAM thayelA mahAyuddhanI vAta ! A baMne graMthono vAge Ave che?' paNa vAta mULa naLanI nathI. naLa to Akho vakhata lAkSaNika ullekha karatAM, ApaNe tyAM be rUDhiprayogo pracalita thayA che. gharamAM ja hoya che. jyAM hoya tyAM ja hoya che. savAla to pANI kyAre eNe to rAmAyaNa mAMDI !'-eTale vAta khUba ja laMbAvIne karI. AmAM ADakatarI rIte e vAta kaMTALAjanaka hovAno ullekha paNa thAya che. ane Ave che, eno ja hoya che. ene tyAM to mahAbhArata zarU thayuM che !' evo prayoga, tyAM thatA paNa vidvAno kahe che ne ke rUDhiprayogomAM zabdonA vArtha levAnA kajiyA-kaMkAsano artha darzAve che. hotA ja nathI. emAM to kahevuM kazuM ne samajavuM kazuM-ema ja hoya ! A to ApaNe tyAM vikaselA rUDhi-prayogonI vAta thai. paNa AvA rUDhi-prayogo to kahevatonI jema aitihAsika asara heThaLa paNa pravezatA [zrI pravINacaMdra rUpArele A lekha mokalAvyo te pachI thoDA divasamAM hoya che. "kamara kasavI' prayoga ApaNe tyAM mugala zAsana heThaLa pravezelI ja hRdayaroganA humalAne kAraNe 75 varSanI vaye emanuM avasAna thayuM phArasI bhASAnA vyApaka prasAranuM pariNAma che. mULa phArasI prayoga che. sva. rUpArela chellAM keTalAMka varSathI 'prabuddha jIvana' mATe vakhatovakhate ' che-"kamara kazIdana' ! jo ke have ApaNe saMskRta "kaTibaddha' prayoga paNa lekha mokalatA rahyA hatA. sva. rUpArela mArA gADha vaDIla mitra hatA. pracalita karyo che-e pachInI vAta thai. AjhAdI pUrvenAM varSomAM teo jheviyarsa kolejamAM amArAthI AgaLa keTalAMka varSothI ApaNe tyAM guno thatAM daramiyAna ja pakaDAi abhyAsa karatA hatA. eka jamAnAmAM pravRtti saMgha nAmanI saMsthAnA janAra mATe raMge hAtha pakaDAyo' evo prayoga pracalita thayo che. AmAM sUtradhAra tarIke emaNe muMbaInA saMskArajagatane potAnI tejasvI "raMge hAtha' zabdo ja e gujarAtI na hovAnuM kahI de che. Ama to A pravRttiothI samRddha karyuM hatuM. kavisaMmelanonuM eka ucca viziSTa dhoraNa prayoganuM mULa aMgrejI-Caught red handed-mAM che. hakIkatamAM A emaNe sthApyuM hatuM. bhinnabhinna bhASAonA niSNAta evA emaNe varSo raMge hAtha" prayoga ApaNe tyAM-alabatta aMgrejI parathI paNa-baMgALI sudhI AkAzavANI parathI hiMdInA pATho zIkhavyA hatA. yogya taka ane asara heThaLa thayelA hiMdI prayogamAMthI apanAvAyo che. baMgALImAM yogya kSetra emane maLyAM hota to AthI paNa ghaNI moTI siddhio teo rAMgA' eTale 'lAla' thAya che. A asara taLe Red eTale lAla eTale dAkhavI zakyA hota ! svargasthanA AtmAne zraddhAMjali arpIe chIe. ke (baMgALI) rAMgA je hiMdImAM raMgA thayuM; AmAM Red handednuM taMtrI ] hiMdImAM "raMge hAtha" thayuM che ne e sIdhuM evA ja svarUpe ApaNe tyAM apanAvAyuM che. asthi sAravAra kendra rUDhiprayogomAM vAcyArtha-mAtra zabdArtha levAno nathI hoto, e zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame niSNAta asthi cikitsaka DaoN. je. pI. | vAta svIkAryA pachI ye keTalAka rUDhi-zrayogo ApaNe tyAM evA ye che ne pIThAvAlA dvArA hADakAnAM rogonI niHzulka sAravAra dara ravivAre eTalA pracalita che ke emano vAcyArtha tapAsatAM hasI ja devAya. savAranA 10-30 thI 1-30 sudhI zrI paramANaMda kApaDiyA sabhAgRha, eka jApAnIne huM gujarAtI zIkhavato hato. ekavAra vAMcyuM- "enA 385, saradAra vallabhabhAI paTela mArga, rasadhArA kaoN-oNpareTIva pagamAM sapheda mojAM ne kALA bUTa hatAM.' vAMcatAM e hasI paDyA ne hAusiMga sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbaI-400 pUchayuM- "mojAM ne bUTa pagamAM hoya ke mojAM ne bUTamAM paga hoya ?' 004, (phona : 3820296) khAte ApavAmAM Ave che. vAta to kharI hatI. paNa ApaNe tyAM to ema ja bolAya ke pagamAM A uparAMta saMghanA upakrame dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 3-00 mojAM" ne "pagamAM bUTa' !-rUDhi prayoga che ne ! thI 5-00 nA samaye zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha, ApaNAM gharamAM mA, baheno, bhAbhIo ghauM vINavA bese che ne? jhAlAvADanagara, sI, DI, baraphIvAlA mArga, juhu lena, aMdherI (pazcima), kharuM kahejo-e loko to ghauMmAMthI kAMkarAM ja vINe che ne? chatAM bolAya muMbaI-400058 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokata sAravAra che- ghauM vINe che !' vinA mUlya apAya che. jarUriyAtavALA daradIo avazya teno lAbha uThAve koIvAra sAMbhaLIe chIe-nokara loTa daLAvavA gayo che !' | tevI vinaMtI che. bolo ! "loTa' ja hoya to ene daLAvavAnI zI jarUra paDI? vAta jayAbahena vIrA nirubahena esa. zAha hakIkatamAM ghauM ke anya koi anAja daLAvavAnI ja hoya che ne? saMyojaka DaoN. dhanavaMta TI. zAha " mAnad maMtrIo
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ S prabuddha jIvana vasaMta bApaTa kRta meghahRdaya ] DaoN. dharmendra mAstara (madhuram) marAThI sAhityanA traNa agragaNya krAMtikArI kavi je gaNAya che temAM maMgeza pADagAMvakara ane viMdA karaMdIkaranI sAthe kavi vasaMta bApaTanuM nAma paNa gauravanI sAthe gaNAya che. emaNe i.sa. 1945nA varSamAM rASTrasevA daLamAM rASTrIya sevAnAM kAvyagIta lakhyAM ane gAyAM hatAM. e pachI rASTrIya jozanuM sthAna UrminA prAdhAnye lIdhuM. tyArathI teo adhApi paryaMta kAvyasarjanamAM avirata maMDyA rahyA che. bahu varSo pahelAM maMgeza pADagAMvakara ane vindA karaMdIkaranI sAthe zrI vasaMta bApaTa paNa kAvya paThana ane kAvyagAnanA kAryakrama sthaLe sthaLe karatA hatA ane te lokapriya banatA hatA. sAmAjika saMprajJatA ane jAgRti ANavA mATe evA kAryakramonuM Ayojana thatuM hatuM ane samagra mahArASTramAM e kavi tripuTInA kAvyapaThana-gAnanA kAryakramo saphaLa tathA lokapriya banatA hatA. e rIte sAhitya-prasAra paNa thai jato. - Aje emanI 73 varSanI vaye paNa pUnAmAM rahI vasaMta bApaTa saMgIna sevA-kArya karyA kare che ane sAne gurujI sthApita 'sAdhanA' sAmayika nuM saMpAdana-saMcAlana kArya supere saMbhALe che. be varSa pahelAM ja emanAM traNa pustakonuM prakAzana thaye emanI saMskRta samRddha bhASA zabdAvalIno khyAla Avyo tathA eka bAju emanI anubhUtimaya lAvaNI ane bIjI bAju kAvyabhASA dhvaninA sAmaMjasyanA emanA sAhityamAM rahelA sthAnano aNasAra Avyo. bhASAnI vividha zaktithI niSpanna thatA gahana prabhAvano emanA sAhityamAM paricaya thAya che. kAvyamAM arabI, urdu, phArasI ane saMskRta jevI vividha bhASAnA zabdono viniyoga yatheccha Dhabe e kare che. AthI bhASAzabdono atizayatAthI anAvazyaka rIte upayoga karavAno Aropa emanA para ghaNA mUke che. paNa e barAbara nathI. emanAM kAvyomAM dhvani-yojanA mujaba chaMda-zabdono viniyoga thayelo che. kAvyapaThana ane kAvyagAnanuM agAunuM kAma karavAne badale have teo sAne gurujInA Adarza- siddhAMtono prasAra karavAnuM mAnArha sevAkArya 'sAdhanA' sAmayikanA saMpAdana dvArA kare che. tA. 16-3-97 ane bhaviSyamAM ya aneka thaze, to paNa hRdaya-manane tRpta karI AnaMda ApanAra kAvya to kevaLa 'meghadUta' ja gaNAze ane raheze paNa.' meghadUta'mAM 125 zloka che, paNa zrI vasaMta bApaTakRta marAThI 'mehradaya' kAvyamAM mAtra 55 zloka ja che. 'meghadUta' maMdAkrAMtA chaMdamAM lakhAyuM che, paNa 'meghahRdaya' gadyalayAtmaka zailImAM lakhAyuM che. 'meghadUta'mAM je kathAbhAga che teno kevaLa svalpAMza ja 'meghahRdaya'mAM mAtra AdhAra pUrato levAyo che. kavi bApaTe samajI vicArIne ja potAnA kAvyanuM nAma 'meghadUta' na rAkhatAM 'meghahRdaya' rAkhyuM che. 'meghadUta'no AsvAda-AnaMda lIdhA pachI je mudrA kavinA cittamAM aMkita thai e mujaba ja kavie 'meghahRdaya' kAvya lakhyuM che. mULa racanA 'meghadUta'nA vAtAvaraNanA rasAyaNanuM ja, mULa racanAno AdhAra mahadaaMze lIdhA vagara, nUtanarUpa 'meghahRdaya'mAM aviSkAra pAmyuM che. emAM mULa zlokane badale zloka lakhavAne badale kadI mULa racanAnA traNa cAra zlokano bhAva, citra, ke varNana eka ja zlokamAM marAThI racanAmAM samAvyAM che. evuM ja kahI zakAya ke eka pratibhAsaMpanna Adhunika kavinI kalamathI nIpajelo 'meghadUta'no layAtmaka gadyAvatAra ja 'meghahRdaya' che. chatAM, emAM gadyanI nIrasatA nathI, balke e to gadyakAvya che. gadya ane kAvyanI vaccenA svarUpanI zailImAM A racanA thai che ane e paNa kAlidAsanA 'meghadUta' kAvyane AtmasAta karanAra eka ucca sarjakanI kalame lakhAyelI che. 'meghadUta' lohImAM UtarI ne saMmizrita thayA pachI ja nUtana marAThI svarUpamAM rasAyaNa pAmIne je racanA AviSkAra pAmI te 'meghahRdaya.' AraMbhamAM kahevAyuM che ke yakSane sAmAnya aparAdhane kAraNe enA mAlike ene eka varSa mATe hada-nikAla karI javAnI sajA ApI ne e dUra dakSiNamAM rAmagirinI guphAmAM rahevA lAgyo che. ekavAra, ghaNo samaya vItyo, pracaMDa hAthI zo megha, ASADhanA pahelA divase, eNe joyo ane ene potAnI alakAnagarImAM rahetI priyatamAne, punarmilananI AzAno saMdezo pahoMcADavA kahyuM. e javAbadArI svIkArI, pavananA vAhana para ArUDha thai e megha uttaramAM saMdeza pahoMcADavA alakAnagarInI dizAmAM nIkaLI paDyo. AmrakUTa parvata, vetasa-vana, narmadA nadI, viMdhyarAjagiri, dazArNadeza, rAjadhAnI vidizA, vetravatI nadI, giri guphAo, ujjayinI nagara, avaMtI deza, kSiprA nadI, gaMghavatI nadI, devagiri pahADa ane enI guphA, caMbala nadI, dazapura, sarasvatI saritA, kanakhala, vana-upavana, kailAsa zikhara, mAnasa-sarovara Adi sthaLone vaTAvI meghe alakAnagarInA e prAsAda sudhI pahoMcavuM - jyAM virahI priyatamA rahe che ane dhairya dharavAno yakSe pAThavelo punarmilananI AzAno saMdezo pahoMcADavAno, A saghaLuM ahIM kavie yakSamukhe sarasa rIte kahevaDAvyuM che. emanA samagra sAhitya sarjana paikI mahAkavi kAlidAsa kRta 'meghadUta'nA DhabanuM 'meghahRdaya' kAvya eka AgavI ne ananya racanA che. Ama chatAM, emAM kavie kAlidAsakRta 'meghadUta'no samagratayA saMpUrNa AdhAra nathI lIdho. kavi kahe che'saMvedanazIla manane sadA mugdha karavAnI zakti 'kAlidAsa'nA 'meghadUta' kAvyamAM che. mAtra 125 kaDInuM A suMdara sudIrgha kAvya mahAkAvyathI paNa vadhu hRdayaMgama che. meSe'smAkSetra, tuM vayaH" jevI saharSa svIkRti-kabUlAta ApanAra ghaNAM rasikajano maLaze. 'meghadUta' jANe eka praNayajanonI asthApita 'klaba' jevuM che. alaukika kalpanAzakti, bhAvanA, ajoDa spaMdana ane citrAtmaka zailIno triveNI saMgama 'meghadUta'mAM maLe che. A meghahRdaya' eno anuvAda nathI, sArAMza nathI, svairarUpAMtara nathI ane punarniMrmANa paNa nathI. e enuM kazuMya nathI. 'tukA kahe huA, huA yakAyaka'-evuM sahI. mULa 'meghadUta'thI hRdaya-hRdaya maLyAno je anirvaNanIya AnaMda prApta thAya che, enI kalpanA karavI azakya che,-eno sahRdaya bhAvakone kaMika khyAla sapramANa AvI zake evI AzA-AkAMkSAthI karavAmAM Avelo A kAvyaprayatna badhAne rucikara thaze, evI AzA che. 'meghadUta' eka zloka-kaDImAM kavie kahyuM che-jema eka eka ghUMTaDAthI vilAsI mANasa madIrAno AnaMda mANe che, e ja prakAre rasikajane manathI-cittazaktithI kAlidAsanI citkalA zuM 'meghadUta' AnaMdathI vAMcavuM joie. samagra vizvamAM megha vize kAvya to asaMkhya hAlamAM haze ja mAtra ATaluM ja kathAvastu kavie kavitvamaya zailImAM suMdara AlaMkArika varNanomAM nirUpyuM che ane te che kAvyano uttamAMza, upamA, utprekSA, rUpaka Adi aneka alaMkArothI anvita kavie je bhinna vibhinna sthaLa ane vyaktionAM varNana karyA che te suMdara ane jIvaMta ja nahi, paNa manohara paNa che. kavi meghane madamasta hAthInuM utprekSita rUpa ApIne ene pavanarUpI azva para besADIne alakAnagarI tarapha mokale che. ane e paNa sukharUpI varasAda varasAvato-varasAvato. AmrakUTa parvatanA zikhara para caDelo snigdha zyAmala megha jANe bhUdevInA vartulAkAra gaura stana para jAMbu samo suMdara dekhAto kavie varNavyo che. AgaLa vadhatAM vadhatAM nadI, pahADa, phUla, taru, paMkhI, jaLAzaya, grAmakanyA, abhAgI pravAsIjanonI virahAkula nArI-AdinuM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-97 - prabuddha jIvana hoya kavi adhurA kala-ci thaine methane bhAgIne aMtargata bhItarathI harasa mArA manorathanI katAtha caMdrazekharanI jaTA parathI para besI potAnA tarago rUpI hAthamAM cAMdanI rAtanI suMdaratAmAM pUrA karI kavivarNana saMkSipta hovA chatAM kavitvamaya che. vetasavanathI pasAra thatI prAraMbhe paNa kavie supere varNana kareluM che. yakSanI virahI priyatamAne veLA zyAmAdhana-ghanazyAma zo dekhAya che ane enA zyAmadeha para yakSanuM dvitIya hRdaya kahIne enA dAMta, oSTha, netra, nAbhi, pAtaLI upasela meghadhanuSathI megha mayUrapIMcha dhAraNa karela gopavezadhArI viSNu kamara, mitabhASI svabhAva, maMdagAminI cAla, Adino saMkSipta suMdara samo kAMtimAna kavine bhAse che. narmadAne, kavi viMdhyarAja para sUtelI nirdeza karyA pachI kavie yamukhe kahI dIdhuM che ke, e to che brahmAe hoya evI, kalpa che. ujayinInI suMdarInAM netrone kavi vIjaLI zAM sarjela strI saundrayanI pahelI pratimA. enI virahadazAnI durdazAno paNa caMcaLa kahe che. avaMtI dezanI rAjadhAnIne kavi svargIya puNyazALI saMketa supere apAyo che. virahI strIono divasa to yena kena sajanoe ANelo svargano TukaDo kahe che. kSiprA nadInA pavanane kAmakAjamAM pasAra thai jAya, paNa rAta nathI vyatita thatI. eTale rAtanA ratikrIDA pachI thAkelA ramaNInAM aMgano zrama haranAra madhura, catura tathA samaye khAsa potAnI priyatamAne maLavA e meghane sUcave che. rAtanA e dhUmane sugaMdhita karanAra maMda-mITho kavi kahe che. gaMdhavatInA taTa paranA priyatamAnI kuza-kAyA eka kalAvALA caMdra zI lAge che. milana samaye mahAkAlezvaranA bhUja rUpa tyAMnA taruone kavie sarasa varNavyAM che ane jANe moTI rAta kSaNa zI lAge che, paNa viraha TANe eka kSaNa paNa rAtathIya rUdra meghane e tarurUpa bhuja para dhAraNa karyAnI suMdara kalpanA kavie karI adhika lAMbI lAge che. chinna bhinna keza, udAsa netra, uSNa nizvAsa, che. tyAMthI vidAya thatI vakhate abhisArikAone rAtanA TANe zaNagAra vinAno deha, azvapUrNa karaNa mukha, nIlakamala zA rasika priyatamAnI pAse javAno samaya thayAnA kAraNe kavi meghane zAMtithI javA saundaryano asta-jevI mArI priyatamA, yakSa nAma sAMbhaLatAMveMta he megha, ne vIjaLI camakArathI emano mArga prakAzita karI rasto dekhADavA jaNAve tArI tarapha joze, jema sItAe hanumAna tarapha azokavanamAM joyuM hatuM. che. vastro paheravA chatAM ya mAnavRtta zI e ramaNIone nihALavAno evI priyatamAne potAno saMdeza kahevA mATe yakSa medhane prArthe che-"have lAbha sahabhAgI lokone ja maLato hovAnI vAta kavie kahI che ne e durdeva satvare samApta thanAra che. huM latAmAM, mayUramAM, nadImAM, caMdramAM, lAbha na khovA paNa meghane jaNAvyuM che. devagiri para rahetA zivaputra haraNamAM-tArA eka yA bIjA aMga-avayavane joI tAruM darzana karyA karuM kArtikeyanuM varNana paNa kavie saMkSipta chatAM surekha suMdara karyuM che. caMbala chuM ane dhairya dharI rahyo chuM. tane sparza karIne AvelA pavananA saMsparzathI, nadI para jhUkelA zyAma meghane kavi nIlamaNio tathA bhramaronI hAra jevo mArA manorathanI kRtArthatA anubhavI, AzvAsana pAmuM chuM. have zApa kahe che. sarasvatI saritAnuM punitajaLa pIne aMtargata bhItarathI sphaTika pUro thaI jaze-cAra mahinA pachI. e pachI ApaNe ApaNA manoratha zA dhavala-zuci thaine meghane bhAgIrathInI pAse kanakhala kSetramAM javAnuM cAMdanI rAtanI suMdaratAmAM pUrA karIzuM ane viraha pachInA milananA thaze. bhAgIrathI zivanA mastaka para besI potAnA taraMgo rUpI hAthathI utkRSTa premano AnaMda meLavIzuM. koIne ya jagatamAM saMpUrNa sukha caMdrazekharanI jaTA parathI caMdrane sparza karatI hovAthI krodhita thayelI aviratapaNe maLatuM nathI ane du:kha paNa. manuSyanuM bhAgyacakra satata gaurIne joI potAnA dhavala phINathI hasI rahI hovAnI kavikalpanA pharatuM ja rahe che, kyAreka upara to kyAreka nIce. eTale vairya to rAkhavuM manohara che. gaMgApravAha para airAvatanI jema jhUkelo megha evo suMdara ja joIe. he megha, cAtakanI tRSA tRpta karanAra, tuM mArI praNaya tRSAno lAge che ke jANe gaMgAno zyAma yamunA sAthe thayelo saMgama. gaMgAnA saMdeza, mitradharma samajIne yA karuNAAdaSTithI, jarUra pahoMcADaje. mArI prabhavasthAnanA koI himadhavala girizikhara para vizrAma karatA meghane tAre kAje zubhecchA che ke vidyutatAthI tAro viyoga kadIya na ho.' kavie trilocana zivanA naMdIe ramatAM ramatAM khodIne kADhelI bhInI kavi kAlidAsakata "meghadUta'nA laghurUpa jevuM chatAMya svataMtra, evuM mATIne nijI zRMga para lIdhelA piMDanI sarasa upamA ApI che. uttaramAM A gadyalayAnvita kAvya marAThI bhASAsAhityanI to anupama sarasa kaucahma haMsonI hAra pAra karI jatI veLA phelAyelo meghano dIrghadeha racanA che ja, paNa kadAca bhAratanI anya bhASAomAM paNa AvI racanA baline pAtALamAM kacaDIne mokalavA mATe UMcA UMcakela viSNu maLavI darlabha che. e daSTie marAThI sAhityanuM e suMdara AbharaNa che. bhagavAnanA caraNa jevo lAgavAnI ajoDa kalpanA kavie karI che. kavi enI bhASA kAvyAlaMkArathI anvita hovA chatAM kaThina ke durbodha nathI. kalAsane devAMganAonA darpaNanI utmakSA Ape che ane e ghavala kavi bApaTanI ane sAthosAtha marAThI bhASAnI ya A meghadUtaviSayaka pahADane zivazaMkaranA saMcita camakatA hAsyano rAzi kahe che. e vakhate sarvottama racanA che. kailAsanA DhALa para UtaratA meghanA kALA rUpanI sAthe zobhatA gaurAMga kailAsa zikharane kavi baLarAmanA khabhA para nAkhelA nIla utarIyanI upamA Ape che. kailAsarUpI gaurInA deha para megharUpI zivanA phelAyela hAtha jevuM suMdara dazya e lAge che. kailAsanI dhavalatAnI hAthIdAMtanA | sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika rAzi sAthe kavi tulanA kare che. alakAnagarI kailAsarUpI priyatamAnI " "prabuddha jIvanamAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA lakhANomAM godamAM vitarita che ane enA khabhA parathI jANe gaMgA nIce paDe che. zreSTha yogadAna ApanAra lekhakane sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi alakAnagarInA prAsAdo para varSAkAla TANe chApelA sajala abhrapuMja zAha pAritoSika apAya che. amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke jANe kAminInA kezakalApa para paherela motI-jALa zA suMdara che ! 1996nA varSa mATenuM pAritoSika DaoN. raNajitabhAI paTela alakAnA prAsAdomAM ghUmatI vidyuta zI suMdara ramaNIonA hAtha, keza, (anAmI)ne temanA lekho mATe ApavAmAM Ave che. kAna, kapola, puSpa zayA tathA saMgIta zokhano nirdeza paNa kavie kavitva zailImAM karyo che. alakAnagarInAM taru, mayUra, kamalinI, haMsa, - A pAritoSika mATe nirNAyaka tarIke DaoN. ramaNalAla cI. bhramara, guMjana, kadaMba, taru ane ethI sadaiva pUnamarAtanI zobhA temaja zAha, zrI ghanazyAmabhAI desAI ane zrI dIpakabhAI dozIe sevA ApI che. yauvananuM astitva rahela hovAnuM kavi mAne che. rAjamahela, enI zubha sphaTika zI bhUmi, tAraka pratibiMba zAM puSa, meghamRdaMgano nAda, AnaMdI , ame DaoN. raNajitabhAI paTela (anAmI)ne abhinaMdana - yakSa, salaja suMdara ramaNIo, kalpavRkSanI madIrA, suMdara gavAkSamAMnuM ApIe chIe ane nirNAyakono AbhAra mAnIe chIe. suMdara citrAMkana, dhUmrasera zA meghathI ratikrIDAnA zramathI thAkelI nirubahena esa. zAha suMdarIone prApta thatI ThaMDakane cetana, manohara cAMdanI jevI ramaNIo DaoN. dhanavaMta TI. zAha sAthe premamagna goSThimAM otaprota tyAMnA yuvAna, tyAM upalabdha vividha maMtrIo saundarya prasAdhananAM tattva-sAdhana AdinuM kavivarNana prazasya che. yakSanuM
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-97. paMDita kavi zrI vIravijayajI E ramaNalAla cI. zAha paMDita kavi zrI vIravijayajI mahArAjanI manamAM satata guMjatI rahe zrI vIravijayajI mahArAja vize keTalIka AdhArabhUta mAhitI maLe evI nIcenI thoDIka namUnArUpa paMktio aneka jainoe sAMbhaLI haze! che, e mATe mukhya be kRtiono AdhAra ghaNo ja mahattvano che. eka te jalabharI saMpuTa patramAM yugalika nara pUjaMta; zrI vIravijayajI mahArAje pote potAnA guru mahArAja zrI RSabha caraNa aMgUTho dAyaka bhavajala aMta. zubhavijayajI vize lakhelI kRti te "zubhavelI ane bIjI kRti te zrI vIravijayajInA kALadharma pachI emanA ziSya zrI raMgavijayajIe lakhelI. lAve lAve motIzAha zeThanavaNa jaLa lAve re, "paMDita zrI vIravijaya nirvANa rAsa'. A be kRtio uparAMta zrI vIra navarAve marudevAnaMda, prabhu padharAve re. vijayajIe pote potAnI kRtiomAM karelA keTalAka nirdezo paNa mAhitI pUrI pADe che. taduparAMta emanA saMparkamAM AvelA subAjI pahele gajavara dITho, bIje RSabha 5ITho. ravacaMdabhAI jecaMdabhAie keTalIka hakIkato lakhelI ane tyArapachI mahArAjazrInA bIjA eka mukhya bhakta zrI hIrAbhAI pUMjAzAnA putra Atamabhakti maLyA keI devA ketA mittanu jAI zrI giradharabhAIe potAnA pitA tathA dAdA pAsethI jANIne lakhelI nArIkhe ne vaLI kulavaTa gharmI gharma sakhAI keTalIka vigato prApta thAya che. sAdhAraNa e kaLaza je gAve zrI zubhavIra savAI zrI vIravijayajI mahArAjano janma amadAvAdamAM vikrama saMvata. maMgaLa lIlA sukhabhara pAve, ghara ghara harSa vadhAI 1829nA Aso suda 10nA divase zAntidAsanA pADAmAM thayo hato. - vIra kuMvaranI vAtaDI kene kahIe ? e jagyA ghIkAMTA pAse AvelI hatI. (have e jagyA rahI nathI.) tyAM, jajJezvara (yajJezvara) nAmano eka brAhmaNa raheto hato. enI patnInuM kene kahIe re kene kahIe? nAma vijakora (vijayA) hatuM. tene eka putrI hatI. enuM nAma gaMgA rUDo mAsa vasaMta, phaLI vanarAjI re, rAyaNa ne sahakAra vAlA, hatuM. jaNezvarane eka dIkaro hato. te bahu dekhAvaDo hato. enuM nAma ketakI jAI ne mAlatI re, jamara kare jhaMkAra vAlA. kezavarAma hatuM. baMne saMtAno moTAM thatAM. temane paraNAvavAmAM AvyAM hatA. kezavarAmanA lagna dahegAmanI raLiyAta nAmanI eka brAhmaNa ramatI gamatI hamune sAhelI, kanyA sAthe thayAM hatAM. bihuM maLI lIjiye eka tALI, kezavarAmanAM lagnanI cokkasa sAla maLatI nathI, paraMtu aDhAra sakhI Aja anopama divALI. varSanI uMmare emaNe dIkSA lIdhI hatI eTale lagna thayAM tyAre emanI uMmara aDhAra varSanI paNa thaI nahotI. emanAM lagna pachI thoDA samayamAM vaMdanA, vaMdanA, vaMdanA re jinarAjakuM sadA morI vaMdanA emanA pitA jazezvara maraNa pAmyA hatA. eka vakhata kezavarAmane kAThiyAvADamAM bhImanAtha (dholerA pAse) akhiyana meM avikArA, jigaMdA terI akhiyanameM avikArA. nAmanA gAme javAnuM thayuM. te daramiyAna amadAvAdamAM emanA gharamAM corI thaI. teo pAchA AvyA tyAre mAtA ane putra vacce e aMge manamaMdira Avo re, kahuM eka vAtalaDI. bolAcAlI thaI. krodhe bharAyelI mAtAe putrane gALa dIdhI. ethI ajJAnI saMge re, ramiyo rAtalaDI. kezavarAmane ghaNuM lAgI AvyuM. teo paNa krodhe bharAyA ane ghara choDI cAlI nIkaLyA ane amadAvAdamAM pAcho paga na mUkavI evo nirNaya raMgarasiyA raMga rasa banyo, manamohanajI. ' karI rocakA nAmanA gAme pahoMcyA. kezavarAmanA gayA pachI mAtAne koI AgaLa navi kahevAya, manaDuM mohyuM re, manamohanajI. pastAvo thayo. vaLI pativiyogathI putravadhU raLiyAta jhUravA lAgI. AvI aneka manabhara paMkitaonA racayitA zrI vIravijayajI enuM duHkha sahana na thatAM mAtAe kezavarAmanI bhALa kADhavA mATe potAnI mahArAjano jIvanavRttAMta paNa evo ja rasika che. bahenane laIne AsapAsanA gAmomAM bhamavA mAMDyuM. ema karatAM upAdhyAya zrI yazovijayajI, adhyAtmayogI zrI AnaMdaghanajI rocakAmAM dIkarAnI bhALa maLI, paNa dIkarAe to amadAvAda pAchA na ane zrI devacaMdrajI mahArAja pachI jaina paraMparAmAM lokapriya sAdhukavi pharavAno saMkalpa karyo hato, eTale mAtA AghAtane tathA parizramane ane AtmajJAnI mahAtmA tarIke zrI vIravijayajI mahArAjanuM sthAna kAraNe mRtyu pAmI. kezavarAme mAtAnuM kAraja karyuM, paNa amadAvAda pAchA anokhuM che. jainetara paraMparAnA samartha bhakta kavi dayArAmanA uttara na karyA na pharyA. A bAju bhAI ane mAtAnA viyoganA duHkhane lIdhe gaMgA samakAlIna zrI vIravijayajI mahArAje pUjAnI DhALo ane anya paNa maraNa pAmI. kezavarAmanA patnI raLiyAtanuM zuM thayuM tenI kazI prakAranI racanAo dvArA lokonAM haiyA jItI lIdhAM che. emaNe lakhelI vigata maLI. vigata maLatI nathI. snAtrapUjA Aje lagabhaga doDhaso varSathI roje roja savAre hajAro jina kezavarAmane A samaya daramiyAna kyAMka zrI zubhavijayajI maMdiromAM gavAya che. emaNe lakhelA aSTaprakArI pUjAnA dUhI tathA mahArAjano bheTo thayo haze. kayA gAme e bheTo thayo hato tenI nizcita zavaMjayanA dahA paNa rojeroja hajAro bhAviko hoMzathI bole che. zrI mAhitI maLatI nathI. paraMtu kezavarAma pAlItANA pahoce che. evAmAM vIravijayajI mahArAje lakhelI sahaja, saraLa ane bhAvormithI sabhara, vAmane koi gaMbhIra bImArI lAga parI e vakhate pAlItANAmAM ullAsamaya evI keTalIye paMktio hRdayamAM vasI jAya evI che. zrI zubhavijayajI mahArAja birAjamAna hatA. emaNe kezavarAmano e brAhmaNakuLamAM janmelA zrI vIravijayajIe potAnA guru bhagavaMta roga maTADI dIdho. A rIte zrI zubhavijayajInA saMparkamAM AvavAnuM zrI zabhavijayajI pAsethI saMghArasanI yogakriyA ane AtmajJAna prApta kezavarAmane banyuM. saMbhava che ke A gALA daramiyAna brAhmaNa jAtinA karyA hatAM. potAnA guru mahArAja taraphathI prApta thayela kRpAprasAda ane kezavarAmanA citta upara jaina sAdhuonA saMyamita jIvanano ghaNo moTo vAtsalyabhAvane kAraNe emaNe potAnuM upanAma paNa "zuMbhavIra' evuM prabhAva paDayo hovo joIe. AthI ja emaNe ghare na jatAM potAne dIkSA rAkhyuM hatuM. ApavA mATe zrI zubhavijayajIne Agraha karyo. zrI zubhavijayajI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-97 prabuddha jIvana -zrI bhavi hatuM. khaMbhAta jaine emane dIkSA ApavAno vicAra karatA hatA. paNa eTalA A saMjogomAM emane have paMnyAsanI padavI ApavI joie ema zrI divasanI dhIraja kezavarAmane rahI nahi, eTale zrI zubhavijayajIe zubhavijayajIne lAgyuM. eTale zrI zubhavijayajIe vaDodarAmAM sthiratA mArgamAM pAnasarA nAmanA gAme vi. saM. 1848nA kArataka vadamAM karI ane zrI vIrajavijayajIne yoga vaherAvyA tathA vi. saM. 1860mAM kezavarAmane dIkSA aThAra varSanI uMmare ApI ane emanuM nAma zrI paMnyAsanI padavI moTA utsava sAthe ApI. zrI raMgavijayajI lakhe cheH vIravijayajI rAkhavAmAM AvyuM. zrI zubhavijayajIne zrI dhIravijayajI vaTapadra mAMhe gayA re, zubha gurunI saMghAta; ane zrI bhANavijayajI nAmanA be ziSyo hatA ane emAM A yoga vevarAvyA sUtranA re, sakala saMghanI sAkha. . vIravijayajIno umero thayo. paMnyAsa pada gurujI dII re, saMgha sakala parivAra, vihAra karatAM karatAM zrI zubhavijayajI khaMbhAta padhAryA. khaMbhAtanA vAsakSepa sahu saMgha kare re, vIra te darakhita thAya. saMghe sAme jaIne sAmaiyuM karyuM. khaMbhAta tyAre paNa vidyAnA dhAma tarIke vaDodarAthI vihAra karI teo pAchA amadAvAda padhAryA hatA. zrI jANItI nagarI hatI ane tyAM saMskRta bhASA tathA darzananA abhyAsa vIravijayajIno abhyAsa cAlato ja rahyo hato. emanI lekhanapravRtti mATe paMDitonI suvidhA hatI. yuvAna zrI vIravijayajI tejasvI hatI. paNa cAlu hatI ane emanI AdhyAtmika sAdhanA paNa guru mahArAjanA eTale emano vidyAbhyAsa sArI rIte akhaMDa cAlI zake e hetuthI zrI mArgadarzana heThaLa cAlu ja hatI. potAnA guru mahArAjanI hayAtImAM ja zabhavijayajIe khaMbhAtamAM judA judA vistAranA upAzrayamAM emaNe AtmajJAna-svarUpAnubhavajJAna prApta karI lIdhuM hatuM. lAgalagATa pAMca cAturmAsa karyA hatAM. zrI zubhavijayajInI tabiyata have lathaDatI jatI hatI. annanI dIkSA lIdhA pachI zrI zubha vijayajIe potAnA ziSya zrI araci. zvAsa rUMdhAmaNa ane UbhA rahetAM cakkara AvavAM vagere pIDAo vIravijayane vidyAbhyAsa karAvavAmAM ghaNI sArI kALajI rAkhI hatI. zarU thai gai hatI. pariNAme vi. saM. 1860mAM phAgaNa suda 12nA emaNe pote ardhamAgadhI ane jaina zAstronA siddhAntono tathA jaina roja guravarya zrI vijayajI toMtera varSanI vaye, paMcAvana varSano tattvadarzanano sAro abhyAsa karAvyo. taduparAMta zrI vIravijayajIne dIkSA paryAya pALI amadAvAdamAM kALadharma pAmyA. Ama potAnA guru saMskRta bhASAmAM sAro abhyAsa karAvavA mATe emaNe paMDitonI vyavasthA bhagavaMtanuM satata bAra varSa sudhI zrI vIravijayajIne sAnnidhya maLyuM e karAvI hatI. e paMDitoe saMsakRtanA pAMca prasiddha mahAkAvyo - raghuvaMza, emanI paMDitakavi tarIkenI pratibhAne vikasAvavAmAM bahu sahAyabhUta kumArasaMbhava, naiSadhIyacarita, karAtArjanIya ane zizupAlavadhano thayuM. guruvaryanA virahanI temanI vedanA apAra hatI. potAnA sAro abhyAsa karAvyo tathA chae darzanonuM paNa ghaNuM UMDuM adhyayana hRdayodugAra vyakta karavA zrI vIravijayajIe "zubhavelI' nAmanI karAvyuM. zrI raMgavijayajI mahArAje potAnA rAsamAM A abhyAsano katinI racanA karI. emAMthI ApaNane zrI zubhavijayajInA jIvanano nirdeza nIce pramANe karyo che: TUMko vRttAnta jANavA maLe che. e paNa kevo yogAnuyoga che ke guru ane zAstra aratha siddhAntanA, Ape guru guptavaMta; ziSya-zrI zubhavijayajI ane zrI vIravijayajI baMnenA saMsArI nAma suziSyane guru zIkhave, zAstra taNo virataMta. kezava hatAM. zrI zubhavijayajI viramagAmanA vatanI hatA ane emanA vivekI vicakSaNa vIrane, dekhI harakhita thAya, saMsArI bhAInuM nAma mahIdAsa hatuM. "zubhavelI'mAM zrI vIravijayajI adhyApaka te supiyA, vidyA bhaNavA kAja. potAnA udgAro nIce pramANe vyakata kare che: adhyApaka deto valI, joI buddhiprakAza nAtha viyoge jIvavuM re hAM, te jIvita syA mAMhi; gahana aratha te Apato, mana dharI moTo ullAsa, AtamagharamanI dezanA re hAM, kuNa deDhe have ahiM. vIra viveke zIkhiyA, adhyApaka, guru pAsa; . paMcakAvya pAkI thayA, khaTa darzana vikhyAta . cAlyA mujane ekalaDo re hAM, Ubho melphI nirAsa dIkSA pachI zrI vIravijayajI mahArAja potAnA guru bhagavaMta sAthe iNe mArage bolAviyo re, hAM, pAchI nahi tasa Aza. ja haMmezA vicaratA hatA. zrI vIravijayajIe paDradarzana ane A bhavamAM have dekhavo re hAM, dulaho guru dedAra, kAvyAlaMkAra sahita jaina sUtra siddhAntano je abhyAsa karyo tethI emanI karasyuM kehanI cAkarI re hAM, vaMdana UThI savAra. buddhipratibhA ghaNI khIlI UThI. temaNe i. sa. 1855mAM pacIsa varSanI zubhavelI'mAM zrI vIravijayajIe potAnA gurubhagavaMtano uMmare "pUlabhadranI ziyaLavela" nAmanI kRtinI je racanA karI che emAM nI je racanA karI che emAM mahimA darzAvatAM lakhyuM che: emanI kavi tarIkenI paripakva pratibhAnAM darzana thAya che. tyArapachI e gurunA guNa jaLanidhi, muja matie na kahoya; , vi. saM. 1858mAM emaNe lagabhaga aThThAvIsa varSanI uMmare guNanidhi jaLanidhi jaLa bharyo, gaggarImeM na samAya. paMcakalyANakanI pUjA'nI racanA karI, je Aja divasa sudhI gavAya che. vaLI saMghane bhalAmaNa karatAM teo "zubhavelI'mAM lakhe cheH A be kRtio ja vIravijayajInI tejasvitAno paricaya karAvavA mATe gAvo gAvo re guNavaMta guruguNa gAvo pUratI che. motiya thAla bharI sadgurujIne vadhAvo - khaMbhAtano rokANa daramiyAna zrI vIravijayajInA ziSya nirmaLa pariNati aMtara lAvI, Atamatattva nipAvo re. bhANavijayajIe guru AjJA laIne anyatra vihAra karyo hato. zrI zrI zubhavijayajInA kALadharma pachI amadAvAdanA saMghe emanI pATe zabhavijayajI potAnA be ziSyo zrI dhIravijayajI tathA zrI zrI vIravijayane birAjamAna karI moTo utsava karyo hato. vIravijayajI sAthe haju khaMbhAtamAM rahyA hatA. tyArapachI amadAvAdathI zrI zubhavijayajInA kALadharma pachInAM varSono zrI vIravijayajIno vinatI AvatAM zrI zubhavijayajI potAnA ziSya zrI vIravijayajIne jIvanavRttAMta pramANamAM bahu ocho maLe che, paraMtu tenuM eka kAraNa e laIne amadAvAda padhAryA ane zrI dhIravijayajI khaMbhAtamAM ja rokAyA. che ke teo potAno ghaNokharo samaya svAdhyAya ane lekhanamAM vitAvatA amadAvAdamAM zrI zubhavijayajI ane vIravijayajI luhAranI poLanA hatA. emaNe je vizALa lekhanakArya karyuM che te jotAM e mATe sthaLanI upAzrayamAM UtaryA. tyAM zrI zubhavijayajI mahArAje vyAkhyAnamAM sthiratA ane ekAttanI ghaNI apekSA rahe che. emaNe mukhyatve rAjanagara AgamazAstronA je gahana artha samajAvyA tethI zrI vIravijayajI bahu amadAvAdamAM cAturmAsa karI potAnuM A lekhanakArya karyuM che. harSita thatA hatA. guru mahArAjanA kALadharma pachI zrI vIravijayajI mahArAja potAnA zrI vIravijayajIne dIkSA lIdhAne have dasa varSa thaI gayA hatA. ziSyo sAthe lIMbaDI, vaDhavANa vagere kAThyiAvADanA sthaLomAM vicaryA emaNe sUtrasiddhAntanuM jJAna guru bhagavaMta pAsethI sArI rIte saMpAdita pachI dakSiNa gujarAtamAM surata zaheramAM padhAryA. surata zaheranA saMghe ghaNI karI lIdhuM hatuM. emanIsaMyamanI ArAdhanA paNa sArI rIte cAlatI hatI. dhAmadhUma sAthe temanuM sAmaiyuM karyuM. suratamAM mahArAjazrIe potAnI bhavirAjamAna karIne varSono eka
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-97 ko cAlu karyo che tyAre lagAva hato. ethI gabharATanelI potAnA paricita vyAkhyAnazakti ane zAstrajJAna vaDe lokone maMtramugdha karI dIdhA. temaNe mahArAja zrInI nizrAmAM visaM. 1899mAM amadAvAdathI upadhAna vagere karAvyAM. emano Avo utkarSa joIne tathA upadhAna paMcatIrthanI yAtrAno saMgha nIkaLyo hato. amadAvAdanA zeTha hImAbhAi karAvatA pahelAM potAnI saMmati na lIdhI ethI sthAnika yatione irSA vakhatacaMda, haThIsiMgha kesarIsiMgha ane maganabhAI karamacaMde sAthe maLIne thaI. temane potAnuM varcasva ochuM thatuM lAgyuM. teoe tejodveSathI A saMghanuM Ayojana karyuM hatuM ane temAM joDAvA mATe zrI vIravijayajIne prerAIne jhaghaDo cAlu karAvyo. A jhaghaDo eTalo badho vadhI gayo ke vinaMtI karI hatI. bahu dhAmadhUmapUrvaka A saMghe prayANa karyuM hatuM. yAtriko sarakArane vacce paDavuM paDyuM. briTiza sarakAranA TopIvALA aMgreja mATe vyavasthA karavA dhana kharcavAmAM kaMI kamI rAkhI nahotI. paraMtu saMgha sAheboe jyAre jANyuM ke yatioe tithino jhaghaDo cAlu karyo che tyAre lagabhaga pAlanapura pAse citrAsaNI gAme pahoMcyo tyAre tyAM kolerAno lavAda tarIke jyotiSAcArya zAstrIone bolAvI, baMne pakSane barAbara bhayaMkara upadrava thayo hato. ethI gabharATane lIdhe yAtrikoe bhAgAbhAga sAMbhaLyA. zAstrIoe kahyuM ke tithinA viSayanA A jhaghaDAnI karI mUkI. saMdha chinnabhanna thaI gayo. lokoe potapotAnA paricita bAbatamAM zrI vIravijayajIno pakSa sAco che. AthI aMgrejoe yatione jUthomAM goThavAIne amadAvAda tarapha tvarita gatie bhAgavAnuM cAlu zikSA karI. Ama, sUratamAM mahArAjazrInA pakSano vijaya thayo. karI dIdhuM. keTalAka mRtyu pAmyA. keTalAka azakta banI gayA. keTalAka sUratathI vihAra karI mahArAjazrI pAchA amadAvAda padhAryA. e mahArAjazrI vIravijayajI sAthe rahyA ane emanI sAthe cAlavA lAgyA. vakhate mahArAjazrInA vyAkhyAnamAM AvatA bahoLA zrotAvargane mATe rastAmAM jyAM paDAva nAkhavAmAM Ave tyAM mahArAjazrI paDAvanI zaheranI madhyamAM eka vizALa upAzrayanI AvazyakatA hatI. e mATe AsapAsa zrI padmAvatI devInI ArAdhanA sahita maMtrelA jalanI dhAra saMgha taraphathI bhaThThInI poLa jagyA laI tyAM upAzraya bAMdhavAmAM Avyo karI detA. teo badhA amadAvAda pahoMcyA tyAM sudhI teone bIjI kazI ane e upAzrayamAM zrI vIravijayajInI padharAmaNI karAvavAmAM AvI. takalIpha paDI nahi, paraMtu amadAvAda koTanI bahAra aMgreja sarakAranA - I. sa. 1878mAM amadAvAdanA jainomAM mUrtipUjA vize moTo amaladAroe cepI rogavALA mANasone nagaramAM keTalAka divasa sudhI vivAda thayo hato, sANaMdanA koI DhaMDhiyAe amadAvAdanI korTamAM pravezavA na dIdhA. keTalAka Amatema karI chUpI rIte nagaramAM dAkhala thaI amadAvAdanI vIsA zrImALI jJAti upara dAvo karyo hato ke teonI gayA. keTalAka nagara bahAra ja potAnA ghara ane svajanone yAda karatA mUrtipUjA zAstraviddha che mATe te aTakAvavI joIe. aMgreja jaja sAhebe mRtyu pAmyo. jyAre badhAne nagaramAM dAkhala thavA devAmAM AvyA tyAre beya pakSanA vidvAnone bolAvyA. e vakhate amadAvAdamAM zrI mahArAjazrI paNa bhaThThInI poLanA upAzraye pAchA padhAryA. e vakhate vIravijayajI mahArAja hatA. emaNe adAlatamAM jubAnI ApavA, tathA koIka TIkA karatAM kaheluM ke mahArAjazrInI nizrA chatAM saMghane upadrava kema zAstronA pATho batAvavA mATe potAnA uparAMta bIjA sAdhuone paNa thayo? mahArAjazrI TIkAkArone kahetA ke je banavAnuM hoya tene koNa bolAvyA. emAM kaccha bhujathI ANaMdazekharajI AvyA. kheDAthI aTakAvI zake? bhUtakALamAM vajUsvAmI jevA dasa pUrvadhara mahAtmA hatA labdhivijayajI AvyA. temanI sAthe dalIcaMdajI AvyA. amadAvAdamAM chatAM zatruMjaya para jAvaDazAne bacAvI zakyA nahotA. khuzAlavijayajI ane mAnavijayajI hatA. taduparAMta saMghanA pratinidhi zrI vIravijayajI mahArAjanI tathA zrI rUpavijayajI mahArAjanI evA zrAvakomAM bahAragAmathI visanagarathI galAzA jecaMda AvyA. nizrAmAM amadAvAdamAM zeTha haThIsiMganA jinamaMdirano pratiSThAno bIjA zrAvakomAM zrImALI jJAtinA zeTha bhagavAnacaMda, icchAzA, utsava vi. saM. 1903mAM ujavAyo hato. durbhAgye zeTha haThIsiMganuM vakhatacaMda mAnacaMda, harakhacaMda mAnacaMda vagere ekatra thayA. jyAre korTamAM pratiSThA mahotsava pahelAM avasAna thayuM hatuM, paraMtu zeThANI kesa nIkaLyo tyAre jaja sAhebe vIravijayajIne khurazImAM besavA kahyuM , harakuMvarabAie tyArapachI potAnI sUjha, AvaData ane hoMziyArIthI tyArapachI DhaMDhaka taraphathI jeThArikha (jeThAtraSi)ne bolAvyA. zrI Akho prasaMga sArI rIte pAra pADyo hato. A pratiSThA mahotsava vIravijayajIe je prazno jaja sAhebanI hAjarImAM emane pUchyA tenA amadAvAdanA itihAsamAM eka yAdagAra prasaMga banI gayo hato. zrI teo uttara na ApI zakyA. teo tarata ja cAlyA gayA. tyAra pachI raMgavijayajI mahArAje potAnA rAsamAM A prasaMganuM sarasa varNana karyuM narasiMha RSine bolAvavAmAM AvyA. teo paNa zrI vIravijayajInA che. praznonA uttara na ApI zakyA. AgamagraMthomAM ane temAM paNa batrIsa zrI vIvijayajI mahArAje vi. saM. 1905mAM soraThanA saMghanA sUtromAM mUrtipUjAnA ullekho kyAM kyAM che te zrI vIravijayajIe DhALiyAM lakhyAM che. mahArAjazrInI nizrAmAM zeThazrI premAbhAi batAvyA. ethI saMtoSa thatAM jaja sAhebe mUrtipUjaka saMpradAyano vijaya hemAbhAIe "UbhI soraTha'no (eTale zatruMjaya tathA giranArano) saMgha jAhera karyo. Ama amadAvAdamAM A eka aitihAsika ghaTanA banI gaI. kADhyo hato. A saMghamAM mahArAjazrI pote gayA hatA. eTale emaNe eno mukhya paza zrI vIravijayajIne phALe jAya che, kAraNa ke e vakhate DhALiyAmAM e saMghayAtrAnuM tAdaza varNana karyuM che. emaNe AgamagraMthonuM ane sUtra siddhAntonuM sUkSma avagAhana karI lIdhuM zrI vIravijayajI mahArAje saMskRta bhASAno ghaNo UMDo abhyAsa hatuM. karyo hato enI pratIti emaNe muni kItivijayajInA AgrahathI zeTha motIzAhe vi. saM. 1888mAM muMbaImAM bhAyakhalAmAM potAnI "adhyAtmasAra' upara 'Tabo' lakhyo hato e uparathI thAya che. A vADImAM zatruMjayanI TuMka jevuM maMdira baMdhAvyuM ane enI pratiSThAno utsava "Tabo' emaNe vi. saM. 1881nA caitra suda pUnamanA roja pUro karyo thayo e prasaMge zrI vIravijayajI mahArAje bhAyakhalAnI TuMkanAM hato. A gadyakRtimAM emaNe upAdhyAya zrI yazovijayajInA kaThina graMtha DhALiyAnI racanA karI hatI. zrI vIravijayajI te vakhate muMbaI jaI "adhyAtmasAra' upara pahelI vAra gujarAtImAM vizeSa prakAza pADyo zakyA nahotA kAraNa ke tyAre muMbaI sudhIno vihArano rasto nahoto. hato. emAM emanA samayanI gujarAtI bhASAnI laDhaNa joI zakAya che. vahANamAM besIne javuM paDatuM. tyAre sAdhuono vihAra sUrata sudhIno ja zrI vIravijayajI mahArAje saMskRtamAM "praznaciMtAmaNi' nAmanA hato. graMthanI racanA karI che ane be vibhAgamAM darekamAM 101-101 praznonA zeTha motIzAhanA svargavAsa pachI zatruMjaya parvata paranI zeTha uttara zAstra pramANo sAthe ApyA che. emAM emanI bahuzrutatAnAM motIzAhe baMdhAvelI TuMkamAM aMjanazalAkA ane pratiSThAno mahotsava subhaga darzana thAya che. vi. saM. 1893nA mahA vadamAM emanA putra khImacaMdabhAI taraphathI zrI vIravijayajIno zrotA bhaktavarga paNa keTalo badho ja haze te yojavAmAM Avyo hato. e mahotsavamAM zrI vIravijayajI mahArAja A graMthonI racanA parathI jaNAya che. vaLI emaNe amadAvAdamAM eka paNa padhAryA hatA. najare nihALelA e mahotsavanuM varNana karatAM DhALiyAM cAturmAsa daramiyAna vyAkhyAna mATe 'vizeSAvazyaka' jevo kaThina, zrI vIravijayajI mahArAje lakhyAM che. tattvagaMbhIra graMtha pasaMda karyo hato. e paNa A vAtanI sAkSI pUre che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-97 P prabuddha jIvana i. sa. 1908mAM amadAvAdanA zrI giradharabhAi hIrAbhAi zAhe potAnA dAdA zrI puMjAsA pItAMbaradAsa ke jeo zrI vIravijayajInA ghaniSTha saMparkamAM AvelA temanI pAsethI sAMbhaLelI ane bIjAo dvArA jANelI mAhitInA AdhAre zrI vIravijayajI vize 'TUMko prabaMdha' lakhyo che. temAM be-traNa vigato evI Ave che ke jeno anyatra kyAMya ullekha thayo nathI. temaNe zrI maganalAla vakhatacaMda pAsethI e vAto sAMbhaLI hatI. eka vAra koike mahArAjazrIne evI vAta karI ke amuka gAmanA koi zrAvaka bhAi AnaMdaghanajInAM padono artha barAbara zrI AnaMdadhanajInA hetu ane Azaya pramANe karI zake che. 'mahArAjazrIe kahyuM, 'pada ke stavananA artha potAnI vidvatA pramANe koi karI zake, paNa kavinA hetu ke Azaya pramANe ja te barAbara karI zake che evuM haMmezAM dareka vakhate na kahevAya, kAraNa ke kavino Azaya keTalIka vAra ghaNo gUDha hoya che.' tyArapachI bIje divase e zrAvaka bhAi mahArAjazrIne maLavA AvyA. te vakhate mahArAjazrIe emane zaMkhezvara parzvanAtha vizenuM potAnuM eka stavana ApyuM ke, jenI prathama paMkti hatI 'sahajAnaMdI zItaLa sukhabhogI'. e stavananA artha te bhAi karI na zakyA eTaluM ja nahi, stavana kayA bhagavAnanuM che te paNa jaMNAvI na zakyA. eTale mahArAjazrIe emane kahayuM ke 'kAvyanA zabdArtha karI batAvavA e eka vAta che ane kAvyanA racanArano Azaya barAbara karI batAvavo e bIjI vAta che. Azaya na ja kahI zakAya evuM nathI, paNa tevo dAvo karI na zakAya.' mahArAjazrI kavi dalapatarAma DAhyAbhAinA samakAlIna hatA. dalapatarAma amadAvAdamAM rahetA hatA ane gujarAtI kavitAmAM emanuM nAma e jamAnAmAM agragaNya hatuM. e jamAnAmAM saMskRtavRttameLa chaMdone badale mAtrAmeLa chaMdomAM ane dezIomAM gujarAtI kavitAnI racanA. thatI hatI. kavitA geya prakAranI ja hoya evo mata pracalita hato. mahArAjazrInI kavitAnI bhASA, laDhaNa vagere keTaleka aMze dalapatarAmanI kavitAne maLatI Ave che, paraMtu dalapatarAmanI kavitAno prabhAva mahArAjazrInI kavitA upara paDyo hoya evuM jaNAtuM nathI. teo baMne paraspara maLyA hoya evo paNa kyAMya nirdeza maLato nathI. paraMtu mahArAjazrIe 'sthUlibhadranI ziyaLavela'nI je racanA karI tenA maulika kavitvathI dalapatarAma bahu prabhAvita thayA hatA ane emaNe A kAvyakRtinI prazaMsA karI hatI evuM giradharabhAi hIrAbhAie mahArAjazrInA vidvAna bhakta zrI maganalAla vakhatacaMda pAsethI sAMbhaLIne noMdhyuM che. vi. saM. 1908mAM zrI vIravijayajI mahArAja 78 varSanA thai gayA hatA. emanA dIkSAparyAyane 61 varSa thavA AvyAM hatAM. emanI vRddhAvasthA cAlatI hatI. evAmAM zrAvaNa mahinAmAM emanI tabiyata lathaDI. auSadhopacAra karavAmAM AvyA, paNa khAsa kaMi pharaka paDyo nahi. paryuSaNanA divaso AvyA ane gayA, paNa zarIra asvastha rahyA je karyuM, eTaluM ja nahi, vadhAre azakta thavA lAgyuM. ema karatAM karatAM vi.saM. 1909nA bhAdaravA vada trIjanA roja pAchalA pahore emaNe deha choDyo. emanA kALadharmanA samAcAra cAre bAju prasarI gayA. saMghanA badhA moTA moTA AgevAno tarata doDI AvyA. zibikA taiyAra karavAmAM AvI. emanAM aMtima darzana karavA mATe bhaThThInI poLamAM hajAro mANasonI lAina lAgI. jaina jainetara ema aDhAre varaNa'nA loko AvyA. e divase bajAromAM haDatAla paDI. emanI zibikAne jyAre lai javAmAM AvI tyAre e jovAne mATe aMgreja sAhebo paNa potAnI kacerI barakhAsta karI rastA para AvI pahoMcyA. zrI raMgavijayajI lakhe cheH sAheba jovAM AviyA re rAja, karI kacerI barakAza re. vepAra na kare vANiyA re, maliyA varaNa aDhAra re. Ama zrI vIravijayajInA aMtima darzana mATe Ubhe raste baMne bAju hajAro mANaso ekatra thayA hatA. emanI pAlakhI naga2 da2vAjA bahAra AvI ane sAbaramatI nadImAM dUdhezvaranA Are caMdana kASThanI racelI citAmAM emanI zibikAne padharAvavAmAM AvI, ene agnidAha devA mATe uchAmaNI bolAvavAmAM AvI. A rIte zrI vIravijayajInA pArthiva dehano aMta Avyo. emanA mukhya ziSya raMgavijayajI potAnI virahanI saMvedanA vyakta karatAM rAsamAM lakhe che : bAlapaNAthI sAhebe re, ucherI moTo kIdha re; mAya tAta teNI pare re, mujane karyo upagAra re. raMga kahIne kuNa bolAvaze re, kone pUchIsyu vAta re; gahana aratha gurujI kahe re, sAMbhaLI saMzaya jAya re zrI vIravijayajInA kALadharma pachI emanI pATe emanA ziSya zrI raMgavijayajIne vi. saM. 1908nA Aso mAsanI vijayAdazamIne divase guruvAre sthApavAmAM AvyA hatA. A zrI raMgavijayajIe potAnA guruvarya zrI viravijayajI vize 'nirvANa rAsa'nI racanA vi. saM. 1911nA caitra suda pUnamanA divase pUrI karI hatI. bhaThThInI poLanA upAzrayamAM mahArAjazrInA kALadharmanI dara mAsika tithie ghaNAM zrAvaka-zrAvikA posaha karatAM hatAM. vaLI e tithie mANeka cokamAM haDatAla paDatI hatI. eka varSa pachI dara vArSika tithie e rIte bhakto pauSadha karatA rahetA hatA. A paraMparA ghaNAM varSa sudhI cAlu rahI hatI. kALadharmanA lagabhaga cha mahinA pachI vi. saM. 1909mAM bhaThThInI poLanA upAzrayanI vADImAM eka 'zubha' baMdhAvavAmAM AvyuM ane temAM mahArAjazrInA pagalAMnI pratiSThA karAvavAmAM AvI hatI. e vakhate paMdara divasano utsava rAkhavAmAM Avyo hato. A pagalAMnA darzana Aje paNa loko bhAvathI kare che. bhaThThInI poLano e upAzraya have vIravijayajInA upAzraya tarIke - vIranA upAzraya tarIke oLakhAya che. zrI vIravijayajI mahArAjane zaMkhezvara pArzvanAthamAM tathA zrI padmAvatI devImAM ghaNI zraddhA hatI. emaNe pote lakhyuM che te pramANe dhyAnathI mAsa dasa doya vItyA'. Ama eka varSa emaNe zrI zaMkhezvara pArzvanAthanuM dhyAna satata dharyuM hatuM. emanI zrI padmAvatI devInI ArAdhanA paNa satata cAlu ja rahetI. ema kahevAya che ke zrI padmAvatIdevI emanA para prasanna hatAM ane emane sahAya karatAM. zrI padmAvatIdevInI je pratimA teo potAnI sanmukha rAkhIne ArAdhanA karatA e pratimAnAM darzana bhaThThInI poLanA upAzrayamAM Aje paNa karI zakAya che. zrI vIravijayajI mahArAjano dIkSAparyAya 61 varSa jeTalo hato. emaNe pahelI kRtinI racanA lagabhaga pacIsa varSanI uMmare karI hatI. lagabhaga sADA pAMca dAyakA jeTalA potAnA kavanakALamAM emaNe vividha prakAranI kRtionI racanA karI che. emAM rAsa jevI sudIrgha kRtio che ane stavana jevI nAnI racanAo paNa che. emaNe pUjAo, DhALiyA, bAramAsa, vivAhalo, velI, lAvaNI, gahuMlI, hariyALI, chatrIsI, karI che. rAsa kRtiomAM emaNe surasuMdarI rAsa, dhammila rAsa ane dUhA, stavano, sajjhAya, caityavaMdana vagere vividha prakAranI racanAo caMdrazekhara rAsanI racanA karI che. pUjAomAM emaNe aSTaprakArI pUjA, cosaTha prakArI pUjA, navvANu prakArI pUjA, bAra vratanI pUjA ane paMcakalyANakanI pUjA racI che. emaNe racelI snAtrapUjA Aje paNa roje roja jinamaMdiromAM gavAya che. taduparAMta emaNe 'sthUlibhadranI ziyaLavela' hitazikSA chatrIsInI racanA karI che ane vividha prasaMgotsavanAM DhALiyAMnI racanA karI che. emanI manohara prAsasaMkalanAvALI, layabaddha paMktiovALI racanA sugeya ane tarata jIbhe caDI jAya ane haiye vasI jAya evI che. AthI ja zrI vIravijayajI mahA2AjanI pUjAo rojaroja kyAMka ne kyAMka gavAtI rahe che. Ama, ogaNIsamA zatakanA kaviomAM ane vizeSataH jaina gUrjara kaviomAM paMDita kavi zrI vIravijayajI mahArAjanuM sthAna anokhuM che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana, . tA. 16-3-97 zrI muMbai jena yuvaka saMghanuM anukaraNIya kArya I haravilAsabahena jainonA pavadhirAja samA paryuSaNanA divasomAM paryuSaNa vyAkhyAna- AnaMdapUrvakanuM dAna lAvyA chIe. e svIkArIne amane AzIrvAda ane mALAnuM varasothI suMdara-saphaLa Ayojana karIne lokone vividha viSayo para saMskAra bharI Apazo. maMtrI zrI dhanavaMtabhAIe paNa sarasa preraka vAto kahI. vaicArika bhAtuM pUruM pADavAnuM kAma karI rahela muMbaInI vikhyAta saMsthA zrI prAdhyApaka tArAbahena zAhe bhagavAna mahAvIra svAmIne yAda karIne muMbaI jaina yuvaka saMghane varasothI muMbaInI janatA ane gujarAtanA loko jANe emanA ahiMsA, prema, karuNA, kSamAnA guNonI yAda ApI. che. A saMsthAnA Adya sthApakomAM krAMtikArI vicAro dharAvatA sva. DaoN. dozIkAkAe mAnavatAnA A kArya mATe jaina yuvaka saMghane abhinaMdana paramAnaMdabhAI kApaDiyA tathA sva. cImanalAla cakubhAi zAha hatA. sva. ApyA ane mahAna puruSonI mAtAonI zaktinuM smaraNa karyuM. kAkAsAheba kAlelakara tathA sva. paMDita sukhalAlajInA AzIrvAda ane prApta saMghanA pramukha zrI rasikabhAIe bhAratanI strIzaktine biradAvI, thayA hatA. paMDita sukhalAlajIe to varaso sudhI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnuM bA-bApunA prasaMgo kahyA ane saMghe A kArya samUha zaktithI pAra pADyuM teno adhyakSasthAna paNa saMbhALyuM hatuM. AnaMda vyakta karyo. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha nAnI-moTI 21 jeTalI vividha pravRttio amadAvAdanA jaina agraNI lAlacaMdabhAI zAhe paNa sahune abhinaMdana karIne muMbaImAM AgavuM sthAna dharAve che. "premaLa jyoti' dvArA mAnavasevAno ApI saMsthAne madadarUpa thavAnI khAtrI ApI. kAryo tathA netrayajJa ane ArogyasevAnAM anya kAryo karatI rahe che. "prabuddha saMghanA mAjI pramukha zrI ramaNabhAI zAhe saMghanA A kArya pAchaLanI jIvana' saMghanuM mukhapatra che. A sivAya chellA 9-10 varSathI saMghe je atyaMta uttama bhAvanA ane bhamikAno khyAla Apyo uttama bhAvanA ane bhUmikAno khyAla Apyo ane racanAtmaka saMsthAonA mahattvanuM kAma upADyuM che te gujarAtamAM racanAtmaka mAnavasevAnA kArya karatI. kAryane biradAvI temane madadarUpa thaI zakavA badala kartavya bajAvI zakavAno saMsthAone Arthika rIte madadarUpa thavAnuM che. e mATe teo khUba saphaLa AnaMda vyakta karyo. Ayojana karatA AvyA che. sahu prathama teo je saMsthA pasaMda kare te saMsthAnuM ' ' kasturabA strI adhyApana maMdiranA AcAryA vanajAzrIbahene bhAvabharyo kArya joi Ave che. tyArabAda e saMsthAnI pravRttiono paricaya karAvatI AbhAra mAnyo. AraMbhamAM ane aMtamAM tAlImArthI bahenoe prasaMgocita ane phaMDa mATe apIla karatI patrikA chapAve che. ane paryuSaNa vyAkhyAnamALA suMdara bhajana gIta saMbhaLAvyAM ane rASTragIta gAI sahu premapUrvaka vikherAyAM. daramiyAna e patrikA zrotAone tathA enA sabhyone vaheMce che ane maMca Ama 8-10 varSathI cAlI rahela muMbaI jaina yuvaka saMghano A abhigama parathI saMsthAne madadarUpa thavA apIla kare che. saMsthAnA mukhya kAryakara bhAI ke zaheromAM pravRtta evI saMsthAo mATe kharekhara anukaraNIya che. AthI bahenane nimaMtrIne emane mukhethI saMsthAno paricaya lokone karAve che, bahAra mAnavasevAnA kArya karatI racanAtmaka saMsthAone judA judA grupanA loko bhAIo-baheno jhoLI laIne UbhA rahe che ane tarata ja dAnanI rakama taraphathI vyApaka rIte Arthika sahAya maLatI raheze, je khUba jarUrI che. ApanArane rasIda ApI devAnI tathA nAma noMdhI levAnI vyavasthA paNa bahAra Tebala para karelI ja hoya che. jhaDapathI ane vyavasthita rIte badhuM kAma pAra dIkarIo mATe bAne ghara pADavAmAM Ave che. vyAkhyAnamALA pahelAM ke pachI emanA badhA ja sabhyone daheja jevA kurivAjone kAraNe tathA anya sAmAjika samasyAone kAraNe apIlanI patrikA posTa dvArA mokalavAmAM Ave che. ane Ama dAnano pravAha bahenonI hatyA thatI rahe che. kauTuMbika kaleza ane mArapITathI bahenonI 5-6 mahinA sudhI vahyA ja kare che. dAtAonAM nAmanI yAdI prabuddha jIvanamAM sahanazaktinI hada AvI jAya che tyAre baheno AtmahatyA kare che. chapAya che. saMghanA pramukha jANItA lekhaka tathA ciMtaka AdaraNIya ramaNalAla baLAtkArano bhoga banelI bahenonI sthiti paNa dayanIya hoya che. dArUDiyA cI. zAha, upapramukha candrakAntabhAI zAha ane maMtrIo nIrubena zAha, patidevono trAsa paNa baheno mATe asahya banI jAya che. AvI baheno dara dhanavaMtabhAI tathA koSAdhyakSa bhUpendrabhAI ane anya murabbIo A kArya varase seMkaDonI saMkhyAmAM mRtyuno bhoga bane che. duHkhI-pIDita baheno mRtyuno mATe khUba sakriya rIte kAma karyuM che. atyAra sudhImAM emaNe gujarAtanI nava mArga letAM aTake, emane mA-bApanA ghara jevuM ja AzrayasthAna maLe te mATe jeTalI saMsthAone lAkhkho rUpiyA ekaThA karIne arpaNa karyA che. A varase kasturabA TrasTe kobAmAM "bAnuM ghara' cAlu karyuM che. atyAra sudhImAM doDhaso kasturabA gAMdhI rASTrIya smAraka TrasTanI gujarAta zAkhAne "bAnA ghara' mATe jeTalI bahenoe eno lAbha uThAvyo che. ahIM AvelI baheno svAvalaMbI lagabhaga 300 dAtAo taraphathI maLela agiyAra lAkha rUpiyAnA dAnanI banIne irache to potAne ghera pAchI paNa karI zake che. bahenonA prazno samajIne rakamano ceka batrIsa jeTalAM bhAI-bahenoe bIjI phebru.e muMbaIthI kobA eno samAdhAnakArI ukela lAvavAnA prayatno paNa thAya che. nirAdhAra baheno AvIne khUba sAdAIbharyA samAraMbhamAM atyaMta namratApUrvaka saMghanA hAlanA AtmasanmAna sAthe AtmavizvAsapUrvaka samAjamAM mAthuM UMcuM rAkhIne jIvI ? varAyelA pramukha rasikalAla zAha tathA mAjI pramukha ramaNalAla zAha, ghasAIne zake tevuM vAtAvaraNa ApaNe banAvavuM che, ujaLA thayelA sevAbhAvI AMkhanA DaoNkaTara AdaraNIya zrI ramaNikalAla sahu vAMcakone hArdika vinaMtI che ke duHkhI, pIDita, muMjhAtI mahilAone dozInA zubha haste kasturabA TrasTanA TrasTI haravilAsabahena tathA pratinidhi kamote maratI bacAvavA mATe teo sakriya bane ane AvI bahenone koI ja manomAAnane arpaNa karyo eka arthamAM saMsthAnA kAryanI Avai moTA Azraya ApanAra sagA-snehIo nahi hoya temane emanA piyaramAM kasturabAnA gharamAM mokalavAnI vyavasthA kare. patravyavahAra karIne mokalo puraskAra dvArA emaNe kadara karI che, je khUba AnaMda ane gauravanI vAta che. to vadhu anukULatA raheze. kobA amadAvAdathI 20 ki.mI. dUra che. AraMbhamAM zrImada rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendranA adhiSThAtA pU. gAMdhInagara jatI vacce ja Ave che. ' zrI AtmAnaMdajIe preraka uddhodhana karIne sahune abhinaMdana ApyA. saranAmuM pratinidhi tathA saMcAlikA kasturabA smAraka TrasTanA eka TrasTI zrI haravilAsabahene A AnaMdotsava bAnuM ghara kasturabA gAMdhI rASTrIya smAraka TrasTa, ( gujarAta zAkhA), nimitte saha mahemAnonuM bhAvabharyuM svAgata karI kasturabA TrasTane AvaDI moTI ' mu. po. kasturabA vidyAlaya, kobA, ji. gAMdhInagara-382009. rakamanuM dAna-puraskAra arpaNa karIne mAnavadharma bajAvavA badala hArdika phona : 76203-savAranA 11 thI 5. AbhAra mAnyo. manoramAbahene saMsthAnI vividha pravRttionI vAto karI, (amadAvAdathI esa.TI.DI. koDa naMbara 82 ane anya sthaLethI koDanaM. nIrubahene yogya ja kahyuM ke ame to kAvaDiyA chIe. kAvaDamAM lokoe Apela 20712). mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004 phona: 3820296. mudraNasthAna: rilAyansa seTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI- 400008, lesaraTAIpaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400 092. |
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 0 varSa: (50) + 80 aMka: 30 0 tA. 16-4-970: 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra UGhu 000prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rU. 80000 taMtrI ramaNalAla cI. zAha AyaMkadaMsI na karei pAvaM - --bhagavAna mahAvIra AtaMkadarzI pApa nathI karato bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke sAyaMkravaMzI vAre pAvA nItivAkyAmRta'mAM tarata phaLa ApavAvALAM traNa moTA pApa tarIke (AcArAMga sUtra 1/3/2). arthAt AtaMkadarzI pApa karato nathI. prAkRta svAmidroha, strIvadha ane bAlavadhane gaNAvavAmAM AvyAM che. trIjI gAyaM zabdano saMskRta zabda che mAta. AjakAla AtaMka zabda bahu pAdvani sAH ti-svAbhidrohA, vagho vaDhavadhati | vaparAya che, kAraNa ke vartamAna samayamAM AtaMkavAdI pravRttio manusmRtimAM pApanA mAnasika, vAcika ane kAyika ema traNa duniyAbharamAM prasarI gai che. mukhya prakAra batAvI, evAM mukhya pApo nIce pramANe gaNAvavAmAM AvyAM AtaMka zabdano artha thAya che bhaya, trAsa, atyAcAra, du:kha, pIDA, cheH roga vagere. AtaMkadarzI eTale duHkhanA svarUpane jANanAro, pRthreSvaSNAnaM mana niSpavindanam | samajanAro, duniyAmAM AtaMkavAdIo ghaNA che, AtaMkadarzIo bahu vitathAbhinivezazca trividhaM karma mAnasam // ochA che. AtaMkavAdIo ghora pApanI pravRtti calAve che. AtaMkadarzIo pApa karatA nathI; pApa kema thAya che ane tenAM kevAM kevAM pArakuM dravya paDAvI levAno vicAra, manathI aniSTanuM ciMtana ane mAThAM bhayaMkara pariNAmo Ave che te e samaje che. eTale teo pApa mithyA abhiniveza e traNe mAnasika pApakarma che.). karatAM aTakI jAya che. ' pAruSyamanRtaM caiva paizunyaM cApi sarvazaH / / jagatamAM puNya ane pApanI ghaTamALa satata cAlatI rahe che. asaMbaddhapralApazca vAGmayaM syAccaturvidham // zubhAzubha karma baMdhAtAM rahe che. e karmonAM phaLarUpe mANasane sukhaduHkha (kaThora vacana, asatya, cADIgalI, asaMbaddha pralApa eTale ke bhogavavAM paDe che. e vakhate pharIthI pAchAM navAM karma baMdhAya che. eka kSaNa bakavAda ema vAcika pApa cAra prakAranuM che.) paNa evI jatI nathI ke jyAre mana, vacana ane kAyAthI koi ne koi al/nAmuni hiMsA vaivAvidhAnataH | karma baMdhAtuM na hoya, paraMtu sAcA amala jIvo navAM bhAre karma ochAM dhAMche. che ane jUnAM karmo khapAvatA jAya che. e ja bhavamAM mukti meLavanArA paravArIpasevA 5 zArIraM triviNaM mRtam II jIvonAM ghAtI ane aghAtI karmo uttarottara kSINa thatAM jAya che ane navAM (na ApeluM evuM levuM eTale ke corI, jenuM vidhAna na hoya evI karmo haLavA prakAranAM ane nahivatuM baMdhAya che, paraMtu mithyAtvanA gADha hiMsA karavI tathA parastrIgamana e traNa prakAranAM zArIrika pApakarma aMdhakAramAM sapaDAyelA jIvo to satata nAnAMmoTAM pApa karatA rahe che. kahelAM che.) pApanI vyAkhyA judI judI rIte karavAmAM Ave che, jemake mai jaina dharmamAM "Avazyaka sUtramAM aDhAra prakAranAM pApa nIce pramANe vama pApamAM (azubha karmane pApa che), patithati narasidviti pApane batAvavAmAM AvyA che : (narakAdi durgatimAM je pADe che te pApa che) athavA pAsayati patati vA pANAivAyamaliyaM corikkaM mehuNaM daviyamucchaM / pApaM . (ja jIvane baMdhanamAM nAkhe che athavA pADe che te pApa che.) kohaM mANaM mAyaM lobhaM pijja tahA dosaM // hiMdu dharma pramANe brahmahatyA, surApAna, corI, gurastrIgamana e kalahaM abbhakkhANaM paisunnaM rai-araisamAutta / cArane moTAM pApa gaNavAmAM AvyAM che. manusmRtimAM lakhyuM che: paraparivAyaM mAya-mosaM micchattasallaM ca // brahmahatyA surApAnaM steyaM guvaiganAgamaH / Ama, jaina dharma pramANe mukhya aDhAra prakAranAM pApa batAvAyAM cheH mahAnti pAtakAnyAhuH saMsargazcApi tai sahaH // ... (1) prANAtipAta (hiMsA), (2) mRSAvAda (asatya)(3) adattAdAna hiMdu dharmamAM anya rIte brahmahatyA, strI hatyA, bAlahatyA ane (corI), (4) maithuna, (5) parigraha (dravyamUcchi), (6) krodha, (7) gauhatyA e cArane moTAM pApa tarIke oLakhAvavAmAM AvyAM che. to mAna, (8) mAyA, (9) lobha, (10) rAga, (11) dveSa, (12) kalaha,
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana , ' para ja sa nAma ' . . . . tA. 16-4-97 . ke himatanI ekarAra che ke (13) abhyAkhyAna, (14) paizunya, (15) rati-arati, (16) jagatanAM duHkhono vicAra karIe, duHkhI mANasonuM avalokana karIe para parivAda (paraniMdA), (17) mAyAmRSAvAda (mAyAkapaTayukta to jIvane mAthe keTaluM du:kha gujarI zake che teno khyAla Ave. keTalAMka asatya), (18) mithyAtva zalya. ' duHkho mArazAntika hoya che. evAM ghora duHkho mANasano jIva laIne jaMpe duniyAnAM tamAma prakAranAM pApono A aDhAra prakAramAM samAveza che. mANasanI vedanA eTalI badhI asahya hoya che ke zarIra enI sAme thaI jAya che. A dareka pApanA peTaprakAro paNa batAvavAmAM AvyAM che. TakI zakatuM nathI. vedanAnI cIso pADato pADato mANasa bebhAna banI . vaLI, pApa manathI, vacanathI ane kAyAthI karavuM, karAvavuM ane jAya che ane pachI mRtyu pAme che. evAM keTalAMka bhayaMkara duHkhonA tIvra anumodavuM ema pApanAM trividha trividha prakAra paNa batAvyA che. anubhava vakhate mANasane ema thaI jAya che ke AnA karatAM to jaladI mANasa pApa karatAM to karI le che. paNa pachI ene chupAvavAno mota Ave to sAruM..motanI icchAne amalamAM mUkavAnI taka maLe to prayatna kare che. keTalAMka pApa mANasa beparavAIthI, lokalAno ke mANasa du:khamukti mATe AtmaghAta paNa kare che. ' rAjyaDano bhaya rAkhyA vagara pragaTa rIte karI le che ane ene mATe je jyAre pApanuM svarUpa mANasane samajAya che tyAre ene e paNa, sajA thavAnI hoya te mATe te manathI taiyAra rahe che. kAMsInI sajA samajAya che ke dareka jIva potapotAnAM karma anusAra sAMsArika sukhaduHkha bhogavavAnI taiyArI sAthe keTalAka mANasa dhoLe dahADe bIjAnA dekhatAM anubhave che. eno artha e thayo che ke dareke potAnuM duHkha pote ja khana kare che. asatya, corI, parastrIgamana jevAM pApo mANasa chupI rIte bhogavavAnuM rahe che. bIjA koI emAM bhAgIdAra thaI zakato nathI ke koI ' kare che. irAdApUrvaka pApa karavuM athavA ajANatAM thai javuM ane pachI te potAnuM duHkha uchInuM laI zakatA nathI. bIjAo du:khamAM sahabhAgI thaI chapAvavuM e sAmAnya sAdhAraNa, ajJAnI mANasone kadaratI lakSaNa che. zake che, sahAnubhUti dharAvI zake che. dekhItI vyavahAra daSTie koIka pApano ekarAra karavA mATe ghaNI moTI naitika himatanI jarUra rahe che. bIjAne ApattimAMthI bacAvI zake che. ema chatAM karmasiddhAnta anusAra, koIka vaDIla ke dharmaguru pAse ekAntamAM khAnagI rIte pApano ekarAra to potAno karelAM karmanuM phaLa dareke pote ja bhogavavuM paDe che. bhagavAne karanArA mANaso jAheramAM badhAM vacce eno svIkAra karatAM saMkoca kahyuM che ke pachI saMya pazvanuM hopha pharatuM potAnI je zArIrika vedanA anubhave che. jene nirmaLa jIvana jIvavAnuM lakSya che te pApano ekarAra che te bIjA koI laI zakatA nathI. narakagatimAM to koinI sahAya ke karatAM ke te mATenuM prAyazcitta karatAM acakAto nathI. ema karavAmAM te sahAnubhiti paNa prApta thatI nathI. potAnI e vedanA te potAnA koI potAnI jAmelI pratiSThAno paNa vicAra karato nathI. paraMtu bane che evuM azubha karmanuM ja pariNAma che emAM kazI zaMkA nathI. karma koine choDatuM ke AvA nidabha, nikhAlasa, mANasonI pratiSThAUlaTIvadhe che. keTalAka nathI. mATe ja kahyuM che ke vaDA pamAna na alpa movavo ! (karelAM evA hoya che ke pApano nikhAlasatAthI svIkAra kare che. paraMtu evuM pApa karmamAMthI koino chUTakAro nathI.) pharI AcaratAM temanuM mana jarApaNa kSobha anubhavatuM nathI. evA nirlaja mANasa jo AtaMkadarzI bane eTale ke du:khanA svarUpane barAbara mANaso ekarAra kare to paNa zuM ane na kare to paNa zuM? teo pApane oLakhe to sahaja rIte ja ene du:khanAM kAraNo samajAya. kevA prakAranAM pApa tarIke jANe che, paraMtu pApanA svarUpane samajavA dvArA saMsAranA duHkho saMsAramAM che ane tenI pAchaLa kayAM kayAM pUrvabaddha karmo kAraNabhUta svarUpane ane AtmAnA svarUpane samajatA nathI ke samajavAnI rUci che e ene samajAya che. evA koipaNa duHkha potAne bhogavavAnI icchA dharAvatA nathI. nathI, potAne mAthe evAM koi duHkha na paDe evI vRtti ane daSTi rahe pazyanA udaye karI paya baMdhAya ke pApa baMdhAya ane pApanA udaye to jIva evAM karma bAMdhato aTake che. koIka evAM pApakarmo karavAmAMthI pharI pApa baMghAya ke puNya baMdhAya, e rIte puNyAnubaMdhI puNya, jhaDapathI viramI jAya che to koIka dhIme dhIme krame krame vi2mI jAya che. pApAnubaMdhI puNya, pApAnubaMdhI pApa ane puNyAnubaMdhI pApa e caubhaMgI koine evI pApavRttithI aTakatAM eka karatAM vadhAre janma paNa lAge che. pramANe jIvonAM karmo baMdhAtAM rahe che. alagnata, emAM paNa ghaNI koIka aTake che, vaLI pramAdavaza banI zithila thaI pApa karavA lAgI taratamatA rahe che. azubha karmanA udaye, duHkhanA anubhava vakhate jAya che ane pharI jAgRti AvatAM pAchA pApathI aTakavA lAge che, samatAyukta mAdhyasthabhAva ghAraNa karavAthI jIvanI AtmadazA UMce caDe pApanA svarUpane samajavAnI zakti badhA jIvomAM ekasarakhI nathI che. skUla daSTie jotAM puNya karatAM paNa pApanA udaya vakhate jIvanI hotI; tema pApapravRttithI aTakavAnI zakti paNa badhA jIvomAM kasoTI thAya che. sa daSTie jotAM pakSanA udaya vakhate paNa eTalA ja ekasarakhI nathI hotI. eTale eka kALe ghaNAbadhA jIvonI samajavAnI sajAga, sAvadha rahevAnI jarUra rahe che. ane aTakavAnI zakita samAMtara ja cAle evuM nathI. vastutaH eka jIvana ' keTalAkane duHkha keTaluM vasamuM che e mAtra anubhavathI ja samajAya che. jIvanakALamAM paNa emAM caDhaUtara thavAno saMbhava rahe che. paraMtu eTaluM jyAM sudhI potAne evuM koi duHkha anubhavavAnuM AvyuM nathI tyAM sudhI nizcita che ke jIvamAM pApane samajavAnI sAcI daSTi AvI tyAM ja evAM - bIjAnA du:khane teo samajI ke kalpI zakatA nathI. bIjAnA duHkha mATe pApothI aTakavAnI pravRttinAM bIja vavAI jAya che. evA mANasone sahAnubhUtisaddhAM thatI nathI. to pachI bIjAnA dukhamAM pApane samajIne na karanArA mANaso paNa adhama, madhyama ane sahAyarUpa ke sahabhAgI thavAnI vAta to kyAMthI hoya? ' uttama ema traNa prakAranA zAstrakAroe batAvyA che: , pApane pAparUpe, te heya che eTale ke choDavA yogya che e svarUpe racAyA pApa nAvarathaghaNo janaH | : samajavAnI zakti paNa jIvamAM sahelAIthI AvatI nathI. jyAM sudhI paropa naSNaH svapAvA 3ttamaH - aMjJAne che, mithyAtvano gADha aMdhakAra che tyAM sudhI tevA lokone pote je jIvo rAjyadeDanA bhayathI pApAcaraNa karatA nathI te adhama pApapravRtti karatA hovA chatAM pote pApa kare che evuM samajAtuM nathI. koI prakAranA che. je paralokanA bhayathI pApa nathI karatA te madhyama prakAranA ' ene samajAve to te ene samajAtuM nathI ane gamatuM nathI. keTalAka pApane che. je jIvo svabhAvathI japApa karatA nathI athavA pApa karavAno jemano pAparUpe samajatA hovA chatAM ene choDavAnI icchA nathI dharAvatA kAraNa svabhAva ja nathI te uttama prakAranA che. AtaMkadarza jIvo AvA uttama ke pApathI emane potAne lAbha thato jaNAya che. pApa choDavA jevuM nahi prakAranA jIvo che. * * paNa AcaravA jevuM che evuM emanA manamAM vaseluM hoya che. pApa karavA jaina dharma pramANe, nizcayanayanI daSTie, tamAma pApa pravRttione mATe teone kyAreya kazoya aphasosa thato nathI. ' , , mukhya be vibhAgamAM vaheMcI nAkhavI hoya to kahI zakAya ke pApa - je du:khanA svarUpane samaje che te duHkhane icchato nathI. narakagatinAM bAMdhavAnAM mukhya be sthAnaka che: eka roga, ane bIjo dveSa. rAgadveSanI du:khonI vAta bAju para rAkhIe ane phakta A dazyamAna aihika pariNati eTale pApravRtti. sthAnAMga sUtramAM kahyuM che: javAnI suvi thiI, potAne mATe jatA aTake che. koI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 prabuddha jIvana nIvALuM Toti TALedi pAvaLamAM vaMduM, tuM nA meLa ceva, doseNa ceva / sUkSma nizcayadaSTithI joie to jyAM rAganI (ane dveSanI) pariNati che tyAM pApa che. jIva potAnA AtmAnA svabhAvamAMthI nIkaLI vibhAvamAM Ave che tyAM rASleSanI pariNati thAya che. jIva pote ja AtaMkadarzI thAya, arthAt duHkhanuM svarUpa samaje, ane ema karatAM * saMsAranuM svarUpa jJAtAdaSTAbhAvathI jue ane jANe tyAre ene caga ke dveSa karavAnuM koi kAraNa rahetuM nathI. eTale e ucca dazAmAM paNa ene koi pApa karavAnuM hotuM nathI athavA pApa enAthI thatuM nathI. Ama sUkSmadaSTie joIe to paNa AtaMkadarzI jIva pApakarma bAMdhato nathI. AtaMkadarzInI jIvanavyavahAranI tamAma pravRtti, sarva kriyA upayogapUrvakanI, jAgRtipUrvakanI, yatanApUrvakanI hoya che. bAhya kriyAo karatA hovA chatAM temano Atmopayoga chUTI jato nathI. teo subhASita eTale vicAronA mahAsAgaramAMthI maMthana karIne meLavelAM vicAraratno. jagatanA kaDavA-mIThA anubhavonuM halAhala svayaM gaTagaTAvI jaine ya koka virala vicAraka jagatane pAna to amRtanuM ja karAve che. saMskRtamAM eka subhASita che saMsAraviSavRkSasya dve phale mRtopame / subhASita rasAsvAdaH saMgatiH sujane jane // arthAt saMsAra Ama to che viSavRkSa paraMtu ene be amRtaphaLa lAgelAM che. eka su2sa-subodha subhASita ane bIjuM sujanonuM sAnnidhya. sIla vicArakanI vANI kevaLa vicAronuM manomaMthana ja abhivyakta karatI nathI, apitu manomaMthana pachI viSa-amRta, ratna-pASANa, je kaMi sAMpaDe tene sUpaDe vINIne, gaLaNe gALIne, cALaNe cALIne sahRdaya bhAvakane, salakSya jIvana-pathikane bhavanuM bhAthuM bAMdhI Ape che. satpurUSo vRkSo jevA che. tApa-saMtApa pote sahI laine anyane zItala chAyAsukha Ape che. paththaranA ghA pote khamI laine anyane susvAdu phaLo Ape che. saMskRta subhASitomAM bodha 2 hemAMginI jAi chAyAmanyasya kurvanti svayaM pibunti Atape / phalAnyapi parArthAya vRkSA satpuruSA iva // marAThInA suprasiddha kavizrI maMgeza pADagAMvakaranI paMktio che jyAMcI hRdaye jhADAMcI tyAMnA ca phakta phule yetAta, te ca vADhatAta, pravAza pItAta, te 6 Rtu phorTUna petAta. arthAt jenI pAse vRkSanuM hRdaya che te ja jIvanamAM phAle phUle che; vikase che, vilase che; e prakAzanuM pAna kare che ane jIvana-RRtuonI taDakI-chAMyaDI sahana karI laine AnaMdanuM nartana-gAna kare che. subhASito`mAnavanI mUlabhUta jarUriyAta che evI mAnyatA dharAvanAra subhASitakAra kahe che-jagatanA cAra mUla AdhAra che. vAyu-anna-jaLa ane subhASita. annajaLa tanane pokhe che, 'subhASita manane saMtoSe che . anna zarI2nuM ghaDatara kare che, subhASita jIvananuM ghaDatara kare che. gRhazikSaNa, zAleyazikSaNa, samAjazikSaNa, lokazikSaNanuM e agatyanuM aMga che. subhASitone vayanI maryAdA naDatI nathI, bALaka ho yA yuvAna ho yA vRddha sahunI sAthe susaMgata thAya enuM nAma subhASita sahunI sAthe sumeLa khAya enuM nAma subhASita. AbAlavRddha sahune preraNAnuM pIyUSa pAya enuM nAma subhASita. subhASito capaLa, cAlAka, cAru, cabarAka camatkRtio nathI. e to sucAru, sumaMgala, sarasa, suMdara, sArthaka jIvana-kalAnI dIvAdAMDI che. je jIvana-naiyAne bhavasAgaramAM athaDAtAM kUTAtAM aTakAve che.jIvanano mArga sahune mATe sa2La-sugama nathI, baMdara cho ne dUra che-ekavAra nizcaya karyo ke jAvuM jarUra che to sAdhanonI alpatA chatAM, mArganI vikaTatA chatAM kartA gantavya sthAne pahoMce jarUra che. AtmasvarUpamAM sthira rahIne jayaNApUrvaka kriyA kare che ane mATe teo pApakarma bAMdhatA nathI, dazavaikAlikasUtramAM kahyuM che jayaM care jayaM ciThThe jayamAse jayaM sae / jayaM bhuMjaMto bhAsato pAvaM kammaM na baMdhai // bese che, yajJApUrvaka sUi jAya che, jayApUrvaka khAya che ane je.jayaNApUrvaka cAle che, jayaNApUrvaka Ubho rahe che, jayApUrvaka jayaNApUrvaka bole che te pApakarma nathI bAMdhato. Ama, khAvApIvAnI ane UThavAbesavAnI sthUla kAyika pravRttiothI mAMDIne vAcika pravRttio ane sUkSma mAnasika vicArapravRtti sudhI je jayaNAnuM lakSa rAkhe che, te pApakarma nathI bAMdhato. pariNAme tevo jIva uparanI guNazreNIe caDhato jAya che. D ramaNalAla cI. zAha ra sUryanA rathane eka ja paiDuM che, enA sAta ghoDAone sarpanI DaMkhIlI lagAma che. AkAzano mArga koipaNa jAtanA AAra vinAno nirAlaMba mArga che. ane vaLI rathano sArathi aruNa banne page apaMga che. nathI caraNa ke nathI upakaraNa chatAMya sUrya pratidina apAra AkAzanA eka cheDAthI bIjA cheDA sudhInuM aparimita aMtara jotajotAmAM kApI nAkhe che. tAtparya e ke jIvanamAM kAryasiddhino AdhAra kartAnA sAmarthya para che, enA saMkalpa baLa para che. nathI sAdhanonI alpatA para ke nathI sAdhanonI vizeSatA para- rathasyaikaM cakraM bhujagayamitAH sapta turagAH / nirAlambo mArgazcaraNarahitaH sArathirapi // ravirgacchatyantaM pratidinamapArasya nabhasaH / kriyAsiddhiH sattve bhavati mahatAM nopakaraNe // sUryanI kriyAsiddhithI, tejomaya riddhithI, svaprakAzita buddhithI prabhAvita jijJAsu sUryane pUche cheloko tane ardhya Ape che zAne ? tAruM saMdhyAvandana kare che zA mATe? udaya ane astaranI suramya lAlimA jevo eno lalitamapura uttara che - udaye savitA raktaH raktazcAstamane tathA / sampatau ca vipattau ca mahatAmekarupatA // sUrya udaya veLA je manohara prakAzasmita pAthare che tevuM ja lalitasmita astaveLA paNa pAthare che. udaya ane astamAM sUrya samAna che. udaya TANe astano ene pUrepUro ahesAsa che ane astaTANe punaH udayanI pUrNa zraddhA paNa che. udayamAM phUlAto nathI, astamAM mUMjhAto nathI. astamAM paNa masta rahevuM sUryano jIvana-saMdeza che. udaya ane astamAM, duHkha samastamAM, dAridraparAsta jIvanamAM paNa saMtoSa jevuM bIjuM dhana nathI. dhana ane manano taphAvata samajAvatA subhASitakAra kahe che-paiso Ave to mana praphullita ane paiso jAya to mana kSubhita ema kahenAra dhanane samaje che paNa manane nathI samajato, jenI pAse dhana hoya enA jIvanamAM saMtoSa hoya ja evuM kaMi nahIM paraMtu jenI pAse mAnasika paritoSa che e sarvadA sarvathA atra tatra sarvatra sukhI che. garIbIno tiraskAra nahIM ne amIrIno puraskAra nahIM, garIbImAM paNa dilanI amIrI hoi zake. bhartRharinA vairAgyazatakano A zloka che-dilathI zrImaMta bhikSuka koi sAdhaka garbhazrImaMta rAjAne kahe che- vayamiha parituSTA valkalaistvaM dukUlaiH / sama iha paritoSo nirvizeSo vizeSaH // sa tu bhavami daridro yasya tRSNA vizAlA / manasi ca parituSTe ko'rthavAna ko daridraH // 45 // arthAt he rAjana ! amane valkalathI saMtoSa che ane Apane rezamI vastrothI. saMtoSa bannene ekasarakho che. kyAM valkala ane kyAM rezamI
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana - : " tA. 16-4-97. e nIro saMskRta duphala! bannemAM AsamAna-jamInanI judAI che chatAM manano paritoSa AvAM subhASitomAM jIvanarasa sAthe hAsyarasa bhaLelo hoya che. banneno eka sarakho che. daridra to e che jenI IcchAo adamya che, kamale kamalA zete haraH zete himaalye| mahattvAkAMkSAo aparipUrNa che, tRSNAo atRpta che ane AzA aneka kSIrAbdhau ca hariH zete manye matkuNa zaGkayA // che. manathI parituSTa hoya tyAM koNa garIba ane koNa tavaMgara? subhASitakAra kahe che lakSmI kamaLa para poDhI jAya che, viSNu garIbInI paNa eka garimA che. dhanahIna mAnavanI lAcArImAM paNa bhagavAna kSIrasAgaramAM anaMtazayana kare che. zaMkara bhagavAna himAlayamAM jIvananI khumArI che. lakSmIjInI mahera ho yA jIvana khaMDera ho. koi jaI sUI jAya che-lAge che maccharonA (athavA mAMkaDanA) trAsathI devo niMdo ke koI biMdo, nyAyanA cAhaka ane nyAyanA upAsake nyAyapatha paNa DarI gayelA che. para pIchehaTha karatA nathI ke pAchuM pagaluM bharatA nathI. kavacita subhASitomAM narmamarma hAsyabaMga mizrita surasa- subogha nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu che. kaMjUsa mANasa jevo dAtA na bhUto na bhaviSyati. thayo nathI ane lakSmI saMbhAvizatu gacchatu vA yatheSTa / . thaze nahIM. je potAnA dhanane sparza paNa karyA vinA pArakAne dAnamAM daI adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA de che. nyAyAtpathaM pravicalanti padaM na dhIrAH // kRpaNena samo dAtA na bhUto na bhaviSyati / "jIvana-saMgrAmamAM jhagamato dhIra-vIra puruSa anyAya ane aspRzannaiva vittAni yo parebhyaH prayacchati // atyAcAra sAme jhUkato nathI. satyadharmane anusaratAM calita paNa nathI saMskRta subhASitomAM keTalAka koyaDA paNa che ane keTalAMka ukhANAM. thato ane vicalita paNa nathI thato. potAnA abhijAta saMskAramAM AvI eka enaprAsayukta prahelikA eTale ke prahelI eTale ke ukhANuM vikArone ghUsavA nathI deto. zarIra ghasAI jAya to ya zIla para ghasarako joIe. paDavA nathI deto. jevI rIte vAraMvAra ghasAI jAya che chatAM caMdana enI sucAruM sugaMdhane tyajatuM nathI. anekavAra pIlAI javA chatAM zeraDI enI na tasyAditasyAnto madhye yastasya tiSThati / madhuratA mUkatI nathI. vAraMvAra tape che chatAM sonuM enA jhaLahaLatAM tavApyasti mamApyasti yadi jAnAsi tadvada // pahelI najare vAMcIe ke joIe ke sAMbhaLIe to ema ja lAge ke kAntavarNane choDatuM nathI. te rIte udAtta puruSo prANAnta paNa prakRtine prAkRta thavA detA nathI. emanI prakRtimAM kyAreya vikRti udbhavatI jeno Adi nathI ane jeno aMta nathI. je tArI pAse che ane mArI pAse nathI. paNa che, bolo e zuM che? jaDyo uttara? zlokano pUrvArdha camatkRtipUrNa dhRSTaM dhRSTaM punarapi punazcandanaM cArugandhaM che. ra taya gari naMtarNa mata arthAta jene AraMbhe na che ane aMtamAM chinnaH chinnaH punarapi punaH svAdurevekSudaNDaH / na che, vacamAM ya che- bolo te zuM che? nayana. dagdhaM dagdhaM punarapi punaH kAJacanaM kAntavarNa nayana nihALatAM thAke eTalo vizALa subhASitone ratnabhaMDAra che, na prANAnte prakRtivikRtirjAyate ettamAnAm // mana AsvAda letAM thAke evuM saMskRta subhASitonuM akSayapAtra che. saMskRta bhalo kyAreya bhalAI nathI tyajato ane bUro bUrAI. sApane dUdha devabhASA che, bhASAomAM mukhyA, madhurA, divyA che. bhASA karatAM paNa pAIne uchero to ya ra ja okaze ane vacherAne sUkuM baraDa ghAsa nIro saMskRta kAvyarasa vizeSa madhura che ane subhASita to kAvyathIya caDhe evuM to ya mAtRvatsalA gaumAtA snigdha madhura dUdhathI ApaNane pokhaze. adakeruM che, madhuruM mUThI UMceruM che. vAdaLAM samudranuM khAruM jaLa pIe che chatAM ene amRta madhuruM karIne varasAve bhASAsu mukhyA madhurA divyA gIrbANabhAratI / che jyAre sApa mIThuM dUdha pIe che chatAM ene kaDavuM viSa karIne bahAra pheMke tasmAdvi madhuraM kAvyaM tasmAdapi subhASitam / / subhASito pathapradarzaka mitro che. saMsAra sAgara jevo che. emAM amRta paNa che ane viSa paNa. jIvana jIvananA mArgadarzaka sUtro che. amRtakuMbha jevuM che. viSa ane piyUSa emAM sAthe vase che. kavinA aMta:strAvI vicArone AkAratAM zabdacitro che. , saMsAranI lIlI vADIne varNavatAM subhASitakAra kahe che sAnaMda jIvananA badhA ja rasa cAkhyA pachI jIvanano nicoDa ApatAM sadana hoya, nirAMta anubhavAya evuM nivAsasthAna hoya. hAza subhASitakAra kahe che-pAtALamAM jAva ke svargamAM, meru caDho ke sAgara anubhavAya tevo vAsa hoya, prajJAvAna vivekI putro hoya, madhura-mRdubhASiNI patnI hoya, pati-patnImAM nirmaLa niHsvArtha prema bhUdA, jIvananA badhA tamAzA jAI lAdhA chatAM AzA zata thatI nathI. koe sIsanI kamANI koya jarUriyAta para dhana hoya AjJAdhArI Adhi-vyAdhi-upAdhithI chUTakAro maLato nathI. to pachI zuM karavuM ? nokaracAkara hoya, jyAM atithino Adara-satkAra hoya, taMdurasta subhASitanuM gAna ane kRSNanAmanuM pAna. banne khinna mana vadanane prasanna tanamAM susaMgata mana hoya, paramezvaranuM pUjana hoya, sAttvika bhojana kare che. vinaM pApa zuSitena ramane vayaM manaH sarvadA ! hoya, sahRdaya mitro hoya, satsaMganuM umaMgabharyuM vAtAvaraNa hoya tevo saMskRta madhura che. kAvya rasamadhura che. subhASita ethI ya vadhu gRhasthAzrama-tevo gharasaMsAra dhanya che. rasapracura che. A amRtamadhura raso Tapake che kyAMthI ? upaniSadInI sAnandaM sadanaM suttAzca sudhiyaH kAntA mRdubhaassinnii| paribhASAmAM kahIe to jo nai saH je che temAMthI-rasAtmA svecchApUrNadhanaM svayo pamiratiH AjJAparA sevakAH // zrIkaNamAMthI. ekavAra eno prema amIrasa cAkhyo to badho ja rasa. AtithyaM zivapUjanaM pratidinaM miSTAnnapAnaM gRhe / . phIkko lAgyo. subhASitakAra kahe che-drAkSa khAdhI, sAkara khAdhI, mIThuM sAdhoH saMgamupAsate hi satataM dhanyo gRhasthAzramaH // madhuruM dUdha pIdhuM. koi ramaNInA adharoSThanuM sudhApAna karyuM ane jema sAkSarane ulaTAvo to rAkSasa thAya-saTHI viparitAzvet toya...sAcuM kaheje mArA he jIva! bhavobhava bhaTakavA chatAM "kRSaNa A. rAkSasA navaruM - tevI rIte viparIta vAtAvaraNamAM gRhasthAzrama be akSaranA subhASitamAM jIvananuM je premamAdhurya, rasamAdhurya, dhanya nahIM avamAnya Thare. subhASitakAra gRhasthAzramane dhanyavAda paNa bhAvamAdhurya sAMpaDyuM tevuM anya kyAMya javuM kharuM? - Ape che ane dhikkAre paNa che. - je gharamAM raDatAM bALako hoya, bALakone satata dhamakAvatA vaDIlo madvIkA rasitA sitA samazitA sphItaM nipIyaM payaH / hoya, satata mAMdaluM jIvana hoya, kajiyA vacce kAma hoya, khAvA lUkhuM svaryAtena sudhA'pyadhAyi katidhA rambhAdharaH khaNDitaH // anna hoya, kaDavAM veNa uccAranAraduSiNI bhAryA hoya, uddhata ALasu ' satya ghUha mAya navi ! vitA mUvI parva prApyatA | dIkarA hoya, kaleza-kaMkAsamaya kaluSita vAtAvaraNa hoya, kurivAjo, kRSNetyakSarayorayaM madhurimodvAraH kvacillakSataH / / vahema, aMdhazraddhAthI DahoLAyela mana hoya ane sUvA mATe mAMkaDa- smti rasAyane saMya re nyaH mice chAbhai . maccharanI pathArI jyAM hoya tevA he gRhasthAzrama tArI balihArI ho.. agharuM mUThI UMcara:- kAratI '
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ : tA. 16-4-97 prabuddha jIvana tIrtha vizenAM traNa phAgukAvyo C ramaNalAla cI. zAha phAgaNa ane caitra e vasaMta RtunA mahinA che. phAgaNa suda caudasa e phAgaNa comAsI caudasa tarIke eTale ke moTI parvatithi tarIke jainomAM oLakhAya che. phAgaNa suda terase zrI zatruMjaya tIrthanI parikramA karavAno mahimA che. caitra suda terasa e bhagavAna mahAvIra svAmInI janma jayaMtIno divasa che. caitrI pUname zatruMjayanI tIrthayAtrA ka2vAno mahimA che. Ama phAgaNa ane caitra e be pavitra mAsa daramiyAna tIrthayAtrAnuM mahattva jainomAM svIkArAyeluM che. vasaMtaRtu eTale hoLIno utsava. vasaMtaRtu eTale phAga khelavAnA divaso. vasaMta Rtu eTale kAmadevanI Rtu. vasaMtaRtunA varNana nimitte kavio zRMgArarasika kavitA lakhatA AvyA che. madhyakALamAM keTalAka jaina sAdhu kavioe phAgukAvyonI racanA karI che. sAdhukavi rahyA eTale saMyamano mahimA ja gAya. keTalAka kavioe tIrthayAtrAno viSaya lai, vasaMtaRRtunuM varNana karI, keTalAMka manohara zabdacitro AlekhI, tIrthayAtrA ane prabhubhaktine ja mukhyatve potAnAM phAgukAvyamAM varNavI che. tIrtha vizenAM evAM keTalAMka phAgukAvyomAMthI (1) merunaMdanakRta 'jIrApallI pArzvanAtha phAgu', (2) harSakuMjaracita 'rAvaNa pArzvanAtha phAga' ane (3) samayadhvajakRta 'khIriya maMDaNa pArzvanAtha phAga' e traNa tIrtha vizenAM phAgukAvyo ahIM ApaNe joizuM. A traNe tIrthomAM mULa nAyaka tarIke tevIsamA tIrthaMkara zrI pArzvanAtha bhagavAna che. (1) merunandanakRta jIrApallI pArzvanAtha phAgu kavi merunandana upAdhyAye saMvata 1432mAM 'jIrApallI pArzvanAtha phAgu'nI racanA karI che. kAvyane aMte temaNe te vize nIce pramANe nirdeza karyo che : cauda batrIsai saMvati, saMmati le guru pAsi, jIrAulipati gAiu, chAiu jaga jasavAsi. A * pAsa phAgu su naMdauM, jA abhirAmu, sohai meru sunaMdau, naMdau munijana vAmu. merunandana kharataragacchanA jinodayasUrinA ziSya hatA, emaNe potAnA guru vize saMvata 1432mAM 'jinodaya vivAhalau' nAmanI kRtinI racanA karI hatI. A uparAMta emaNe suprasiddha 'ajita zAMti stavana'nI racanA paNa karI che. kAvyakRtinuM zIrSaka ja sUcave che te pramANe A phAgu tIrtha viSayaka che. Abu pAse AveluM jIrAvalA (jIrApallI) pArzvanAtha nAmanuM tIrtha Aje paNa jainomAM suprasiddha che. e jIrApallI tIrthano mahimA varNavavAne nimitte kavie AMtarayamakavALA dohAnI 60 kaDInI A racanA karI che. sarasvatIdevInuM smaraNa karIne ane pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karIne kavi jIrAvAlA pArzvanAthano mahimA gAvA mATe pravRtta thAya che. AraMbhamAM ja kavi pArzvanAtha tIrthaMkaranAM jIvanano paricaya Ape che. azvasena rAjA ane vAmAdevInA putra pArzvakumAre agnimAM baLatA nAgane bacAvI lIdho ane ene navakAra maMtra saMbhaLAvI eno uddhAra karyo hato. pArzvanAtha bhagavAnI ArAdhanA camatkArabharI manAya che. jyAM jyAM jinamaMdiramAM mULa nAyaka tarIke - mukhya bhagavAna tarIke pArzvanAthanAM pratimAjInI pratiSThA karavAmAM AvI hoya ane e tIrtha enA camatkArone kAraNe suprasiddha banI gayuM hoya evAM tIrthomAM jIrApallI gAmamAM pratiSThita thayela pArzvanAthanuM tIrtha paNa suprasiddha che. kAvyane aMte kavie staMbhana pArzvanAtha, zerISA pArzvanAtha, phalodhi pArzvanAtha, kareDA pArzvanAtha, zaMkhezvara pArzvanAtha, paMcAsarA pArzvanAtha, ciMtAmaNi pArzvanAtha, navapallava pArzvanAtha, navakhaMDA pArzvanAtha vagere pArzvanAthanAM tIrthonuM smaraNa karIne temanA mahimAno nirdeza karyo che. jIrApallI pArzvanAthano mahimA kavie pati-patnInA saMvAda rUpe mUkyo che. 84 prakAranA naranAyako, bahAdura sainiko ane coraDAkuo paNa pArzvanAtha bhagavAnanI ANa mAne che. potAnA cora patine patnI kahe che ke, 'jIrApallI pArzvanAthanA kSetramAM teM pApAcaraNa karIza to tArA prANa jaze.' gharaNi bhaNai - suNi coralA, moralA vaSaNu ayANa, pAsa pahiya ma na tUkisi, cUMkisi tU nija mANa. jaI prabhupaMthi bahaMtaDA, kaMthaDA pADisa vATa, ApaNapaC duSi pADisa, pADisa amha vaya vATa. jIrApallI tIrthano mahimA eTalo moTo hato ke enI yAtrAe AvatA lokone rastAmAM lUMTavAnI himmata coraDAkuo karatA nahi. A tIrthanI yAtrAe bhAratabharamAMthI mANaso AvatA. (ane hajI paNa Ave che.) kavie A nimitte phAgune anulakSIne gujarAta, saurASTra, mAravADa, siMdha pradeza ane dakSiNa pradezamAMthI yAtrAe AvatI nArIonI lAkSaNikatAonuM je varNana karyuM che te A kRtinI eka viziSTatA che. temAMthI keTalIka paMktio ja juo gUjaraDI guNavaMtiya, tRtiya sara avatAra, madhura vayaNa java bolai, tolai kuNa saMsAri. saraliya aMgi latA jima, tAjima namatIya vAMka, soraThaNI mani gauliya, kauliya mAni ja lAMki. sAmalaDI dhaNa mAru, vAya nayaNa taraMga, hAvabhAva vi jANai, ANai puNi manu raMgi. siMdhuya sahaji sabhAgiya, jAgiya lavaNima khANi, aMgi anopama coliya, bholiya vacana vinANi. vividha pradezomAMthI AvelI nArIo A tIrthabhUmimAM sAthe maLIne khele che, AnaMdapUrvaka nAce che, pArzvanAthanA guNa gAya che. emanA haiyAmAM AnaMda samAto nathI. 5 nA2IonuM varNana karyA pachI kavi vasaMta RtunuM Agamana varNave che. phAgukAvyanI zailIe kavi ahIM rati ane kAmadeva vacce saMvAda mUke che. jIrApallI tIrthakSetramAM tuM game teTalA AvegathI tAro prabhAva pADavA jaze rati kAmadevane kahe che, 'tuM manamAM garva na ANa. pArzvanAthanA bhavanamAM, to paNa tArI sarva rItino tyAM lopa thaze.' paraMtu kAmadeva to vasaMta RtumAM khIlelI vanazrInuM Alekhana kare che. alabatta, abhimAnapUrvaka tyAM AvIne vasaMta RRtune khIlave che. kavi A prasaMge AMtarayamakayukta A Alekhana ghaNuMkharuM jUnI paripATI pramANenuM che. kavi lakhe che : girivari girivari, pura pura, ni ni paramala sAha, dIsaI vihasa jaMNasai, vaNasaI bhAra aDhAra. vAi jhuNi ali keriya, bheriya prathamAraMbhi, pAna taNa misi UDiya, gUDiya kadaliya thaibhi. * 2
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-4-97 ane emanI jIbhe navakAra maMtrI vicArIne parAjita thayelo zAnAthanI pratimAnI bhavyatA darzAvya devonA nalinI gulma ane e ja rahe che jenuM nathI bahuphali namaI bIjuuriya, mauriya aMba rasAla, A kAvyamAM enI racanA-sAlano nirdeza thayo nathI, paraMtu bhASA sahajisubhAgahi suyaDalA sUyaDalA khelaya DAla. ane hastapratanI lipine AdhAre A racanA vikramanA soLamA zatakanI kAmadevano prabhAva bahAra cAre bAja ghaNo moTo paDe che, paraMtu jyAre manAya che. kRtimAM kavie pote nirdeza karyo che te pramANe phAgaNa suda te pAnAthanA tIrtha pAse ghasamasato Ave che ane jAtrALu nArIo 14 thI zarU thatI phAgaNa comAsImAM emaNe A racanA karI che . emaNe . upara potAno prabhAva pADavA jAya che tyAre te parAjita thAya che, kAraNa racanA "phAgubaMdha'mAM karI che ane temAM vasaMtavarNana vaNI lIdhuM che. e ke tyAM AvelI e nArIonAM citta pArzvanAthanI bhaktithI bharelAM hatA daSTie A racanA 'phAgu' tarIke oLakhAya che. ane emanI jIbhe navakAra maMtranuM raTaNa hatuM. "ahIM mAruM kAma nahIM, ' kAvyanA AraMbhamAM kavie rAvaNa pArzvanAtha tIrthanA naisargika mAre mATe A avasara nathI." ema manamAM vicArIne parAjita thayelo vAtAvaraNanuM varNana karyuM che. tyArapachI kavie maMdiranI zobhA ane ratipati chevaTe bhAgI jAya che. ethI pArzvanAtha bhagavAnanA mahimAno pArzvanAthanI pratimAnI bhavyatA darzAvI che. tyAM jayajayakAra pravarte che. kAvyanA varNana pramANe A maMdiranuM zilpa devonA nalinI gulma Ama A phAgukAvyamAM kavie jIrApallI pArzvanAtha tIrthanA vimAnanA AkAranuM che. maMdiramAM staMbho, maMDapo, toraNo, mahimAnuM vyaMjanApUrvaka Alekhana karyuM che. cora DAkuonuM jema tyAM kazuM zilpAkRtio, zikhara, kalaza, daMDa, dhajA vagerenI zobhAnuM varNana karatAM cAlatuM nathI tema ratipati kAmadevanuM paNa tyAM kazuM UpajatuM nathI. A kavi lakhe che: kathana dvArA kavie tIrthanuM vAtAvaraNa keTaluM zuddha rahe che ane ene azuddha nalaNI gulama vihANa ThANa upasama suM chAjai; karanAra kevAM duHkhono bhoga bane che tenuM sUcana karyuM che. toraNa thaMbhA pUtalI e nATaka nava nAcaI. (2) harSakuMjararacita rAvaNa pArzvanAtha phAga AmalasAra zikhara kalasa sovanamAM soi; rAjasthAnamAM alavara zaherathI cAreka mAIla dUra eka pahADInI daMDa manohara dhajA cIra caturAM mana mohaI. taLeTImAM rAvaNA pArzvanAthanuM prAcIna tIrtha hatuM. Aje te sthaLe maMdiranuM maMdiramAM maMDape maMDape je kotaraNI che te cittahara che. eno thaDAbaMdha mAtra jIrNa khaMDiyera najare paDe che. pArzvanAthanAM pratimAjI e khaMDiyera dharmane sthira karanArI che. enuM garbhadvAra moharUpI timirane dUra karanAruM maMdiramAM nathI. che. rAvaNa tIrthamAM birAjamAna pArzvanAtha jinezvara bhagavAna jagamAM jayavaMtA che. kavie A rIte maMdiranA mahattvanA vibhinna bhAgonI A tIrtha "rAvaNa pArzvanAtha', "rAvaNA pArzvanAtha', "rAvaNI lAkSaNikatAmAMthI dhArmika tattva tAravIne eno mahimA darzAvyo che. pAnAtha" ane "rAvalA pArzvanAtha' ema saheja pheravALA cAra judAM juo: judAM nAmothI tyAre oLakhAtuM hatuM. rAvaNanuM nAma A tIrthasthaLa sAthe aMDapi maMDapi koNI e cita morau lIla; kevI rIte joDAyuM haze te vize koIkane prazna thAya. jaina paraMparAnI daMtakathA ' thaDA-baMdha thira thApItha e gharma amINau. evI che ke eka vakhata rAjA rAvaNa ane rANI maMdodarIe, A rastethI mUla-gabhAraI moha timira diNa parau divauM, vimAnamAM pasAra thatAM hatAM tyAre A sthaLe mukAma karyo hato. rANI rAvaNa pAsa jiNaMda, rAu jagi jasa jayavaMtI. maMdodarIne roja jinapUjA karyA pachI ja bhojana karavAno niyama hato, A tIrthanI yAtrAe loko je samaye che te samaya vasaMtano che. A paraMtu teo potAnI sAthe jinapratimA levAnuM bhUlI gayAM hatAM. eTale A sthaLe rokAIne pAnAtha bhagavAnanI veLunI pratimA banAvIne rIte vasaMtanuM Alekhana karavAnI taka jhaDapI laI kavi kAvyanA phAgu pArzvanAtha tIrthaMkaranuM AhvAna karyuM. tyArapachI saMnidhikaraNa, sthApana nAmane yathArtha karavA icche che. vagerenI vidhi karI, pachI pratimAnI pUjA karI ane tyAra pachI temaNe . vasaMtamAM AMbo, kadaMba, jAMbU, caMpo, bakula, nAraMgI, bijorI vagere vanaspati vikase che; bhamarAo rujhuNa karavA lAge che; koyala bhojana karyuM. satI maMdodarInA zIlano prabhAva eTalo moTo hato ke veLanAM e pratimAjI tyArapachI nakkara paththaranA banI gayAM ane kALakrame paMcama rAga relAve che. kavie kareluM AvuM keTaluMka varNana paraMparAnusArI che. ahInuM vAtAvaraNa protsAhaka che, paraMtu e protsAhajinabhaktino tyAM moTuM tIrtha vikasyuM. A tIrtha rAvaNA pArzvanAtha uparAMta "rAvalA 6 che ema kavi sUcave che. koyala paMcama rAge gAya che te jinezvara pArzvanAtha' tarIke paNa jANItuM hatuM, kAraNa ke mevADanA mitravaMzI bhagavAnanA guNa gAya che. ("koyala paMcama rAga raMga mili jinaguNa jainadharmI rANAo "rAvala" tarIke oLakhAtA hatA ane rANA aATa gAe.') kavie A rIte prakRtinAM tattvomAM paNa potAnI dharmAnurAgI, rAvale (vi.saM. 922 thI saM. 1010) potAnA nAma parathI ahIM jyAre nAhAra daSTinuM subhaga ane ucita bhAvAropaNa karyuM che. nagara vasAvyuM tyAre sAtha sAtha A tAthanA sthApanA paNa karI. aithavA ahIM AvelI yuvatIo AMbADALe potAnI sakhIo sAthe hiDoLa anya mata pramANe tIrthano jIrNoddhAra karyo. eTale A tIrtha rANAnA hIMce che. paraMtu te samaye teo je gIto gAya che te to zyAmavaNI nAma parathI rAvalA pArzvanAtha' tarIke paNa lokomAM jANItuM thayuM hatuM. pArzvajinezvaranAM ja che. alavara pAsenA A suprasiddha prAcIna tIrtha "rAvaNa pArzvanAtha yuvatIo vApImAM snAna karatAM karatAM ekabIjA sAthe pANI uDADI vize agAu jayasiMhasUrinA ziSya prasannacaMdrasUrie vikramanA paMdaramAM rame che ane tyArapachI prabhupUjA mATe teo saja thAya che. zatakamAM eka phAgukAvyanI racanA karI hatI. tyArapachI sAdhuraMga khaDokhalIya majAri nIra khela rAmati rAmA; upAdhyAyanA ziSya kavi harSakuMjara gaNie paNa A "rAvaNa pArzvanAtha hAI dhoI prabhu pUjityAM e rAvaNa nAmA. phAga'nI racanA karI che. (A phAgunI hastaprata zrI agaracaMdajI kavie A rIte vasaMtanI vividha sAmagrInuM AlaMbana lIdhuM che, nAhaTAnA saMgrahamAM che.) cAra paMktinI eka evI ekavIsa kaDInI A paraMtu teno viniyoga prabhubhakti mATe karyo che. racanAmAM aMte kavi potAne vize nirdeza karatAM lakhe che: snAna vagerethI paravArIne pArzvanAtha prabhunI pUjA karavA mATe sAdhuraMga uvajhAyasIsa abhimAna vichoDI; taruNIoe uttama vastro paridhAna karyA che. kavi varNave che: harSakuMjara gaNi vinaya karI, beu kara joDI. pahira paTolI paMca varNa bhAI lAkhANI; siri navaraMga cUnaDI e sohaI ati jhINI, phAgabaMgha zrI pAsanAI phAgaNa caumAsa, hiyAM hAra navasarasAra mugatAphala suMdara; . yuNiI zrI saMghaha udaya karau sukha sumati prakAsaI. kAne kuMDala jhagamigaI e kira sUraja sahira; karA viniyoga karI pArzvanAtha davi che
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-97 prabuMddha jIvana yuvatIonuM A varNana karatAM kavi lakhe che ke teoe maNiratnayukta mekhalA paherI che; hemanI ghUgharIono raNakAra vAtAvaraNane bharI de che che; emanA pagamAM nupUra raNajhaNI rahyAM che. phAgumAM pArzvanAthanAM pratimAjInI pUjAvidhinuM paNa kavie savigata varNana karyuM che. pUjA mATe caMdana, kesara vagere sugaMdhI dravyothI kacoLI bharIne yuvatIo savAre maMdiramAM AvI pahoMce che. kavi lakhe cheH bAvana caMdana si karI e kesarai suraMga; melI mAhi kapUra sUra nirmUla jatu gaMga. bhAva bhagati ravi ugataie bhari ratana kacolI; kasturI rasa surabhi bahula drava mATe bhelI. sugaMdhI dravyo uparAMta puSpa-pUjA mATe kuMda, macakuMda, bakula, mogaro, ketakI ityAdi vividha prakAranAM puSpo ane enI mALAo lAvavAmAM Ave che. tenuM savigata varNana kavi kare che. tIrthaMkaranI pratimAnI dravyapUjA karyA pachI bhAvapUjA thAya che; stutinI sAthe sAthe kyAreka ullAsapUrvaka nRtya vagere paNa thAya che. kavie stuti, nRtya vagerenA varNanane kAvyamAM gUMthI lIdhuM che. Ama kavi harSakuMjaragaNie rAvaNa pArzvanAthanI tIrthayAtrAnuM ane enA mahimAnuM sarasa Alekhana A kAvyamAM karyuM che. kAvyatattvanI dRSTie joIe to agAu lakhAyelI prasannacaMdrasUrinI A viSayanI phAgukRti karatAM keTalIka vizeSa camatkRti harSakuMjararacita phAgukAvyamAM jovA maLe che. nAmihi zrI sAgaratilaka tasu sIsa thagaMtau samayadhuja bahumati bhAI yahu phAgu bhaNaMtau. (14) (3) samayadhvajakRta khIriyamaMDaNa pArzvanAtha phAgu paMdara kaDImAM lakhAyelA, adyApi aprasiddha A phAgunA kartA che kavi samayadhvaja. teo kharataragacchanA hatA. temaNe saM. 1611mAM 'sItA copAi' nAmanI rAsakRtinI racanA karI che. samayadhvaje potAnA A phAgukAvyamAM potAnA guruono ullekha karyo che te anusA2 jinatilakasUrinA ziSya jinarAjasUri ane emanAM ziSya sAgaratilakanA teo ziSya hatA. teo lakhe che : prabhAtiyAM : samayadhvaje A phAgukAvyamAM enI racanAsAlano ullekha karyo nathI, paraMtu hastapratanI lakhyAsAla ane anya saMdarbha jotAM vikramanA soLamA zatakamAM enI racanA thayelI jaNAya che. pArzvanAtha bhagavAnanA jIvananI AchI rekhA Ape che. temAM tIrthayAtrA nimitte vasaMtavarNana ane nArIvarNana karIne pachI kavi pArzvanAthanAM mAtA vAmAdevIne, pArzvanAtha jyAre garbhAvasthAmAM hatA AtyAre, je cauda svapna Ave che ane azvasena rAjA te svapnono artha samajAve che teno nirdeza kavie karyo che. 'jAgane jAdavA kRSNa govALiyA, tuja vinA dhenamAM koNa jAze ?' ApaNI mAtA-dAdIne kaMThe gavAtAM narasiMhanAM AvAM prabhAtiyAMe ApaNAM sukomaLa prabhAtane pavitra, manabhAvana ane raLiyAmaNAM karyAM che. bhAgye ja koine A anubhava na thayo hoya. AjanI bALapeDhI tenAthI lagabhaga vaMcita che. phAgukAvyanuM zIrSaka sUcave che te pramANe 'khIriya' nAmanA tIrthanA mULa nAyaka zrI pArzvanAtha bhagavAnano mahimA emAM gavAyo che. te samaye suprasiddha banelA e tIrthanAM darzana karavA mATe saMgha nIkaLe che e prasaMgane anulakSI kavi vasaMta RtunuM varNana ane naranArIonuM varNana phAgukAvyanI paraMparAgata zailIthI kare che. ahi cAliu saMgha suvivita bhati riturAu vasaMto, pukSiya taha vasarAI thAI AnaMda anaMto. ApaNA parama vaMdya bhakta ziromaNi kavi narasiMhe zrIkRSNane procanA thAya te rIte temane jagADavA jazodAnA mukhamAM A prabhAtiyuM mUkyuM che. AvAM to eka ekathI caDiyAtAM bhaktibhAva, zAna-vairAgya ane saMsArabodhanAM aneka prabhAtiyAM narasiMhe racyAM che. prabhAtiyAMnuM avalokana rasAnaMda Ape tevo viSaya che. prabhAtiyAMno prathama udgAtA narasiMha che. temanI pachI paNa AjasudhImAM lagabhaga sADApAMcaso varSamAM koie prabhAtiyAM lakhyAnuM jANamAM nathI. zrI manubhAI paMcolI darzaka tethI ja kahe che tema ApaNI kavitAno e pradeza narasiMha pachI aMdhAro rahI gayo, kAraNa kadAca e hoya ke tene mATe je kavipratibhA ane zuddha bhaktinI udAttatA ane divyatAnuM darzana ane enI anubhUti joie teno abhAva hoya. narasiMha to zrI kRSNanuM varadAna ane darzana pAmelo bhakta. temanuM trIjuM netra UghaDI gayuM hatuM. tethI ucita kahevAyuM che ke temanAM prabhAtiyAM ane pado to trIjA netranI prasAdI che. koyalanA madhura TahukAra, madhukaranuM guMjana, caMpaka, ketakI, jAi, nirUpaNa sAthe kavi nArIsaundaryanuM varNana bAhya alaMkAro ane prasAdhano rAyaNa, bakula vagerethI madhamadhatuM naisargika vAtAvaraNa ityAdinA gaNAvIne A pramANe kare che aha kAnihi kuNDala jhagamagae siri siMdura rehA; kaNayati kaMkaNa balaya bAhu jasa soma sanehA, pAyala nevara ruNajhuSkRti aru tilaka ditpati; mukhaha taMbolu suraMga daMta jaSNu dADima kaMti. eka divasa sayanI yA na nidrA bhari pUriya, cavadaha sumiNA ati visAla pikabai sA rayaNI, takikhaNI UThai manahuM raMgi cAlai gayagamanI; Aviya rAyaha pAsi jAma pekhaI mRganayaNI. pArzvanAthanAM janma, nAmakaraNa, trIsa varSa sudhI gRhasthAvasthAmAM emaNe Acarela dAnadharma, tapazcaryA ityAdinuM varNana karI kavi khIriyamaMDaNa pArzvanAthanA tIrthano mahimA varNave che. kAvyatattvanI dRSTie A phAgukAvyanuM jeTaluM mUlya che tethI vizeSa mUlya tIrthanA mahimAnI daSTie che. D candrazaMkara bhaTTa eka avalokana pada che. padanAM aneka svarUpomAM kAvyatva, bhakti, jJAna, vairAgya, bodha madhyakALanuM ati pracalita, lokapriya ane lokahRdaye vaseluM svarUpa jevA bhAva ane viSayanA UMcAmAM UMcA zikhare virAjatuM svarUpa prabhAtiyAM che. narasiMhanI zuddha bhakti, divyatAne sparzatI bhavyodAtta, hradayaMgama, AhlAdaka, pratyakSa thAya tevI kalpanA ane citrabiMba, jIvanadarzanapUta, gahana jJAnavANI, mana para saheje boja na paDe tevI bodhavANI, manamAM tarata vasI jAya tevI saraLa prAsAdika abhivyakti ane bhAvatastUpa karato chaMdolaya vagerene kAraNe temanAM prabhAtiyAM adyApi lokahRdaye vasyAM ane kaMThamAM ramatAM rahyAM che. samAjanA saghaLA staranA lokomAM te gavAtAM rahyAM che. narasiMhanI thoDI paNa paMktio AvaDatI na hoya tevo gujarAtI bhAgye ja haze; hoya to tene gujarAtI kahevaDAvavAno adhikAra nathI. teNe zaramAvuM joie. narasiMhathI to gujarAta gauravavaMtu che. prabhAtiyAM ane padanuM lokahRdaye vaseluM prasiddha udAharaNa cheH vaiSNava jana to tene kahIe, je pIDa parAi jANe re.' gAMdhIjIne atipriya A padane ane narasiMhane paNa temaNe jagatanA phalaka para sthApI dIdhAM. narasiMhanAM bhakti, darzana ane kavitvae prabhAtiyAMne parA koTie pahoMcADyAM che, kAraNa e ke temanA zabdezabdamAM bhaktinI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 prabuddha jIvana saccAIno raNako ane kavitvano jhaLahaLATa che. prabhAtiyAMnI advitIyatA ane amaratA tenA A guNone lIdhe che. temAM darzananI gahanatA chatAM te saraLa ane prAsAdika che. narasiMha ane prabhAtiyAM ekabIjAnA paryAya che. sarvavyApta paramAtmAnA vizvarUpadarzanane prakaTa karatA ane ApaNane tenuM darzana karAvavAnI narasiMhanI tAlAvelI vyakta karatA eka adbhuta prabhAtiyAmAM te udgAre che : nIrakhane gaganamAM koNa ghUmI rahyo, te ja huM, te ja huM zabda bole.' premanA AtmIya lhekAthI narasiMha ApaNane saMbodhe che : 'nIrakhane' bIjA prabhAtiyAmAM aNuaNuvyApta paramAtmAnAM anaMta vividha rUponuM darzana karatAM-karAvatAM teo gAya che 'akhila brahmAMDamAM eka tuM zrIhari, jUjave rUpa ananta bhAse;' narasiMhanAM nayana jagatanAM jUjavAM rUpomAM pragaTa thayelA harine akhila brahmAMDamAM jue che. eka ja paMktimAM akhila brahmAMDa samAvavAnI kSamatA dharAvatA prabhAtiyAno vyApa ameya che. vaLI jIva ane sarjanahAra ziva bhinna nathI, abhinna che. sRSTinI A racanAnuM rahasya pragaTa karatAM sadRSTAMta kahe che H 'vRkSamAM bIja tuM, bIjamAM vRkSa tuM, jouM paTaMtaro e ja pAse;' paNa vRkSamAM bIja ane bIjamAM vRkSa dekhAtAM nathI. aNuaNumAM paramAtmAne jovAnI rIta dAkhavatAM narasiMha kahe cheH 'prIta karuM, premathI pragaTa thAze. prema--bhaktithI te bhakta AgaLa prakaTa thAya. narasiMhanI A anubhUta vANI che. bIjA padamAM kahyuM che H 'premanA taMtamAM saMta jhAle. prabhAtiyAMne narasiMhe vedAntanA jJAnathI gahana ane mArmika banAvyuM che. jIvananA bhoganI kSaNikatA, aTapaTApaNuM, asAratA, jagatanI nazvaratAnA zAzvata satyane prakaTa karatAM teo ugAre che H jAgIne jouM to jagata dIse nahIM, UMghamAM aTapaTA bhoga bhAse;' ane tarata nazvaratA sAme zAzvatatA vyakta karatAM gAya che : 'citta caitanyavilAsa tadrupa che, brahma laTakAM kare brahma pAse. saccidAnaMda AnandakrIDA kare, sonAnA pAraNA mAMhI jhUle,' AvI vaizvika kalpanA narasiMha sivAya koNa karI zake 1 tethI ja prabhAtiyAMnuM svarUpa AkhA gagana maMDaLane potAnAmAM samAvI le che ane hRdayane AnandathI chalakAvI de che. AvA AnandarUpa indriyAtIta ane acaLa jyotarUpa paramAtmAne varNavatAM ugAre che : battI viNa, tela viNa, sUtra viNa jo vaLI, acaLa jhaLake sadA vimaLa dIvo; tA. 16-4-97 ane tenuM AMtar darzana karavAnI rIta prabodhe che H 'netra viNa nIrakhavo, rUpa viNa parakhavo, vaNa jIvAe rasa sarasa pIvo.' saccidAnaMdano rasa anubhUtino viSaya che te narasiMha sUcave che. prabhAtiyAMne narasiMhe kevAM zaktivaMta ne cetanavaMta banAvyAM che ! narasiMha vyavahAra jIvananI upekSA karato nathI. duHkha, kaSTa ane udvegabharyA jIvanane zuddha, sahya banAvavA prabhuparAyaNa rahevAno bodha ApatAM te kahe che H je game jagataguru deva jagadIzane, che. jIvamAtra brahma-izvarano caitanyavilAsa che ane brahma pAse brahma laTakAM kare che e darzana caitanyatadrupa narasiMha sivAya koNa karI zake ? prabhAtiyAMne temaNe A darzanathI agAdha gahanatA arpI che. AtmA-paramAtmAno abheda saraLatAthI manamAM utAratAM teo kahe che 'phUla ne phaLa te to vRkSanAM jANavAM thaDa thakI DALa nava hoya aLagI. eka daSTAMta mAtrathI marmane saraLatAthI cittamAM utAravAnI narasiMhanI kaLAe prabhAtiyAMne lAghava ane kAvyatva bakSya che. akhila brahmAMDa paramAtmAnA caitanyavilAsa rUpe jotA narasiMhane tenI lIlA kevA 2maNIya ane alaukika rUpe pratyakSa thAya che tenuM vaizvika - Cosmic - kalpanAthI vyakta thatuM, ciraMtana AnandanuM prasannakArI citrabiMba kevuM AhlAdaka che te joie : jhaLahaLa jyota udyota ravi koTamAM, hemanI kora jyAM nIsare tole; te taNo kharakharo phoka karavo; ApaNo ciMtavyo artha kaMi nava sare, Ugare eka udvega dharavo.' vaLI AzvAse che H jehanA bhAgyamAM je same je lakhyuM, tehane te same te ja pahoMce.' mAnavInA aMhakAranA ajJAnane darzAvatAM kahe che 'huM karuM huM karuM e ja ajJAnatA, zakaTano bhAra jema zvAna tANe. ' narasiMha kevA grAmya daSTAMtathI bodhane manamAM utAre che ! prabhAtiyAM mATe anivArya geyatAne atyaMta anukULa jhUlaNAM chaMdamAM te racAyAM che. jhUlaNAne narasiMhe dharatIthI gagana sudhI jhulAvyo che. enA layahilloLathI ane sumadhura prAsAdika padAvalithI citta bhAvatadrupa thai temanIvANImAM tallIna thAya che. prabhAtiyAMnI A zakti adbhuta ane avartha che. narasiMhe prabhAtiyAMne vaividhya ApyuM che. pratyeka prabhAtiyuM navanavIna alaukika sRSTi khullI kare che. kAvyakalAnA ananya AnandathI te sabhara che. te udAtta che ane divyatAne sparze che. ApaNane Anandavibhora karI de che. prabhAtiyAMne narasiMhe soLe kaLAe khIlavyuM chelle eka tAjI sAhityika ghaTanAnI mAhitI ApyA vinA A avalokana adhUruM rahe. sADA pAMcaso varSa pachI A bolanAra dvArA, khulAso na karI zakuM te rIte, 105 prabhAtiyAMno AviSkAra thayo, ane te 'AnandahelI' saMgraha nAme pragaTa thayo. potAne vize bolavAmAM anaucitya samajI aTakuM. AdhunikatAnI sAhityika AbohavAmAM A jUnuM kAvyasvarUpa vyApaka AdarapAtra banyAnI zraddhA janmI che. sahasra dala kamala samAna khIleluM prabhAtiyAnuM svarUpa sahRdaya bhAvakane tenI dArzanika samRddhi ane avicala bhaktinI zaktithI kAvyatva ane mArmikatAthI ApaNane sAttvika ane prabhumaya banAve tevuM zaktivaMta che. mAlika - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ja mudraka, prakAzaka zrI cImanalAla je. zAha che prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004, phona-3820290, mudraNasthAna * rilAyansa ophaseTa pinTarsa 19, khoDiyA sTrITa, muMbaI 400008, lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400 092.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH/MBI-South / 54 / 97 0 varSa: (50) + 80 aMka: 50 tA. 16-597 00thI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 praH& QUJvaLa - 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50varSa000vArSika lavAjama rU. 8000 - taMtrI ramaNalAla cI. zAha sAmUhika AtmaghAta sAmAnya rIte dareka jIvane jIvavuM game che. mRtyu koIne gamatuM nathI. to eka sAthe ghaNA badhA mANaso mRtyu pAme che. thoDI ja sekanDomAM ke nAnAmAM nAnA jaMtuthI mAMDIne moTA pahelavAna mANasa sudhI saune miniTomAM, dharatIkaMpamAM lagabhaga AkhuM nagaranaSTa thatAM be lAkha jeTalA potAno jIva vahAlo lAge che. mRtyuno potAne koI Dara nathI evuM pAkI mANaso ekasAthe mRtyu pAmyAnI ghaTanA banI che. yuddha vakhate sAmudAyika vRddhAvasthAmAM kahenArA keTalAka mANaso paNa jyAre kharekhara mRtyu AMgaNe hatyA thAya che. hirozimA ke nAgAsAkI para paDelA aNubomba vakhatano AvIne UbhuM raheluM jue che tyAre DhIlA paDI jAya che. kANA, kadarUpA, sAmUhika mRtyuno AMkaDo sauthI vadhu rahyo che. kubaDA ke vAmana jevA mANasane ke bhuMDa ke sarpa jevA prANIone paNa sAmUhika Akasmika mRtyunI ghaTanA jeTalI bane che teTalI sAmUhika potAno deha pAro lAge che. Ama maravuM koine ekaMdara gamatuM na hovA ApaghAtanI banatI nathI. to paNa kyAreka kyAreka alpa saMkhyAnI evI chatAM svecchAe pote potAnI meLe potAnA jIvanano aMta ANyo hoya ghaTanA banatI rahe che. keTalAka samaya pahelAM amerikAmAM keliphorniyAmAM evI ghaTanAo paNa banatI rahe che. ekaladokala vyakti ApaghAta kare rAnco sAntA ke nAmanA sthaLe sAmUhika AtmaghAtanI eka virala kahI "tyAre tenAM kAraNonI ghaNI cacavicAraNA thAya che. sAmUhika zakAya evI ghaTanA banI hatI. Heaven's Gate nAmanA eka * AtmaghAtanI ghaTanAo paNa bane che, paNa vyaktigata AtmaghAta jeTalI rahasyavAdI paMthanA pravartaka guru ane enA 38 jeTalA anuyAyIo, - saMkhyAmAM te thatI nathI. vakhatovakhata banatI sAmUhika AtmaghAtanI ema maLIne kula 39 mANasoe, eka sAthe potAnA jIvanano ghaTanAo vize ahIM thoDo vicAra karIzuM. , AnaMdapUrvaka aMta ANyo hato. TheTha 1976 thI A rahasyAvAdI paMtha janma ane mRtyu jIvananA be aMtima cheDA che, chatAM baMne vacce ghaNI cAlu thayo hato. e paMtha pravartAvanAra mArzala epalavhAiTa nAmanA eka bhinnatA che. itara prANIonI vAta bAju para rAkhIne, phakta manuSyano nivRtta saMgIta zikSaka hatA. A pRthvI paranA bhautika jIvana karatAM vadhu ja vicAra karIe to paNa, janmanI ghaTanA saheja ane ghaNuMkharuM apekSA caDiyAtuM sukhI jIvana che. e jIvana upara avakAzamAM Next LevelmAM ' pramANe hoya che. mRtyunI ghaTanA keTalIye vAra acAnaka, anapekSita ane svargarUpe che. enI sAthe tame anusaMdhAna sAdho ane emanA sUkSma AghAtajanaka hoya che. jeTaluM vaividhya mRtyunI ghaTanAmAM che teTaluM janmamAM avAja sAMbhaLo to teo tamAre mATe avakAzayAna mokale che evuM teo nathI. koInuM mRtyu thAya to ApaNe pUchIe chIe ke kevI rIte mRtyu thayuM? mAnatA hatA. AvuM avakAzayAna AvavAnI vAta agAu paNa thaI bALakano janma thAya tyAre ApaNe pUchatA nathI ke kevI rIte janma thayo. hatI, paraMtu A vakhate hela-bopanA dhUmaketunI pAchaLa e avakAzayAna AvI rahyuM che e mAnyatA sAthe, emAM besIne upara javA mATe 39 mRtyu ghaNuMkharuM vRddhAvasthAmAM zarIra ghasAI jatAM naisargika rIte thAya jaNAe potAno deha choDyo. agAu teo ema mAnatA hatA ke sadehe che, keTalIka vAra jIvaleNa roga vagerene kAraNe akALe thAya che, koI svargamAM jaI zakAya che, paraMtu pachIthI teonI mAnyatA badalAI ke e akasmAtathI thAya che. koikanI hatyAnA bhoga banavAne lIdhe thAya che, avakAzayAnamAM besatAM pahelAM tamAre tamAro deha (human to kyAreka svaicchika rIte potAnA jIvanano aMta ANavAne kAraNe paNa container) ahIM choDI devo paDe. e choDavA mATe tatpaNa prANa jAya thAya che. sAmAnya rIte darekanuM mRtyu e eka alaga ghaTanA bane che. evuM jhera pI levuM joIe. A rahasyavAdI gupta paMthanA 200 thI vadhu keTalIka vAra becAra ke tethI vadhu mANaso eka sAthe eka ja samaye mRtyu anuyAyIo che. temAMthI phakta guru sahita 39nI pasaMdagI thaI hatI. pAme che. janmanI bAbatamAM koIka virala saMjogomAM traNa ke tethI vadhu kAraNa ke e saMkhyA paNa teonA mate sAMketika che. bALakono sAthe janma thAya che. anyathA manuSyamAM sAmUhika janma nathI. A39mANasomAMthI keTalAke jIvanano aMta ANatAM pahelAM lAsa tiryaMca gatimAM, ekendriyAdi jIvomAM sAmUhika utpatti thAya che. vegAsa ane anya sthaLe jaI jIvanane bharapeTa mANI lIdhuM hatuM. javAnA * sAmUhika pratyanAM ghaNAM nimitto hoya che. acAnaka akasmAta thAya divase badhAM navAM sarasa ekasarakhAM vastramAM saja thayAM, kALA buTa, kALA che ane pAMcapaMdara ke sobaso mANaso eka sAthe mRtyu pAme che. Trena, basa, penTa, sapheda zarTa ke uparanuM sapheda vastra paheravuM. dareke potAnI suMdara, . vimAna, sTImara vagerenA akasmAtamAM eka sAthe ghaNA badhA mRtyu pAme svaccha, pathArImAM cattA sUIne mAthe jAmalI raMganI nAnI cAdara oDhI che. acAnaka Aga phATI nIkaLe, dharatIkaMpa thAya, vAvAjhoDuM thAya, pUra levI. dareke potAnI bAjumAM potAnuM oLakhapatra mUkavuM. cazamA ke bIjI Ave, rogacALo phATI nIkaLe, ItyAdi prakAranI Akasmika ghaTanA bane koI cIja vastu hoya to te paNa barAbara goThavIne bAju para mUkavI. bALakone rasanI bAbatamAM koI zo eka sAthe eka
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana tA. 16-5-97. dareke phinola-barbiTola nAmanuM kAtila jhera epalasosa ke puDiMgamAM jIvana akaLa che. mANasa potAnI vartamAna sthitithI kAM to bheLavIne khAI lIdhuM. ane pachI poDhIne sUi gayA. tarata teonA prANa asaMtuSTa che athavA vartamAna ekadhArA nIrasa jIvanamAM ene koI rasa nIkaLI gayA. jyAre teonAM zaba gaMdhAvA lAgyA tyAre A ghaTanA rahyo nathI. kaMIka caDiyAtA sukhanuM svapna enA hRdayane halAvI nAkhe che bahAra AvI. ' ane enA cittano kabajo laI le che. emanA jIvanamAM saMsAra mATe epalavhAITanuM pUrvajIvana bahu sAruM nahotuM, paraMtu eka mAMdagImAM naryo nirveda bharelo hoya che ane jIvanano aMta ANavAmAM kaMIka hospiTalamAM, mRtyune daravAjo khakhaDAvIne pote AvyA te vakhate potAne chUTakArA jevuM temane lAge che. keliphorniyAnI ghaTanAmAM jIvanano aMta thayelI divya anubhUti pachI emanuM jIvana palaTAi gayuM hatuM. ANanAra keTalAke potAnI vidAya veLAnI viDiyo philma utarAvI che hospiTalanI narsa paNa emanA anubhavothI aMjAI gaI hatI ane ane emAM teoe AvA udagAro kADhayA che. emanI sAthe navo paMtha Heaven's Gate sthApavAmAM ane teno svecchAe AnaMdapUrvaka, samajaNa sAthe ullAsathI potAnA jIvananuM pracAra karavAmAM joDAI gaI hatI. pachI to teoe potAnA vAstavika visarjana karavAnI ghaTanA judA ja prakAranI che. emAM paNa e sAmUhika nAma choDI daI "do" ane "tI' evAM nAma paNa dhAraNa karyA hatAM. hoya to vaLI teone mATe savizeSa AnaMdadAyaka bane che. Avo emanI ghaNI badhI vigato bahAra AvI che, paraMtu te ahIM prastuta nathI. sAmUhika AtmaghAta bauddhika prakArano paNa hoI zake che ane dhArmika ke epalavAITa koi caMkrama mANasa nahotA. teo potAnI mAnyatA AdhyAtmika prakArano paNa hoI zake che. keTalIka vAra te aMdhazraddhAyukta pramANe ane potAne thayelA anubhava anusAra potAnI khvAbI ke gebI hoya che. duniyAmAM rahetA hatA. teo potAne Izu khristanA avatAra tarIke bhUtakALamAM rahasyavAdI gupta, gUDha gharmapaMthomAM sAmUhika mAnatA hatA. potAne divya anubhavo thAya che evuM teo kahetA. teo AtmahatyAnI AvI ghaTanAo keneDA, sviTjharalenDa, dakSiNa koriyA potAnA anuyAyIone niyamita bAibala vAMcavAnuM, prArthanA karavAnuM ' vagere dezomAM paNa banI che. gayA saikAmAM bhAratamAM jyotiSIoe kahetA. emanA AzramanA nivAsI anuyAyIo mATe dArU ke kephI ane keTalAka dharmaguruoe evI joradAra vAta prasarAvI hatI ke amuka davAo levA para pratibaMdha hato. brahmacaryanuM pAlana dareke pharajiyAta daka pharajiyAta divase pRthvIno pralaya thavAno che. e divase pote mRtyu pAmavAnA che. karavAnuM rahetuM. ekabIjAne bhAi ke bahena kahIne bolAvavAnuM rahetuM. hajI ema mAnI keTalAye aMdhazraddhALu lokoe e mATe pUrI taiyArI karI lIdhI TI.vI. para teone phakta samAcAra jovA devAmAM AvatA. hatI. keTalAMka varSa pahelAM aSTagrahayuti vakhate paNa AvI aMdhazraddhA chApAMomAMthI vAMcavA jevAM amuka japAnAM teone ApavAmAM AvatAM. prasarI hatI, paNa kazuM thayuM nahotuM. dareke gurunI AjJAnuM pUrepUruM pAlana karavAnuM rahetuM. jenAthI AjJAnuM pAlanana thAya te svecchAe tarata chUTA thaI zakatA. dareke rojeroja amuka - sAmudAyika ApaghAta mAtra dharmanA kSetre ja thAya che evuM nathI. ja prakArano paheraveza paheravAno raheto. hAthanAM mojAM covIsa kalAka sAmAjika ane anya kSetramAM paNa evI ghaTanAo bane che. alabatta, paherelAM rAkhavAM paDatAM. Ama chatAM AbadhA anuyAyIo koI abhaNa, emAM saMkhyA ghaNI ochI hoya che. garIba, aMdhazraddhALu nahotA. badhA yuvAna, suzikSita, saMpanna, komyuTara potAnA jIvanano aMta lAvavo e mukhyatve potAnI aMgata bAbata para kAma karanAra ane buddhizALI hatA. emAM keTalIka mahilAo paNa che. sAmAnya rIte ApaghAta karanArA potAnI vAtane gupta rAkhe che. paNa hatI. e. dareke svecchApUrvaka, samajaNapUrvaka, pUrI taiyArI sAthe, keTalAka evA saMjogomAM mANasa potAnA jevA bIjA duHkhI mANasane ulsAthI, divya jIvana mATenI AzA ane zraddhA sahita, guranA paNa ApaghAta karavA prere che. premamAM niSphaLa nIvaDelAM yuvakayuvatI sAthe AdezAnusAra nizcita samaye potAnA prANa tyajI dIdhA. sAmahika ApaghAta karavAno vicAra seve che. samAna Apatti ke bIjI koI samAna jIvanavisarjananI eka vilakSaNa kahevAya tevI ghaTanA banI gai. du:khanI sthiti hoya tyAre eka karatAM vadhAre vyakti sAthe ApaghAta AvI ja eka ghaTanA keTalAMka varSa pahelAM paNa banI hatI. karavAno vicAra kare che. 1978mAM leTina amerikAnA guyAnA rAjyanA jonsa TAuna nAmanA mRtyune bheTavA mATeno bhAva kyAreka ekAdhika vyaktine eka sAthe nagaramAM Peoples Temple nAmano ghArmika rahasyavAdI, paMtha hure ane kyAreka ekane pharelo vicAra bIjI vyakti sahaja rIte calAvanAra jIma jonsa nAmanA paMthamavataka potAnA anuyAyIone svayameva jhIlI le ema paNa bane athavA bIjAne paNa tema karavA preraNA jIvanano aMta ANavA mATe AjJA karI hatI ane aMdhazraddhALa evA ke dabANa karAya. jyAre eka karatAM vadhAre vyakti mRtyune eka ja samaye 900 thI vadhu strIpuruSoe eka sAthe AtmaghAta karyo hato. A bheTavA mATe prayAsa kare tyAre evuM nathI ke te vakhate badhA sAthe ja mRtyu pRthvIno aMta AvavAno che ane ApaNAM sarjanahAre ApaNane pAchA pAme. koI vakhata evA samudAyamAMthI eka ke vadhu vyakti jIvatI rahI bolAvyA che evI mAnyatAnA bhoga AvA bhoLA, ghaNAkharA garIba jAya che ane pachI emane jIvavuM game che. ApaghAta mATenAM pahelAMnAM loko banyA hatA. kAraNo hovA chatAM teo ApaghAta karavAnuM mAMDI vALe che. AvA pathapravartako pote potAnI mAnyatAne vaphAdAra hoya che. evuM premamAM paDelA yuvakayuvatI jhera pI ne, pANImAM paDatuM mUkIne ke anya nathI ke lokono geralAbha uThAvavA mATe teo khoTI mAnyatAno pracAra koI rIte sAthe ApaghAta karavA koziSa kare, paraMtu temAMthI eka bacI kare che. temanuM vyaktitva mohaka ane prabhAvazALI hoya che. temanI jAya ke tene bacAvavAmAM Ave, to tyAra pachI te vyakti bIjI vAra vANImAM kaMika jAdu hoya che. becAra mANaso khoTI rIte phasAya. paNa ApaghAta mATe koziSa kare ja evuM nathI. bacI gayela yuvaka ke yuvatIe baso pAMcaso ke be pAMca hajAra mANaso emanI pAchaLa gAMDA thAya ane tyAra pachI keTalAka samaye bIjA koI pAtra sAthe lagna karI lIdhAM hoya emano bola jhIlavA tatpara hoya te bAbatane chetarapiMDI tarIke lekhI na evI ghaTanA paNa bane che. sAruM thayuM ke mAruM mRtyu na thayuM" evo bhAva zakAya. raziyAmAM sAibiriyAmAM ApaghAta karavAmAM koI pApa nathI paNa pachIthI enA manamAM ramI jAya che. ' evo bodha ApanAra AvA eka paMthapravartakanA pAMca hajArathI vadhu vyaktigata duHkha na hoya paNa potAne anyAya thAya che athavA anuyAyIo atyAre che. AvA paMtho eka be varasa nahi, bepAMca dAyakA potAnI jAti, dharma, varNa, bhASA ItyAdine anyAya thAya che. mATe e sudhI cAlatA hoya che. savAla e che ke ATalA badhA mANaso enI anyAyanA pratikArarUpe sAmUhika AtmaghAtanI dhamakI ghaNIvAra pAchaLa kema kheMcAtA haze? ane AtmasamarpaNa karavA kema taiyAra thaI ApavA khAtara apAya che. keTalIka vAra potAne nyAya na maLatAM dhamakI jatA haze? pramANe sAmUhika AtmaghAta thAya che. anyAya karanAra dareka vakhate koI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-97. prabuddha jIvana tevA anyAyo prayojana rahetuM tema mAnI atizayatAthI nirAza eka ja vyakti nathI hotI; koI saMsthA, rAjya, sarakAra ke amuka varganA potAnI taiyArI na hoya, paNa dekhAdekhIthI evo bhAva jAgrata thai jato. loko paNa hoya che. ghaNIvAra tevA anyAyo dUra karAvavA mATe prayAso itara sAmUhika pravRttiomAM jema anAyAsa baLa ane utsAha pragaTe che thAya che. je anyAya dUra thAya to AtmaghAta karavAnuM koI prayojana rahetuM tema AvA sAmUhika AtmavilopanamAM paNa thAya che. . nathI. ghaNIvArasAmUhika AtmaghAtanI dhamakIthI tarata anyAya dUra thAya duHkhanI, vyathAnI atizayatAthI nirAza ane niSphaLa thayA pachI che, samAdhAnanA prayAso thAya che ane zAnti sthapAya che. sAmUhika temAMthI chuTavAnA ekamAtra upAya tarIke AtmaghAta karavAno vicAra AtmaghAtanI gaMbhIra cetavaNI tyAre tvarita kAma kare che. keTalAka atyaMta saMvedanazIla mANasone Avato hoya che. evI vyakti keTalIka vAra AvA anyAyanA prasaMge potAnA zarIra para ghAsaleTa potAnI jema ja duHkha anubhavatI bIjI vyaktino AtmaghAta mATe ke peTrola chAMTI baLI maravAnA prasaMgo bane che. zrIlaMkAmAM ane anya saMgAtha zodhe che athavA bIjAne te mATe taiyAra kare che athavA tene pharaja - keTalAka dezomAM bauddha bhikhkhaoe AvI rIte becAranA samUhamAM baLI pADe che. patinA trAsathI hatAza thai gayelI koI strI potAnA be traNa marIne Atmavilopana karyAnA banAvo banyA che. bhAratamAM ane anyatra nAnAM bALako sAthe ApaghAta kare che tyAre bALakone ApaghAta karavAno dhArmika anyAyane kAraNe AvI baLI maravAnI ghaTanAo hiMduomAM, vicAra ke bhAva nathI hoto, paNa mA kahe ema karavA te taiyAra thAya che musalamAnomAM ke anya dharmanA lokomAM paNa banI che. koIka vAra khoTI athavA mAe kahyuM paNa na hoya, mAtra jhera pIvaDAvI dIdhuM hoya athavA dhamakI paNa apAya che. koIka vAra rAjadvArI prazna ke pagAravadhArA jevI kUvAmAM ke UMcethI paDatI vakhate chokarAMone paNa dhakko mAryo hoya ! sAmAnya bAbatamAM paNa, sAmA pakSe cetavaNI gaMbhIrapaNe na lIdhI hoya AvA sAmUhika ApaghAtamAM duHkhamuktisivAya bIjo kazo vicAranathI. tyAre AvI ghaTanAo banI che. mANaso jyAre nAnI ke moTI vAtamAM hoto. duHkha paNa kyAreka hoya tenA karatAM mAnI lIdheluM vadhu hoya che. atizaya saMvedanazIla banI jAya che tyAre AvA banAvo bane che. AvI cittanI vyagratA ja tyAre vadhu bhAga bhajavI jAya che. ApadhAtanI e saMvedanazIlatA yuvaka-yuvatIomAM jaladI utkaTatA pAme che. AvI paLa jo cAlI jAya che to pachI teno Avega paNa zAnta thaI jAya che. Self ImmolationnI ghaTanAmAM prauDho ke vRddho karatAM yuvAno vadhAre pachI to ApaghAta karavAno vicAra paNa nIkaLI jAya che. jovA maLe che. svecchAe thatI jIvanasamAmi acAnaka ja thAya evuM nathI, kramika yuddhanA vakhatamAM pakaDAyelA sainiko ke jAsUso potAnA rASTranI jIvanasamApti paNa karI zakAya che. potAnA dehanuM poSaNa aTakAvI daIne yuddhanA moracAnI mAhitI na ApavI paDe eTale saMkalpa karIne sAmUhika jIvana pUruM karI zakAya che. anazana (khAvuM nahi) dvArA jIvana pUruM karyAnA AtmaghAta karI le che. have to poTeziyama sAinAiDanuM mAdaLiyuM ghaNAM udAharaNo jovA maLe che. pazu sRSTimAM acAnaka ApaghAta karavAnI paherIne potAnAM vatana, dharma, pakSa ityAdi mATe maraziyA thayelA prakriyA jovA nathI maLatI, paNa kUtaruM, bilADI vagere prANIoe mANaso pakaDAI jatAM ke pakaDAI javAnI bIka hoya tyAre badhA ekasAthe svecchAe hetupUrvaka khAvAnuM baMdha karIne potAnuM jIvana pUruM karI nAkhyuM potapotAnuM mAdaLiyuM cUsIne motane vare che. AmAM vyaktigata koI hoya evA banAvo jovA-sAMbhaLavA maLe che. duHkha hotuM nathI, paNa potAnA pakSane bacAvAvanI bhAvanA ja mukhya hoya jaina dharmamAM "saMlekhanA' nAmanI dharmakriyA che jemAM dehane poSaNa che. varmatAna samayamAM zrIlaMkAnA tamila TAIgaroe AvI rIte jheranuM ApatuM aTakAvIne jIvananuM svecchAe dharmabuddhithI, AdhyAtmika mAdaLiyuM casIne sAmahika Atmavilopana karyuM hoya evA ghaNA dAkhalA daSTithI visarjana karavAnuM hoya che. anazana (upavAsa) karI dehatyAga banyA che. poTeziyama sAInAIDa ane evAM bIjAM jhera evAM che ke jIbhane karavAnAM udAharaNo jaina dharmamAM aneka che. pratyeka tIrthakara bhagavAna te aDatAM tallaNa mRtyu thAya che. eka miniTa jeTalo samaya paNa temAM chelle keTalAka divasanuM anazana karIne potAno dehatyAga karIne nirvANa * lAgato nathI. temAM koi zArIrika pIDA hotI nathI. * pAme che. anazana ke saMlekhanA e ApaghAta nathI. emAM koI duHkhe ke jUnA vakhatamAM yuddha samaye parAjaya thavAno saMbhava hoya tyAre AghAta hotAM nathI, mATe te amaMgaLa gaNAya nahi. kAyadAnI daSTie rajapUtomAM kesariyA ane jauhara karavAnI praNAlikA hatI. rajapUta ApaghAta guno che, saMlekhanA ke saMthAro e guno nathI. emAM uccatara yoddhAo duzamananA hAthamAM jIvatA na pakaDAI javAya athavA pakaDAyA dhyeyano harSapUrvaka jAhera svIkAra che. emAM mRtyu maMgaLamaya, pachI jIvatA na rahevuM paDe e mATe potAnA zarIranI ekAda moTI nasa mahotsavamaya hoya che. upara cheda mUkI, kesarI vastra dhAraNa karI, iSTa devadevInuM uccAraNa karI be athavA be thI vadhAre vadhu vyaktio eka sAthe saMlekhanA vrata le damananI sAme zastra laine laDavA nIkaLI paDe che. laDatAM laDatAM potAnI evA dAkhalA paNa jaina dharmamAM maLe che. dhanno dhanyakumAra) ane nasamAMthI vahetA lohInA kAraNe chevaTe bezuddha thai, DhaLI paDI mRtyu pAme zAlibhadde yuvAna vaye, bhagavAna mahAvIra svAmInI anujJA laine che. paNa damananA kedI banAvo vakhata nathI Avato. jUnA vakhatamAM vaibhAragiri upara saMlekhanA vrata karIne potapotAno deha choDyo hato. eka sAthe ghaNA badhA yuvAno yuddhanA morace AvI rIte mahiyA thaI saMlekhanA vrata eka ja samaye levAya, paraMtu tethI darekano deha eka ja kesariyAM karavA nIkaLI paDatA. 2japUtANIo jI.hara (yamagRha uparathI vakhate chaTe evuM nathI. darekanA zarIranA baLa upara eno AdhAra rahe Avelo zabda) karatI, eTale ke teo agnikuMDa taiyAra karI che. (tAtvika daSTie vicArIe to darekanA AyuSya karma upara eno saubhAgyavatInA zaNagAra sajI temAM baLI maratI. pati to kesariyA AdhAra rahe che.) karavA nIkaLI paDyo che. enuM mota nizcita che. pote jIvatI raheze to vidhavA thavAnI che e nizcita che. mATe zatrunA hAthamAM javA karatAM upasargo AvI paDatAM sAdhu bhagavaMtoe sAmUhika anazana jIvanano aMta ANavo te vadhu yogya pagaluM che ema samajI zaNagAra svIkArI lIdhuM hoya evA prasaMgo paNa purANomAM ane itihAsamAM sajI, dharmabuddhithI jauhara karavA taiyAra thatI. AvI rIte ghaNI strIo noMdhAyA che. dakSiNa bhAratamAM jUnA vakhatamAM rAjakIya uthalapAthalanI eka sAthe potAnA jIvanano aMta lAvatI. sAmUhika AtmaghAtanI sAthe dhArmika vigraha jyAre thayo hato tyAre Thera Thera keTalAye digaMbara AvI ghaTanAomAM amaMgaLa bhAvimAMthI mukta thavA mATe vicArapUrvaka mahAtmAoe sAmUhika saMlekhanavrata svIkArI lIdhuM hatuM. be hajAra varSa Atmavilopana karavAnuM dhyeya rahetuM. alabatta, ema karavAmAM ghaNI moTI pUrve eka AcArya potAnA ziSyo sAthe gaMgA nadInA kinAre vihAra naitika hiMmatanI apekSA rahetI. keTalAye rajapUto ke rajapUtANIo karatA hatA ane bahu tarasyA thayA hatA. pAse ja nadInuM pANI hatuM.' emAMthI chaTakavAno prayatna paNa karatA. keTalIka vAra AtmaghAta mATe paraMtu temane khape evuM jaLa vahorAvanAra koi nahotuM eTale te sarvee: che, paNa dumananA karIne yuddhanA morace AvI mAM uparI vakhate chUTe viya
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana sAmUhika saMlekhanAvrata aMgIkAra karIne potAnA dehanuM visarjana karyuM hatuM. ke svecchAe dehanuM visarjana karavAnuM phakta jainomAM ja che evuM nathI. anya dharmamAM paNa yogI mahAtmAoe jaLasamAdhi, bhUmisamAdhi agnisamAdhi lIdhI hoya evI ghaTanAo paNa banatI rahI che. anazana dvArA deha choDanArAo paNa che. pU. vinobAjIe ke pU. moTAe zarIranuM poSaNa aTakAvI svecchAe dehanuM visarjana karyuM hatuM. vyaktigata ApaghAta vyaktigata kAraNo ane saMjogone lIdhe jyAre thAya che tyAre sAmAnya rIte te ekAMtamAM guptapaNe thAya che. koI cetavaNIrUpe uzkerATapUrvaka thato ApaghAta keTalIka vAra bIjAMonI samakSa thAya che. jAhera anyAyanI sAme virodha pradarzita karavA thato vyaktigata ApaghAta prAyaH jAheramAM thAya che. sAmudAyika ApaghAtamAM samudAya upasthita hovAthI te khAnagI ke guma hoto nathI, paNa anya samudAyathI ke polisathI gupta rIte te thAya che. evI guptatA sAcavavAnuM keTalIkavAra Avazyaka ke anivArya hotuM nathI. sAmudAyika jIvana visarjananI ghaTanAnuM sAmAjika ke manovaijJAnika dRSTie pRthakkaraNa judI judI rIte thai zake che. enAM tAraNo ane kAraNonI carcA thAya che ane AvI ghaTanAo na bane tene mATenA upAyo paNa vicArAya che. paraMtu sAmUhika AtmaghAtanI ghaTanAne sadaMtara kAyamane mATe aTakAvI zakAze evuM kahI zakAya nahi. kayA svarUpe kevI rIte ane kyAre AvI ghaTanA banaze e kaLavuM saheluM nathI. sAmudAyika ApaghAtanI ke jIvanAntanI ghaTanA zA mATe thAya che enuM vizleSaNa sAmAjika, Arthika, rAjakIya, manovaijJAnika ityAdi dRSTie thAya che. jIvananI vartamAna sthitino tIvra asahya asaMtoSa ane utkaTa lAgaNIzIlatA emAM mahattvano bhAga bhajavI jAya che. sAmudAyika dehavilopananI ghaTanAnuM dhArmika ke AdhyAtmika dRSTie paNa vizleSaNa thAya che. koika dharma ene izvaranA zApa tarIke oLakhAve che, have e moTo thai gayo che. ene teDatA nahi; cAlavA dejo.' AvI Takora dAdA roja sAMbhaLI le, ame banne dAdA-pautra gharanI bahAra nIkaLIe tyAM sudhI huM emanI AMgaLI pakaDIne cAluM. gharane oTalethI ja e mane khabhe besADI de. A lADa ghaNAne pasaMda nahoto paDato. paraMtu e mArA dAdA hatA. emane ane mane e gamatuM hatuM. romaromanI bhASA D gulAba deDhiyA meM bacapaNamAM dAdAne khabhe besIne gAma, sIma, pAdara, khetara ghaNuM ghaNuM nihALyuM che. zizunA akhUTa vismayathI huM kaMi ne kaMi pUchato jAuM ne dAdA amApa dhIrajathI uttara detA jAya. T Aje dAyakAo vItyA bAda e vAto ke dAdAno avAja mane yAda nathI. mArI AMgaLIone Terave rahI gayo che dAdAjIno sparza. zabdonI bhASA karatAM sparzanI bhASAno ame vadhu vA52 karyo haze ema lAge che. paDachaMda dAdAjInA moTA moTA kAnane hajI manomana sparzI zakuM chuM. thoDA laLI paDelA e kAna aMjIra jevI karacalIovALA hatA. emanI padayAtrA ane mArI skaMdhayAtrA daramyAna keTakeTalI vAra emanA mAthAne, khabhAne, moDhAne, kAnane, meM judI judI rIte, judA judA bhAvathI sparza karyo haze ! khabhe besI dAdAthI UMco thai vanarAinAM zAkhApatra puSpakaLane paNa aDyo chuM. janmanI prathama paLathI sparzendriyanuM kArya AraMbhAya che. navajAta zazune prApta thato jananIno sparza. e gabharu bALanA hoTha mAtAnA stanane sparze che, ane jIvataranI chellI paLe koi svajananA hAthane saheja tA. 16-5-97 to koika ene bhAgya ke prArabdha tarIke oLakhAve che. jaina tattvadarzananI dRSTie e sAmudAyika karmano udaya che. jIva je zubhAzubha karma bAMdhe che te vyaktigata hoya che ane sAmudAyika paNa hoya che. cAra pAMca mANasoe bhegA maLIne corI ke khUna jevuM karyuM hoya to teo sAmudAyika azubha karma bAMdhe che. pAMca pacIsa mANase bhegA maLIne tIrthayAtrA karI hoya to teo sAmudAyika zubhakarma bAMdhe che. yuddha vakhate lazkaranA hajAra-be hajAra sainiko sAmaTo humalo kare che to teo sAmudAyika karma bAMdhe che. koi dhArmika utsava vakhate hajAra behajAra mANaso sAthe besI eka sarakhI tapazcaryA ke koi dhArmika kriyA kare che to teo paNa sAmudAyika karma bAMdhe che. sAmudAyika karma bAMdhatI vakhate darekanA bhAvanI taratamatA eka sarakhI nathI hotI. sAmudAyika karma paNa dareka vakhate ekAnte (sarvathA) azubha ja hoya athavA ekAnte zubha ja hoya evuM nathI. te zubhAzubha paNa hoi zake che. jIvanamAM harSa ane zokanA sAmudAyika prasaMgo aneka vAra Ave che. AvAM sAmudAyika karma jyAre A janmamAM ke anya janmamAM udayamAM Ave che tyAre sAthe ja bhogavavAM ane kAyAthI potapotAnI taratamatA anusAra te karma bAMdhe che. e paDe che. sAmudAyika karma bAMdhatI vakhate ekatra thayelA jIvo mana, vacana sAmudAyika karmo jyAre udayamAM Ave che tyAre te sAmudAyika rIte, potapotAnI taratamatA anusAra, tathA karma bAMdhyA pachI thayelA pazcAttApAdi anusAra bhogavavAnAM Ave che. evAM sAmudAyika karma bhogavatI vakhate pharI pAchAM navAM zubhAzubha sAmudAyika karma baMdhAya che. karmanI ghaTamALa Ama cAlyA kare che. ATha prakAranAM karmamAM AyuSya karmanI bAbatamAM paNa ema bane che. ene koi aTakAvI zakatuM nathI. sAmudAyika AtmahatyA ke sAmudAyika saMlekhanAnI bAbatamAM paNa A rIte sAmudAyika karma ja bhAga bhajavI jAya che. saMsAranI vividhatA ane vicitratA anaMta prakAranI che. enAM badhAM rahasyone koNa ukelI zake ? ] ramaNalAla cI. zAha ApaNe ApaNI vadhumAM vadhu bolacAlanI zAbdika bhASA vAparIe chIe. pachI AMkhanA caherAnA hAvabhAva ane hAthanA hAvabhAvanI bhASA vAparIe chIe. je vadhu vaparAya te vadhu ghasAya. ati paricaya vADI-avazAprere tema A traNeya levaDadevaDanI bhASAo pratye bedhyAnapaNuM paNa kyAM ochuM che ! kahyuM kAMi ne karyuM kazuM, AMkhanuM kAjaLa gAle ghasyuM, hA, evuMya karIe chIe. dhvani karNapaTe athaDAine pAcho vaLe, dazya AMkhane Dele hAtha dai pAchuM vaLe evuM paNa bane che. aDakIne hAtha hAthatALI dai jAya che. chello ucchvAsa bahAra AvI jAya che. dehamAM jIva che tyAM lagI sparza jIve che. eTale ja kadAca aNIne TANe khapa paDe che sparzanI sa2vIsoMsa2vI bhASAno, pratIkSAnA pahADa vaTAvyA pachI AvatI milananI kSaNo mATe joyA, sAMbhaLyA, bolyA upara sarvopari banI bese che bheTavAno bhAva, aDavAnI ArajhU. sparzanI sogAda. milananA sikkAnI olI pAra UbhelI vidAyaveLA TANe paNa sparzanI bhASA kAragata nIvaDe che. bAtha bharIne bheTavAmAM Upajato AnaMda zabdonA moTA paTArA karatAM paNa vizeSa banI rahe che. lAgaNIne zabdo vagara cAlI zake che. sparzanI bhASA mauna che, te bhAvanI gaMgotrI che . utsava tahevAra mane to sparzapradhAna lAge che. kapALe koi kumakumano cAMdalo kare tyAre thato aMgulIsparza, upara akSata lagADe tyAre thato mRdu hathelIno sparza, cAMdalo sUkAya tyAre kapALa para varatAtI tenI haLavI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-97 prabuddha jIvana hAjarI. bhojana vakhate pIrasanAranA Agraha ane rokanAranA zAhIno sparza, raMdo cAlyA pachInA kASTano sparza, basanI beThakanIcenI pratikAramAM premabharyA sparzanuM AdAnapradAna thAya che. pAMce bAkorAmAMthI najara karatI vAdaLIno sparza, orasiyAnA paththarano AMgaLIothI koLiyo bharAvo te juduM ane camacI laIne viveka karo sparza, kAca-kAgaLano sparza, pagamAM kAMTA vAgyA pachI pANI bharAtAM e judu, camacI sAthe menarsa rahe paNa sparzanI madhuratAno koLiyo thai mRtaprAya thayelI jADI cAmaDIno sparza-keTaluM kahevA besavuM zarIra samasta jAya. aNue sparzathI para nathI. AzIrvAda letI vakhate thato caraNasparza ane AzIrvAda detI vakhate sapheda vastrone DAgha lAgavAno bhaya vadhu. sparza paNa ghaNo malina mastake hAtha mUkyAno bhAva sparza peDhIonA aMtarane vaTAvI lAgaNInA thayelo che. vAsanAnA dhabbAthI sparzane bacAvI nIkaLavuM duSkara che. setu bAMdhI de che. zAbAzI detI vakhate pITha thAbaDyAno gaurava sparza ghaNuM pratyeka sparzano bhAva ukelAto nathI tethI kayA sparzanIce lapAine kapaTa ghaNuM kahI de che kaMI paNa bolyA vagara. hastadhUnana vakhate banne vyaktinA beThuM che te kaLavuM muzkela che. Ama to mana pAMceya Indriyo dvArA dhAryuM karI hAtha lAgaNInA akathya UMbarA oLaMgI jAya che. pati-patnI vacce zake che. bhAvanA AvaraNa-anAvaraNamAM manane koNa pahoMce te chatAM jIvanabhara hRdayameLApa rahe e mATe to lagnavidhimAM hastameLApane amuka lAgaNIo to gharAra pragaTa thai jatI hoya che. supere sthAna maLyuM che. " mitratAnI maheMka haiye na hoya to mitrane khabhe hAtha mUkI TahelI utsava ke ujANImAM paheravAmAM AvatAM bhinna bhinna vastro, nathI zakAtuM. alaMkAro zarIrane sparzIne prasaMganuM nokhApaNuM dAkhavatAM rahe che. pArasamaNinA sparzathI loTuM sonuM bane e to pratIka rUpe ja kahevAyuM AMgaLIethI vIMTI utAryA bAda paNa tenI smRti tyAM thoDo vakhata rahI haze. kharekhara to pArasamaNi jevA mAnavIno sparza ja koInuM jIvana jAya che. pAghaDI, mukaTa, pheMTo vagere bAMdhyAno anubhava mastakane badalI de che. moTAIno nAnakaDo bhAra Ape che. e utArI aLagAM karI toya asara dehane ravADe rUMvADe vaselI sparzanI bhASAthI ghaNI vAra ApaNuM mana rahe che. moM pheravI le che. kyAreka roma romAMca khoI bese che. lAgaNIne khAlI ApaNe dinarAta sparzanA saMgamAM rahIe chIe. vastro, vyaktio caDI jAya che tyAre ane mUcha gherI vaLe che tyAre ApaNIsparzendriyajhole ane vAtAvaraNanA saMsargamAM AvavAnuM bane che. jovuM, sAMbhaLavuM ane caDI jAya che. suMghanuM; AMkha, kAna ne nAkathI zakya bane che. traNemAM padArtha dUra hoya sparzano rokaDo javAba koNa de che? lajAmaNI. ApaNuM aDavuM ene to paNa nabhI jAya, paNa sparza ane svAdane nikaTatA vagara na cAle. gayuM vA nA gamyuM ema to kema kahe, e lAjavaMtI kharI ne ! pAMceya indriyo magajane jIvanabhara agaNita anaMta lAgaNIonA anubhavonI jANa karatI ja rahe che. AMgaLIonAM TeravAMe ane zarIra samasta magajane kevA kevA sparzanA ahevAla saMgha samAcAra mokalyA haze ! saMghanA upakrame ravivAra tA. 13mI eprila 1997nA roja savAre mArA gAmanI bhUkhI nadImAM pANI to apavAda rUpe ja joyuM che, - 10vAge biralA krIDA kendra, copATImAM sva. vidyAbahena mahAsukhabhAI: emAM niyama rUpe to retI ja joI che. e svacchanirlepa retIno savArano khaMbhAtavALAnA Arthika sahayogathI mahAvIra-vaMdanAno kAryakrama zItaLa sparza ane vaizAkhanA baporano tapta sparza mArA paganI pAnI A yojavAmAM Avyo hato. hajI khaMkherI nathI zakI. dhovAyA bAda sukAIne kaDaka thayelAM kapaDAMno karakaro uSNa sparza zarIranA zaizavakhAnAmAM beTho che. sUrAyelAM kapaDAM mahAvIra-vaMdanAnA A kAryakramamAM cennAInA zrImatI kiraNabahena osarImAM bhegAM karavAmAM Ave, vaDIlonuM dhyAna na hoya to e kapaDAMnA jaine bhaktisaMgItano zravaNamadhura kAryakrama rajU karyo hato. A prasaMge DhagalA para ekAda-be bhUsakA mArI daIe. nadInI eka bhekhaDa pAse saMghanA vartamAna ane bhUtapUrva keTalAka hodedAroe prAsaMgika udbodhana kAMpanI eka TekarI hatI. e badAmI raMganA kAMpano kaMkararahita rezamI karyuM hatuM. sparza ane sAthe muMDana karAvelA zizunA mastakano mRdu kharabacaDo sparza TmaMtrIo pAse pAse yAda che. A gAyanI Dokane paMpALatAM tene thatI lAgaNI te AMkhonI bhASAmAM - asthi sAravAra kendra zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame niSNAta asthi cikitsaka DaoN. je.pI. jaNAve che. vAcharaDI kyAreka hAtha cATe tyAre tenI jIbhano judo ja sparza pIThAvAlA dvArA hADakAnA rogonI niHzulka sAravAra dara ravivAre hatheLImAM akabaMdha che. sApanI kAMcaDIno bhayabharyo sparza ocho savAranA 10-30 thI 1-30 sudhI zrI paramANaMda kApaDiyA sabhAgRha, anubhavyo che. bAjarAnA DUDAno sparza judo, mAthADhaka bAjarAnA vADanuM 385, saradAra vallabhabhAI paTela mArga, rasadhArA kaoN-oNpareTIva aDavuM juduM. khaLAmAM paDelA anAjano sparza judo, to e ja anAja hAusiMga sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbaIja00 koThImAM paDeluM hoya tyAre koThImAM aMdara UtarIne anubhavelo sparza judo 004, (phonaH 3820296) khAte ApavAmAM Ave che. te hoya che. bAjarAnA bUTuM sparzaduHkhano anubhava Ape ja. osarInI bhoMyane gArathI lIMpavAmAM Ave tyAre okaLIo akaDa lAge. jema A uparAMta saMghanA upakame dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 3-00 lIMpaNa ghasAtuM jAya tema anubhavathI zIkhelA mAnavInA mana jevuM thatuM thI 5-00 nA samaye zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha, jAya. e lIMpaNa para hAtha pheravavAnuM ke laeNTI javAnuM game. jhAlAvADanagara, sI. DI. baraphIvAlA mArga, juha lena, aMdherI (pazcima), muMbaI-400058 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokata sAravAra yAda karatAM aMta na Ave eTalA nokhA nokhA sparza dehasameta che. | vinAmUlya apAya che. jarUriyAtavALA daradIo avazyateno lAbha uThAve. zILasanI khaMjavALa vakhate AzarIra karelo rAkhano Dhagalo sukhadAyI teivI vinaMtI che. bhasmasparza. madhamAkhInA kaTu DaMkhanI baLatarA para anubhavelo zILI - 'jayAbahena vIrA nirubahena esa. zAha mATIno zItaLa sparSa. hatheLI parathI cAmaDI Utare tyAre A hatheLI ja saMyojaka : DaoN. dhanavaMta TI. zAha koi anyanI hoya evo sparza hoya che. tabalA para lagADelI kALI mAnad maMtrIo lAgaNI te A thaLImAM akayAreka hAtha lIka gArathI TuMmpa aMdara tarapha, to e
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana phAdhara bAlAgera ] ramaNalAla cI. zAha muMbainI seMTa jheviyarsa kaoNlejanA bhUtapUrva prinsipAla revaranDa phAdhara melkiora bAlAgeranuM haidarAbAdamAM lagabhaga 97 varSanI vaye tA. 8mI mArca 1997nA roja avasAna thayuM. chellAM keTalAka samayathI teo mAMdagInA bichAne hatA. teo potAnA mRtyunA AgamananI svasthatApUrvaka rAha joi rahyA hatA ! temaNe zAMtipUrvaka deha choDyo. emanA avasAnathI bhAratane jIvana samarpita karanAra eka videzI mizanarI samartha zikSaNazAstrInI khoTa paDI che. phAdhara bAlAgerane zraddhAMjali ApavA mATe muMbainI seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM eka sabhAnuM Ayojana thayuM hatuM. seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM phAdhara bAlAgeranA samayamAM meM gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke kAma karyuM hatuM ane phAdhara bAlAgera sAthe mAre sArI AtmIyatA hatI. eTale e sabhAmAM huM gayo hato. e sabhAmAM phAdharanA vakhatanA jUnA mANaso to AMgaLInA veDhe gaNAya eTalA hatA. 1950-60nA gALAmAM muMbaimAM ucca zikSaNa kSetre bahu moTuM nAma ane mAna dharAvanAra, hajAro vidyArthIonA atyaMta priya prinsipAlanI zraddhAMjali sabhAmAM jUnA vakhatanA mANaso ochA Ave te svAbhAvika hatuM, kAraNa ke nivRtta thayA pachI ghaNAM varSothI phAghara muMbai choDI sikaMdarAbAdamAM rahetA hatA. muMbai sAthe temano koi saMparka rahyo nahoto. phAdhare ghaNuM sAruM dIrghAyuSya bhogavyuM. emanA sakriya jAhera jIvananA kALanI ghaNI vyaktionuM jIvana sameTAi gayuM hatuM. emane jANanArA ochA ane ochA thatA gayA hatA. phAghara bAlAge2ne jyAre 90 varSa pUrAM thayAM tyAre emanuM bahumAna karavA mATe muMbainI jheviyarsa kaoNlejamAM eka bhojana samAraMbha rAkhavAmAM Avyo hato. tyAre jUnA vakhatanA adhyApakomAMthI ghaNA AvyA hatA. phAdhara haju sazakta hatA. emaNe te divase udbodhana paNa sarasa karyuM. kAryakrama pachI phAdhara badhAMne maLavA mATe UbhA rahyA hatA. gujarAtI viSayanA adhyApakamAMthI huM hato. marAThI, hiMdI ane saMskRta bhASAnA adhyApako paNa AvyA hatA. vijJAna zAkhAnA adhyApako paNa hatA. ame badhA have adhyApanakAryamAMthI nivRtta thai gayA hatA. phAdhara kaoNlejamAM hatA tyAre ekeeka adhyApakane aMgata rIte nAmathI oLakhatA. darekanA kAryanI ghaNI mAhitI emane rahetI. paraMtu te divase kAryakrama pachI ame phAdharane maLyA to phAdhara amane oLakhI zakyA nahi. paraMtu ema banavuM svAbhAvika hatuM, kAraNa ke phAdhare AcAryanI padavI choDI te pachI trIseka varSano gALo pasAra thai gayo hato. phAdhara ghaNAM varSothI muMbai choDIne sikaMdarAbAda rahevA cAlyA gayA hatA. vaLI nevuM varSanI uMmare mANasanI yAdazakti kSINa thavA lAge ema banavuM paNa svAbhAvika hatuM. phAdhara melkiora bAlAgerano janma 15mI me 1900mAM spenamAM thayo hato. paMdara varSanI vaye dIkSita thai teo sosAyaTI opha jIsasamAM joDAyA hatA. jesyuisTa saMghamAM joDAine phAdhare lagabhaga 82 varSa e saMghamAM pUrAM karyAM hatAM. muMbaimAM koi romana ketholika pAdarIe ATalAM badhAM varSa pUrAM karyAM hoya evuM jANavAmAM AvyuM nathI. phAdhara bAlAgere bALa brahmacArI tarIke khristI saMghamAM dIkSita thaine sudIrghakALanuM sevAparAyaNa saMyamajIvana pasAra karyuM hatuM. anekavidha pravRttiothI ane siddhiothI temanuM jIvana saphaLa banyuM hatuM. phAdhara bAlAgera bIjA vizvayuddha daramiyAna spenathI hiMdustAna AvyA hatA. hiMdustAna eTale emane mATe ajANyA loko, ajANI bhASAo, ajANyA saMskAra ane rItarivAjavALo deza. tyAM jaine emaNe kAyama mATe vasavATa karavAno hato. paraMtu uparI adhikArIono tA. 16-5-97 hukama thayo eTale teo hiMdustAnamAM AvIne rahyA. bIjA vizvayuddha vakhate briTana ane jarmanI vacce yuddha thayuM. e divasomAM amArI jheviyarsa kaoNlejamAM mukhyatve jarmana pAdarIo hatA, paNa rakhene temAMthI koi jAsUsI kare athavA briTizavirodhI lAgaNI phelAve athavA lokonI AjhAdI mATenI laDatane naitika Teko Ape evA vahemathI jarmana pAdarIonA hiMdustAnamAM AvavA 52 briTiza sarakAre niyaMtraNo mUkyAM hatAM. tyArathI spenanA pAdarIo jheviyarsa kaoNlejamAM AvavA lAgyA. thoDAM varSamAM to jheviyarsa kolejamAM spenanA pAdarIonI bahumatI thai gai. e gALAmAM phAdhara bAlAgera hiMdustAna AvyA hatA, teo jheviyarsa kolejamAM philosophInA prophesara tarIke joDAyA hatA. bIjuM vizvayuddha na thayuM hota ane bhAratamAM briTiza sarakAranI nIti na badalAi hota to kadAca phAdhara bAlAgera bhAratamAM AvyA hota ke kema te prazna che. jheviyarsa kaoNlejamAM adhyApaka tarIke kAma karyA pachI phAdhare muMbainA romana ketholika khristIonA'vikAra janarala' tarIke kAma karyuM. tyArapachathI 1949mAM teo jheviyarsa kaoNlejamAM prinsipAla tarIke joDAyA. jheviyarsa kaoNlejanA vinayana zAkhAnA dareka viSayamAM bI.e.mAM kaoNlejamAM prathama AvanAra ane ema.e.no abhyAsa cAlu rAkhanAra vidyArthIne be varSa mATe phelozipa maLatI hatI. bI.e.mAM 1948mAM kaoNlejamAM gujarAtI viSayamAM prathama AvavAne pariNAme gujarAtI viSayanI phelozipa mane maLI hatI. phelo tarIke mArI nimaNUMka thai tyAre phAdhara koina (Coyne) amArA AcArya hatA. bIje varSe, 1949mAM phAdhara, bAlAgeranI nimaNUMka AcArya tarIke thai. phAdhara bAlAgere AvatAMnI sAthe keTalAka pheraphAro karyA. temAMno eka pheraphAra phelozipane lagato hato. phelozipa be varSa mATe nahi, paNa eka varSa mATe ApavI, jethI vadhu vidyArthIone lAbha maLe. phelozipanI rakama nAnI hatI, paNa mAre mATe te bahu kAmanI hatI. phAdhare bIjA phelonI jema mane paNa maLavA bolAvyo. bIjA varSamAM mArI phelozipa baMdha thAya che ema jaNAvyuM, meM phAdharane kahyuM ke phelozipa maLI eTale meM ema.e.no abhyAsa cAlu rAkhyo. have tame adhavaccethI phelozipa pAchI lai lo to mAre to abhyAsa choDIne nokarI karavI paDaze. phelozipa vagara huM abhyAsa cAlu rAkhI zakuM ema nathI. mArI vinaMtI che ke je pheraphAra tamAre karavo hoya te AvatA varSathI agAuthI vidyArthIone jANa karIne karavo joie.' mArI jema bIjA pheloe paNa A pramANe rajUAta karI. chevaTe phAdhare e varSe phelozipamAM pheraphAra karavAnuM mAMDI vALyuM. phelozipano prazna Ama saMtoSakAraka rIte patI gayo, paraMtu phelozipanA praznanA nimitte phAdharanA nikaTanA paricayamAM AvavAnuM mAre thayuM e moTo lAbha mAre mATe hato. kaoNlejanA AcArya tarIke javAbadArI svIkArI lIdhA pachI phAdhara bAlAgere kaoNlejamAM keTalAka mahattvanA pheraphAro karyA. emaNe kaoNlejane vividha pravRttiothI dhamadhamatI karI dIdhI ane sAthe sAthe zaikSaNika dRSTie paNa kaoNlejanI ghaNI sArI pragati sAdhI, emaNe kaoNlejanA parisaramAM ghaNI navI navI sagavaDo UbhI karI. vidyArthIo mATe zaucAyalanI pUratI sagavaDa paNa nahotI ane jImakhAnAnI sagavaDa nahotI. to te mATe navuM makAna karAvyuM. vRddha adhyApako mATe liphTanI vyavasthA karI. sTAphanA dareka sabhyane potAnuM svataMtra lokara hovuM joie. e rIte navAM lokara banAvaDAvyAM. sTApharUmamAM Teliphona ane cApANInI vyavasthA karAvI. vidyArthIo mATe moTI kenTina karAvI, emaNe kaoNlejamAMnAM jUnAM maMDaLone vadhu sakriya karyAM ane soziyala sarvisa lIga
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-97 prabuddha jIvana vagere keTalAMka navAM maMDaLo zarU karAvyAM. ramatagamatamAM kaoNlejane AMtarakaoNleja spardhAmAM prathama sthAna apAvyuM. sTAphanI bAbato mATe sTApha kAunsilanI ane vidyArthIonA prazno mATe sTuDanTasa kAunsilanI racanA karI ane enI vakhatovakhata maLatI dareka miTiMgamAM pote jAte hAjara rahevA lAgyA. emaNe vidyArthIone lokazAhI paddhatinI tAlIma maLe eTalA mATe 'Mock Parliament' nAmanI pravRtti cAlu karI, je jovA mATe bahAranA paNa ghaNA mANaso AvatA. kaoNlejanA bhUtapUrva vidyArthIo mATenA maMDaLane sakriya karyuM. emaNe kaoNlejanA megejinamAM gujarAtI, marAThI ane hiMdI bhASAnA vibhAga dAkhala karAvyA. koleja megejhina uparAMta 'jhevariyana' nAmanuM mAsika buleTina vidyArthIo dvArA cAlu karAvyuM. AvI to ghaNI badhI navI pravRttio potAnI sUjha, maulika daSTi, utsAha vagere dvA2A emaNe zarU karAvI. teo pote yunivarsiTInI judI judI samitiomAM sakriyapaNe bhAga levA lAgyA. betraNa varSamAM to cAre bAju jheviyarsa kolejanuM nAma gAjatuM thai gayuM. gorA, UMcA, laMbagoLa cahero ane dhAradAra AMkhovALA phAdharanA uccAro phrenca lokonI jema anunAsika hatA, paNa te priya lAge evA hatA. ramUja karavAnA emanA svabhAvane lIdhe emanA sAMnidhyamAM emanI upasthitino bojo lAgato nahi. teo lakhe tyAre emanI pena AMgaLInA TeravAM pAse nahi, paNa bIjA veDhA 52 2hetI. koi paNa prasaMge bolavA mATe emane pUrva taiyArInI jarUra rahetI nahi. temanI grahaNazakti ane abhivyakti sateja hatI. seMkaDo vidyArthIone teo nAmathI oLakhatA. - amArI jheviyarsa kaoNlejamAM jyAre phAdhara koina AcArya hatA tyAre vidyArthIone kaoNlejamAM praveza mArksa pramANe sIdho apAi jato. mAtra keTalAka vidyArthIonI te mATe mulAkAta levAtI hatI. tyAre jheviyarsamAM dAkhala thavA mATe eTalo badho dhasAro paNa nahoto. phAdhara bAlAgere AcArya tarIke javAbadArI saMbhALyA pachI dareka vidyArthInI jAte mulAkAta lai pachI ene dAkhala karavAnI paddhati apanAvI. kaoNlejanA haoNlamAM vidyArthIone besavA mATe khurazIonI vyavasthA karavAmAM AvI. mulAkAta pachI dAkhala karavAmAM AvelA vidyArthIne te ja vakhate jANa karI devAmAM AvatI ane tarata phI bharAi jatI. ArTsa ane sAyansamAM vidyArthIo to navaso ja dAkhala karavAnA rahetA, paNa dAkhala thavA mATe be hajArathI vadhu vidyArthIo AvatA. phAdhara darekanI sAthe sarakhI vAtacIta kare. mArksa sArA hoya, paNa vidyArthI eTalo hoMziyAra na lAge to tene dAkhala karatA nahi. thoDA ochA mArksa hoya paNa vidyArthI hoziyAra, cabarAka, tejasvI lAge to tene dAkhala karatA. cArapAMca divasa sudhI vidyArthIonI mulAkAta levAtI. jANe moTo meLo jAmyo hoya evuM dazya lAgatuM. phAdhara bAlAgera savAranA ATha vAgyAthI sAMjanA sAta sudhI, thAkyA vagara mulAkAta levAnuM kArya satata karatA. savArano nAsto ke baporanuM bhojana teo jatuM karatA. vidyArthIonI mulAkAta daramiyAna teo Akho divasa vacce vacce lIMbunuM pANI thoDA thoDA ghUMTaDA pIdhA karatA. e vakhate phAdharanI kAryadakSatAthI ane athAga utsAhathI kAma karavAnI paddhatithI badhAMne emane mATe bahu mAna thatuM. phAdhara lAgavagane vaza thatA nahi, tema eTalA badhA kaDaka paNa rahetA nahi. phAdharane potAne vidyArthIonI A mulAkAtothI lAbha thato ane bIjI bAju vidyArthIone paNa lAbha thato. phAdharanI udAratA ane mAnavatAnA paNa anubhavo thatA. garIba vidyArthInI phI teo te ja vakhate mApha karI detA. saujanyazIlatA e phAdharano eka ucca sadguNa hato. teo darekane sahAyarUpa thavA haMmezAM tatpara rahetA. kaoNlejanA prinsipAlano eka moTo kasoTIno kALa te navA vidyArthIone dAkhala karatI veLAno raheto. cAre bAjuthI dabANa Ave. dabANa Ave te nabaLA vidyArthIo mATe ja hoya ane nabaLA vidyArthIonI saMkhyA vadhI jAya to kaoNlejanAM pariNAma para asara paDe. phAdhara makkama hatA, chatAM niSThura nahotA, koine dAkhala na karavo hoya to paNa phAdhara ene premathI samajAve, kyAreka to samajAvavAmAM kalAka kADhI nAkhe. 'nA' kahIne tarata vidAya na karI de. eka vakhata kaoNlejamAM dAkhala thavA AvelA bahAragAmanA eka vidyArthInI mulAkAta letAM phAdhare AnaMda vyakta karatAM kahyuM, 'tArA paMcyAzI TakA karatAM paNa vadhAre mArksa che eTale skUlamAM paNa tAro pahelo naMbara haze !' che.' 'nA, skUlamAM mAro bIjo naMbara che.' vidyArthIe kahyuM. 'to pahele naMbare AvanAranA keTalA TakA mArksa che ?' 'enA to nevyAzI TakA mArkasa che. e to bahu ja hoziyAra vidyArthI 'to e kai kaoNlejamAM dAkhala thavAno che ?' 'nA, e to bhaNavAno ja nathI.' 'kema ?' 'e bahu garIba chokaro che. enI pAse bhaNavAnA paisA ja nathI.' phAdhara eka miniTa vicAramAM paDI gayA. eka tejasvI chokaro garIbIne kAraNe AgaLa bhaNI nahi zake. phAdhare kahyuM, 'tuM mane e chokarAnuM nAma ane saranAmuM kAgaLa para lakhI Apa.' phAdhare tarata ne tarata kalArkane bolAvI te ja vakhate e chokarAne Reply Paid Express tAra karAvyo. tAramAM jaNAvyuM ke javA-AvavAnuM bhADuM, kaoNlejanI phI, haoNsTelamAM rahevAno kharca vagere ApavAmAM Avaze, mATe tarata muMbai AvIne maLI jA,' chokaro AvI pahoMcyo. garIba ane gabharu hato, paNa ghaNo ja tejasvI hato. phAdhare ene kaoNlejamAM dAkhala karyo ane badhI ja sagavaDa karI ApI. A vAta jyAre ame sTAphanA adhyApakoe jANI tyAre phAdharanA mAnavatAvAdI karuNAbharyA kAryanI bhAre anumodanA karI. trIjI Disembara eTale kaoNlejano vArSika divasa, kAraNa ke e seMTa phrAnsisa jheviyarsano e janma divasa. e divase kaoNlejamAM rajA paDe, pahelAMnA vakhatamAM e divase bIjI kaMi pravRtti rahetI nahi. phAdhara bAlAgere e divasane vadhu mahimAvaMto banAvyo, e divase sAMje inAma vitaraNano kAryakrama rAkhyo. sAthe manoraMjanano kAryakrama paNa hoya. bhUtapUrva vidyArthIone paNa nimaMtraNa apAya. ekAda bhUtapUrva vidyArthIne ja atithi vizeSa tarIke bolAvAya. kaoNlejanA hajAreka jeTalA vidyArthIo besI zake e mATe kampAunDamAM khullAmAM maMca bAMdhI ThAThamAThathI kAryakrama yojAvA lAgyo. pachI to mahinA agAuthI badhI taiyArIo thavA lAgatI. vidyArthIo paNa utsukatAthI e divasanI rAha jovA lAgatA. kaoNlejanI pravRttiomAM eka yazakalagIrUpa A kAryakrama banI gayo hato. eno yaza phAdhara bAlAgeranA phALe jAya. 1950mAM huM gujarAtI viSaya sAthe muMbai yunivarsiTImAMthI ema. e. thayo. gujarAtI viSayamAM yunivarsiTImAM prathama naMbare AvavA chatAM koi kaoNlejamAM adhyApaka tarIkenI nokarI maLI nahi. eTale patrakAratvanA kSetramAM huM joDAyo. muMbaimAM 'janazakti' nAmanA vartamAnapatranA taMtrI vibhAgamAM meM javAbadArI svIkArI lIdhI. nokarIne chaeka mahinA thayA haze tyAM eka divasa mArA prophesara zrI manasukhalAla jhaverI mane 'janazakti' mAM maLavA AvyA. mane Azcarya thayuM. emaNe pUchyuM, 'jUnathI jheviyarsamAM gujarAtInA lekaca22 tarIke joDAva kharA ? ame tamAruM nAma sUcavyuM che ane phAdhara tamane sArI rIte oLakhe che. emanI paNa icchA che ke tame jheviyarsamAM joDAva.' paNa kaoNlejamAM lekaca22 tarIke sthAna maLatuM hoya to e vadhAre gamatI mane janazaktimAM lekacarara karatAM paNa vadhu pagAra maLato hato, vAta hatI. mArA adhyApako pro. manasukhabhAi jhaverI ane pro. gaurIprasAda jhAlA sAthe huM phAghara bAlAgerane maLyo. phAdhare potAno
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-pa-97. AnaMda vyakta karyo. phAdhare darakhAsta mUkI. "tame juvAna cho, nAnI phAdhare kahyuM, "e badhuM sAcuM, paNa kaoNleja AmAM kazuM karI zake ema uMmaranA cho.mArI tamane vinaMtI che ke tame sAthe ena. sI. sI. mAM nathI. huM e mATe dilagIra chuM.' ophisara tarIke paNa joDAva." meM te mATe saMmati ApI ane pUnA jaMI "to phAghara, mAre ApaNI kaoNlejanI nokarI choDI devI paDaze. huM ena.sI.sI. mATe inTaravyu paNa ApI Avyo. pasaMdagI thaI ane keTalA badhA bhAvathI kaoNlejamAM joDAyo ane have duHkha sAthe mAre koleja mArcathI jana sudhI belagAmanA lazkarI mathakamAM tAlIma levAnuM paNa choDavI paDaze. mArA gharanI Arthika sthiti jotAM huM pArTaTAima nokarI goThavAI gayuM. cAlu rAkhI zakIza nahi." ATaluM bolatAM bolatAM to mArI AMkhamAMthI ghaNI saMsthAomAM bane che tema enA movaDIo karatAM eno daDadaDa daDadaDa AMsu sarI paDyAM. huM Ubho thaI gayo. phAdhara paNa UbhA karmacArIgaNa vadhu catura hoya che. phAdhara sAthe badhI vAtacIta barAbara thaI gayA. teo bolyA, 'pro. zAha, lAgaNIvaza na thAo, thaI gaI hatI, paraMtu mArA hAthamAM epoinTamenTa leTara ApavAmAM huM asvastha citte sTApharUmamAM AvIne beTho. daseka miniTa thaI haze Avyo tyAre te pArTaTAIma lekacararano hato. huM phAdhara pAse pahoMcyo. tyAM saMdezo Avyo ke "phAdhare temane bolAve che.' huM pahoMcyo. phAdhare. phAdhare heDakalArkane bolAvyo. eNe kahyuM, "pro. zAhanuM adhyApanakArya to mane besADyo ane mArA hAthamAM patra ApatAM kahyuM, "pro. zAha, tame 20mI janathI thaze. ena.sI.sI.nI tAlIma mATe ApaNe cAra mahinA mArA hRdayane halAvI nAkhyuM. tamAre mATe tarata ja phulaTAima agAuthI epoInTamenTa ApavI paDe che. A cAra mahinAno pagArato epoInTamenTano leTaraTAipa karAvI nAkhyo. A tamAro epoinTamenTa vagara bhaNAbe ja kaoNlejane Apavo paDe che. eTale hAla pArTaTAIma leTara.' A koleja mATenI tamArI lAgaNI mane sparzI gaI che, tamArA epoinTamenTa ApI che." kAma mATe mane bahu Adara che. ena.sI.sI.mAM paNa tamAruM kAma ' meM kahyuM, "kaoNleje vagara bhaNAbe e pagAra Apavo paDe che. paraMtu vakhaNAya che. AzA rAkhuM chuM ke have tamAre koi bIje kyAMya javAno huM to bIjI kulaTAima nokarI choDIne kaoNlejanA kAma mATe tAlIma levA 'vicAra-nahi karavo paDe." . jAuM chuM. mane to Arthika nukasAna thAya che." phulaTAima epoInTamenTano patra maLatAM pharI mArI AMkhamAMthI. AMsuM vahyAM. paraMtu phAdhare mane Agraha karyo ane jUnathI phUlaTAima karI ApavAnuM sTApharUmamAM AvI manasukhabhAI tathA jhAlAsAhebane vacana ApyuM. chevaTe phAdharanI vinaMtI mAre svIkAravI paDI. epoInTamenTano patra meM vaMcAvyo. teo baMnene bahu Azcarya thayuM. ena.sI.sI.nI tAlIma laI huM muMbaI pAcho Avyo ane teoe kahyuM, "ame phAghara sAthe ghaNI mAthAkUTa karIne thAkyA ane kolejamAM joDAi gayo. jUnamAM mane kulaTAima karavAnI vAta kaoNleje karI tamArA javAthI A patra tarata ApI dIdho.' nahi eTale meM manasukhabhAI ane jhAlAsAhebane vAta karI. teo phAdhara meM je pramANe banyuM te kahyuM. samasyAno sukhada aMta Avyo e mATe pAse gayA. vAtavAtamAM be mahinA nIkaLI gayA. pachI eka divasa teoe paNa potAno harSa vyakta karyo. kAdharane maLI AvIne teoe mane kahyuM, "2maNabhAI, phAdhara to A ghaTanA pachI phAdhara bAlAge2 sAthe mArI AtmIyatA vadhI gaI. kalaTAIma karavAnI nA pADe che. heDa kalArke kahyuM ke kulaTAima thavA mATe temAM paNa teo vAraMvAra ena.sI.sI.nI pareDa jovA AvatA ane tamAre bhAge aThavADiye dasa lekacara levAnAM hovAM joIe. paNa tamArI ena. sI.sI.nA kempamAM paNa AvatA. ethI paNa AtmIyatAmAM umero pAse to nava lekacara che.' thato rahyo hato. paNa huM to tera lekacara lauM chuM." jheviyarsa kaoNlejamAM ena.sI.sI.nA amArA keDeTonI kaMpanI te paNa kalArke kahyuM ke yunivarsiTInA niyama pramANe tamAre bhAge nava "bI" kaMpanI hatI. e.bI.sI. ane DI. e cAra kaMpanInA beTeliyananA lekacara Ave che. tamane kaoNleje vadhArAnAM je lekacara ApyAM che tenI vArSika kempamAM spardhAo thatI ane temAM zreSTha kaMpanInI TrophI amArI yunivarsiTInA niyama pramANe jarUra nathI. e tamAre na levAM hoya to bI kaMpanIne maLatI. temAM phAdhara bAlAgeranuM protsAhana ghaNuM rahetuM. tame nA pADI zako cho.' ena.sI. sI.mAM huM tyAre lephaTananTa hato. phAdhara bAlAge amArA meM manasukhabhAI ane jhAlAsAhebane kahyuM, "huM mArI phulaTAIma ena.sI.sI. kempanI dara varSe mulAkAta letA ane be divasa rokAtA. nokarI choDIne kaoNlejamAM Avyo te vakhate tame mane kulaTAimanI vAta samAnya rIte anya kaoNlejanA prinsipAlo javalle ja kempanI mulAkAta. karI hatI. phAdhare paNa phulaTAimanI vAta karI hatI. have yunivarsiTIno letA. phAdhara vArSika spardhAonA Agale divase AvI jatA. kaoNlejanA niyama batAvI phulaTAima karavAnI kaoNleja nA pADe te barAbara na badhA keDeTone ame ekatra karatA ane phAdhara teone uddabodhana karatA. kahevAya.' bIjAne jaza ApavAnI phAdharanI nIti rahetI. teo amArA kaMpanI teoe kahyuM, "ramaNabhAi, ame be kalAka phAdhara sAthe mAthAkUTa kamAnDaranI ane ophisaronI bhAre prazaMsA karatA. keDeTo utsAhI thaI karI. kahevAya evA kaDaka zabdomAM kahyuM. paraMtu phAdhare chevaTa sudhI makkama jatA ane pareDa tathA bIjAM badhAM kAma cIvaTa ane khaMtapUrvaka karatA. ja rahyA. AvuM thaze evI amane kalpanA paNa nahotI. ame dilagIra amane ophisarone khAtarI thaI gaI hatI ke phAdharanA AvavAthI jarUra chIe ke have AmAM ame bIjuM kazuM karI zakIe ema nathI. eTale pharaka paDe ja che. kaoNlejamAM rahevuM ke na rahevuM e nirNaya tamAre karavAno che. eka vakhata amAro vArSika kempa devalAlImAM hato. phAdhara e. ema karatAM karatAM paheluM satra pUruM thaI gayuM. mane thayuM ke nokarI kempamAM AvavAnA hatA. paraMtu emane bahAragAmathI muMbai pAchA choDatAM pahelAM mAre phAdharane pharI eka vakhata jAte maLI levuM joIe. huM AvatAM moDuM thaI gayuM ane muMbaIthI devalAlInI savAranI Trena to samaya nakkI karIne phAdhara pAse gayo. phAdhare yunivarsiTInA e ja nIkaLI gaI. e divasomAM Trena ochI hatI. temAM paNa devalAlI sTezane niyamonI vAta karI. meM phAdharane kahyuM, "tame jANo cho ke huM kulaTAima UbhI rahenArI Trena to ethI paNa ochI hatI. have karavuM zuM? phAdhara nokarI choDIne ahIM Avyo chuM. A mArI mAtRsaMsthA che ane ene mATe vimAsaNamAM paDI gayA. muMbaIthI devalAlI sudhIno moTarakArano rasto mane atyaMta prema che. mane ahIM bhaNAvavuM game che paraMtu mAre mArA kuTuMbanuM ghaNo ja kharAba hato. chathI ATha kalAke moTarakAra pahoMce. paNa, paNa jovuM joIe. ame sAdhAraNa sthitinA mANaso chIe. mArAM moTarakAranI vyavasthA tarata thaI zake ema nahotI. kaoNlejanI ophisamAM mAtA-pitA pUche che ke vadhAre pagAranI nokarI choDIne ochA pagAranI kAma karatA badhara sAbAte moTarasAIkala calAvatA. phAdhara bAlAgere nokarI mAre zA mATe cAlu rAkhavI joie?" temane pUchI joyuM ke moTarasAIkala para teo temane devalAlI laI jaI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-97 prabuddha jIvana zake ke kema ? bradhare kahyuM ke rasto ghaNo hADamArIvALo ane thakavanAro che chatAM phAdharanI AjJA thAya to pote temane laI javA taiyAra che. phAgha2ne pAchaLanI sITa 52 bradharanA khabhA pakaDIne besavAnuM hatuM. phAdhare hiMmata karI ane bradharane kahyuM ke pote devalAlI javA taiyAra che. ATha kalAkanI moTarasAikala para musApharI karIne phAdhara AvI pahoMcyA. ethI emane ghaNo parizrama paDyo hato. paNa emanA AgamanathI keDeTono utsAha vadhI gayo. phAdhara vidyArthIonA ane kaoNlejanA kAma mATe zArIrika kaSTanI paravA na karatA. emanA tarapha kheMcAya, jheviyarsa kolejanA agAunA prinsipAla phAdharo phAdhara bAlAgeranuM vyaktitva ja evuM vAtsalyabharyuM hatuM ke sau ekaMdare sTApha ane vidyArthIomAM bahu bhaLatA nahi. teo kaoNlejamAM piriyaDa lIdhA pachI potAnA alaga AvAsamAM ja ghaNuMkharuM cAlyA jatA. phAdhara bAlAgera badhA vidyArthIo sAthe ane sTAphanA sabhyo sAthe bhaLI jatA. pote moTA che aAvA potAno samaya bahu kiMmatI che evuM kyAreya lAgavA na de, maLe to rastAmAM UbhA rahIne ApaNI sAthe nirAMte vAta kare. . eka vakhata bhara unALAmAM vaizAkha mahinAmAM phAdharane banArasa ane alhAbAdamAM tyAMnI yunivarsiTIonA kAryakramamAM bhAga levA javAnuM thayuM. ghaNAe kahyuM ke AvI asahya garamImAM tamArAthI javAya nahi. tame videzI cho. tamane ga2mI vadhu lAgaze.' - paraMtu tyAM javA mATe phAdhara dRDhanizcaya hatA. e divasomAM erakaMDizananI sagavaDa relavemAM, yunivarsiTInA atithigRhamAM ke hoTelomAM haju thai nahotI. phAdhara gayA ane kAryakramomAM hAjarI ApI pAchA AvyA. ame pUchyuM, 'phAdhara, tamane garamI kevI lAgI ? phAdhare kahyuM, 'mane jarAya garamI lAgI nathI. tyAM garamI sakhata paDatI hatI, paNa meM mAro potAno upAya zodhI kADhyo hato. huM bahu khAto nahi. lIMbunuM tAjuM banAveluM ThaMDuM zarabata vadhAre pIto ane khAsa to divasamAM cAra vakhata ThaMDA pANIthI nAhato. ethI mane jarAya garamI lAgI nahi phAdhara kevA khaDatala hatA te AvA prasaMgo parathI joI zakAya che. phAdhara bahAragAma kAryakramomAM bhAga levA ghaNuM jatA, relavemAM rijharvezana maLe na maLe tenI bahu darakAra karatA nahi. kyAreka rijharvezana vagaranA DabbAmAM rAtanI musApharImAM besavAnI jagyA maLI na hoya to nIce kazuMka pAtharIne besI jatA. phAdharamAM potAnA padanI moTAinI jarA paNa sabhAnatA nahotI. eka vakhata phAghara bAlAgera vidyArthI sAthe samAjasevA mATenA eka kempamAM jaine rahyA hatA. paraMtu e gIca gaMdA vistAramAM 2hevAne kA2Ne phAdharane sakhata tAva Avyo. badhAe phAdharane Agraha karyo ke emaNe kaoNlejamAM pAchA cAlyA javuM joie. paNa phAghare kahyuM ke tAva to UtarI jaze, mATe teo kempa pUro thAya tyAM sudhI rokAze ja. phAdharano Agraha eTalo badho hato ke koi emane samajAvI zakyuM nahi. tAvanI khabara paDatAM kolejanA rekTara phAdhara sanmArti kempamAM AvI pahoMcyA. emaNe joyuM ke phAdhara bAlAgera tAvathI pathArIvaza che. eTale emaNe phAdhara bAlAgerane vinaMtI karI ke teoe kaoNlejamAM pAchA AvI javuM joie. paNa phAdhara bAlAgera ekanA be na thayA. kalAka mAthAkUTa cAlI haze. phAdhara rekTarane lAgyuM ke phAdhara bAlAgera eTalA badhA makkama che ke mAnaze nahi. mATe have bIjuM zastra ajamAvavuM paDaze. kaoNlejamAM prinsipAlanI uparanI padavI te rekTaranI, phAdhara sanmArtie kahyuM, 'phAdhara bAlAgera, huM tamane vinaMtI karIne thAkyo, paNa tame mAnatA nathI. have huM rekTara tarIke tamane AjJA karuM chuM ke tamAre kempa choDIne mArI sAthe muMbai AvavAnuM che.' uparI phAdharanI AjJA thatAM eka zabda bolyA vinA ane eka kSaNano paNa vicAra karyA vinA phAghara pathArImAM tarata beThA thai gayA. be miniTamAM potAnI badhI vastuo begamAM goThavI laine taiyAra thai gayA ane phAdhara sanmArti sAthe muMbai AvI gayA. uparIo pratye phAdhara bAlAgera kevA AdarabhAvavALA ane vinayavALA hatA te A prasaMga 52thI joi zakAya che. phAdhara bAlAgere jheviyarsa kolejanA AcArya tarIke 1949thI 1958 sudhI kAma karyuM. khristI mizanarI pAdarIonI eka prathA sArI che ke koipaNa hoddA paranI vyakti jIvananA aMta sudhI e hoddA upara rahe evuM anivArya nathI. sAmAnya rIte pAMcathI nava varSa sudhI koipaNa phAdhara e hoddA para 2he, pachI nivRtta thAya. nivRtta thayelA phAdharane bIjA ja koi phAdharanA hAtha nIce adhyApaka tarIke kAma karavAmAM koi zarama-saMkoca naDe nahi, sAmAnya rIte kolejanA bIjA phAdharo karatAM phAdhara bAlAgera lokasaMparka vadhu rAkhatA hatA. bahAranA sAmAjika kAryakramomAM jatA. adhyApako ke vidyArthIonA lagnaprasaMge paNa hAjarI ApatA . jheviyarsa kolejamAM 1951mAM huM joDAyo ane 1953mAM mArAM lagna hatAM, meM phAdharane nimaMtraNa ApyuM .phAghara amArA lagnaprasaMge padhAryAM hatA ane doDheka kalAka besI AvelA badhA vidyArthIo ane adhyApako sAthe paNa haLyAmaLyA hatA. kaoNlejamAMthI bhaNI gayelA koi gujarAtI vidyArthInA lagnanI kaMkotarI maLI hoya to phAdhara mane koika vakhata sAthe AvavA mATe paNa kahetA, kAraNa ke e vidyArthI sivAya anya koine phAdhara oLakhatA na hoya. phAdhara bAlAgera svataMtratA briTiza rAjyanA zAsanakALa daramiyAna bhArata AvyA hatA. teo spenanA vatanI hatA. teo gorA hatA. jUnA vakhatamAM yuropathI AvelA gorA pAdarIo ane bhAratanAM binagorA pAdarIo vacce kyAMka kyAMka aMtara rahetuM. keTalAka gorA pAdarIomAM gurutAgraMthi rahetI. teo bhAratIya pAdarIo sAthe bahu bhaLatA nahi, ataDA rahetA. phAdhara bAlAgeranA manamAM ke vartanamAM gorAkALA vacceno koi bheda raheto nahi. teo badhA sAthe premathI haLImaLI jatA. te phAdhara rekTara tarIke kAma karyuM. tyArapachI emaNe sauthI mahattvanuM kArya karyuM phAdhara bAlAgere prinsipAla tarIke nivRtta thayA pachI keTaloka samaya 1964mAM muMbaimAM maLelA 38mA AMtararASTrIya khristI koMgresanA mahAmaMtrI tarIkenuM hatuM. be varSa agAuthI divasarAta phAdhara e kAmamAM lAgI gayA. emanI vyavasthAzaktinI, sUjhanI, dIrghadaSTinI, sevAbhAvanAnI, vinamratAnI, deza-videzanA hajAro mahemAnene suMdara pratIti thai. koipaNa vyakti emane sahelAithI maLI zake ane darekanI vAta teo yAda rAkhe. e divasomAM phAdharane thoDA divasa tAva Avyo hate, paraMtu pathArImAM sUtAM sUtAM paNa teo vArApharatI darekane bolAvatA ane sUcanAo ApatA. evI ja rIte 1969mAM 'carca ina inDiyA' nAmanA seminAra vakhate paNa emaNe evuM ja sarasa kAma karyuM hatuM. prakAranI javAbadArI adA karI hatI. 1972mAM emane sikaMdarAbAdamAM phAdhara bAlAgere pote muMbaimAM hatA tyAM sudhI sakriya paNa vividha pAdarIone bhaNAvavAnI javAbadArI soMpavAmAM AvI. 1972mAM nAmanuM 'komyunikezana seMTara' sthApavAmAM AvyuM. phAdhare enA sthApaka phAdhara bAlAgeranI doravaNI heThaLa sikaMdarAbAdamAM 'amRtavANI' ane DAyarekTara tarIke sevA ApavAnuM cAlu karyuM. 1990mAM teo uMmara tathA tabiyatane kAraNe emAMthI nivRtta thayA. phAdhara bAlAge2 1937mAM bhArata AvyA tyArathI jIvananA aMta sudhI teo bhAratamAM ja rahyA. chellAM keTalAMka varSothI yuropathI ane temAM paNa khAsa karIne spenathI AvelA phAdharone nivRtta thayA pachI potAnA vatanamAM pharaja soMpavAmAM Ave che. e rIte keTalAka phAdharo nivRtta thaine pAchA spena cAlyA gayA che ane tyAM teo potAne soMpavAmAM AvelI pharajo bajAve che. paraMtu phAdhara bAlAgera bhAratamAM ja rahyA. sAmAnya rIte romana ketholika saMpradAyamAM jessuisTa pAdarI ke sAdhvI tarIke bALabrahmacArInI ja pasaMdagI thAya che. eTale paMdara sattara
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana varSanI uMmaranAM chokarAM-chokarIone pasaMda karavAmAM Ave ke jethI gRhasthajIvanamAM teo dAkhala thavAno vicAra seve te pahelAM teo pAdarI banI gayA hoya, anya keTalAka khristI saMpradAyamAM paraNelI vyakti paNa gRhastha jIvana choDIne sAdhu- sAdhvI thai zake che. chellA keTalAka dAyakAthI romana kethalika saMpradAyanA pAdarIone ane sAdhvIone mATe ghArmika vidhi sivAya jhabhbho paheravAnuM pharajiyAta rahyuM nathI. rastAmAM teo cAlyA jatA hoya to ajANyAne khabara na paDe ke A koi khristI pAdarI che. paraMtu jUnI peDhInA ghaNA pAdarIoe potAnA jhabhbhAno tyAga karyo nathI. phAdhara bAlAgera paNa jUnI pramAlikAnA phAghara hatA. emaNe jIvananA aMta sudhI potAnA pAdarI tarIkenA paheravezane ja cAlu rAkhyo hato. 91 varSanI uMmara pachI phAdharanuM zarIra ghasAvA lAgyuM hatuM. 93 varSanI uMmare emane cAlavAmAM takalIpha paDavA lAgI hatI. teo lAkaDI laine dhIre dhIre DagalAM mAMDatAM hatA. koika kahetuM ke 'phAdhara, tamAre lAkaDI levI paDe che ?'to phAdhara prasannatAthI kahetA ke 'bhAi, 93 varSe A zarIra pAse AthI vadhAre zI apekSA rAkhI zakAya ? ATalI moTI uMmare zarIra TakI zakyuM che e ja AnaMdanI vAta che.' phAdhara bAlAgerane eka vakhata pUchavAmAM AvyuM ke 'tame spenathI AvI jIvana paryaMta bhAratanI sevA karI che to bhArata tamArA mATe zuM karI zake ?' phAdhare tamArA kahyuM 'meM mAruM kartavya bajAvyuM che. huM bhAratavAsI thaine rahyo chuM. bhAratIya saMskAro mArA lohImAM AvyA che. bhArata pAsethI navakAramaMtra e jainadharmano atyutkRSTa maMtra gaNAya che. tenA jevo prabhAvaka kalyANakArI bIjo maMtra zodhyo jaDe tema nathI. jainadarzanamAM tene caudapUrvano sAra kahevAmAM Ave che. 14 pUrvadharo paNa mRtyu samaye tene yAda karI raTaNa karatAM karatAM maraNonmukha samayane kRtakRtya kare che. A maMtranAM nava pado che. temAMnAM prathama pAMca pado viSenuM rahasya samajavA ahIM saMkSepamAM prayatna karIe chIe. navakAramaMtranI kendravartI zaktinuM rahasya E DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA koipaNa dezane jItavo hoya to tenI rAjadhAnI jIto eTale te jItI gayelo gaNAya che. jItavA mATe tenA dareke dareka vibhAga jItavAnI jarUra nathI. lazkarano senApati jIto eTale AkhuM lazkara zaraNe Ave. tevI rIte dilhI jIto to bhArata jIteluM gaNAya. mosko jItyuM eTale raziyA jIteluM gaNAya. dezane jItavA tenA kendra para hallo jarUrI gaNAya che. tevI rIte navakAramaMtranuM rahasya temAM rahelAM pAMca padomAM che. e pado siddhacakrayaMtramAM kendrasthAne darzAvAya che temAM akalpya rahasya raheluM che. te pAMca pado arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu che. arihaMta ahIM kendramAM goThavAyA che, hajI tene cAra aghAtI karmo bAkI rahyAM che, chatAM paNa Asanna upakArI hovAthI tene kendramAM sthAna ApyuM che. yaMtramAM A rIte kendrIya sthAne birAjelA arihaMta kendrIya mahattA dhAraNa kare che. bIjuM pada namo siddhANaM che. tIrthaMkara bhagavaMto namo siddhasTa uccArI samavasaraNAdi prasaMgono prAraMbha kare che. siddho loka ane alokanI madhyamAM birAjelA che. siddhazilAe pahoMcelo jIva lokAkAzanA agra bhAge Avelo che. teo loka ane alokanA kendramAM rahelA che. A rIte baMnenI madhyamAM kendra biMdue siddhAtmAo rahelA che. trIjuM pada AcArya bhagavaMtonuM che. navapadanA yaMtramAM temanI upara darzana pada tathA nIce jJAna pada che. teo darzana ane jJAnanI upAsanA tathA prarUpaNA kare che. AcAryanuM sthAna A be padonI madhyamAM-kendramAM che. benI vacce madhyamAM kendramAM rahelAM che. cothuM pada upAdhyAyanuM che. teo AcArya ane sAdhunI vacce rahelAM che. pAMcamuM pada sAdhunuM, cAritra ane tapanI vacamAM goThavAyuM che. teo cAritra ane tapanA upAsaka che. te be padanI vacce madhyamAM kendrIya sthAne Ave che. badalAnI koi AzA mAre rAkhavAnI na hoya, mAre jo mAgavAnuM hoya to eTaluM ja mAMguM ke mArA mRtyu vakhate mArA zarIrane daphanAvavA mATe cha phUTanI jagyA joize. A cha phUTanI jagyA sivAya bIjuM kazuM mAre joituM nathI.' ke phAdhara divase divase vadhAre aMtarmukha banatA jaMtA hatA. teo AdhyAtmikatA tarapha vadhu DhaLavA lAgyA hatA. teo prArthanA ane dhyAna mATe agAu karatAM vadhu samaya ApatA hatA. potAnuM mRtyu najIka AvI rahyuM che ema temane lAgatuM ane te mATe teo sajja hatA. teo kahetA saMsAranA lokonI najaramAM moTA dekhAvuM enA karatAM paramAtmAnI najaramAM moTA dekhAvuM e vadhAre sAruM che.' phAdhara punarjanmamAM mAnatA hatA. chelle chelle teo kahetA ke 'mAro punarjanma A pRthvInI bahAra, vizvanA bIjA koi bhAgamAM thavAno che, ema mane lAgyA kare che.' phAdhara bAlAgera mAnava nahi paNa mahAmAnava jevA hatA, emanI pratibhA virala hatI, emanuM vyaktitva anekane potAnA tarapha kheMce evuM hatuM. bIjAnuM hRdaya jItavAnI kaLA emane sahaja hatI. muMbaimAM ane pachI sikaMdarAbAdamAM emanA gADha saMparkamAM AvelI vyakti khristI hoya ke binakhristI hoya te darekane ema lAgatuM ke phAdhara amArA che. phAdhara bAlAgera mAre mATe to vAtsalyasabhara phAdhara jevA ja hatA. yAda karuM chuM tyAre emanAM aneka smaraNo najara sAme taravare che. phAdhara bAlAgeranA divyAtmAne mATe zAnti prArthu chuM I emane tA. 16-5-97 ] ramaNalAla cI. zAha A rIte navakAramaMtranAM nava padomAM kendrIya sthAne rahelAM A pAMce padomAM kendrIya sthAne rahevAthI je mahattA, je gaurava, je sAmarthya, je utkRSTatA, je advatIyatA, je upayogitA, je baLa, je zakti vagere che tethI A pAMce padonI paryApAsanAdi sarva pApa ane tenA adhyavasAyo kSINa ka2vAnuM gajabanuM gaurava, zakti dharAve che. sarva pApono nAza te A rIte kare che. pApanuM phaLa to bhogavavuM ja paDe, paNa pApanI je zRMkhalA, je paripATI, je anusaMdhAna, je paraMparAdi utpanna thAya teno nAza kare che. pApano nAza evI rIte kare che ke jethI teno anubaMdha naSTa thai jAya che. A rIte kendrIya sthAne rahelAM A pAMca padonI gaNanA, raTaNA, upAsanAdi sAmarthya, zakti, samatAdi ApavA dvArA sarva pApono nAza karavAnuM bIja dharAve che ane tethI te badhAM ja maMgalomAM zreSTha maMgala tarIke sthApanApanna thAya che. kendrIya sthAne A rIte rahasyadhArI A pAMca pado nava padamAM nagarAdimAM je mahattA rAjadhAnInI che tevuM advitIya sthAna dharAve che. A kendravartI zakitanuM rahasya prathama pAMca padomAM chupAyeluM che. pAMceya po A rIte kendramAM goThavAyelAM hovAthI paridha nahIM, paNa kendrIya zakti bakSe che je A kendrIya tattvone kalyANakArI mahAmAMgalika banAve che. Ama kendramAM rahelI rAjadhAnIo te te dezanI sarvazaktinuM kendra, mAdhyama gaNAya che, tevI rIte upara jaNAvelAM pAMca paMdo je kendrIya sthAne rahelAM che tenA dvArA je zakti, sAmarthya upAsanA gaNanAdimAM prApta thAya te advitIya, akalpanIya zaktinuM kendra banI dharmabIjanuM vAvetara karI temAMthI prApta thanArA phaLonI paraMparA, anubaMdha kare che jemAM te pAMcenI zakti pAMcaguNI thai mahAmAMgalika puNyano strota bane che. e mokSalakSmI ApI zake che ane tethI ja caudapUrvadhArIo paNa mRtyu samaye navakAramaMtra yAda karatAM karatAM samAdhimRtyunI pratIkSA kare che. vizeSamAM siddhacakrayaMtramAM je rIte arihaMtAdi navane goThavyAM che te darekane, teonI AsapAsa, AgaLa-pAchaLa rahelAMnI madhyamAM kendramAM hovAthI ghaNI vipula kendrIya tAkAta, zakti sAmarthya maLe che tethI kendrIya zaktidhAraka A pAMce padane zaktistrota gaNAvI zakAya.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-97 prabuddha jIvana prAcIna bhAratamAM gurU-ziSya saMbaMdha | I hemAMginI jAi bahiraMga saMbaMdhone prayatnapUrvaka parANe bAMdhavA paDatA hoya che, paramAtmA mAnavetara guru che. prakRti mAnavetara guru che. aMtaraMga saMbaMdho anAyAse, sahajapaNe ApoApa keLavAtA hoya che. prakRtinA mukta vAtAvaraNamAM ane paramAtmAnA khullA darabAramAM guru-ziSyano saMbaMdha AvI keLavaNIno aMtaraMga samaMjasa saMbaMdha che. guru dattAtreyane paNa jJAna ApavAvALA guruo bhAratIya saMskRti ane guru-ziSyano saMbaMdha eTale biMba ane pratibiMbano saMbaMdha. guru kone paraMparAmAM che. vaizeSiko ane vaijJAnikonA aNuthI sAMkhyanAmahata sudhI kahIzuM ? ziSya koNa che enI khabara paDe to guru kone kahevAya eno ane rekhAgaNitanA binduthI bhUgoLanA sindha sudhI nAnA-moTA badhA aMdezo ApoApa Ave. guru e pAramArthika saMsthA che ane ziSyatva padArtho mAnavamAtranA guru che. jijJAsanI AjIvana avasthA che. jijJAsAnuM pratipala prANavaMta rahevuMupaniSadanI kathAnuM daSTAMta laie. ATha-dasa varSano bALaka e ja ziSyanI jIvana-sAdhanA che. jyAM sudhI jijJAsA jIvaMta che tyAM hAthamAM samidha lai guru pAse gayo. gurue 400mAMthI hajAra gAyo sudhI ziSyanI avasthA satata saMcarita che. A sAtatyanuM, A sAyujya banAvavAnI yojanA ApI dIdhI. doDha varSa pachI ziSyano tejasvI saMbaMdhanuM bhAratIya saMskRtimAM kaMDAreluM guru-ziSyanA zAzvata saMbaMdhanuM cahero joi gurue pUchayuM- tane jJAna maLyuM?" ziSya kahe, "ApanI svarUpa eTale vANI ane artha samAM pArvatI ane paramezvara. kRpAthI anya manuSya arthAtu mAnavetara haMsa, baLada, agni pArvatI jijJAsAnuM pratIka che ane ziva jJAnanA Adi guru che. Adie mane jJAna ApyuM. gurue e jJAnanI pUrti karI ApI. kathAnuM ApaNAM purANagraMtho enAM pramANa che. purANo eTale ziva-pArvatInA tAtparya e ke upaniSadakAlIna guruo ziSyane cAra divAlomAM goMdhI saMvAdo, purANono prAraMbha bahudhA pArvatInA prazna ane zivanA rAkhatA na hatA. A paraMparAnuM vIsamI sadInuM jvalaMta darzAta eTale pratyuttarathI karavAnI bhAratIya paurANika paraMparA che. udAharaNaH "gye gurudeva zrI ravIndranAtha TAgoranuM zAMtiniketana. jene mATe gAMdhIjI vai zire pArvatI pRcchati varamuM | pArvatI mAtRsvarUpa che. kahetA-Shantiniketan is India.' A kathAnuM bIjuM tAtparya e ke mAtRteja caMdra jevuM zItaLa che. pitRteja sUrya jevuM dAhaka che. ziva guru-ziSyane pratyakSa ke pustakiyuM jJAna ApatA nahotA. vijJAnanI samAdhistha che. pArvatI satata jAgRta che. karuNAmayI pArvatInI kRpAdaSTi paribhASAmAM kahuM to guru "keTaleTIka ejanTa' che. guru kAMi ja karatA vinA samAdhistha Adiguru zivanuM jJAnanetra kholavAno prayAsa nathI paraMtu emanI upasthiti vinA paNa kAMI ja zakya nathI. vizeSataH kholanArane ja bhasmIbhUta kare tevo dAhaka che. kenopaniSadanI kathA che ke prAcInakALamAM jyAre lekhanakaLAke mudraNakaLA astitvamAM na hatI tyAre indra jevA indrane, devendrane paNa umA haimavatInA darzana vinA guramukhe jJAna e eka ja rasto hato tethI prAcInakALamAM hiMdu uparAMta paramArthajJAna sAdhya nathI. tethI karIne bhAratIya paraMparAmAM jagajananI jaina-bauddha dharmamAM paNa gurunuM mAhAbhya kAyama rahyuM. Aje paNa zIkhapArvatInA pratIka samI jananI bALakanI sarvaprathama ane sarvazreSTha guru dharmamAM gurunuM mahattva ajoDa che. zIkha zabda saMskRta "ziSya' zabdano che. mahArASTramAM gurune mADIM' arthAtu mAtA kahevAnI prathA che. apabhraMza che. enI lipi gurumukhI. enuM upAsanAnuM maMdirate gurudvArA. mAtAno garbha bALakanI pahelI pAThazALA che. garbhAdhAna, puMsavana emano upAsya graMtha te gurugraMtha sAhiba, zIkha dharma guru-ziSya paraMparAnuM ane sImantonnayana traNe saMskAromAM garbhastha bALakanA kalyANanI sAthe mahanIya gaurava karato dharma che. sAthe teja, parAkrama, meghA, zikSaNAdinA saMvardhananI kAmanA paNa prAcIna : gurugauravanI AvI paraMparA hiMduoe gurupUrNimA athavA to kALamAM karavAmAM AvatI. caraka jevA AyurvedanA AcAryo paNa mAne vyAsapaurNimA dvArA jIvaMta rAkhI. vedavyAsa sarvazreSTha guru che. che ke garbhakALamAM paNa bALaka zIkhI zake che. enuM jvalaMta dAMta eTale sarvajJAnanuM ugamasthAna che evI bhAratIyonI dhAraNA che. sarva bhAratIyo abhimanyu. cakravUhabhedananI kaLA eNe subhadrAnA garbhamAM ja prApta karI. mATe vyAsajI guruvarya che. vyAsamaharSi zaMkarAcArya rUpe punaH avataryA bALakanA janma pachI paNa pitA karatAM ye kaMi vizeSa mAtA ja bALakanI evI bhAvikonI zraddhA che. guru che. zaMkarAcArya jevA aneka vidvAnono advitIya mAtRprema enuM prAcIna bhAratamAM hiMdu paraMparAmAM jagadgurU che. eka bhagavAna pramANa che. saMskRta graMthonuM ene anumodana che. zrIkRSNa ane bIjA te jagadguru zaMkarAcArya. eke dharmanuM saMsthApana karyuM, upAdhyAyAndazAcAryaH AcAryANAM zataM pitaa| . bIjAe dharmanuM punarutthAna karyuM. kevaLa ziSyonuM saMkhyAbaLa gurunA sahastraM tu pitRnmAtA gauraveNAtiricyate // ... gauravano mApadaMDa banI zake kharuM? jo ema ja hoya to jagadguru zrIkapaNI sAMdIpaniRSi pAse vara mAgelo -magettena maunanana zrIkRSNanA aMtaraMga ziSyo keTalA? kadAca eka arjuna ane bIjA uddhava. enA AdhAra para vinobAjIe bIjuM eka anokhuM,amUluM varadAna parantu basethI gItA amara thaI gaI.' mAMgyuM mAtRmuna zikSaNam | amaratvanI prApti mATe vidyAdAna jevuM dAna nathI. saMskRtamAM | vinobAjIne mate bhAratamAM zikSaNazAstrano sarvottama prAcIna graMtha vidhAna che-vidyAyAmRtanu | Ane kAraNe aneka tyAgI, nirlobhI, te pataMjalinuM yogazAstra. maharSi pataMjali paramAtmAne gurusvarUpe jue brAhamaNo atyaMta manapUrvaka, sarva prakAranI tRSNA tyAgI, che. yogasUtra che- sa Sa pUrveSApa 8: arthAta paramAtmA ApaNA lokakalyANanI kAmanAthI ziSyone vidhAdAna datA, eNmanA prAcIna jJAnaguruonA paNa guru che. mAnavamAtranA guru che. punitapAvana cAritryathI prabhAvita thaI loko bALakone emanA paramAtmAne mAtA-pitA-baMdhu-sakhA aneka svarUpe dharmagraMtho ane gurukuLamAM mUkatA. A prakAranA vAtAvaraNamAM gurukuLanI udAtta zAstroe varNavyA che paNa paramaguru svarUpe paramAtmAnuM darzana karanAra paraMparAthI puSTa je vidvAno bahAra paDatA te sevaka thaine nahIM paraMtu maharSi pataMjali virala AtmA che. - svataHnA vyaktigata tejathI, svataH preraNAthI jJAnapradAna karatA. paramAtmAnA kAryonuM anusaraNa karavuM, prakRtinI pratyeka katimAMthI vighAthI saMvatanI hoya to gurudakSiNA maLavAnI saMbhAvanA na pratibodha levo, prakRtinA niyamonuM pAlana karatAM prakatinAM tattvo sAthe paNa hoya to tene vidhAdAna karavuM evo dharmazAstrano niyama kAlidAse premabharyuM tAdAtma keLavavuM mAnavaziSya mATe jIvananuM zikSaNa che. saMta kAvyazAstra rUpamAM suMdara rIte varNavyo che. yAma varNa govirya jJAnezvaranA zabdomAM kahuM to -yonI yA pachI nIvanavA. mAnavInuM te phAnapaSya vaLage vatti arthAtu kevaLa AjIvikA mATe vidyAno pratyeka prakRtijanya karma paNa eno guru che. enuM jIvanapAtheya che. vinimaya karatA guru jJAnavikretA vaNika che. mApadaMDa banI zake che kevaLa ziSyone saMsthApana karyuM rogana* zrI mAruM eka anokho
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana gurudakSiNA eTale AjanI paribhASAmAM kahuM to Fee. pharaka mAtra eTalo ke Aje pahelAM phI pachI bhaNatara, prAcInakALamAM barobara UMghuM hatuM. badhuM bhaNatara pUruM thAya pachI ziSya je paNa kAMi zakti pramANe Ape te guru premathI svIkAratA. guru dhanalobhI na hatA. na to temane jIvana-nirvAhanI ciMtA hatI. gurukulano sarva kharca nibhAvanAra rAjA hatA. prajA paNa temanuM yathocita sanmAna karatI tethI koinAya oziyALA thayA vinA muktamane kharA hRdayathI guru bhaNAvI zakatA, gurunuM kArya kevaLa bhaNAvavuM eTalA pUratuM ja maryAdita nahotuM. guruno e paNa dharma hato ke ziSyonA AcaraNanI rakSA kare, emanAmAM sadAcAranI bhAvanA bhare. emanI yogyatAnA saMvardhanamAM yogadAna kare. emanA kauzala ane pratibhAne pArakhI emano sarevAMgINa vikAsa kare, ziSyomAM zuddha putrabhAva sthApita kare ane buddhi kauzalyamAM guruthI caDhI jAya to guru potAnuM gaurava samaje. sarvatra payamanvitjhet putrAbjhiyAt parAjayam / to sAme pakSe ziSya paNa gurune pitA ane devatA samaje, "AcArya devo bhava'nI bhAvanAne sArthaka kare. gurunI sevA karavAne sAttvika gaurava mAne. emane koipaNa prakAranI asuvidhA na thAya tenuM dhyAna rAkhe. kahe che ke nAlaMdAmAM lagabhaga 1500 adhyApaka hatA. potAnA prabhAva, vidvatA, zIla ane pAMDitya mATe dUra dUra sudhI prasiddha hatA. AmAM nAgArjuna, vasubaMdhu, dharmapAla, zIlabhadra ati prasiddha hatA. eka hajAra vidvAna evA hatA ke 30 zAstronuM eka sAthe vivecana karI zake. guru ane ziSya banne eTaluM maryAdita, susaMghaTita ane Adarza jIvana vyatIta karatA hatA ke nAlaMdAnA 700 varSanA itihAsamAM eka paNa aparAdha noMghAyo hoya tevo dAkhalo nathI. nAlaMdAnA chAtra hovAnuM gaurava eziyAbharamAM Adara jagavatuM. gurukuLa paddhatinuM eka sUtra che 'ziSyApAye guerlanDa' aparAdha vidyArthIno hoya to paNa gunegAra zikSaka che. zikSaka ane vidyArthI vacce Aje prAcInakALamAM hato teTalo ghaniSTha saMbaMdha rahyo nathI. eTaluM ja nahIM, briTiza zikSaNa paddhatie je 'bhadravarga' ane 'Amavarga'nA bheda sarjya che, buddhijIvI ane zramajIvInA moTA asamAna vargo UbhA thayA che te prAcInakALamAM na hatA. kAraNa zramasAdhya svAvalaMbana ane sAmyayoga prAcIna bhAratIya zikSaNa praNAlInAM be phephasAM che. bIjuM eka kAraNa ke guru rAjaprAsAdamAM jaine bhaNAvatA nahIM. rAjaputro paNa rAjyasukhavaibhava visarI samAjanA sarvavarga sAthe nadI-nAva-saMyoga jema samabhAvathI rahetA. jo ke guru droNa ane ekalavya jevA apavAdonI sAme satyakAma jAbAla jevA gurukulanuM gaurava karatAM udAharaNo paNa che. gurukulonuM vAtAvaraNa atyaMta zuddha sAttvika jIvanathI otaprota hatuM. pAraspArika sneha, sahayoga, sevA, sahAnubhUti, samAdara, sadbhAvanA, satsaMkalpa, taMpasyA, jJAnArjana, vighArjana, AtmatyAga, sahiSNutA tathA vivekazIlatAthI bharyuMbhAdaryuM hatuM. AkhuM jIvana mukta prAkRtika vAtAvaraNamAM sakriya vyatIta thavAthI zarIramAM sphUrti ane daDhatA AvatI. upaniSadono maMtra che - sAdhu sthAt yuvA sAdhu svAt AziSTho baliSTho DhiSTho vA. kanyAo mATe judAM gurukuLo astitvamAM na hatAM chatAM gArgI, maitreyI, vizvavArA, lopAmudrA, dhoSA, AtreyI, kisA gautamI, sujAtA, anupamA, naMdA jevI aneka viduSIo vidyamAna hatI ja. AcAryapitA athavA pati strInA guru hatA. ziva-pArvatI, aja-indumatI, udayana-vAsavadattA enAM jvalaMta dRSTAMto che. keTalAka saMskRta paMDitoe 3 saha nAvavatu e upaniSadamaMtrane guru-ziSya saMbaMdha tarIke mUlavyo che. e zloka gururUpa pati ane priya ziSyArUpa patnInA saMdarbhamAM paNa mUlavI zakAya. tA. 16-5-97 prAcIna bhAratamAM gurunuM atyaMta mahattva ene brahmA- viSNu-maheza sadaza mAnyatA arpe che. guruo paNa aneka prakAranA che. smRtiomAM cAra prakAranA zikSakonuM varNana che. kulapati, AcArya, upAdhyAya ane guru, eka sAthe 10,000 vidyArthIne zIkhavanAra te kulapati. yajJayAgAdi ane vedopaniSado zIkhavanAra te AcArya. vedAMga zIkhavanAra te upAghyAya ane sAvAsa gurukulo calAvanAra te guru. caMdana jema najIkanA vRkSone suvAsita kare che tema kevaLa sAnnidhyathI ziSyane tAranAra guru. aMtaHkaraNanA dayAdravathI ziSyanI samunnati karanAra caMdraguru. arIsAmAM pratibiMba nihALIe tema kevaLa AtmadarzanathI brahmajJAnanI anubhUti karAvanAra te darpaNaguru. mumukSune karuNavANIthI divyajJAna denAra nAdanidhiguru. tIrthATana dvArA jJAnopadeza karanAra dhAtuvAdI guru. sparzamAtrathI divyajJAnAbhUti mahattva siddha karatAM AcArya zaMkara kahe che-pArasamaNi lohanuM sonAmAM karAvanAra pArasaguru. zatazlokomAM pArasa karatAMye gurunuM adakeruM rUpAMtara karI zake che paNa sonAne bIjo pArasamaNi nathI banAvI zakato rIte dIpathI dIpa prajvaLI zake che. jyAre jJAnadIpa samAguru ziSyamAMthI bIjA guru taiyAra karI zake che, jevI ApaNAmAM eka kahevata che-kUvAmAM hoya to havADAmAM Ave ne ? tema gurumAM sattva hoya to sAkSAtkAra thAya ne ? vinobAjI kahe che A to bhrAmaka vicAra che. enAthI to ziSya kUpamaMDUka ja rahI jAya. guru e kAMi kUvo nathI ane ziSya kAMi ghaDo nathI. guru to doraDuM che. pANI to kUvAmAM che ja. mAtra ene doraDAnI madadathI bahAra lAvavAnuM che. A saMdarbhamAM maharSi vizvAmitre rAmane kaheluM amaravAkya yAda Ave che - snAye tyAM 7 zikSaye arthAt he rAma ! saMskAro to tArAmAM bharyAM paDyA ja che, huM tane enuM kevaLa smaraNa karAvuM chuM, zikSaNa nathI Apato. yajJanI rakSA mATe vizvAmitra rAmalakSmaNane lai gayA ane apUrva zikSaNa rAmalakSmaNane sahaja maLyuM. A kathAnuM bIjuM eka tAtparya te guru thavA 'zikSaka' nAmanA svataMtra vyavasAyanI prAcInakALamAM vizvAmitrane kyAreya AvazyakatA paDI na hatI ane rAmalakSmaNane tame zuM karo cho ? ema pUchatAM 'bhaNIe chIe' evA uttaranI apekSA na hatI. rAma-lakSmaNa jJAnArjananI sakAma bhAvanA saha vizvAmitra sAthe gayA na hatA. zikSaNa eTale satsaMgati, sajjanonA sahavAsamAM rahevuM-eTale ja jIvananuM zikSaNa pAmavuM, ene mATe svataMtra zALA-koleja ke DIgrInI AvazyakatA nahotI. bhaNavuM ane bhaNAvavuM emanA jIvana sAthe sahaja vaNAi gayuM hatuM. guru paNa AjIvana vidyArthI che. guNono vikAsa karatA rahevAthI gurunA jIvanamAM paNa ApoApa jJAnanAM kiraNo prasaraze. guru eTale ja giti ajJAnam / ziSyane ziSTAcAra dvArA sadguNI banAvavo e gurunuM 52ma kartavya che to gurue paNa nItimaya jIvana vItAvavuM e gurunuM kartavya che. gurunuM vartana sadoSa hoya to vivekI ziSye ekAMtamAM nirbhikatAthI nirdeza karavo evuM bauddhAyananuM vacana che. pramAvanArAnAryastha buddhipUrva vA niyamAtimaM rahasi vApayet ane guru paNa dIkSAnta samAroha veLA ziSyane bodha detA - yAni asmA suparitAni tAni tvayopasthAni 1 no phtarALi / arthAt je je paNa paNa amArA sucarita che mAtra tenuM ja AcaraNa karavuM. saMskRtamAM AcArya zabdano artha che Apinoti arthAn athavA avirati AcAra Arayati tti AcArya arthAt sarva viSayonuM adhyayana kare, pote sAruM AcaraNa kare ane bIjA pAse je karAve che te AcArya. A prakAranA guru svataH siddha zikSaNanA kendrarUpa che. emanA aMtevAsI thai rahevuM tenuM nAma zikSaNa pAmavuM, vizvAmitranI satsaMgatimAM vizvamaitrInuM zikSaNa sahaja svAbhAvika sphure to vizvAmitranA vizvavidyAlayamAMthI Aje paNa rAma ane lakSmaNa jagatane maLI zake. mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka- zrI cImanalAla je. zAha - prakAzana sthaLa 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004, hiIna: 3820296 maNasthAna rilAyansa oNphaseTa prinTarsa 69 khaDiyA sTITa. muMbaI-400008 lesaraTAIpaseTiMga mAna. muMbaI-400 092
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa (50) + 80 aMkaH 60 Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 0 tA. 16-6-970 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabhuThTha vaLI 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989H50varSa000 vArSika lavAjama rU. 80000 taMtrI ramaNalAla cI. zAha | rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA tAjetaramAM muMbaimAM "The Legend of RamanAmano bhaMDAra bharyo che. AthI ja hajAro varSa thayAM rAmAyaNanI rAmakathA Aje rAmakathAno eka navatara nAprayoga thayo. jUnA vakhatamAM bhavAinA paNa eTalI ja jIvaMta ane eTalI ja tAjI rahI che. keTalAka prayogomAM gAma bahAra racavAmAM AvelAM dazyomAM samagra rAmakathAnAM A lakSaNone kAraNe ja prAcIna samayathI vartamAna samaya prekSakavarga bhavAInA vezanuM eka dazya joi, UbhA thaI bIjuM dazya jyAM sudhI jyAM jyAM e gaI tyAM tyAM vyApI gaI. samagra bhAratanA lokonA bhajavAtuM hoya tyAM javA jato. emAM dazyo tyAM ne tyAM ja rahetAM, haiyAmAM to e vaselI che, paraMtu bhArata bahAra, tibeTa, aphaghAnistAna, prekSakavarga pharato raheto. emAM AkAza, vRkSo, taLAva, DuMgara vagerenI turkastAna tathA pUrvamAM zrIlaMkA, brahmadeza, malAyA, sumAtrA, kaMboDiyA, kudaratI bhUmikA maLatI. paDadA vagere kRtrima dazyonI jarUra rahetI nahi. cIna, inDoneziyA vagere dezomAM paNa te vyApI gai hatI. Ama Adhunika thiyeTaramAM bhajavAtAM nATakomAM raMgamaMca para sajAvelAM dazyo sarvasvIkRtatA ane vyApakatA e rAmakathAnAM be moTAM lakSaNo che. badalAya che, paraMtu prekSakavarga enA e ja sthaLe hoya che. dazyo badalavA rAmakathAno to aneka daSTibiMduthI aneka rIte abhyAsa cAlato rahyo che mATe paNa vividha Adhunika tarakIbo yojAya che. "The Legend of ane cAlato raheze, kAraNa ke aneka zakyatAothI sabhara evo e Rama'mAM vizALa kudaratI jagyAmAM baMne bAju dazyo khullAmAM AkaragraMtha che. " sajAvIne rAkhelAM che. pAchaLa kudaratI AkAza che. prekSakagRha relavenA koIpaNa kathA janasamudAyamAM uttarottara prasaratI prasaratI AgaLa pATA jevA pATA upara khulluM bAMdheluM che. te AghuMpAchuM ke goLa pharatuM pharatuM vadhe tyAre emAMnAM keTalAMka kathAghaTakomAM jANatAM ane ajANatAM pheraphAra bhajavAnArA dazyanI sAme AvIne UbhuM rahe che. AmAM raMgamaMca nahi thAya e svAbhAvika che. rAmAyaNanI kathA samagra bhAratanI badhI paNa prekSakagRha pharatuM rahe che. Adhunika vaijJAnika sAdhano sAthe samagra bhASAomAM graMtharUpe avatarelI che. vaLI e kathA kahevAnI maukhika nATaka prekSakane AMjI de evI sarasa rIte bhajavAya che. rAmAyaNano A paraMparA paNa cAlu che. koi yuga evo nahi pasAra thayo hoya ke jyAre eka apUrva nATyaprayoga che. nATaka aMgrejImAM bhajavAya che eTale bhAratamAM koi ne koi kathAkAra dvArA rAmakathA na kahevAI hoya. kyAMka aMgrejI jANanAra prekSako ene ghaNI sArI rIte mANI zake che. A to e mATe sAta, nava ke vadhu divasanuM kathA pArAyaNa paNa yojAtuM rahe nATayaprayoga hiMdI ke anya bhASAmAM na thAya evuM nathI. kharekhara, jovA che. keTalAye kathAkAroe potAnAM ane lokonAM haiyAnuM e dvArA parivartana jevo A eka nATyaprayoga che. ' karyuM che ane karAvyuM che. jamAne jamAne asaMkhya lokoe sahAnubhUti ane paraMtu A nATakanI mane sauthI vadhAre sparzI gayelI vAta bIjI ja harSanAM AMsuM vahAvyAM che. che. A nUtana vizALa nATyaprayoganI parikalpanA eka muslima bhAratamAM vAlmIki rAmAyaNa uparAMta jaina paraMparAnI rAmakathA paNa birAdaranI che. zrI amIra 2jhA husaine rAmAyaNano abhyAsa karI, A jovA maLe che. vimalasUrikRta "pahemacariya"mAM tathA guNabhadrakRta nATakanA saMvAdo lakhI enuM sarasa digdarzana paNa pote ja karyuM che. nATaka 'uttaraparANa'mAM A kathA vistArathI ApelI che. bhAratanI judI judI bhajavatAM pAtro paNa mAtra hiMdu nahi, paNa sarva dharmanAM che. bhASAomAM ane kAzmIrathI kanyAkumArI sudhI judA judA pradezomAM vastutaH kalA jyAre enI UMcI sapATIe pahoMce che tyAre dharma emAM rAmakathA vize gujarAtImAM giragharakata, marAThImAM ekanAthakRta, hiMdImAM aMtarAyarUpa banato nathI. kalAne mAtra dharma ja nahi, koipaNa prakAranAM tulasIdAsakRta, tamilamAM kaMbanakRta ema ghaNI mahattvanI kRtio lakhAI sAmAjika, Arthika, rAjakIya, zaikSaNika ItyAdi baMdhano naDatAM nathI. che. e darekano nAmollekha karavAnuM atre zakya nathI, kAraNa ke enI yAdI Art has no frontiers ema eTalA mATe ja kahevAya che. briTana ane ghaNI moTI che. jarmanInA yuddha vakhate paNa zeksapiyaranAM nATakono abhyAsa jarmana bhArata bahAranA ghaNA dezomAM rAmakathA TheTha prAcInakALathI prasarelI vidvAno karatA hatA. bhArata ane pAkistAna vaccenA yuddha vakhate paNa che. enI savigata chaNAvaTakhristI mizanarI phAdhara DaoN. buddhee potAnA ravIndranAthanAM gIto pAkistAnamAM gavAtAM hatAM. rAjakIya kakSAe graMthamAM karI che. ahIM atyaMta saMkSepamAM tenuM avalokana karIzuM. vaimanasya ane sAMskRtika kakSAe saMvAditatAnAM AvAM to ghaNAM tibeTamAM rAmakathA udAharaNo ApI zakAya. - tibeTamAM je rAmakathA pracalita che tenA upara vAlmIkinA rAmAyaNa paraMtu e badhAMnI paNa caDI jAya evAM lakSaNo rAmakathAmAM rahelAM karatAM jaina paraMparAne rAmAyaNano prabhAva vizeSa jaNAya che. enI che. rAmakathAmAM keTakeTalI ghaTanAomAM rahelAM mAnavIya spaMdano evAM che kathAno AraMbha rAvaNanA jIvanathI thAya che ane aMte rAma ane sItAnA ke je saune sparzI jAya. keTakeTalI ghaTanAomAM jANe ApaNI potAnI, milanamAM kathAnI pUrNAhuti thAya che. parivAranI ke samAjanI ja saMvedanAo anubhavAtI hoya evuM lAge che. tibeTamAM pracalita rAmakathA pramANe dazaratha rAjAne mAtra be ja rANI. eTale ja rAmAyaNamAM sarvasvIkRta saMvedanAono, tattvono, vicArono hatIH (1) jayeSThA ane (2) kaniSThA. emAM bhagavAna viSNu kaniSThA relI bIja saMvedanAo anAja ApaNI potAnA pAnA AraMbharAva
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-97 rANInA kuMvara "rAmana' tarIke avatAra dhAraNa kare che. rAmana nA janma brahmA rAvaNane AjJA kare che ke e rAmane sItA pAchI soMpI devI. pachI jayeSThAnI kukhe lakSmaNa traNa divasa pachI janme che. tibeTanA paraMtu rAvaNa sItA rAmane soMpato nathI eTale potAnI AjJAno bhaMga rAmAyaNa pramANe sItAte rAvaNanI dIkarI che. paraMtu potAne tyAM janmelI thatAM brahmA rAvaNane zApa Ape che. A dIkarI bhaviSyamAM potAnA vadhanI nimitta banaze evI AgAhI ' "rAmakiyenanuM bhAratIya daSTie eka nabaLuM pAsuM e che ke emAM sAMbhaLatAM rAvaNa eno tyAga karAve che. e bALakI bhAratanA kheDUtonA hanumAnajIne strIlaMpaTa tarIke cItaravAmAM AvyA che. vaLI hanumAnajI hAthamAM Ave che. teo e tejasvI bAlikAne uchere che ane enuM nAma gupta rIte rAvaNa pAse jaI enA pakSe rahI rAmanI sAme yuddha karavAnI lIlAvatI rAkhavAmAM Ave che. enuM apara nAma "jItA" (sItA) darakhAsta mUke che ane enA badalAmAM saMpatti ane strIonI mAgaNI pADavAmAM Ave che. ' ' , ' kare che. yuddhamAM rAvaNanA mRtyu pachI te maMdodarI sAthe paNa saMbaMdha bAMdhe - tibeTanA rAmAyaNa pramANe sarakhI uMmaranA be bhAIo rAma ane che ane bIjI strIo sAthe paNa praNayakrIDA kare che. Ama lakSmaNamAMthI kone rAjya soMpavuM enI samasyA dazaratha AgaLa upasthita "rAmakiyena'mAM hanumAnajInA pAtrane ghaNuM halakuM cItaravAmAM AvyuM che. thAya che, kAraNa ke lakSmaNa jyeSThA rANIno putra che. A jhaghaDAne kAraNe "rAmajAtaka*-siyAmamAM soLamA saikAmAM "rAmajAtaka' nAmano rAmasvecchAe gAdIno asvIkAra karI vanavAsasvIkAre che. vanavAsamAM rAmakathA vize samartha graMtha lakhAyo che. emAM rAma ane rAvaNa te kAkAjatAM pahelAM sItAnA pAlaka pitAnA anurodhathI rAma sItA sAthe lagna kAkAnA dIkarA che. lakSmaNa ane zAntA eka ja mAtAnA saMtAno che. kare che. paraMtu teo jyAM rAjadhAnI ayodhyAne choDIne nagara bahAra AmAM rAmane bahupatnIvALA batAvyA che. vanavAsa daramiyAna sItAnI azokavATikAmAM Ave che tyAM ja rAvaNa sItAnuM haraNa karI jAya che. zodha karavA nIkaLe che tyAre rAma sugrIvanI bahena sAthe tathA vAlInI tibeTanA rAmAyaNa pramANe vAlI ane sugrIva vacce thayelA svaMdva yuddha vidhavA sAthe lagna kare che. vaLI sItA sAthe rAmanAM lagna thayAM te vakhate, baMne bhAIo ekasarakhA dekhAtA hovAthI sugrIvane oLakhavA pahelAMnI patnIthI rAmane cAra putro hatA. e putro paNa rAvaNa sAmenA mATe enA pUMchaDe darpaNa bAMdhavAmAM Ave che. yuddhamAM rAma sAthe joDAya che. tibeTanA rAmAyaNa pramANe lava ane kuzano janma thayA pachI rAma "rAmajAtaka' nAma sUcave che tema bauddha jAtakakathA anusAra graMtha sItAno tyAga kare che. lakhAyo che. eTale emAM rAma te buddha, lakSmaNa te AnaMda, dazaratha te turkastAnamAM rAmAyaNa zuddhodana, sItA te bhikSuNI uppalavaNA, rAvaNa te devadatta tarIke prAcIna kALamAM hiMdu, jaina ane bauddha e traNe paraMparAnA batAvAyAM che. e rIte hiMdu rAmakathAne bauddha rAmakathA tarIke varNavAI dharmapravAho, islAma dharma haju udayamAM Avyo nahoto tyAre, che. jamInamArge AgaLa vadhatAM vadhatAM TheTha aphaghAnistAna, turkastAna sudhI siMhAlI rAmAyaNa pahoMcyA hatA. aphaghAnistAnamAM vizALa bauddha guphA che e enI eka rAvaNanI bhUmi zrIlaMkAmAM rAmakathA naM hoya ema bane ja nahi. moTI sAbitI che. jaina purANomAM paNa e pradezamAM munio vicaratA siMhaladvIpa zrIlaMkAmAM "siMhalI rAmAyaNa' pracalita hatuM. emAM rAvaNa hovAno ullekha maLe che. rAmakathA e rIte turkastAna sudhI pahoMcelI che. vize pramANamAM alpa ullekha Ave che. emAM laMkAdahana hanumAna dvArA turkastAnanuM rAmAyaNa "khAtenI rAmAyaNa' tarIke jANItuM che. enI kathA naMhi paNa vAlI dvArA batAvAyuM che ane vAlI sItAne rAma pAse laI upara tibeTanA rAmAyaNano tathA bhAratanA bauddha dharmano vizeSa prabhAva Ave che. paDelo che. ' ' ', - " bahmadezamAM rAmakathA khAtenI rAmAyaNamAM paNa dazaratha rAjAne be ja putro rAma ane brahmadezamAM rAmAyaNanI kathA sIdhI bhAratamAMthI javAne badale lakSmaNa batAvAyA che. satA te rAvaNanI dIkarI che. rAma ane lakSmaNa siyAma dvArA pahoMcI che. kAraNa ke DuMgaro ane gADha jaMgalomAMthI brahmadeza vanavAsa mATe nIkaLe che te samaya daramiyAna baMnenA sItA sAthe vivAha sIghA pahoMcavAno mArga tyAre nahoto. dariyAI mArge zrIlaMkA ane thAya che, e A rAmAyaNanI eka vicitratA che. vizeSataH malAyA dvArA siyAma pahoMcavAnuM jeTaluM saheluM hatuM teTaluM A rAmAyaNamAM rAmakathAno AraMbha kaMIka judI ja rIte thAya che. jamInamArge brahmadeza pahoMcavAnuM saraLa nahotuM. aDhAramAM saikAmAM dharmapracArArthe nIkaLelA zAkyamuni bhagavAna buddha potAnA vyAkhyAnamAM brahmadezanA rAjAe siyAmanA rAjya upara caDAI karIne je keTalAka yuddha rAmanI kathA kahe che. A rIte rAmakathAnI zarUAta thAya che. A kedIo brahmadezamAM laI Avelo te yuddhakedIoe rAmAyaNanI kathA rAmAyaNamAM keTalIka ghaTanA vAlmIki rAmAyaNa pramANe che ane keTalIka uparathI nATakanA prayogo karyA hatA. e rIte brahmadezamAM rAmakathA ghaTanAmAM rAma ane parazurAmanI kathAnI seLabheLa thayelI jaNAya che. pracalita banI hatI. brahmadezanA pUto, nAmanA kavie e vakhate "rAmayAgana' nAmanA sarasa kAvyanI racanA karI hatI. tyArathI rAmakathA - siyAmamAM rAmakathAno ghaNo moTo prabhAva prAcInakALathI paDelo tyAM vadhu pracalita banI hatI. rAmakathA parathI taiyAra thayelAM nATako ke che. miyAmamAM janA vakhatamAM ayodhyA nAmanI nagarI hatI ane enA je tyAM "pAma-khe' nAmathI oLakhAya che te ghaNAM lokapriya che. rAjAo rAma pahelo, rAma bIjo ema rAmanA nAmadhArI hatA. abhinetAo rAma, rAvaNa, vagere rAmAyaNanAM pAtronAM mahorAM nATaka miyAmamAM bauddha dharmano pracAra thayA pachI baMdhAyelAM keTalAMka bauddha karatI vakhate paheratAM. paraMtu te mahorAM paheratAM pahelAM enI pUjAvidhi maMdiromAM paNa bahAranA bhAgamAM dIvAlomAM rAmakathA citrAMkita karatI, baudazanI rAmakathA upara siyAmanI rAmakathA 'rAma-kara"no karavAmAM AvI che. ghaNo badho prabhAva hovAthI te ene ja anusare che. - siyAmamAM mukhyatve be rAmakathA pracalita che. (1) rAma-kiyena ane jAvAmAM rAmakathA (2) rAmajAtaka. pesiphika mahAsAgaramAM bhAratanI najIka AvelA TApuomAM rAmakiyena vAlmIki rAmAyaNane anusare che. ema chatAM enA upara zrIlaMkA, malAyA, sumAtrA ane jAvA mukhya che. tyAM prAcIna samayathI kaMboDiyAnA "rAma-keara'nI tathA jAvAnA "sairi-rAma"nI keTalIka bhAratIya saMskRtino pracAra-prasAra thayelo hato. jAvA ane anya sthaLe asara jovA maLe che. "cama-kiyena'mAM keTalAka prasaMgo bhinna che ane hiMdu maMdiro AvelAM che ane emAM dIvAlo para rAmAyaNanI kathAnAM keTalAka navA che. jema ke vibhISaNanI putrI beMjAyA, rAmane bhramamAM citro doravAmAM AvyAM hatAM, jemAMnAM ghaNAM Aje paNa surakSita che. nAkhavA mATe sItAnuM rUpa dhAraNa karI nadImAM mRtadeha tarIke tare che; jAvAnI rAmakathA upara vAlmIki rAmAyaNano prabhAva mukhya che. setubaMdhanuM kAma cAlu thAya che te vakhate rAvaNa rAma pAse jai yuddha na prAcIna rAmakathAno jAvAno bAramI sadIno graMtha te "kAkAvina karavA vinaMtI kare che; rAvaNa brahmA pAse jaI rAmanI viruddha phariyAda kare rAmAyaNa' che. enA upara saMskRta bhaddIkAvya'no ghaNo moTo prabhAva che tyAre brahmA rAma-sItAne bolAvI sAcI vAta jANe che ane te pachI paDelo che. emAM zabarInA pUrvabhavanuM vRttAnta, jaTAyu dvArA sItAnI siyAmAM makathAno ghaNo moTo prabhArI ane enA che. siyAmamAM to rAma bIjo ema nathI keTalAMka bauddha sasarA pradezanI rAmaka
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-97 prabuddha jIvana pAna sudhI eka vIMTI ApavI, mAchalIo dvArA setubhaMjanano prayAsa, indrajita sAthe mUrzita thai jAya che. tyAre rAma ene khoLAmAM laI sAMtvana Ape che. enI sAta patnIonuM paNa yuddhamAM laDavA javuM vagere ghaTanAo enI jAgRta thayelI sItA jANe che ke A tarakaTa karavAmAM AvyuM che tyAre te vizeSatA che. - rAmane bahu Thapako Ape che. jAvAmAM arvAcIna yugamAM paNa rAmakathAnI lokapriyatA rahelI che. cInamAM rAmakathA hikAyata serirAma', "seratakAMDa', 'hikAyata mahArAja rAvaNa' vagere bhArata ane cIna vacce dariyAI mArge paraspara saMparka rAmakathA vizenA jANItA graMtho che. emAM "sarirAma' vadhu lokapriya che. prAcInakALathI cAlato hato. bauddha dharmanA pracAra pachI, vizeSataH rAjA avaciIna kALanI A kRtio upara musalamAna saMskRtinI asara paDelI kaniSkanA vakhatamAM bauddha dharmano pracAra cIna, koriyA, jApAna sudhI che. emAM rAvaNane durAcAra mATe enA pitA dezanikAlanI sajA kare che. pahoMcyo hato, "mahAvabhASA' nAmanA eka bauddha dharmagraMthamAM vAlmIki eTale rAvaNa siMhaladvIpa pahoMcI, tapazcaryA karI allAha pAsethI rAmAyaNanI kathA varNavAI che. e rIte e graMtha dvArA cInamAM paNa devaloka, nAgaloka, pAtALaloka ane pRthvIloka ema cAra loka para rAmakathA pracalita banI hatI. taduparAMta prAcInakALanA prakhyAta cInI rAjyAdhikAra meLave che ane cAre lokanI eka eka kanyA sAthe lagna kare musAphara hyuena sAMga bhAratanI yAtrA karIne cIna pAchA pharyA tyAre sAthe che. e darekathI ene eka eka putra thAya che. "sarirAma' pramANe dazarathane vAlmIki rAmAyaNanI nakala paNa lai gayA hatA ane tyAM emaNe eno be ja rANIo che ane putro cAra che. tathA eka putrI zAntA che. A cInI bhASAmAM anuvAda karyo hato. uparAMta paNa emAM ghaNI badhI ghaTanAo judI che ane keTalAMka nAmo paNa soLamA-sattaramA saikAmAM rAmAyaNanA anuvAdo arabI-phArasIerirAma' uparathI pAtAnI rAmakathA', "seratakAMDa' vagere mA AX mAM paNa thayA che. bagadAdanA hAruna ala-razIde bhAratIya paMDitone racanAo thayelI che. rokIne rAmAyaNano anuvAda arabI bhASAmAM karAvyo hato. akabara bAdazAhe abdula kAdara badaunI pAse rAmAyaNano phArasImAM anuvAda kaMboDiyAmAM rAmakathA karAvyo hato. kaMboDiyAnI jUnI rAjadhAnI te aMkoravATa. tyAM 11mIthI 12mI madhyakALamAM yuropamAM sAmAnya janatAmAM rAmAyaNanI kathA khAsa sadImAM eka vizALa maMdira bAMdhavAmAM AvyuM hatuM. enI dIvAlo upara rAmAyaNa, mahAbhArata ane harivaMzanI kathAo citrAMkita karavAmAM macAvata nAha hoya, paraMtu sALamA-settaramAM sakAthI yuropanA jarmana, AvI hatI. kaMboDiyAnI khera bhASAmAM "reAma-kera' (arthAta rAmanI phrenca, aMgrejI vagere ghaNI bhASAomAM enA anuvAdo thayA che ane , yazagAthA) nAmanuM rAmAyaNa lakhAyuM che. tenI khaMDita hastaprata maLe che. vikAsa anA upara vivitha daSTikoNathI vivecano karyA che. e eTale keTaloka bhAga emAM nathI. enI kathAnI zarUAta vizvAmitranA badhAMnA nAmonI yAdI ghaNI moTI che. yajJathI thAya che. vizvAmitranA A yajJamAM eka asura kAgaDA rUpe trAsa Ama, rAmakathA e mAtra bhAratIya sAMskRtika vAraso nathI, vizva Ape che eTale ene mAravA vizvAmitra rAmalakSmaNane bANa Ape che. samastanI e mUDI che. rAmakathAmAM evuM devI tattva che ke jeNe ene hajAro reAma-keramAM sItA janakarAjAnI dattakaputrI che. rAme sItAnA karelA varSothI jIvaMta rAkhelI che ane jIvaMta rAkhaze. tyAga pachIte vAlmIkinA AzramamAM rahe che ane pratijJA le che ke rAmanA rAmakathAnA Adhunika nATakamAM prekSako sthaLAMtara kare che. tevI rIte maya pachI aMtyerikriyA vakhate ja te ayodhyA pAchI pharaze. paraMtu khoTI rAmakathA AgaLa prajAnI peDhIo kAlAntara karatI raheze, paNa rAmakathA citA taiyAra karAvI rAma, hanumAna dvArA sItAne saMdezo mokalAve che. cAluM ane cAlu ja haze. ethI sItA ayodhyA Ave che ane citA najIka jatAM jatAM vilApa karatI ramaNalAla cI. zAha uparAMta paNa e che ane putro cAra che. sarirAma sAthe lagna kare camakathA pracahika varNavAI che. OMAM che. 21 badhI ghaTanAo sudhI putrI zA che ane vI te alakSmaNane bApesa Ama cAlI moTI che kahevatomAM nArI || DaoN. raNajita paTela (anAmI) vizvanI koIpaNa bhASA kahevato vinAnI hoya te sAva asaMbhavita thy name is Woman' kahyuM tyAre Fidelity thy name is che. kAraNa ke kahevato e anekavidha prakati dharAvatI aneka vyaktionA man...evuM adhyAhAra rAkhyuM nathI ! jagatanA badhA ja sAhityamAM, saMsAranA bahuvidha saMkula anubhavono arka hoya che. paraMparAthI bogha ke vArtA ke kathAnA saMdarbha pramANe puruSa ke strInI prazaMsA ke niMdA thatI daSTAMta svarUpe saMcita thayeluM mAnavajAtinuM anubhavagamya jJAna ke jovAmAM Ave che. madhyakAlIna sAhityanI vAta karIe to strI-niMdA DahApaNa kahevatonA mAdhyama dvArA sAmAnya svarUpe, sacoTa rIte vyakta mATe zAmaLane anekoe doSa dIdho che, kintu zAmaLane potAne thatuM hoya che. mAnavajAtinA A majhiyArA vArasAno viniyoga zikSita strIonI niMdA karavI hatI evuM mAnavuM jarA vadhAre paDatuM lAge che... karatAM alpazikSitavarga ke abhaNa anubhavI saMsArI vizeSa karato jovA balka ene anyAya karanAra paNa lAge che; jo ke zAmaLa enI maLe che. mArAM sAva abhaNa dAdI, koIpaNa vAtanA samarthana ke virodhamAM "naMdabatrIsImAM A bAbatamAM potAnI mAnyatA nIcenI paMktiomAM pathArtha kahevatono upayoga karI emanA vidhAnane Azcaryajanaka rIte rajU kare cheHasarakAraka banAvatAM. anekono anubhava AthI judo nahIM ja hoya! "che koIka ja evI nArIo strI, nArI e AdyAzakti che. sAMkhyavAdIonI vicArasaraNI narTI sahu ko sarakhI." anusAra puruSa ane prakRtinA yoge karI A saMsAranI utpatti ane ane zAmaLa ene "nArI tuM nArAyaNI' temaja "nArI narakanI sthiti zakya banI che. e AdyAzaktimAM eka adabhuta ne vilakSaNa khANa' ema beu rIte oLakhAve che te AgaLa darzAvyuM tema paraMparA tattva che je kSaNekSaNe saratA jatA A saMsArane yathAzakya sthiratA bakSe temaja prasaMgAnurUpa varNanane anusarIne che ema lAge che. zAmaLe kadAca che. kAlidAsanA abhijJAna zAkuMtala nATakamAM rAjA duSyanta zakuMtalAne potAnA jamAnAmAM strI-viSayaka je abhiprAya hoya teno paDagho paNa upAlaMbharUpe kahe che tema, puruSanI tulanAe nArImAM azikSitapaTutvanI pADyo hoya! zrI navalarAma jagannAtha trivedIne, zA mATe strI-niMdAmAM, mAtrA pramANamAM jhAjhI hoya che-karuNA, mAdava, sevA ne mAdhuryanA guNo purogAmI jaina sAdhuonA lakhANanI javAbadArI lAge che, paNa A paNa enAmAM sahaja hoya che. putrI, bhaginI, preyasI, patnI, gRhiNI, abhiprAya savAMgI satya tarIke svIkArI zakAya tema nathI. hA jaina sAdhu jananI ema aneka svarUpe saMsAranI A raMgabhUmi upara ene bhAga kavioe saMyamano mahimA gAvA nArInI mAyAnI prabaLatAnuM bhajavavo paDe che. Ane kAraNe ene aMgenI ghaNI badhI kahevato prazaMsA Alekhana avazya karyuM che. saM. 1821mAM racAyelI zAmaLanI chellI ke niMdarUpe pracAramAM AvI che. vizva kavi zeksapiyare jyAre "Frally manAtI kRti "suDAbahoterI' saMskRta "zuksaptati'nI ThIka ThIka asara
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-97. jhIle che. zAmaLe A kRti lakhI ja na hota to sAruM ema narmadane lAgeluM tyAM jAya che. vahune mATe kahevAya che ke "UbhI AvI ne ADI jAya ke ne eka Adhunika vidvAnane e kRti bALI nAkhavA jevI lAgelIJpaNa "AvI ghATaDiye ne jAya ThAThaDiye'. Ama to hiMdu nArInI vaphAdArIne pUrNa tapAsa karavAmAM Ave to, te samaye pracalita strIcaritra ane bhavya aMjali ApatI e kahevata che, paNa Aje enI vAstavikatA rahI nArIniMdAnI aneka vArtAonAM mULa "kathAsaritsAgara' ane lAgatI nathI. bIjavarane lagatI A kahevata paNa enuM purANuM mUlya paMcataMtra'mAM maLI Ave. "arabarAtrio', bokeziyokata gumAvI beThI cheH paMthavara bhAMge hADa, bIjavara laDAve lADa'. AjakAla ukemerona', bAljhAkanI Dola sTorIjha", "jahAMdArazAhanI vArtA paMthavara ke bIjavarane hADa bhAMgavA ke lADa laDAvavA sAthe jhAjhI nisbata vageremAM, zAmaLa karatAM paNa vadhAre AgaLa jAya evI vArtAo kyAM nathI ! vidhavA mATenI A kahevatanI vAstavikatA paNa keTalI? 'rAMDyAM nathI? I eTale hAtha page haLavAM thayAM ne dhaNInAM oziyALAM maTyAM'. keTalIka nArI-prazasti ane nArI-niMdAmAM Adarza ane vAstavikatAnuM kahevatoe, kALanA sapATA khamIne paNa potAnuM varcasva TakAvI rAkhyuM mizraNa jovAmAM Ave che. eka bAju, yatra nAryastu pUjyanta ramatte tatra che. dA. ta. "buDhAne bAyaDI paraNAvavIne maDAMne mIMDhaLa bAMdhavA athavA devatA eTale ke jyAM nArInuM pUjana thAya che-sanmAna thAya che tyAM devono "paraNyA karatAM nAno bApa e to kayA janamanA pApa?" "bIbI thAya vAsa hoya che ema manAya che, to bIjI bAju "Dhora, camAra, pazu aura mIyAM joga, mIyAM thAya ghorUrajoga !' "juvAna vahune buddo lADo eno nArI, ye saba tADana ke adhikArInI varavI vAta thAya che, eka bAju roja uThIne bhavADo !' e ja rIte mAtRtvanA gauravane ujAgara karatI nArInaranuM nUra, nArI jaganuM mAna, nArIthI naranipaje, dhruva, pralAda kahevatoe paNa potAnuM sthAna TakAvI rAkhyuM che. dA.ta. "jene ghera pAraNuM, samAna gavAya che, to bIjI bAju DahApaNa to ye bAyaDInuM, ajavALI tenuM zobhe bAraNuM' ke "lIMbaDInI chAyA samAna chAyA nahIMne mA samAna to ye rAta, bhaNela to ye bhAminI, bhaNI-gaNI DahApaNabharI Akhara mAyA nahIM ke "bApa te bApa, mA te mA', ke "khaDasalIne tApasa ne mA strInI jAta, jevI lokoktio sAMbhaLavA maLe che. eka bAju "dhIraja, vinAno bApa ke "ghaNuM khavaDAvI thoDuM kahe te mA' ke 'mAne pAno caDe dharma, mitra, aru nArI, ApattikALa parakhIe cArI manAya che, to bIjAne na caDe... vagere vagere. keTalIka kahevato vaLI arthAntaranyAsI bIjI bAju "vevANanI jaNI te kuMbhAranI ghaDI", "vahu mUI te UMdaraDI satya samAna hoya che. dA.ta. mUI" jevI hINI vicAraNA cAle che. eka bAju, gRhiNI saciva sakhI "zItala, pAtala, jJAnagata, alpahAra aroSa, mitra: priya ziSyA lalita kalAvidhau jevI unnata bhAvanA gavAI che, to eTalA guNa na hoya to strImAM moTA doSa" bIjI bAju, "maLe cAra boDI, killA nAkhe toDI', "cAra maLe coTalA vALI UThe oTalA", "aphINano baMdhANI ne bAyaDIno eka svabhAva', "satI nAra, bhoriMga maNi, zUrA zaraNAgata, "bAyaDInA peTamAM chokaruM rahe paNa vAta rahe nahIM', "vRddhA nArI karapI ghana ne kesarI mUcha, mUe jAya para hAtha." pativratA', "trAMbA pittaLanAM ThAma abhaDAya nahIM, mATInuM hAlluM | mArI eka vidyArthinInA kuTuMbamAM zyAma kanyA AvI to kahe abhaDAya", "sAsare samAya nahIM, piyaramAM koi cahAya nahIM', "dIkarI "rAyaNanA TopalAmAM jAMbu paDyuM!' dahejanI bAbatamAM varapakSanI vadhu sAsare sArI. mAla vecyo sAro', "camaka hajAro varSa pANImAM rahe paNa paDatI apekSAne udezIne kahe "bakarInI lIMDIe Topalo na bharAya ene Aga jAya ja nahIM", "dIkariyALuM gharane boraDiyALuM khetara beu sarakhAM to hAthInAM lIMDAM khape'. -- nArI-viSayaka AvI AvI mAnyatAo lokamAnasamAM ghara karI nArI-niMdA ke prazasti-viSayaka keTalIka kahevato to dezakALa ane beThI che ! AdarzanI vAta karatAM nArIne gRhanI lakSmI, gharanuM DhAMkaNa, paristhitinA pariNAmarUpe pracalita thayelI hoya che. keTalIka kahevato ratnanI khANa, gharano pradhAna, pRthvInuM bhUSaNa, gRhadIpikA, kuLavaMzanI nArInI purAtana prakRti sAthe saMkaLAyelI hoya che. AdikALathI nArI vRddhi karanAra Adyazakti, yajJayAjJAdi ane vivAhamAM jenI upasthiti rahasyamayI rahelI che. nArInA jIvanamAM Avegano je Ubharo jovAmAM anivArya gaNAya evI maMgalamUrti gaNavAmAM AvI che to vyavahAramAM Ave che tene kavivara ravIndranAtha TAgora " tarkathI para' gaNe che..."te duhitA bhalIna eka, peTe patharo paDyo, sApano bhAro, ghoke nAra pAdharI prayojana pramANe vidhipUrvakakhodelA jaLAzaya jevo nathI. tejharaNA jevo jevI uktio sAMbhaLavA maLe che. meM AgaLa "paMcataMtranI vAta karI che, jenuM kAraNa tenA adaitaka rahasyamAM raheluM hoya che'...e pralayano temAM to nArIne mATe niMdArUpe je kahevAyuM che, e hada vaTAvI jAya tevuM Avega vizvaprakRtinI praNayalIlA jevo, vAvAjhoDA jevo, dAvAnaLa cheH "saMzayonuM cakra, avinayonuM bhavana, sAhasonuM nagara, doSonuM jevo Akasmika ane AtmaghAtI hoya che.' nArI viSayaka ghaNI badhI nivAsasthAna, seMkaDo kapaTothI bhareluM avizvAsanuM kSetra, moTAnarapuMgavo kahevato uparyukta prakRti-nirbhara hovA saMbhava che. Aje pRthvImAM badhe vaDe paNa muzkelIthI grahaNa karI zakAya evuM tathA sarva mAyAonA ja strIo gharano uMbare oLaMgIne vizvanA khullA AMgaNAmAM AvIne karaMDiyArUpa, amRtathI mizrita thayeluM jANe viSa hoya evuM strIrUpIyaMtra UbhI che. temanA uparathI kevaLa ghUmaTo khasI gayo che eTaluM ja nahIM dharmano nAza karavA mATe A lokamAM koNe saryuM haze ! ajita, sAhasa, paNa manano ghUmaTo paNa khasavA mAMDyo che. paristhitinA A palaTA sAthe kapaTa, mUrkhatA, atilobhIpaNuM, apavitratA ane nirdayatA e purANI kahevato lapaTI paDavAnI ane navI kahevato pracAramAM strIonA svAbhAvika doSo che. lekhaka puruSa na hota ne vAta AvavAnI. rAjanItinI na hota to saMbhava che ke A prakAranI mAnyatA ane enI I. sa. 1922mAM "Azrama-bhajanAvali'nAM bhajanonuM cayana abhivyaktimAM ATalI badhI kaTutA ne ugratA-utkaTatA na hota ! karatAM pU. bApue nArI-gaurava mATe A prakAranI cIvaTa rAkhelI. uttararAmacarita' ane "abhijJAnazAkuMtala' bhavabhUti ane "bhajanAvalikA vikAsamAM kAkA sAheba lakhe cheH "vairAgya kA upadeza kAlidAsane badale koi strI-nATakakAre lakhyAM hota to sItA ane karane ke lie, strI-jAtikI nindA karanevAle koi bhajana hoM, to te zakatalAnuM caritra-nirUpaNa kayA prakAranuM thayuM hota? vyAsajInI zakuMtalA bhI hamAre kAma ke nahIM hai.' ane kAlidAsanI zakuMtalAnI tulanA karanArane A hakIkata saheje vinobAe sAcuM ja kahyuM che ke, bhagavAna kRSaNa pachI bahenomAM samajAze.. zakti jagADanAra ane emanAmAM AzA rAkhanAra bApu ja hatA.' nijI AjakAla keTalIka kahevatoe potAnuM artha-gaurava ke hakIkata- maryAdAone atikramI kALanA prabhAvane parAsta karI, baheno nUtana varcasva gumAvyuM che ema lAge che. dA. ta. dIkarIne gAya, dore tyAM prasthAna dvArA prazasti-nirbhara kahevato sarjavAnI AzAne phaLIbhUta kare jAya...AjakAlanI dIkarIo dore tyAM jatI nathI, emane pasaMda paDe evI zubhecchAo.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta. 16-6-97 . prabuddha jIvana kendra sarakAranA bajeTa aMge thoDuMka - vI. Ara. ghelANI ka kendra sarakAramAM yunAiTeDa phranTanA rAjamAM zrI pI. cidambarame varSa 1997-98 mATe rajU karelA bajeTanAM vakhANa khUba thayAM. bhAjape pote agAu sUcavelA, sudhArAo pAchA kheMcI lIdhA. DAberIoe paNa sudhArA mATe vAto karI, paNa dabANa karyuM nahi. deve gauDAnI jagyAe sattAsthAne birAjelA vaDApradhAna zrI gujarAle sAmAnya mANasane nyAya maLe tevI rIte pote badhuM karI chUTaze tevI jAherAta karI, paNa hakIkatamAM lokasabhAnA koipaNa pakSanA koipaNa sabhye ke pachI dezanA khyAtanAma vakIlo ke jeo rAjakAraNamAM nathI temaNe jAheramAM evo Agraha na rAkhyo ke jyAre rUpiyAnI kiMmatamAM ghaTADo thayo che tyAre vArSika rUA. 40,000/-nI AvakanI jagyAe ochAmAM ochA rUA. 50,000/thI rUA. 60,000/- sudhInI Avaka karamukta (Tax Free) hovI ja joie. A bAbatamAM be mata hoi na zake. Ama karavAthI sarakAranI AvakamAM keTalo pharaka paDavAno hato ? kharekhara to kaMi ja nahIM. chatAM kara bharanArAonI saMkhyA ghaTavI na joie evI nItine kAraNe rU|. 40,000/-nI Avaka sudhI ja karamuktinI maryAdA cAlu rAkhavAmAM AvI. paraMtu Avo Agraha taddana geravyAjabI ane taddana avAstavika che, kemake ATalI AvakamAM sAmAnya karadAtA jyAre potAnA kuTuMbanuM gujarAna karavA mATe paNa lAcAra hoya tyAre tenI pAsethI sarakAra TekSa kai rIte mAMgI zake ? sAmAnya mANasa bhale mare, paNa sarakArane kaMi ne kaMi TekSa to bhare ja evI nIti kaThora gaNAya. TekSa jo teo na bhare pote kAyadAnI cuMgAlamAM phasAi jAya che. sarakArI ophisarothI DaratA rahevuM paDe che. sAmAnya mANasane thatA A anyAya sAme koipaNa pakSanA nAnI rakamanI karacorI karanAra pakaDAya tene kaDaka sajA karavI ane moTI karacorI karI kALA nANAMno bhaMDAra bhego karanArAo mATe dara be-pAMca varSe temanA kALA ghananI zuddhi mATenI sastI ane saraLa yojanA karavI te dezanA dareka nANAM-pradhAnanI majabUrIthI adA karAtI pharaja/dharma che ema samajIne ja sAmAnya janatAe UMDA AghAta sAthe jIvavAnuM che. khUbInI vAta to e che ke sarakArane AMkha ADe kAna' karavAnI kuTeva paDI gayela che ane temAM sIdhI ke ADakatarI rIte sAtha ApanAra arthazAstrIo-salAhakAroe 'khALe kUcA ane daravAjA mokaLA' jevo ghATa Ubho karyo che. dAkhalA tarIke bhADAnI (pAghaDInI) jagyA kALA nANAM rokavAnuM sAdhana banI cUkI che ane temAM koi pramANika vyaktine potAnI jarUriyAta ane pasaMdagI mujabanI jagyA potAnA raheNAMka ke dhaMdhA mATe levI hoya to teNe pharajiyAta pAghaDI mATenI moTI rakamanuM to netAe ke koi svataMtra umedavAre lokasabhAmAM ke rAjyasabhAmAM virodha...kALAM nANAMnuM sarjana karavuM anivArya thai paDe che ane pAghaDInI rakama uThAvyo nathI. tethI to ema lAge che ke jANe badhA ja daMbhI na hoya | meLavanAra vyakti paNa pramANika rIte TekSa bharavA rAjI hoya to paNa te tema karI zakatI nathI ane pariNAme kALAM nANAMnuM pharajiyAta sarjana thato rahe che. A vAta sa2kA2thI ajANa to nathI ja. chatAM te aMge dareka thAya che ane tenA vyavahAramAM kALAM nANAMno guNAkara thaI satata vadhAro rAjyonA bhADA niyamonA kAyadAmAM jarUrI pheraphAra karI bhADAnI jagyAnI bAbatamAM anivArya rIte moTA pramANamAM thatuM kALA-nANAMnuM sarjana rokavA ATalA varSomAM koI sarakAre Thosa kadama uThAvela nathI. kaMi rIte bharI zake teno javAba hAlanA nANAM-pradhAne paNa prajAne AvA saMjogomAM karadAtAne pramANika rIte TekSa bharavo hoya to paNa te ApavAno rahyo. hakIkatamAM daMbha choDI ane kharI rIte hAlanA dareka rAjyamAM renTa-ekTamAM, bAkI badhI jogavAio yathAvat rAkhI, 'pAghaDI levI-devI te guno nathI' evI vAstavika jogavAi kendra sarakAre potAnI vaga vAparI Ameja karAvI devI joie, jethI bhADUtone rakSaNa tenuM te ja maLatuM rahe ane kALAM nANAMnI jagyAe sapheda nANAMno vyavahAra bhADAnI jagyAnI bAbatamAM paNa anivArya bane. hakIkatamAM nAnA-nAnA karadAtAonI saMkhyA vadhAravAthI temanI phAIla saMbhALavA pAchaLa, vartamAna moMghavArIne dhyAnamAM letAM, thatuM mALakhAkIya kharca ja temanI pAsethI vasUla thatA TekSa karatAM vadhu thAya che. chatAM nAnA karadAtAone pramANika thai TekSa samayasara bharI devAnI salAha mATe chApAomAM, TI.vI. upara tathA jAheramAM nagArA pITavAmAM khUba kharca sarakAra karyA kare che. A kharcano hisAba paNa lagAvIe to te AvA nAnA karadAtAo pAsethI meLavavA dhArelA TekSanI rakama karatAM ghaNo ja vadhu sAbita thaze. paNa kone paDI che? bhaNelA varganA nokariyAta mANasonA to pagAramAMthI ja inkamaTekSa, prophezanala TekSa vagere kapAta thaine ja temane bAkInI rakama maLe che. to bAkI rahyo bhazelo ke abhaNa varga ke jeo pherI ke majUrI-dhaMdho karI peTiyuM raLatA hoya che. basa, A lokone atyArathI sArI Teva pADo. thoDo to thoDo paNa sarakArane dara varase TekSa bhare ane sarakArane copaDe karadAtA tarIke nAma noMdhAve eTale bhayo bhayo! bIjI bAju karoDo rUpiyAnA kaubhAMDakAro mATe tathA apramANika karadAtAo mATe lagabhaga dara pAMca varSe ochA dare TekSa bha2vAnI chUTa ApatI yojanAo sarakAra karyA kare che. AvI yojanAo dara vakhate 'A chellI taka che' ema jaNAvI apramANika karadAtAone sarakAra madadarUpa thAya che. A rIte pharI pharIne thatI yojanAo kharekhara to gerabaMdhAraNIya TharI zake tema che, paNa te mATe koi khyAtanAma vakIla ke netA AgaLa AvavA joie. paNa koi AvatA nathI e eka kamanasIbInI vAta che. suprIma korTanA koi nyAyapriya nyAyAdhIza AvI yojanA mATe 'Suo-Motto' eTale ke koi nAgarikanI phariyAdanI rAha joyA sivAya potAnI meLe sarakArane A bAbata noTisa mokalAvI, jarUrI sUnavaNI karI zake che. paNa koi sAmAnya prajAne nyAya apAvavA AgaLa AvatuM nathI. badhAne potAno svArtha hoya che. dezanA rASTrapati ke jeo kAyadAzAstrI paNa che teo jo kharekhara nyAyapriya hoya to temaNe nANAM-kharaDAne saMmati ApatAM pahelAM uparokta bAbato aMge sAmAnya mANasane nyAya maLe te mATe potAnI vaga-sattAno upayoga karavo joie. jarUra lAge to sarakAra sAthe masalata karI uparokta bAbato aMge vaTahukama bahAra pADI potAnI sattAno sad upayoga karI zake che. alabatta, A vakhatanA bajeTamAM karaverAnA dara ochA karyA tethI moTI saMkhyAmAM karadAtAo pramANikapaNe kara bharavA prerAze ane sarakArane ekaMdare vadhu rakamanI karaprApti sahelAithI thaze e gaNatrImAM ghaNuM vajuda che ane AvuM vAstavika samajadArIbharyuM pagaluM bharavA mATe hAlanA nANAMpradhAna kharekhara dhanyavAdane pAtra che. i
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-1-97 mUDane sudhArI de evI duniyA D gulAba deDhiyA dara varSe zALA taraphathI amane navAM pAThya pustako maphata maLatAM. to kyAreka AnaMda paNa kyAM kahI zakAya che ! kavine jAtane sudhAravAmAM rasa gAmaDAgAmamAM A moTI vAta hatI. navI copaDI hAthamAM Ave tyAre paheluM che. tethI to kahe che, bahArano nahi, tAro pAko duzmana krodha che, je tArA kAma huM ene ghI lauM chuM. kAgaLa ane zAhInI gaMdha mANavI game che. copaDIne cittamAM vase che. tene tyajI deje. ghaNI ghaDIomAMthI ghaDIbhara samaya paNa pAne pAne AMkha vismayabhera vihare te pahelAM huM TeravAM pheravI lauM chuM. navA bhalAImAM jAya tene mahAlakSmI-moTI mirAta samajaje, krodha chUTayo to tuM paNa. kAgaLano sparza paNa mane game che. pAThya pustakomAMthI baghAM to nahi, paNa chUTyo. gujarAtInI copaDI ame bhaNavAmAM Ave te pahelAM ja AgotarI vAMcI letA. kavinI zodha AnaMda che. nijI AnaMda che. vArtA, kavitAke nibaMdha bhaNavA mATe vAMcavA paDe ane vAMcavA khAtara vAMcIe "rahe unmatta svAnaMde kharuM e sukha mAnI le, e vacce to nokarI ane sarjana jeTalo taphAvata che. piye to zrI prabhunA premano pyAlo bharI leje." pAThyapustakanI kavitAo amAre gokhavI nahotI paDatI. e to ekAda jIvananI lIlIsUkI janAra, anubhave ghaDAnAra Tharela mAnavI kahI zake, be varSa agAuthI ja amArA kAnamAM toraNa bAMdhI jatI. moTA bhAI bahena kaTu vANI suNe jo koinI, vANI mIThI kaheje; parAi mUrkhatA kAje mukhe nA ke paDozanA koi vaDerA mitra rAgathI kavitA gAtA. amane e kAvyo kaMThastha jhera tuM leje.' kaTu bolanAra to abudha che, bhoLo che. te kaDavI vANI nA thai jatAM. aMtakaDI ramavAmAM paNa e ja kavitAo khapa AvatI. uccArato. vANImAM ane jIvanamAM kaTutA na Ave e khAsa jovA jevI kavitAno artha pUrepUro nahotA samajatA. Aje paNa hajI kyAM pUro sAvadhAnI che. kavi mAnavavRtti, mAnavamana ane mAnava vyavahArane kevI samajAyo che !) rAgano pheMpha anubhavatAM, rAga ke layanI paNa khabara nahotI. nikaTatAthI nihALe che ! zALAmAM paNa kavitAo bahu samajAvavAmAM nahotI AvatI. mAtra kaMThastha ama vidyArthIone ghaNI vAra vicAra-vistAra karavA pUchAtI e paMkti hoya eTaluM ja zikSaka mAgatA. gujarAta vidyApITha vAcanamALAmAM kAvyo to have kahevata jevI pracalita thai gai che. devanAgarI lipimAM chapAtAM. hindI zIkhavAmAM e lAbha maLI jato. "are prArabdha to gheluM rahe che dUra mAge to, bacapaNamAM bheTI gayelI ghaNI kavitAo priya che, judA judA kAraNosara na mAge doDatuM Ave ne vizvAse kadI raheje." ane koIpaNa kAraNa vagara, eka gamatI kavitA kahuM to bAlAzaMkara bhAgyane najara sAme doDatuM ramatuM haDI kADhatuM dekhAyuM che. prArabdha caMcaLa kaMthAriyAnI jANItI gajhala "gujAre je zire tAre' hajI yAda che. eno mAdaka che. e buddhipUrvaka nathI vartatuM. eno koI kAyado ke niyama ApaNane nathI laya kAnamAM hajI salAmata che. keTakeTalA ghoMghATa, kolAhala ane citkAronI samajAto. bhAgya kone phaLe, kone naDe e koNa jANI zake? enI pAse laoNjika vacce thoDAka managamatA dhvani kamULamAM rahe che. e kAnanAM AbhUSaNa che. nathI athavA ene samajavA ApaNI pAse laoNjika nathI. tethI to kahe che, tuM kavitAnI upara "bhujaMgI' ema lakheluM hatuM, paNa tyAre chaMdanI gatAgama enI pAchaLa na doDato. prArabdha ane pataMgiyAnI rAzi eka ja che. ene nahotI. kAvyanI saraLatA, vedhakatA ane geyatA kizoramana para jAdu karatI pakaDavA jaIza to chaTakI jaze. zAMta rahIzato khabhe AvI besI jaze. kavie hatI. e kAmaNa hajI osaryo nathI. prArabdhane gheluM kahI, nAdAna samajI mApha karI dIdhuM che. - kavi sAva sIdhI vAta kare che. kahone mukhamukha kahe che. kavi bhAvaka sAthe koi sAdhupuruSa kahI zake evI paMkti che. vAta karatA hoya evuM lAge che. vaDIlazAhI Dhabe nahi, UMcA Asane besIne rahI nirmohI zAMtithI rahe e sukha moTuM che, nahi, paNa aMgata AtmIya mitranI Dhabe khabhe hAtha mUkIne. jagata bAjIgarInAM te badhAM chalbala javA deje." pahelI paMkti prathama paMktimAM bese evI che. anAsakta thavuM duSkara che. moha e mUcha che, bhrama che, mamatva tyajI gujAre je zire tAre jagatano nAtha te sTeje, zAMtithI rahevAmAM sukha che. kavine khabara che ke jagatamAM jAdugara jevI gaNyuM je pyAruM pyArAe, ati pyAruM gaNI leje. hAthacAlAkI, jIbhacAlAkI ghaNuM cAle che. e chaLakapaTa samULagA tajI devAnAM ApanAra ane lenAra anya koI nathI. duzmana nathI. prabhu ja che. ene che. gamyuM te kharuM. A vAta samajAya tyAre duHkha, viyoga, saMtApa e svarUpe nathI chellI be kaDI ame vidyArthIo UMcA avAje uccAratA, kahone rahetAM. virodha pote ja zamI jAya che. jagatanA kanvono tApa nathI raheto. lalakAratA. kavitA kone mATe lakhavI e prazna kavine nathI. prabhunA guNagAna koi mAnasazAstrI samajAve evI paMkti che. gAI kAvyamALA banAvI prabhune arpaNa karI devI, prabhunI pyArI grIvAmAM, duniyAnI jUThI vANInuM duHkha kone bhogavanAnuM nahi AvyuM hoya? kavi premathI AropI devI. kahe che. e tAtA tIra jevA zabdone dilamAM pravezavA ja nahi deto. tArA kavine potAnA zabda mATe pUrNa zraddhA che. tethI ja kavi potAne kavirAjA. aMtaramAM je AnaMda che te tAro che. e mUlyavAna che. ene ocho thavA na deto. kahI zake che. "kavi rAjA thayo zI che pachI pIDA tane kAMi? nijAnaMde haMmezAM. pelI jaThI vANI AvI raheze. nyAya-anyAyanA cakkaramAM nA paDato. haMmezAM 'bAla mastImAM majA leje.' kavitva maLyuM pachI koI pIDA pIDA nathI rahetI. nyAya ja thAya che evuM nathI. thayelA saMtApane pAcho vALI zakAto nathI. eTale sarjananuM varadAna e to brahmAnaMda sahodara AnaMda samAna che. nijAnaMdathI sadA, kavi kahe che, "jagata kAjI banIne tuM vahorI nA pADI leje.'' mastImAM majA Upaje. A mastI ananya che. aMtare DokiyuM karyAnI mastI che. jagatakAjI-jagatanA janarala menejara banavAnI tAre jarUra nathI. pArakI jagatanA aTapaTA vyavahArothI duHkhI thavAnuM choDI daI jAtanA sukhamAM majA. paMcAta karavA jatAM pIDA to tane thavAnI. levI. sukha bahAra nathI. bahAra che te sukha nathI tenI pratIti ahIM che. jagatanA kAcanA yaMtre-dUrabIna ke sUkSmadarzaka yaMtrathI vastu dUra ke najIka, sArI kavitA kadI jUnI thatI nathI. kavitAnI kasoTI e che ke aMtarane moTI ke nAnI dekhAze. jagatanA sAdhanothI yathArtha nahi dekhAya. tArI e keTalI spa che.bodha hoya toya zuM? majA Ave che ne? bhAvakane potAnI mAnyatAnA camAthI paNa yathArtha nahi dekhAya. mATe sArA ke naThArAthI dUra nA hoya evI pati thAya che ne pachI BtA zAnI raheje, asaMga raheje. kaDavAza, apamAna, saMpAta, dveSa, vivAda, vikhavAda, sva sAthe saMvAda karAve, potAnI rUbarU karI de evuM A kAvya che. "bAla' anyAya vagereno bhoga banyA bAda e mAnasika trAsathI cheTe rahevAmAM ja sAra hA upanAma paNa jANe bAlaka jevI nirdoSatA, mugdhatA ane saraLatAnuM pratIka zAMtipUrvaka saMtoSathI ane nirmaLa cite raheje. tArA dilamAM je duHkha ke AnaMda che te koIne nahi kaheto. kavi bAhya jagatanA udhAmAthI kyAreka ema lAge ke Aje jarAka mUDa ThIka nathI. to "gujAre je zire. tAre moTethI gAjo. tamane saMbhaLAya e svare. rAga to yAda che ne! nijAnaMda, AMtarajagatane bacAvavA kahe che. ahIM ApaNane kavi rAjendra zAhanuM 3 AvI maLaze. bolIe nA kaMI' ane jhaveracaMda meghANInuM "ekalo' kAvya yAda Ave. to cAlo, moTethI gAIe. "gujAre je zire tAre..." kavi pharI pharIne kahe che, dilanI vAta dilamAM ja rahevA deje.duHkha ane AnaMda banne tArAM che. dilamAM rAkhaje. ghaNI vAra duHkha kahevA jevuM nathI hotuM, che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-97 prabuddha jIvana kavitAnI sarjanaprakriyA D candrazaMkara bhaTTa avyAkhyeya hovA chatAM kavitAne vyAkhyAbaddha karavAnA prayatno, aneka bhAratIya ane pAzcAtya kAvyamImAMsakoe karyA che. tema chatAM te to tenAthI dazAMgula 52 rahI che. tenI sarvAMze saMpUrNa vyAkhyA maLatI nathI. je vyAkhyAbaddha thai zakatI nathI tenI sarjanaprakriyAno tyAga levo te tenAthI paNa kaparuM kArya che. kaparuM hovA chatAM te prakriyAne pAmavAnI mathAmaNa ghaNAe karI che. mAro A prayatna paNa eka mathAmaNa che. akaLa ane sUkSma evI sarjananI prakriyA vize alaukikatAthI mAMDI bauddhikatA sudhInA abhiprAyo maLe che. paraMtu koi eka abhiprAyathI kavitAnA sarjananI prakriyAno saMpUrNa khulAso maLato nathI. tenuM kAraNa ApatAM byUsTara gIjhalIna (Brewster Ghiselin) kahe che kavitA in the dark of mind-mananA UMDA ajJAta pradezamAM svarUpa dhAraNa karatI hoya che. A ajJAta pradeza eTale creative silenceno pradeza. te kahe che tema : 'The creative process and the creative work arise from unconscious depths.' eTale ke sarjanAtmaka prakriyA ane sarjanakarmano udgama ajJAta UMDANanI sarjanAtmaka zAntimAMcreative silencemAM-thAya che. eTale kahI zakAya ke kavitAnA UgamanAM UMDANa atalAnta hoya che. bAhya jagatanA koi uddIpanathI kavinA sarjaka cittamAM-creative consciousnessmAM-sarjanano pariskaMda UThatAM sarjana prakriyAnI gatino prAraMbha thAya che. A prakriyA gahana, akaLa ane sUkSmAtisUkSma hoya che. AgaLa kahyuM te creative silencemAM-cittanI sarjanAtmaka zAntimAM sarjanaprakriyAnI je gati ajJAMta rIte sAhajikatAthI thAya che te pAmavI azakyavat che. kavi pote paNa tene sAdyaMta ane saMpUrNa spaSTa pAmI zakato nathI. kAvyanI racanAprakriyA jema jema AgaLa gati karatI jAya tema tema tenuM svarUpa UghaDatuM jAya che. pAMca lalita kalAomAM upAdAnanI dRSTie saMgItane zuddha, vyavadhAnarahita kalA gaNI zakAya; kAraNa ke tenuM upAdAna artharahita nizcita svarUpano kevaLa svara che. kavitA tenI anya zaktine kAraNe uccattama kalA gaNAya che te barobara che; paraMtu tene tenA upAdAna zabdanA arthanuM amuka aMze vyavadhAna rahe che. kavitAnA zabdano koSagata artha abhidhArtha-bhAvakane prathama pakaDe che. teM arthathI AgaLa, lAkSaNika ane vyaMjita artha ApaNe vicArIe chIe tyAre paNa te artha, abhidhArthathI taddana mukta hoto nathI te ApaNe jANIe chIe. saMgItane arthanuM AvuM vyavadhAna naDatuM nathI. A dRSTie tene zuddha kalA kahI zakAya. kavitAnI sarjanaprakriyAne koi sUtramAM bAMdhI zakAtI nathI. te zabdAtIta che-brahmA sarjita akhila brahmAMDanA jevI kavitA to sarjaka kavinI aMdaranI koi viziSTa cidAvasthAnuM prAkaTya che. enuM zabdaprAkaTya kai koTinuM-kakSAnuM che te abhyAsanuM juduM kSetra che. kavitAno unmeSa kai paLe, kevI rIte, kayA svarUpe, kayA chaMdolayamAM thaze te kahI zakAya nahIM. kavi pote paNa te kahI zake nahIM. hA, kAvyasarjana pUruM thAya te pachI te tenI racanAnI keTalIka bAhya vigatonI vAta karI zake kharo. paraMtu tenI sarjanaprakriyAnI AMtarika gati vize bhAgye ja kaMi kahI zake. tethI e svIkAravuM paDe ke sarjananI akaLa prakriyAno tAga levo muzkela che. zAstrIya saMgItanA gAyaka ane kavinAM dRSTAMtathI Ano vicAra ka2vAthI A vAta sugama rIte samajI zakAze. zAstrIya saMgItano gAyaka koi rAga gAtAM je svarAvali bahelAvI rAganI je svarasRSTi sarje che tene vize temane pUchIe ke A svarAvali kevI rIte saMyojAi, to teo kadAca eTaluM kahI zake ke cittamAM svaronI je gati thai te pragaTa thai. e gati e ja rIte kema thai teno khulAso te ApI zakato nathI. te eTaluM kahI zake ke aMtaramAM te rAganA svarono saMvAda gatizIla thato hoya che. te saMvAdanA sAtatyamAM te rAganA svaro sahaja gatie vahetA thAya che, ane dhvaninuM mAdhurya relAya che. enuM koi gaNita ke vyAkaraNa na hoya. A ja rAga bIjI vakhata gAuM to svarAvalinuM svarUpa nirALuM hoya. dareka vakhate nAvInya hoya che, paNa saMvAditA to rahe ja. A saMvAditA saMgIta kalAno prANa che. A badhuM kahevA chatAM te tenI AMtarika sarjanaprakriyAnI gatividhi vize to kazuM kahI zakato nathI. kavitAnI sarjanaprakriyA paNa AvI akaLa hoi te alaukika gaNAya che. temAM ja kAvyano vismaya che, ane ApaNe jANIe chIe ke kAvya vismayanuM puSpa che. vismayanA kAvyapuSpa vize kavi paNa potAnI kRtinI kAvyapaMktio, padasaMyojana, chaMdolaya, kalpana-pratIka ane alaMkAra vize khulAso nathI ApI zakato. bhAvaka pRththakaraNa, arthAnvaya karI tArkika khulAso kare to te ja ekamAtra khulAso che ema na bane. bIjo bhAvaka koI bIjo khulAso paNa Ape, ane baMne khulAsA yogya paNa hoi zake. eTaluM ja nahIM, kavine visamaya pamADe tevA ane sarasa, sparzakSama, mArmika khulAsA hoi zake. A ja kAvyanI zaktinuM Azcarya che. dareka vAcane kaMika navA rahasyasparzano anubhava paNa thAya. eTale ja kavitA nitya nUtana rahe che. balake nitya nUtana ane navonmeSazAlinI rahe te ja ucca koTinI kavitA ane tyAre ja tenI sarjanaprakriyAne adbhuta kahI zakAya. 'jhaLahaLa jyota udyota ravikoTamAM hemanI kora jyAM nIsare tole; kAvyanI AvI nigUDha sarjanaprakriyA saMdarbhe narasiMhane pUchIe ke, saccidAnaMda Ananda krIDA kare sonAnA pAraNA mAMhI jhUle.' e Cosmic-citrabiMba kevI rIte racAyuM ? enI raNakatI padAvali ane rahasyamaya ane divyatAne sparzatuM-teno sparza karAvatuM vaizvikakAvyasaMgItathI Anandavibhora karatI paMktionI racanA kevI rIte karI ? te zo khulAso kare ! 'zaradapUnama'mAM nhAnAlAlane candramAM premanuM ane kAntane e ja candramAM izvaranA kRpALu netranuM darzana thayuM. candra to eno e ja che. A bhinnatAno AdhAra kavinI cidAvasthA che. tAtparya e ke bAhya sRSTinA uddIpana ke AlaMbanane AdhAre kavitAnI sarjanaprakriyAno tAga lai zakAto nathI. badho AdhAra preraNAnA pariskaMdathI sarjakanI je cidAvasthA thAya che tenI gatividhi para che. A gatividhi para kavino keTalo kAbU haze te kahevuM muzkela che. A gatividhi sarjake sarjake ane kAvye kAvye bhinna rahevAnI. A ja kavitAnI alaukikatA ane teno vismaya che. kavitAnI AvI alaukikatA ane tenA vismayane kAraNe kadAca bhavabhUtie tene AtmAnI amRta kalA ane umAzaMkare tene AtmAnI mAtRbhASA kahI haze. Ano marma e thAya ke jema AtmAne agamaagocara, sanAtana, avinAzI, anirvacanIya ane anubhUta kahyo che, te guNo ciraMtana kAvyane paNa lAgu pADI zakAya. AtmA buddhithI samajavAno nathI, caitanyathI anubhavavAno che, tema kAvya paNa tenA zabdArthane AdhAre buddhithI mAtra samajavA-samajAvavAnuM nathI, te to AgaLa vadhI anubhavavAnuM che. tenuM kAraNa ApatAM e. i. hAusamena kahe che 'Meaning is of intellect, Poetry is not .' AthI kahI zakAya ke, kavitA zabdanA viniyogathI racAya che tema chatAM, te zabdanA abhidhArtha, lakSyArtha ane vyaMgyArthathI para, buddhinA kSetrathI AgaLa vadhI bhAvanI anubhUtimAM rahelI che. te vivaraNa, arthaghaTanathI na pamAya. te to bhAvacaitanyamAM anubhavavAnI hoya che. kAvya anubhUta thAya tyAre -
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'prabuddha jIvana tA. 16-6-97. ja, brahmAnaMda sahodara gaNAto teno AnaMda anubhavI zakAya. AvI kalpanottha hoya te anivArya che, anivArya eTalA mATe ke bhAvaka evI AtmAnI amRta kalA ke AtmAnI mAtRbhASA kahI zakAya tevI kavitA kalpanavaMtacetanavaMta vANI dvArA ja kAvyanI anubhUtinI sRSTimAM tadurUpa siddha thavI te kavinuM sadabhAgya gaNAya. te kaparuM kArya che. kavikarma saheluM thai zake che, ane bhAvanA saundarya vizvamAM ekarUpa thaI Anandavibhora nathI. mATe to ciraMtana kavitA durlabha che. cetanAnI UMDAmAM UMDI zuddha thAya che. eTale ke anubhUti ane vANI ekarUpa thAya tyAre ja uttama anubhUti vinA ane tajanya spaSTa darzana vinA ane parA vANI vinA, kavitA sarjAya ane Avo alaukika bhAvAnubhAva thAya. je kavitA A parakoTinI kavitA siddha na thAya te na ja thAya. A daSTie bhASAnuM siddha na karI zake te kAvya lekhe arthahIna che, eliyaTa yogya ja kahe cheH mAdhyama kaparuM ane kasoTIrUpa che. tethI sTIphana spenDarane "The "If we are not moved, it is as poetry meaningless." making of a poem'mAM kahevuM paDyuM : 'words are an rasika sahRdaya bhAvakane bhAvanI rasAnubhUtimAM ekAkAra karI halAvIextremely difficultimedium to use'. zabdamAM ghaNI zakti che, DolAvI de tevI kavitA mATe eliyaTa lakhe che: "The experience paNa sarjaka cetanAnA sparza vinA te zakti prakaTa thatI nathI. zabdanuM of a poem is the experience of a moment and of a mAdhyama keTaluM kaparuM che teno kavine anubhava thAya che. samucita ane lifetime.' AnA daSTAMta tarIke narasiMhanAM keTalAMka prabhAtiyAM-pado, sarjanAtmaka zaktithI cetanavaMta banelA zabda mATe kavine kaMI keTaluMya ThAkoranuM bhaNakArA', ane kAntanuM "sAgara ane zazI' gaNAvI zakAya. tapavuM paDe che. mATe ja kAvyasarjananI yAtrAne vikaTa gaNAvatAM sTIphana bIjAM udAharaNa paNa maLe. AvI "lifetime" anubhUtinI kavitAne spenDara kahe che: "A poem is a terrible journey, a painful trIjA netranI prasAdIrUpa kavitA kahI zakAya. effon of concentrating the imagination.' kalpanA upara AvI kavitA bhAratIya kAvyazAstramAM jene pratibhA kahe che tenA ekAgratA lAvavI e kaSTadAyakayatnache. mATe tenA sarjananI yAtrAvikaTa vinA zakya nathI. pratibhA izvaradatta che. tenA vinA anya hetu nirarthaka che. zabdanA kaparA mAdhyamathI sarjananI vikaTa pAtro dvArA kAvya siddha bane te savidita che. A daSTie kavi janme che e mAnyatA pracalita karavA spenDara pAMca AvazyakatAo darzAve che. (1) concentration banI che. AvI mAnyatA amuka aMze pazcimamAM paNa pracalita che. (ekAgratA). (2) Inspiration(preraNA), (3) Memory.(smRti, vAlerIe A matabalanuM kahyuM : "dhUnI lIne DonI-Une Ligne (4) Faith (zraddhA), ane (5) song (saMgIta). A pAMca Donnee." ekAda paMkti Izvara bakSe che. kadAca A Izvaradatta paMkti AvazyakatAone sarjananI prakriyA samajavA mATe saMkSepathI samajavI AkhA kAvyanuM kendra hoya che. bAkInI paMktio to, kudaratadatta paMktinA jarUrI che. prathama ekAgratA, zyAmadeva tene samAdhi kahe che. A samAdhi saMdarbhamAM ane tenA bhAvajagatanA saMvAdamAM kavie zodhI levAnI hoya koI yogInI nathI hotI; paraMtu kalpanA ane anubhUti sAthenI che. ThAkore paNa AvuM ja kahyuM che ke: "eka vaso preraNA ane navANuM vasA ekAgratA che. e anubhUtimAM kavinI sarjakazakti sAthe tenuM citta prayatna hoya che. A rIte vicArIe to kahI zakAya ke kavitA e preraNA ekarUpa, tadasvarUpa thAya te ekAgratA ke samAdhi. A ekAgratAthI ane prayatnanuM sahiyAruM sarjana che. ahIM samajavAnuM e che ke prayatna paNa kavicittamAM anubhUtino marma UghaDe. preraNAno jhabakAra kAvyasarjananuM yaMtravata parizrama na hovo joie; paraMtu sarjaka cetanA zabda zabda ane bIja sopAna che. A jhabakAramAM kavi anubhUtinuM svarUpa spaSTa jue paMktie paMktimAM evI ghabakatI hovI joie ke te prayatna na lAge. che. trIjuM sopAna smRti e rIte samajI zakAya ke kavinA cittano ajJAta prayatnanI sAhajikatA evI hovI joIe ke kITsa kahe che tema, "jhADane pradeza anubhavathI sabhara hovo joIe. temAMthI anubhUtine zabdarUpa parNa Ave ema kavine kavitA AvavI joie'. bhAva saMvedananI pAmavA mATe. je koI anubhava, anubhUtinI abhivyakti mATe anubhUti sAthenI ekAgratA vinA prayatnamAM AvI sAhajikatA na samacita hoya teno te sarjanakarmamAM viniyoga kare che. yuga kahe che : Ave. Avo prayatna e ja kavinI sAdhanAA sAdhanA vize kuttaka kavizittanA ajJAta pradezamAM kAvyasarjana mATe upayogamAM levA mATe sAro prakAza pADyo che. te lakhe che : anubhavanI sAmagrIno gaMjAvara khajAno hovo joie-jo e potAnAM pratibhAyAM tatkAlollikhitena kenacit parispandena thoDAM amathAM phuraNone zabda dvArA prAka ApavA mAgato hoya." cothA sopAna zraddhA vize samajavAnuM e che ke A zraddhA amuka deva-devI, parisphurantaH padArthAH prakRtaprastAvasamucitena dharma-saMpradAya, rAjakIya ke sAmAjika mAnyatAomAM zraddhA hovI joie kenacit utkarSeNa vA samAcchAditasvabhAvAH santo ema nahIM. kavinI zraddhA anubhUtimAM, sarjanakarmamAM, zabda ane vivakSAvidheyatvenAbhidheyatApadavIm avatarantaH abhivyaktimAM hoya ema samajavAnuM che. chelluM pAMcamuM sopAna song, tathAvidhavizeSapratipAdanasamarthena abhidhAnena saMgItanI je vAta che te kavitAne gAvAnI ke tene bahArathI apAtA saMgItanI vAta nathI, paraMtu kavitAnA potAnA aMtargata saMgItanI vAta abhidhIyamAnAH cetanacamatkAritAma Apadyante / che. zabdalaya, chaMdolaya ane varNadhvanithI kavitAnuM je AMtarika saMgIta A vAkyano TUMkANamAM sAmAnya artha e che ke, pratibhAmAM te samaye kavitAmAM Ave che te saMgIta. kavitAnuM A saMgIta, je anubhUtino (eTale ke sarjanakarmanI avasthA samaye) koi parispaMdathI phuratA bAhya eka aMtargata ane avibhAjya gatizIla aMza che, te bhAvakanA cittane padArtho, temanA sva-rUpane samAcchAdita karI de che. (DhAMkI de che), ane tanmaya karI anubhUtino saMpUrNa anubhava karAve che. kavitAnI kavine jenI vivekSA hoya che, eTale ke sarjana mATe je apekSita hoya anubhUtino Avo saMpUrNa anubhava, chaMdolaya ityAdi dvArA pragaTa thatA che) te svarUpe, te prakAranA viziSTa bhAvanA pratipAdana mATe, samartha tenA aMtargata saMgIta vinA apUrNa rahe che. kavitAnA A saMgItanuM cetanazaktithI ramaNIyatAne pAme che. sArAMza e ke kavinI pratibhAmAM mahattva darzAvatAM umAzaMkare kaheluM che ke "kavitA kAnanI kaLA che' te UThelA koIka cetanavaMta parispaMdane lIdhe bAhya jagatanA padArthonuM mULa kAnathI vAMcavAnI che. mAlArmee paNa A daSTie arthane badale zabdanA svarUpa DhaMkAi jAya che. te bahAra che tevA ne tevA kaviSTimAM rahevA varNadhvanine vizeSa mahattva ApyuM. pAmatA nathI. kavi jagatanA viSayone vizeSa bhAve grahaNa kare che. sarjana ' prakriyAnuM A paheluM sopAna che. vizeSa bhAve grahaNa karelA viSayone kavitAnA aMtargata saMgItano kALo, tene zabdanuM je vyavadhAna naDe kavi pratibhAnA unmeSanA prakAzamAM, kaho ke koika alaukika parispaMdane che tene dUra karavAmAM paNa hoI zake. A vyavaghAnane atikrakhyA vinA lIdhe mArmikatAthI jue che. ane te ramaNIya vAphamaya mUrtirUpe pratyakSa uttama kAvya zakya nathI. tene atikramI javA vANI paNa, kavitAnI jema thAya che. A bIjuM sopAna che. te pratyakSa vAmaya rUpanA prAkaTra mATe
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-97 prabuddha jIvana kavi pAse zabdasAmarthya hovuM jarUrI che. A trIjuM sopAna che. ahIM eka che ke sarjanaprakriyAmAM tenuM keTaluM mahattva che. vaLI yAmadeva arthane vAta spaSTa samajavI joie ke bAhya jagatamAMthI amuka grahaNa karyuM eTale samajavAne badale jovAnI je vAta kare che te, kAvya samajavAne badale kAvyakRtinuM kalAsvarUpa avazya sarjAze evo kAryakAraNa saMbaMdha sarjana anubhavavAnuM che te daSTie sUcaka che. artha joi zakAto nathI, te to prakriyAmAM hoto nathI. jagatanA viSayonA marma preraNAnA prakAzamAM samajI zakAya che. Ama chatAM zyAmadeva ane jovAnI je vAta kare che viziSTa bhAvasvarUpe pratyakSa thAya to ja kAvyasarjana zakya bane. te teno marma e ke zabdArthanI pAranuM je bhAvajagata kAvyamAM nihita hoya uparAMta te viSayonA, saundaryamaMDita kAvyakalAkRtinA sarjana mATe, che tene samajavAnuM nahIM paNa jovAnuM, arthAtu anubhavavAnuM hoya che, kavimAM rUpaghAyinI zakti anivArya che. eTalA mATe ke rUpadAyinI kAraNa jovuM eTale ja anubhavavuM. bhAvaka mATe A zakya bane che jyAre zakti, vizeSa bhAve grahaNa karelA viSayonA teNe joyelA viziSTa bhAvanuM, AgaLa kahyuM te rUpavidhAyinI zakti dvArA pratyakSIkaraNa thAya. bhAvasvarUpa ane marma, bhAvakane pratyakSa thAya tevuM vADamaya rUpa ApI A rIte pratyakSIkaraNanI prakriyAno sarjanakarma ane bhAvanA sAthe meLa zake. AmAM bIjI be zaktio paNa kArya kare che. eka to joyelA marmanA bese che. A pratyakSIkaraNanI prakriyAmAM alaMkAra, kalpana-pratIka ityAdi svarUpanI spaSTa parakha ane bIjI tenI saundaryAnUbhUti. umAzaMkare prayojAtAM hoya che. A badhA kAvyakasaba kavitAnAM bahiraMga hotAM nathI. kavitAmAM saundaryano mahimA darzAvatAM gAyuM saundaryo pI, ujharaNa AnandavaIne kahyuM che: 'teSAM vadivAsvamuM kAvyanI sarjanaprakriyA gAze pachI Apa meLe'. A prakriyA taMtotaMta thAya tyAre alaukika sAthe kalpanAnI je gati thAya che te ja kalpanAthI A badho kasaba paNa sarjanAtmaka sparzathI cetanavaMta banelA zabdathI dhabakatI jIvaMta, saundarya kAvyamAM, tenA sarjananI sAthe sAthe sarjana pAmI temAM ekarUpa thai, teno nirmiti rUpa kalAkRti sarjAya. AvI kRti jabhAvakanA cittane jhaLAMhaLAM aMtargata aMza bane che. eTale ApaNe jene Poetic Devices kahIe karI tenA bhAvavizvamAM tene tadrupa karI zake. ' ' . chIe te bAhya kasaba-kArIgarI nathI hotAM. te sarjaka kalpanAnuM ja AvI saundaryanirmiti bAhya uddIpana ke AlaMbanathI janmI hovA nirmANa hoya che. viSNubhAI kahe che : alaMkAra (ApaNe temAM chatAM te bAhya jagatanuM pratibiMba ke yathAtatha hUbahU chabI nathI hotI, kalpana-pratIka ityAdi samAvI laie) e AgaMtuka nathI paDyuM paraMtu eka svAyatta, svayaMsaMpUrNa, niyatikataniyamarahitA sarjana hoya kavisaMvedanano ja aMza che." A rIte kAvya sAthe ja temanuM sarjana thAya che. A ja tenI sarjanAtmakatA che. prasiddha aMgreja vivecaka beDalI che. pAThaka sAhebe yogya kahyuM cheH "kAvyapuraSa sAlaMkAra ja janme che." mammaTanuM smaraNa thAya tema kahe che: "Its (Poetry's) nature is to aMtaramAMnA saMcita saMvedanomAMthI kalpanA koi bhAvapratIka dvArA teno be not a part, nor yet a copy of the real world, but to AkAra-zabdarUpa-upasAve che. kalpanAnA eka jhabakAre aMtargata be a world by itself, independent, complete, bhAvasaMvedana pratIka-kalpana dvArA pragaTa thaI jAya che. te kendrIya autonomous..' te umere cho: 'Matter, Objects, substance bhAvapratIkamAMthI samagra kRti vikasatI hoya che. A prakriyA samucita determines nothing. bAhya jagatanA padArthonuM kavie anubhaveluM rIte thAya to AkhI kRti sugrathita banI svayaM bhAvasaMvedananuM eka pratIka bhAva saundarya pratyakSa thAya tevuM te padArthonuM rUpAMtara thAya te pachI te banI jAya che, ane te pratyakSa thatAM te anubhavAya che. A rIte artha padArtho padArtha tarIke mahattvanA rahetA nathI. beeka udAharaNathI A vAta jovAno zabdaprayoga samajatAM, kavitA samajavAnI nathI paNa vadhu spaSTa thaze. narasiMhe pavana, pANI, bhUminI vAta karI AgaLa kahyuM anubhavavAnI che ema ucita kahevAyuM che. che: "vRkSa thaI phUlI rahyo AkAze'. ahIM vRkSa narasiMhanA darzanamAM eka kavitAnI AvI sarjanaprakriyAno krama saMkSepathI kahIe to, bAhya padArtharUpe rahetuM nathI, paraMtu tenA ArAdhya deva zrIkRSNarUpa banI kalpanAnA anubhava sAthe ekAgratA, eTale ke samAdhi. samAdhithI jAya che, je kAlIkulI sarvatra vyApI gayo che. A darzana lAdhyA pachI, anubhUtinA marmanuM darzana thAya. A marmadarzanathI anubhUtino kavi mATe ane e darzana jhIlanAra bhAvaka mATe vRkSa vRkSa rUpe rahetuM nathI. sarjanAtmaka parispada thAya. darzanayukta anubhUtinA parispaMdanA sRSTinA eka bAhya padArtha rUpe tenuM kazuM mahattva rahetuM nathI, te rIte te saundaryasvarUpanuM, pratyakSIkaraNanI prakriyAthI, rUpavighAyinI zaktithI, nirarthaka banI jAya che. sundarame gAyuM che: "ghATe baMdhANI mArI hoDI ane anubhUtinA parispaMdathI cetanavaMta banelI bhASAthI sarjana thAya. vachoDI jA, sAgaranI sere utArI tuM jA." ahIM hoDI eka bAhya sarjananI prakriyAno A mAtra aMdAja che. bAkI te prakriyA to AgaLa padArtharUpe nirarthaka banI jAya che, jyAre te jIvanarUpe pratIta thAya che. kahyuM tema svAyatta, svayaMbhU gatie thatI hoya che. tenI koI nizcita padArthanuM A rUpAMtarita thayeluM kavinuM darzana pratyakSa thAya te rIte jyAre gati hotI nathI. kavie katie ane kavie kavie te nirALI bhAvakamAM UghaDe tyAre kAvyanA marmanI caitanyAnubhUti thAya che ane rahevAnI. te kavine paNa vaza hotI nathI. balake kavi tene vaza hoya che. kAvyanA bhAvasaundaryanA anubhavathI Ananda pAmI zakAya che-na te pUrvanizcita hotI nathI ke nirdhArita rIte thatI nathI. lakhavA dhAryuM hoya anyathA. A pratyakSa thavAnI prakriyA te pratyakSIkaraNanI prakriyA che, je soneTa ane kAvya 1-12 ke 15-16 paMktie pUruM thAya. A sUkSma ane agamya hoya che ane sarjanAtmaka zakti dharAve che. tene mATe prakriyAmAM kazuM pUrvanirNita hotuM nathI ke banatuM nathI. eka noMdhapAtra kavimAM raskina kahe che tevI vedhaka kalpanAzakti-Penetrative bAbata e che ke sarjana prakriyA mATe je je zaktio ane tattvonI vAta Imagination-anivAryapaNe hovI joIe. pratyeka zabda A karI tenI gatividhi paNa niyama kramamAM pRthaka pRthaka rIte thAya tema banatuM kalpanAzaktithI prayojAyelo hoya to ja zabda. bhAvacaitanyathI nathI. te to niyamarahitA che, ne eka samavAyI prakriyA rUpe kAryavaMta dhabakatocetanavaMta ane bhAvasvarUpa bane ane ciraMtana kAvyasiddha thAya. banatI hoya che. anubhUtinuM svarUpa jema jema UghaDatuM jAya tema tema AvI kAvyakRti mATe sarjananI paLomAM kavinuM citta bhAvataddarUpa rahe sarjanaprakriyAnI gati thatI jAya, ane kavi tene anusarato jAya. aMte ane tenI sAthe ekAgratA sadhAI hoya te jarUrI che. tyAre samAhita anubhUta bhAvasRSTi zabdadehe sva-rUpa dhAraNa kare che. mATe A prakriyA citta badhuM joi zake ane pratyakSIkaraNa thAya je anivArya che. rAjazekhara vize chevaTano ane te A rIte ja thAya che.' evo eka nizcayAtmaka zyAmadevanA zabdomAM tene samAdhi kahetAM lakhe cheH ane chevaTano abhiprAya ApI zakAya nahIM. meM to mArA sarjananA 'vyavani ve samAH paraM vyapriya ti zyAmavA anubhava ane abhyAsane AdhAre tene samajavAno prayatna mAtra karyo manaH pAgratA samAdhi ! samAhita vitta marthana patti spenDara che. ekAgratAnI ane zyAmadeva samAdhinI je samAna vAta kare che te darzAve
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-97 sthUlibhadra vize phAgukAvyo | ramaNalAla cI. zAha madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM phAgukAvyo mukhyatve jaina zrIyakane e pramANe karavuM paDe che. zakaTAlanA mRtyu pachI zrIyakanA sAdhukavione hAthe lakhAyAM che. vasaMtaRtumAM, phAgaNa mahinAmAM gAvA kahevAthI rAjA dhUlibhadrane bolAvI maMtrI thavA kahe che, paraMtu je rIte mATenA phAgamAM zRMgArarasanA nirUpaNane avakAza hoya evAM jaina ghaTanAo banI che ethI saMsAra pratye nirveda pAmI cUlibhadra to dIkSA kathAnakomAM neminAtha ane rAjulanA kathAnaka uparAMta sthUlibhadra ane levAno saMkalpa kare che. teo AcArya saMbhUtivijaya pAse dIkSA le che. kozAnuM kathAnaka paNa jANItuM che. sauthI vadhAre phAgukAvyo neminAtha ane dIkSA lIdhA pachI anya sthaLe vihAra karatAM karatAM teo pATalIputra rAjula vize lakhAyAM che ane te pachI sthUlibhadra ane kozA vize lakhAyAM padhAre che ane tyAM ja cAturmAsa karavAno nirNaya kare che. cAturmAsa che. daramiyAna potAnA saMyama jIvananI ArAdhanAnI kasoTIrUpe eka ziSya - atyAra sudhImAM cUlibhadra ane kozA vizenAM je cAra phAgukAvyo kUvAnA kAMThe, eka ziSya sApanA dara pAse ane eka ziSya siMhanI guphA upalabdha che te kAlAnukrame nIce mujaba che. A dareka phAgakAvyanI potAnI pAse rahIne ArAdhanA karavA mATe guru pAse AjJA mAge che ane guru keTalIka viziSTatA che. AjJA Ape che. te vakhate sthUlibhadra potAnA brahmacaryavratanI kasoTI mATe (1) jinapadmasUrikRta 'dhUlibhadra phAga' kozAne tyAM rahevAno Adeza mAge che. kozAne tyAM gayA pachI enAM ghaNAM pralobhano chatAM sthUlibhadra vicalita thatA nathI. cAturmAsanA aMte (2) halarAjakRta "sthUlibhadra phAgu pelA ziSyo jyAre pAchA phare che tyAre guru mahArAja "duSkara'-atyaMta (3) jayavaMtasUrikRta "cUlibhadra-kozA premavilAsa phAga" kaThina evI sAdhanA tame karI ema kahe che, paraMtu jyAre sthUlibhadra pAchA (4) mAladevakRta "sthUlibhadra phAga' phare che tyAre guru mahArAja duSkaraduSkara' ema be vAra bole che. te vakhate (sthUlibhadra vize bIjAM beeka phAgukAvya lakhAyAM hovAno ullekha irSyA ane dveSathI prerAyelo siMhaguphAvALo ziSya tenI sAme vAMdho le maLe che paNa tenI hastaprata vize nizcita mAhitI maLatI nathI. eTale che. pote paNa kozAne tyAM rahI zake che ema kahe che. ethI bIjA hAla te vize kazuM lakhI zakAya ema nathI.) cAturmAsamAM guru mahArAja ene vezyAne tyAM javA mATe rajA Ape che. sthUlibhadra ane kozAnA praNayasaMbaMdhane kAraNe ane pachIthI te jAya che. paraMtu vezyAnuM rUpa ane hAvabhAva joI pahele divase ja te sthUlibhadra paMca mahAvrata aMgIkAra karI, muni thaIne, kozAnA ghare ja ziSya calita thaI jAya che ane bhAna bhUlI jAya che. paraMtu vezyA ene avicaLa rahIne cAturmAsa pasAra kare che e aitihAsika kathAnakamAM vaza thatI nathI. te kahe che ke "mane tamAro dharmalAbha nahi paNa zRMgArarasa, vizeSataH vipralaMbha zRMgArarasanA avakAzane kAraNe tathA arthalAbha' joie. nANAM vagara ane prema karIe nahi. mATe nANAM sthUlibhadra kAmadeva je upara vijaya meLave che e saMyamazIlatAnA kamAI lAvo.' e mATe sAdhu nepALa jaI dravya kamAIne ratnakaMbala mahimAne kAraNe jaina sAdhu kavione sthUlibhadranuM kathAnaka phAgukAvyamATe kharIdIne kozAne tyAM Ave che. paraMtu kozA enA TukaDA karI, paga lUchI vizeSa anukULa thAya tevuM che. tene khALamAM nAkhI de che ane kahe che ke "zIlanI kiMmata AgaLa ratnakaMbalanI kazI ja vizAta nathI. ethI e ziSyanI AMkha khUlI jAya - sthUlibhadranA jIvananI badhI vigatonA kathana mATe phAgukAvyamAM ja avakAza nathI. emanA jIvananI saMkSipta rUparekhA A pramANe che: sthUlibhadra je rIte kAmavAsanA upara vijaya meLave che te kharekhara magadha dezamAM pATalIputramAM naMda nAmano rAjA rAjya karato hato. duSkara duSkara' kahevAya ema che. ethI ja sthUlibhadranuM nAma ene zakaTAla nAmano buddhizALI, vyavahAradakSa, nirbhaya maMtrI hato. prAtaHsmaraNIya banI gayuM che. 84 covIsI sughI emanuM nAma loko yAda enI patnInuM nAma lakSmIvatI hatuM. emane be putro hatA. moTA putranuM rAkhaze. nAma sthUlibhadra ane nAnAnuM nAma zrIyaka hatuM. e nagaramAM kozA nAmanI yuvAna jAjaramAna vezyA rahetI hatI. kozAne joi sthUlibhadra , muni sthUlibhadra bhadrabAhu svAmI pAse pUrvono abhyAsa kare che. tenA para mohita thaI jAya che ane pachI kozAne ghare ja rahI jAya che. ' potAne maLelI siddhithI sAdhvI baheno AgaLa camatkAra karI batAve che. ema karatAM karatAM bAra varSa vItI jAya che. bhadrabAhuno te mATe Thapako maLatAM kSamA mAge che. bhadrabAhu chellAM cAra pUrva mAtra sUtrathI bhaNAve che. - eka vakhata vararuci nAmano eka paMDita pATalIputramAM Ave che ane rAjAne ekasone ATha navA zloka banAvIne saMbhaLAve che. paraMtu maMtrI sthUlibhadra vize madhyakAlIna gujarAtImAM rAsa, phAgu, chaMda vagere zakaTAla vararacine tarata pArakhI jAya che. zakaTAlanI icchA nathI to paNa jAya che hanI icchA nathI to paNa prakAranI ghaNI kRtionI racanA thai che. te vararucine dAna ApavA mATe rAjAne kahe che. paraMtu pachIthI vararaci (1) jinapasUrikRta 'sthUlibhadra phAga' roja AvI jUnA navA zloka saMbhaLAvavA lAge che ane rAjA roja dAna prAcIna phAgukAvyomAM jUnI gujarAtI bhASAnI, AraMbhanA kALanI, Ape che. ethI zakaTAla rAjAne aTakAve che ke A rIte to bhaMDAra khalAsa kRtiomAM jinapadasUrikRta 'sthUlibhadra phAga'nI gaNanA thAya che. thai jaze. AthI vararacisAthe zakaTAlane verabaMdhAya che. vararaci potAnA sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM A kRtinI pUrvenI koI phAguti haju vidyArthIo dvArA eka zloka TheraThera bolAvI rAjAnA manamAM saMzaya pedA sudhI jANavAmAM AvI nathI. eTale sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM kare che. e zlokamAM kahyuM che ke "zakaTAla rAjAne marAvI nAkhI potAnA jUnI gujarAtI bhASAmAM A prathama kRti che. (A phAgukAvya DaoN. putra zrIyakane gAdIe besADaze.' bhogIlAla sAMDesarAe saMpAdita karelA prAcIna phAgu kAvyasaMgrahamAM rAjAne potAno vahema sAco lAge che ane zakaTAla ane enA chapAyuM che.) A phAgukAvyamAM kavie pote aMte nIce pramANe nirdeza karyo kuTuMbanuM nikaMdana kADhI nAkhavA vicAra kare che. A vAtanI gaMgha AvatAM che; zakaTAla pote ja zrIyakane samajAve che ke rAjAnI sabhAmAM zrIyake pitA kharatara gacchi jinapadmasUrikiya phAgu ramevala, zakaTAlanuM mastaka chedI nAkhavuM. ema karavAthI kuTuMba bacI jaze. na chUTake khelA nAca caitramAsi gihi gAvevala. che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-97 prabuddha jIvana kavie pote ahIM nirdeza karyo che te pramANe teo jainonA zvetAMbara varSA Rtu paNa zRMgArarasanA nirUpaNa mATe nimitta banI zake che. saMpradAyanA kharatara gacchanA che. kavie potAnA nAmanI sAthe 'sUri'varSA RtumAM pativiyoga anubhavatI virahiNInAM hRdaya vIjaLInA zabda prayojyo che. sUri eTale AcArya, ethI ema nizcita thAya che ke camakArA ane gaDagaDATathI tharathara kaMpe che. varSA RtumAM paNa kAmAgnithI kavie potAne AcAryanI padavI maLI te pachI A kAvyanI racanA karI baLatA puruSo potAnI priyatamAne manAvavAno prayAsa karatA hoya che. che. kAvyamAM enI racanAsAla apAi nathI, paraMtu kharatara gacchanI kavie nIcenI paMktiomAM vAstavika citra khaDuM karyuM che H paTTAvalI jotAM jaNAya che ke vi. saM. 1390mAM zrI jinapadmasUrine mahugaMbhIrasareNa meha jima jima gAjate, AcAryanI padavI apAi hatI. vi.saM. 1400mAM teo kALadharma paMcabANa nizva kusumabANa tima tima sAjaMte; pAmyA hatA. eTale vi.saM. 1390 thI vi.saM. 1400 sudhInA dAyakAmAM kyAreka A phAgukAvyanI racanA thayelI che ema mAnI zakAya. bhaviSyamAM kadAca anya pramANo upalabdha thatAM A phAgukAvyanI racanAsaMvata nizcitapaNe jANI zakAya. A kAvyamAM enA racanAsthaLano nirdeza paNa thayo nathI. paraMtu e kALe kharatara gacchanA sAdhuono vihAra mukhyatve rAjasthAnamAM rahyo hato. eTale saMbhava che ke rAjasthAnamAM koika sthaLe kavie A kAvyanI racanA karI haze. A phAgukAvya mATe zrI jinapadmasUrie sthUlibhadranuM kathAvastu pasaMda karyuM che. sthUlibhadra ane kozAnA pUrva jIvananA praNayasaMbaMdhane kAraNe emAM zRMgA22sanA nirUpaNane avakAza rahe che. paraMtu kavie sthUlibhadranA muni tarIkenA jIvanathI kAvyanI mAMDaNI karI che. alabatta, kozAnA manamAM haju e ja kAmavAsanA paDelI che. eTale aMze emAM zRMgArarasanA Alekhanane avakAza rahe. vasaMta Rtu zRMgArarasanA uddIpana mATe nimitta banI zake. paraMtu ahIM to varSA RtumAM sAdhu sthUlibhadra cAturmAsa mATe kozAne tyAM padhAre che. eTale kavie vasaMtavarNanane badale varSAvarNanane kAvyamAM sthAna ApyuM che. kathAvastunA nirUpaNa anusAra A kAvyanI racanA sAta bhAsanI 27 kaDImAM thayelI che. pratyeka bhAsamAM eka kaDI dUhAnI ane tyArapachI thoDIka kaDIo roLA chaMdanI che. phAgukAvyanI racanA 'bhAsa' mAM vibhakta karavAnI A paraMparA pachInA samayamAM bahu pracalita rahI nathI. prathama bhAsamAM kavi sthUlibhadra muni potAnA guru sAthe pATalIputra Ave che ane guru cAturmAsa mATe emane kozAne ghare mokale che e prasaMganuM nirUpaNa che. bIjI bhAsamAM varSARtunuM varNana che. trIjI ane cothI bhAsamAM kozA zaNagAra saje che tenuM tathA tenA dehalAvaNyanuM varNana che. pAMcamI ane chaThThI bhAsamAM kozA zaNagAra sajIne Ave che paraMtu muni sthUlibhadra kozAnI praNayaceSTAthI jarA paNa calita thatA nathI tenuM Alekhana che. sAtamI bhAsamAM kAmavijetA sthUlibhadra kozAne pratibodha pamADe che ane guru sthUlibhadranA zIlasaMyamanI 'duSkara duSkara' kahI prazaMsA kare che enuM varNana che. aMte kavi sthUlibhadrano mahimA darzAvI phAgukAvyanuM samApana kare che . phAgunA praraMbhamAM sarasvatI devIne ane pArzvanAtha bhagavAnane praNAma karI prasaMganI mAMDaNI kare che. sthUlibhadra gurunI AjJA maLatAM kozA gaNikAne tyAM Ave che tyAre khabara maLatAM harSaghelI kozA doDatI bahAra AvI emanuM svAgata kare che enuM suMdara gatizIla citra kavie nIcenI paMktiomAM khaDuM karyuM che . vesA atihi utAvaliya hArihi lahakaMtI, AvIya muNivararAya pAsi karayala joDatI. zRMgArarasanA nirUpaNa mATe varSARtunuM kavie ravAnukArI zabdaracanA karIne manohara zabdacitra doryuM che. kavie jhirimiri khalahala, tharahara vagere keTalAka zabdone trevaDAvIne, nAdamAdhuryanI sacoTa asara upajAvI che. anuprAsayukta evI nIcenI paMktio juoH jhiramiri jhirimiri jhiramiri e mehA varisaMti, khalahala khalahala khalahala e vAhalA vahaMti. jhabajhaba jhabajhaba jhabajhaba e vIjuliya jhabakai, tharahara tha2ha2 tharahara e virahiNimaNu kaMpai 11 jima jima kaitaki mahamahaMta parimala vihaMsAvai, tima tima kAmi ya caraNa lagni niya2maNi manAvai. suMdara, AkarSaka vastrAlaMkA2thI sajja thatI kozAnuM varNana paNa kavie keTalAka zabdone trevaDAvIne karyuM che. kozAnAM veNIdaMDa, romAvali, payodhara, nayana, seMtho, karNayugala, kaMTha, nAbhi, paga, adhara ityAdi lAvaNyamaya aMgAMgonuM upamAdi alaMkArayukta manohara Alekhana thayuM che. veNIdaMDane madananA khaDganI upamA apAi che ane payodhara jANe kAmadevanA amIkuMbha hoya evI utprekSA karavAmAM AvI che. kavi lakhe che : lahalaha lahalaha lahalaha e uri motiyahAro, raNa2Na raNaraNa raNaraNa e pagi neurasAro, jhagamaga jhagamaga jhagamaga e kAnihi varakuMDala, jhalahala jhalahala jhalahala e AbharaNai maMDala. mayaNakhagna jima lahalahaMta jasu veNIdaMDo, saralau taralau sAmalau romAvalidaMDo, jIMga payohara ullusai siMgArathavakkA, kusumabANi nitya amiyakuMbha kira thApaNi mukkA. mananA bhAva bhinna bhinna che. kozAnA manamAM pUrva praNayanI lAgaNIo sthUlibhadra ane kozAnuM punarmilana thAya che. paraMtu have baMnenA kasoTIno kALa che. jenI sAthe bAra varSa sudhI rahIne praNayajIvana mANyuM che. thUlibhadra have virakta sAdhu thayA che. mAnavamananI daSTie A moTo hoya e ja priyapAtra sAthe yuvAna sAdhu tarIke sthUlibhadra ekAMtamAM divasarAta rahevA jAya to pUrvanA saMsmaraNo tAjAM na thAya ? pharIthI evI lAgaNIo na saLavaLe ? kozAnA praNaya mATenA prayAso hoya to yuvAna puruSa enI sAme tana ane manathI keTalI vAra sudhI TakI zake ? AvA prazno udbhave e svAbhAvika che. paraMtu sthUlibhadranI mahattA ja e che ke teo AvAM pralobhanonI sAme vajranI jema TakI rahe che. A aitihAsika prasaMge kozA ane sthUlibhadra vacce je kharekhara saMvAda thayo haze tenI to khabara nathI, paNa kavioe potapotAnI sUjha ane zailIthI e mukhamAM je keTalIka uktio mUkI che te juo : nirUpavAno prayAsa karyo che. jinapadmasUrie A phAgumAM e baMnenA kozA pUche che H bAraha varisahaM taNau nehu kisi kAraNi chaMDiuM, evaDu niSThurapaNau kaMi mUMsiu tumhei maMDiu. eno uttara ApatAM sthUlibhadra kahe che : thUlibhadra pabhaNei vesa aha khedu na kIjai, lohihi ghaDiyau hiyau majja, duSTa vayaNi na bhIMjaikozA kahe che : * maha vilavaMtiya uvari nAha aNurAga dharIjai, erIsu pAvasu kAlu sayalu musiu mANIjai. sthUlibhadra teno sacoTa AdhyAtmika mArmika uttara ApatAM kahe cheH muNIvai jaMpai vesa siddhiramaNI pariNavA, maNu lINau saMjamasirIhissuM bhoga ramevA. sthUlibhadra jyAre siddhiramaNInI vAta kare che tyAre kozA upAlaMbha ApatAM kahe che ke loko kahe che ke puruSo navI strI tarapha AkarSAya che
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-6-97 chAsaMyama kAuvi sirANika bolaI ApatA ruhiNIjI, eTale tame paNa mane mUkIne saMyamazrInI sAthe bhoga bhogavavA nIkaLyA 'zrI jinapadrasUrie "sthUlibhadra kAga'nI racanA karI te pachI taratanA kALamAM A phAgukAvyanI racanA thai che. 37 kaDInA A kAvyanuM bhaNaI kosa sAcaI kiyau navalai cacaI lola, vibhAjana jinapadrasUrinA phAganI jema, kathAvastu anusAra bhAsamAM meM millivi saMjasirihi ja rAtau muNirAu karavAmAM AvyuM che. dohA ane roLAnI kaDIomAM kAvya lakhAyeluM che. sthUlibhadra tyAre eno javAba ApatAM kahe che? kAvyano AraMbha kavi sarasvatI devIne praNAma karIne kare che. tyArapachI visamarasa bharapUriyau risirAu bhaNei, kavie yUlibhadra muni thayA te pUrve banelI aitihAsika ghaTanAonuM ciMtAmaNi pariharavi kavaNu pattharu giNe. nirUpaNa bAra jeTalI kaDImAM karyuM che. pATalIputramAM naMdarAjA rAjya kare tima saMjasiri parivaevi bahu ghammasamuwla che. enA maMtrInuM nAma zakaTAla che. e nagaramAM vararuci nAmanA eka AliMgaI tuha kosa kavaNu pasadaMta mahAbala. paMDita rojanI 500 gAthAo banAvI rAjAne rIjhave che. (mULa kathA muni sthUlibhadra saMyamazrI mATe daDha ja che ema jaNAtAM kozA eka pramANe 108 gAthAo che) rAjA ene ghaNuM dAna Ape che. roja A rIte vikalpa sUcave che ke hamaNAM pahelAM mArI sAthe yauvana bhogavI lo ane dAna ApavAthI rAjabhaMDAra khUTI jAya eTale zakaTAla rAjAne aTakAve pachI saMyamazrI sAthe tame joDAjo." che. ethI zakaTAlane paMDita vararuci sAthe vera baMdhAya che. eTale vararuci pahilau divaDAM kosa karaI juvraNaphala lIjai, potAnA vidyArthIone eka dUho zIkhave che ke jemAM ema kahyuM che ke tayaNaMtari saMjasirIhi suha suhiNa ramIjaI. zakaTAla rAjAne mArI nAMkhaze ane potAnA putra zrIyakane gAdIe sthUlibhadra eno uttara ApatAM kahe che: besADaze." muNi bolaI jaI mai liyai te liyau ja hoI, 'rAuna jANaI mugadha je tu sigaDAla karekSyAM, kavaNu su acchaI bhuvaNatale jo mahAmaNu mohaI. naMdarAya mArevi pATi sirIyau pariThesTai. Ama kozA ane sthUlibhadra vaccenA saMvAdanI paMktio saghana ane vidyArthIo dvArA Thera Thera bolAto A dUho sAMbhaLI naMdarAjAnA sacoTa che. ahIM ucita zabdapasaMdagImAM ane vicAranI tarkabaddha manamAM vahema jAge che. te zakaTAlane marAvI nAkhe te pahelAM putra zrIyaka rajuAtamAM kavinI viziSTa zaktinI pratIti thAya che. pitAne rAjadarabAramAM emanI sUcanA pramANe mArI nAkhe che. kozA ane sthUlibhadranA vArtAlApa pachI kAmadeva ane sthUlibhadra rAjAnA maMtrInA putra hovAthI yuvAna tejasvI dhUlibhadrane. vacce thayelA yuddhamAM cUlibhadra potAnA zubha dhyAna vaDe madanarAjane rAjavArAMganA kozA sAthe premasaMbaMdha sthapAya che. sthUlibhadra kozAne tyAM parAjita karI de che ane pote kAmavijetA bane che e prasaMganuM paNa mAtra ja rahe che ane ema karatAM bAra varSa jeTalo samaya pasAra thaI jAya che, be alaMkRta paMktimAM kavi sacoTa nirUpaNa kare che. sthUlibhadranA libhadra jyAre pitAnI hatyAnA samAcAra sAMbhaLe che tyAre emane mAravijayanA prasaMge devo paNa puSpavRSTi kare che. saMsAra pratye nirveda thAya che. rAjA taraphathI emane maMtrI thavA mATe aI balavaMtu su moharAujiNa nANi nidhADiuM, nimaMtraNa maLe che, paraMtu teo eno asvIkAra kare che ane dIkSA lai jhANakhaDagniNa mayaNasubhaDa samaraMgaNi pADiG. muni bane che. ATalI ghaTanAonuM kavi halarAje AraMbhanI kaDIomAM kusumavuki sura karaI tuDhi huu jayajayakAro. saMkSepamAM nirUpaNa karyuM che. dhana dhanu ehu ja yUlibhadra jiNi jIta mAro. | kavi halarAje sthUlibhadra-kozAnA pUrva praNayajIvanano jyAM nirdeza A rIte kozAne ghare cAturmAsa gALavA mATe AvelA muni karyo che tyAM phAgukAvyanA svarUpanI daSTie vasaMtavarNana mATe ane sthalibhadra parAjita thatA nathI. paraMtu potAnA zIlanI savAsathI zRMgArarasanirUpaNa mATe avakAza hovA chatAM emaNe e pramANe karyuM kozAnA jIvanane parivartita karI nAkhI, ene pratibodha pamADe che. nathI, kAraNa ke jena sAdhukavi tarIke teo zIla- saMyamano mahimAM ja AthI ja cUlibhadrano mahimA ghaNo moTo gaNAya che ane jainomAM teo gAvA icche che. prAtaH smaraNIya tarIke vaMdAya che. cAritra aMgIkarI rahyau e tahi dhyAna dhare, upamA, unmelAdi alaMkArothI maghamadhatuM, ravAnukArI layabaddha nayaloga sahU bujhavaI e paNi mauna karei; paMktiothI rasika baneluM, zIla ane saMyamano mahimA gAtuM A suhaguru siri saMbhUtivijaya tahi calaNe lAgai, phAgukAvya ApaNAM phAgukAvyomAM eka mahattvanI kRti tarIke Adara pAme evuM che. be kara joDI yUlibhadra AloyaNa mAgai. 2, halarAjapUta "sthUlibhadra phAgu dIdhA lIdhA pachI guru zrI saMbhUtivijaya sAthe sthUlibhadra pATalIputra sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM kavi halarAjapUta "sthUlibhadra padhAre che. guru saMbhUtivijaya pATalIputramAM cAturmAsa mATe rokAya che phAgu' eka mahattvanI kRti che. (A kRti prakAzita thayelI che. enuM ke 3 tyAre saMyamanI ugra ArAdhanA karanArA emanA ziSyo potAnI saMpAdana DaoN. kanubhAI zeThe karyuM che.) A phAgunI racanA kavie medapATa nirbhayatAnI kasoTI kare evAM sthaLe rahevA mATe gurunI AjJA mAge che. (mevADa)nA AghATa nAmanA nagaramAM vi. saM. 1409mAM vaizAkha suda koI kUvA kAMThe, koi sApanA dara pAse, to koi siMhanI guphA pAse rahI terasanA divase karI hatI. e vize emaNe pote ja kAvyamAM aMte nirdeza ArAdhanA karavA Icche che. cothA sthUlibhadra cothA brahmacarya vratanI kasoTI karyo che. AghATa nagaramAM tyAre zrI pArzvanAtha bhagavAnanuM maMdira hatuM.. thAya e mATe potAnI pUrvapremikA kozAnA gharamAM rahevAnI AjJA mAge, e pArzvanAtha prabhunA kRpAprasAdathI pote A racanA karI che evo ullekha che. paNa emaNe kAvyanI aMtima kaDImAM nIce pramANe karyo che. eka bhaNaI huM kaMA-kaMThi, bIjauM bila visahari cauda sai vikrama samaI naukaI saMvacchari, trIjau Ika citi vInavaI mo sIha paNa ughari cauthau cautha vrata dharavi mAMgaI guru pAse, vaizAkha suda terami ehu phAgu navali karai; yUlibhadra munivara ima bhaNaI mo kosa AvAsi. medapATa AghATa nari, zrIpAsa-prasAdo, sthUlibhadranuM punarAgamana thatAM harSaghelI banelI, kAmakalAmAM catura kIya kavita halarAja bhaNaI asthi mani ANaMdo. evI kozA vividha zaNagAra sajIne citrazALAmAM Ave che, paToLuM,
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-97 cIra, kaMcukI ityAdi suMdara vastromAM sajja, mAthAmAM siMdUra, AMkhamAM kAjaLa, mukhamAM taMbola, kAne kuMDala, gaLAmAM motIno hAra, kaMThamAM nAgodara, hAthamAM kaMkaNa ane cUDI, AMgaLIomAM vIMTI, pagamAM nupUra ityAdi dhAraNa karI kozA sthUlibhadranuM citta AkarSavA Ave che. e prasaMganuM kavie bIjA bhAsanI pAMca kaDInI anuprAsayukta layabaddha paMktiomAM savigata manohara Alekhana karyuM che. prabuddha jIvana A cAturmAsano samaya che eTale varSARtunuM varNana kavie kAmoddIpana mATe karyuM che. paraMtu kozAnAM nRtya ane hAvabhAva tarapha muni sthUlibhadranuM jarA paNa dhyAna jatuM nathI, ethI kozA kahe che koza bhaNai suNi thUlibhadra mujhu bhaNIuM kIjai, bhamara bhamai paMkhuDIya kamali tima bhoga 2mIjai. sthUlibhadranI bhAre kasoTIno A kALa che. eka to vAravanitA puruSane vaza karavAmAM kuzaLa hoya ane temAM paNa A to pUrvanI premikA, paraMtu saMyamamAM dRDha zraddhAne kAraNe sthUlibhadra vajranI jema acala rahe che. teo kozAne kahe che H gahilI koza bApuDI e moTuM hRdaya na bhIjai, kima vayarAgara ThIka muki kima kAca grahijai; kima rayaNAyara chaMDiya e krima chIlara sevA, kima kalpataru dUra karavi kairaha levA; kima ciMtAmaNi laMkhiya e kima patthara lIjai, kima arihaMta uvekhIyai krima yakSa namIjai. kavie ahIM pAMca daSTAnta ApyAM che. emAM prathamanAM cAra paraMparAnusArI che. pAMcamuM dRSTAnta-arihaMta bhagavAnane choDIne yakSanI pUjA koNa kare ? e kavinuM potAnuM maulika che. kavie sthUlibhadranA kAmavijayanuM saMvAdamaya zailImAM nirUpaNa karyuM che. kAmadeva madanarAya sthUlibhadrane AhvAna Ape che ane zaraNe thavA kahe che. brahmA, zaMkara, naMdISeNa indrAdi moTA moTA mahArathIo paNa kAmadevane vaza thayA che. madanarAyanI ukti kavi nIce pramANe rajU kare che: mayaNa bhaNai suNi thUlibhadra amta sarisa ma maMDe Agai iNi ghari naMdiSeNa gayau Ayudha cheDe brahmA izvara indra candra goviMdaha pramukhai, gautama saMkharA sura e pahu asai asaMkhaha. e savi seva manAvIyA e tuM kavaNaha lekhai jai bhalu chi tau maMDi rahe tu kahau vizeSai. paraMtu kAmadevathI sthUlibhadra parAjita thAya evA nathI. teo sAmo paDakAra pheMke che. teo kahe che ke 'meru parvatane tuM kaMpAve ke sAta samudrane kaMpAve to paNa huM nemikumAra ke jaMbUkumAranI jema acala rahIza.' muMchi moDai thUlibhadra ima bolai vAta, kima kaMpAvasi meru sihari kima sAyara sAta; rahIyau sikizora jema navi maMDai neho, navi bhinnai navi calai cittasu akala abIho. re re mayaNa ma gaLu karasi tujha kisiu parANa, ramali karaMtai nemikumari tujha maliyau mANa; jaMbukumAra nai zivakumari tuM hAri manAvyauM, navi jANai saMsahyA mUDha kima Agali Avyau. Ama madanarAja ane sthUlibhadra vaccenA saMvAdanI sabaLa-paMktio ahIM kavie prayojI che. bemAMthI eke pakSa namatuM na ApatAM banne vacce je mAnasika yuddha thAya che tene sthUla yuddharUpe varNavatAM kavi lakhe che H 13 be balavattara beu sabala eko vi bhAjai, hayavara hIsArava karai jima aMbara gAjai. ATha mada gayavara guDIya paMca paMcendri pAkhariyA, sAsavya na pAika abhaMga tasu dali paravariyA. A yuddhamAM je kAmAtura loko che te to bhAMgI paDe che ke bhAMgI jAya che, paNa je zIlamAM daDha-kaccha che te barAbara jhajhUme che. kavi varNave che : je kAmAtura purikha sabala te sahUai bhAjai; rosi ca N bhaDa juDai suhaDa samaraMgaNi sUrA, je daDha-kaccha sIlavaMta riNi jhUjhai dhIrA. traNe bhuvanamAM khaLabhaLATa macAvanAra A kautukathI Ave che : padhAvA mATe devo paNa triNi bhuvana AkaMpa hUyA e sUra kutiga miliyA, nayaNa bANa saMvega dekhi kAyara khalabhaliyA; mayaNarAya bhaDa thUlibhadra bihuM huauM saMgrAma; brahmAudda mUkevi bANa raNi jItau kAma. ahIM madanarAja ane sthUlibhadra arthAt kAmavAsanA ane zIlasaMyama-e be vacce (sthUlibhadranA cittamAM) thayelA saMgrAmane sthUla yuddhano zabdadeha ApI kavie prabhAvazALI zabdacitra khaDuM karyuM che. ... Ama kozAnA gharamAM cAturmAsa daramiyAna mana, vacana ane kAyAthI jarA paNa calita na thatAM sthUlibhadra jyAre cAturmAsa pUrNa karI pAchA Ave che tyAre guru emane 'duSkara duSkara' ema be vAra kahIne jyAre guru kozAne tyAM mokale che tyAre pahele divase ja te kAmAtura banI vadhAve che. mULa kathA pramANe sphUlibhadrano dveSa karanAra anya sAdhune jAya che e prasaMgano nirdeza A kAvyamAM thayo nathI. jIvanano mahimA gAyo che. sthUlibhadranuM nAmakarma eTaluM baLavAna che ke A phAgukAvyanA aMta bhAgamAM kavie sthUlibhadranA bhavya saMyama 84 covIsI sudhI loko emane yAda karIne emanA saMyamano mahimA gAtA haze. kavie lakhyuM che : jo tA2AyaNa caMda sUra ja mahIyala sohai; tAM munivara tuM thUlibhadra bhavayaNa mana mohai. caudaha pUrava paDhIya sukhari prabhu pATi baiThau caurAsI cauvIsI lagai udyota karatau. phAgukAvyane aMte jUnI paraMparA anusAra 'vastu'nI paMktimAM nIce pramANe sthUlibhadranA jIvananI vigato darzAvavAmAM AvI che : thUlibhadraha thUlibhadraha varisa dasa aThTha bAlApaNi krIDA ramai varisa bAra kosyAha maMdiri tihiM saMjama AdarIya varisa tAma cavIsa munivara; yugapradhAna paTTudharaNa paMcagali cAlIsa, Ayu navvANuM varisa tahi eya praNamau savi disa. Ama A phAgukAvyamAM kavi halarAje dohA ane roLAnI aMtyAnuprAsa ane prasaMgopAtta varNasagAivALI paMktio prayojI sthUlibhadra ane kozAnA prasaMganuM tAdaza varNana karyuM che. ApaNAM madhyakAlIna phAgu sAhityamAM A eka noMdhapAtra kRti che. 3. jayavaMtasUrikRta 'sthUlibhadra-kozA premavilAsa phAga' zrI jayavaMtasUri vikramanA sattaramA zatakanA eka samartha kavi che. teo vaDatapagacchanA vinayamaMDananA ziSya hatA. vinayamaMDananA guru zrI vivekamaMDane zatruMjaya tIrtha para RSabhadeva bhagavAna ane zrI puMDarIka bAdazAha bahAdurazAha pAsethI pharamAna lai zatruMjaya para A pratiSThA gaNadharanI mUrtinI pratiSThA vi. saM. 1587mAM karAvI hatI. karmAzAe mahotsava karAvyo tyAre vivekamaMDananA ziSyo-praziSyo paNa tyAM upasthita hatA. emAM vinayamaMDana ane emanA ziSyo vivekaghIragaNi
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana . ' tA. 16-6-97 ane jayavaMtamuni paNa tyAM upasthita hatA. jayavaMta munine tyArapachI sthUlibhadra ane kozA vizenA anya phAgukAvyomAM mukhyatve paMDita, gaNi ane AcAryanI padavI maLI hatI. teo jayavaMtari thayA libhadra jyAre cAturmAsa mATe kozAne ghare padhAre che e samayanuM varNana hatA. emanuM bIjuM nAma guNasaubhAgyasUri hatuM. emaNe vi.saM. che. emAM vasaMtaRtu nahi paNa varSARtunuM Alekhana karavuM paDe e 1614mAM Azare 2800 kaDInI kRti "zIlavatI caritra' athavA svAbhAvika che. sthUlibhadra ane kozAnA pUrvanA praNaya-jIvanamAM zRMgAramaMjarI rAsa'nI racanA karI hatI. vi.saM. 1643mAM emaNe phAgukAvyane nimitte vasaMtaRtunuM varNana AlekhI zakAya, paraMtu jaina RSidanA rAsa'nI racanA karI tyAre teo AcArya thai gayA hatA. sAghukavione e prakAranuM milananA zRMgArarasanuM Alekhana abhipreta zrI jayavaMtasUrie A uparAMta keTalIka nAnI racanAo karI che. temaNe koI na zake. kavi jayavaMtasUrie emAMthI rasto kADhyo che. emaNe muni nemirAjula bAramAsA velaprabaMdha' nAmanI 77 kaDInI racanA, sImaMdhara sthUlibhadra pAchA padhAre che e pahelAMnI kozAnI virahAvasthAnuM varNana stavana (lekha) nAmanI 37 kaDInI racanA,sthUlibhadra premavilAsa phAga karavAnuM svIkAryuM ke jethI phAgunI aMdara vasaMtaRtunuM varNana saMbhavI zake. nAmanI 45 kaDInI racanA, sthUlibhadra mohanaveli nAmanI laghu racanA, A rIte A kAvyamAM vasaMtanA varNana vaDe phAgu' nAmane kavie sArthaka sImaMdhara caMdrAulA nAmanI 21 kaDInI racanA tathA locanakAjala saMvAda karyuM che. nAmanI 18 kaDInI racanA karI che. - A phAgukAvyamAM kavie virahiNI nAyikAnI avasthA ane Ama libhadra vize jayavaMtarie eka lAgu kAvya ane eka mAnasika vyathAnuM jIvaMta nirUpaNa thayuM che. A nirUpaNamAM koI dhArmika mohanali ema be racanA karelI maLe che. phAgunI racanAsAla jANavA ke sAMpradAyika prabhAva paDyo nathI. eTale nirbheLa kAvyakalAnI daSTie maLatI nathI paNa emAM emaNe potAno ullekha jayavaMtasUri tarIke karelo paNa tenuM mUlya ghaNuM che. ethI jaina-ajaina evI sarva phAgukRtiomAM te che. eTale A kati teo AcArya thayA te pachIthI lakhAyelI che e mahattvanuM sthAna adhikArapUrvaka prApta karI zake che. vasaMta RtumAM. sunizcita che. emanI pariNata prajJAno lAbha A kRtine maLelo che. nAyikAno viraha vadhavAnAM nimittonuM varNana karatAM kavi lakhe che : (A phAgukAvya DaoN. bhogIlAla sAMDesarAe saMpAdita karelA prAcIna vanaspatI savi moharI re, phAgusaMgrahamAM chapAyuM che.) A kAvyakRtimAM aMte kavie je pramANe pasarI mayaNanI ANa; nirdeza karyo che te juo: virahInaI kahaMu kahela karaI, yUlibhadra kozA keraDo gAyu premavilAsa, koyali mUkaI bANa. phAga gAI savi goraDI jaba Avai maghumAsa. taruvara veli AliMgana, dina dina sajana meDAvaDo, e gaNatAM sukha hoi, deSiya sIla salAya; jayavaMtasUri vara vANI re, save sohAmaNI hoi. bharayauvana priya vegalu, 45 kaDInA A phAgukAvyamAM kavie prathama kaDImAM sarasvatI devIne piNa na visario jAI. praNAma karIne, sthUlibhadra ane kozAno premavilAsa gAIzuM evo nirdeza potAnA hRdayamAM vaselA sthUlibhadra mATeno kozAno prema eTalo karyo che: badho gADha che ke divasa rAta virahaNI kozAne sthUlibhadranA ja vicAro sarasati sAmini mana dharI, samarI premavilAsa, Ave che. rAtanA UMgha Ave eTalI vAra ja te visarAya che. paNa pAchuM yUlibhadra koNyA gAyasiuM, jima maMni pahacAI ose.--svapna-cAlu-thatAM emAM cUlibhadra ja-dekhAya che. te potAnA svapnano A prathama kaDI pachI 41mI kaDI sudhI kavie sthUlibhadra ke kozAno anubhava varNavatAM kahe che: ullekha karyo nathI. jANe ke koIpaNa nAyaka-nAvikanA prema ane virahanuM te sAjana kima vIsarai jasa guNa vasiyA ciMti, zRMgArarasayukta A varNana hoya evI chApa paDe che. e varNana atyaMta UMdhamAMhi ju vIsarAi, suhuNAmAMhidasaMti. rasika ane kavitvayukta che. e rIte "premavilAsa' zabdane sArthaka karatuM kaThina kaMta kari Ali jagAvaI, A phAgukAvya che. 42 ane 43mI kaDImAM kavi sthUlibhadra ane kozAno ghaDI ghaDI mujha suhaNAI AvaI pharI nAmanirdeza karatA kahe cheH jaba jouM taba jAi nAsI, kozyA vedha vadhaDI, ema kholaMbhA deI, pApIDA mujha ghAli ma phAMsI. ehavaI guru AdezaDaI thUlibhadra muni Aveche. virahiNI nAyikAno deha bhUkha, tarasa, anidrAdine kAraNe kevo kiMta dezI kozyA kUbaDI hAMDA kamala vikAsa, kSINa thato jAya che tenuM tAdaza citra doratAM kavi nAyikAnA ja mukhamAM jima vanarAI mAdhavao, pAmI aghika ullAsa. nIcenI ukti mUke cheH A phAgukAvyanI racanA kavie mAtra dUhA ke roLAmAM na karatAM jhUri jhari paMjara thai sAjana tAharaI kAji vividha chaMdamAM karI che. dUhA, phAganI DhAla, kAvya, cAla vageremAM A nIMda na samaruM, vIMjhaDI na karaI morI sAra racanA thayelI che. bhAva anusAra chaMdavaividhya A phAgunI eka mahattvanI bhUkha tarasa sukha nIMdaDI, deha taNI sAna vAna; siddhi che. jIva sASiI mAM tujha deuM thoDAM ghaNuM suM jANi. A phAgukAvyanA AraMbhamAM kavie vasaMtaRtunuM AMtarayamakayukta vaLI, viyoganA duHkhathI potAno deha kevo phikko paDI gayo che te lAkSaNika varNana karyuM che. vasaMtaRtu jeno pati paradeza gayo hoya evI batAvatAM nAyikA nAyakane udezIne bole che, nAyikAne saMtApa karanAra che ema kahI kavie vipralaMbha zRMgAranuM sUcana deha paMDura mAM viyogiI . karyuM che. baIda kahaI ehanaI piMDaroga; tu vasaMta navayauvani, yauvani taruNI veza, tujha viyogi je vedana mAM sahI, pApI viraha saMtApaI, tApaI piuM paradesa. sajanIyA te kuNa sakaI kahI. Rtu vasaMta vani gagaDI, mekuMpaLa kusumAvali mahamahI- pAna - ma, virahiNI nAyikA svagatokti dvArA, sakhIne saMbodhana malayA vAya manohara vAi, prinauM UDI malauM Ima thAI. dvArA, priyatamane upAlaMbha dvArA, Atmanivedana dvArA ema vividha nAda ne " 1La viraha saMtApathI . kemakuMpaLa hala ima thAI.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-6-97 prabuddha jIvana prakAre potAnI viraha vyathAne abhivyakta kare che. virahavedanAnI utkaTatA je bhinnabhinna rIte kAvyamAM varNavAI che emAM kavinI kavitvazaktinAM subhaga darzana thAya che. virahiNI kozAno virahAgni vadhe che tyAre ene caMdanano lepa ke caMdranAM kiraNothI zAtA vaLatI nathI. kavie zleSayukta prayojelI nIcenI paMktiomAM nAyikAnI virahavedanAne vAcA apAi che: sakhI mujha na gamai caMdana, caMda na karai re saMtosa; keli ma vIMjhasa ho sahI, sahI na samai ama dosa. virahanI vyathAmAM nAyikAne cena paDatuM nathI. ethI te thoDIvAra gharamAM ane thoDIvAra bahAra AMgaNAmAM priyatamanA AmagananI rAha jotI phare che. kavie 'oraDai' ane 'rAtaDI'zabdano upayoga zleSathI karIne nAyikAnI virahAvasthAnuM sacoTa, sajIva citra khaDuM karyuM che. khiNi aMgaNi khiNi UbhI oraDai, triuDA vinA gorI o raDai; jhUratAM jAi dina rAtaDI, AMkhi hui ujAgarai rAtaDI.. kavinI kalpanAzaktino nIcenI paMktiomAM suMdara paricaya maLI rahe che. nAyikA kahe che ke jo huM paMkhiNI hota to UDIne priyatama pAse pahoMcI jAta. jo huM caMdana hota, phUla hota ke saMbola hota to paNa mane piyunI sAthe rahevA maLata. kavi lakhe che : huM sii na sa2jI paMkhiNi, jima bhamatI prIu pAsi, huM siuM na sarajI caMdana, karatI priyatanu vAsa. huM siuM na sarajI phUlaDAM, letI AliMgaNa jANa muhi suraMga ja zobhatAM huM siI na sarajI pAna. nAyikAnI A uktimAM 'huM siGna sarajI' e zabdo cAre caraNamAM kavie doharAvyA che, pahelA traNa caraNanA AraMbhamAM ane cothA caraNamAM aMte. e rIte nAyikAnI vedanAmAMthI pragaTelI kalpanAzIlatA dvArA enI vedanA keTalI utkaTa che te darzAvAi che. kavinuM zabdo 52nuM prabhutva asAdhAraNa che. Antaryamaka, aMtyAnuprAsa uparAMta varNAnuprAsa, paMktione kilaSTa ke kRtrima banAvyA vinA kavi sahaja rIte prayojI zake che. nIcenI cAra paMktiomAM 'va'thI zarU thatAM zabdonI kevI sarasa lIlA kavie dAkhavI che | vairIDA vayara vahai ghaNu, visamI vATa videza, visamu vAbhi vedhaDu, Imadina jAI Adeza. vAi viNa navi vedana naM varI vAro vAri; vyasanInaI vyApyuM vedhaDo vAlkA viNa na rahAi. upamA, rUpakAdi alaMkArothI maMDita, nirbheLa kAvyaguNathI opatI A phAgukRti sthUlibhadra vizenAM phAgukAvyomAM judI ja bhAta pADe che. (4) mAladevakRta sthUlibhadra phAga 'sthUlibhadra phAga'nA kartA mAladeva muni vikramanA sattaramA zatakanA pUrvArdhanA kavi che. teo vRddha tapagacchanA AcArya zrI bhAvadevasUrinA ziSya hatA. madhyakALanA keTalAka samartha jaina kaviomAM kavi mAladevanI gaNanA thAya che. kavi RSabhadAse potAnA 'kumArapALa rAsa'mAM mAladevano mAnapUrvaka ullekha karyo che. mAladevanI kAvyaracanAomAM subhASito ThIka ThIka pramANamAM Ave che. emanAM subhASito anya kavioe paNa potAnI kRtimAM utArelAM che. kavi mAladevamunie A phAgukAvyuM uparAMta vIrAMgada copAi, puraMdara copAi, bhoja-prabaMdha vikramacaritra paMcadaMDa kathA, devadatta copAi, padmaratha copAi, surasuMdarI copAi, mAladeva zikSA copAi, rAjula neminAtha dhamAla, zIla battIsI vagere kRtionI racanA karI che. emanI kRtio parathI joi zakAya che ke teo samartha rAsakavi che. 15 mAladevakRta 'sthUlibhadra phAga'mAM enI racanAsAla ApI nathI, paraMtu enI eka hastaprata vi.saM. 1650mAM lakhAyelI maLe che. eTale kavie A phAgukAvyanI racanA vi.saM. 1650mAM athavA te pUrve karelI hovI joie e spaSTa che. A sthUlibhadra phAgunI racanA kavie saLaMga eka ja dezImAM, 107 kaDImAM karI che. kAvyanI prathama kaDImAM kavie potAnI kRtine 'phAga' tarIke oLakhAvI che. pAsa jiNaMda juhArIi, samaruM sArada mAyA hai, gAuM phAga sohAmaNuM thUlibhadra munirAyA re. kavi mAladevamunie 'sthUlibhadra phAga'mAM sthUlibhadranA jIvana vRttAMtanuM saMkSepamAM sAdyaMta nirUpaNa karyuM che. sthUlibhadra vizenI anya phAgu kRtiomAM ATalI badhI vigato sAthe kathAnuM nirUpaNa thayeluM nathI. kavino upakrama ja jANe phAgune nimitte kathAnirUpaNa karavAno hoya ema jaNAya che. AraMbhanI bIjI kaDInI mAMDaNI ja e prakA2nI thai che. juoH pADalapura rulIAmaNuM naMda kari tihAM rAjo re; loka prajA savva sukhai vasi, sAri sahUnAM kAjore. kavi vararuci paMDitano, zrIyakanA vivAhano, zakaTAlanA mRtyuno, sthUlibhadrane maMtrI thavA mATenA niyaMtraNano ema eka pachI eka prasaMgonuM saMkSepamAM upamA, dRSTAntAdi sAthe varNana karatA jAya che. trIsa kaDI sudhI A rIte sthUlibhadrano pUrva vRttAnta Ave che. sthUlibhadra gurunI AjJA lai kozAne ghare Ave che. e prasaMga 30mI kaDIthI zarU thAya che. sthUlibhadra cAturmAsamAM kozAne ghare AvyA che. eTale kavie traNeka kaDImAM varSARtunuM varNana karyuM che. sthUlibhadranuM Agamana thatAM zaNagAra sajIne taiyAra thayelI kozAnuM zabda citra doravAmAM kavie vividha upamAo prayojI che. ethI kavinuM varNana zRMgArarasika banyuM che. kAnahi kuMDala dhAratI, jAnu madanakI jAlI re, spAma bhuyaMgI yU veNI, yauvana dhana rakhavAlI re. X X X kuca upara navasara vaNyu, motIhAra sohAvai re, parabata rti jana UtaratI, gaMgA nadI jala Avai re. X X X romAvali reSA vaNI, jAnu kI dIsi thaMbho re, kucabhAri namasaI kavai yANi ki dIu uThabho re. Ama kozAnA keza, kapALa, adhara, dAMta, nayana, bhramara, kAna, jAnu, coTalo, kuca, romAvali, nAbhi, kaTi, caraNa ema mastakathI caraNa sudhInAM aMgAMgonuM keTaluMka paraMparAnusArI ane keTaluMka maulika varNana kavie ahIM karyuM che. kozAno prema sthUlibhadra mATe che, paraMtu sthUlibhadre paMca mahAvrata aMgIkAra karelAM hovAthI kozA have temane mATe priyatamA rahI nathI. eTale je praNayabhAva che te to phakta kozAno ja che. A taka jhaDapIne kavi ekapakSI prema kevo hoya che ane tenAM kevAM pariNAmo Ave che te vize suMdara dRSTAnto Ape che H eka aMgakai neharai, ka na hovai raMgo re; dIvA ke cittimAMhe nahIM, jali jali mari pataMgo re. re mana, prIti na kIjIi, kIjai ekaMgI kAho re; pANIke manahIM nahIM, mIna mari paNi mAhiu 2. eka aMgaku neharu mUraSi madhukara kInu re d
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 ketakIke manahIM nahIM bhamara mari 2sa-vINuM re prIti ekaMgI jai kIji, tuM saba ki na lUhIMi re, hoa cakora doSata rahai cAMdu susthira na rahAi re. sUra kamalako sosahI, kamala sura-muSa jovi re eka aMgakai neha2i, raMga kihU nahIM hovai re. neha ekaMga na kIjai, jiuM cAtaka dhana-nIro re, sAraMga pIu pIu mutri boli, meha na jAnai pIro re. kozA sthUlibhadrane AkarSavAnA prayAso kare che. pUrve kevA kevA moTA moTA mahAtmAo, are khuda zaMkara bhagavAna, kRSNa bhagavAna, vizvAmitra, pArAzara, naMdISeNa, rathanemi vagere strIne vaza thai gayA che tenAM daSTAnto te Ape che, paraMtu sthUlibhadrane aNanama rahelA joine te emane namI paDe che. sthUlibhadranA upadezathI te zrAvikA tarIke vrata aMgIkAra kare che H thUlibhadra muni upadesyu desavirasi tiNi lINI re, jina liSamIke naMdanA vezyA zrAvikA kInI re. prabuddha jIvana cAturmAsa pachI sthUlibhadra, guru mahArAja pAse jAya che tyA2e teo 'duSkara duSkara' kahIne sthUlibhadrane vadhAve che. paraMtu siMhaguphAvALA muni dveSa kare che tyAre bIjA cAturmAsamAM guru emane kozAne tyAM mokale che. paraMtu kozAne jotAM ja temanI zuddhabuddha rahetI nathI. kozA emane kahe cheH kozA kahi na mAnIi dhana viNa ihAM koi re dharamalAbha kahIi nAhI, arathalAbha ihAM hoi re. kozA pratye AkarSAyelA muni cAlu cAturmAse vihAra karI ratnakaMbala mATe nepAla jAya che, pAchA Ave che tyAre kozA emane jagADe che. muni guru mahArAja pAse AvI, kSamA mAgI AlocanA le che. sthUlibhadra-kozAnA jIvana vRttAntanI eka ghaTanA je sAmAnya rIte anyatra jovA nathI maLatI te kavie A kAvyamAM nirUpI che ane te enI eka vizeSatA che, sAdhanA dvArA prApta thatI sthUla siddhio karatAM paNa brahmacaryanI sAdhanA ghaNI caDiyAtI che e darzAvato eka prasaMga kavie nirUpyo che : muni sthUlibhadranA sAMnidhyathI kozAnuM hRdaya parivartana thayA pachI te vrata aMgIkAra karI zrAvikA bane che. tyArapachI eka divasa rAjasArathi AvIne kozAne batAve che ke pote dhanurvidyAnI eTalI sarasa sAdhanA karI che ke bANa choDIne AMbA parathI dhAre te kerIne pADI zake che. ema kahIne te AMbA parathI kerI pADI batAve che. kozA ene kahe che ke potAnI nRtyakalA AgaLa te dhanurvidyAnI kazI ja mahattA nathI. pote soya upara (arthAt evA aNIdAra khIlAo u52) nRtya karI zake che ema kahI te nRtya karI batAve che. pachI kozA rAjasArathine kahe che ke AvI skUla vidyAo ane kalAo sthUlibhadranI zIlanI kalA AgaLa kazI visAtamAM nathI. nArInA sAMnidhyamAM rahevA chatAM sthUlibhadre potAnA brahmacarya vratane mana, vacana ane kAyAthI jarA paNa khaMDita thavA dIdhuM nahi e emanI ghaNI moTI ane caDiyAtI sAdhanA ane siddhi che. kavi mAladeva A prasaMga traNa kaDImAM saMkSepamAM nIce pramANe varNave che eka divasa kozA ghare, rAja-sArathI Ayu re, AMba utArau bANa zuM, guNa ApaNuM diSADyuM re. kozA mAna utAratI, sUi upari nAci re, boli bola subhAginI, kavaNa kalA INa rAci re. tA. 16-6-97 kalA baDI thUlibhadrakI, jina nija sIla na khaMDiu re, nArI saMgatimAhi vastu, bhUmaMDali jasu maMDiu re. phAgukAvyanI dRSTie A kathAne AthI AgaLa laMbAvavAnI AvazyakatA nathI, paraMtu kavi mAladeve sthUlibhadre guru bhadrabAhu pAse karelo pUrvono abhyAsa, emanI baheno AgaLa karI batAvelo camatkAra, guru mahArAja pAse mAgelI kSamA, saMghanI vinaMtIthI bAkInAM cAra pUrva guru sUtrathI bhaNAve che vagerenuM varNana paNa A phAgukAvyamAM karyuM che. chelle kavi sthUlibhadranA zIlano mahimA darzAvI kRtinuM samApana kare che. subhASito e to kavi mAladevanI anokhI khAsiyata che. A nAnakaDI kRtimAM paNa teo svaracita subhASito gUMthI levAnuM cUkyA nathI. udAharaNarUpa nIcenAM keTalAMka subhASito juo : paga zuM dhUli uchAlIi, sara upari Ai lAgai re, izuM yAni jIu ApaNai, paMDita kAhe tu jAgai re. tu X Xi X sUkai sarovara jala vinA, haMsA kijhyuM re karesi, jasa dhari gamatIya goraDI, tasa kima gamai re videza. X X X vesa, kunArI, juArII, durajana atihi vigovai re, agana, sApa, rAjA, yogI, kabahUM mIta na hovai re. X X X so kaMcaNa kayA pahirIi, juM kAnahuM tuM torai re maMtrI soi jaNIi, ju rAjA kiDuM loDi re X X X jai paramezvararusIi, nAu ghAli kUTi re; ki vezyA ghara mokalai, ki khelAvai jUi re. Ama 107 kaDInI A racanAmAM kavi mAladevanI kavitvazaktino supere paricaya maLI rahe che. A phAgukRtimAM pravAhI kAvyapaMktio anAyAsa vahetI hoya ane navA-navA unmeSa dAkhavatI hoya evI pratIti thAya che. A phAgukAvyamAM sthUlibhadranA samagra kathAnakanuM je rIte nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te jotAM phAgukAvyane nimitte kathAkAvyanI racanA kavine hAthe thai che ema kahI zakAya. 'prabuddha jIvana'ne bheTa jaina sAhitya ane bhAratIya sAMskRtika viSayonA graMtho prakAzita karanAra dilhInI AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra kaMpanI mesarsa motIlAla banArasIdAsa taraphathI emanA svargIya padmazrI zrI zAntilAlajI jainanI puNyasmRtimAM rUpiyA pAMcaso 'prabuddha jIvana' mATe bheTa maLyA che te badala emano AbhAra mAnIe chIe. dilhI tathA uttara bhAratanA jaina samAjanA agraNI netA, vallabha smArakanA kAryakartA tathA haradvAranA ciMtAmaNi pArzvanAtha maMdiranA nirmANa kAryamAM mukhya Arthika yogadAna ApanAra padmazrI zAntilAla jainanA puNyAtmAne zraddhAMjali arpIe chIe. [] taMtrI mAlika - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha C mudraka, prakAzaka zrI cImanalAla je. zAha phona: 3820296 mudraNasthAna * rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 68, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008, lesaraTAipaseTiMga : mudrAMkana, muMbaI-400 092, prakAzana sthaLa 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 varSa : (50) + 8 0 aMka H 7 962-6-5-1 *P O * zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvana | vArSika lavAjama rUA. 80 prabudde jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa taMtrI : 2maNalAla cI. zAha pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra thoDAka samaya pahelAM divALIbahena mahetA TrasTanA sUtradhAra mu. zrI maphatakAkA (zrI maphatalAla mohanalAla mahetA)e potAne tyAM zrImatI menakA (manekA) gAMdhI sAthe ahiMsAnA viSaya aMge eka vicAragoSThInuM Ayojana karyuM hatuM. viSaya-vicAraNA mukhyatve cAmaDuM, rezama ane prasAdhananAM sAdhano pUratI maryAdita rAkhavAmAM AvI hatI, kAraNa ke ahiMsAno viSaya ghaNo vizALa che. zrImatI menakA gAMdhI, ApaNe gaurava lai zakIe eTalI dhagaza, jANakArI, tatparatA, sajjatA, Ayojanazakti vagere dharAve che. duniyAmAM ane dezamAM pazuhiMsAnuM kSetra uttarottara vistaratuM jAya che. teno pratikAra karanAro varga nAno che ane tenA saMgaThita upAyo pUratA nathI. A kSetramAM kAryakaronI saMkhyA paNa bahu alpa che. murabbI zrI maphatakAkAnI bhAvanA evI che ke jaina sAdhu-sAdhvIo potAnA zrotAvargane thoDuM samajAve to paNa A dizAmAM keTaluMka saMgIna kArya thai zake. Licence to post without prepayment No. 37 ORegd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 chellA thoDA dAyakAmAM pazuhiMsAnuM kSetra ghaNuM vadhI gayuM che. dhana kamAvA nIkaLelA mANaso ane potAnA dezanA arthataMtrane sudaDha karavA mATe macelA rAjyakartAo ane arthazAstrIo pazuo pratyenI nirdayatAnI navI navI paddhatio ajamAvatA jAya che. moTA moTA udyogo sthapAvAne lIdhe, cIjavastuonuM vizALa pAyA para utpAdana karI zakAtuM hovAne lIdhe tathA eka dezanAM pazuo ane padArtho havAi jahAja dvArA thoDA kalAkomAM ja bIjA koi paNa dezamAM pahoMcADI zakAtAM hovAne lIdhe manuSyanA AhAra, auSadha ane upakaraNomAM jabaradasta pheraphAro thavA lAgyA che. ene lIdhe ja duniyAmAM AhA2 mATe, auSadho mATe ane upakaraNo mATe pazuonI hiMsA pahelAM karatAM ghaNI badhI vadhI gai che. emAMnI keTalIye hiMsA nirarthaka ane nivArI zakAya tevI che. mAtra jIvadayAnI dRSTie ja nahi paNa pRthvInA paryAvaraNane sAcavavAnI dRSTie paNa e jarUrI che. vizvanA arthataMtranI daSTie paNa e jarUrI che. cAmaDAno vicAra karIe to sauthI vadhu upayoga pagarakhAM mATe thAya che. jagatanA tamAma loko pagarakhAM tarIke hajAro varSathI prANIonuM cAmaDuM vAparatA AvyA che. kudaratI rIte marelAM prANIonuM cAmaDuM pUratA pramANamAM mANasane pahelAnA jamAnAmAM maLI rahetuM. paraMtu eka joDathI saMtoSa na pAmatAM ghaNI badhI joDa rAkhavA taraphano zokha jagatamAM badhe ja vadhato gayo ane tethI prANIone vizeSataH gAya bheMsane akALe mAravAnI pravRtti vadhavA mAMDI. vaLI gharaDAM gAya-baLadanAM cAmaDAmAMthI banAvelAM pagarakhAM karatAM nAnAmoTA vAcharaDAne mAravAthI maLatA mulAyama cAmaDAnAM pagarakhAM sArAM bane che. lokonA zokhane koI hada hotI nathI. ethI AkhI duniyAmAM prANIhiMsA vadhatI cAlI che. chellAM thoDA dAyakAthI plAsTika, rekjhina vagerenI zodhane lIdhe tathA rabara, kenavAsa vagerenA vividha upayogane lIdhe temAMthI pagarakhAM banAvavAnAM kArakhAnAM sthapAyAM che. eTale aMze prANIhiMsA ochI thai che ema kahevAya, paraMtu lokonI vadhatI jatI mAMganA saMdarbhamAM enI TakAvArI nahi jevI ja gaNAya. caMpala karatAM bUTamAM cAmaDuM vadhAre joie. phakta bhAratano ja vicAra karIe to lazkara ane polisanA mANaso mATe bUTa paheravA pharajiyAta che, kAraNa ke ethI capaLatA rahe che, lAMbuM aMtara doDI zakAya che ane game tevA kAMTA-kAMkarAvALA ke sApavIMchIvALA vistAramAM paganuM koi jokhama rahetuM nathI. paraMtu lAkhonI saMkhyAmAM joitA bUTane mATe eTaluM ja cAmaDuM meLavavAnuM rahe che. e mATe ekasarakhuM cAmaDuM moTA pramANamAM joie. je yuvAna prANIomAMthI maLI rahe. eTale prANIone vahelA mAravAnuM eTaluM ja jarUrI bane che. cInamAM cAmaDAne badale sarasa kRtrima cAmaDAmAMthI bUTa banAvavAnuM cAlu thayuM che. bhArata jevA deze cInanuM e bAbatamAM anukaraNa karavA jevuM che. e kRtrima cAmaDuM koipaNa rIte UtaratuM nathI. prANIonA cAmaDAMno bega, paTTA, pAkiTa, jAkiTa, TopI vagere bhinna bhinna cIjavastuo mATe paNa upayoga thavA lAgyo che. eno jema jema pracAra vadhato jAya che tema tema vadhu ane vadhu pramANamAM pazuo teno bhoga banatAM jAya che. bhAratamAM gharaDI gAyono kazo upayoga raheto nathI, mATe sIdhI ke ADakatarI rIte tene katalakhAnA mATe vecI dai thoDA rUpiyA meLavI levAnI lAlaca enA mAliko jatI karI zakatA nathI. eka rAjyamAMthI bIjA rAjyamAM katala mATe pazuo paravAnagI vagara mokalI zakAtAM nathI. bIjI bAju moTAM yAMtrika katalakhAnAone potAnI Arthika sthiti jALavI rAkhavA mATe rojeroja amuka saMkhyAmAM DhoranI katala karavI anivArya bane che. e mATe mAtra gharaDAM ja nahi yuvAna Dhora paNa ane bIjA rAjyanAM Dhora paNa gerarItithI meLavAya che. dezamAM navAM moTAM yAMtrika katalakhAnA na sthapAya e mATe janamata jAgRta thavAnI jarUra che. gharaDI gAyonA mUtramAMthI have vividha sArI auSadhio banavA lAgI che. e kSetramAM jo vadhu saMzodhana thAya ane evI auSadhino vadhu pracAra thAya to paNa gharaDI gAyo sacavAya. jIvadayA premIoe e dizAmAM akhila bhAratIya stare moTI yojanAo karavI joie. pazuonA cAmaDAmAM magaranA cAmaDAno upayoga chellAM thoDAM varSathI vadhI gayo che. magaranuM cAmaDuM Ama to kakaruM ane bhUkharuM hoya che, paraMtu e cAmaDAne mazInamAM ghasIne enA upara jo poliza karavAmAM Ave to te suMvALuM to bane ja che, paNa emAM nAnAM moTAM laMbavartuLonI
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana para tA. 16-7-97 sarakArane sAruM kAma karatA pANI je DijhAina nIkaLe che tathA teno cokaleTI, ghero lIlo vagere prakArano zAhamRga bahu UMcuM, bharAvadAra zarIravALuM, javalle ja UDI zakatuM paNa camakadAra je raMga nIkaLe che te AkarSaka lAge che. magarano zikAra karavo ghaNuM doDI zakatuM pakSI mukhyatve to garama pradezomAM thAya che. AthI athavA tene pALavA, poSavA ane pachI mAravA tathA tenA cAmaDAMne videzIonA zokhane poSavA mATe bhAratamAM zAhamRgone ucherI, tene poliza karavAM, temAM silAI karI cIjavastuo banAvIne vecavI-e mArI, tenuM mAMsavidezomAM mokalavAno dhaMdho vadhato jAya che. A paNa badhAmAM je paDatara kharca thAya che te ja eTaluM badhuM hoya che ke jethI AvI vartamAna bhAratanI eka kamanasIbI che. A cIjavastuo bahu moMghA bhAve vecAya che. paNa vizvamAM moMdhI vastuo bhAratamAM nAnA moTA baMdha baMdhAtA jAya che. lokonA pIvAnA lenAro varga paNa ghaNo vadhato gayo che. eTale divase divase magara pANInI khetI ane udyogo mATenA pANInI samasyA haLavI thatI jAya mAravAnI pravRtti vadhatI gaI che. eziyAnA keTalAka dezo ke jyAM che e sAcuM che ane lokonI dRSTie e jarUrI paNa che. paraMtu jyAM baMdha prANIdayAnA saMskAra nathI tyAM A udyoga bahu phUlyophAlyo che. ethI bAMdhavAmAM Ave che tyAM sAthe mAchalI mAravAnA vyavasAyanI vAta Ave magarone mAravAnI pravRtti vega pakaDatI jAya che. zrImaMta jainonA gharomAM ja che, je anivArya nathI. sarakArI stare paNa Avaka vadhAravA mATe yuvAnone magaranA cAmaDAnA paTTA ane mahilAone magaranA cAmaDAnI matsyaudyogano vicAra thAya che. gujarAta jevA rAjyamAM to eMsI parsa vAparavAno zokha, ghaNIvAra to potAnI pratiSThA vadhAravA ke TakAthI vadhu prajA zakAhArI che, eTale mAchalInI ene eTalI jarUra zrImaMtAI batAvavA khAtara, vadhato jAya che. videzamAM vasatA zrImaMta nathI. paraMtu baMdha bAMdhavAmAM je gaMjAvara kharca thAya che tenuM sATuM vALavA jainomAM enuM pramANa vadhe che magaranA rAma rAnI bha sApanI dazAnI mATe baMdhanA pANImAMthI mAchalI mAravAnI sarakArI yojanA paNa vastaono zokha paNa vadhato jAya che. ene lIdhe bhAratamAM ane bIjA vicArAya che ke jethI enI nikAsa dvArA videzI hUMDiyAmaNa maLI zake. dezomAM sApane mAravAnuM paNa vadhatuM jAya che. ', ' , " gAMdhIjInA gujarAtamAM AvI vicAraNA thAya e kharekhara zaramajanaka - AphrikAnA keTalAka dezomAM hAthIdAMta mATe hAthIone mAravAnI che. pravRtti vega pakaDatI jAya che. hAthIonI vasatI AphrikAnAM jaMgalomAM , - eka jamAno evo hato ke rezama kevI rIte bane che enI sAmAnya vadhu che, bIjI bAju AphrikAnI prajA atyaMta garIba che. keTalAka dezonI mANasone jANakArI nahotI. suMvALuM, cakacakita, dhULa lAgI hoya to Arthika sthiti paNa bhayaMkara nabaLI che. agAu keTalAka dezoe tyA Tope jhApaTavAthI nIkaLI jAya evuM rezamI vastra maMgala pavitra prasaMge hAthIdAMta mATe hAthIone mAravAnI pravRttine gerakAyade gaNAvI hatI, - paheravAno rivAja paDI gayo. sutarAu karatAM te moMdhuM hovAne lIdhe paNa paraMtu have to keTalIka sarakAroe pote ja hAthIone mAravAnI che. enAthI pratiSThA vadhatI. tyAre rezama mukhyatve cInathI AvatuM. paraMtu yojanAo ghaDI che ke jethI hAthIdAMtanI nikAsa dvArA sarakArane sAruM jyArathI jANavA maLyuM ke rezamanA tAra banAvavA mATe rezamanA videzI hUMDiyAmaNa sAMpaDI rahe. bhAratamAM eka aMdAja pramANe Azare kIDAone khadabadatA pANImAM nAkhavA paDe che tyArathI ghaNA samajadAra pacIsa hajAra hAthIo che. chellAM keTalAMka varSathI karNATaka, tAmilanADu ' lokoe rezama paheravAnuM choDI dIdhuM che. Ama chatAM strIomAM rezamI vageremAM jaMgalamAM hAthIone mArI nAkhIne enAM dezULa kADhI levAnI sADI mATenuM AkarSaNa jeTaluM ghaTavuM joie teTaluM ghaTayuM nathI. pacAsa gerakAyade pravRtti vadhavA lAgI che. bIjI bAju AsAma, nAgAlenDa, hajArathI vadhAre kIDAno bhoga levAya che tyAre eka rezamI sADI jeTaluM mijhorama vageremAM hAthInuM mAMsa khAnArI jAtionI saMkhyA paNa vadhavA 1 vastra bane che. rasoI karatI vakhate AMgaLInuM TeravuM jarAka dAjhI jAya to. lAgI che. cIsAcIsa thai jAya che. evo anubhava karanArI bahenone khadakhadatA. AkhalA laDAi (Bull-Fight) e mukhyatve spena ane porTugalanI pANImAM jIvatA kozeTAne nAkhavAmAM Ave tyAre ene zuM thatuM haze teno ekapAzavI ramata che, jemAM AkhalAo kare che athavA apaMga thaI jAya vicAra rezamI sADI paheratI vakhate nathI Avato. ApaNI che. (ane kyAreka ramanAra paNa mRtyu pAme che.) maraghA laDAI, saMvedanazIlatA buThThI thai gai che. dekhAdekhInuM pramANa vadhatuM jAya che. sApa-noLiyAnI laDAInI jema A AkhalA laDAI ramavAno ane te rezamI vastra paheravAthI prasannatA vadhe che, mananA bhAvo sArA rahe che evA bahAnA heThaLa gharmakriyAomAM rezamI vastra paherAya che, paraMtu emAM jovAno zokha pAzcAtya jagatamAM ghaNA mANasone hoya che. paraMtu emAM nirdayatA rahelI che. A AkhalA ramatano cepa bhAratamAM govA vagere daMbha ane lUlo bacAva jovA maLe che. have jyAre ArTasika ane evAM pradezamAM keTalAkane lAgyo che, paraMtu sadabhAgye hamaNAM te kAnUnI bIjAM kApaDa maLatAM thayAM che tyAre rezamI vastra na paheravAno ane navuM kAryavAhIne kAraNe baMdha thayo che. ' na kharIdavAno niyama, vizeSataH jainoe to laI levo ja joIe. jemano rezama paheravAno Agraha hoya teone jo ahiMsaka rezama - duniyA divase divase nAnI thatI jAya che. ethI ekaMdare lokone joItuM hoya to gujarAtamAM have "erI'nAmanuM rezama banAvavAnuM cAlu ghaNA lAbha thayA che. paraspara sahAya jhaDapathI thaI zake che. eka dezanI thayuM che. eraMDAnAM phUla je rezamanA tAMtaNA jevA tAMtaNA dharAve che ane cIjavastuo bIjA dezomAM jaI zake che. paraMtu enI sAthe sAthe lokono havAmAM UDyA kare che te moTA pramANamAM ugADI e tAMtaNAmAMthI have khAdyapadArtho mATeno zokha paNa vadhato jAya che. mAMsAhArI khAdyapadArtho rezama banAvavAmAM Ave che. e ahiMsaka rezamanA utpAdanane paNa vAsI na thAya rIte pahoMcADI zakAya che. AthI ja gaumAMsanI, protsAhana ApavA jevuM che. ' mAchalIonI, deDakAnA paganI ane evI bIjI ghaNI vastuonI motI sAcAM hoya ke kalya, paraMtu e meLavavA mATe mAchalIne nikAsa bhArata karavA lAgyuM che. bIjA dezono zokha saMtoSavA bhArata mAravI ja paDe che. mAchalI dariyAmAM kudaratI rIte mRtyu pAmI hoya ane pazuonI moTe pAye katala karavA tarapha AgaLa vadhatuM jAya che. pachI to e pachI enA zarIramAMthI motI nIkaLIne chIcharA pANImAM paDyuM hoya rASTranI Avaka karatAM vyaktinI AvakanuM ja lakSya moTuM banI jAya che ane marajIvA DabakI mArIne te lai Ave e prAcIna jamAno to ane kamAvA nIkaLelo AMdhaLo mANasa game tevAM akRtyo karatAM kyArano ya adazya thaI gayo che. have to motI pakavavA mATe ane pAkeluM acakAto nathI. cIna ane koriyAmAM uMdara ane sApa khAnArA loko motI meLavavA mATe rojanI karoDo oisTara mAchalIone mAravAmAM ghaNA che. InDoneziyAmAM hamaNAM hamaNAM loko kUtarAnuM mAMsa khAvA Ave che. ahiMsAnI bhAvanA jemanA hRdayamAM vasI che evA jainomAM lAgyA che. mAMsAhArI prajAomAM paNa khAdyAkhAdyano viveka haNAto vizeSataH mahilAomAM te aMge jANakArI ane jAgRti ANavAnI jarUra jAya che. che. potAnA na vAparavAthI rezama ke motIno vepAra baMdha thavAno nathI, - duniyAmAM mAMsAhAranA keTalAka zokhIno have zAhamRganA mAMsanA paraMtu e pApamAM pote bhAgIdAra thavuM nathI evo nirNaya paNa hitakAraka baMdhANI thavA lAgyA che. ene lIdhe zAhamRgano uchera vadhI gayo che. banI rahe che. zokha saMtoSavAnI majA A
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 prabuddha jIvana sAbu, TAmeTAbo cAlyo che. navI kapanIo taraphathI jAra mAdhyamo dvArA A nA utpAdanamAM 53 vadhatI jatI pazuNita ane niSphara thato sAbu, TUthapesTa, pAvaDara, lipasTika, zempa, lozana vagereno jevo amala thavo joIe tevo thato nathI. zrImatI menakA gAMdhIe e vaparAza duniyAbharamAM vadhato cAlyo che. navI navI phormyulA banAvI aMge lokomAM jAgRti ANavA mATe vAstavika dazyonI philma paNa navI navI brAnDanI vastuo dezavidezanI judI judI kaMpanIo taraphathI utArI che ane enAM keTalAMka dazyo TI.vI. para paNa batAvavAmAM Ave bajAramAM ThalavAya che. keTalIka kaMpanIonA sAbumAM pazuonI carabI, che. jAhera mAdhyamo dvArA A vize lokone sAcI jANakArI ApI hoya pazunA hADakAMno pAvaDara, glisarIna vagere pedArtho vaparAya che ane te to tethI ghaNo pharaka paDe che. dhaMdhAdArI kaMpanIo to te vize grAhakone te padArthone meLavavA mATe pazuone mAravAmAM Ave che. evI ja rIte aMdhArAmAM rAkhavA icche e dekhItuM che. ' TUthapesTamAM paNa pazuonA hADakAMno pAvaDara ane pazuomAMthI meLavela samagra duniyAmAM pAMca TakA jeTalA loko paNa zAkAhArI nathI, to glisarIna vaparAya che. eTale A bAbatamAM sajAga ane sAvadha rahevA pachI hiMsAnI phariyAda karavAno artha zo ? pazuhiMsA kudaratI rIte ja mAgatA mANase to je je kaMpanIo potAnA utpAdanamAM pazuonA rahyA karavAnI. paraMtu AmAM savAla mAtraTakAvArIno ja nathI. duniyAmAM padArtho vAparatI nathI te te kaMpanIonAM ja sAbu, TUthapesTa vagere vadhatI jatI pazahiMsAthI je asamatulA sarjAI rahI che te bhayaMkare che. vAparavAM joie. zempamAM daDAno rasa vaparAya che. te aMge paNa sajAga manuSya divase divase niSphara ane niSphara thato jato raheze to enuM bhAvi rahevAnI jarUra che. taduparAMta A badhI vastuo taiyAra karavA mATe pariNAma ghaNuM bhayaMkara AvavAno saMbhava che. vaLI je zAkAhArIo che vAMdarA, sasalA, gheTAM vagere upara kUra prayogo karavAmAM Ave che, jemake teone paNa ghaNIvAra khabara nathI hotI ke pote kyAM ane kyAre mArelAM lipasTika bALaka ke anya koi bhUlathI khAI jAya athavA lipasTika hoTha pazuonA padArthonI seLabheLano ajANatAM bhoga banyA che. ' lagADatAM nAno TukaDo moMDhAmAM cAlyo jAya to tenI viparIta zI asara eka abhigama evo che ke AkhI duniyAne sudhArI na zakAya. mATe zarIra para thAya che te jANavA mATe vAMdarAonuM baLajabarIthI mahuM potAnI jAtane sudhAravI e ja mahattvanI vAta che. jeo nirdoSa che ane kholIne AkhI lipaki tene khavaDAvI devAmAM Ave che ane bIje nirdoSa rahevA Icche che temane potAne yogya anukuLatA maLI rahevI divase tenuM peTa cIrIne tapAsavAmAM Ave che ke lipasTikanI tenA ie. zarIramAM kevI asara thai che. evI ja rIte zempa vagerenA prayogo prANIonI AMkhamAM nAkhIne karavAmAM Ave che. keTalAka dezomAM jIvadayAnA saMskAra e manuSyanA mULabhUta saMskAra che. e jeTalA prANIo para AvA prayogo karavA para pratibaMdha che ane potAnI vastu vadhu pramANamAM ane vadhu samaya sacavAze ane TakI raheze teTalAM te para "Not tested on animals" evuM lakhavuM paDe che. bhAratamAM mAnavajAtanA hita mATe ja thaze ! prANIo pratye nirdayatA batAvavA para pratibaMdha che, chatAM e kAyadAno - D ramaNalAla cI. zAha gujarAtI kavitAmAM rAdhA CD DaoN. raNajita paTela (anAmI) AjathI sAteka dAyakA pUrve, rAdhA-viSayaka kAvyo sAMbhaLavAnuM locana mananA jhadhaDA jevo ja, mukha-manano rasika muMjhavaNa sadbhAgya mane premalakSaNA bhaktinA raMge raMgAyelA mArA dAdA ane jagavato cAturyayukta padano A jhaghaDo rAdhAnI kRSNa pratyenI jemanI jidvAe aneka lokagIto ane lagnagIto hatAM evAM mArAM Asaktino nidarzaka che. koi dvArA prApta thayeluM. Ama to dAdA ane phoI baMneya gujarAtI pAMca mArAM koi pAsethI "rAdhA-kaNanuM rUsaNuM' sAMbhaLavA maLeluM ane dhoraNa sudhI ja bhaNelAM, paNa te samayanA vAtAvaraNamAMthI AjanI eka lagnagIta ke jemAM Adarza dAmpatyanuM mAhAtma nirUpAyuM che. talanAe ghaNuM badhuM pAmelAM. prAcIna ane madhyakAlIna gujarAtI kAvya- "rAdhA- kanuM rusaNuM'. to lokagIta che je Aje paNa zikSitaparaMparAe alpazikSita lokamAnasa upara ghaNI badhI UMDI asara karI alpazikSita, are zikSita mahilAo paNa gAya che. e lokagItano che. narasiMha-mIrAMnI asara to kharI, paNa I. sa.16-8-1877mAM janmela ne i.sa. 31-1-1853nA roja lagabhaga 76 varSe " "parabhujI vanamAM cAre ghena vagADe rUDI vAMsaLI re lola, golokavAsa pAmanAra bhakta kavi dayArAmane Aje 145 varSa thayAM rAdhA gorI bhAtaDiyAM laI jAya, calANe coLyAM cUramAM re lola." chatAMye enI garabIo ane jJAna-bhakti-vairAgyanI kavitAnI asara A pachI, rAdhA kyAM besIne jamavAnuM kRSNane pUche che, kRSNa 2jamAtra ghaTI nathI. vayamAM mArA dAdA dayArAmathI lagabhaga paMdareka varSa dareka varSa AsopAlavane chAMyaDe bhAta utAravAnuM kahe che ne rAdhAne DuMgariye caDhela nDAnA eTale samavayaska nahIM to samakAlIna, paNa emanA citta para gAyane nIce lAvavAnuM kAma soMpe che tyAre rAdhA kahe che : narasiMha-mIrAMthI paNa vadhU asarato dayArAmanI ja. mAMDa daza-agiyAra 'parabhujI ! tamArI cArela ghena, varSanI vaye meM dayArAmanuM peluM prasiddha cAturI-pada-"zyAmaraMga' dAdAne mukhe sAMbhaLeluM jemAM ghanazyAma kRSNathI chetarAyelI rAdhA badhI ja kALI ama thakI naha vaLe re lola." vastuono bahiSkAra pokAre cheH rAdhAnA AvA uttarathI kRSaNanI kamAna chaTake che ne zyAma raMga samIpe na jAvuM, mAre Aja thakI zyAma raMga mArI mArI avaLAsavaLI ThoMsa ke, DAbA paganI mojaDI re lola." samIpe na jAvuM. svamAnI rAdhAe pratibhAva rUpejemAM kALAza te to sau ekasarakhuM 'rAdhAjIne caTake caDiyala rIsa, ke bhogaLa bhIDiyAM re lola." sarvamAM kapaTa haze AvuM... mAre Aja thakI..." rAdhAe rIsamAM bhogaLa bhIDyAM te ja TANee bahiSkAranI yAdImAM kasturI karI biMdI, AMkhanuM kAjaLa, 'jhINA jharamara varase megha, parabhu bhIMjAya bAraNe re lola." kokilano zabda, kAgavANI nIlAMbara kALI kaMcukI, jamunAnAM nIra, bAraNAM kholavA vinaMtI thatAM rAdhA maheNuM mAre cheH marakatamaNi, megha, jAMbu, vaMtyAka sarvano samAsa karyA pachI aMte kahe che - jAva, jAva, mAnetIne mo'la ke ahIM zIda AviyA re lola" dayAnA prItama sAthe mukhe nIma lIdho, kRpaNa kahe cheH mana kahe je 'palakanA nibhAvuM... mAre Aja thakI..." jAzuM jANuM mAnetIne mo'la ke pachI thAze oratA re lola. nita ke je A lokagIta che jemAM e lokagItano
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-97 rUsaNe caDhela rAdhA-kRSNamAMthI koI namatuM jokhavA taiyAra nathI tyAre ke dilAsA dIdhA che amane kapaTI kRSNa ane bhoLI, premala rAdhAnA vyaktitvanI rekhAone uThAva ke jamunA jAvA do pANI. Apato lokakavi adabhuta toDa kADhe che: parabhujIne AMgaNe UMDI kuI ke kaMkara nAkhiyA re lola ke vaizAkhe vAyA vAvaliyA, rIsamAM ne roSamAM kadAca kRSNa kuImAM paDatuM to nahIM nAkhyuM hoya! ke ghera paghAro nAvaliyA, evI AzaMkAthI chaLI uThelI rAdhAe, ke dudhaDe dhouM tArA pAvaliyAH "ghabake UghaDyAM joDa kamADa ke vAge rUDI vAMsaLI re lola.' ke jamunA jAvA do pANI. ' lokakavie kevuM majAnuM zabdacitra dorI dIdhuM che ! AvuM ja eka lokagIta "rukhamaNInuM rUsaNuM' nAme che jenuM nimitta banI che rAdhA. eka bAju lokakavie rAdhikAnA virahanA bAramAsA gAyA che to bhagavAna zrIkRSNanI aSTa rANIomAM paTarANI che rukhamaNI. ekavAra bIjI bAju UbharAI jatA utsAhavALI raMgabhInI rAdhikAne sAcI paTarANI rukhamaNI, zerI vacce UbhIne dInAnAthanA AgamananI 1 kavitAmAM ubhelAthI maDhI dIdhI che dA. ta.: pratIkSA karatI hatI tyAM to AvIne e jANe caMpo maravo khamaNIne mAre garabe ghUmavA AvI ho, rAdhikA raMgabhInI ! AMgaNe ropavAne badale 'lAvIne ropyo che-rAdhA AMgaNe' ane pachI tArA mAthAno aMboDo ho rAdhikA raMgabhInI ! joI lyo rukhamaNIno puNyaprakopa ! jANe chUTyo tejI ghoDo ho rAdhikA raMgabhInI ! 'nahIM rAMdhuM ne nahIM pIrasuM jI, nahIM valoNuM tAjI, tArI AMkhyuMno ulALo ho rAdhikA raMgabhInI ! risAI poyAM re rANI rukhamaNI." jANe dariyAno hiloLo ho rAdhikA raMgabhInI ! jeTha ane sAsu rukhamaNIne manAvavA vinaMtI kare che? tArA nAkaDiyAnI dAMDI ho rAdhikA raMgabhInI ! bAra dInAM bhUkhyAM che, ne tera dInAM tarasyAM che, jANe dIvaDIe zaga mAMDI ho rAdhikA raMgabhInI ! pIraso to jamIe re rANI rukhamaNI'. tArA hAthanI AMgaLiyo ho rAdhikA raMgabhInI ! asUyA ne ISyanI AgamAM tavAyelI rANI rukhamaNI piyara paMthe . jANe coLA-maganI phaLiyuM ho rAdhikA raMgabhInI ! vaLe che te rAdhA tathA kRSNa viruddha mAtAne phariyAda kare che. tArA peTaDiyAno phAMdo ho rAdhikA raMgabhInI ! mAne ghIDI maLe che, mAne AMsu jhare che. jANe Ugyo pUnama cAMdo ho rAdhikA raMgabhInI ! mAtAne AMsuDe saravara chalI vaLyAM ! tArA vAMsAno vaLAMko ho rAdhikA raMgabhInI ! . mAne ghIDI maLe che, pIDI saka mele che jANe sarapano saDAko ho rAdhikA raMgabhInI ! ghIDIne dhrusakaDe DuMgara DoliyA'. narasiMha-mIrAM jevAoe gopIbhAve-rAdhAbhAve ThIka ThIka lakhyuM ghIDI-eTale dIkarI-mAtAne AMsuDe saravara chalI vaLyAM ane che ane madhyakAlIna gujarAtI kAvya-paraMparAnA chellA tejasvI pratinidhi dIkarIne dhrusake DuMgaraDolI uThyA...emAM vAstavikatAnI atizayokti bhakta kavi dayArAme to rAdhA-kRSNanI vividha lIlAo varNavatI aneka haze paNa sAthosAtha mAtAnA AzvAsanamAM dInAnAtha kRSNa jevA pati kRtio racI che jevI ke bALalIlA', patralIlA', 'kamaLalIlA', ane jamAinuM gaurava ane mAhAsya paNa kama nathI. dIkarIne mAtA kahe "rAsalIlA', rUpalIlA', 'muralIlIlA', 'dANacAturI', "rAdhAjIno 1 vivAha khela', "rAdhikAnA vakhANa', "rAdhikAnuM svapna' vagere gaMgA-mATInAM bIDI tame ghaDyAM, gaMgA-jamanA tame tayAM, vagere...pazcimanI aMgrejI keLavaNInA pracAra ane pAzcAtya sAhityanA zrIkRSNa bharathAra re dhIDI tame vaya." prasAra ke abhyAsa pUrve ApaNe tyAM aMgata UrminI abhivyakti mATe rusaNAnA miSe garavA gRhasthAzramanI AvI garimA gavAI che. keTalAka kavione bhaktinuM AlaMbana levuM paDatuM-evo eka mata pracalita bhagavAna zrIkRSNanI paTTarANI rakhamaNInI mAtAe jamAi- hato-ane zrI kanaiyAlAla munazIe to, khAsa karIne kavi dayArAma mATe dIkarInA saubhAgyanI vAta karI paNa AzcaryanI bAbata to e che ke rAdhA kahyuM che ke 'dayArAma bhaktinI othe AtmalakSI zaMgAre gAyo che. je kaSaNanI patnI nathI, preyasI che. Ama chatAM ApaNAM laganagItomAM jamAnAmAM bhakta kahevaDAvyA vagara Urmio darzAvAtI ja nahi e Adarza dAmpatyanAM yugalono ullekha thAya che tyAre kapa-rakhamaNI nahIM, jamAnAmAM ane bhakta thavuM paDyuM...dayArAma masta praNayI che. dIna paNa kRSNa-rAdhA...rAdhA-kRSNano ullekha thAya che. bhakta nathI." (madhyakAlano sAhitya pravAha-pR. 389). to pachI AvuM - dA. ta. : to narasiMha-mIrAM-rAmakRSaNa-mahetA, premasakhI, amaru-jayadeva vagere A to Izvara-pAravatInI joDI kavio mATe paNa kahevAya...to zuM gopIbhAve-rAdhAbhAve gAtA kavio suMdara joDI zobhatI re, ke bhaktakavio...darekane A vidhAna lAgu pADI zakAya ? A to sItAne rAma ramaiyA lokakavioe to koipaNa prakArano chocha rAkhyA vinA, naisargika kevI joDI zobhatI re. bhAvanI abhivyakti aMgata ke binaMgata rItie karI che. devo ke A to rAdhA ne kRSNa-kanaiyA lokottara vibhUtione paNa, deza-kALa ane nijI vicArasaraNIe raMgI suMdara joDI zobhatI re, A to viSNu ne lakSmI rUpALAM narasiMha mahetAthI dayArAma sudhI cAlu rahelo AvAM kAvyono madhura kevI joDI zobhatI re...vagere vagere pravAha sudhArAyuga-pravartaka narmada ane paryeSaNa-pradhAna paMDita yuganA matalaba ke ApaNAM lokagIto ke lagnagItomAM paNa rAdhA-kRSNanuM pramukha zrI govardhanarAma sudhI AvatAM, kavivara hAnAlAlanA svalpa advaita gavAyuM che. ApaNAM bAramAsA sAhityamAM paNa "rAdhikAnA apavAda, sAva kSINa thaI jAya che te pharI pAcho svAtaMtryottara yugamAM mahinAThIka ThIka gavAyA che. emAMthI poSa ane vaizAkhanI vAta karIeH prabaLa vege vahevA lAge che ne paraMparAnA punarAgamanathI zaMkita thayelA ke pope zoSa paDyA amane, kavi zrI priyakAnta maNiyAra, paristhitino khyAla ApatAM lakhe cheH vhAlA mArA zuM kahIe tamane ! cAlato akhaMDa rAsa jamanAnA nAda bhaLe,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 jhUlatAM kadaMba-jhADa, parNo to e ja laLe, enA e kAnajI, enI e rAdhikA, enI e gopikA, e ya pAchI baMsI bajI moralI maheke hajI' (moralI maheke hajI) bhAi maNiyAranI A kavitAi phariyAda sAcI hovA chatAMya ApaNe emane ja pUchIe ke 'A nabha jhUkyuM te kAnajI ne cAMdanI te rAdhA re', e emanA anavadya gItamAM rAdhA-kRSNanA paraMparAgata pratIkano viniyoga karIne emaNe emanuM ne gujarAtI kavitAnuM prathama kakSAnuM gIta nathI sarjyuM ? dayArAmanI ne nhAnAlAlanI gopI eka nathI-enI e ja nathI. e ja rIte kavizrI devajI moDhA, zrI harIndra dave ke zrI sureza dalAlanI rAdhA paNa enI e ja nathI. zrI moDhAnI rAdhAnA oratA-abharakhA kevA che ? 'veLa taNA vheNane thaMbhAvI rAkhI, mAre AvaDI ne AvaDI rahevuM ! mAre to AyakhanA aMta lagI mArA A kAnajInI rAdhADI rahevuM. (elI rAdhADI) ane zrI harIndranI rAdhAno dora-damAma H "", 'eka jazodAnA jAyAne jANuM, e devakInA chorAne jANe mArI bahyA !! (jANe mArI ballA) ane kavi dalapatarAmanA pelA kaMjusa zeThe nipuNa gavaiyAne kaheluM 'poluM che te bolyuM emAM karI cheM zI kArIgarI ? sAMbeluM bajAve to huM jANuM ke tuM zANo che ? evI ja rIte zrI sureza dalAlanI rAdhA paNa kahe che : prabuddhe jIvana 'mArI gAgara utAro to jANuM ke rAja, tame UMcakyo to hADane; huM to ghare ghare jaine vakhANuM ke rAja, tame UMcakyo to hADane.' (mArI gAgara utAro to) Ama, 'enI e rAdhikA enI e gopikA have rahI nathI. dayArAmanI rAdhA mukhe nIma le che paNa 'mana kahe nA palaka nibhAvuM' jyAre uzanasanI rAdhA H 'ene kazuM nA, to mAre ye enA nAmanI bAdhA; zyAmanI jo haTha, to mAre ye, huM ya pachI huM rAdhA' (nathI levuM, ne zIda Ave) rAdhAne zyAma sAthe vAMku paDyuM ne karyA rAdhAe enA hoTha cUpa; zyAme paNa vAMsaLIne vegaLI mUkI, to vaLI mhekyo abolAno dhUpa.' to umAzaMkarabhAinI A be paMktio uparyukta paMktio sAthe tulanAvo : mAdhavane mukhaDe moralI, mahIM haiyuM rAdhAnuM relAya.' to 'zarada pUnamanI rAte' e harIndranI kavitAnI rIsAyelI rAdhAno ghUghariyALA kezamAM DUbIne jAgatA kRSNanuM unnata kalpanArasyuM zabdacitra mANo H 'ziva para jANe zeSanAganI chAyA evA ghUghariyALA keza hRdaya patharAyo; enA kinakhAbI aMdhAre DUbyA kAna, enA makhamaliyA ajavALe jAgyA kAna.' rAdhA-kRSNa saMbaMdhe, chUTaka ne svataMtra kAvyo to aneka kavioe lakhyAM che paNa kavizrI devajI moDhA, kavizrI sureza dalAla ane kavizrI harIndra davene nAme anukrame 'rAdhikA', 'rAdhA zodhe morapiccha' ane 'mArage maLyA'tA zyAma' nAme svataMtra kAvyasaMgraho paNa pragaTa thayA che. cAMdanI te rAdhA re' e nItina vaDagAmAnuM saMpAdana paNa lakSamAM levuM ghaTe. A prakAranA kAvyo gajhalamAM na-gaNya, gadyamAM svalpa, achAMdasamAM gaNatara, vrajabhASAnI chAMTa ne asaravALAM keTalAMka ne geyaDhALamAM ghaNAM badhAM lakhAyAM che. TI.vI., AkAzavALI, kavisaMmelano ane muzAyarAone kA2Ne evAM kAvyone prasiddhi ne lokapriyatA ThIka ThIka sAMpaDyAM che. AmAM paNa dayArAma, mIrAM ane priyakAnta maNiyAranuM anukaraNa nahIM to anusaraNana karanArAo paNa keTalAka che. kavizrI jayanta moDhA mAdhavane prazna pUche che 'koNa adakeruM vhAluM mAthe ?' mIrAM ke pachI rAdhA ? ane pachI baMnene pratIkarUpe kalpI kahe che : 'premalakSaNA bhakti ekanI, kharI yoganI sAdhikA, rasamAdhurI, citta-pAvanI raso thai sA rAdhikA'. Ameya rAdhA, kRSNa, kubjA vagere pratIkono upayoga judA judA kavioe bhinna bhinna rIte karyo che. 'AtmA vai rAdhikA proktA' ke 'kRSNa te kRSNa zenA ?-citta jenuM sadA lase, mAnavI uranA rAdhA rase' ke kubjA e jaino vikAsa rUMdhAyo che evo (Infaulite) kuMThita jIva che, zaMkhalita AtmA che' to 'bhakti ghaTTa thatAM thatAM thai gai, zI aMtamAM rAdhikA !' ke 'mana mIrAM ne tana rAdhA thai kuMjakuMjamAM ghUme' ke 'rAdhA to cAruhAsinI, saMvida-2saikyamAM rAce rase vizvavilAsinI' ke 'meM eka acaMbo dITho, dITho meM ghara ghara kRSNa kanaiyo, hRdaya hRdaya meM rAdhA dIThI, huM banyo mugdha narasaiyo'-Ama rAdhA e nirvyAja prema, avyabhicAriNI bhakti ane AtmAnA advaitanuM sarvajanIna ne sarvakAlIna pratIka che. e kevaLa barasAnAnI vRSabhAnandulArI dulArI ja rahI nathI. bhagavAna vyAsanI mahAbhAratamAMnI zakuMtalAe jema kavi kAlidAsanI 'abhijJAna zAkuMtala' nATakanI zakuMtalA karatAM ghaNI badhI rIte bhinna che tema paraMparAthI sAhityamAM nirUpAtI rAdhA karatAM arvAcIna kavionI badhA ja prakAranA mAnavabhAvonuM AropaNa rAdhAbhAvanI dhArAmAM thayuM che ne tAjapabharI padAvali ane abhinava pratIko dvArA gavAyuM che. emAM atizayokti alaMkAra na hoya to ja navAi ! AvaDI moTI kAyAmAM AtmAnI ArasI samI be AMkho...rAdhAnI e be AMkhyunA ulALAne lokakavie dariyAno hiloLo kahI atizayoktibharI utprekSA vAparI che to arvAcIna kavine yogya upamAna na jaDatAM, 'rAma-rAdhA paNa bhinna che. rAvaNanuM yuddha, rAma-rAvaNanA samuM'nI mAphaka ananvaya alaMkArano upayoga karI hAtha dhoi nAkhyA 'rAdhAnI AMkho e to rAdhAnI AMkho.' rAdhA-kRSNanA advaitanI jema upamAna-upameyanuM paNa advaita |' 'abolAno dhUpa' kyAreya anubhavyo che ? sureza dalAlanI kavitA sUMghIe : 'A nabha jhUkyuM te kAnajI ne cAMdanI te rAdhA re' evo AbhavizALa bhavya advaita bhAva rAdhAvicAradhArAvALAM keTalAMka kAvyomAM paNa dakSa abhivyakti pAmyo che. mA..
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-97 prAcIna bhAratanI viduSIo g hemAMginI jAi Adhunika bhAratanI mahilA zikSA samiti'e eka sUtra ApyuM tene krAntadarzI kavi banAvI zake. A vAgAmRNInuM vacana che. devo che. eka bALakanuM zikSaNa eka vyaktinuM zikSaNa che. jyAre eka ane manuSyo banne mATe te satya che. trilokavyApI bAgAsmRNIno Avo bAlikAnuM zikSaNa samagra parivAranuM zikSaNa che. phrAMsanA polabarTanuM A mahimA che. Cul) - By Educating a Boy you get an Educated vAgAskUNI racita dasamA maMDaLanA 125mA sUktane devIsUkta individual, but by Educating a Girl you get an paNa kahe che. mAkaDiya purANanuM caMDImAhAbhya jeno hiMdustAnabharamAM pATha Educated Family- bIjA zabdomAM kahuM to-strI keLavaNI saMskRti thavA saMskRti thAya che te caMDIpATha vAgARNInA A devIsUktane AdhAre racAyelo - unnatinuM prathama sopAna che. che. zAktasaMpradAyano e mUlasrota che. vAgAmRNInA A sUkta parathI vidyA: samastAdva ravi merA ane 15LA paiva saveSA mAtA vedakAlIna strInI mAnasika AdhyAtmika unnati, khumArI, svAtaMtrya prathamato : jevAM sUtrAtmaka vidhAna karanAra ane AcaranAra prAcIna ane sanmAnano khyAla sahaja AvI zake che. vedAdhikAra ane bhAratIya samAja zuM AvA (uparyukta) sUtrothI sarvathA aparicita hato? vedAdhyayanathI strIne vaMcita rAkhanAra saMkucita manovRttiyukta samAja haragIja nahIM. mAnava saMskRtinA prAraMbhakALamAM anya saMskRtio avikasita ke ane tenA gharmadhuraMdharo zuM A uddagArothI sarvathA aparicita haze ! ardhavikasita dazAmAM hatI, azikSita yA asaMskata svarUpamAM hatI te vedakALanI bIjI eka tejasvI nArI te IndrasenA. RgvadamAM eno vaidika kALamAM paNa AryAvartanI nArIo sazikSita, susaMskata, svataMtra ullekha maLe che. te mudgala RSinI patnI che. te nAlAyanI IndrasenA' ane janasamAjamAM sanmAnya hatI; eTaluMja nahIM, grIsa ane roma jevI tarIke oLakhAtI hatI. eTale ke te naLarAjAnI viduSI putrI IndranA ! suvikasita saMskRtionI nArInI tulanAmAM vedakAlIna strIonuM sthAna hatI. naLarAjA ane damayaMtI rANIne Indrasena nAmano putra hato ane keTaluM ucca ane unnata hatuM, emanI samAjamAM je pratiSThA hatI tenA IndrasenA nAmanI putrI hatI. IndrasenA vividha vidyAomAM pAraMgata | jvalaMta dajhaMto jagatanA prAcInatama graMthamAMthI - RgvadamAMthI maLe che. hatI te eTale sudhI ke je vidyAomAM sAmAnyapaNe puruSo pAraMgata hoya jagata samaganA A sarvaprathama graMthamAM 5 vedonI RcAo racanAra evI 2thavidyAmAM paNa te pAraMgata hatI. eTale ja mudagala RSi jyAre keTalIya trASikAo paNa che eTaluM ja nahIM A vidaSI strIoe racelI dasUo sAthe yuddha karavA nIkaLe che tyAre potAno ratha hAMkavAnI tracAone vedomAM samAna sthAna ApanAra udAracarita trASio ane javAbadArI potAnI patnI IndrasenAne soMpe che. IndrasenAnI sUktadAonA dAMtathI eTaluM to jarUra siddha thAya che ke vedakALamAM zUravIratAno paNa enA parathI khyAla Avaze. paNa strIonuM keTaluM sanmAna hatuM, puruSa sarIkhuM mAnabharyuM samAna sthAna vedo pachI upaniSada kALamAM AgavI tarI AvatI be hatuM! brahmavAdinIo te maitreyI ane gArgI. vedomAM vidhAna che - sAM - strInA sarvAMgINa vikAsa ADe je anAvazyaka avarodho ane saptapA mA - pati patnIne kahe che. tuM mArI sakhA thA, samAna ayogya aMkuzo sAMprata samayamAM che, chInavAI gayelA adhikAro, padavInI mitra thA, A saptapadInI sAtamI padavI che. bAhmavAdI akSarajJAna ane strImukti mATe je saMgharSa Aje karavo paDe che te yAjJavalkayanI kharA arthamAM sakhA, sahadharmacAriNI ane mitra evI paristhiti vedakALamAM na hatI. tatkAlIna AryAvartanI nArIo maitreyI amRtatvanI upAsikA che, jJAnanI ArAdhikA che, adhyAtmavighAkalAthI vibhUSita, kIrtivatI ane dItimatI viduSIo hatI. vidyAmAM pAraMgata che, saMsAra ane saMpatti-baMnenI spRhA tyAganAra vaidika kALamAM strIo sAkSAtu sarasvatI svarUpiNI jJAnanI tapasvinA paNa che. upAsikA hatI te vAgAmaRNI, ghoSA, apAlA, zraddhA kAmAyanI, upaniSada kALanI bIjI mahAviduSI te gAgI. adhyAtmavidyAnI vizvavArA, lopAmudrA jevI aneka viduSIonA vRttAMta parathI jaNAI parAkASThAe pahoMcanArI, kumArI avasthAmAM rahIne paNa prazaMsanIya Ave che. vijJAnayuganA praNetA dIrghatamAM RSinI pautrI ane kalivAna jIvana nirgamana karanArI, vacakanu RSinI vAcALa putrI te brahmavAdinI pinI putrI ghoSAne vidvattA gaLathUthImAM maLelI hatI. brahmaniSTha atri vIra gArgI. jIvanmukta videharAjanI vAdasabhAmAM gArgI upasthiti RSinI putrI apAlA ane e ja kuLamAM janmela vizvavArA paNa hatI. adhyAtmavidyAnA tIkSA praznabANonI jhaDIthI A vIrAMganAe vedakALanI vikhyAta viduSIo che. yAjJavalkaya jevA dhuraMdharane paNa mUMjhavI nAkhyA. vAdasabhAmAM gArgI zraddhA sUktanI racanAra zraddhA kAmAyanI zraddhA - bhaktithI UThIne UbhI thaI. yAjJavalkayane kahe, jevI rAte kAzI yA videhanA pariplAvita che. zraddhA agni vaMdhyate zraddhA dUte viH | zraddhAM kSatriya vIra bANa mAre che tevI rIte huM tane praznottarI bANa mAruM chuM-sAmI jAya mUrdhani vasA vecAri. zraddhA kAmAyanInA A veda chAtIe praznonA tIra jhIlavA taiyAra rahe ! vAkyano paDagho kRSNanI gItAmAM saMbhaLAya che. yo yampha sa va : vIra gArgInA jIvana parathI keTalAMka tatkAlIna jIvanamUlyonI zraddhA kAmAyanI bhAvanAzIla vinamra viduSI che to vAgARNI tAravaNI thaI zake, eka to, lagna karavAM ja evuM koI baMdhana strIne na khumArIvALI, jAjvalyamAna dIptimaMta RSikA che. sAkSAtu sarasvatInA hatuM. kumArI rahIne ya e adhyayana, adhyApana ane adhyAtmavidyAnI avatAra samI vAgANInA A udgAra che - 3 huM rASTrI saMyamanI sAdhanA karI zakatI. emAM samAja taraphathI koI kanaDagata tene na hatI. vasUnAM vilitunI prathama yAyanAn - arthAt huM sAmrAjJI chuM, yajJomAM, dharmasabhAomAM, vAdasabhAomAM e pati sAthe athavA to samRddhinI saMgamanI chuM, prajJAvAna chuM - yajJIya stutya devomAM sarvaprathama svataMtrapaNe ekalI jaI zakatI ane nirbhIkatAthI bhAga paNa laI zakatI. ane sarvazreSTha chuM. vaLI AgaLa kahe che - rumeva svayamaruM vAmi gharanI cAra vAlomAM goMdhAI rahevAnI ke ghumaTo tANavAnI koI prathA pata mAnavemaH | caM caM vAve tamuAM kRmi taM te jamAnAmAM nahatI. vedomAM avivAhita strIne amAja kahe che. AvI tayuM d sadhAna ! arthAtu dhAruM tene ugra yoddhA banAvI zakuM, dhAruM avivAhita putrIne putra jeTalo ja samAna vArasAhaka paNa hato. e A
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana vedavAkya parathI spaSTa jaNAi Ave che. amANuvi pigo savA satI samAnAdA tvAmiye bhagam / tA. 16-7-97 pazcAt kALamAM AvI strIo svapravat thai gai. strIono prabhAva lupta thato gayo. tenuM svataMtra vyaktitva ane astitva dhIme dhIme lepAtuM gayuM. brAhmaNavAdanA virodhamAM bauddha ane jainadharmano prasAra ane pracAra thayo te kALa daramiyAna strI-zikSaNane pharI vega maLyo. mahAprajApati kisA gautamI jevI bauddha bhikSuNIo ane caMdanabALA jevI aneka jaina zramaNIoe uccattama bauddhika ane dArzanika pratibhAno paricaya karAvyo. mahAkAvyonA yugamAM strIonA uddhAraka tarIke be vyakti AgavI tarI Ave che. yugadaSTA vAlmIki ane yugapravartaka zrIkRSNa. rAmAyaNanA racayitA, rAmanA ananya upAsaka ane rAma pratye savizeSa Adara chatAM rAme tyajelI nirdoSa sItAne - brahmaniSTha videharAja janakanI A viduSI putrI vaidehIne kevaLa Azraya ja nahIM, strItvanI punaH pratiSThA arpIne maharSi vAlmikie rAmanA A pagalAMno mUka virodha karyo che evuM nathI lAgatuM ? 31 prAcIna bhAratanA itihAsamAM strI-zakti jagAvanAra, strIne samAjamAM pratiSThA ApanAra bIjI vibhUti che - gopIjanavallabha, draupadIsakhA zrIkRSNa. kurUpa kubjAne paNa emaNe cAhI che ane bANAsuranA kArAgAranI baMdinIone mukta karanAra paNa kRSNa ja che. gItAmAM strIonI sAta zaktio zrIkRSNe varNavI che. kIrti, zrI, vA, smRti, meghA, dhRti ane kSamA - A sAteya zaktionI yutinI prANavatI mUrtimatI pratibhAsaMpanna nA2I te jAjvalyamAna, dIptimatI draupadI. rAjakanyA sItA ane sAmrAjJI draupadInI sAthe sAthe sauvIra dezanI vIrAMganA rAjamAtA vidulA yAda Ave che. yuddhamAMthI bhAgIne pAchA AvelA bhIru putra saMjayane porasa caDhAvI, bodha ApI, arjunanI jema pharI yuddha mATe taiyAra karanAra viduSI vidulAnI svadezaprIti, zaurya ane mahattAno vicAra bAMdhavo muzkela nathI. vidulAnI jema pAMDavone potAnI asmitAno pale pale paricaya ApanAra kuntA kevaLa mAtA ja nahIM, kartavyaparAyaNa vI2 kSatriyANI paNa che. dvaM zuddhabuddhamuttosa jevuM hAlaraDuM gAine putra alakane pAraNAmAM ja saMskAronuM siMcana karatI madAlasA paNa Adarza mAtA ja nahIM, mahApaMDitA paNa che. prAcIna kALamAM jema puruSoe strIno sarvAMgINa vikAsa ruMdhyo nathI to sAme pakSe strIoe paNa puruSanI pragatimAM avarodha UbhA karyA nathI tenuM sarvottama daSTAMta te aruMdhatI. aruMdhatI zabdano artha che kyAreya vikAsa na ruMdhatI. saptarSinA tArAgaNamAM vasiSThanI bAjumAM sthAna meLavanAra aruMdhatI paNa viduSI nArI che. sAMkhyazAstranA praNetA kapilamuninI bahena ane atri RSinI patnI anasUyA paNa yogabalazAlinI tapasvinI che. yogabaLathI sUryodayane rokanAra ane sItAne dharmopadeza denAra anasUyA paNa eka viduSI sannArI che. eka tarapha Adarza dAmpatya vyatIta karatI chatAM AdhyAtmika tejasvitAthI opatI anasUyA ane aruMdhatI jevI viduSIo che to bIjI bAju bALavayathI ja adhyAtmavidyA saMpAdana karanAra, yogya pati na maLatAM avivAhita rahevAnuM ucita mAnanAra, videharAja jevA brahmaniSTha jIvanmukta yogI sAthe zAstrasaMvAda karanAra zuddha zIlavatI sulabhA paNa che. A viduSI sannArIomAM maMDanamamizranI vidyApaMDita ardhAMginI sAkSAt sarasvatInA avatAra samI ubhayabhAratI kema bhUlAya ? kAzInA vidvAna brAhmaNa viSNumitranI A putrI nAnapaNathI ja vedavedAMga, kaLA, vyavahAra ane sarvazAstromAM pAraMgata hatI. maMDanamizranI patnI hovA chatAM zaMkarAcArya jevA prakAMDa vidvAne ene zAstrArthamAM madhyastha nImI tenA parathI ja te keTalI mahAsamartha viduSI hatI te siddha thAya che. AvI ja eka bIjI viduSI te nAcI, tailaMgaNa prAMtanA paMDita ilezvaropAdhyAyanI A putrI, padArtha vijJAna, kaLA kauzalya, zAstrapurANomAM nipuNa hatI. kaviyatrI paNa hatI. teNe nAcI nAmanuM vI22sapradhAna nATaka paNa racyuM che. dezATana karI cheka dilhI ane jayapuranA vidvAnono vAdamAM eNe parAjaya karelo. vijJAn sarvatra pUSpate e vidhAnane sArthaka karatI nAcI potAnI vidvatAthI sarvatra pUjAtI. sadvidyA saMpAdana ka2vAnI ane paramArtha sAdhavAnI sAthe sAthe lokasaMgrahanA kArya karavA paNa strIo pravRtta ane svataMtra hatI. te gRhadharma sAthe samAjasevA ane vyavahA2 sAthe paramArtha sAdhanA2 paropakAriNI aMzumatInA udAtta jIvana parathI spaSTa jaNAi Ave che. gRhakAryathI paravArI, bhUkhyAne anna, tarasyAne jaLa, vastrahInane vastra, rogIne auSadha ane ajJAnIne jJAnAmRta ApatI aMzumatInA jIvana parathI tatkAlIna strIonA gaurava ane uccapadano asvIkAra thai zake tema nathI. aparipakva vicArAvasthAne laine ekAeka saMsAra tyAgI vanamAM prasthAna karanAra zikhidhvaja rAjAnI mahAviduSI rANI cUDAlAe aDhAra varSa uttama rIte rAjaya calAvyuM eTaluM ja nahIM, zikhidhvajane khoLI kADhIne kartavya ane adhyAtmano bodha enA hRdaya soMsa2vo utAranAra rAjakartI ane viduSI cUDAlAnuM jIvana paNa abhyAsa karavA yogya che. putra thakI ja pitAnuM ane peDhInuM nAma kAyama rahe che. e Aje paNa puruSa pradhAna samAjamAM sahaja svIkArya che. enI sAme vidvAna putrInA janma mATe utsuka pitAno hradayabhAva bRhadAraNyaka upaniSadamAM (6-4-17) vyakta thAya che. atha ya phaccheduhitA me paSDitA gAyata sarvamAthuriyAviti tiIauvana pAvayitvA sarvighnantamanIyAtAm / A vidhAnane sArthaka karatuM jvalaMta daSTAMta che 'lIlAvatI gaNita'nA racayitA khagoLavettA bhAskarAcAryanuM. 'lIlAvatI gaNita'nuM phArasImAM bhASAMtara karanAra phaijI nAmanA vidvAne noMdhyuM che - bhAskarAcAryane saMtAnamAM eka mAtra putrI. lIlAvatI vidhavA thai tyAre temaNe vicAryuM-mArI putrIne evI vidvAna banAvuM ke enA thakI mAruM nAma kAyama rahe. lIlAvatIne emaNe gaNita, khagoLa ne jyotiSa zIkhavyuM ane bhAskarAcArye gaNitanuM je pustaka taiyAra karyuM te 'lIlAvatI gaNita'nA nAme amara thai gayuM. strI thakI amara thai janAro bIjo saMskRta graMtha te vAcaspati miznaracita 'bhAmatI'. kalpataru para vyAkhyA karanAra bhAmatI svayaM paNa eka viduSI hatI. Adhunika kALamAM kanyAo ke strIo icche to sarvocca zikSama meLavI zake che. strImuktino A jamAno vidhavidha kSetromAM strI keLavaNI ane nArInA utkarSa mATe sarvathA anukULa che. prAcInakALa adhyAtmavidyAno kALa hato. A adhyAtme strI jAti mATe mArga mokaLo karyo hato. adhyAtmavidyAnA AdhAre svataMtracetA chatAM saMskArazAlinI tejasvinI viduSIoe AmUlAgra sAmAjika krAnti zakya banAvI hatI. zikSaNanI sAthe sAthe saMskAro paNa prAcInakALanI viduSIoe khIlavyAM ane poSyAM hatAM tethI te svataMtra hovA chatAM svacchaMda ke vairAcArI nahotI. te kevaLa suzikSita ja nahIM, susaMskRta paNa hatI. paNa hatI. strIuddhAraka, svataMtrApoSaka, zIlasaMvardhaka, saMskAra saMgopaka AjanI paribhASAmAM kahuM to kevaLa qualified ja nahIM, educated ane jIvanadarzaka AdhyAtmika saMskRti Aje paNa nArInI dazA ane dizA badalavAmAM sahAyarUpa thai zake. vAma i
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana tamiLanA krAntikArI kavi subrahmaNya bhAratI C nemacaMda ema. gAlA 'bhaya tyajI do, vijaya ApaNo ja che.' udghoSanAM kAvya-gIta para mugdha thai netAjI subhASacaMdre e gIta gAvA mATe saMgIta-sUramAM baddha karAvyuM hatuM. e gItanAM racayitA hatA tamiLanAM meghAvI krAMtikAra kavi rASTravAdI patrakAra subrahmaNya bhAratI. rASTranAM utthAna yuganA lokapriya rASTravAdI kaviomAM baMgALImAM TAgora, gujarAtImAM meghANI, urdumAM joza malihAbAdI, malayAlamamAM vallA thola, tema tamiLamAM subrahmaNya bhAratI. TAgoranAM gIto mAchImAronAM kaMThe paNa vahetAM thai gayAM, meghANInAM lokagIto gujarAtanA janajIvanamAM otaprota thai gayAM, tema ja subrahmaNya bhAratInAM gIto tamiLa dezanAM gAmaDe gAmaDe gavAtAM rahyAM che. saMta tyAgarAja pachI dakSiNa bhAratane gItono moTAmAM moTo vAraso subrahmaNya bhAratIe ja Apyo. zrImati ema. esa. zubhalakSmIthI mAMDIne badhA ja gAyako emanAM gIto muktakaMThe gAtAM rahyAM che. 1919mAM mahAtmA gAMdhIe madrAsanI mulAkAta lIdhI. rAjAjInAM ghera emanI mulAkAta subrahmaNya bhAratI sAthe thaI. kavi bhAratInI prakhara rASTrIyatAthI gAMdhIjI mugdha thai gayA. gAMdhIjIe rAjAjIne kahyuM, 'tamAre sahue emanuM rakSaNa karavuM joie.' 'gAMdhI-paMcakam'nI pAMca kavitAomAM bhAratIe gAMdhIjI pratyeno ahobhAva vyakta karyo che. uparAMta bhAratIe potAnAM kAvyomAM zivAjI, guru goviMdasiMha, lAlA lajapatarAya, lokamAnya TiLaka vagerene yAda karIne emane vize caritrAtmaka kavitAo racI che. gAMdhIjInAM netRtvathI ane ahiMsAnI rAjanaitika phisasUphIthI bhAratI AkarSAyA hatA. bhAratInI utkRSTa svadezabhaktithI ane adamya AtmavizvAsathI gAMdhIjI prabhAvita thayA hatA. 1907mAM sUratamAM yojAyela koMgresa adhivezanamAM saMgharSanI paLo AvI tyAre lokamAnyanI chAvaNImAM be dakSiNanAM mahArathIomAM eka . hatA subrahmaNya bhAratI ane bIjA hatA vI. o. cidambaram pille rASTravAdathI raMgAyelA chatAM subrahmaNyanuM kharuM kSetra hatuM kAvyasarjana, haMsa varSanI nAnI vayathI emanI kAvyaracanAno prAraMbha thayo, kavi, tattvajJAnI, samAjasudhAraka, patrakAra, svAtaMtryasenAnI, prakhara rASTravAdI ane arvAcIna tamiLa sAhityanA variSTha, vIryavaMta ane yazasvI agraNI subrahmaNya bhAratIno janma tamiLa dezanA cheka dakSiNa hissAmAM Avela tarunelvali jIllAmAM eTTayapurama eTale ke ehmApuramAM 1882nA DisembaranI 11mI tArIkhe thayo. pitA cinnasvAmI ayyara vyavahAradakSa vepArI hatA, temaja svapnA hatA. mAtA lakSmI dharmaparAyaNa hatAM. subrahmaNya prathama saMtAna. lADanuM nAma 'sukhaiyA'. . pAMca varSanA hatA tyAre mAtA lakSmI ammAlano dehAMta thayo. 1897mAM paMdara varSanI vaye sAta varSanI kanyA cennama ayyara sAthe temanAM lagna thayAM. elammA kaDayama gAmanAM hatAM, bIje ja varSe pitA cinnAsvAmInuM avasAna thayuM. emaNe patnInAM avasAna bAda ekAda varSa pachI punaH lagna karyuM. apa2mAtAe sukhaiyA para mana mUkI vahAla varasAvyuM, paraMtu sagI mAno viraha haMmezAM satAvato rahyo. sukhaiyA jhUrato rahyo. putranI AvI manaHsthiti ane zikSaNa prApti pratyenI udAsInatA pitAne satAvyA karatI. sukhaiyAne tirunelvalimAM kAkAne tyAM abhyAsa tA. 16-7-97 mATe mokalyo. meTrika sudhI pahoMcyo...paraMtu enI prAvezika parIkSAmAM ja saphaLatA nahi maLI. tyAMthI eTTayamapura pahoMcyo. tyArabAda enI kAvyaruci, tarkazakti, sismA khIlatA gayA. pitAe tamiLanApraziSTa saMta kavio tiruvalluvara, kambana, tAyumAnavara Adino karAvelo paricaya raMga lAvavA mAMDyo. emanI sargazakti ane tarkazakti adbhuta hatI. rAjadarabAramAM paNa AkarSaNanuM kendra banyA. pitAe mila nAkhelI, paNa sariyAma niSphaLatA maLI. te samaya rAjAzAhI, sAmaMtazAhIno hato. eTTayapuramAM jamInadArIno amala hato. jamInadAro 'rAjA' tarIke oLakhAtA. saMbhavata 1897mAM eyapuramanA darabAramAM koie mamaro mUkyo ke subrahmaNya meTrikanI prAvezika parIkSAmAM paNa nApAsa thayo che. ( subrahmaNyane hADohADa lAgI gai. eNe vAdavivAda mATe jAheramAM paDakAra pheMkyo. viSaya nakkI thayo 'keLavaNI'. darabAramAM A viSaya 52 subrahmaNya chaTAyukta zailImAM vAdavivAda karyo, enI vaktRtvazaktithI darabAra prabhAvita thayo. koi vayovRddha paMDite 'bhAratI'no ilkAba Apyo. tyArathI subrahmaNya 'bhAratI' tarIke oLakhAvA lAgyA. 11 varSanI nAnI vaye Anglo-Vernaular zALAmAM potAnI kAvya pratibhAthI svIkRti meLavanAra sukhaiyA mATe A yathArtha gaurava hatuM. pitA koi saMpatti mUkI nahotA gayA. bhAratI mATe prathama prazna jIvananirvAhano hato. uparAMta abhyAsa paNa pUro nahoto thayo. te pUro karavA kAzI tarapha mITa mAMDI. bhAratInAM phoi duppamAla ane phuA kRSNazivam varSothI kAzImAM vasavATa karatA hatA. niHsaMtAna hatAM. kRSNazivam hanumAnaghATa para AvelA eka zaiva maThano vahIvaTa karatA. phoinA AmaMtraNathI bhAratI kAzI pahoMcyA. patnI celAmmAne piyara mokalI ApI, apara mAtA ane emanAM be saMtAnone paNa piyara mokalI ApyA. phoi-phuA dharmaparAyaNa jIvana gALatAM. bhAratI para khUba vahAla varasAvatAM. bhAratIe sanAtanI prArthanA karavI mAMDI vALI. aMgrejI DhabanA vALa kapAvyA. dADhI-mUcha vadhAryA. jethI samAjasudhAraka tarIkenuM vyaktitva to vikasyuM, paNa sanAtanI phUA AthI nArAja thayA. emaNe subrahmaNya sAthe besI bhojana levAnuM baMdha karyuM. phoie mAmalo sAcavI lIdho. svacchaMdI ane svataMtra banatA jatA subrahmaNya adhArmika ke anAcArI nahotA. temano virodha paraMparAjaDa karmakAMDa sAme hato. kAzInuM vAtAvaraNa bhAratInI kAvyapratibhAne anukULa nIvaDyuM. gaMgA enA kAvyasvapnomAM vahetI ja rahI, zALA bAda phUrasadano samaya bhAratI gaMgA kinAre gaMgAnA sAnnidhyamAM ja gALatA. gaMgAnA avanavA raMgo nirakhatAM. bhAratI parama AsthAvAna hatA. dharmAMdha na hatA. kAzInI AbohavAe emane sAcI AdhyAtmikatA tarapha doryAM. ekavAra phUi-phUA zivapUjAmAM beThAM hatAM. niyamAnusAra 'tiruvAcakama'mAMthI gAthAonuM paThana karavA je pUjArI AvatA, te AvyA nahi, jo padagAna na thAya to zivapUjA adhUrI rahe, ane daMpatIne upavAsI rahevuM paDe. phoi kummAle bhAratIne bolAvyA, bhAratIe zuddha svara-uccArathI padagAna karyuM. phUA prasanna thayA. emane pratIti thai ke chokaro nAstika nathI. 1898thI 1902 sudhInA kAzI vasavATa daramyAna bhAratIe allAhabAda vizva vidyAlaya saMlagna senTrala hiMdu kolejamAM praveza meLavI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 prabuddha jIvana : - lAgyA. saMskRta-hindInuM vizeSa adhyayana karyuM. meTrikanI parIkSAmAM prathama vargamAM subrahmaNye emanI pAse bhASaNonA sArAMza, anuvAdo, jAtiprathA, uttIrNa thayA. abhyAsamAM ja lIna rahyA. aMgrejI, phrenca, baMgALI, strIzikSaNa, vidhavAvivAha, ruDhi vagere viSayo para lekha lakhAvA malayAlama, urdu ane telugu bhASAmAM pAraMgata thayA. mAMDyA bhAratIne emAM ruci na hatI. jI. subrahmaNya ayaranI A kALa daramyAna ja emanuM ciMtana pakava banyuM. bhAratanI vicAradhArA gAMdhIjInI ahiMsaka vicAradhArAnI samarthaka hatI. jyAre AMtarasthiti, sAmAjika-rAjakIya paribaLo, saMskRti, bhASA ane bhAratI lokamAnya TiLaka ane bipinacaMdra pAlanI vicArasaraNInA lokone samajavAnI AMtaradaSTi paNa khIlI. samAjamAM strIsvAtaMtra hatA. "svadezamitra'mAM bhAratIe araviMda ghoSa, TiLaka ane svAmI ane samAnAdhikAra mATe, aMgrejonI dhurAmAMthI bhAratane mukta karAvavA vivekAnaMdanA lekhonuM bhASAMtara paNa kareluM. paraMtu bhinna vicArasaraNIne mATenuM ciMtana cAlu ja rahyuM. Ama teo uddAmavAdI manaHsthitimAMthI kAraNe bhAratIne aMgreja sarakAranI rItinIti sAmenA potAnA ugra pasAra thai rahyA hatA. pratibhAvane muktapaNe rajU karavAnI taka "svadezamitra'nA pAnAM para na ' abhyAsa to pUro thaI gayo hato. jIvana nirvAha mATe cIlAcAlu hatI. bhAratI guMgaLAmaNa anubhavatA hatA. emaNe "svadezamitra" mArga svIkAravo ke sudhArAne sakriya karavAno mArga apanAvavo... A choDyuM ane ugra dezabhaktinAM gIto racI janasamudAya samakSa lalakAravA saMgharSa cAlu hato. piyarathI patnI celammAe patra lakhI vatana eTTayapurama pAchA 1906mAM dAdAbhAI navarojInA pramukhapade kalakattAmAM hiMdI pharavAnI vinaMti karI. , ' rASTrIya mahAsabhAnA adhivezanamAM bhAratIe bhAga lIdho. tyAMthI eka ullekha mujaba rANI vikToriyAnA nidhana pachI eDavarDa mAsa" , madrAsa pAchA pharatAM bhaginI niveditAnI mulAkAta lIdhI je bhAratInA sAtamAnAM rAjyArohaNa prasaMgane anulakSIne kalakattAmAM moTo samAraMbha jIvananA mahatvanI ghaTanA che. game te vaMza, dharma, jAti, jJAtimAM yojAyo, jemAM tamAma rAjarajavADA, navAbo-dIvAno vageree hAjarI 52) khI janmelAM sau manuSyo sarakhAM che. strI-puruSa vacce koI bhedabhAva na hovo ApI bhakti pradarzita karI, temAM eTTayamapuramanA 'rAjA' paNa hatA, joIe. dezanI AjhAdI mATe nArIzaktine jAgRta karavI joIe vagere jeo kalakattAthI pAchA pharatAM AvelA. je hoya te, paNa "rAjAe navA SS niveditAnAM vicArono bhAratI para jabbara prabhAva paDyo. bhAratIne bhAratIne potAnA kharce kAzIthI vatana bolAvyA. rAjadarabAramAM rAkhI bhaginI niveditAmAM koI divya "zakti svarUpanAM darzana thayAM. lIdhA. kAma hatuM rAjA samakSa dainika patronuM vAMcana karavuM. aMgrejI graMthonuM bhaginI niveditAe himAlayayAtrAthI pAchA pharatAM koI vRkSanuM eka vAMcana-vivaraNa ane carcAsabhAomAM vidvAno sAthe zAstrArtha, vedAMta pAMdaDuM sAcavI rAkheluM, te bhAratane bheTa ApyuM. bhAratIe e parNa para vAdavivAda vagere. mahenatANuM prati mAsa rUpiyA bAra. prasAdarUpa gaNI AjIvana potAnI pAse rAkheluM. rAjAnI vilAsitA ane kArabhArIonI IrSyAthI bhAratIna haiyuM 1908mAM pragaTa thayelA svadeza premanA gItasaMgrahane bhaginIne subdha thai jatuM. bhAratI spaSTavaktA hatA. hajurIyAgIrI emanI " Aii arpaNa karatAM bhAratIe lakhyuM, "je rIte zrIkRSNa arjunane divyarUpanuM prakRtimAM na hatI. chevaTe 1904mAM darabAranI nokarI choDI dIdhI ane dAna 5 darzana karAvI AtmajJAna ApyuM hatuM, te ja rIte bhAratamAtAnA saMpUrNa madurA pahoMcyA. setupati hAIskUlamAM tamiLa bhASAnA zikSaka tarIke svarUpano sAkSAtkAra karAvI je gurue dezabhaktino bodha Apyo temanAM joDAyA. aneka bhASAonA jJAtA hatA. sAruM sanmAna pAmatA. sarjana caraNomAM A laghu pustikA samarpita che." vaLI 1909mAM pragaTa thayelAM to emanI nasenasamAM hatuM. madurAthI pragaTa thatA sAhityika sAmayika potAnA pustaka "janmabhUmi'nuM arpaNa bhaginI niveditAne karatAM vivekabhAnu'mAM bhAratInI cauda paMktinI kavitA prathamavAra pragaTa thaI. bhAratIe lakhyuM: "jemaNe zabdaprayoga karyA vagara ja kSaNamAtramAM sevA e kavitA eTalI arthagaMbhIra hatI ke saMpAdake khAsa pAdaTIpa mUkIne tenuM ane tyAgano mahimA tathA sAcI sevAnI pravRttinuM zikSaNa ApyuM te vizleSaNa kareluM. satyadarzana ane satyano AviSkAra thatAM emanI 1bhagavAna vivekAnaMdanA dharmaputrI zrImatI niveditAne A graMtha samarpita A vicAradhArA sAmAjika baMdhano sAme vidroha karatI thai gai. krame krame che.' che. Ama bhaginI niveditAe bhAratInI svadezapritInI bhAvanAne bhAratInI kavitAmAM vidrohanI chAyA spaSTa thatI gaI. gAMdhI vicAradhArA para cAlatA tamiLa bhASAnA dainika bhaginI niveditAnI mulAkAta laI bhAratI madrAsa pAchA pharyA. svadezamitra'nA suprasiddha taMtrI jI. subrahmaNya ayyare bhAratInI svadezI AMdolana jora pakaDatuM hatuM. paradezI mAlanA tyAga sAme svadezI lekhanazailIthI prabhAvita thaI bhAratIne nimaMtraNa ApyuM. dainikanuM cIja vastuonA vyApAra mATe "bhArata bhaMDAra'nI sthApanA thaI. A upataMtrIpada soMpyuM. bhAratIe zALAnA zikSakapadethI rAjInAmuM ApyuM. bhaMDAranI vyavasthA bhAratIne soMpAI. A vyavasthA aMtargata be e vyavasAyamAM emanI ruci pUrNataH vikasI nahi. e ja arasAmAM vartamAnapatro zarU thayAM. aMgrejImAM "bAla bhArata" ane tamiLamAM bhAratIe "zelIdAsanu' jevuM upanAma apanAveluM. | 'inDiyA' jemAM onrecord taMtrI tarIke zrInivAsana' nAmanA sarjana jI. subrahmaNya amara paNa Adhunika bhAratanA mahAmAnava hatA. tA hatA. jyAre vAstavamAM Di-phekTo taMtrI bhAratI hatA. 1906nI sAla. - tamiLa ane aMgrejI patrakAratvanA Adya sthApaka hatA. "svadezamitra'nA banne patronA taMtrI tarIke bhAratane mokaLuM medAna maLyuM. svataMtra sthApaka uparAMta vikhyAta patra 'hiMdu'nA sthApako paikI eka hatA. emaNe patrakAra tarIke potAnI pUrI tAkAta ane tamannA kAme lagADI dIdhI. aneka lekhakone protsAhita karIne bhAratIya patrakAratvanuM AgavuM ghaDatara prajAne utteje-cetanA reDe evA ugra lakhANo pragaTathavA lAgyAM.Fierce kareluM. bAhoza taMtrI hatA. Writer tarIke teo khyAti pAmyA. tamiLa dezamAM navayuga ane bhAratIne ahIM rAta-divasa kAma karavuM paDatuM, deza-videzanA navajAgRtinA paDaghama vAgyA. mavALavAdI deza sevakonI emAM AkarI samAcAro tamiLa bhASAmAM mUkavA paDatA. rAjanIti paranA lekho atyaMta TIkA AvatI. evA eka madrAsana. vI. kRNAsvAmI ayyaranI AkarI vivAdAspada banatA. bhASA atyaMta kaDaka hatI. AthI kramaza: jI. AlocanA bhAratIe karelI. chatAM bhAratInI dezabhaktinA kAvyothI puSTa karelI.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana AkarSAyelA vI. kRSNasvAmI ayyare bhAratIne rUA. 100no puraskAra Apyo ane emanAM kAvyonI daza hajAra nakalo chapAvI vaheMcI ! aneka sAmayikomAM chapAtA Aga jharatA lekhoe pavananI dizA badalI nAkhI. lokomAM juvALa Avyo. 1907mAM suratamAM bharAyela hiMda rASTrIya koMgresanI mahAsabhAnA adhivezanamAM bhAga lIdho ane tyAM emanA preraNAmUrti lokamAnya TiLakane prathamavAra maLyA. A adhivezana pachI sarakArI nIti vadhu kaDaka banI. 'inDiyA'mAMnA eka ugra lakhANa badala enA taMtrI tarIke zrInivAsanane pAMca varSanI jelanI sajA bhogavavI paDelI...bIjI tarapha sa2kAre e lakhANonA mULa lekhaka subrahmaNya bhAratInI dharapakaDa karavAnuM voraMTa jArI karyuM. bhAratI jo pakaDAi jAya to tamiLa prajAne satata jAgRta rAkhanAra 'inDiyA' patra baMdha paDI jAya ! navayuvako e icchatA na hatA. eka ja upAya hato ke aMgrejonI hakumata bahAra poMDIcerI cAlyA javuM. bhAratIne palAyanavRtti maMjUra na hatI. Akhare mitronI samajAvaTathI mAnyA ane poMDIcerI pahoMcyA. 'inDiyA'nuM prakAzana poMDIcerIthI karavA mAMDyuM. ghaNI viTaMbaNAo AvI UbhI. sarakAra 'inDiyA'nA lavAjamanA manIorDara japta karatI. bhAratanI hadamAM 'inDiyA'nA praveza 52 kaDaka pratibaMdha mUkI dIdho. TapAlamAMthI paNa nakalo japta karI levAtI. bhAratInuM pravRttikSetra poMDicerI pUratuM sImita thai gayuM. jabarI Arthika bhIMsa AvI gai. kyAreka gharamAM kazuM ja rAMdhavA mATe na hoya ane upavAsa karavA paDatA. paNa emanuM jamIra kAyama rahyuM. kavitAnI saravANI vahetI rahetI. sAmayika baMdha paDyuM...1910nA mArcanI 12mIthI. tA. 16-7-97 poMDicerImAM sthiravAsa daramyAna rAjakIya ciMtA ane AdhyAtmika ciMtana, sarjanakALano zreSTha gALo hato. viSamayogamAMthI samayogamAM saryA. poMDicerInA ramya prAkRtika vAtAvaraNe paNa bhAga bhajavyo. sarjana-prakriyA vegavaMta thai. kavi, ekAMta ane prakRtino trimeLa. 1910mAM tirunelvali jillAnA maniyAcI relve sTezana para koi vAMcI ayyara nAmanA yuvAne Aze nAmanA koi aMgreja adhikArInI hatyA karI. pAchaLathI vAMcI ayyare ApaghAta karyo. A khUnanA gunA sAthe bhAratI ane zrI subrahmaNya ayyaranAM nAmo paNa sAMkaLavAmAM AvyAM. polIsane to parezAna karavAnuM bahAnuM ja joituM hatuM. polIsa pIcho choDo ema na hatI. satata eka mahinA sudhI poMDicerInI kacerImAM tapAsane bahAne dhakkA khavaDAvyA. bhAratI kuppusvAmI-avyaMgaranA makAnamAM rahetA hatA. polIso ane jAsUsoe kuppusvAmIne aneka dhAkadhamakIo ApatA...kuppusvAmI hiMmatavAna hatA...emaNe kyAreya bhAratIne ghara tajavA jaNAvyuM nahi..paraMtu bhAratI icchatA hatA ke potAne kAraNe kuppusvAmIne takalIphamAM mukAvuM paDe. AthI sundaresa ayyare apAvelA bIjA makAnamAM bhAratIe nivAsa khaseDyo, na 1911-12mAM phrAMsa ane briTana vacce thayelA saMdhi karAra anusAra phrAMsanA tAbe poMDicerImAM rahetA pratyeka videzIe polIsathANAmAM nAma noMdhAvavuM jarUrI hatuM, je mATe pAMca onararI mejIsTreTonuM pramANapaNa rajU karavuM paDatuM. poMDicerInA onararI mejIsTreTa kAlave ceTiyAranI sahAyathI bhAratInuM nAma polIsa thANAmAM noMdhAi gayuM. bhAratIe pAtaMjala yogasUtra ane bhagavadgItAnA rUpAMtaro karyAM, jenI anubhUtimAMthI 'kRSNanuM pATTu' (kRSNagIti) udbhavI, jemAM trevIsa racanAo saMgrahita thai che. kRSNane vividharUpe rajU karAyA che. A saMgrahanuM prakAzana 1917mAM thayuM. mahAbhAratamAMnA draupadI-vastrAharaNano prasaMga lai bhAratIe pAMcAlIzapatham' nAmanI mahattvAkAMkSI kRti racI, jenAM pAMca sarga che. rUpaka rIte A kAvyanI pAMcAlI gulAmInI jaMjIrothI jakaDAyelI bhAratamAtAnI ja mUrti che, A kAvyano prathama bhAga 1912 ane zeSa bhAga 1924mAM bhAratInA avasAna bAda pragaTa thayo hato. trIjI mahattvanI racanA che : 'kuyil pATTa'-kokilagIta. 749 paMktinI, nava khaMDamAM patharAyelI A dIrgha racanA prema ane sauMdaryanI utkaTa Urmimaya racanA che. kavi uparAMta traNa mAnavetara pAtro che : koyala, kapi ane vRSabha. kathAvastu cAra divasanA samayapaTamAM vistareluM che. emAM koyala potAnA AgalA bhavanI praNayakathA kahe che. kAvyane aMte kathAnuM rahasya chatuM thAya che. kavi-nAyaka divAsvapnamAM koyalanuM gIta sAMbhaLe che, ane AkhI koyalakathA divAsvapnamAM ja vistare che. bhAratIe upaniSadomAMthI keTalAka anuvAdo karyAM che, Ama viziSTa racanAo poMDicerI nivAsa daramyAna thai. . alIpura jelamAM najarakeda bhogavI rahelA araviMda ghoSa tyAMthI 1910nA eprilamAM poMDicerI pahoMcyA. dezabhakta vI. subrahmaNya kedIone mukta karavAnI jAherAta karI. ayyare paNa iMglenDanA dIrgha pravAsa bAda poMDicerImAM Azraya lIdho. tripuTIno satsaMga niyamita zarU thayo. zrI araviMdanI adhyAtmasAdhanAmAM bhAratIne rasa paDato. bhAratI sAthe veda-vedAMtanI gahana carcA karatA. AlavAra ane nAbhanA2 saMtonA kAvya-sAhityanA AsvAde bhAratIne sarjananI navI dizA cIMdhI, bhAratI emanA gIto gAtA. araviMda sAMbhaLatA. prathama vizvayuddhano aMta AvatAM aMgreja sarakAre prAMtIya vahIvaTamAM keTalAka vibhAgonA saMcAlananI sattA bhAratIone ApI, rAjadvArI A tarapha poMDicerImAM bhAratInI AdhyAtmika jhaMkhanA vadhatI hatI. koi yogya gurunI zodha hatI evo ullekha emanI keTalIka AdhyAtmika kavitAomAM maLe che. zrI araviMdanI yoga vibhAvanAe bhAratI para gherI asara karelI, paNa sAme cheDe bhUkha ane garIbAi moM phADI UbhI ja hatI. bhAratI Arthika ane mAnasika rIte vAja AvI gayA hatA. navI sarakArI nItino lAbha lai zakAya e hetuthI bhArata pAchA pharavAnuM nakkI karyuM. tA. 20mI naveMbara 1918nA divase bhAratIe poMDicerI TAMpIne beThI hatI. tarata ja dharapakaDa karI kaDalUra jelamAM dhakelI dIdhA. choDI aMgreja hakumatamAM praveza karyo. aMgreja sarakAra to lAga joine bhAratIne 'rAjA' darabAranA kusaMgathI aphINanI lata lAgelI ja hatI. vaLI poMDicerImAM paNa sAdhubAvAonA kusaMgathI vyasana cAlu ja rahyuM hatuM. aphINanA vadhu sevanathI tabiyata to narama paDI ja gai hatI. temAM vaLI A jelayAtrA, bhAratIe jelamAMthI 'svadezamitran'nA te samayanAM taMtrI raMgasvAmI AyaMgarane patra lakhyo. zrImatI enI besanTa, sI.pI. rAmasvAmI ayyara, maNi ayyara Adi netAonA prayatnothI bhAratIne 1919nAM DiseMbaranI 14mIe jelamAMthI choDavAmAM AvyA, mukti bAda bhAratI patnInA piyara kaDayama rahevA gayA. tyAMnA ramya prAkRtika vAtAva2NamAM thoDI zAtA pAmyA, bhAratIe eTayapuranA 'rAjA'ne 1919nI me AsapAsa patra lakhyo. jenI rAjA e javAba paNa vALyo nahi. daramyAna kArAkuMDi (kAkuDi)mAM hiMdu matAbhimAna saMgha dvArA bhAratInuM sanmAna karavAmAM AvyuM. tyAMnA dezabhakta kAryakaroe je bhAratI ahIM rahI jAya, to badhI vyavasthA ka2vAnI darakhAsta mUkI. paNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-97 prabuddha jIvana bhAratIe vinamrapaNe nA pADI. bhAratIe eyapuramu, tirunelvali, jJAti, varga, rUDhi, ucca-nIcanA teo virodhI hatA. strI ane puruSanA tiruanaMtapurama, kArAkaDi vagere sthaLe paribhramaNa karyuM. badhe zAnadAra samAna adhikAranA himAyatI hatA. zikSaNadaSTi UMDI hatI. bhAskara ke uSmAbharyuM svAgata thayuM. Akhare madrAsa pahoMcyA. rAjAjIe uSmAbharyuM zaMkarAcAryanuM jJAna na ApI zake te zikSaNa emane mana nirarthaka hatuM. abhivAdana karyuM. ahIM ja gAMdhIjI sAthe meLApa thayo.. punarlagnanA himAyatI hatA. aspRzyatAmAM nahotA mAnatA. 1920nA naveMbaramAM pharI 'svadezamitra'nA upataMtrI tarIke teo harijananA eka chokarAne emaNe janoI paNa apAvelI. niyukta thayA. pratiSThA, kIrti sArI paNa vetana ochuM. paMcotera rUpiyA. . bhAratIe mAtra kAvyasevana na karyuM. "jJAnaratha" emanI uttama alabatta temanA dezanikAla TANe paNa penzanarUpe temane madada maLatI gadyakRti che. emanI racanAothI tamiLa sAhityanA vikAsanA pagaraNa rahI hatI. bhAratIe pharI madrAsamAM sabhAo bharI janamatane jAgRta maMDAyA. arvAcIna samayamAM rASTrIya jAgRtinI AbohavAmAM tamiLanA karavAno prayatna karyo. paraMtuM havAmAna badalAI cUkyuM hatuM. krAntinI gItono phALo moTo che. bhAratI e rASTrIya gItonA prathama gAyaka che. vAta lokone jacatI na hatI. jhaveracaMda meghANInI jema prabhue emane mITho ane bulaMda kaMTha Apyo 1920thI madrAsamAM vasavATa. svabhAve udAra bhAratI eza hato. teo kAvyo racatA ane gAta. nANAMnI kheMcamAM rahetA. gharamAM bhale dhAna na hoya, paNa kyAre bhAratInI dezagauravanI kavitAo mAtra tatkAlIna samAja pUratI udAratAmAM UNapa na Ave. patnI celammAne paheravA sADI na hoya, nahi, paNa ciraMtana preraNAdAyI rahI che. emanAM bhaktikAvyomAM ane bhAratI pustako kharIdavAmAM nANAM vAparatA hoya. patnIe kyAre parAzakti kendrasthAne che. rahasyavAda gopita che. sadI pachI paNa e ' paNa roSa ke phariyAda na karyo. bhaktigIto lokapriya che. ghera ghera gavAya che. kAvyomAM prakRti, prema ane zarIra pratidina nabaLuM paDatuM hatuM. madrAsamAM TripalikenamAM TI.pI. atagata 30 2 ka La aMtargata UrminA AviSkAra che. emanI kavitAnuM adhyayana tamiLa ane kovila sTrITamAM nivAsasthAna. najIkamAM ja pArthasArathi svAmInuM maMdira a" , aMgrejI bhASAmAM khUba thayuM che. bALakAvyo paNa emaNe racyAM che. hatuM. bhAratIya roja maMdire jatA. poMDicerInA vasavATa pachI bhakti tarapha mukhyatve Urmikavi bhAratInI kavitA cAra vibhAgamAM vaheMcI jhUkyA hatA. kyAreka bhajanamaMDaLImAM bhajana karatAM karatAM zerIomAM zakAya. 1. svadezabhaktinI kavitA, 2. prabhubhaktinI kavitA, 3. nIkaLI paDatA. utsava prasaMge mUrtine khabhe UMcakI janasamUhamAM sAthe prakIrNa kAvyo, 4. kAvya-tripuTI. emanAM kAvyo eka arthamAM yugasApekSa cAlatA. svadezaciMtana ane prabhucitanamAM samaya vyatIta thato. che. temaja yuganirapekSatAnI kasoTImAM paNa TakI rahe che. te pArthasArathi svAmInA maMdiranA prAMgaNamAM eka hAthI hato. lokahRdayanA svAmI bhAratInI smRtimAM smAraka 2cavA kalkInA bhAratIne e hAthI para anahada prema hato. bhAratI roja darzane jAya ane taMtrIe pAMca hajAra rUpiyAnI Tahela nAkhelI, tyAre jotajotAmAM rUA. roja hAthIne nALiyera, keLAM ke anya phaLo khavaDAvatA. A rojano 50,000 ekaThA thaI gayA. vahetA nANA--pravAhane khALavA "kalI'e niyama. 1921nA jUnamAM (ke saMbhavatu sapTembaramAM) eka divasa jAhera sUcanA pragaTa karavI paDI. emanI yAdamAM emanA vatana hAthIne phaLa khavaDAvavA bhAratI hAthInI najIka pahoMcyA tyAM ja durghaTanA eTTIyapuramAM eka bhavya smAraka racAyuM che. banI. hAthIe bhAratIne suMDhamAM upADIne ja bhoMya para paTakI dIdhA. dakSiNanI mIrAM kokilakaMThI bhakta-gAyikA zrImatI ema. esa. hAthInA DarathI koI AgaLa AvyA nahi tyAre poMDicerImAM jemanI gADha zubhalakSmIe eka khAsa saMgItano kAryakrama yojyo. e kAryakramamAMthI maitrI baMdhAi hatI. te mitra kaNanu dhasI AvyA ane hAthInA paga maLelI rakamathI, subrahmaNya bhAratI briTiza hiMda choDI phrenca hakumata pAsethI subrahmaNyane dUra kheMcI lIdhA. tarata najIka AvelI royapeTTA poMDicerImAM jyAM rahelA, te makAna kharIdI laI rASTrane bheTa ApyuM, je hospiTalamAM laI gayA. dhIre dhIre sAjA thatA jAya che evuM lAgyuM.... makAna smAraka tarIke racAyuM. paraMtu thoDA ja samayamAM maraDAno vyAdhi lAgu paDyo. zarIra to tamiLa dezamAM Aje paNa 11mI sapTembara "bhAratI dina' tarIke naMkhAyeluM ja hatuM. aphINanuM vyasana cAlu ja hatuM, jethI tabiyata kathaDelI ujavAya che. bhAratIne haMmezAM 'amara bhAratI' tarIke saMbodhAya che. ja hatI. vadhArAmAM hAthIe khavaDAvelI pachaDATano mUDhamAra pajavato emanI tithi nimitte kAvya-saMgItanA kAryakramo-spardhAo thAya che. hato. badhAM samavAya bhegA thayA hatAM. bhAratI mRtyu bhaNI jaI rahyA inAmo apAya che. hatA. temAM bhAratIe koi davA levAno InkAra karI dIdho hato. Akhare - tamiLa dezamAM eka ukti khUba pracalita che bhAratI viSe. enI paNa avadhi AvI. 1921nI sapTembaranI 11mI tArIkhe rAtre doDha vAge -12mInI vahelI savAre mahAna kavie chellA zvAsa lIdhA.. 'Fighting for Freedom with Poems.' $141 Uzziell AjhAdIno jaMga. gAMdhIjIe ahiMsAnuM zastra vAparyuM. bhAratIe UMDI dezabhaktibharI rASTrIyatA ane krAMtikArI vicAro dharAvanAra kAvyanA chAstrano viniyoga karyo tamiLanA e samAjasudhAraka Urmikavie jIvanamAM vitAvelAM kaparAM eka kALe jema bhAratI para rAjadrohano Aropa mUkavAmAM Avyo divasomAM paNa potAnI jAtathI paNa vizeSa dezane cAhyo. bhAratInA patnI celammAnuM 1955mAM mRtyu thayuM. paraMtu patnIe patinI bhAvanAne hato, tema emanAM avasAna bAda sarakArI taMtra bhAratInI kavitAne paNa sAkAra thayelI joine jarUra saMtoSa mAnyo haze. kavie celammAnI AMkhe rAjadroha' gaNI hatI. bhAratInI kavitAnA prakAzano mATe emanAM vaMzavArasonI paNa sarakAre satAmaNI karI. eka vakhata bhAratInI AjhAda bhAratanAM darzana karyA haze ja. rAjadrohI" kavitAnI 2000 mata madrAsa sarakAre japta karI. saraskAranA arvAcIna tamiLa kavitAnA Adyakavi uparAMta ethI ye vizeSa e tamiLa saMskRtinA gAyaka-nAyaka hatA. emanI kavitA sAMskRtika AvA behUdA valaNa sAme dezabhaktoe avAja uThAvyo, Akroza pravAhanI kavitA che. bhAratInI pratibhAnA vikAsa sAthe tamiLanI vAta sAMskRtika vRddhi thaI. temAma prAdezikatA-sAMpradAyikatA ke 1928mAM madrAsa dhArAsabhAmAM esa. satyamUrtie bhAratInA abhinivezathI para emanI vicAradhArAnuM mULa che bhAratIyatA. jAti- gItono Aveza bacAva karatAM pravacanamAM kahyuM :
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-97 Sir, the late Subramania Bharati was a man on whose tongue the Goddess Saraswati can honestly kAryavAhaka samiti 196-9o. be believed to have dannced the dance of patriotism.. | zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA budhavAra, If he had been born in any other country of the world except india, the man would have been made the | tA. 2-7-1997nA roja saMghanA kAryAlayamAM maLI hatI jemAM Poet Laureate of the country. would have been given | 1996-97nA varSa mATe kAryavAhaka samitinI nIce pramANe racanA honoures and titles by the Government which knows karavAmAM AvI hatI.' how to respect to the feelings of the people, and hoddedAro would have lived and died among the most honoured of the nation. pramukha zrI rasikalAla laheracaMda zAha sAheba..svargastha subrahmaNya bhAratI evI vyakti hatA ke jemanI jivA para devI sarasvatIe svAbhimAnanuM nRtya karyuM haze ema yogya upa-pramukha zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha rIte mAnI ja zakAya. bhArata sivAya bIjA koI dezamAM emaNe janma maMtrIo: zrImatI nirUbena subodhabhAi zAha dhAraNa karyo hota to temane dezanA rAjakavi banAvAyA hota. DaoN. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha lokalAgaNIno paDagho kema pADavo e jANanAra sarakAre emane mAnamaratabAthI navAjeza karyA hota ane te rASTranA ati pratiktiomAM koSAdhyakSaH zrI bhUpendra DAhyAbhAI jhaverI emanuM AjIvana sthAna hota.' sabhyoH DaoN. zrI ramaNalAla cImanalAla zAha - subrahmaNyama bhAratInAM kAvyo viSe kephiyata karanAra esa. zrI cImanalAla jeThAlAla zAha satyamUrtie e ja pravacana daramyAna bhAratInI kAvya pratibhAne pro. zrImatI tArAbahena ramaNalAla zAha bhAvabharI aMjali ApI che, jemAM tamiLa sAhityamAM bhAratInI pratiSThAnuM gaurava karyuM che. satyamUrtie kahyuM: ku. vasubahena bhaNazAlI I have no doubt, that so long as a single Tamilian zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha lives, these songs will remain the priceless heritage zrI subodhabhAI mohanalAla zAha of the Tamil race'. ku, mInAbahena zAha " - mane zaMkA nathI ke jyAM sudhI eka paNa tamiLI hayAta haze tyAM zrImatI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha sudhI A gIto tamiLa prajAno amUlya vAraso banI raheze. zrI kAMtilAla pAnAcaMda zAha bhAratInI kavitA mAtra tamiLa dezano ja nahi paNa svataMtra zrI nemacaMda meghajIbhAi gAlA bhAratano paNa amUlya vAraso che. zrI gAMgajIbhAI zeThIyA tamiLa dezamAM bhAgye ja koI evuM ghara haze jyAM subrahmaNya zrImatI kusumabahena narendrabhAi bhAla bhAratInI chabi na hoya. zrI vI. Ara. ghelANI tamiLa citrapaTomAM gharonA dazyomAM bhAratInI chabi acUka jovA zrI naTubhAI paTela maLe. zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA bhAratInA jIvanakALa daramyAna AjhAda bhAratanuM sapanuM sAkAra nA thayuM, eka svapnadAnI adAthI bhAratIe eka kAvyamAM gAyuM: kaoN-opTa sabhyoH zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha he prabhu ! AjhAdInA pAkane zrImatI ramAbena jayasukhabhAI vorA siMcyA ama AMsUthI, zrI zailezabhAI hiMmatalAla koThArI sUkAvA daIe ene have? zrImatI ramAbena vinodabhAi mahetA A tArI kevI karukyA? ku. yazomatIbahena zAha prANa nIcovI-pIlI kADhelA dhRtathI rAkhyo prajavalita dIpa paryuSaNa vyAkhyAnamALA AjhAdIno 'have olavavA daIe? saMghanA upakrame paryuSaNa vyAkhyAnamALA zanivAra, tA. ame khoI nAkheluM aNamola motI 30mI ogasTa 1997thI zanivAra, tA. 6ThThI sapTembara 1997 gayuM jaDI amane, sudhI ema ATha divasa mATe roja savAre 8-30 thI 10-30 sudhI ene pharI ekavAra have gumAvIe? biralA krIDA kendra (copATI)mAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA gumAvI zakAya? pramukhapade yojavAmAM AvI che. roja be vyAkhyAno raheze tathA jIvanabhara jhajhUmanAra eka zUravIra yoddhAno nAnI vaye mAtra 39me | 7-30 thI 8-30 sudhI bhaktisaMgIta raheze. varSe dehAMta thayo. A vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama have pachInA bhAratI tamiLa-prajA, bhAratavAsIonA haiyAmAM dhabake che, zvase | aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. sarvane padhAravA vinaMtI che. bhAratIne jaya bhAratI: maMtrIo mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhI mudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 008. phiona : 3820296, mudraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 18, khaDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400 092,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Licence to post without prepayment No. 37 varSa: (50) + 80aMka: 80 * tA. 16-8-970 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989:50 varSa000 vArSika lavAjama rU. 80 taMtrI ramaNalAla cI. zAha na ya vuggahiyaM kaha kahejjA --bhagavAna mahAvIra (vigraha karAvanArI vAta na kahevI) bhagavAna mahAvIre aDhI hajAra varSa pahelAM kaheluM A vacana bhikhunAM je judAM judAM lakSaNo A gALAmAM ApyAM che temAMthI vartamAna jagatamAM jyAre duniyAbharanI vAto eka khUNAmAMthI bIjA prathama lakSaNa vize ahIM ApaNe vicAra karIzuM. khUNAmAM ghaDIkamAM pahoMcI jaIne lokone bhaDakAvI de che ane hiMsAtmaka Ama to manuSyano svabhAva badhe ja sarakho che, chatAM keTalAMka athaDAmaNomAM pariName che tyAre keTaluM badhuM upayogI jaNAya che ! kadaMbo. keTalAka samAja, keTalIka jAti ke prajAnI khAsiyatamAM Telikona, pheksai-meila, InTaraneTa, TI.vI., viDIyo vagere niMdArasanuM pramANa ane kaleza kaMkAsanuM vAtAvaraNa vadhu rahe che. bIjAnI Adhunika mAdhyamo dvArA mAtra khabara ja nahi, jIvaMta dazyo paNa dharatIno jarAka nabaLI vAta jANavA maLatAM tarata teno pracAra thaI jAya che. bIjA cheDe thoDI vAramAM pahoMcADI devAya che tyAre vigrahanAM nimitto keTalIka vAra koi vyakti ke kaTuMbane vagovavA mATe vAto upajAvI ghaNAM UbhAM thAya che. kuTuMbathI mAMDIne jAti, samAja ke rASTra rASTra vacce kADhavAmAM Ave che. mithyAbhimAna, dveSa ane irSA athavA vera levAnI avAranavAra thatAM chamakalAM A vAtanI sAkSI pUraze. vRtti eTalI prabaLa hoya che ke vAtanuM vatesara karatAM teo acakAtAM lokazAhImAM vANI svAtaMtryane nAme lakhavA-bolavAmAM ghaNI chUTa nathI. levAya che. asatya kathanane koI aTakAvI zakatuM nathI. hisA prere evAM bilADInA peTamAM jema khIra naTake tema keTalIka vyaktionA peTamAM irAdApUrvakanAM jAhera udbodhano thatAM rahe che. patrakAro samakSa juda jude vAta na Take. jarAka koikanI kaMika vAta jANavA maLe ke tarata 'haiM, tame vakhate UlaTasulaTI nivedano thAya che. boleluM pharI javAya che. AvI sAMbhaLyuM....' ema kahIne ghera ghera evI vAtone pahoMcatI karanAro varga paristhiti samagra jagatamAM pravarte che. eve vakhate vANI 5rano saMyama dareka samAjamAM hoya che. kema, zuM che kaMI jANavA jevuM ?" "zI navAjUnI keTalo badho upayogI lAge che ! e saMyamamAM paNa bIjAne hAni pahoMcADe che ?' ityAdi prazno pUchanArAmAMnA keTalAka mAtra pUchavA khAtara japUche. evI vAta to na kahevAmAM ja keTaluM badhuM DApaNa raheluM che. anyanI che. vAta karavAnI e eka zailI che. paraMtu keTalAka mANasoduSTa AzayathI gata vAto pragaTa karI devAthI keTalA badhA anartho thAya che te to sau jANI ja evuM navuM navuM jANavAnI koziSa kare che ane bIjAne halakA pADavAmAM, samajI zake ema che. sAmAjika sukha-zAMti mATe upayogI A vAta kharAba cItaravAmAM, laDAvI mAravAmAM eno upayoga kare che. koInA naitika, dhArmika ane AdhyAtmika daSTie paNa eTalI ja upayogI che. utkarSanI ke uttama siddhionI vAta sAMbhaLavAmAM emane rasa paDato bhagavAnanAM vacanomAM trikAlika satya raheluM hoya che. nathI, paNa koIkanI kharAba vAta sAMbhaLatAM ja teo rAjI rAjI thaI ' bhagavAna mahAvIre A bAbata bhikhu arthAt sAdhunA eka lakSaNa jAya che. potAnA kahevAthI jo kyAMka laDAI-jhaghaDo thAyato UbhA UbhA, tarIke varNavI che, paraMtu vyavahArajagatamAM paNa e eTalI ja upayogI manamAM malakAtA tamAzo jovAno nikRSTa AnaMda teo anubhave che. keTalAka Darapoka mANaso potAnI salAmatI khAtara pragaTapaNe pote dasavaikAlika sUtramAM kahyuM che: vAta karatAM acakAya che, paraMtu koikane nanAmo patra lakhIne, banAvaTI na ya vuggahiyaM kahaM kahejjA . phona karIne, khoTA nAme carcApatro ke nivedano lakhIne ke pILI patrikAo bahAra pADIne bIjAne laDAI mAravAno pracchanna AnaMda mANe na ya kuppe nihuiMdiye pasaMte / che. Adhunika samayamAM to phoTogrAphInI vaijJAnika karAmato dvArA khoTAM saMjamadhuvajogajutte uvasaMte citro UbhAM karIne paNa bIjAne vagovavAnI taka jhaDapI zakAya che. keTalAka dubhAyelA, duNAyelA, na phAvelA, hatAza thayelA ke svabhAvathI aviheDae je sa bhikkhU // . ja evI kuTilatA dharAvanArA mANasonuM jIvanasvapna ja guNamatsaranuM (je vigraha karAvanArI vAta nathI kahetA, je krodha nathI karatA, je hoya che. moTI lITIne bhUMsIne nAnI na kare tyAM sudhI emane jaMpa vaLato indriyone vaza rAkhe che, je saMyamamAM dhruvayogI che, je upazAMta che tathA nathI. temanI pAse sAdhyanI zuddhi nathI hotI tema sAdhananI zuddhi paNa je tiraskAra nathI karatA te bhikSu che.). nathI hotI.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-97, da che. draupadInA caDha karAvyuM hatuM . evAM keTalAMka 'ro kALA ja vyAtmika sAdhanA A kaLikALamAM to cAre bAju vigrahanI vAto eka nahi to anya vartamAna jagatamAM samAcAra mAdhyamo bahu vadhyAM che. prakAre cAlatI ja rahe che. emAM keTalIye vAra bIjA dvArA kahevAtI aMgata Investigating JournalismnI eka prathA paDavA mAMDI che. vAto mahattvano bhAga bhajavI jAya che. rAjakAraNamAM ekabIjAne potAnA patrakAro, khabarapatrIo, saMdezavAhakone mokalIne sthaLa paranI caDAvavA karatAM ekabIjAne pADavAnI pravRtti vizeSa bane che ane emAM jAtatapAsa karAvavA prayatna kare che. keTalAyanI mulAkAto levAya che. sAcI khoTI vAtono avaLo pracAra mahattvano bhAga bhajavI jAya che. phoTogrApho batAvAya che ane ema eka ghaTanAne caMgAvavAmAM aAve che. kaMIka kaubhAMDomAM saMDovAyelA mANaso potAne mAthe Apatti AvatAM jyAM sudhI nyAya apAvavAnI ke satyanI khojanI vAta che tyAM sudhI ene bIjAnI vAto paNa khullI karI devAnI dhamakI Ape che. prasaMga Avye kadAca barAbara koI gaNI zake, paNa jyAM Azaya duSTa hoya tyAM tenuM evI vAto khullI karIne bIjAne laDAvI mAre che. ' pariNAma bhayaMkara AvyA vinA rahetuM nathI. kyAreka eka khoTo zabda uccArAi jAya che ane koIkanI sAthe nyAya ApavA mATe nyAyAlayo dvArA karAtI kAryavAhI daramiyAna potAne athavA be pakSo vacce sAmasAme saMgharSa zarU thAya che. mukhamAMthI kahavA paDatA sAcA vAtAnA sadabha eka judA ja prakArano che. tyAM bAjAna ajANatAM nIkaLI gayelo eka apazabda paNa vAtane mArAmArI sudhI nukasAna pahocADavAnA nahi, pachI kAvavAhAmA sahAya karavAnA Azaya pahoMcADI de che. draupadInA thoDAka zabdoe-AMdhaLAnAM chokarA AMdhaLAM hoya che. tyAM kartavyarUpa karAtuM satyakathana sAmAjika daSTie iSTa gaNAya - -eTalA zabdoe mahAbhAratanuM yuddha karAvyuM hatuM. che. IrAdApUrvaka dveSathI ke anyAyanI buddhithI karAtuM satyakathana ke mANasanAM khoTAM AcaraNo vividha prakAranAM hoya che. evAM keTalAMka asatyakathana anumodanIya ke anukaraNIya na gaNAya. eve prasaMge paNa AcaraNo kyAreka maDhatAne lIdhe thai jAya che. keTalAMka khoTA kAryo pote AdhyAtmika sAdhanAnA paMthe AgaLa vadhelA mahAtmAonuM valaNa to rasa laIne kare che, keTalAMka AcaraNo anicchAe kharAba sobatane lIdhe bhiprakAranuM ja rahevAnuM temane karavAM paDe che. keTalAMka kRtyo bIjAnA Agrahane vaza thaI karavAM koika dalIla kare ke bIjAnI vAtane pragaTa na karavAnuM valaNa paDe che. corI, khana. parastrIgamana vepAra dhaMdhAmAM ghAlamela karavI dago apanAvavAmAM Ave to zuM samAjamAM AvI rIte pApAcaraNane devo, lAMcarUzvata levI-ApavI vagere prakAranAM niMdanIya kAryo chAvaravAthI pApAcaraNa vadhe nahi? UlaTuM te pragaTa karavAthI loko tema mANasathI jyAre kAM to hetupUrvaka ane kAM to anicchAe ke ajANatAM karatAM aTake. paraMtu ahIM Azaya pApAcaraNane chAvaravAno nathI. thaI jAya che tyAre tenI lokone khabara na paDe ema te icche che. paraMtu Azaya che vigraha karAvanArI vAtone TALavAno. eTale vyaktie pote AvI vAtonA koIka ne koIka sAkSI hoya che. evA keTalAka sAkSIo baMne bAju tapAsIne potAno nirNaya levAno che. dareka prasaMganI AvI vAtano pUro geralAbha uThAvavA prayatnazIla thAya che, pariNAme guNavattA ane maryAdA judI judI rahevAnI. - bhagavAna mahAvIre A zikhAmaNa khAsa to sAdhuo mATe ApI vigrahanAM bIja vavAya che, athavA zarU thayelo vigraha vadhAre jAme che. che, kAraNa ke saMta mahAtmAonuM koipaNa samAjamAM viziSTa koTinuM vyavahArajagatamAM AvI vAtonI kriyApratikriyA cAle che. tame sthAna hoya che. emanA mArgadarzana mATe, emanI salAha levA keTalAye koInI khAnagI vAta chatI karI do to e tamArI gupta vAta jAhera karI loko Ave che. emano upadeza jhIlavA bhakto tatpara hoya che. de che. tame koIkane mAthe corIchinALIno khoTo AkSepa mUko, to e emanAmAM vizvAsa besatAM keTalAMka strIpuruSo potAnA aMgata jIvananI tamAre mATe ethI paNa vadhu kharAba AkSepo cAlu kare che. Ama vAta samasyAo kahe che ane e mATe salAha, AzIrvAda ityAdi icche che. vadhatI jAya che ane veravaimanasyanAM bIja UMDA vavAtAM jAya che. sAmAnya rIte keTalAye mANasone jIvanamAM kaMIka ne kaMIka nAnI moTI duniyAmAM zo tonA paNa vadhatA jAya chesamasyA rahe che. pati-patnI vacce, sAsu-vahu vacce, pitA-putra vacce, emAM keTalIka vAra trIjuM rASTra ja bhAga bhajave che. te eka rASTranI gupta' bhAI nI bhAI-bhAI vacce, dhaMdhAmAM bhAgIdAro vacce aNabanAva thAya che ane vAtane pragaTa karI de che athavA adhUrI vAtane vikRta svarUpe rajU kare che samasyAo sarjAya che. dhaMdhAmAM nukasAnI thavI ke devALuM kADhavuM, jugAra, ane bIjA rASTrane caDAve che. A badhuM kAma potAnA ejanTo dvArA evI na ke vezyAnA ke baMnenA ravADe caDelo putra, dagAkhora mitra, niHsaMtAnatva, cAlAkIpUrvaka thAya che ke ghaNAM vakhata sudhI duniyAne enI khabara paDatI asAdhya bimArI, mRtyuno bhaya, gupta rogo vagere jAtajAtanI aMgata muzkelIonI vAta mANaso sAdhusaMtone kahe che. khristI dharmamAM to nathI. pApanA ekarAra mATe confessions karavAnI prathA che. jaina, hiMdu, koIpaNa rASTranI guptatama bAbata hoya to te enA saMrakSaNane lagatI bauddha vagere dharmamAM paNa pApanI kabUlAta karI AlocanA, prAyazcita che. bIjA rASTranA mANasone phoDI, temanA dvArA chAnI rIte saMrakSaNanI vagere levAnI prathA che. e rIte sAdhusaMto keTalAye lokonI emanA ja bAbato vizenI gupta mAhitI meLavavA mATenI hilacAla paDozI rASTro mukhethI sAMbhaLelI gupta vAtothI mAhitagAra hoya che. AvI vAto loko karatAM rahe che. dareka kALe dareka pradeza koIka to evA lAlacu mANaso pUrA vizvAsa ane zraddhA sAthe emane kahe che. lokone khAtarI che ke rahevAnA keje ghana, sattA vagerenA moTAM pralobhanothI kheMcAIne potAnA sAdhusaMta pAsethI potAnI vAta kyAMya nahi jAya. saMta e ke jemanA ja rASTranI saMrakSaNane lagatI gama mAhitI jo potAne prApta thatI hoya to peTamAM AvI keTalIye vAto samAyelI hoya ane chatAM te vize eka zabda te paDozI ke anya rASTrane pahoMcADI de che. ethI vigrahanI paristhiti paNa teo kyAMya uccAratA na hoya. jarA sarakhI gaMdha paNa koIne teo nimaya che. evA dezadrohIo pakaDAya che tyAre temane phAMsI sudhInI AvavAde nahi. mahAna saMto to te ke jeo potAno koI vizvAsu bhakta. sajA thAya che, paraMtu lAlaca AgaLa evA pariNAmano vicAra emane viparIta thaI gayo hoya, AjJAmAM na hoya, nidaka banI gayo hoya, Avato nathI. zatrutA dAkhavato hoya to paNa eNe karelI gupta kabUlAtanI vAta pragaTa eka prazna evo Ubho thaze ke bIjAnI vAta kahI devAnuM mAMDI na karI de. potAnI AgaLa potAnA aMgata pAponI kabUlAta vALIe to pachI zuM satyanI khoja na karavI? A praznane mAtra eka ja karanArAo sAthe vaimanasya thAya tyAre paNa teo potAnA mukhamAMthI daSTibiMduthI jovAthI viSayane nyAya nahi maLI zake. satyanI khoja pote eTaluM paNa emane na kahe ke tamArA pApanI vAta huM jANuM chuM eTalI to ja sAcI hovI joIe ane sAcI rIte thavI joIe ema koIka kaheze: khabara che ke nahi? tamArI coTalI mArA hAthamAM che eno Dara rAkhazo ke to vaLI koIka ema kaheze ke evI khojathI satya maLaze ja enI zI nahi ?' teo to mauna sevavAmAM ja potAnI kartavyaparAyaNatA ane khAtarI ane je maLyuM te satya ja che evI khAtarI paNa koNa ApI zake? sAcI dhArmikatA samaje che.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-897 prabuddha jIvana keTalAka sAdhuo potAnA utthApakano badalo levAnA AzayathI, zraddhAne DagamagAvavA uparAMta emanI apakIrti thavA lAge che. sAmAnya potAnI nidAnA pratikAra rUpe ke anya koI prayojanathI tenI gupta vAta mANaso karatAM sAdhunI apakIrtinI vAta jaladI prasare che, kAraNa ke pragaTa karI de che. ethI tAtkAlika potAno bacAva thAya che. sAmAnya emane jANanAro ane emanA vize rasa dharAvanAro varga vizALa hoya -koTinA sAdhuo bIjAnI gupta vAtane jAhera karI de che, parantu mahAna che. eTale apakIrti jIravavAnuM kAma ghaNuM kaparuM banI jAya che. sAdhunuM saMto to potAnA upara mArazAntika upasarga thAya to paNa tevI vAta nAma to bagaDe che, paNa ethI AgaLa vadhatAM kyAreka sAdhu upara ja vize mukhamAMthI eka zabda paNa uccAratA nathI. teo saharSa mRtyu pratikAra rUpe cAritryano khoTo AkSepa thAya che. bIjAe vizvAsa . svIkArI le che, paNa duzmane vizvAsa rAkhI kahelI gupta vAtane jAhera rAkhIne kahelI vAta jAhera karI devAthI sAdhunI potAnI badanAmI thAya nathI karatA. eka vakhata vacana ApyuM hoya ke pote e vAta bIjA koIne che. A eka moTuM bhayasthAna rahe che. kaheze nahi, to kasoTI thAya tyAre prANa javA de, paNa ApelA vacanane bIjAnI vAta kahI devAthI pote kaleza kaMkAzanA, saMgharSanAM, are, na javA de. keTalIka vAra to koIkanI hatyA paNa nimitta bane che. hiMsA karavAmetAraja muninI vAta to ethI paNa AgaLa jAya che. sonIne tyAM karAvavA mATe teo doSita Thare che. evI vAta kahetI vakhate paNa potAnA pote vahoravA jAya che tyAre sonIe banAvelA sonAnA javanA dANA cittamAM ekAnta hitadaSTi hoya evuM javalle ja bane che. e vakhate sAcA mAnIne pakSI khAIne UDI jAya che, tyAre potAnA para corIno potAnA zubha adhyavasAyo paNa dUSita thAya che. keTalIka vAra vAta kahetI Aropa AvatAM muni sonInA hAthe maravAnuM pasaMda kare che, paNa sAcI vakhate athavA kahyA pachI tenuM samarthana karatI vakhate mRSAvAdano ke vAta kahI pakSInI hatyAnA nimitta banatA nathI. bhagavAna mahAvIranA pApAcArano Azraya levAi jAya che. kyAreka satya paNa apriya ke kaThora kAnamAM paNa vAta na kahevA mATe khIlA ThokAyA hatA ne? rIte bolavAno prasaMga Ave che. sAcI sAdhutA mATe e paNa iSTa nathI. je sAdhumahArAjo pote jANatA hoya tevI koinI aMgata vAta jAhera judA judA dharmanA sAdhuo vacce, ekabIjAno utkarSa na khamAvAne karI de che teo pachI lokonA vizvAsane pAtra rahetA nathI. lokomAM kAraNe, tejodveSathI ke dhamaDhaSanI buddhithI sAcI khoTI vAtono pracAra vizvAsane pAtra sauthI moTuM sthAna hoya to te sAdhubhagavaMtonuM che. temanAM thAya che. kAdava uchALavAnI AvI pravRttithI teone ja nukazAna thAya salAhasUcana ke mArgadarzana mATe aneka loko tyAre ja Ave che ke jyAre che. keTalIka vAra eka ja dharmamAM paNa judA judA saMpradAyanA ke jUthanA emane khAtarI hoya che, ke potAnI vAta kyAMya jaze nahi ane sAcI sAdhuo vacce matsaramelI vAtono pracAra thAya che ane vaimanasya vadhe salAha maLaze. sAdhu mahArAja pakSapAta, anyAya ityAdi nahi kare che. bhakto paNa temanI nabaLAi pArakhI jAya che. vastutaH AvIvAtothI athavA gupta vAta jANIne pachIthI Arthika, mAnasika ke zArIrika zoSaNa sAmAjika daSTie temaja AdhyAtmika daSTie potAnuM ja ahita thAya nahi kare. bIjAnI gupta vAta jAhera karI denArA sAdhuo bhaktonI che. najaramAM halakA paDe che ane kALakrame potAnI sAdhutA paNa gumAvavA adhyAtmamArganA sAdhake to bIjAnI AvI vAto sAMbhaLavAnuM lAge che. TALavuM joIe ane sAMbhaLelI vAtono pracAra karavAthI dUra rahevuM sAdhusaMto bIjAnI guhya vAtane jo pragaTa karI de to enAM emane joIe. mA sarvAga sAdhanam | potAne ja keTalAMka viSama pariNAma bhogavavAmAM Ave che. lokonI | ramaNalAla cI. zAha 14 guNasthAno ane 14 svapno || DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA bhavATavImAM bhaTakatA jIve jainadarzana pramANe janmathI mAMDI mokSa jaina darzanamAM nigodamAMthI nIkaLelA jIvane atyaMta svalpa jJAna pAme tyAM sudhI AtmavikAsanAM cauda sopAno caDhavAnA hoya che. 13 hoya che; jema jema tenuM ajJAna dUra thatuM rahe, naSTa thatuM jAya, vilaya mA pagathiye te kevaLajJAnadarzana pAmI anaMtasukhAdino mAlika bane che. pAmatuM jAya tema tema te jIva vikAsonmukha thAya. enI caramasImA 14 mA pagathiye caDyA pachI te siddhazilAe pahoMce che. caudanA aMkanI ajJAna zUnya thaI saMpUrNa jJAna eTale ke saMpUrNa jJAnadarzana prApta kare che. viziSTatA joI AgaLa vadhIe. 14nI saMkhyA vicAraNIya che. jJAnanA jainadarzanamAM AtmAnI vikAsonmukha avasthA 14mA pagathiye pUrNatA aticAro 14, pratidina dhAravAnA niyamo 14, 14 guNasthAno, prApta kare che. tIrthaMkaranI mAto 14 prakAzamAna svapno Ave; jyAre cakravartInI 14 svapnonAM nAmo A pramANe cheH hAthI, baLada, siMha, mAtAne te 14 svapno jhAMkhA Ave. jaina dharmamAM azAtAvedanIyanA lakSmIdevI, puSpamALA, caMdra, sUrya, dhajA, kaLaza, paisarovara, prakAro 14, ziSya mATenI upamAo 14, sAdhunA liMgo 14, sRSTi kSIrasamudra, devavimAna, ratnasamUha ane 14muM dhUmADA vagarano ani. 14 rAjalokanI banelI che. 14pUrvo che. agraNIya pUrvanI vastu 14, 14 guNasthAnonAM nAma A pramANe che : mithyAtva, sAsvAdana, bhagavAna mahAvIranI zramaNa-saMpadA 14 hajAranI, jIvasthAno 14, mizra, avirati samyagdarzana, dezavirati samyagadaSTi, pramattasaMyata, 14 pUrvadhArIo hoya che. samudramaMthana karatAM 14 ratno nIkaLyAM, apramattasaMyata, apUrvakaraNa, anivRtti bAdara, sUkSmasaMparAya, cakravartIne 14 ratno hoya che. jaMbudvIpamAM 14 mahAnadIo hoya che. upazAMtamoha, kSINamoha, sayogIkevaLI, ayogIkevalI. .. 14 palyopama sthitivALA jIvo 14, ratnaprabhA pRthvI, asurakumAra' AtmAnI avasthA darzAvavA mATe 14 pagathiyAnI sIDI che jenuM devo, saudharma IzAna devo, 14 sAgaropa sthitivALA, dhUmaprabhA pRthvI, chelluM pagathiyuM saMpUrNajJAna, kevaLajJAna che. AtmA jema jema AgaLa vadhe . lArtaka devo, mahAzuka devo, zrIkAMta, zrImahita, zrI saumanasa, kApiMccha, che, UMce caDhe che, tema tema tenI pApamaya pravRttio ochI thatI jAya che. mahendra, mahendrakAMta, mahendrottarAvartasaDa devo 145khavADiye zvAsozvAsa bhale te dharma teTalo na karato hoya. pAMcamA pagathiyA pachI pApamaya le-mUke, 14 hajAra varSe AhAranI icchA thAya, keTalAka jIvo 14 bhavo pravRttino kramika dUsa thato rahe che ane te AtmA UMce ne UMce caDhe che. karI siddha bane. jJAnanA aticAro 14, bhUtagrAma 14, strInAM A banavuM saheluM nathI. UMce caDhelA AtmAnuM patana thaI pharI te UMce AbhUSaNo 14. * caDhe tevI zakyatA nakArI na zakAya. mokSapada prApta karavAnA mArgamAM 11, ratnaprabhA pRthvI, asara, upazAMtamoha, kSINamAM devo, saudharma izAna devo.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-97. vikAsanI daSTie AtmA kyAM sudhI pahoMcyo che te darzAvavA judI judI 8muM guNasthAna apUrvakaraNa che. karaNa eTale utkRSTa kriyA athavA bhUmikAono krama je zAstrakAroe pratipAdita karyo che tene guNasthAna adhyavasAya. ahIM cAritramohanIyano upazama ke kSaya karavAno apUrva ke guNazreNI kahevAya che. ' eTale ke je pahelAM kyAreya paNa thayo nathI tevo adhyavasAya prApta thAya A lekhamAM 14 guNasthAnono saMbaMdha 14 moTAM svapno sAthe che. A eka advitIya saphaLatA che. jenuM sUcaka 8muM sva. dhajAnuM che. batAvavA vicAraNA karIzuM. 14guNasthAnomAM prathama guNasthAne je jIvo jyAre duzmana upara vijaya maLe che tyAre dhajA pharakAvavAmAM Ave che. hoya che jemane AtmA, dharma ke prabhunI vANImAM rasa, ruci ke zraddhA hotAM apUrvakaraNa jIvanayAtrAmAM jhaLahaLatI phattehanuM sUcaka che. ahIMthI sAdhaka nathI, tathA te jIvonA mithyAtvIne Adi aMta nathI, kyAreya mokSa upazamazreNi ke kSapakazreNi e bemAMthI game te eka para ArUDha thAya che. pAmavo salabha nathI te jIvo abhavya gaNAya, tevAM tenAM kALA karmo che. phattehanI dhajA pharakAve che. derAsaranI bahAra ja kALo hAthI hoI zake che. aMdara nahIM ja. prathama sva hAthInuM kALA karmonuM sUcakaderAsaranI bahAra ja AthI sthAna pAme navamuM guNasthAna anivRttinAdara che. ahIM mohanIya karmanA bAkI che. prathama guNasthAnaka mahAmithyAtva pracura kALAM karmonuM sUcaka che. ane mAM rahelAM aMzono kSaya ke upazama thAya che. AtmA vadhAre nirmaLa, vizuddha tethI mithyAtvarUpI kALo hAthI derAsaranI bahAra rakhAya che ane te che ane te bane che. navamuM sthAna kaLazanuM che. kaLazanI sthApanA vizuddhi-nirmaLatA pramANe 14 garAsthAnomAM sIDIne prathama pagathiyuM mithyAtvanuM che. darzaka che. zubha phaLasUcaka kaLazanI sthApanA karAya che. bIjuM guNasthAna sAsvAdana che. samyagdarzana pAmI guNazreNIe dasamuM guNasthAna sUkSma saMparAya eTale kaSAyo ke mohanIya karma upara caDhelo AtmA krodhAdi tIvra kaSAyono udaya thatAM pAcho pahelA upazAMta ke kSINa thatAM hovAthI AtmA vadhu vizuddha bane che. dazamuM svama guNasthAne AvI paDe che; tyAre bIjA guNasthAne kSaNavAra aTake che. pAsarovaranuM che. A sarovaramAM atyaMta vizuddha zveta kamaLo hoya che, tattvanA kaMIka AsvAdanathI Ane sAsvAdana kahe che. tevI rIte baLadanuM te rIte baMnemAM sarakhApaNuM darzAvI zakAya. pausarovaramAM zveta kamaLa svama bIjA krame che. baLada paNa khAdhelo khorAka pharI pAcho vAgoLatAM vizuddhidarzaka temaja guNasthAnaka paNa AtmavikAsanI zuddhi pradarzaka che. AsvAda le che. 11muM guNasthAna upazAMta mohanuM che. mohanIya karmanI bAkI rahelI - trIjuM guNasthAna mizra che. mithyAtvamAMthI nIkaLI uMce caDhato jIva prakRtio atre zAMta thAya che. jemaNe upazama zreNi mAMDI che evA samyagdarzana pAmatAM pahelAM manomaMthanavALI mithyAtva ane te AtmAo mATenuM ja A guNasthAna che. ahIMthI jo tevA AtmA paDe to samyagdarzananI mizra bhUmikA prApta kare che. tevI rIte siMhanI be bhUmikA pahelA guNasthAne paNa pahoMcI jAya che. patananuM A guNasthAna che. che. bhUkha lAge tyAre ja jIva mAre ane peTa bhareluM hoya tyAre tenA zarIra para nAnuM sasaluM kUdAkUda kare to paNa tene na mAre, siMha mAre paNa kharo 5 agiyAramuM svapra kSIrasamudranuM che. samudranA tophAnamAM jo aTavAI ane na paNa mAre. mizra prakRti baMnemAM rahI che. guNasthAna tathA siMha. javAya to DUbI javAya; sthiratA tathA zairya hoya to temAM rahelAM ratnonI A prathama traNa svamo pazunAM che. tevI rIte prathama traNa guNasthAno prApti paNa thaI zake che. kramika vikAsamAM pazutulya kakSAnAM che. 12muM guNasthAna kSINa mohanuM che. ahIM raheto jIva mohanIya cothuM guNasthAna avirati samyagudaSTi che. samyagdarzananI prApti karmanI badhI ja prakRtiono kSaya kare che. 'pachI AtmAnuM A guNasthAna che. cothuM svapra lakSmI devInuM che. ahIMthI ahIMthI jIvane aMtaramuhartamAM kevaLajJAnanI prAptinI zakyatA AtmavikAsa thAya che. cothA svamamAM je lakSmI devI che te lakSmI be rahelI che. jIva urdhvagamana karavA tatpara hoI zake che, tethI A prakAranI che. azubha mArga paNa teno vyaya thAya, zubha mArga paNa thAya. guNasthAnanI samakakSa 12muM svama jene ApaNe devavimAna kahIe chIe. zubha mArganI lakSmIrUpI A cothuM samajavuM, samyagdarzana zubha kamInA vimAna UMce ja AkAzamAM hoya che tethI baMnemAM A sAmya raheluM che. udayane sUcave che. kalyANakArI lakSmI vikAsanA mArge haraNaphALa bharAve guNasthAna temaja A svapra uparanI gatisUcaka che. kevuM ajabanuM sAmya che. lakSmIdevI tathA cothuM guNasthAna zubha sUcaka che. 13muM guNasthAna sayogIkevaLI che. ahIM rahelo jIva cAre pAMcamuM guNasthAnaka dezavirati samyagdaSTi che. ahIM AtmA ghanaghAti karmono kSaya karI kevaLajJAna prApta kare che. paraMtu te jIvane cAra samyagdaSTipUrvaka vratAdinuM aMzataH pAlana kare che. pAcamu svama aghAti karmo bhogavavAnA bAkI che. eTale mana, vacana, kAyAnA yogo puSpamALAnuM che. puSpanI mALA suvAsa Ape che, thoDA samaya pachI bAkI hovAthI te sayogI kahevAya che. teramuM.svapra ratnanA samUhanuM che. karamAI paNa jAya che. tevI rIte dezavirati jIva karamAtA puSpanI jJAna, darzana ane cAritrarUpI traNe ratnatrayI meLavI hovAthI ratnanA suvAsanI jema gaMtavya sthAna moze pahoMcI zakato nathI. ahIMthI AgaLa ? samUhanuM A svapra yathArthatA prApta kare che. javAnuM rokAI jAya che, kAraNa ke sarvavirati vinA mokSa nathI. ayogI kevaLI guNasthAna 14muM chelluM guNasthAna che. jIva cAre chaThTha guNasthAna pramattasaMvata. jIva tyAga vairAgyamAM daDha banelo aghAti karmono paNa kSaya karI mokSapada prApta kare che. ahIM jIva mahAvratarUpI sarvavirati prApta kare che; paraMtu kyAreka tenAthI pramAda thai yogarahita ane kevaLajJAna sahita hovAthI ayogI kevaLI kahevAya che. jAya. AnI tulanAmAM chaThThuM svapra caMdranuM. caMdramAM kalaMka che. tevI rIte A tenI sAthe raheluM samakakSa svama dhUmADA vagaranA urdhvagAmI agninuM che, guNasthAne pahoMcelA jIvanA jIvanamAM kyAMka kyAMka kyAreka kyAreka agni paNa urdhvagati karanAra che; temaja A guNasthAne rahelo jIva pramAdarUpI kalaMka daSTipathamAM Ave che. pramAdarUpI kalaMka A lokAkAzanI Toce rahelI siddha zilA upara rahI satata agni zikhAnI guNasthAnamAM, tevI rIte caMdramAmAM paNa che. tejasvI baMne, guNasthAna tathA jema upara ne upara ja rahe che. agnizikhA jema urdhvagati kare che tema caMdra; chatAM paNa pramAda ane kalaMkano doSa baMnemAM astitva dharAve che. te siddhazilA lokAkAzanI Toce, alokAkAzanI ane lokAkAzanI 7muM apramattasaMyata guNasthAna. saMyata sAdhu pramAda na thaI jAya te madhyamAM, kendramAM AvelI che. mATe yathAzakti prayatnazIla hovA chatAM kyAreka pramAda thaI jAya to tene chaThThA guNasthAne tathA sAtamAM guNasthAne jholAM khAvA paDe che. jyAre te - A rIte cauda guNasthAna ane tIrthaMkaranI mAtAne AvelAM 14 apramatta dazAmAM hoya che tyAre tenI sarakhAmaNI jhaLahaLatA sUrya sAthe jhaLahaLatAM svapromAM raheluM sAmaMjasya, samyakakSatA ke sarakhApaNuM che te ; karI zakAya. tethI sAtamA sUryanA svama sAthe A guNasthAnanuM sAmaMjasya ghaTAvavA eka namra prayatna karyo che. rahe che.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-97 prabuddha jIvana kevaLajJAna--svarUpa aizvarya [] paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI // 3 trA jJAnatva // brahma eTale vyApaka, vyApaka tattva koi hoya to te AkAza che ane bIjuM vyApaka tattva jJAna-kevaLajJAna che. jJAna e AtmAnuM lakSaNa che, AtmAno vizeSa guNa che. brahmano eka artha AtmA paNa thAya che. AtmA jyoti svarUpa arthAt prakAza svarUpa che. prakAza eTale jJAna ane jJAna eTale prakAza ! brahmAMDa arthAt vizva pAMca astikAya (jIvAstikAya, pudgalA stikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya) tarIke oLakhAya che. A pAMca astikAyanA pAMca dravyo sahita chaThThA kALane dravya tarIke letAM vizva cha dravyonuM baneluM che. emAM jIvAstikAya (arthAt jIva dravya) sivAyanAM bAkInA pAMca dravyo jaDa che. eka mAtra jIva cetana che kemake jIvamAM vedana, saMvedana, lAgaNI che, kAraNa ke jIva zAna svarUpa che. jIva sahitanA badhAM ya astikAya ane dravyone khyAti ApanAra, oLakhAvanAra, nAmakaraNa karanAra, prakAzamAM ANanAra jo koi hoya to te jIva che eTale ke AtmA che. AtmAmAM jJAna hovAthI sarva dravyonI ane astikAyanI jANa ene potAne thAya che. khyAti sarva astikAya ane dravyonI che ane khyAtA AtmA che-jJAna che. jIvanA-arthAt AtmAnA keTalAka guNo sAmAnya che ane keTalAka guNo vizeSa che. jJAna, darzana, cAritra, tapa ane vIrya e AtmAnA pAMca vizeSaguNo che. saMsArI jIvonA vizeSa guNo vikArI banyA tethI apUrNa che. karmathI AvRtta thayA che mATe AvaraNasahita che. che AtmAnA je gu No AtmA uparAMta bIjAM dravyomAM paNa che te guNo sAmAnya che. arUpItva, akSayasthiti, agurulaghu ane avyAbAdhatA e AtmA uparAMta dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAyamAM paNa che e kAraNe sAmAnya guNo kahevAya che. A sAmAnyaguNo paNa karmathI AvRtta che. AvaranAruM tattva karma che. karmanA kAraNe AtmAnA, karma sahita saMsArI jIva arthAt pudgalayukta jIva ane pudgalamukta jIva, te siddhAtmA, paramAtmA, muktAtmA evAM be bheda paDI gayAM che. siddhAtmA-muktAtmA te 5ramAtmA che, kAraNa ke teo pote ja potAnA vaDe, potAnA paramabhAvamAM che. - arthAt svarUpabhAvamAM-svarUpa guNamAM che. eja pramANe jIvanA saMyoge karIne pudgaladravyanA paNa sacita (jIvasahita) pudgala ane acita (jIvarahita) pudgala evA be bheda paDI gayA che. pudgalamAM pUraNa, galana, grahaNa, utpAda ane vyayanA kAraNe kheMcavAno guNa che. ane jIva potAnI sarAgatA-rAgadazAnA kAraNe pudgala paramANune kheMcI zake che. ema karIne te baddha saMbaMdhamAM Ave che. paraMtu dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAyamAM kheMcavAnI zakti na hovAne kAraNe jIva sAthe sparza saMbaMdhamAM AvavA chatAM paNa baddha saMbaMdha thato nathI, emAM nirdoSa sparza saMbaMdha ja rahe che. buddha saMbaMdha mAtra be astikAya (dravyo) vacce ja ghaTe che. mAtra saMsArI jIva ane pudgaladravya ja arasaparasanA baddha saMbaMdhamAM Ave emAM paNa pudgala to niyamamAM ja rahe che. potAnA svabhAva mujaba te varte che-pariName che. pudgaladravya potAnA paramabhAva evAM dravyaguNa pramANenuM ja kArya kare che. svabhAvathI viruddha arthAt vibhAvanuM kArya jo koi karatuM hoya to te mAtra jIvadravya- jIvAstikAya ja kare che. ja 5 jIva potAnA vItarAga bhAvane choDI sarAgabhAvamAM-vibhAvamAM Ave che mATe ja Ava2Na thAya che. ane te AtmAne thAya che. eTalA mATe vibhAva zabda jIva viSe vaparAya che. Atmapradeza ane kArmaNa vargaNA (pudgala)nuM saMyojana eTale ja karma. karma be prakAranAM che. upara jaNAvyA mujaba je karmo AtmAnA sAmAnya guNone AvRtta kare che te karmo adhAtikarma tarIke oLakhAya che. karmo ghAtikarma tarIke oLakhAya che. svarUpanA svarUpano ghAta (nAza) AtmAnA viziSTa guNo arthAt svarUpaguNone je karmo AvRtta kare che te karatAM hovAthI te ghAtikarma kahevAya che. vaLI A ghAti ane athAtikarmanA darekanA cAra cAra bheda paDe che. ema badhAM maLI kula ATha karmo che. pudgalanA tejane jyoti kahevAya che. jyAre AtmAnA jJAnanA tejane prakAza kahevAya che, kAraNa ke kevaLajJAna sva-para prakAzaka che. vizva samagra-brahmAMDa AkhAmAM-lokAloka AkAzamAM rahela sarva padArthone khyAti ApanAra, oLakhAvanAra, jaNAvanAra, nAmakaraNa karanAra, prakAzamAM lAvanAra jJAna che. mATe ja caitanya eTale jJAna ane jJAna eTale caitanya. AvAM caitanyano jemAM abhAva che te jaDa arthAt ajIva che. jIvanA vizeSa guNo te jIvano upayoga eTale darzana ane jJAna. darzana ane jJAna zuM che ? darzana eTale jovuM ane jJAna eTale jANavuM. darzanamAM padArtha dekhAya jyAre jJAnamAM padArtha kevo che ? padArthanuM svarUpa zuM che ? svarUpa kevuM che ? te jaNAya. jevuM che evuM ja AbehUba pUrNa jue ane jANe te kevaLajJAna che. vItarAgI che te kevaLajJAnI che. sarAgI che te chadmastha jJAnI che. chadmastha jJAnInuM jJAna AvarAyela hovA chatAM emAM kAMika ughADa che. A AMzika ughADa che mATe jIva, jIva maTI jai ajIva thayo nathI. jovA-jANavAnI kriyA adhUrI-apUrNa paNa cAlu rahI che. khagrAsa grahaNa nathI thayuM paNa khaMDagrAsa grahaNa thayuM che. rAtrino aMdhakAra vyApyo nathI. paraMtu saMdhyAnA ajavALA jevuM AchuMpAtaLuM ajavALuM, grahaNa hovA chatAM, madhyAhne che kemake khaMDagrAsa grahaNa che. kevaLajJAna bhale AvRtta thai gayuM paNa teno nAza nathI thayo. kevaLajJAna hajuya sattAmAM rahela che. tethI ja te kevaLajJAna viSayaka je prakRti che te jIva viSe vikRta svarUpe paNa dekhA de che. kAraNa ke kevaLajJAna AvarAyela hovAthI vikArI thayela che. mULa sattAgata svarUpane anulakSIne ja jIvanI mAgaNI hoya che. jJAna pUrepUruM AvarAyuM nathI. te aMze ughADuM che, paraMtu jIvanI vItarAgatA to pUrepUrI AvarAi gai che. mATe ja jIva 'para dravya' prati rAga-moha pUrepUro kare che. adhUrA-apUrNa jJAnamAM padArtha pratibiMbita thai jhaLakato nathI tethI padArthanuM jJAnasaMpAdana jIve sAme jaine karavuM paDe che. prayatnapUrvakanuM jJAna hoya che. emAM kriyA hoya che. emAM kramikatA hoya che. saMsArI chadmastha jIva jANavA jAya che. emAM upayoga mUkavo paDe che, jyAre kevaLajJAna upayogavaMta hoya che. tyAM jANavA javAnI kriyA hotI nathI. emAM kramikatA paNa nathI hotI. badhuM ja ekI sAthe, eka ja samaye jaNAya che, pratibiMbita thAya che. zeya, jJAnamAM jhaLahaLe che. sama samuccaya che. eka samaya mAtramAM samagra sRSTi enA sarva paryAya yukta jaNAya che. arIso (darpaNa) pote, biba pAse jai potAnAmAM biMbanuM pratibiMba upasAve nahi. paraMtu arIsAnI sanmukha rahela biMbanuM pratibiMba arIso potAmAM upasAve. jevuM biMba evuM ja AbehUba
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana pratibiMba tatkSaNa ekIsAthe (yugapada) upase. jyAre citrakAre te biMbanuM citra arthAt pratikRti banAvavI hoya to krame krame rekhAMkana karI raMgo pUrIne banAvavI paDe. ane to ya AbehUba pratibiMba bane ke na bane. Ama kevaLajJAna vItarAga zAna che. kevaLajJAna sarvanuM jJAna che . te pUrNa zAna che. kevaLajJAnI sarvajJa che. kevaLajJAna nirvikalpa (akramika) jJAna che. TUMkamAM kevaLajJAna, niSprayojana, nirvikalpa, pUrNa jJAna che. A traNe hoya to ja kevaLajJAna hoya. eka hoya to bIjAM be hoya ja. avinAbhAvi saMbaMdha che. samabhuja trikoNanA traNa khUnnA sarakhA hoya to traNa bAju sarakhI hoya ja evo je bhUmitino siddhAMta che. tenA jevuM kevaLajJAnanA A traNa vizeSaNanuM che. AvA A kevaLajJAnanI sAme chadmasthajJAna te sarAgajJAna che, savikalpajJAna che ane apUrNajJAna che. . jJAnane Ava2nAruM je karma che te zAnAva2NIyakarma che. jJAnAvaraNIyakarma jIvanuM jJAnakArya pUrNa thavA detuM nathI. paraMtu pUrNanA anaMtamAM bhAge kArya thavA de che. aMza pUrNanI barAbarI karI zake nahi. ane yatkiMcit jJAna che eTale jIva, pote jIva che ane jIva, upara jaNAvyA mujaba, ajIva athavA jaDa nathI thai jato mATe ja jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama jaNAvela che ane nahi ke udaya. jo jJAnAvaraNIya karmano sarvathA udaya hota to jIva jaDa thai gayo hota. jyAre vItarAgatA upara to pUrepUruM AvaraNa che. mATe ja mohanIyakarmano udaya jaNAvela che. A parathI rUpI padArthanI evI spaSTa vyAkhyA bAMdhI zakAya ke je padArthamAM gurulaghutA, kSaya-hAni-vRddhi, vinAzIpaNuM ane bAdhya bAdhakatA che, te padArtha rUpI che, ane jemAM A cAra bhAva nathI te padArtha arUpI che. vaLI jene rUpa hoya tene nAma hoya. rUpa na hoya tene nAma na hoya. mATe ja arUpI che te anAmI che. arthAt teonA eka ja nAma che athavA to saghaLAM nAmano bhAva-lakSya eka ja che. tethI ja to jyAM rUpa rUpAMtaratA che tyAM nAma nAmAMtaratA che. ghauMno loTa thAya eTale rUpa phare. ane rUpa karyuM tethI ghauMnuM nAma 'loTa' thayuM. loTanA lADu banatAM, roTalI banatAM vaLI rUpa pharyuM ane pAchuM rUpa pharatAM loTamAMthI nAma banyuM lADuM, roTalI. eTaluM ja nahi rUpa pharatAM nAma to phare paNa kArya suddhAM phare. loTamAMthI pUrI-paroThA-lADu banAvAya paNa khetaramAM na vavAya. ghauMnA ja dANA khetaramAM vAvI navA bIjA ghauM meLavI zakAya. dhAtikarma manodyoga-pradhAna che, kAraNa ke ghAtikarmanA kSaye utpanna thatAM vizeSaNo upayoganAM vizeSaNo bane che. jyAre aghAtikarma kAyayogapradhAna che, kAraNake aghAtikarmanA kSaye utpanna thatAM vizeSaNo Atmapradeza sAthe saMbaMdha rAkhe che. ghAtikarmanA nAze upayoga sthira (avinAzI) bane che. ane aghAtikarmanA nAze Atmapradeza sthira (arUpI) bane che. avinAzI upayoga eTale ke kevaLajJAna. chadmasthajJAna je mati zruta, avadhi ane manaHparyava jJAna che tenA vaDe karIne ja jJAna uparanA AvaraNa haThAvIne, vikArIjJAnane avikArI banAvIne ja pAMcamA parama vizuddha evAM sattAmAM rahela-prachanna rahela evAM kevaLajJAnanuM udghATana-pragaTIkaraNa karavAnuM che. kaho ke prAmanI prApti karavAnI che. ApaNAmAM rahela e kevaLajJAnane ApaNe ja avikArI banAvIne, AvaraNa haThAvIne anAvRtta karavAnuM che, bahAra lAvavAnuM che. ApaNA sahu AtmAnuM vizuddha svarUpa che ane ApaNAmAM rahela ApaNA svarUpanuM je pragaTIkaraNa karavAnuM che te kevaLajJAna zuM che ? kevuM che? kyAM che ? kevI rIte pragaTIkaraNa karavAnuM che ? e samajavAnI jarUra che. sAmAnya jesvayaM vizeSa che te pote jyAre apUrNa banI jAya che tyAre banI adhUruM jANIne pachI vizeSa bane che-pUrNa thAya che. jJAna vizeSa che. darzana sAmAnya che. zAnano aMza pUrNajJAnamAM bhaLI jatAM pUrNa banI jai abheda thAya che. pUrNa, apUrNa bane to bheda paDe. paraMtu apUrNa, pUrNa banI jatAM bheda na rahetAM abheda thAya. cAre ya ghAtikarmonA kSaye UbhA thatA guNo kevaLajJAnanA (upayoganA) vizeSaNo banI jAya che. pudgalanA je cAra guNadharmo, gurulaghupaNu, hAni-vRddhi (kSaya), utpAda-vyaya arthAt vinAzIpaNuM ane bAdhya bAdhakatA che te cAreyanI AgaLa jo niSedhAtmaka(4) 'a' pratyaya umerI devAmAM Ave to te agurulaghutA, akSayatA, avinAzIpaNuM ane avyAbAdhatA e cAre arUpI evAM jaDa dharmAsti kAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAyamAM paNa che. mATe ja te sarva sAmAnya guNa che. kevaLajJAnanI vAto ane kevaLajJAnanI prAptinI agatyatA ane mahAtmya ghaNuM badhuM, ghaNe badhe ThekANe, ghaNI rIte varNavAya che chatAM kevaLajJAnanA viSayamAM ApaNe ghaNA ja aMdhArAmAM chIe. jJAnanuM sAcuM zAna haju thayuM nathI to e kevaLajJAnanuM hastAmalAvat jJAna karavAne ene judA judA daSTikoNathI vicArIe ke jethI jJAnanuM sAcuM jJAna thatAM, kevaLajJAna pAmavAnI bhAvanA jAge, kevaLajJAna pragaTIkaraNanI sAdhanA karIe ane kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa karI, prAmanI prApti karIne kRtakRtya thaie. jJAnanuM jJAna meLavatAM pahelAM sarvaprathama jIvanuM ajJAna zuM che te samajI laIe jethI jJAnane samajavuM saheluM thai paDe. ajJAnIne jJAna kone kahevAya ane ajJAna kone kahevAya te khabara nathI hotI. jyAre jJAnIne jJAna zuM ane jJAna kone kahevAya, tema ajJAna zuM ane ajJAna kone kahevAya tenI spaSTa samajaNa hoya che, kemake (1) ajJAnI jagatane satya mAne che, jJAnI mithyA kahe che, ajJAna eka samayane anAdi-anaMta bhUta bhaviSyakALa rUpa banAve che. jJAna anAdi-anaMta kALane eka samayarUpa banAve che. (2) (3) (5) (6) tA. 16-8-97 (7) (8) (9) (11) je pariNAne na jue, je mULane na jue te ajJAnI che. potAnA AtmAnA zuddha svarUpane je na samaje te ajJAnI che. svarUpanuM bhAna thavA de nahi te ajJAna. potAne bhUlavA rUpa jagata AkhAne e saMbhAre che te AtmAnuM ajJAna che. jaina darzana dareka jIvane enAmAM rahela ajJAnanuM bhAna karAve che. 'sva'ne ya na jANe ane 'para'ne paNa pUrepUruM barobara na jANe enuM nAma ajJAna. pote jAte anubhave chatAM jAta anubhavanuM ya jJAna nahi tenuM nAma ajJAnarUpI aparAdha. (10) svarUpane na jANavuM te paNa ajJAnarUpI je potAne nathI samajato te AkhI duniyAne nathI samajato. 'huM', 'meM' ane 'mAruM' pa2vastu ane para vyaktio sAthe joDavuM je potAne barobara samaje che te AkhI duniyAne samaje che. ane pharavuM te ajJAna. aparAdha ane svarUpane jANyA pachI te pramANe na vartavuM ane svarUpane na pAmavuM te paNa ajJAnarUpI aparAdha. AtmA svayaM svarUpamAM kevo che e na jANato hoya ane vizvanA jJeya padArthone mAtra jANavA e sarva ajJAna che. jyAre AtmAnA zuddha svarUpane jANavuM te zAna che. (12) AnaMda AtmAnuM svarUpa che. e AtmAnI aMdara che. paraMtu AnaMda bahAra para padArthamAM che ane te sukhano AdhAra che, evI je dRSTi che te AtmAnuM ajJAna che. e pariNAme duHkharUpa che,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-97 prabuddha jIvana (13) zAna (brahma-AtmA-kevaLajJAna)ne nahi jANIe tyAM sudhI AtmAmAM jJAna Thare to jJAnAnaMda Ave. zeyamAM zAna Thare to ajJAna rahevAnuM. zekAnaMda ja Ave je kSaNika che-asat che-mithyA che-vinAzI che. (14) paMcabhUta eTale ke dehane "huM mAnavuM. arthAt "para'ne "para" (32) para padArthamAM saccidAnaMda buddhi karavI te mUDhatA che- moha che-e tarIke ne jANavuM te ajJAna. mohanIyakarma che. (15) para'ne 'sva' mAnavuM ane "sva'ne 'sva' rUpe jANavuM nahi te paNa sva AtmAmAM saccidAnaMda buddhi na karavI te ajJAnatA che. ajJAnI jJAnAvaraNIya karma che. ajJAna ane moha sAthe ja rahe che. (16) jeTaluM "sva" ke "para'ne jANyuM hoya emAM zaMkA rahevI ane niHzaMka para padArthamAMthI saccidAnaMda buddhi uThAvI levI te nirmohatA - na thavuM te paNa ajJAna! ' -vairAgya che. (17) ghaNuM badhuM spaSTa-niHzaMkapaNe jANeluM hovA chatAM, tenA sivAyanuM sva svarUpamAM saccidAnaMda buddhi karavI ane svamAM sthita te jANavuM bAkI rahyuM hoya, athI, jyAM sudhI sarvane saMpUrNa thavuM-sthira thavuM e zAnadazA che. spaSTa jANIe nahi tyAM sudhI ajJAna ! (33) ajJAna ane mohane mitratA che. jJAna ane mohane zatrutA che. (18) kevaLajJAnI arthAta sarvajJa nahi banIe tyAM sudhI ajJAnI ja AtmAnA zuddha-arUpI, avinAzI, sthira svarUpane mUA chIe, ema jJAnIe jANavuM, jaNAvavuM ane mAnavuM . saMbhALavAthI ApaNane para padArtha-pudgala dravyamAM je moha che te (19) AtmAne na javo te ajJAna ! deha-indriyo Adino athavA ghaTato jaze. pudgala dravyanuM rUpIpaNuM, vinAzIpaNuM, asthirapaNuM deha-indriyo dvArA anubhava karavo te khoTuM jJAna. samajAze eTale moha Utarato jaze. (2) jagatamAM jANavA jevuM zuM? je kadi jaNAyuM nathI te paramAtmatatva (34) jJAnI svano ya jJAtA-daza che ane parano ya jJAtAdA che. ja mAtra jagatamAM jANavA jevuM che. enuM bajAra manuSya jIvanamAM jyAre ajJAnI svano paNa ajJAtA-adA che ane parano paNa che. jANanAro che ene ja jANavA jevo che. gaNanAro potAne ja ajJAtA-adA che. jJAnI svamAM kartA-bhoktA che ane paramAM gaNavAnuM bhUlI gayo che, enI badhI garabaDa che-ajJAna che. e : akata-abhoktA che. jyAre azAnI to svamAM paNa to pelI dazamukhanI vAta evI che je jAtane gaNavI bAkI rAkhI akartA-abhoktA che ane paramAM paNa akartA-abhoktA che. bIjA badhAMne ja gaNato rahyo ane bhUla karato rahyo. (35) aMtarIkSa vaDe je aMtaracakSane na jue ane carmacakSa (21) je pApano baMdha kare che ane pApanA udayamAM duHkhI thAya che te (AMkha-nayana)thI bahAranuM jue te ajJAnI. ajJAnI che. jyAre je aMtaracakSu (AMkha baMdha karIne) vaDe aMtaracalune (22) "zarIra e "huM' chuM' ema mAnavuM e bhedanuM jJAna che. (aMdaramAM rahela jJAna-svarUpane) jue te jJAnI. (23) "huM" paramAtmA chuM'. ema na samajavuM te abhedanuM ajJAna che. indriyajanita jJAna levAmAM, bhogavavAmAM arthAtu carmacakSuthI (24) kevaLajJAnI nathI thayAM tyAM sudhI ApaNe ajJAnI paNa jovA-jANavA-anubhavavAmAM aMtaracakSu baMdha rahe che. kevaLajJAnInI vANI sAMbhaLIe chIe ane mukti vAMchIe jo indriyajanita jJAna levAnuM ane indriyajanita sukha chIe eTale aMze jJAnI. bhogavavAnuM baMdha karavAmAM Ave to aMtaracakSu UghaDe ane . (25) apUrNane apUrNathI samajavuM te maryAdita samajaNa che. pUrNathI atIndriya sukha vedAya-atIndriyajJAna pamAya. apUrNa samajavuM te pUrNa samajaNuM che. (36) lakSaNathI huM jJAna svarUpa chuM, paraMtu svarUpa svabhAvathI to huM * (ra) je jIvo jIvanA lakSaNarUpa jJAna temane hovA chatAM AnaMdanA AnaMda svarUpa chuM. lakSaNa ane lakSyano jeNe bheda pADela che e lakSaNarUpa je jJAna che te samyagRjJAnane prApta karI zakatA nathI ajJAna che. temane asaMzI ajJAnI kahevAya che. (37) ajJAna ane avighAthI vyavahArika bhedo Take che ane tene (27) kevaLajJAna paradravya anaimittika che ane pUrNa che. jyAre matijJAna TALavA mATe jJAna ane vidyA joie. Adi cAre ya jJAna paradravya naimittika che kAraNa ke karma AvaraNa (38) AtmA+jJAna+nirAvaraNatA kevaLajJAna. che ane tethI apUrNa che. AtmA+jJAna+sAvaraNatA=matijJAna. (28) ajJAna eTale jJAnanI vikRti arthAtu prakRtinI vikRti. vRttine (39) jJAnAvaraNIyakarmano udaya jo hota to te pUrNa aMdhakAra sarjata. palaTAvavAthI ajJAna jAya. paraMtu jJAnAvaraNIyakarmano kSayopazama che e kAMIka ughADa hovA (29) ajJAna-moha-du:kha sImita che. chatAM apUrNa tattva che. jyAre jJAnAvaraNIyakarmano sarvathA kSaya e jJAna-prema-sukha pUrNa che, asIma che. pUrNa prakAza tattva che. (40) ajJAnatA zuM karAve che? sAcA "huM"ne jANavA na de. tema sAcA (30) kevaLI bhagavaMta potAnA jJAnane vede che ane vizvanA padArthone 'tuM'ne ya jANavA na de. jIvana jIvavA na de. A ajJAna ane jANe che. chapastha potAnA jJAnane vedato nathI paNa mAtra jANe che mohamAyAnuM kAma che. ane vizvanA padArthone jANavAnI sAthe vedavA mathe che. (41) kevaLajJAnamAM jJAna ane AnaMda samakAlIna che. sukha ane jJAna 92, tyAM kALathI abheda che-akrama che. kevaLajJAnanuM je sukha che e (31) zeyarUpe jo zeya banAvavuM hoya to jIve pote potAnA sva sukhanI parAkASTa che. mATe ja kevaLajJAnanuM lakSya karIe chIe. dravya-guNa-paryAyane zeya banAvavuM joie. jJAne TharavuM zemAM ethI viparIta chadmastha avasthAmAM je jJAna che ane je sukha che joie? zeyamAM ke AtmAmAM? te kALabhede che ane krama bhede che. te samakAlIna nathI.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 prabuddha jIvana (42) zAnanI maulikatA e che ke tenA prakAzamAM sarva kSetranA sarva padArtho jaNAya che. jJAne pote padArthone jANavA javAnI jarUra nathI. jovA jANavA javAmAM rAga rahela che. para padArthane jovA jANavA javuM e jJAnamAM rahelI malinatA, azuddhatA, moha, rAga, ajJAnane sUcavanAra che. (43) mohanIyakarmano kSayopazama karavo e sAdhanA che. ane mohanIyakarmano kSaya karavo te siddhi che. mohane ajJAna kahevuM. moha e ajJAnanuM mULa che je ajJAnanuM phaLa duHkha che. jJAna ane AnaMda jIvanuM svarUpa che. paraMtu te ajJAna (jJAnAvaraNIyakarma) ane mohathI AvarAyela che. jethI svarUpano anubhava thato nathI ane jIva du:khI thAya che. mohanIyano sarvathA kSaya eTale vAdaLonAM AvaraNa haThI jai jhaLahaLatA sUryaprakAza jevo kevaLajJAna-prakAza thavo. AtmAno udaya eTale mohanIyano asta ! ane mohanIyano udaya ane eTale AtmAno asta ! (46) vartamAnamAM ApaNo je jJAnarUpa upayoga che te bIjA samaye bIjI kSaNe vinAza pAmIne smaraNa rUpa bane che ane zeyarUpa thAya che. A ApaNI apUrNa avasthA che. ane te ja kaSTadAyIduHkharUpa che. ApaNo ja dIkaro, ApaNo zatru bane to te ApaNane keTaluM kaSTamaya, trAsamaya, duHkhadAyI nIvaDe ? tema ApaNA AtmAno nitya evo avinAzI upayoga vinAzI bane te kaSTadAyI, trAsadAyI, duHkhadAyI nIvaDe che. (47) jJAna ane AnaMda je AtmAnA potAnA AtmapradezomAM rahela che tene tyAMthI sIdhAM ja bhogavavAnAM che. jyAre ApaNe saMsArI jIvo sukha, para padArthamAMthI bhogavavA talasIe chIe. ane tethI ja para padArthane sva Atmavat mAnIne mamatva karIe chIe. tA. 16-8-97 pariNAme ApaNuM jJAna ajJAnarUpa bane che. ane ApaNo AtmAno AnaMda para padArtha sApekSa sukha duHkharUpa bane che. A ApaNI bhrAmakadazA-mohadazA che ke je ApaNI bhUla che. ane tenA phaLa svarUpe ApaNe duHkha bhogavIe chIe. (48) moha zuM che ? jJAnanI vikRti e ajJAna che. ajJAnabhAva che te ja moha che. moha kyAM che ? je Atmapradezoe jJAna rahela che te ja Atmapradezoe moha rahela che. (44) DAhyo koNa ? DAhyo te che je potAnA gAMDapaNane jANe che, ane nahi ke bIjAnA gAMDapaNane. potAne mUkIne bIjAnA gAMDapaNane jANanArAne 'DAhyo kema kahevo ?' potAnA ajJAnane je barobara samaje ane jANe te jJAnI, jemake...darda-rogane barobara oLakhe ane dardanuM cokkasa nidAna kare-roga pArakhe te vaidya-DaoNkTara. je (49) moha kare jJAna. moha karAve jJAnamAM raheluM vikArIpaNuM. moha thAya ane bane para padArthamAM, moha rahe jJAnamAM ke je jJAna AtmapradezomAM rahela che. dardane na oLakhe te dardanI davA zI karavAno ? mahattva dardane pArakhavAnuM che. roga parakhAya to davA hAjara ja che. ajJAnane jANavAnuM che ane jJAnane vedavAnuM che. zAna to saccidAnaMda svarUpa che. jJAna ja sukharUpa che. sukhane jANavAnI jarUra nathI. sukhane to vedanAnuM ja hoya ! sukhane sukha tarIke vedIe to ja sukha tarIke jANyuM kahevAya. ane tyAre ja sukha tarIke anyane oLakhAvI zakIzuM. ajJAna ane mohane jADo te jJAnI. ajJAna ane mohane kADhe te sAdhaka. ajJAna ane mohano nAza karela che te vedaka. samyajJAnI ajJAna ane mohane jANe che. dezaviratisarvaviratidhara ajJAna ane mohane haNe che. jyAre pUrNajJAnIkevaLajJAnI AnaMdane vede che. (45) mohanIyano udaya eTale rAtrinI sthiti : jIvano- AtmAno asta. mohanIyano kSayopazama eTale sUrya 52 chavAyelAM vAdaLo. jJAnaprakAza ahIM dezathI prApta thAya che. jJAnamAM vikAra te ja moha. jJAnanI avikAritA te ja vItarAgatA. jyAM prakRti hoya tyAM vikRti na thAya. mohanI banAvaTa-mohanuM pAtra kyAM che ? zuM che ? 52 evAM sajAtIya ke vijAtIya padArthomAM mamatvabhAve svabuddhi eTale nityatA (avinAzitA)nI buddhi thavI eTale ke moha thavo-moha karavo-moha banavo, (52) pAgala koNa che ? para padArthamAM jeNe sva buddhi karela che te pAgala che. vyavahAramAM paNa pArakI jaNasane potAnI lekhanAro gAMDo ja gaNAya che. AvI 52mAM ApaNI je svapaNAnI buddhi e ja ApaNuM jIvanuM pAgalapaNuM che, gAMDapaNa che, mUDhatA che, ajJAna che. kevaLajJAna jyAM sudhI na thAya tyAM sudhI ApaNe ajJAnI ane pAgala chIe. bhale ne pachI kadAca ApaNe gaNadhara bhagavaMta kema na hoie ! mahAvIra prabhu 'goyama mA pamAyaye !' ema amastA nahotAM kahetAM, kSAyika samakita Ave ane kSapakazreNi maMDAya tyAre jJAnI ane A daSTi jIve svayaM potA mATe, potA upara, potAno vikAsa thAya ane jAgRti rahe teTalA mATe karavAnI che. potAnA sivAyanA anya mumukSu sAdhako saha sarva jIva mAtrane sattAe siddha svarUpe jovAM te brahmadaSTi che. (50) jIvanA badhAMya doSonA mULamAM jo koi hoya to te moha che. moha che tyAM sudhI jIva ajJAnI che. jeTalA aMze mohano nAza teTalA aMze adhyAtmakSetre jIvane jJAnI kahyo che. vyavahAramAM zeyano je jJAnI che tene zeyajJAnI-paMDita kahela che. paraMtu mohane je jANe che ane mohane kADhavAne je prayatna kare che te 'AtmajJAnI' che. para evA jJeyane jANanAro jJeya jJAnI paMDita mukta nathI banato. paraMtu AtmajJAnI mukta bane che. (51) mohanIyakarmanI mUDhatA zuM che ? 52 dravya che temAM ApaNe svarUpabhAva karyo te temAMthI kema maLaze ? nahi ja maLe. koi kALe nahi maLe. ane chatAMya emAMthI svarUpabhAva maLaze evI ThagArI AzA rAkhI te para dravyathI chUTavuM nahi te ApaNI mUDhatA che. 52 vastunuM sAcuM svarUpa zuM che tenuM ya bhAna nahi ane svanuM arthAt potAnuM-AtmAnuM sAcuM svarUpa zuM che enuM paNa bhAna nahi evI je jIvanI dazA che te ja jIvanI mUDhatA che, ajJAna che, mohanIyakarma che. 52 padArthamAM saccidAnaMda arthAt satyam-zivam-sundaramnI buddhi karavI tenuM nAma moha, ane e vakhate sva svarUpa pratyenuM je abhAna varte che tenuM nAma ajJAna, Ama ajJAna ane moha
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-97 prabuddha jIvana che. chUTAM paDatA nathI. moha chUTe to ajJAna mATe ane jJAna thAya. jIva, ajIva, samasta sacarAcara sRSTi upara che. asIma prema che.' tethI ja mohanAza mATeno udyama apramattabhAve karavAno che, jemAM teo zAnI che. ethI teo svarUpane vede che. zAna sahAyaka ane pUraka bane che. jyAre ApaNe ApaNAM AnaMdano AdhAra para padArthane mAnIe (53) sad-ci-AnaMda e jIvanA svabhAvamAM ja rahela che. ane chIe. jene kAraNe te para padArtha pUrato ja ApaNA premane satyamU-zivam sundaram jIva svayaM pote che. paraMtu jIva sad- sImita-sAMkaDo-ane rAMkaDo banAvIe chIe. jethI karIne cidU-AnaMda zodhe che pudgalamAM ane satyamu-zivamu-sundaram ApaNe duHkhI thaIe chIe. AnuM kAraNa che AtmAnuM jue che paNa pudgalamAM. Aja jIvanI vipasa daSTi che. ajJAna-svarUpanuM ajJAna ! UMdhI-UlaTI daSTi che. ane te ja jIvanuM ajJAna che. moha, (12) jema saMsAramAM vaibhava vadhato jatAM upAdhi vadhatI jAya che tema mUDhatA, avidyA, ajJAna, mithyAtva che. hakIkatamAM to kharI rIte zAnIvaraNIya karmanA kSayopazamanI sAthosAtha jema jema jJAnano pudgaladravyamAM nahi, paraMtu AtmAnA vartamAna matijJAnanA ughADa thato jAya che tema tema tenI sAthosAtha jo aham ogaLato upayogamAM ja saccidAnaMda ane satyam zivamu-sundaram rahela nahi jAya to ajJAna vadhatuM jAya che. jJAnAvaraNIya karmanA che tene jotAM zIkhavAnuM che. jethI sva dravya-kSetra-kALa-bhAvanI 'kSayopazamathI zeya viSenA jJAnano ughADa thatA chatAM mohanIyanA ramaNatA Avaze ane para dravya-kSetra-kALa-bhAva je moharUpa che udaye karIne AtmAnA ajJAnamAM vadhAro thato jAya che. te viramaze. (63) jJAna jema ApaNA AtmAnuM lakSaNa che tema pUrNajJAna, sarvajJatA, (54) badhuM ja ekI sAthe jaNAI jAya enuM nAma jJAna ! kevaLajJAna e ApaNA AtmAnuM parama zuddha svarUpa che . ' jyAre kaMIka ne kaMIka jANavuM enuM nAma ajJAna! mana:paryava Adi cAre ya chadmasthajJAna sAvaraNa jJAna hovAthI (55) zrutakevali bhagavaMta sUtranA artha karavAmAM jJAnI, paraMtu asatu che. paNa yAda rAkho ke te abhAvarUpa asatu nathI. nAzavaMta upayogathI jo kaleza-saMtApa Adine vede to ajJAnI. dehamAM hovAthI, hAni-vRddhinA svabhAvavALuM hovAthI asata che. azAtA vedanIyano udaya AvavA chatAM tenI asara upayoga AvaraNane laIne bhAva kevaLajJAna je bhAvarUpa che te abhAva jevuM sudhI na pahoMce to jIva jJAnI. lAge che. ane abhAva-kamavaraNa, je abhAvarUpa che te bhAvarUpa (56) jema prakAza aMdhakArane sahana na karI zake tema pUrNa vItarAgatA lAge che. paraMtu e bhUlavA jevuM nathI ke bhAva (kevaLajJAna) nitya paNa aMdhakArane sahana nathI karI zakatI. eTale ja jJAnAvaraNIya rahe che ane abhAva (sAvaraNajJAna) anitya hovAthI nAza pAme karma Adino nAza thAya che. vItarAgatAne zAna kahela che. ane jJAna eja prakAza che. jeTalA aMze vItarAgatA eTalA aMze (64) sukhI e paNa jJAnI nahi ane du:khI e paNa jJAnI nahi. jJAna. vItarAgatA yukta jJAnathI kevaLajJAna pragaTe che. jyAre paraMtu jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI matijJAnamAM vRddhi thAya che. bhedajJAnathI sukhadu:kha potAnAM na mAne ane AtmAnA zuddha (57) matijJAna kevaLajJAnane jANI zake paNa mANI (anubhavI) zake upayogamAM lIna rahe te jJAnI. nahi. kevaLajJAna ja kevaLajJAnane vedI zake che-anubhavI zake che. (65) vizvanA padArthonuM jJAna e zeyanuM jJAna che. e kAMI AtmAnuM (58) apUrNa jJAnamAM AnaMdanI jhaMkhanA pratikSaNe che. kevaLajJAnamAM zAna nathI. zeyanuM jJAna game eTaluM vizALa hoya to te jJAnanuM AnaMdanI koI jhaMkhanA nathI. jJAna eTale ke svarUpajJAna nathI. svarUpanA jJAna vagaranuM e jJAna e jIva-AtmAnA astitvanI nizAnI che. paraMtu ajJAna che. svarUpano AnaMda je che e jJAnanuM pariNAma (phaLa) che. D (kramaza:) (59) chadmastha AtmAnA potAnA jJAna-darzana Adi guNo trikALa che. jyAre paryAya trikALa nathI. paryAya sAdi-sAnta che. mATe trikALa saMghanuM navuM prakAzana evAM jJAna-darzanane ApaNA jJAnanI zuddha cetanA sAthe joDI daIe ane AtmasAta karI laI to kevaLajJAnanirAvaraNa thAya. prabhAvaka sthaviro. ApaNe rakhaDIe chIe kAraNa ke jJAna-darzananuM joDANa karyajanita bhAga pAMcamo bhAvo sAthe karIe chIe, paNa jJAnI bhagavaMta enI sAthe nathI karatA. jIvanI Aja moTI bhUla che je jIvane corAsI lAkha lekhaka yonimAM rakhaDAve che. ramaNalAla cI. zAha (60) prati samaye ApaNe jJAna-darzana upayogamAM mohane vedIe chIe. paraMtu te mohabhAvane ApaNe joI zakatA nathI-jotAM kiMmata nathI. eTale ja ApaNe ajJAnI chIe-AMdhaLA chIe. mohanI rUpiyA vasa 'utpatti upayogamAM thAya che ane enI ceSTA deha dvArA thAya che. prabhAvaka sthaviro' graMthanA A pAMcamAM bhAgamAM zrI upayogamAM moha haze to deha dvArA ceSTA thaze. paraMtu jo upayoga vIravijayajI mahArAja, zrI vijayanemisUri mahArAja tathA zrI nirmohI bane to mohanI ceSTA deha dvArA thaI zake nahi. | vijayarAmacandrasUri mahArAja e traNanAM caritro ApavAmAM (61) paMca parameSThi bhagavaMtone AnaMda svayaM potAnA AtmAmAM che. | AvyAM che. teo svarUpa-niSThAvaMta che. tethI teono prema samasta vizvanA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-8-97 sthUlibhadranuM kathAnaka : strIparISaha ane jJAnaparISahanA saMdarbhamAM ] DaoN. kAntibhAi bI. zAha zrI sthUlibhadra-kathAnakanA mukhyamukhya AdhArasrota graMtho pramANe cheH 1. 'upadezamAlA' (dharmadAsagaNikRta), 2. 'uttarAdhyayanasUtra' paranI sukhabodhAvRtti (nemicaMdrasUriSkRta), 3. 'yogazAstra' (hemacaMdrAcAryakRta), 4. 'zIlopadezamAlA' paranI 'zIlataraMgiNI vRtti' (somatilakasUkRita), 5. 'bharatezvara'- bAhubali vRtti'/ kathAkoza (zubhazIlamunikRta) ane 6. 'upadezaprAsAda' (vijayalakSmIsUkRita). A tamAma graMthomAM sauthI prAcIna graMtha 'upadezamAlA' che. 'upadezamAlA' upara vi.saM.nA dazamA saikAmAM siddhArthisUrie saMskRta TIkA lakhI che. A graMthamAM kahyuM che ke, 'girau guhyayAM vijane vanAntare, vAsaM zrayaMto vazinaH sahasrazaH / harmyuti ramya, yuvatI janAMtike vazI sa ekaH zakaDAlanaMdanaH // -parvatamAM, guphAmAM, ekAMtamAM ane vanamAM indriyone vaza rAkhanArA hajAro che; paNa atiramya havelImAM ane nArInA sAnnidhyamAM rahIne indriyone vaza rAkhanAra to eka zakaTAlaputra (sthUlibhadra) ja che.' nArInA sAnnidhyamAM rahIne indriyone vazamAM rAkhavAno-manane sthiratAmAM rAkhavAno sthUlibhadrano A puruSArtha e ja emano strIpariSaha. Ama to sthUlibhadranuM samagra kathAnaka jaina paraMparAmAM * eTaluM suprasiddha che ke e AkhuM kathAnaka 2jU ka2vAno ahIM upakrama nathI. ahIM to emanA caritranA keTalAka prasaMgone strIparISaha ane jJAnapariSahanA saMdarbhamAM jovA-tapAsavAnuM ja lakSya che. jaina dharmamAM je nava tattvo kahyAM che te paikInuM eka saMvara tattva che. jenAthI navAM karmo AvatAM-baMdhAtAM rokAya te saMvara. e saMvaranA kula 57 bhedomAMthI 22 bhedo parISahanA che. parISaha eTale karmone rokavA mATe ke baMdhAyelA karmonA kSaya kAje (nirjarA arthe) ko veThavAM, duHkha sahana karavAM, pratikULa paristhitine paNa sahI levI te. parISahanA 22 bheda A pramANe cheH 1. kSudhA, 2. pipAsA, 3. zIta, 4. uSNa, 5. haMsa, 6. acelaka, 7. arati, 8. strI, 9. caryA, 10. niSedhikI, 11. zayyA, 12. Akroza, 13. vadha, 14. yAcanA, 15. alAbha, 16. roga, 17. tRNaphAsa, 18. mala, 19. satkAra, 20. prajJA/jJAna, 21. ajJAna, 22. samyaktva. AmAMthI AThamA strIparISaha ane vIsamAM prajJA/jJAna parISahanA saMdarbhamAM sthUlibhadranA caritra-aMzone ApaNe kramazaH tapAsIe. cAturmAsa mATe kema pasaMda karyuM ? paNa emano A nirNaya emane mATe eka paDakAra rUpa hato. e paDakAra jhIlIne, pratikULa paristhitinA saghaLAMye kaSTo veThI laine emane sAco kAmavijaya-strI mATenI anAsakti siddha karavI hatI. varSARtuno samaya, SaDrasa bhojana, pUrvapremikAnuM sAmIpya, bAra bAra varSano jUno sneha, gAna-vAdana-nartana ane nATyavinodanuM vAtAvaraNa, soLe zaNagAre sajja kozAnuM lobhAmaNuM, bhogavilAsa mATenuM snehabharyuM ijana-A badhI pratikULatAonI sAme sthUlibhadra aDaga-daDha rahI zakyA, nArI rUpI saritajaLamAM sAme vaheNe pAra UtarI zakyA e emano strIparISaha, - ahIM sAmAnya buddhithI vicAratAM sahune saheje prazna thAya ke gaNikAne tyAM thUlibhadra bAra bAra varSa paDyApAtharyA rahyA, jenA sahavAsamAM emaNe sADAbAra kroDa dravyano vyaya karyo ne jenI sAthenA bhogavilAsamAM rata rahevAne kAraNe pitA zakaTAlanA thayelA apamRtyune paNa teo jANI zakyA nahIM tevI kozAnA nivAsasthAnane sthUlibhadre pote tarI gayA eTaluM ja nahi, sAthe potAnA pratye snehAsakta kozAne paNa emaNe tArI. saMsAranI viSamatAo, viSayavAsanAnI dAhakatA, manuSyajanmanI vedanAo, garbhastha jIvanI yAtanAono marma samajAvIne sthUlibhadre kozAne pratibodhI. kozAe bAra vrata aMgIkAra karyAM ane parama zrAvikA banI gai. cAturmAsa pUrNa thaye sau ziSyo guru saMbhUtivijaya pAse pAchA pharyAM. gurue pelA traNe muniono 'duSkara kArya karyuM' ema kahIne Adara karyo, jyAre sthUlibhadrane 'duSkara duSkara' ema be vAra kahIne emano savizeSa Adara karyo. ahIM, sthUlibhadranA sthAnakano A mukhya aMza teo strIparISaha pALI zakyA-veThI zakyA enA daSTAMta rUpe jovA maLe che, to enAthI virodhI dRSTAMta pelA siMhaguphAvAsI muninuM Ave che. guru saMbhUtivijaye sthUlibhadrano je vizeSa-Adara karyo enI siMhaguphAvAsI munine temaja anya sAdhuone bhAre irSyA thai. 'eka to gaNikAnA AvAsamAM rahevuM, khasa bhojanano AhA2 ka2vo ane uparathI vaLI guruno adhiko Adara pAmavo. vAha, A to sahelo mArga che.' Ama vicArIne AvatuM comAsuM sthUlibhadranI jema ja kozA vezyAne tyAM gALavAno siMhaguphAvAsI munie nirNaya karyo. divaso pasAra thayA. AvatuM comAsuM kozAne tyAM gALavAnI A munie guru pAse AjJA mAgI. ('upadezamAlA'mAM kozAnI bahena upakozAno nirdeza che. anya AdhAragraMthomAM kozAno nirdeza che.) gurue emane cetavyA ke, 'tyAM tAruM cAritrya jaLavAze nahIM.' paNa gurue vAryA chatAM irSyAnA preryA e muni tyAM gayA ja, ane cAturmAsa-nivAsa mATe yAcanA karI. kozAe munine sthAna to ApyuM paNa pachI ene khyAla AvI gayo ke A muni sthUlibhadranI IrSyAthI prerAine ahIM AvelA che. tethI kozAe irSyAnA mAThAM phaLa batAvavAno suMdara nirNaya karyo. rAtre suMdara vastrAlaMkAro sajIne jhAMjharano raNakAra karatI, zRMgArika hAvabhAva karatI, kaTAkSa nAkhatI, aMgo maraDatI kozAne joine siMhaguphAvAsI muninuM susthira mana paNa caMcaLa banI gayuM. kAmavaza banelA munie kozA pAse bhoganI mAgaNI karatAM eNe kahyuM ke 'ame nirdhanano Adara karatAM nathI. pahelAM dhana lAvo (1) AcArya saMbhUtivijaya pAse emanA ziSyoe kaThina parISahathI yukta ane ati viSama evA sthAnake rahIne AgAmI cAturmAsa gALavAno Adeza mAgyo. eka sAdhue sarpanA dara pAse jaine rahevAnI icchA darzAvI. bIjA sAdhue kUvAnI aMtarAle rahevAno Adeza mAgyo. trIjA sAdhue siMhanI guphA pAse cAturmAsa gALavAnI icchA vyakta karI, jyAre emanA cothA ziSya sthUlibhadre potAnI pUrvapremikA kozAgaNikAnA AvAsamAM rahIne cAturmAsa gALavA mATe Adezane icchA pramANe varto.' munine yAda AvyuM ke nepALa dezano rAjA navA mAgyo. gurue pratyekanI yogyatA pramANIne cAreyane ema karavAno sAdhune ratnakaMbala Ape che. te meLavI lAvI A strInI sAthe Adeza Apyo. viSayasukhanI icchA pUrNa karuM. munie varSAkALamAM ja nepALa prati prayANa karyuM. comAsAmAM asaMkhya jIvonI hiMsA karatA nepALa pahoMcyA. rAjA pAsethI ratnakaMbala meLavI pATaliputramAM pAchA pharyA ne e kiMmatI kaMbala kozAne ApyuM. kozAe e ratnakaMbalathI paga lUchIne ene khALamAM pheMkI dIdhuM. munie kahyuM, 'are, nirbhrAgiNI, A teM zuM karyuM? A ratnakaMbala ati mUlyavAna
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-97 prabuddha jIvana ane durlabha che.' te sAMbhaLI kozAe kahyuM ke 'meM to A lakSa mUlyanA ratnakaMbalane apavitra jagyAe pheMkI dIdhuM, paNa tame to amUlya ane anaMtA bhavamAM maLavA durlabha evA jJAna-darzanacAritra rUpI ratnatrayane apavitra ane maLamUtrathI bharelA eka nArIdeha upara pheMkI devA tatpara thayA cho. tamane dhikkAra che.' kozAnAM A vacanoe siMhaguphAvAsI munine punaH vairAgya prApta karAvyo. (2) - kAmavijetA sthUlibhadra je utkRSTa koTino strIparISaha sAdhI zakyA te jJAnaparISaha sahana karI zakyA nahIM. enA be prasaMgo sthUlibhadra-kathAnakamAM prApta thAya che. 'uttarAdhyayanasUtra' nA 36 adhyayanomAMnA bIjA 'jJAna/prajJA parISaha' adhyayanamAM jANIto thayelo, eka prasaMga Ave che. dhanadeva sthUlibhadrano saMsArI avasthAno mitra hato. te zrAvastI nagarImAM raheto hato. dIkSA lIdhA pachI sthUlibhadra ekavAra A zrAvastI nagarImAM dhanadevane maLavA ene ghera gayA. enI patnI pAsethI sthUlibhadre jANyuM ke potAno saMsArI mitra dhanadeva atyAre raMka avasthAmAM che ane dhana kamAvA dezAMtare gayo che. sthUlibhadre jJAnaprabhAve sAMketika rIte dhanadevanI patnIne kahyuM ke, 'A Ama che ne te tevo che.' arthAt 'dhana to ahIM thAMbhalA nIce che ne te dhanadeva nakAmo dezAMtare gayo che.' dhanadeva raMka hAlatamAM ja pAcho pharyo. patnImukhe badhI vAta sAMbhaLI thAMbhalA nIce khodatAM dhananuM moTuM nidhAna prApta thayuM. 'uttarAdhyayanasUtra'mAM maLatI kathAnuM tAtparya e che ke sthUlibhadre jJAnano parISaha sahana karyo nahIM. 'vicArasAra' nAmanA prakaraNamAM paNa A saMbaMdhI Avo ullekha maLe che H 'so jayau thUlabhadro titri pamattAi jassa jAyAI, sIha viuvvaNuM, gamAM, kaharNa atyaMsa mittANuM.' siMhanuM rUpa karavuM, mitrane tyAM javuM ane dravya kyAM che te mitrane kahevuM"A traNa pramAda jemanA thayA che te sthUlibhadra sadA jayavaMta varte.' ahIM paNa sthUlibhadre potAnA saMsArIpaNAnA mitrane dravya batAvyuM e prasaMgane zAstrakAra maharSioe dharmakaraNI rUpe nahIM paNa sthUlibhadrajInA pramAda tarIke oLakhAvela che. mAtra saMzAthI ja karelA dravya-nirdezane paNa ahIM pramAdano doSa gaNyo che. bIjo eka prasaMga tapAsIe potAnA vaDapaNa nIce pAMcaso sAdhuo sAthe sthUlibhadra zrI bhadrabAhusvAmI pAse dRSTivAda nAmanuM pUrva zIkhavAne gayA hatA. bhadrabAhusvAmI pAsenA emanA adhyayanakALa daramiyAna sthUlibhadranI dIkSita baheno-yakSA, pakSadattA, bhUtA, bhUjadattA, reNA, veNA, * eNA-vihAra karatA karatA saMsA2kALanA potAnA bhAine vaMdana karavA tyAM AvyAM. AvIne temaNe gurujIne pUchyuM, 'sthUlibhadra kyAM che ?' gurue kahyuM, 'azokavRkSanI nIce beThA beThA svAdhyAya kare che.' sthUlibhadre potAnI bahenone AvatAM joi kautukanI icchAthI siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. baheno siMhathI bhaya pAmI guru pAse pAchI jai kahevA lAgI, 'he prabho, amArA bhAine to siMha khAi gayo che.' gurue sthUlibhadra kuzaLa hovAnuM AzvAsana ApI sAteya bahenone pharI tyAM mokalyAM. gurunI sUcanA anusAra karatAM, bahenoe sthUlibhadrane pratyakSa jotAM vaMdanA karI. bahenoe pote joyelA siMha vize bhAine khulAso pUchatAM sthUlibhadre kahyuM ke, 'siMhanuM svarUpa meM dhAraNa karyuM hatuM.' te pachI sthUlibhadra jyAre vAcanA levA AcArya pAse gayA tyAre AcArya bhadrabAhusvAmIe kahyuM ke, 'have tuM vAcanA ApavA yogya nathI.' gurunAM A vacana sAMbhaLI sthUlibhadre potAnA aparAdhanuM kAraNa vicAryuM, paNa kAMi kAraNa yAda na AvatAM gurune kahyuM ke 'mane jyAM sudhI karelA aparAdhanI smRti AvatI nathI tyAM sudhI huM aparAdhI kahevAuM nahIM.' gurue kahyuM, 'aparAdha karIne pAcho tuM mAnato nathI ?' siMhanuM 11 rUpa lIdhAnuM smaraNa thatAM sthUlibhadra tatkAla gurunAM caraNomAM paDyA ane aparAdhanI kSamA mAgavA lAgyA. pote punaH Avo aparAdha nahi kare evI paNa kabUlAta karI. gurue kahyuM, 'tuM pharIthI aparAdha kare ke na kare, paNa jema tAvavALAne cIbhaDuM apAya nahIM tema huM tane aparAdhIne vAcanA ApIza nahIM.' pachI sthUlibhadre gurune zAMta pADavA saMghano Azraya lIdho. saMghanI prArthanA sAMbhaLI AcArya bhadrabAhue kahyuM ke, 'jyAre A sthUlibhadra sarakhA paNa A jJAnathI vikAra pAmyA to pachI bIjAo pAme to zuM Azcarya ? mATe bAkInAM pUrvI have huM sthUlibhadrane artha vinA ja zIkhavIza. eTalo tene daMDa Apavo ghaTe che.' saMghanA AgrahathI bhadrabAhusvAmIe sthUlibhadrane bAkInAM pUrvo artha vinA bhaNAvyAM. Ama sthUlibhadrane daza pUrvenuM arthasahita ane chellAM cAra pUrvonuM kevaLa sUtrathI jJAna hatuM. IslAma dharmamAM taMtravidyA Q ibrAhIma zAhabAjha (karAMcI) 'prabuddha jIvana'nA 16mI jAnyuArI 1997nA aMkamAM 'mANibhadra vIranI sahAya-mArA bAlyakALanA anubhavo' e vizenA lekhamAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhe bALapaNamAM potAnI mAtA je eka vidhiprayoga temanI pAse karAvatAM te vize lakhe cheH 'e divasomAM revAbAe bIjo eka vidhiprayoga paNa mArI pAse karAvelo. snAna karI, svaccha kapaDAM paherI huM eka pATalA para besato, bhIMta pAse bIjA eka pATalA upara eka zrIphaLa mUkI tenA para kaMkunA cAMllA sUcanA pramANe huM karato. ghIno dIvo karato, pachI mArA jamaNA hAthanA aMgUThAnA nakha upara revAbA kalADAnI meMza lagADatI. pachI enA upara ghI copaDatI. mArA bIjA aMgUThAthI e aMgUTho ghasIne cakacakita huM karato. oraDo baMdha rAkhavAmAM Avato, ethI ujAsa ocho thai jato. vALIne huM besato. jamaNA hAthano aMgUTho najara sAme rAkhavAnuM bA amArA be sivAya bIjuM koi tyAM rahetuM nahi. pATalA upara palAMThI kahetI. pachI mane bolavAnuM kahetI, 'he mANibhadra dAdA ! amArA AMgaNe padhAro. ame kacaro kADhI, pANI chAMTI AMgaNuM cokhkhuM karyuM che.' pachI bA mane pUchatI, 'tane aMgUThAmAM kaMi hAlatuM cAlatuM dekhAya che? ' taMtravidyAno barAbara Avo ja prayoga islAma dharmamAM paNa che. AmilA eTale tAMtrika bALakanA aMgUThAnA nakha upara meza copaDavAno Avo prayoga karAve che. e mATe mAdhyama tarIke navadasa varasanI nIcenI vayanA nirdoSa bALakane pasaMda karavAmAM Ave che. AmilA ane bALaka baMne ekalAM ekAMtamAM bese che. bALakanA jamaNA hAthanA aMgUThAnA nakha para meza copaDavAmAM ane pachI ghIthI cakacakita karavAmAM Ave che. temAM pahelAM jhADUvALo AvIne jagyA sApha kare che. pachI bhistI AvIne pANI chAMTe che. pachI majUro AvIne takhata bichAve che. tyArapachI jinnatano bAdazAha AvIne takhata para birAjamAna thAya che. pachI AmilA (tAMtrika)nA jaNAvyA mujaba bALaka savAla kare che ane jinnatano bAdazAha saMjJArUpe ke lakhIne teno javAba Ape che. AmilonI paribhASAmAM tene 'hAjarAta' besADavA ema kahevAmAM Ave che. duniyAmAM judA judA dharmo vacce paNa kevuM kevuM maLatApaNuM hoya che te AnA parathI joi zakAze. vibhinna dharmo vacce paNa ajANapaNe kevuM sarasa AdAnapradAna rahetuM hoya che te paNa AnA 52thI samajAya che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa vyAkhyAnamALA ke Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa divasa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI zanivAra tA. 30mI ogaSTa 1997thI zanivAra tA. 6ThThI sapTembara 1997 sudhI ema ATha divasanI vyAkhyAnasabhAo, biralA krIDA kendra, copATI, muMbaI-400007 madhye yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-15 ane 9-30 thI 10-15 ema roja be vyAkhyAna raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che: tArIkha vyAkhyAtA viSaya zanivAra 30-8-97 1. zrI zazikAMta mahetA gurutattva 2. brahmacAriNI zrI maMjulAjI zrAvaka dharma ravivAra 31-8-97 1. zrI ramaNalAla cI. zAha vinayamUlo dhammo 2, 5.pU. 108 zrI bhUtabalisAgarajI sAmAyika somavAra 1-9-97. 1. zrI razmibhAI jhaverI anityAdi bhAvanAo 2. zrI caMdrahAsa trivedI jaina dharmanuM hArda maMgaLavAra 2-9-97. 1. pro. bakula rAvala bhAratIya saMskRtimAM dharma 2. DaoN. maheravAna bhamagarA ApaNuM svAthya-ApaNA hAthamAM budhavAra * 3-9-97 1. zrI hemAMginI jAI kavitA ane AdhyAtmikatA 2. zrI saurabha zAha paMkha lage to UDa jAye gurUvAra . 4-9-97 1. zrI gItAbahena zAha sukhanI zodhamAM 2. bahmakumArI zilubahena bhaya se mukti zukravAra pa-9-97 1. pro. ratana jaina zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI 2. DaoN. guNavaMta zAha sAco dharma ane kAco dharma zanivAra 6-9-97. 1. zrI zailejA cetanabhAi zAha krodhe bodha-avarodha 2. pa. pU. 108 zrI bhUtabalisAgarajI vaiyAvacca vyAkhyAnanI zarUAtamAM dararoja savAre 7-30 thI 8-20 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrame : (1) zrImatI nItAbahena mahetA (2) zrI zailendra bhAratI (3) kumArI amiSI zAha (4) zrImatI gItAbahena dozI (5) zrI jatIna zAha (6) zrImatI vINAbahena zAha (6) zrI saMjaya zAha (8) zrImatI caMdrAbahena koThArI - A vyAkhyAnono lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. | caMdrakAnta dIpacaMda zAha upa-pramukha bhUpendra DI. jhaverI koSAdhyakSa rasikalAla laheracaMda zAha pramukha nirubahena esa. zAha dhanavaMta TI. zAha maMtrIo A vyAkhyAnonI keseTonuM rekorDiMga trizalA ilekTroniksa taraphathI karavAmAM Ave che, temano Te, nuM, | 2068251/2063572 che. E n , . : 0 0 :::: ke ke zrI muMbaI jana yuvaka saMdhamudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa 385, saradAra vI pI. roDa, muMbaI-400 004 (phona : 3820296, mudrasthAna: rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAipaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400 092.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH/MBI-South / 54 /97 0 varSa (50) + 8 aMka: 90 * tA. 16-9-970 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 000 prabuddha jIvana pAkSika 193thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rUA. 80000 taMtrI ramaNalAla cI. zAha svataMtratAno suvarNamahotsava bhArate potAnI svataMtratAno suvarNamahotsava sArI rIte Ujavyo. gaphalatamAM rahevAyuM hatuM te pachI kyAreya banavA pAmyuM nathI. bhAratIya pAkistAnanI ujavaNImAM nahotI evI ronakake nahoto evo utsAha. sainyanI vartamAna siddhio prazasya che. baMgalA dezamAM to 15 mI ogasTa eTale zekha mujibura rahemAnanI svAtaMtryanA A pacAsa varSamAM pAkistAna ke baMgalA deze je pragati hatyAno divasa. alabatta, svataMtra bhArata mATenuM gAMdhIjInuM je svapna sAdhI che tenA karatAM bhAratanI pragati vadhu saMgIna che. zrIlaMkA, hatuM te sAkAra thayeluM na jaNAya. AjhAdInA jaMgamAM jhUkAvanAra ane thAilenDa, InDoneziyA, keniyA, yugAnDA, tAnjhAniyA vagere nAnA potAnA jIvanane hoDamAM mUkanAra, potAnA aMgata sukhonuM balidAna dezo karatAM paNa bhAratamAM vadhu vikAsa jovA maLaze. jemaNe AjhAdI ApanAra svAtaMtrya sainikone vartamAna bhAratIya rAjakAraNathI sarvathA pUrvenuM bhArata joyuM che teo jarUra kaheze ke bhraSTAcAranI vAta bAju para asaMtoSa hoya, balle te mATe Akroza hoya e samajI zakAya ema che. rAkhIe to bhAratanI vikAsayAtrA ekaMdare saMtoSakAraka gaNI zakAya hAla evA svAtaMtrya sainiko dezanI vasatinA dasa TakA jeTalA paNa nahi evI che. alabatta, jo vahIvaTI kAryataMtra vadhu kAryakSama hota ane rahyA hoya. teone pUchavAmAM Ave to kaheze ke A suvarNa mahotsava pradhAno, amaladAro ane vahIvaTI taMtra vadhu svaccha hota to AthI paNa kharo, paraMtu e suvarNa te bAvIsa ke covIsa kereTanuM nahi, paNa bAra cauda ghaNI badhI vadhAre pragati sAdhI zakAI hota. kereTanuM gaNAya. deza gulAmImAM jakaDAyelo hato, garIbI ane bekArI bhAratanI eka moTI samasyA te vasati vadhArAnI che. vadhatI jatI . hatI chatAM e vakhate bhAratIya prajAnI je rASTrIya bhAvanA hatI, tyAga, vasatine kAraNe vividha vikAsalakSI yojanAonAM Ayojano pUrAM sevA, saMyama ane prAmANikatAnuM vAtAvaraNa hatuM temAnuM kazuM ja Aje saphaLa thayAM nahi. paMcavarSIya Ayojana karatI vakhate vasati vadhaze e jovA nathI maLatuM. e jamAno jIvavA jevo hato. gAMdhIjInuM netRtva mudAne jeTalo lakSamAM rakhAvo joito hato teTalo rakhAyo nahi. saune mATe atyaMta preraNArUpa hatuM. hiMdustAnanA bhAgalA paMDyA te vakhate cAlIsa karoDanI vasatimAMthI . bhAratanI svataMtratAnI zatAbdIno mahotsava jyAre ujavAze Azare trIsa karoDa vasati bhAratanI ane Azare dasa karoDanI vasati tyAre to koI svAtaMtrya sainiko vidyamAna nahi hoya tyAre paristhitinI ! iii pAkistAnanI hatI. paraMtu pacAsa varSamAM bhAratanI vasati trIsa jAtaanubhavane AdhAre sarakhAmaNI karanAra koi nahi hoya. paraMtu karoDamAMthI nevuM karoDa karatAM vadhu thaI gaI. bhAratamAM AjhAdI maLI bhArata jo saveLA jAgrata thai jAya to eno zatAbdI mahotsava tyAre pacAsa TakAthI vadhu vasati garIbInI rekhA nIce jIvatI hatI. dezano Arthika vikAsa khAsa koi thayo nahoto. prajA garIba haze to duniyAmAM namUnArUpa, preraNArUpa banI rahe. raziyAmAM 1917nI lohiyALa krAnti pachI thayelA soviyeTa yuniyananA sarjane eka uttama 3 dabAyelI raheze evo sthApita svArtha paNa briTiza sarakArano hato. ' svataMtratA maLyA pachInA dAyakAmAM Arthika vikAsanA kAryakramo jhaDapathI rAjyavyasthAnI AzA ApI hatI, paraMtu te eka saikA jeTalo samaya paNa levAyA ane ThIka ThIka pragati thavA lAgI, paNa pachIthI vikAsanI gati TakI na zakI. zatAbdI mahotsava pahelAM bhArata chinnabhinna nahi thAya maMda paDatI gai. vikAsakAryonAM nANAMnI ucApata thavA lAgI. adhUrAM evI AzA jarUra rAkhI zakIe kAraNa ke bhArate haju dharmane jIvanamAMthI tilAMjali ApI nathI ane bhAratanI svataMtratAnA pAyAmAM pavitra pahoMcyo nahi. pariNAme garIba prajA ekaMdare garIba ja rahyA karI. Ama vikAsa kAryono lAbha gAmaDAMonA garIbo sudhI jeTalo joIe teTalo lokonA jIvananuM balidAna raheluM che. chatAM vikAsa kAryo nathI thayAM ema kahI zakAze nahi. pacAsa TakA jeTalI bhAratanI svataMtratAnA savarNamahotsava prasaMge enI siddhi ane vasati hAla garIbInI rekhA nIce jIve che evI phariyAda karavAmAM Ave maryAdAonuM sarvekSaNa pracAra mAdhyamo dvArA vividha daSTikoNathI karavAmAM che. e sAcI hoya to paNa eno artha e thayo ke pistAlIsa karoDa karatAM AvyuM che. eTale ahIM to mAtra thoDAka muddAo vize mAtra mArA vicAro vadhu loko garIbInI rekhAnI upara che. AjhAdI vakhate je trIsa karoDanI rajU karuM chuM. vasatI hatI tenI jagyAe pacAsa varSa pachI pistAlIsa karoDa karatAM bhArata, pAkistAna ane baMgalA deza e traNemAM bhArata evuM vadhu loko sarerAza sAruM jIvana dhoraNa dharAve che. jo vasati vadhAro nasIbadAra rahyuM che ke jyAM lazkarI saramukhatyArazAhI AvI nathI. maryAdita rahyo hota to bhAratanI samagra prajA ekaMdare sukhI hota ema bhAratIya sainya enI viziSTa paraMparA jALavI rAkhI che, sImAo kahI zakAya. surakSita rAkhI che ane potAnI kAbeliyata batAvI che. cInanA duniyAmAM sauthI vadhAre vasati cInamAM che. vasatimAM bIje naMbare AkramaNa vakhate sainyanI nahi paNa saMrakSaNa khAtAnI garabaDone lIdhe bhArata Ave che. bhAratanI vasati eka abaja sudhI pahoMcavA AvI AnuM sarvetAnA suvarNa
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' . tA. 16-9-97 che. paraMtu cInamAM sAmyavAda che. bhAratamAM lokazAhI che. eTale che. eTale tenA prabhAva heThaLa teo Ave e svAbhAvika che. eTale duniyAmAM lokazAhI dezomAM prathama naMbare bhArata Ave che. svataMtratA pUrvanAM e rAjyone bhAratanI sAthe ekarUpa banAvavA mATe sAMskRtika maLyA pachI pacAsa varSa sudhI A lokazAhI TakI rahI e bhAratanI tathA vahIvaTI daSTie vividha yojanAo thavI joie. dilhI sudhI moTAmAM moTI siddhi che. alabatta, lokazAhI jesvarUpe vikasavI joie pahoMcavuM e tyAMnI garIba prajA mATe svapnasamAna che. dilhI sAthe te svarUpe vikasI nathI, to paNa bhAratamAM lokazAhInAM mULa UMDA jatAM teonI AtmIyatA ochI rahe e svAbhAvika che eTale e rAjyonI jAya che e gaurava levA jevI vAta che. lokazAhInA ghaNA lAbha che. tema prajAne bhAratanA vividha bhAgomAM AvavAnI ane bhaLavAnI taka maLe keTalAka geralAbha paNa che. vilaMba e eno moTo durguNa che. bhAratamAM e mATe vizALa dhoraNe Ayojano thavAM joIe. vahIvaTI daSTie mane e vadhu ugra svarUpe che, to paNa eTalA bhoge paNa lokazAhI ema lAge che ke kendra sarakAranAM je vahIvaTI khAtAM phakta dilhImAM che icchavAyogya che. temAMthI keTalAMkanA peTA vibhAga dakSiNamAM ane pUrvamAM sthApavAM joIe svataMtratA pachI paMjAba, gujarAta, kerAlA, mahArASTra vagere keTalAMka ke jethI prajA nikaTatAno anubhava karI zake. suprIma korTa phakta dilhImAM rAjyoe ThIka ThIka Arthika pragati karI che. jo ke je karI che te sarvIze ja che. paraMtu beMgalora (ke mAyasora)mAM tathA gohATImAM suprIma korTanI saMtoSakArakato na ja kahevAya. to paNa tyAM garIbI ane bekArInuM pramANa sthApanA karavAthI vahIvaTI kharca vadhaze, paraMtu e pradezonI prajAnI kendra ekaMdara ochuM rahyuM che. bIjI bAja bihAra, baMgALa, AsAma, sarakAra sAthe AtmIyatA sadhAze. AvAM bIjAM saMkhyAbaMdha khAtAMo araNAcalama, mijhorama, nAgAlenDa vagere keTalAMka rAjyomAM garIbI vize vicAra karI zakAya. jhaDapI Treno dvArA tyAM sudhInI avarajavara ane bekArInuM pramANa ghaNuM rahyuM che. emAM paNa bihAra jevA rAjyonI vadhArI zakAya ane paryaTana kendro sthApIne ene vikasAvI zakAya. sthitito ghaNI jagaMbhIra che. bihAranA keTalAye bhAgomAM pharatA hoIe pArlAmenTanAM keTalAMka satro gohATI ane beMgaloramAM yojAvAM joie. to ema na lAge ke ApaNe Adhunika bhAratamAM pharI rahyA chIe. gAMdhIjIe svarAja mATenI caLavaLa upADI tyAre enI sAthe ja ! gAmaDAMomAM jhUMpaDAMomAM rahetI e ja garIba janatA jovA maLe. surAjya mATenI jhuMbeza paNa cAlu karI dIdhI hatI. gAMdhIjIe dezane bihAramAM prajA eTalI badhI garIba che, ane gaMdakI tathA AbAda banAvavA mATe racanAtmaka kAryakramo paNa ApyA hatA ane e gerazistanuM pramANa eTaluM badhuM che ke vAta na pUcho. ene lIdhe tathA dArU badhA racanAtmaka kAryakramono prAraMbha AjhAdI pUrve ja thai gayo hato. vagerenA vyasanone lIdhe tyAM corI, lUMTaphATanuM pramANa paNa ghaNuM badhuM che. paraMtu kamanasIbe svataMtra sarakAranI racanA pachI racanAtmaka kAryakramone nakasalavAdI pravRtti paNa tyAM cAle che. ethI koI moTA udyogo sarakArI stare eTaluM protsAhane maLyuM nahi ane uttarottara vadhu durlakSa bihAramAM sthApavAnI hiMmata karI zakatuM nathI. mArI nAkhavAnI sevAnuM rahyuM. udAharaNa tarIke gAMdhIjIe grAmasaphAI ane svacchatAne dhamakIone kAraNe vepArIo potAnA vepArane saMkelI le che. A sthiti racanAtmaka kAryakramamAM sthAna ApyuM hatuM. paraMtu svataMtratA pUrve uttarottara bagaDatI jAya che. traNeka dAyakA pahelAM bihAranI je sthiti gAmaDAMomAM jeTalI saphAI hatI teTalI sacavAI to nahi, paraMtu hatI tenA karatAM have vadhu bagaDI che. bhraSTAcAra, guMDAgIrI vagerenuM uttarottara vadhu ane vadhu gaMdakI ane rogacALA vadhatA ja rahyA. muMbaI, pramANa tyAM bahu ja vyApaka che. pradhAno, adhikArIo, polIso. dilhI jevAM moTAM zahero paNa pahelAM karatAM vadhu gaMdA banI gayAM. enjiniyaro, DaoNkTaro, vakIlo, zikSako ane khuda nyAyAdhIzo upara bhAratanA keTalAye AdivAsI vistAronI jAte mulAkAta laie bhraSTAcAranA AkSepo thAya che. bihAranI paristhiti mAtra sarakArI to jaNAze ke svataMtratA pUrvenI teonI je sthiti hatI ane vartamAna je Arthika sahAyathI sudhare tema nathI. mArI daSTie bihAranuM taMtra sudhAravA sthiti che e baMne vacce khAsa kazo pharaka paDyo nathI. eka rIte kahIe, mATe sau prathama zistanuM dhoraNa sthApavuM joize ane e mATe bihAramAM to dezane svataMtratA maLI hoya ke na maLI hoya ethI emanI dazA haju keTalAMka lazkarI tAlIma kendro sthApavA joie. e sthApavAthI keTalAMka evI ne evI ja rahI che. Ano artha e nathI ke kendra sarakAre ke rAjya lokone rojI maLaze. phaujI lokonI zistano prajAnA jIvana upara sarakAre IrAdApUrvaka temanI upekSA karI che. paraMtu je vividha vikAsa prabhAva paDaze. kenTonmenTa vistAra svaccha ane surakSita banaze. tyAM yojanAo thaI che teno lAbha temanA sudhI pahoMcyo nathI. e mATe sArA vepArIo salAmatIpUrvaka vepAra karI zakaze. taiyAra thayelA vividha stare AyojanonI ane temAM rahelI truTio nivAravAnI bihArI sainiko potAnA rAjyamAM zistanuM vAtAvaraNa janmAvaze. pAMca AvazyakatA che. paMdara varSe tenuM sAruM pariNAma jovA maLaze. A prayoga karI jovA jevo bhAratIya ekatA mATe rASTrabhASA hiMdI pratye vadhu lakSa ApavAnI che. polIsane na gAMThatI prajAmAM ane bhraSTa polIsonA rAjyamAM phajI jarUra che. baMdhAraNamAM enI jogavAI hovA chatAM naheru ane rAjAjInA vAtAvaraNathI ja sudhArA karI zakAya. aMgata matabhedone lIdhe rAjAjIe hiMdIno virodha karyo ane pracAra AsAma, aruNAcalama, meghAlaya, tripurA, mijhorama, nAgAlenDa khoraMbhe paDI gayo. naheruno potAno aMgrejI mATeno moha paNa emAM vagere rAjyo dilhIthI ghaNAM ja dUra che. prajA ekaMdare tyAM garIba che ane kAma karI gayo. sarakArI kacerIomAM ane kaMpanIo vageremAM aMgrejI khetIvADI vagere dvArA potAno jIvana gujAro kare che. bhAratanI ja mukhya bhASA banI gaI. have jyAre e jUnA vivAdo nathI tyAre bhaugolika AkRti trikoNAkAra che ane pATanagara dilhI tathA kendra gAMdhIjInI bhAvanAne anusarIne, pharajiyAta rIte nahi paNa premanA sarakAra paMjAba, rAjasthAna, gujarAta ke uttara pradezane jeTalAM najIka vAtAvaraNamAM, sarAkarI stare nahi paNa sAmAjika saMsthAo dvArA hiMdI, lAge che teTalAM najIka AsAma vagere rAjyone lAgatAM nathI, teo jANe bhASAnA pracAra ane vikAsa mATe kArya thavuM joIe. bhAratanA rASTrapati mULa pravAha (Main stream)thI chUTA paDI gayA hoya tevuM anubhave ke vaDA pradhAnane hiMdImAM barAbara sogaMda letAM paNa na AvaDe e sthiti che. dakSiNa bhAratanAM AMdhra, kerAlA ane tAmilanADu vagere rAjyo sAthe zaramajanaka gaNAvI joIe: AjhAdI pUrve paNa Tena vyavahAra vagerene kAraNe avarajavaranuM pramANa vadhu atyAranI duniyAmAM bIjA dezo sAthe vyavahAra na rAkhIne ekalA rahyuM che. paraMtu pUrvanAM rAjyo sAthe haLavAbhaLavAno eTalo vyavahAra aTalA rASTra tarIke rahevAnuM kaparuM che. pADozI sattAo satAvyA vagara, sthapAyo nathI. bIjI bAju e rAjyo mATe thoDA mAIlanA aMtare ja rahe nahi. emAM paNa rAjakIya uparAMta Arthika kSetre ghaNI samasyAo cInI rAjya ane barmI rAjya che. bhASA ane nRvaMzazAstranI daSTie, UbhI thAya. bahurASTrIya kaMpanIo duniyAnAM bajAro kabaje karavA bhAre tathA moMgoliyana mukhAkRti vagerenI daSTie emanI sAthe teonuM sAmya spardhA karatI rahI che. emAM amerikA, briTana, phrAnsa, jarmanI, jApAna
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 prabuddha jIvana' vagere che. A kaMpanIo pagapesAro karIne aDhaLaka dhana kheMcI jAya che. che. TocanA rAjakIya netAone bhoLavavAnI ane athAMdha banAvavAnI navI navI zodho dvArA teo potAnuM varcasva vadhAratI rahe che. duniyAnAM mohinI temanI pAse che. thoDAghaNA amIcaMdo temane maLI ja rahevAnA. bajAro na maLe to enuM astitva na Take. paraMtu bhArate evI bahurASTrIya bekArI, garIbI, gaMdakI, nyAyamAM vilaMba ane vahIvaTI taMtramAM kaMpanIo sAthenA vyavahAramAM ghaNuM sAvadha rahevuM ghaTe. bhAratane gulAma lAMcarUzvata e bhAratanI moTI samasyAo che ke jene lIdhe pragati karatuM banAvanAra isTa inDiyA kaMpanI hatI e ene bhUlavuM na joIe. tyAre hovA chatAM bhArata pAchaLa rahI jAya che. vikAsa kAryo mATenAM nANAM to eka ja kaMpanI hatI. have to ghaNI kaMpanIo AvI che. emAMthI paraMparAM kharcAtAM hota ane sarakArane mahesUla pUrepUruM maLatuM hota to. thoDIka paNa isTa inDiyA kaMpanInuM svarUpa dhAraNa kare to bhAratane pharI bhAratanI sthiti che tenA karatAM ghaNI badhI sarasa hota. alabatta, rAjakIya ane Arthika gulAmI bhogavavAno vakhata Avaze. jo ke bhAratamAM jyAM sudhI lakara rAjakAraNamAM bhAga letuM nathI, suprIma korTa, kaMpanIonuM ane temAM paNa amerikana kaMpanIonuM varcasva vadhI jAya to ilekazana kamizana, sI.bI.Ai. vagere bhraSTa thayAM nathI tyAM sudhI bhaviSyamAM bhAratanA vaDApradhAna koNa bane eno nirNaya amerikAnI lokazAhI sarakSita che. kaMpanIo letI thaI jaze ane bhAratane lAcAra thaIne e joyA karavuM bhAratamAM duniyAnI moTAmAM moTI lokazAhI che. enI sAthe sAthe paDaze. bhAratane evI kaMgALa ane devAdAra hAlatamAM teo mUkaze ke te duniyAnI zreSTha ane udAharaNarUpa lokazAhI bane evI AzA pachI enI nAgacUDamAMthI nIkaLavAnuM agharuM thaI paDaze. bahurASTrIya ApaNe rAkhIe. kaMpanIo bhalI ane paragaju che ema mAnavAnI bhUla kyAreya na thavI ramaNalAla cI. zAha joie. teonA Arthika peMtarA to pariNAma AvyA pachI ja jaNAya kaMpanIonuM ane temAM paNa jogavavAno vakhata Avaze. jo e bhAratanI sthiti che tenA karatAM ghaNI badhI sudhI lazkara rA to Ilekazana eno nirNaya e - zarIranI bhASA! te vaLI zuM ? . I DaoN. maheravAna bhamagarA zarIra bole che, paraMtu ApaNe sAMbhaLatA nathI' evI phariyAda huM mArA kAryakrama daramyAna emanA banne paga, vArApharatI, yA eka sAthe, emanI aMdara dardIo ane sAthIone keTalIye vAra karato houM chuM. IMglAMDanA mArA dabAyelI betAbI yAne vyAkuLatAnI cADI khAtA ja rahyA. necaropethI guruoe pAkI tAlIma ApelI ke dardI kaI rIte DaoNkTara pAse ahIM vAMcakane eka cokhavaTa karavAnI ke A hAlatA pagane, dhRjatA Ave che, kaI rIte bese che, kaI rIte praznottara kare che, ane te veLA enA pagathI-judA gaNavA paDe. keTalAya vikhyAta vaktAo potAnI kArakirdInI caherAnA hAvabhAva kevA hoya che, enA hAthanI, ke AMgaLAMonI mudrA kevI zarUAtamAM jyAre paNa jAheramAM bolavA UbhA thAya tyAre jene "sTeja phAITa' , hoya che, ene tapAsavA mATe taiyAra thavA kahevAmAM Ave tyAre e keTalI kahevAya tevA DarathI pIDAtA hoya che. eDamanDa barka jevA acchA rAjIkhuzI, yA keTalo aNagamo, batAve che, eno abhyAsa dareka kuzaLa DaoNkTare pAlamenTerIana, ane DaoN. noramana vinsanTapIla jevA khyAtanAma vaktAo karavo jarUrI che. emAM je zArIrika sAMketika bhASA vaparAya, temAM vANI yAne paNa pahelAM pahelAM sTeja phAITa'ne kAraNe bolavAmAM goTALA karatA ema jIbhano upayoga na karAto hoya, to paNa e mauna-bhASAnuM adhyayana karavA kahevAya che. koIkano avAja besI jato hoya, to koinuM gaLuM sukAtuM hoya; jevuM che; eTaluM ja nahi, e karavuM sArA DaoNkTara mATe jarUrI che. DaoNkTara kaI koInA hAtha to koinA paga kAMpatA hoya. A kaMpana aMgrejImAM paddhatino cikitsaka che e vAta ahIM gauNa che. dardI je bolato hoya, ane TREMBLING kahevAya, jene dhrujArI gaNavI joIe; ane enA meDikala rIporTa je batalAvatA hoya, temAM pUraka mAhitI ghaNI veLA SHAKING yAne halAvI halAva karavAnI AdatathI judA prakAre enuM dardInA hAvabhAva dvArA maLatI hoya che. dardabharI AMkho raDyA vinA paNa dukha arthaghaTana karavuM joie. "sTeja kAITa' yA evA koI Dara samaye koInA darzAvI zake che. dardI je mukhathI kaheto hoya tenAthI UlaTI vAta enuM mauna hAtha-paga kAMpavA lAge te kaMpana te vyaktino Dara dUra na thAya tyAM sudhI cAlu chatAM mukhara zarIra kahetuM hoya ema paNa bane ! keTalAka saMjogamAM zarIranI ja rahe che. enA kAbU bahAranI e prakriyA hoya che; gabharAyelI vyaktie mauna vANIne sAcI mAnavI paDe, ane mukhathI bolAyelI bhASAne dhrujatA hAtha ke paganuM kaMpana rokavA cAhe to paNa ekadama rokI zake nahi eTalI atizayoktibharI. hade e gabharAyelI hoya che. UlaTAnuM jene beThA nathI, ane paga halAvavA satyavAdI zarIrane sAMbhaLavAno eka avasara tAjetaramAM eka mAMDyA nathI evI Adata ghara karI gaI hoya, te kyAreka to prasannatAthI vAto saMmelanamAM maLyo. eka vikhyAta prophesara jemanAM lakhANo vAMcIne huM paNa karatA jovA maLe, yA ekalA besI vAMcatA yA vicAramAM khovAyelA jovA emano prazaMsaka banelo, te A saMmelanamAM bolanAra hatA. emano eka lekha, maLe. ahIM zarIranA eka aMge eka anucita Adata pADI dIdhI hoya eTaluM je mane savizeSa gamelo, tenI keTalIka nakala kaDhAvIne mitromAM vaheMcavA huM ja. pelA prophesara sAhebanI vAta judI hatI, kAraNa emano parasevo, zarIranA sAthe lai Avelo. A prophesara sAheba sabhAgRhamAM dAkhala thayA, tyAre bIjA hAvabhAva, temaja je abhinayapUrvaka vAto rajU thaI ane abhimAnapUrvaka rajU eka DaoNkTaranuM pravacana pUruM thavA para hatuM. prophesara sAhebane thoDuM besavuM paDyuM, thaI tenI avagaNanA karIe toya te badhuM eka tAsagrasta mANasanuM vartamAna te emane na gamyuM te vAta emanA caherA parathI vartAi gai. zrotAo ane ghoSita karatuM hatuM. ' vaktAo badhA mATe jamIna para besavAnI ja sagavaDa hatI; prophesara paNa emaNe vAto karI rilezananI, ane emanA pagoe vAto karI emanI jamIna para goThavAyA, paraMtu tyAM emanI mAnasika vyAkuLatAnuM pradarzana aMdara keda paDelAM TevAnanI; tvacA, hAthanI mudrAo, zarIranI halacala, emanA caherA uparAMta emanA page karavA mAMDyuM. emanA banne paga hAlavA badhAMe aMdara beThelA bIjA mAnavInI oLakha karAvI dIdhI. menejamenTanI lAgyA. akAraNa paga halAvatA rahevAnI "narvasa hebiTa' puruSomAM ja vizeSe vAto karanAra potAnAM ja jJAnataMtuone meneja karavAmAM asamartha jaNAyA. jovA maLe che, ane enI pAchaLa mAnasika taNAva kAraNabhUta hoya che. mArI pAse beThelA eka DaoNkTare to pravacananI zarUAtamAM ja potAnI ajAyabI prophesara sAheba keTalIka oDIo-keseTsa potAnAM pravacananI vacce ane aphasosa mArA kAnamAM reDelAM. mArA karatAM e vadhu "obajharavanTa' vagADI saMbhaLAvanAra hatA, te eka Tebala para goThavavAmAM AvI; eka khurasI cikitsaka ovA joIe. zarIranI bhASA, jIbhanI bhASAne AMbIne koi para e beThA. emano prabhAvazALI paricaya apAyo. pachI emaNe potAnuM vyaktino kaI rIte paricaya ApI zake tenuM te divase amane "obajekTa vaktavya cAlu karyuM, je sAce ja mananIya hatuM, amalanIya hatuM. badhA ja zrotA, lesana maLyuM. A pATha bhaNavAnI, samajavAnI, tyAM hAjara rahelA seMkaDo ame DaoNkTaro suddhAM, enAthI aMjAI gayA hatA. emaNe kyAMka zrotAo pAsa zrotAomAMthI keTalAmAM AvaData hatI, e prazna huM manomana potAne Aja mu-nAda paNa karAvyo, ane kyAMka mauna, dhyAna paNa karAvyuM. savA kalAka payaMta pUchato rahyo chuM. DaoNkTaroe DiTekTIva jevI nirIkSaNa-zakti keLavavAnI sudhI lokoe emane jhIlyA; e loko para chavAI gayA, paraMtu e AkhA jarUra che ja.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-97 kevaLajJAna--svarUpa aizvarya | paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI kALanA bhAMgAthI kevaLajJAnanI samaja pragaTa (nirAvaraNa) kevaLajJAna sAdi-anaMta che. (gatAMkathI cAlu-2) pracchanna (pragaTa) eTale ke sAvaraNa kevaLajJAna anAdi-sAnta che. kevaLajJAnanI viSaya zakti anAdi-anaMta che. jenI Adi eTale ke zarUAta nathI te anAdi che. jyAre jenA vyavahArika-vAstavika aMto gayA ane nizcaya eTale ke pAramArthika sAdi-sAnta : evo nizcita aMta Avyo ke je aMtano pachI aMta ja nathI eja ke ja atanA pachI ata ja nathI eja jenuM astitva amuka kALa pUratuM maryAdita ja che te sAdi-sAnta che. anaM ta=anaMta che. jagata pravAhathI bhale anAdi-anaMta che, paraMtu jagatanI vartamAnamAM je - anitya avasthA che tyAM aneka saMto che. ethI anekAnta kahevAya anubhUti che te sAdi-sAnta che. Ama jagata sAdi-sAntapUrvaka che. Adi eTale ke jenI zarUAta che arthAtu Adi che ane je aMta anAdi-anaMta che. arthAtu jagata enuM e ja che paNa evuM ne evuM nathI. sahita che te sa-aMta sAtta che. anitya avasthA eTale anitya udAharaNa tarIke nadIno pravAha lai zakAya. nadI enI e ja. nadIno paryAya je kahevAya che te sAdi-sAnta tarIke oLakhAya che. sAdi sAtta pANIno pravAha eno e ja, paraMtu nadInuM pANI enuM e nathI. pANI avasthAnAtema sAdi sAtta bhAvAvasthAnA eka karatAM adhika aMta hoya badalAtuM rahe che. te ja pramANe ghIno dIpaka eno eja, paraMtu hara paLa che. vaLI eka dravyamAM ekathI adhika guNa che tethI paNa anekAnta che. prakAza phelAvatuM ghI enuM e nathI. dIpaka e ja rahe che paNa ghI badalAtuM jema sAdino artha zarUAta karyo tema sAdino artha utpatti-utpanna- rahe che. ' utpAda paNa thAya ane sAntano artha ata sahita kayI tama sAttanA kALano A sAdi-sAnta prakAra eTale vartamAna kALa. kALanA A artha vyaya athavA vinAza paNa thAya. chatAM e paNa siddhAMta che ke prakAramAM prakAramAM bhUtakALa ane bhAvikALamAM jenuM astitva nathI paraMtu koIpaNa utpAda anataMtranA AdhAravinA nahi hoya. vaLI teno vyaya vartamAnamAM ja mAtra jenuM astitva che evAM padArtho, ghaTanA, banAve, bhale vinAzarUpa hoya paraMtu te vyayano avyaya (avinAzI)mAM laya hoya Adino samAveza thAya che. bhUtakALamAM je hatuM nahi, vartamAnakALamAM dino samAveza thAya che. bhatakALamAM je nahi ke je avinAzI-avyaya, anutpanna che." "Ama je anutya che te ja je che ane bhaviSyakALamAM je haze nahi evo ja nahotuM-che haze-nahi avyaya che.' ane utpAdano vyaya hoya ja che.' vijJAnamAM siddhAMta che (nathI-che-nathI)no je prakAra che arthAta pAchaLa nathI, AgaLa nathI ane ke... madhyamAM che te sAdi-sAnta avasthA che. ApaNI svapnAvasthA e. "Nothing is produced and nothing is destroyed, it sAdi-sAnta prakAranI che. svapnAmAMno rAjApATha svapna daramiyAna che. is just transformation of energy.' nathI to kazuM utpanna thatuM svapnAvasthA pUrve jAgatAM hatAM tyAre nahoto. ane svapnAvasthA pazcAtu ke nathI to kazuM vinAza pAme che. je thAya che te urjAnuM rUpAMtara thAya che. jAgratAvasthAmAM AvatAM te svapnAvasthA daramiyAnano rAjApATha raheto je vijJAna kahe che te ja adhyAtma-AtmavijJAna kahe che ke... nathI. AtmA e no e ja che. paNa AtmAe dhAraNa karela khoLiyAM-deha utpAda ane vyaya e kevaLa rUpAMtara che." e to pudgala ane badalAyA kare che. AtmAe dhAraNa kareluM khoLiyuM sAdi-sAnta che. tethI pudgalanI tathA jIva ane pudgalanI ramata che. jIva ane pudgala tathA ja to jaina darzane AtmAne "nityAnitya" kahyo che. jyAre anya darzane pudgala ane pudgala nimitta naimittikabhAve jerUpAMtara-parivartana pAme AtmAne " nikuTastha' kahela che. bauddha darzane kSaNabhaMgura arthAtu sAdiche te ja utpAda-vyaya che. dariyAmAM bharatI Ave che tyAre mojAM UThe che sAnta eTale ke anitya kahela che. eka darzana nitya kahe che. eka darzana ane oTa AvatAM e ja dariyAnAM mojAM pAchAM dariyAmAM samAI jAya anitya kahe che. jaina darzana nitya paNa kahe che ane anitya paNa kahe che, kAraNa ke jaina darzana sarvajJanuM darzana che, AAvAda darzana che. mATe kALanA bhAMgA (eTale prakAra) cAra che. (1) anAdi-anaMta (2) save darzanano samanvaya che. ApaNAM badhAM saMbaMdho sAMyogika sAdi-sAtta anAdi-sAnta (3) sAdi-anaMta ane (4) sAdi-sAnta. bhAMgAnA che. mULa eka svataMtra paramANu che. e eka pula paramANu to anAdi anaMta : . astitvathI anAdi-anaMta che. paraMtu ekathI adhika pudgala * jenuM sadA kALa astitva che arthAtu je bhUtakALamAM hatuM, paramANuno jaththo bhego thAya che tene jaina pAribhASika bhASAmAM skaMdha vartamAnakALamAM je "che', ane bhaviSyakALamAM je "haze" evuM je kahevAya che. athavA to skaMdha paryAya kahevAya che. vyavahAramAM Aje skaMdha hatuM-che-haze athavA to traNeya kALamAM je che-che-che te anAdi-anaMta dravya kahevAya che te ja vAstavika anitya arthAt sAdi-sAtta che. vaLI nitya kahevAya che. saMsArI jIvane nityAnitya kahyo che emAM saMsArI jIvanuM je anityapaNuM pAMca astikAyamAM jIvAstikAya (eTale AtmA), dhamastikAya. jaNAyuM che te paNa prAkRtika nahi, paNa pudagala saMyogI kRtrima che. arthAta adhamastikAya ane AkAzAstikAya e cAra astikAya anAdi- jIvanI je anityatA che te pudgalanA saMge karIne che arthAt karmasaMyoge anaMta nitya) che. eja pramANe kevaLajJAna anAdi-anaMta nitya bhAMge che. che. kevaLajJAna AvatuM nathI, jatuM nathI, banatuM nathI ke pachI utpAda bauddha darzane 'vat sat taLiyuM sUtrathI kSaNabhaMgura kahela che. pAmatuM nathI ane eno vyaya thato nathI. ethI viparIta rIte, jo haiyA ukela-koThAsUjha ane buddhithI syAdvAdu zailIthI A sUtranA matijJAnamAM utpAda-vyaya hovAthI te sAdi-sAntapUrvaka anAdi-sAnta lakSyAEne pakaDIe to jaNAze ke bauddhadarzane kAMI "satu' je nitya che che. matijJAnamAM utpAda-vyaya hovAthI saMskRti-vikRti tathA hAni-vRddhi tene kSaNika-nAzavaMta-kSaNabhaMgura nathI kahela, paNa je kAMI che. "asatu-vinAzI che temAM jIve je "satu"- "avinAzI'nI buddhi sthApI sattAgata (sattAthI-astitvathI) kevaLajJAna anAdi-anaMta che. che ane te asatune satu samajIne vyavahAra karI rahyo che e saMdarbhamAM... 'evuM ja karavAno jaththo bhego thAya cheparaMtu ekathI traNeya kALamAM je che
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1997 prabuddha jIvana 'vat sat tatkSaNanuM kahela che. jIvanI jIvaMdazAnA saMdarbhe A sUtra sattAgata kevaLajJAna anAdi-anaMta che. pracchanna-AvRta-sAvaraNa Apela che. e ja pramANe anya eka darzane kahela che ke putra kevaLajJAna anAdi-sAnta che. ane anAvRta-pragaTa-nirAvaraNa titti. niHsaMtAna puraSanI avagati thAya che e je vidhAna karela kevaLajJAna sAdi-anaMta che. sAdi-anaMta kyAreya sAdi-sAntapUrvaka che te niHsaMtAna pitAnI manodazAnA saMdarbhamAM karela che ke ArtadhyAnamAM nahi hoya. jyAre anAdi-sAtta bhAMgo sAdi-sAntapUrvaka ja hoya che. marIne avagati pAme te apekSAe jaNAvela che kemake saMsAramAM sahune mATe ja eno eTale ke sAdi-sAnta prakAranA paryAyano aMta AvI zake putraSaNA hoya che ane putreSaNAmAM ane putreSaNAmAM koi vyakti marI che. ane saMsArI jIva siddha paramAtmA-ziva banI zake che. siddha jAya to te avagatine pAme. paramAtmAno sAdi-anaMta bhAMgo kyAreya sAdi-sAntapUrvakanathI hoto. mATe ja eno aMta Avato nathI ane e avinAzI che. paraMtu anAdi-sAta : kevaLajJAnanI viSaya zakti anAdi-anaMta che, kAraNa ke kevaLajJAnamAM je pahelAM bhUtakALamAM 'hatuM'; vartamAnakALamAM je "che' ane pratibiMbita thatAM sarva zeya (viSaya) kALanA cAre ya bhAMgAnA hoya che. bhaviSyakALamAM jenuM astitva rahenAra nathI evuM je hatuM-che-haze nahi anAdi-anaMta evAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, arthAtu che-che-nathIno je prakAra che te kALano anAdi-sAnta bhAMgo che. abhavijIvano anAdi-anaMta saMsAra, saMsArI bhavya jIvonA tathA bhavya jIvono saMsAra anAdithI che paNa bhavya jIvonI mukti thatAM pudgalAstikAyanA sAdi-sAnta paryAya, siddhazilA sthita siddha e bhavya jIvonAM saMsArano aMta Ave che. mATe bhavya jIvono saMsAra paramAtmAonI sAdi-anaMta siddhAvasthA sahita temanI anAdi-sAnta anAdi-sAtta che. te ja pramANe bhavya jIvonuM matijJAna anAdi-sAna pUvavasthA e sarva kAMI kevaLajJAnamAM pratibiMbita thAya che. che. matijJAna anAdi-sAnta kahyuM che te mokSe janAra bhavya jIvonI kevaLajJAnI bhagavaMtane sarvakALanA, sarva kSetranA, sarva dravyo tenA 'apekSAe kahela che. anAdi-sAnta, sAdi-sAntapUrvaka che ane teno sarva bhAva (guNa paryAyi) sahita pratibiMbita thAya che-jAya che. Ama aMta AvyA bAda e matijJAnano sAdi-sAnta abhAva thAya che. kevaLajJAnI bhagavaMtane sarvanuM jJAna hovAthI emane sarvajJa kahyAM che. eka rAjA pAMca rANI kramathI paraNe che. arthAta eka pachI eka trikALa jJAnI ke anaMtajJa nathI kahyAM, kemake trikALajJAnI kahIe to te rANIne rAjA potAnA jIvana daramiyAna paraNe che. paraMtu je rAjA maraNa adhUruM ane ayogya vizeSaNa Thare. koI eka bAbata ke eka viSayamAM pAme to enI e pAMceya rANI rAMDe eTale ke vidhavA ekI sAthe samakALa traNe kALanuM jJAna dharAvanAra saMsArI chabastha paNa saMbhavI zake che. vaLI thAya. emAM kAMi chelle paraNela rANI pahelAM prathama paraNela paTarANIne anaMtanA paNa anaMta bhedI hoya che. tethI anaMtajJa paNa nathI kahyAM. ema nahi kahI zake ke huM paTarANI ! tamane paraNyAne jeTalAM varSo thayela savemAM anaMtano samAveza thAya, paNa anaMtamAM sarvano samAveza nahi che teTalA mane haja thayAM nathI. mATe mAro caDI-cAMdalo huM nahi naMdavuM thAya. 'ghaNuM' ane 'badhuM' e be zabdomAM jeTalo bheda che teTalo 'anaMta" (bhAMge). A udAharaNathI e samajavAnuM che ke mohanIya karmano (badhAMya ane 'sarva' e be zabdomAM bheda che. sarva zabda keTalo badho yathocita ghAtakarmono rAjA) nAza thAya eTale bAkInAM ghAtikarmono nAza che ! A ja vItarAga bhagavetanI savAMga saMpUrNatAnI, sarvotkRSTatAnI, ApoApa sahaja thAya. teja pramANe jJAnAvaraNIya karmano paNa kSaya thAya sarvazatAnI sAbitI che. che ane kevaLajJAna pragaTe che. itihAsa, bhUgoLa ane bhUtakALa, vartamAnakALa ane bhaviSyakALa sAvaraNa apragaTa pracchanna kevaLajJAnane anAdisAjo kahyuM emAM matijJAnIne mATe kAlpanika che jyAre divyajJAnI-kevaLajJAnIne mATe te kAMI kevaLajJAnano aMta nathI thato paNa jvaLajJAna uparanuM anAdina je pratyakSa che. ajJAna to eka samayane anAdi-anaMta bhUtakALarUpaAvaraNa chavAyela hatuM teno aMta Ave che. sAvaraNa e upacAra che. bhaviSyakALarUpa banAve che jyAre kevaLajJAna to anAdi-anaMta kALane kevaLajJAna jyAM sudhI AvRta (AvaraNavALa) che tyAM sudhI sarvajJa thanAra eka samaya rUpa banAve che. evA jIvonI dazA hAla alpajJa che-aMdhakAramaya che ane anuanubhUta kevaLajJAna sva pakSe akAla che, jyAre para pakSe kAlAtIta che. che. AvaraNa haThI jatAM kevaLajJAna je nirAvaraNa-anAvRta thAya che te potAmAMthI sAdi-sAnta bhAvo nIkaLI gayA hovAthI sva pakSe akAla. nirAvaraNa kevaLajJAnane sAdi-anaMta kahela che. kevaLajJAna anAvRta thayAM kahevAya. jyAre jagatanA padArthonA sAdi-sAnta bhAvo hovA chatAM thatAM ja jIva sarvajJa bane che. jIvanI dazA pUrNa prakAzamaya thAya che ane tenI asara kevaLI bhagavaMtone thatI na hovAthI teo kAlAtIta thayA jIvane pUrNAnaMdanI-jJAnAnaMdanI-AtmAnaMdanI anubhUti thAya che. kahevAya. bhale kevaLI bhagavaMta dezanA detAM bhUtakALa, vartamAnakALa, bhaviSyakALano prayoga kare, paNa e emanA kevaLajJAnane lAgu nahi saMsAra eka eka vyakti (bhavyAtmA)nI apekSAe asadu che. paDe. bhagavAnano vacanayoga kramika che, paraMtu aMdara rahela kevaLajJAna arthAtu anAdi-sAnta che, kAraNake bhavya jIvono mokSa thAya che eTale akramika che. ethI ja to upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje gAyuM ke e bhavyajIvonA saMsArano aMta Ave che. paraMtu pravAhanI apekSAe saMsAra anAdi-anaMta che kemake anaMta jIvo saMsAranA pravAhamAM sattA zuddha arUpI terI, nahi jaDa ko vyavahAra; rahevAnA che. saMsAramAM saMsArI jIve e no e ja, paNa te jIvanI kA kahIe kachu kahyo na jAya, tuM prabhu alakha apAra. avasthA enI e ja nahi, jyAre siddha paramAtmAnA (siddhazilAsthita) - brahmadaSTi, dravyadaSTi, e divyadaSTi che. emAM ahamu ane Idama jIvo enA e ja ane avasthA paNa enI e ja! (huM ane tuM-bIjAM)no bheda nathI. jyAM ahamu ane Idamano bheda che tyAM sAdi-anaMta : te paryAyadaSTi che. sarva jIvone anAdi-anaMta sattAgata kevaLajJAnayukta jovAM ane te sarva jIvonI temanI sAdi-anaMta nirAvaraNa kevaLajJAnI bhUtakALamAM jenuM astitva nahotuM, vartamAnakALamAM jenuM astitva avasthArUpe temasiddha paramAtmA rUpe jovAM te brahmadaSTiche, dravyadaSTiche. che ane anaMta bhAvikALamAM jenuM astitva rahenAra che te jyAre jIvone sAdi-sAtta karmanI audayika avasthAe jovAM te (nahotaM-che-haze arthAta nathI-che-che)nA kALano prakAra sAdi-anaMta bhedadaSTi che. paryAyadaSTi che. chabasthajJAnIonI anekAnta evI bhAMgAno che. nirAvaraNa kevaLajJAna ane bhavya jIvAtmAonI bhedarUpa daSTi che.jyAre kevaLIbhagavaMtanI ekAtta ane anaMtazaktirUpa siddhAvasthA sAdi-anaMta bhAMge che. daSTi che. AtmAsiddha thayA pachI paNa jJAtA-daSTa hovAthI 'ekoanaMta' samaya thAya thayA kare sAdi-sA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-97 che, kemake sarva zeya enA sarva bhAva sahita e sarvajJa kevaLI bhagavaMtanA Ama carama ane parama jJAna je kevaLajJAna che te jJAnanA traNa vizeSaNa jJAnamAM pratibiMbita thAya che. vaLI te anaMtA joya pratibiMbithI, che. (1) vItarAga jJAna (2) nirvikalpaka jJAna ane (3) sarvajJa jJAna, kevaLIbhagavaMtanA kevaLajJAnanA saMbaMdhamAM AvavA chatAM temanI arthAtu sarvanuM jJAna athavA pUrNa jJAna. vItarAganuM vedane prazAMta vedana vItarAgatAmAM, temanA kevaLajJAnanA upayogamAM, temanA AnaMdamAM, che. nirvikalpatAnuM vedana akhaMDa vedana che-abhaMga vedana che arthAt temanA svarUpamAM lezamAtra paNa phera paDato nathI mATe teo "ekoanaMta' satata vedana che. sarvajJatAnuM vedana e anaMta rasarUpa pUrNa vedana che. A hovA sAthe sAthe anaMtamAM eka che. kevaLI bhagavaMtane emanA traNe abheda thaI jAya che. vItarAgatA, nirvikalpakatA ane sarvazatA e kevaLajJAnamAM traNa prakAre abhedatA hoya che. (1) sajAtIya abhedatA traNa abheda che. (udAharaNa tarIke laIe to dALa-zAkamAM je masAlo eTale jIvejIvanI abhedatA. (2) vijAtIya abhedatA eTale ke dhANA, jIrU, hIMga, mIThuM, maracuM AdinAkhavAmAM Ave che te masAlAnA zeya-zAna; viSayI-viSaya bhAvathI sarva zeya padArtho vijAtiya hovA ghaTaka tatvo judAM judAM hoya tyAre teno svataMtra eka judo svAda che ane chatAM samakALa, yugapada kevaLajJAnamAM pratibiMbita thatA hovAthI- te bheLAM dALa-zAkamAM maLI jAya che tyAre teno Agavo nirALo ja svAda jaNAtA hovAthI vijAtIya abhedatA-kALa abhedatA che. (3) svagata hoya che.) abhedatA eTale nirAvaraNa thayela sarva svaguNa paryAyo samakALa sarva Atmapradezoe samarUpa vidyamAna che. * vItarAgatA : .. kevaLajJAnamAM zeya-jJAna-zAtA traNe yugapada che arthAtu kALa abheda ,vati vItarAgatA eTale rAgarahitatA. jyAM rAga nathI tyAM dveSa hovAne che. jyAre chabasthajJAnamAM zeya-jJAna-jJAnA traNe bhedarUpa che. bIjA ja kAMI kAraNa nathI. jyAre potAno rAga saMtoSAto nathI tyAre draSa. samaye chabIne jJAna zeya banI jAya che. kevaLajJAnIne no sadA sarvadA uddabhave che. mULamAM to rAga ja che. vaLI jyAM rAga nathI. dveSa nathI. tyAM sarva jaNAya che. kevaLajJAnI bhagavaMta akAla hoya che. badhuM ja emane koI hatuM, prayojana, irAdo, matalaba, garaja ke svArtha hotAM nathI. ane mATe vartamAna che. chavajJAnI to jANe che, "jANato hato ane jyAM hetu-prayojana-svArtha nathI tyAM taTasthatA-mAdhyasthatA-saraLatA jANaze' evAM traNa kALamAM vartamAnakALa, bhatakALa ane bhaviSya nyAyaparAyaNatA-sAkSIbhAva hoya che. rAgadveSa nathI tyAM lagAva ke kALamAM jJAna bhAMgI jAya che. arthAtu chadmasthanuM jJAna traNa kALamAM pakkara, ga kALamAM dhikkAra, gamo ke aNagamo, rati ke arati, harSa ke zoka nathI. mATe vaheMcAI jAya che-bhedarUpa banI jAya che. sarvajJa kevaLI bhagavaMta ne to khecANa nathI ke bhaMgANa nathI eTale tANa paNa nathI ane taNAva paNa "jaNAya che', "jaNAya che', ane "jaNAya che. eTale to eka samaye je nathI. emane jaNAya che te ja pachInA sarva samaye jaNAya che. e to je jaNAya je jevaDuM hoya, jeTaluM hoya, te tevaDuM ja ane teTaluM ja, vaLI jevuM che eja jaNAya che ane te ja jaNAya che. kevaLI bhagavaMta to sarvaza che, ne jema hoya tevuM ja ne tema dekhAya che ne jaNAya che te ja kevaLajJAnanI abheda che, advaita che. vItarAgatA-nyAyaparAyaNatA che. ApaNe sUrya caMdra joIe chIe te tenA je "sva" bhUtarUpa thaI "para' bane che te "para' che. kevaLajJAnI sAcA kadamAM ane sAcA svarUpamAM jotAM nathI. ApaNAM jovAmAM ne bhagavaMtane bIjI kSaNa ja hotI nathI. teo to akAla-kAlAtIta che. jANavAmAM AbhAsa ane bhrama che. daSTibhrama che. kevaLajJAnamAM AbhAsa tethI AvRta kevaLajJAna anAdi-sAtta che ane pragaTa anAvRta paNa na paNa nathI ane bhrama ke daSTibhrama paNa nathI. vItarAgatA e ja kevaLajJAna sAdi-anaMta che. kevaLajJAnamAM bhUtakALa ke bhaviSyakALa jevuM kevaLajJAnanI saraLatA che. che ja nahi, kevaLajJAna to akAla-kAlAtIta che. jIvanI chadmastha avasthAe ja kALanI utpatti karI che. kALa vacce jIvatAM evAM chadmastha alabatta, kevaLajJAnane joya sAthe saMbaMdha che paraMtu te niSkAraNa. ApaNe, ApaNI apUrNa, azuddha, ajJAnadazAmAM kALAdhyAsavALI nisprayojana hovAthI e jJAnamAM vItarAgatA che. jyAre kevaLajJAnAsthitimAM akAla tattvane samajI zakavAne azaktimAna chIe. eTale vasthAmAMthI niSpanna thatA AnaMdane to vizvanA koI padArtha sAthe kazoya, ja jJAnIoe kevaLajJAna e kevuM jJAna che te samajAvavA kevaLajJAnamAM saMbaMdha nathI. joya vaDe jJAna nathI paNa jJAna vaDe ya hoya che. kevaLajJAnane kALano upacAra karIne samajAvyuM che ke e evuM jJAna che je jJAnamAM anaMto koI padArthano parAdhIna saMbaMdha nathI, zeya padArtho kevaLajJAnamAM bhUtakALa ane anaMto bhaviSyakALa jaNAya che. keTalIka vAra "jANe che' pratibiMbita thAya che, teTalA pUrato ja kevaLajJAnane joya sAtheno nirdoSa evAM zabdaprayogano paNa upacAra thAya che. jANe che' e zabda prayoga saMbaMdha che. jANavAnuM be prakAre hoya che. eka to bhogavRttithI athavA jANavA javAnI kriyA vyakta kare che. kevaLajJAnI jANavA jatA nathI paNa sukhabuddhithI. e prakAre jANanAro rAgI hoya che. jyAre bIjA prakAre emane emanA kevaLajJAnamAM jaNAya che. taTastha bhAve sAkSIvRttithI jANavAnuM hoya che. sAkSIbhAvathI. sarvakALanA, sarvakSetranA, sarvadravyo, tenA sarva guNaparyAya sahita jANanArAmAM mAdhyasthatA-taTasthatA-nirlepatA hoya che. vItarAgatA sarvajJa kevaLajJAnI bhagavaMtanA jJAnamAM jaNAya che-pratibiMbita thAya che. AvatAM to aMte sAkSIbhAva paNa maTI jAya che ane kevaLa jJAtA banI, A rIte upacarita satyanI yathArthatA-paramArthatA samajavI joIe ane rahevAya che. jovuM ke jANavuM e paNa rAgadazA che. kevaLajJAna kAMi jovAsamajIne te upacarita satyano vyavahAra karavo joie ke jethI jANavA jatuM nathI. sarva jJeya padArtho kevaLajJAnamAM sahajarUpe pratibiMbita anupacarita satya, nirapekSa satya svarUpa sAthenuM ApaNuM sAtatya, thAya che kAraNa ke te vItarAga jJAna che. anusaMdhAna chUTI na jAya. AkAzapradezone jema sugaMdha ke durgadha, ISTa ke aniSTa, zubha ke vItarAgatA-nirvikalpakatA-sarvajJatAthI azubha lAgatuM nathI, tema zAkabhAvamAM arthAta jJAtA-daSTAnA svabhAvamAM AvI gayela vItarAga kevaLajJAnI bhagavaMtane sugaMdha-durgadha, kevaLajJAnanI samaja sAruM-narasuM, iSTa-aniSTa, zubha-azubha bhAvavALA padArtho sAme hovA - traNeya khUNA ane traNeya bAju sarakhI hoya to ja trikoNa samabhuja chatAM te bhAvo temane arthAtu vItarAgajJAnI-kevaLajJAnIne sparzatA trikoNa kahevAya che. tema kevaLajJAnanuM kevaLajJAnapaNuM tyAre ja sAcuM nathI. sarva Seya padArtho jevAM che tevAM, jevaDAM che evaDAM ane jyAM che jyAre e kevaLajJAna vItarAga kevaLajJAna hoya. nirvikalpaka kevaLajJAna tyAMthI ja emanA kevaLajJAnamAM pratibiMbita thAya che eTale ke dekhAya hoya ane sarvanA jJAna sahitanuM, sarvajJatA pUrvakanuM kevaLajJAna hoya che, jaNAya che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 prabuddha jIvana kevaLI bhagavaMta bhoktA na hovAthI jagatanuM kAMi banAvatA nathI. tathA prakAranA saMkalpapUrvaka jANe che. paraMtu kevaLajJAnamAM to Indriyo arthAtu kartA nathI. kevaLI bhagavaMta potAnA prakAzathI prakAze che. ane vinA, sahajapaNe, akramathI, upayogavaMtapaNe zeya padArtho jaNAya che. je kAMI prakAze che te prakAzarUpe rahe che. je kartA-bhoktA bhAvathI jagatane e prakriyAmAM jANavAnI kriyAnI ke saMkalpanI jarUra nathI hotI. banAvyA kare che te pote paNa banyA kare che. potAnA ja kartA-bhoktA nizcayathI to kevaLajJAnI potAnA jJAnane ja vede che. teo zeyane vedatA bhAvathI karmabaMdha karIne banyA kare che. rAgI hoya evo TALavAnuM hoya, nathI. zeyanA mAtra jJAtA-da banI rahe che. avadhi ane mana:paryava banavAnuM hoya, ane bagaDavAnuM hoya che, jyAre kevaLI bhagavaMta mAtra zAnIno AnaMda rAga sahitano, prayojanapUrvakano ane prayogakatA prakAze che. tathAbhavyatA pramANe, jJAnamAM je jaNAya che te kevaLIbhagavaMta arthAta zramathI prApta thato AnaMda che. jaNAve che. jevo jevo te kevaLajJAnI bhagavaMtanI sAtheno jana samudAyano sva kSetre zAna e AnaMdavedanarUpa che. para kSetre zAna e zeyanA yoga, RNAnubaMdha. rAgathI prerAIne teo kAMI karatAM nathI. prakAzarUpa che. ApaNe jJAnano mahimA "zeyane jANanAra jJAna" ema bhAnazaktithI sarvakALanA, sarvakSetranA, sarva padArthonA sarva bhAva eka gAyo che. paraMtu vAstavika rIte to zAnano mahimA "svatra jJAna samaye teo jue che. jevuM jue che tevuM ja prakAze che. te kevaLIbhagavaMtanI AnaMda-vedana rUpa che' ema gAvo joIe. zAna eTale parane jANe tevo vItarAgatA che. kevaLa eTale ke mAtra jJAtA-daza bhAva hoya che. artha karIzuM tyAM sudhI vikalpo thayA karaze. paraMtu AdhyatmatAe jJAna jJAtA-daSNanI sAcI kharI vyAkhyA e che ke te jovA-jANavA ke karavA eTale AnaMda evo artha karIzuM ane evuM anubhavIzuM to vikalparahita jato nathI. thaizuM. AnaMda jema nirvikalpa che tema jJAna nirvikalpa che mATe "jJAna jagatanA badhA padArtho je anaMtarUpe rahela che te samarUpe arthAta eTale AtmA' evo jema artha karIe chIe tema 'jJAna eTale AnaMda' sarakhA tarIke jaNAya ane emAM koi bheda varte nahi (abheda daSTi, evo artha karavo. brahmadaSTi, divyadaSTi), koI prayojana varte nahi to tevuM jJAna avikArI kevaLajJAna ane zeyano saMbaMdha nirdoSa saMbaMdha che. paraMtu zeya vItarAga jJAna che. jo ApaNe para padArtha jovA-jANavAmAM koI prayojana kevaLajJAnamAM pratibiMbita thAya ke na thAya athavA to paDadravya sahitanuM rAkhIe to vItarAgatA-samarUpatA sacavAya nahi. pariNAme jJAna lokAkAza jJAnamAM pratibiMbita thAya ke pachI mAtra AkAzAstikAya e vikArI ane rAga-dveSa yukta banavAthI maryAdita-sImita banI jatAM eka ja dravya jyAM che evuM alokAkAza jJAnamAM ya rUpe pratibiMbita jJAna tenI pUrepUrI zakti mujabanuM kArya karI zake nahi. thAya to paNa kevaLajJAnano AnaMda to eno e ja che ane evo ja che. Ama vItarAgatA e kevaLajJAnanI viziSTatA che. e kevaLajJAnanuM kevaLajJAnanI sarvazatA zeya sApekSa che. jyAre kevaLajJAnano AnaMda vizeSaNa che. vItarAgatA lAvavAnI sAdhanA karavAnI che ane sAdhanAnI nirapekSa che. Ama mana-vacana-kAyAnA yogathI atIta arthAtuM siddhi e kevaLajJAnuM prAgaTya che. athatui kevaLajJAnAvasthA- yogAtIta evAM atIndriya jJAnanA AnaMdanuM vedana-anubhavane ApaNA arihaMtapaNAnI prApti che. vItarAgatA prathama rAganuM nivAraNa kare che. matijJAnane nirvikArI eTale ke vItarAga banAvI, kevaLajJAnamAM vItarAgatAnA kAryasvarUpe jJAna nirAvaraNa thAya che-kevaLajJAna anAvRta parisamAvIne karavAnuM che. thAya che-kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa thAya che; jJAnAnaMdanuM prazAMta vedana thAya , para padArtha sAthe ISTa buddhithI joDAvuM tenuM nAma rAga ! rAga e che. vItarAgatA sAdhya che, jyAre kevaLajJAnanuM pragaTIkaraNa lakSya che. che. vikAra che-bagADa che. jyAre AvaraNa e DhAMkaNa-azuddhi che.vikAra hoya kevaLI bhagavaMtane jevuM thAya che tevuM ja dekhAya che ane jaNAya che. tyAM AvaraNa hoya ja! jJAnamAMthI vikAra nIkaLI jatAM vItarAgatono. kevaLI bhagavaMtanI vItarAgatA che. jyAre je thayuM nathI paNa bhAvimAM je prazAMta AnaMda prApta thAya che. jJAna uparathI jJAnAvaraNIya Adi karmanA thavAnuM che tene je pramANe kevaLI bhagavaMtane emanA jJAnamAM dekhAya che AvaraNo sarvathA haThI jatAM jJAnano pUrNa vaibhava athatui pUNe ane jaNAya che te ja pramANe akSarazaH te ghaTanA ghaTe che e temanI jJAnAnaMdAvasthA parama prakAzanI prApti thAya che. eka ja samaye jJAnasattA che-jJAnanI mahAnatA che-jJAnanI sarvoparitA che. sarvakALanA, sarvakSetranA, sarva padArtho tenA sarva guNa-paryAya sahita ApaNe jovA jaIe chIe, jANavA jaIe chIe te joyAnaMda che. jJAnamAM jaNAya e jJAnano pUrNa vaibhava-pUrNa kArya che. e zeyasApekSa AnaMda che. sarvajJa kevaLIbhagavaMta jovA ke jANavA jatAM dhyAna ane samAdhinA kALe jIva zAMtinA sukhane vede che, kAraNa ke nathI. mATe ja e jJAnAnaMda che. zeyAnaMda e puNya tatva che. ekAgratA e prazAMta avasthA che. prazAMta avasthAnI tAkAtathI navAM karmabaMdha aTake keLavavAthI, lakSa kendrita karavAthI yAnaMda prApta thAya che. rAga-vikalpa che. ane janAM karmanI nirjarA thAya che. dhyAna ane samAdhimAM zAMtinuM e ekAgratA che. jyAre jJAnAnaMda e nirvikalpa, nirmoha, vItarAga sukha jarUra che, paraMtu jJAnanA pUrNa vaibhavanuM sukhavedana nathI. AnaMda che. jJAnamAM ArIsA (darpaNa)nI jema zeyanuM pratibiMbapaNuM je thAya che te jJAnAnaMda che. jyAre zeyanuM jJAnathI jJAnamAM je citrAmaNa karIe chIe te joyAnaMda che. AdhyAtmamAM AdhyAtmajJAnanI kiMmata zeya sAthe jJAnano saMbaMdha atUTa-che-che ane che, nitya sadAnoya eTalA mATe che ke temAM paramAtma tattva sAthe saMbaMdha karI zakAya che. saMbaMdha che. joya kAM to kevaLajJAnamAM jaNAya agara chabasthajJAna zeyane nirmohatA-vItarAgatA prApta karI zakAya che. pUrNajJAna-kevaLajJAna, jANavA jAya che. jANavA javuM e sakriyatA che. e kRtrima kArya che. rAkAya che. 11 : rAja vItarAgatA ane AnaMda teramA guNasthAnake eka ane abheda thaI jAya darzana-jJAnanuM e kRtrima kArya che. jyAre sarva zeya kevaLajJAnamAM sahaja karatA che. sAdhanAkALe cAritra-tapano AnaMda e nirupAdhika AnaMda che. jaNAya che e darzana-jJAnanuM svAbhAvika sahaja kArya che. e ja jJAnanI jJAnAcArano AnaMda e niHzaMkatAno AnaMda che. rAgamAM upAdhi ane nirvikAritA arthAtu vItarAgatA che ane te ja nirvikalpakatA che. aMdhakArano prazna Ubho rahe che. vItarAgatAmAM to upAdhi ane kevaLajJAna e vitarAga hoya teTalA mAtrathI pUratuM nathI. kevaLajJAna aMdhakArano prazna raheto ja nathI. jJAnane vikArI karIne vedavuM enuM nAma nirvikalpa hovuM e paNa eTaluM ja jarUrI che. nirvikalpa jJAna hoya to ja duHkha. asthiratA, vyagratA, asvasthatA, AkuLatA, vyAkuLatA, saMkalpa-vikalpa vinAnuM sahaja svAbhAvika akrama jJAna hoya che. azAMtatA e vikAra che. vItarAgatA e ja sukha che je prazAMta vedana che. saMkalpa-vikalpayukta jJAna kramika jJAna hoya che. kramathI sarva padArthanuM jJAna mati ane zruta jJAna indriyo dvArA jANI rahela che. jyAre avadhi hoya te kevaLajJAna nathI hotuM. zAna jyAre akramika zAna hoya che tyAre ane mana:paryava jJAna indriyonI sahAya vinA upayoga mukIne eTale ke te nirvikalpa jJAna che. ane te kevaLajJAna hoya che. jemAM sarva padArthonuM sthA eka ane abheda che. e kRtrima kAya jaNAya che e jotarAgatA che a trima kArya che. jyAre naMda che. rAgamAM lapA che jAya che
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-97. samakAla yugapada akramika jJAna hoya che. zeya padArthane jANavA javuM tenuM che, astitvarUpa che, mUrta, amUrta, jaDa, cetana sarva sacarAcara zeyarUpa nAma ja vikalpa. vikalpa vinAzI che. nirvikalpakatA avinAzI che. padArtha che te e jJAnamAM jaNAya che. sarvanuM jJAna jene che te sarvajJa che. jovA-jANavA nahi javuM paraMtu dekhAya-jaNAya e kevaLajJAnanI sahajatA "sarvajJa' zabdanI pasaMdagI yathAyogya che. "sarvajJa" zabdaprayoga je rIte che. nidrAmAM-khAsa karIne thiNaddhi nidrAmAM saMkalpa-vikalpa vinA sahaja jainadarzanamAM prayojAyo che te anyatra jovAmAM Avato nathI. anyatra bhAve nidrita vyakti jema svayaM saMcAlita saMcAra kare che-bole che-cAle "trikALajJAnI' zabda prayojAya che. agAu jaNAvyA mujaba sarvajJa to che tema kevaLI bhagavaMta tIrthaMkara-arihaMta paramAtmA jAgRta avasthAmAM trikALajJAnI hoya ja che, paraMtu trikALajJAnI sarvajJa hoya paNa kharA ane eTale ke ujAgaradazAmAM saMkalpa-vikalpa rahita thaI, upayoga mUkyA na paNa hoya. tema kevaLajJAnI mATe "anaMtajJa" zabdaprayoga paNa karyo vinA sahajabhAve traNe yogathI kriyA kare che. enA parama vizuddha svarUpamAM nathI, kAraNa ke anaMtanA anaMta bheda hoya che. (jema ke be rakamanI je jJAna nirvikalpa, ekameva, advitIya, advaita, abhedarUpa che, te jJAna saMkhyAnA bheda 10 thI laI 99 sudhI hoya; traNa AMkaDAnI saMkhyA 100 enA sAvaraNa azuddha svarUpamAM AvaraNane kAraNe aneka bheda ane thI laI 999 sudhI hoya.) anaMta eTale sarva evo artha nathI thato. aneka vikalpavALuM hoya che. e utpAda ane vyaya pAmyA kare che ane paNa sarvamAM anaMtano samAveza thaI jAya che. tethI ja te saMsArarUpa che. - rAganA sarvathA nAzathI bAramA guNasthAnake pragaTatI vItarAgatA AtmAnA zuddha svarUpano jeNe anubhava karavo hoya eNe saMkalpo- e AtmAno prathama mokSa che. ajJAnanA sarvathA nAzathI temAM vikalpo choDI devA joIe. nirvikalpa dhyAna-samAdhino anubhava karavo guNasthAnake pragaTatI pUrNa jJAnAvasthA-kevaLajJAna e AtmAno dvitIya joie. paugalika-bhautika sukha bhogavavA mATe paugalika dunyavI mokSa che. sayogI kevaLI avasthAne aMte caudamA guNasthAnakanA cheDe prApta sukhanAM sAdhanonI prApti karIne jyAre teno bhogavaTo karIe chIe tyAre thatI ayogI-adehI-azarIrI siddhAvasthA eTale pradezamukti e. te bhogya padArtha-sAdhananI prApti saMbaMdhanA saMkalpa-vikalpa choDI daIe AtmAno tRtIya mokSa che. prathama mohamukti che. dvitIya upayogamukti chIe. tyAre te bhogyapadArthanA bhogavaTAnI kSaNika tRpti anubhavI che ane tRtIya pradezamukti che. mATe ja paramAtmA vItarAga che. paramAtmA zakIe chIe. te ja pramANe Atmasukha-AtmasaMvedana-AtmAnaMdanI sarvajJa che ane paramAtmA niraMjana-nirAkAra-nirvikalpa che. arthAt anubhUti mATe paNa saMkalpa-vikalpa rahita thaI AtmAmAM lIna banI kevaLajJAnI vItarAga che, kevaLajJAnI sarvajJa che ane kevaLajJAnI jaine saMtRta thavuM joie ke jene ApaNe dhyAna-samAdhi tarIke oLakhIe nirvikalpa che. che. jJAnano ApaNo upayoga je pravAhathI nitya che tene sthitithI sthira Ama jyAre jJAna (1) vItarAga jJAna hoya (2) nirvikalpaka jJAna karavo te nirvikalpakatA che. hoya ane (3) sarva kSetranA, sarva kALanA, sarva padArthanuM tenA sarva guNa. siddhAMta e che ke... paryAya sahitanuM arthAt sarvanuM jJAna hoya-sarvajJatA hoya tyAre ja tevuM matijJAnAvaraNIya karma jene hoya tene matijJAna hoya ja! jJAna pUrNajJAna, paramajJAna, caramajJAna, brahmajJAna, kevaLajJAna kahevAya. zrutajJAnAvaraNIyakarma jene hoya tene zrutajJAna hoya ja! AvA jJAnamAM ja samagratA,paripUrNatA hoya. lAyopathamika avadhijJAnAvaraNIyakarma jene hoya tene avadhijJAna hoya ja! . kevaLajJAna thavAthI je jJAna hoya te vItarAgajJAna, nirvikalpajJAna, lAyopathamika mana:paryava jJAnAvaraNIyakarma jene hoya tene sarvajJa jJAna hoya ja ! jJAnamAM vItarAgatA jaNAya chatAM jANelAmAM koI mana:paryavajJAna hoya ja ! prayojana nahi. jemake darpaNa pratibiMba potAmAM jhIle paNa darpaNane jyAre kevaLajJAnAvaraNIyakarma jene hoya tene kevaLajJAna sattAmAM ma pratibiMbathI koI prayojana nahi. jJAnamAM nirvikalpakatA eTale jANavA arthAtu apragaTa hoya ja! je mAtra kevaLajJAnAvaraNIyakarmanA sarvathA kSaye che. na jAya paraMtu jJAnamAM zeyanuM pratibiMba jhaLahaLe. jJAnamAM sarvazatA eTale 15 ja pragaTa thAya! Ama kevaLajJAnAvaraNIyakarmano udaya ane kSaya che paraMtu eka samayamAM ekI sAthe samakALa-yuga5da sarva kAMI jaNAya. kSayopazama nathI. vItarAgatA, nirvikalpakatA, sarvajJatA e traNe sAthosAtha ja hoya, A traNeno AnaMda e ja AtmAno sahajAnaMda ane e ja AtmAnI matijJAna ane zrutajJAna aMze arUpI jJAna che, je kSayopazamathI zuddhAvasthA-svarUpAvasthA-sahajAvasthA ! ughADavAnuM che. avadhi-mana:paryava jJAna paNa aMze arUpI jJAna che, je paNa kSayopazamathI ughADavAnuM che. jyAre kevaLajJAna savaze arUpI jJAna che kevaLajJAna saraLa, sahaja, satata ane sarvoparI che. je ghAtakarmonA sarvathA kSayathI ughADavAnuM che. kevaLajJAnano 'saraLa' upayoga eTale bhedabhAva vagarano upayoga matijJAna vadhe ane vikase te mATe zrutajJAna che. paraMtu zrutajJAna je adhikAritA-vItarAgatA-zuddhatA che. kevaLajJAnano 'sahaja' upayoga nIkaLe che matijJAnamAMthI. matijJAnAvaraNIya karma e vikalpa AvaraNa eTale bIjAnA TekA vinAno svAdhIna upayoga. e sthiti che. e che. jyAre mohanIyakarma e vikAra AvaraNa che. jyAM vikalpa hoya, jyAM samagratA-savagitA-sahajatA-svAbhAvikatA-akramikatA che. je vikAra hoya tyAM AvaraNa hoya ja! vikalpamAM citrAmaNa hoya che jyAre nirvikalpakatA che. kevaLajJAnano satata upayoga eTale kevaLajJAnano nirvikalpakatAmAM pratibiMba hoya che, je svAbhAvikatA-sahajatA hoya sAdi-anaMta upayoga. e upayogavaMtatA che, sAtatya che, nityatA che. (sAkaranI mIThAza sadA sarvadA satata sAkaranI sAthe hoya che. evI sAkara che, akramika hoya che. nathI hotI ke savAranA sAta vAgyAthI sAMjanA pAMca vAgyA sudhI mIThI sarvajJatAH hoya ane bAkInA kALamAM moLI hoya.) kevaLajJAna sadA sarvadA sarvakALa ' jJAna, vItarAga jJAna hoya tathA jJAna, nirvikalpaka jJAna hoya anatakALa sudhI upayogavata hoya che. kevaLajJAnanI sarvajJatA e eTaluM ja pUratuM nathI. paraMtu jJAna vItarAga ane nirvikalpa hovAnI sAthe kevaLajJAnanI savoparitA che. e zakti che. e sarva vyApakatA che. e sAthe jyAre sarvanuM jJAna hoya tyAre ja te jJAna pUrNajJAna kevaLajJAna hoya jJAtasattA che. e jJAnazakti che. che. pUrNajJAnatattva eTale kevaLajJAna je evuM jJAna che ke je kAMI bhAvarUpa (kramazaH) --- -
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 prabuddha jIvana terA c lAvAnI che ke gAMdhIbApunI e to caMdanabhAra vasa rAchATa ApI , kabIranA upadezamAM daSTAMta-paddhati D DaoN. raNajita paTela (anAmI) jagatanA upadezakonI eka vizeSatA kaho ke vilakSaNatA emanI merA mujameM kucha nahi, jo kucha hoya to terA; daSTAMta-paddhatimAM jovA maLe che. mRtyunI nizcitatA-anivAryatA terA tujako saupate, kyA lagegA merA?" darzAvavA kAje bhagavAna buddha kisA gautamIne je gRhe mRtyunI pagalI na "aNuthI ye khIlAvAnI che haiyAmAM vinamratA'paDI hoya tyAMthI ekAda muThThI rAi lAvavA kahyuM. jaina dharmano zrI umAzaMkarabhAie vizvazAMti'mAM pU. gAMdhIbApunI vinamratAanekAntavAda samajAvavA mATe hAthI ane sAta aMdhajanonuM sacoTa nI vAta uparyukta paMktimAM karI che paNa kabIrajI to sAva zUnya sthitinI dAMta ApavAmAM Ave che. "paMcataMtra'mAMnI pApabuddhi ane dharmabuddhinI vAta kare che...prabhumaya thavAnI vAta uccAre che. kathA ati jANItI che. bhaktikavi dayArAmanA "rasikavallabha'mAM ghaMTI * ane khIlaDAnuM daSThata khUba prasiddha che. je jIvo ghaTInI aMdara orAya kabIra paMDitAIne mahattva ApatA nathI jeTaluM karaNIne Ape che. che te pIsAI jAya che, jyAre je jIvo paramAtmA rUpI khIlaDAnI bAhyAcAra ane karmakAMDathI saMsAra taravA icchanArAone te bheMsanuM pUchaDuM AjabAja Azraya le che te akhovana rahe che. rAmakaSNa paramahaMsane pakaDI sAgara taranArAonI sAthe sarakhAve che athavA coranI hoDImAM mAlaNa-mAchaNanuM dazcaMta paNa sacoTa che. kabIranA upadezamAM to aneka AMdhaLo jalapravAsa kheDe tenI sAthe sarakhAve che. nAhI-dhoI kathA sacoTa ne arthavAhI daSTAMto jovA maLe che. sAMbhaLe paNa jo manano mela na jAya to, mAchalI sadaiva jalamAM rahevA sAdhakanA adhyAtma-jIvanamAM "aham'-ahaMkAra e eka moTuM ' chatAM enI durgadha jatI nathI-enA jevI enI sthiti thAya che. kAMTA vighna che. eNkAra-ahaMkAra TaLatAM hari maLe ema aneka saMta-bhakto kahI " bhoMkanArane paNa phUla suMghADavAnI vAta kabIra kare che, kema jegayA che. moTApaNAnA ahaMkArane kabIra traNeka dAMto dvArA vyartha rAma, jharukhe beThake sabako mujarA leta; sAbita kare che. eka to sthUla moTAI. jInakI jaisI cAkarI, tinako taisA deta." ene mATenuM kabIranuM daSTAMta cheH e karmaphalano niyama aTala che. kabIra kahe che ke satyanI barobara 'UMcA dekha na rAciye UMcA peDa khajUra, tapa nathI ne asatyanI samAna bIjuM koi pApa nathI, eTale ja:paMkhI na beThe chAMyaDe, phala lAgo pana dUra." " ke hRdaya sAca haya, tA ke hRdaya Apa." khajUranuM vRkSa ThIka ThIka UMcuM hoya che paNa ene chAMyaDe paMkhIo 5 * bhaNIbhaNIne game tevo moTo paMDita thAya paNa je Atmatattva cIne Azraya laI zakatAM nathI ke enA phaLano paNa upabhoga karI zakAto nathI; 1 nahIM to e to caMdanabhAra vahetA gadheDA jevo che...evI paMDitAi, kema je 'phala lAgo pana dUra." jenI chAyA ke phala kazA kAmamAM Ave nahIM ? kabIra kahe che, "cUle paDI ke evA jJAnane "jamaDA' khAi jAya." sAcI evA UMcA khajUra vRkSanI moTAInuM mUlya keTaluM? AvuM ja eka daSTAMta * paMDitAI to - aDhaI akSara prema kA paDhe so paMDita hoya !' AvAo teo vanaspati sRSTimAMthI Ape che ne te vAMsanuM. vAMsa paNa tADa ke mAhitI khajUrInI jema UMco hoya che paNa ene phUla hotAM nathI ane emAM agni "mana mathurA, dila dvArakA, kAyA kAzI jAna" ane enI samajaNa tattva raheluM hoya che jethI vanamAM vA-vaMToLa thatAM vAMsanuM gharSaNa thAya che UgatAM ne temAMthI dava lAge che je vanane paNa bhasmIbhUta karI nAkhe che. A thai "dasameM tAre haya deharA, tAme jota pichAna'. skUla UMcAinI mahattAnI vyarthatA ! vanaspati sRSTi pachI kabIra AvI sthiti sarjAya tyAre tAraka-maMDaLamAM prakAzatA caMdranI baDAI, jIvasRSTinI vAta kare che ne emAM sUkSma evI kIDI ane skUla evA sUryanA udaya sAthe bartha kare che tema zuSka paMDitAIno ghaTATopa paNa vyartha hAthInA dAMta dvArA kahe che ke namratAne kAraNe kIDI retImAMthI paNa khAMDanA jAya che. kAma dahana, manavazakaraNa' e to "gagana caDhana' jevuM muzkela kaNa pAme che, jyAre hAthI UMco-zUla hovA chatAM ene zire-zarIre alabatta che, paNa sAcA saMto mATe e eTaluM ja sulabha paNa che. dhULanAM abhiSeka kare che. paramAtmAnI sarvavyApakatAne kAje kabIra keTalAM badhAM arthavAhI-sacoTa 'ce kula janameM kahAM, dehi ghare askUla, dazaMto Ape che. dA.ta. : pAra brahmakonA caDe, bAMsa bihono phula." ju namameM pUtalI, yu khAleka ghaTe mAMhe." 'laghutAmeM prabhutAI haya, prabhutAIse prabhu dUra; jema nayanamAM kIkI-pUtaLI rahelI che tema paramAtmA ghaTaghaTamAM kiDI ho misarI cuMge, hAthI zira DAre ghera." vyApI rahyo che. vaLI, A pachI khanIja sRSTinuM daSTAMta ApatAM ati pracalita evuM kasturI kuDala base, mRga 63 bI mAMhi" arthAtaranyAsI satya joIe: nijanI nAbhimAM kasturI hovA chatAM mRga vana vana bhaTake che. tema baDe baDAI nA kare, baDA na bole bola; gharamAM goviMda hovA chatAM bAhya duniyAmAM tenI zodha cAle che. bIjAM be hIrA munase nA kahe: 'lAkha hamArA mola.' ' daNaMtomAM kahe che - A pachI manuSya-sRSTinI vAta karatAM kabIra kahe che ke je namra che, "jya paththarameM haya devatA, yu ghaTameM haya kiratAra." sarala che, te ja prabhune pyArA che. UMcA kuLamAM thayelA janmanI vAto vAto cakamakanA paththaramAM agni tema AtmAmAM paramAtmA ane thaka vyartha che. UMcI karaNInaM jagatamAM madhya che. ravino udaya thatAM jema tama 'paradezA khojana gayA, ghara hirA kI khAna, "sAheba terI sAhebI ghaTa TaLe che, guru-jJAnathI kubuddhino nAza thAya che, lobhathI kabaDhino nAza thAya che. lobhI buddhino rahI samAya.' e samAsa baTino rahI samAya." e samAsa kevo? to kabIrajI kahe che :vinAza thAya che ane abhimAna TaLatAM bhaktino udaya thAya che. kabIra "jya mahadI kI pAtameM, lAlI lakhI na jAya'kahe che ke Apa vaDAi chAMDI eTalA badhA namra bano, khudAnA baMdA bano maheMdInA pAnamAMDelI lAlI dekhAtI nathI chatAM bharapUra garbhita ne gAva ke: te che tema paramAtmA pA.sarva jaDa cetanamAM vyApta che. aMtamAM kahe che : najara vRkSanI moTAima kAla kazA kAmamAM Ave che vAgatAM dvAra haya che
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 10 prabuddha jIvana vaLI khAleka bina khAlI nahi, suI gharana ko Thora. ne cora paNa leze paNa dhruva-prahalAdanI jema leze nahIM. rAmanuM nAma letAM matalaba ke soyane TheravavA jeTalI jagyA paNa khAteka vinA khAlI vacce vyavadhAna Ave to jema pArasamaNi ane loDhAnI vacce anya koI nathI. cIja AvI jAya to loDhAnuM suvarNa na thAya tema, te zreyaskara na nIvaDe. mAyAnI mahitI mAyAno sacoTa-vAstavikakhyAla ApI kabIra kahe * koI kaMjusa mANasa jema paisAne pUje che tema tuM harinuM nAma le. vaLI, jaisI nIyata harAma pe aisI harameM hoya to te lekhe lAge. jema tIra potAnA lakSyane bhedI nAkhe che tema rAmanAma levuM ghaTe. bahAra para paDado kabIra! mAyA sAMpanI, janatAhi ko khAya" pADavAthI ane aMtarano paTa kholavAthI Avo ilama zakya bane. jalanuM vaLI "mAyA aisI saMkanI ekAda buMda samudramAM samAI jAya paNa Akho samudra buMdamAM samAI jAya kabIra ! mAyA DAkinI evuM to samAdhimAM ja zakya. mananuM manapaNuM TaLatAM AvI samAdhi kabIra / mAyA pApinI" azakya nathI. paNa sAcA vizvAsathI jo harinuM nAma levAya to 'lohA mAyA samI na mohinI kaMcana hoya.' Ane kAje maMdiramAM javAnI jarUra nathI. kema jeH"mAyA baDI haya DAkanI deha niraMtara deharA, tAme pratyakSa deva; "mAyA tarava, trivighakI, zoka, duHkha, saMtApa, rAma-nAma sumarana karo, kahAM paththara kI seva?' be hajAra varSa pUrvanA khrista-vacanane yAda karoH 'Know you not "mAyA mAthe ziMgaDAM, laMbA nava nava hAtha, that ye are the Temple of God, and the spirit of God Age mAre ziMgaDAM piche mAre lAta" dwelleth in you'. "mAyA dIpaka, nara pataMga, bhame bhamI paData, - sadgarane kabIra sarovara-ghATa sAthe sarakhAve che. (gura jJAnako kahe kabIra guru jJAnase ekAdA ubaraMta. " ghATa) je bhava pAra utAre che ane kAgaDAne paNa haMsa banAve che. lobhI guru ane lAlacu ziSyane kabIra ujaDa kUvAmAM nAkhavAnuM kahe che jyAM aMte kabIra kahe che: temane koI bahAra kADhanAra paNa na maLe kema :kabIra / mAyADAkanI chAyA saba saMsAra, "guru lobhI, ziSya lAlacI, dono khele dAva; khAI na zake kabIra ko, jA ke rAma AghAra." dono buDe bApaDe beTha paththara kI nAva." chAyA ne mAyAnuM sAmya darzAvI kabIra khumArIpUrvaka kahe che ke: jema ArasImAM jotAM ApaNuM mukha dekhAya tema sadguru paramAtmAnuM khAI na zake kabIrako, jAke rAma AdhAra'. darzana karAve. tapAvIne suvarNakAra sonAne zuddha banAve tema sadguru kALano mahimA darzAvavAne rAmanAmanuM sAmarthya siddha karavA kabIre ziSyane nirmaLa banAve. pazumAMthI harijana banAve. sadUgurune mATe keTalAM badhAM sacoTa ne ucita daSTAMto ApyAM che. hasatI kuMpaLo, dANA kabIra kahe che - pIsatI cakkI, zAMta paDelI dhamaNa, tItara para trATakato bAja, bichAne saddaguru hamase rIjha kara, eka kahA prasaMga; Ubhelo jamarAja, aMdhiyAre khaDo cora, rAmanI cIThThI, cAlI jatAM bAdala bahyA premakA, bhIMja gayA saba aMga! siMhAsano, "zULI paranuM ghara', "liyA palitA, hAtha', "mUDha mAthe agamanI sUjha pADanAra AvA sagara mATe kabIra kahe che: gAMTharI', "jalatI Ai vAdaLI barakhana lAgA aMgAra' vagere vagere. kabIra jagatane "kALanuM cavANuM' kahe che-"jagata cabenA kAlakA." vaLI, guru goviMda dono khaDe, kisake lAgu pAya; cakkI phiratI dekhake diyA kabIrA roya; kAraNa? balihArI guru devakI ane goviMda diyo batAya. do puMTha bica Aya ke, sAbeta gayA ne koya." A kaliyuganAM karmanAM baMdhanamAMthI mukti mATe kabIra kevaLa be ja ! paNa je jIvarUpI kaNo - sAghana batAve che - Are pAre jo rahA, jInA pIse soya; "kalyugameM eka nAma haya, dujA sarUpa haya saMta, khUTa pakaDa ke jo rahe, pIsa zake nA koya ! sAce manase seviye, to miTe karama anaMta rAmanAma vinAnA mukhane kabIra jala vinAnA kUvA sAthe sarakhAve niraMtara hari nAma smaraNa ane sAdhu saMtono satsaMga A be ja che ane majUrane jema zeTha maMjUrI Ape che to jagatano zeTha zuM maphatamAM tAraka zakti che. saMtAna kabAra harirasathI chalakAtA mIThA UMDA kUvA majUrI karAvaze? sAcI saMpatti-vipattinI vAta karatAM te kahe che: sAthe, puSpamAM garbhita parimala sAthe, nirmala saritA sAthe, varSARtunAM varasAda sAthe, saMsArarUpI sarpanuM jhera utAranAra caMdanavRkSa sAthe, khudA saMpata to hari-milana, vipata rAma-viyoga; sAthe joDanAra sonAra sAthe, gAMdhInI dukAnanA attara sAthe, loDhAne saMpatta vipatta rAma kahA, Ana kahe saba loga. suvarNa banAvanAra pArasamaNi sAthe sarakhAvI aharniza satsaMga karavAnI sAcAM sukhaduHkhanI vAta karatAM te kahe che - salAha Ape che. paNa kabIra sAthosAtha e paNa kahe che ke AvA saMto ! sumarana se sukha hota haya, sumarana se duHkha jAya; sarvatra sulabha hotA nathI jema pratyeka bajAramAM hIrA hotA nathI, kahe kabIra sumarana kiye, svAmI mAMhi samAya." sonAnA pahADa hotA nathI, siMhanA ToLAM hotAM nathI, badhA ja ! nAma-smaraNane kabIra, agninI cinagArI sAthe sarakhAve che je zUravIronuM lazkara hotuM nathI, sukhaDanAM vRkSonuM vana hotuM nathI, pratyeka cinagArI karoDo Tana pAponA pujane bhasmIbhUta karI de che. rAmanAmanA samudramAM mauktika hotAM nathI tema saMto paNa virala ja che. haThIlA lokone ratananuM jIvanA jokhame jatana karavAnuM kahe che. rAmanuM nAma levAthI kabIra bhIMjAIne kaDaka thatA kAmALA ke muMja sAthe sarakhAve chene niMdakone gaganamAM jeTalA tAraka che eTalA tArA zatruo haze to paNa emano sAbu sAthe. mahigrastane goLamAM phasAyelI mAkhI sAthe ne paranArI premane nAza thaze. je gharamAM rAmanuM nAma nathI levAtuM te ghara ghara nathI paNa kAtIla chUrI, viSa, lasaNanI khANa ane madanatalAvaDI sAthe sarakhAve smazAna che ne emAM rahenAra bhUtapalita che. rAmanuM nAma to Thaga, ThAkora che. paramAtmA prApti mATe gussA ane kapaTanuM gaLuM kApavAnuM ane
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-97 prabuddha jIvana pAMco bakarI jubA karo,taba pAve didAra.' vinA prayatna sUtelA siMhanA mukhamAM AvIne mRgo paDatAM nathI." matalaba ke pAMca indriya rUpI bakarIonI katala karavAnI salAha evo eka saMskRta zloka te vakhate yAda Avelo, paNa te kALe, bhaktonA Ape che. maitrI nibhAvavAnI vAta karatAM kabIra adabhuta darzata Ape ananyAzrayanI kalpanA paNa kyAMthI Ave? kabIranI daSTAMta paddhatinuM uttama dAMta to dhoLe divase sUryanA neha nibhAvana kaThana haya, sabase nibhata nAhi prakhara prakAzamAM emanAM patnI 'loi'dIvo gharIne pati-AjJAnuM pAlana caDhavo moma turaMga pe, calavo pAvaka mAMhi." kare che te che jene kAraNe gRhasthAzrama svIkAravo ke kema? evA eka kuMvArA pRcchakane uttama darzana maLI rahe che. matalaba ke maitrI TakAvavI e to mINanA ghoDA upara besIne - bhagavAna buddhanI vANI, bhagavAna mahAvIranI vANI, satyavIra agnimAMthI pasAra thavA barobara che. khudAnA darabAramAM vinA rokaToka sokreTIsanI vANI ane anubhavI adhyAtmavIra saMta kabIra jevAnI pahoMcI javA mATe kabIra kahe che : vANI sAMbhaLIe chIe tyAre lAge che ke akabara-azoka jevA samrATo "jaisA prema para nArIseaisA harase hoya; - karatAM lokamAnasa para to A be-hadanA bAdazAho ane anahadanA sAMIyAM ke darabAra meM, pallA na pakare koya." oliyAono prabhAva ja jhAjho varatAya che. kabIrajInI vANImAM ja mArI bAreka varSanI uMmare, amadAvAdathI AgagADImAM mAre vatana kahIe to:jatAM eka bhikhArI pAsethI A dUho sAMbhaLI mane Azcarya thayeluMH 'hadameM rahe so mAnavI, behada rahe so sAdha; "ajagara kare na cAkarI, paMkhI kare na kAma; ta, hada-behada dono tajetAkA matA agAdha." dAsa kabIrA yuM kahe, sabakA dAtA rAma." krAntadarza AcArya [ ramaNalAla cI. zAha terApaMtha mahAsaMghanA pUjya pravara gaNAdhipati zrI tulasIjI 83 temane maLavA AvatA e chApAMomAM chapAtA temanA phoTAo parathI varSanI vaye rAjasthAnanA gaMgAzaheramAM kALadharma pAmatAM jaina zramaNa amane jANavA maLatuM. sva.paramAnaMdabhAI sAthe temaNe AvA praznonI paraMparAne eka mahAna tejasvI AcArya bhagavaMtanI khoTa paDI che. chaNAvaTa karI hatI. gaNAdhipati zrI tulasIjIno puNyodaya eTalo prabaLa hato ke bIjI eka vAra AcAryazrI jyAre muMbai padhArelA tyAre emanI terApaMthanA AcArya tarIke emane lagabhaga cha dAyakA jeTalA dIrgha samaya nizrAmAM eka vidvaddagoSThInuM Ayojana thayeluM. emAM bhAga levA mATe sudhI uccattama anokhuM sthAna bhogavavA maLyuM ane ethI ja teo bikAnerathI padhArelA zrI agaracaMdajI nAhaTA tyAre mArA ghare UtarelA keTalAMka bhagIratha kAryo karavA bhAgyazALI banyA. ' ane emanI sAthe huM paNa viddhagoSThImAM gayo hato. carnI roDa paranA pUjya zrI tulasIjIe potAnA jIvanakALa daramiyAna samagra eka sarakArI makAnamAM nIcenA khAlI vizALa khaMDamAM A vidvaddagoSThI bhAratamAM kula eka lAkha kilomiTara karatAM vadhu aMtarano pAdavihAra yojavAmAM AvI hatI. e vakhate koI sAmAjika viSayanI nahi, paNa karI, bhAratanAM vividha kSetromAM cAturmAsa karI, aNuvrata AMdolana dvArA zAstrIya ane sAhityika viSayonI vicAraNA thaI hatI. te vakhate pU. bhAratIya prajAmAM vizeSataH jainomAM mAnavatA, mAnava ekatA, AcAryazrInI viddhapratibhAno sarasa paricaya thayo hato. ' jIvadayA, vyasanamukti ityAdi prakAranuM samAjopayogI mUlyavAna kArya koIpaNa dhArmika paMtha ke nAnA moTA saMpradAyamAM jo eka ja mukhya karyuM ane ethI ja emane vividha padavIo uparAMta indirA gAMdhI ekatA vyaktinI AjJA khaTapaTa, paDakAra ke vikhavAda vinA saharSa pravartatI hoya puraskAra prApta thayo hato. to e saMpradAya saMgaThita thaine ghaNuM saMgIna kArya karI zake che. khristI I.sa. 1914mAM rAjasthAnamAM lADanUmAM janmelA zrI tulasIjIe romana ketholika saMpradAyamAM nAmadAra popanI AjJA mujaba badhAM kAryo agiyAra varSanI vaye zrI kAlugaNijI pAse dIkSA lIdhI hatI. paMca- thAya che. IsmAIlI khojAomAM AgAkhAnanuM sthAna paNa evuM ja che. mahAvratadhArI, sarvaviratimaya jIvananA AraMbhamAM ja kizora vaye keTalAka hiMda ane anya dharmanA saMpradAyomAM paNa evuM jovA maLe che. zAstrAbhyAsa sAthe emaNe vIsa hajAra jeTalI gAthAo kaMThastha karIne terApaMthane e rIte AcArya zrI tulasInA prakhara netRtvano lAbha dIrdhakALa potAnA guru mahArAjane ane samagra samudAyane potAnI tejasvitAnI mATe maLyo che. eTale ja e saMpradAyamAM ATalI badhI pragati sadhAI che. pratIti karAvI hatI. ethI ja guruvarya zrI kAlugaNijIe potAnA AcAryazrI tulasIjIe potAnA vatana lADanUmAM jaina vizvauttarAdhikArI tarIke AcAryapada mATe zrI tulasIjInI yogya ja pasaMdagI bhAratInI sthApanA karAvIne ene eka yunivarsiTInI kakSA sudhI karI hatI. zrI tulasIjI zAstrajJAna ane maulika ciMtanazakti dharAvavA pahoMcADavAnuM mUlyavAna kArya karyuM che. emaNe gRhastha ane sAdhunI vacce uparAMta sArA vyAkhyAtA, lekhaka ane madhura gAyaka hatA. soLa varSanI samaNasamaNIno varga sthApIne vartamAna kALanI AvazyakatA pUrI uMmarathI adhyApana kAryamAM lAgI gayelA zrI tulasIjIe bAvIsa varSanI si varSanA karavAmAM dIrdhadaSTimaya krAntikArI kArya karyuM che. potAnI hayAtImAM ja yuvAna vaye terApaMthanA AcAryanuM pada prApta karI lIdhuM hatuM. AcAryapadano tyAga karI yuvAcArya zrI nathamalajIne AcAryapade ArUDha - pU. AcArya zrI tulasIjIne maLavAnuM sadbhAgya mane teo karavAmAM emaNe udAra praNAlI sthApI che. prekSAdhyAnanI zibironA muMbaImAM padhAryA hatA tyAre maLyuM hatuM. te pachI maLyuM nahotuM. cAreka Ayojana dvArA emaNe anekanA jIva. Ayojana dvArA emaNe anekanA jIvanamAM AmUla parivartana AvyuM che. dAyakA pahelAM teo jyAre muMbaImAM padhAryA hatA tyAre sva. emaNe sAMpradAyika saMkucitatA choDI daIne udAra vicArasaraNI paramAnaMdabhAI kApaDiyA mane temanI pAse lai gayA hatA. teo sikkAnagaramAM eka sthaLe birAjamAna hatA. tyAre mArI uMmara ghaNI apanAvI hatI ane ethI ja ghaNAM varSa pahelAM eka videzI patrakArane nAnI hatI ane AcAryazrInuM nAma paNa eTaluM badhuM jANItuM na hatuM. te mulAkAta ApatI vakhate emaNe mUrtinA AlaMbananI upayogitA vakhate vividha rAjakIya netAo sAthe temanI mulAkAta goThavAtI ane keTalIka apekSAe svIkArI hatI. emaNe jaina, hiMdu, musalamAna vaccenA temanI sAthe vividha sAmAjika praznonI chaNAvaTa thatI. sAdhusamAja zuM bhedabhavo bhUlIne sUtra ApyuM hatuM, "insAna pahele InsAna, phira hiMdu karI zake, sAmAjika netAo ane saMsthAo zuM karI zake tathA sarakAra yA musalamAna." - hke ke jethI samAja vadhu svastha ane samRddha thAya enI mImAMsA, AvA mahAna jyotirdhara AcAryapravaranuM sthAna jaina zramaNa *"mAM zrI morArajI desAi, esa. ke. pATIla vagere paraMparAmAM smaraNIya banI raheze !
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-97 vRkSane sparzavuM eTale... || DaoN. gulAbadeDhiyA mULa tattvo pAMca che. AkAza, vAyu, agni, pANI ane pRthvI. ApaNe aMgAradaIe. vRkSa prANavAyu che. jenI pAse je hoya te de. vRkSane pAMce tattvonI prakRti bhinna bhinna che. manuSya e paMca tattvonI banAvaTa khulAsAvALI jagA joIe. potAnI agaNita parNanAsikAthI e che. ahIM banAvaTa zabdano anya artha abhipreta nathI. manuSyamAM A zvasanakriyA kare che. pavana paNa pAMdaDe AvI bese che. hIMcako khAya che. tattvo Aropita bhale karelAM che paNa e zodhavAM paDe. zodhavA mATe vadhu phUlagalImAM laTAra mAre che. vRkSa ene puSpagaMdhanI bheTa dhare che. sugaMdha vicAravuM paDe. tarka joDavo paDe. vAtane thoDI agamya paNa banAvavI paDe. havAno zRMgAra bane che. parNa Dole che te joI pavananI pratIti karIe je na samajAya tene agharuM banAvI devuM e saheluM che. chIe. vRkSa e paMca tattvonuM kharuM vArasadArapaNuM jALave che. vRkSamAM to e AkAza sAthe vRkSane dharatI jevo ja AtmIya saMbaMdha che. vRkSanI daSTi mULa paMca bhUto jhaTa dekhADI paNa zakAya che. manuSyamAM je tattvo agocara haMmezAM gaganagAmI hoya che. e AkAza tarapha gati kare che, dharatImAM che, te vRkSamAM to gocara che, sanmukha che, sparzavagAM che. mULiyAM rAkhIne, mAnavIne AkAza game che. tyAM e UDavA icche che. manuSyamAM pRthvI tattva kyAM zodhIzuM? e to pRthvIthI, jamInathI paNa AkAza mAnavIne nihALavAnI vastu nathI lAgatI. vRkSa AkAza aLago rahevA Icche che. enuM cAle to e dharatI para paga na dhare, ene nIce ja UbhuM rahe che. ene anya chAparA ke chatranI Teva nathI. AkAza gharatInI dhULa nathI gamatI, ApaNe dhULamAM ramIramIne moTA thayA chatAM sAthe koI aMgata vAta karavI hoya to vRkSa potAnA elacI paMkhIone kaMI na thayuM. AjanA bALakone ghuLanI elarjI thaI jAya che. zaherano AkAzamAM mokale che. paMkhIo kharekhara to AkAza ane vRkSanA mANasa to dharatI ne mATIthI alaga rahevA prayatna kare che. eno paga saMdezavAhaka che, khepiyA che, halakArA che. vRkSa pratidina prAta:kALe dharatIne sIdhesIdho nathI sparzI zakato. vacce pAdatrANA Ave che. paMkhIone TahukA Ape che. saMdhyAkALe e TahukA pAchA mAge che. pratyeka vRkSane dharatI vagara kalpI zako ? gharatI enI jananI che. e ukhAna a 5 paMkhI nabha sAthenI ekAda khAnagI vAta to vRkSane saMbhaLAve ja che. vRkSa dharatIputra che, bhUmiputra che. e pArthiva che. kSitija paNa e ja che. e che 5 DolI DolIne hA-nA no saMketa kare che. tApa, cAMdanI, varSA ane jhAkaLa dharatI upara ja AjIvana UbhuM rahe che. dharatIne vaLagIne rahe che. eno ja nabhayAva5tanuM vRta Acamana kare che. aMza dharatInI aMdara rahe che. dharatI enI annadAtA che, e pRthvIputramAM vizALatA, udAratA ane nirlepatA e AkAza tattvanAM guNavizeSa pRthvItattva to hoya ja ne ! e mAtAnA khoLAmAM UbhuM rahe che mATe ene che. e guNa vRkSane vArasAmAM maLyAM che. zizira-vasaMtamAM kArya karavuM paNa anya koInA AdhAranI, TekAnI jarUra nathI rahetI. koi vRkSe dhULathI acala nirlepa rahevuM evuM vRkSane AkAza sivAya koNa zIkhavI zake? bacavA bUTa-cappala paheryo che ke ! koI vRkSane dhULanI elarjI thayAnuM vRkSa vacADathI alapajhalapa AkAza kadI nirakhyuM che ! e sukha kevuM sAMbhaLyuM che ! to pachI? nakazIdAra hoya che ! manuSyamAM pANI tattva to che je e svIkAravuM paDe. ene pANI vagara paMcatattvo vRkSamAM 2 saMtAkUkaDI ramyA kare che. pRthvI ane AkAza cAlatuM nathI. mAnavI pANI pIe che, paNa bIja kaMi pIvA maLe to banne pratye vRkSane bhArobhAra AkarSaNa. pANI paNa paMDamAM rAkhavuM ane pANIne pasaMda nathI karato. mANasa to pANI batAvavA jAya che paNa pachI hutAzana paNa samAvavuM. AkAza peThe sthira acaLa rahevuM ane pavanasaMga pANImAM besI jAya che. vRkSa mATe pANI e ja jIvana che. e pANI pIe DolavuM. mULa pANI bhaNI doTa mele to zAkhA prakAza bhaNI vaLe. emane che, pANI khAya che. mULa e ja kArya kare che. vRkSamAM rasa rUpe pANI tattva e koNa zIkhavatuM haze? hoya che. mULathI phaLa sudhI pANI pharatuM rahe che. e nAto vRkSanA mRtyu agni tattva pRthvI para pahelo mukAma vAMsa ane araNImAM karyo bAda paNa atUTa rahe che. e pANI para tyAre tarI zake che, jyAre pIvuM , haze. e ghasAya tyAre agni ALasa maraDe che. cakamakamAM agni kharo, joIe tyAre eNe pANI peTa bharIne pIdhuM hoya che. paNa e parAvalaMbI. vAMsa ne araNImAM svAvalaMbI. vRkSamAMthI pANI gayuM ke kASTa banI jAya che. tyAre agni tattva ene kASTa rUpe vRkSa pANI para tare ane anyane tAre. agninA aMkamAM bALI zake che. vRkSa agni tattva laIne UbhuM to hoya che. sUrya ene roja agni banI jhaLahaLe. pachI rAkhanI pacheDI oDhI sUi jAya. thoDuM thoDuM agni Apato haze. kASTa agnine potAnI jAta samarpI de vRkSanA virodhAbhAsa paNa vRkSazAhI che!tApa levo paNa chAMyo devo. che. tyAre e pote AganAM vAghAM dhAraNa kare che. chelle rAkha jeTalA zeSa unnata-udagrIva banavuM paNa saphaLa thaye namra banI jhUkavuM. thatAM ene AvaDe che. kyAreka to koino jaTharAgni zAMta karavA kASTane bhautikazAstra kahe che ke koI padArtha nAza nathI pAmato paNa potAne agnimAM zAMta thai javuM paDe che IdhaNa rUpe. mAnavImAM agni parivartana pAme che. vRkSamAMthI pANI tattva gayuM ke e lAkaDuM thayuM. lAkaDuM tattva to bharapUra che ja. je krodha rUpe AjIvana darzana dIdhA kare che ane baLe tyAre ghaNo bhAga agni banI jAya, rAkha pANImAM ke dharAmAM jaI sva ane parane dajhADe che. AvA agni tattvavALA mAnavInA mRta dehane Thare. dhUmrasera AkAzamAM vilIna thAya . vRkSanA paMca tattvo Ama maLatAM dAha daIe chIe tyAre enuM svajana koNa bane che? 'tArI bheLAM baLaze ne vikherAtAM dekhAya che. vananAM lAkaDAM'.. mAnavIne paMca mahAbhUtanuM pUtaLuM to kahe che paNa vRkSa e paMca tattvanuM vAyu to vRkSamitra che. vRkSanI rageragamAM vAyu che. e pavananI saMga sajIvana rUpa che. eka vRkSane huM spaNuM chuM tyAre AkAza, pANI, pRthvI, jhUme che. Dole che. manuSyanI jema zvAsocchavAsa kare che. bhASA banAvanAra vAyu ane agnine sparzI rahyo chuM. Ama to pAMce tattvo ekamekanA haMmezAM potAnA pakSamAM zabdo ghaDe che. vRkSa zvase te "aMgAravAyu' ne thoDAghaNA virodhI, paNa vRkSamAM sau vRkSa banIne rahe che. ApaNe zvasIe te "prANavAyu' ! paraMtu nyAya to ahIM paNa che ja vaLI. na : jITara mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMya mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha (prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, phiona -3820296, mudraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 19, khaDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiga " che. 1 tbsiIya 250: Me ek E 'Pa
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Licence to post without prepayment No. 37 varSa: (50) +80 aMka: 100. - tA. 16- 1970 Regd. No. MH/MBI-South / 54 / 97 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989:50 varSa000 vArSika lavAjama rU. 8000 taMtrI ramaNalAla cI. zAha vinayamUlo dhammo ST eTale avarolInabhanA artha thAya jaina dharmanI tAttvika oLakhANa enI koI paNa eka (4) Twifdha6 nIrvatti vinayaH | lAkSaNikatAthI karAvavI hoya to ene vinAmUne ghamo tarIke guNAdhiko-adhika guNavALAo pratye nIce namavAno bhAva te oLakhAvI zakAya. jaina dharmamAM vinaya guNanI mImAMsA vivigha dRSTithI vinaya- - karavAmAM AvI che ane vinayane dharmanA mULa tarIke batAvavAmAM Avyo (5) ratnatrayavasu vIryavRtti vinayaH | che. vyaktinA vartamAna jIvananA vikAsanA caNataranA pAyAmAM vinaya rahelo hovo joIe. bIjI bAju AdhyAtmika kSetre dharmarUpI vRkSamAM jo ratnatraya (jJAna, darzana, cAritro dhAraNa karavAvALA pratye vinayarUpI mULa hoya to ja te mokSarUpI phaLa ApI zake. Ama morapI namavAno bhAva te vinaya. phaLanI prApti mATe vinayaguNa jIvamAM hovo anivArya manAyo che. (6) vAva-jivanane vinaH | 'dvAtrizaddhAtrizakA'mAM upAdhyAya zrI yazovijayajIe kahyuM che: kaSAyo ane indriyonuM je vinayana kare te vinaya. karmaNAM drAg vinayanAdvinayo viduSAM mataH / (7) viziSNa vividha vA no vinayaH | apavargaphalADhasya mUlaM dharmatarorayam // viziSTa ane vividha prakAranA naya (siddhAnta) te vinaya. vinaya karmonuM tvarita vinayana kare che. jenA upara mokSarUpI phaLa vivuM nati varmama ti vinayaH | Uge che evA dharmarUpI vRkSanuM e mULa che ema jJAnIo kahe che. 'je karmamaLane vilaya tarapha laI jAya che arthAta teno nAza kare che te vinaya' saMskRta bhASAno zabda che. vinaya eTale vi+na. vinaya. naya' zabdanA saMskRtamAM bhinnabhinna artha thAya che. naya eTale sadvartana, vinayati klezakArakaM aSTaprakAraM karma iti vinayaH / sArI rItabhAta, jIvanazailI. naya eTale dorI javuM, rakSaNa karavuM. naya ATha prakAranAM kalezakAraka karmonuM je vinayana kare che eTale ke tene eTale nyAya, nIti, madhyasthatA, siddhAnta, darzanazAstra. vi eTale narama pADI aMkuzamAM rAkhe che te vinaya. viziSTa, viziSTapaNe. vinayano sAdo artha thAya che vizeSapaNe sAruM vartana'. eno bIjo artha thAya che sArI rIte dorI javuM', "sArI rIte anAzAtanA bahumAnakaraNaM ca vinayaH / rakSaNa karavuM', jIvana-vyavahAramAM vinaya e sadvartanano paryAya che. AzAtanA na karavI ane bahumAna karavuM te vinaya. sadvartana saune game che. vinayI mANasa bIjAne priya thaI paDe che. jyAM namaskArano bhAva che tyAM vinaya che. namaskArano sAco bhAva vinayanI sAthe viveka, prasannatA, bhalAi, kRtajJatA, nirmaLatA, jIvamAM dharma pratye ruci janmAve che. zrI haribhadrasUrie kahyuM che ne nidabhatA, nirAbhimAnapaNuM vagere guNo dhaniSTha rIte saMkaLAyelA che. prati mUrujutA viMnA | dharmanA pAyAmAM vaMdanA che. navakAramaMtramAM sAco vinaya vazIkaraNanuM kAma kare che.. namaskArano bhAva che. paMcaparameSThIne emAM namaskAra che. navakAramaMtramAM vinaya' zabdanI vyAkhyA judI judI rIte karavAmAM Ave che, jema pratyeka padano prAraMbha ja namo zabdathI thAya che. eka ja vakhata namo zabda naprayojatAM pratyekapada sAthe namo zabda joDAlAyo che. ArAdhaka jIvamAM (1) vizena nayatIti vinayaH I. namaskArano bhAva, vinayaguNa daDha thAya te mATe pharI pharIne namo padatemAM je vizeSatAthI dorI jAya te vinaya athavA je vizeSatA tarapha laI namaskAra che. navakAramaMtramAM e rIte vinayano mahimA gUMthAyelo che. raheluM che. navakAramaMtramAM padane namaskAra che ane padamAM rahelA guNone jAya te vinaya. sAmAnya rIte vyavahAramAM nIcenuM pada dharAvatI vyakti potAnA karatAM (2) vinIyate-apanIya vana na sa vinA caDiyAtA padavALI vyaktine namaskAra kare, potAnA karatAM nIcenA jenA dvArA karmana vinayana karavAmAM Ave che, karmono kSayopazama padavALI vyaktine namaskAra na kare. paraMtu navakAramaMtramAM to AcArya karavAmAM Ave che te vinaya. - bhagavaMta paNa namo uvajJAyA pada bole ane namo Topa savvasAtu (3) pUjyeSu mAtaH vinaH | pada paNa bole. tevI ja rIte upAdhyAya mahArAja paNa bole. A darzAve pUjyo pratye Adara e vinaya. che ke navakAramaMtramAM vinayano mahimA keTalI badhI sUkSma koTino che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 -.. prabuddhajIvana tA. 16-10-97 jaina dharmamAM to AcAryanI padavI ApavAmAM Ave e vidhi mAAnidesare gurUmuvIyANA daramiyAna nUtana AcAryane emanA guru bhagavaMta paNa pATa uparathI LiyArasaMpane vinI ni kunda . nIce UtarI vaMdana kare che. emAM paNa vinayaguNano mahimA rahelo (ja garanI AzA ane nirdezanuM pAlana kare che, je gurunI suzraSA kare che tathA emanAM iMgita ane AkArane samaje che te vinItajanmamaraNanI ghaTamALathI satata ubharAtA A saMsAramAM koIpaNa vinayavAna kahevAya che.) ' ' kALe keTalAka jIvo bAlyAvasthAmAM hoya che, to keTalAka vRddhAvasthAmAM. badhA ja manuSyo samakALe janme, samakALe moTA thAya ane samakALe mRtyu nApuTTho vAgare kiMci puTTho vA nAliyaM vae / pAme to saMsAranuM svarUpa kaMIka juduM ja hoya. tema thatuM nathI eTale kohaM asaccaM kuvvejjA dhArejjA viSamappiyaM // bAlyAvasthAnA jIvone parAvalaMbita rahevuM paDe che. vRddhone. vigara pUche kaMipaNa bole nahi, pUchavAmAM Ave to asatya na rogagrastone, apaMgone paNa parAdhInatA bhogavavI paDe che. Ama bole, krodha na kare, manamAM krodha UThe to ene niSphaLa banAve ane viSama, jIvone ekabIjAnI garaja satata paDatI rahe che. bIjAnI sahAya joitI ke apriyane dhAraNa kare athatuM tyAre samatA rAkhe. hoya to mANasane vinayI banavuM paDe che. kyAreka anunaya, kAlAvAlA karavAnI AvazyakatA paNa UbhI thAya che. uddhata, svacchaMdI mANasone neva palhatthiyaM kujjA pakkhapiMDaM ve saMjae / sahAya karavAnuM mana na thAya e kudaratI che. Ama, saMsAranuM svarUpa ja pANa paripa vA vi 1 vihe gurupati evuM che ke je mANasane vinayI banavAnI pharaja paDe che. keTalAka svabhAve (gurunI sAva pAse palAMThI vALIne na bese, UbhaDaka paNa na bese vinayI hoya che. keTalAkane garaje vinayI banavuM paDe che. vinaya vinA tathA paga lAMbA pahoLA karIne na bese.) saMsAra TakI na zake. becAra varSanA bALakane paNa vaDIlo pAsethI kaMika AsaNagao na pucchejjA neva sejAgao kayAi vi| joItuM hoya to enI vANImAM pharaka paDe che. ene vinaya ke anunaya AgammukkuDuo saMto pucchejjA paMjalIyaDo // 22 // karavAnuM zIkhavavuM paDatuM nathI. sAmAnya vyavahArajIvanamAM manuSyasvabhAvanA eka lakSaNa tarIke paraMta pAse jaIne, UkaDa besIne, hAtha joDIne pUche). (potAnAM Asana ke zayyA para beThAM beThAM gurane kazuM pUche nahi, rahelA vinayaguNathI mAMDIne ucca AdhyAtmika kSetre AtmAnA svabhAva 1 x x x 'tarIke rahelA vinayaguNa sudhI vinayanuM svarUpa vistareluM che. te seva gAMdhULa makSiyu 7 keruM mayaMvaputhvayaM . - vinaya haMmezAM hRdayanA bhAvapUrvakano sAco ja hoya evuM nathI. siddha vA vara sA re vA maM25 mahiDhig I 48 / bAhyAcAramAM vinaya dekhAto hoya chatAM aMtaramAM abhAva, udAsInatA (ra, gaMdharva ane manaSpathI pajita evo vinayI ziSya maLa ane. ka ghikkAra-taraskAra 2halA hAtha avuM paNa bane che. keTalAkanA vAva paMkathI banelA dehano tyAga karIne zAzvata siddhagati prApta kare che athavA dekhADavA khAtara dekhADavo paDato hoya che. lobha, lAlaca, la, svArtha, atri, deva ane te) bhaya vagerene kAraNe paNa keTalAka vinayapUrvakanuM vartana karatA hoya che. "dasavaikAlika' sUtranA navamA adhyayanamAM "vinaya samAdhi kyAreka vinayamAM daMbha ke kRtrimatAnI gaMdha bIjAne tarata AvI jAya che. nAmanA cAra udezaka ApavAmAM AvyA che. e cAre uddezaka bahu dhyAnathI jemanA pratye vinaya dAkhavavAmAM Avato hoya evI vyakti paNa te pAmI samajaNapUrvaka vAMcavA jevA ane jIvanamAM utAravA jevA che. emAMthI jAya che. hAvabhAvamAM atireka, vacanamAM atizayokti vagere dvArA na daMbhI vinayI mANasano khuzAmatano bhAva chato thaI jAya che. namUnArUpa thoDIka gAthAo joIeH jaina dharmamAM vinayane puNya tarIke ane tapa tarIke batAvavAmAM yaMbhA va kohA va mayappamAyA Avyo che. puNya eTale zubha karma, puNya aneka prakAranAM che. emAM | gusare viyaM na sivA mukhyatve nava prakAranAM puNya gaNAvAya che: (1) anna, (2) vastra, (3) so veva 3 tasa apUbAvo vasati, (4) upakaraNa, (5) auSadhi, (6) mana, (7) vacana, (8). DhaM zIyasa vahAya roH || 1/1/1 kAyA ane (9) namaskAra. (je ziSya garva, krodha, mAyA ke pramAdane kAraNe gurunI pAsethI A nava prakAramAM eka prakArate namaskArano che. namaskAramAM vinaya vinaya vinaya nathI zIkhato te tenA vinAza mATe thAya che, jema kIcaka (vAMsa)nuM rahelo che. eTale vinaya e paNa eka prakAranuM puNya che; eTale ke zubha phaLa enA vadhane mATe thAya che.) prakAranuM karma che. bIjI bAju vinayano cha prakAranAM atyaMtara tapamAM samAveza thAya che. tapathI karmanI nirjarA thAya che. vinaya guNanI jIvamAM vivarI virakSa saMpatti viLiyakSa caM.. AMtarika pariNati kevI thAya che tenA upara AdhAra rahe che ke teno vinaya - jasseyaM duhao nAyaM sikkhaM se abhigaccheI // te zubha karmabaMdhanuM nimitta bane che ke pUrvabaddha karmanI nirjarAno hetu bane (avinayIne vipatti ane vinayIne saMpatti prApta thAya che. je A che. e sUkSma prakriyA kevA prakAranI thaI te to jJAnIo kahI zake, paraMtu baMnene jANe che te sAcI zikSAne-sAcA jJAnane pAme che.). vinayano guNa jIvane mATe upakAraka ane upAya che. jaina AgamagraMthomAM vinaya upara, vizeSataH ziSyanA guru pratyenA niddesavattI puNa je guruNaM suyatthadhammA viNayammi koviyA / vinaya upara bahu ja bhAra mUkavAmAM Avyo che. pistAlIsa AgamomAM taritu te ohamiNaM duruttaraM khavitta kammaM gaimuttamaM gaya // 'uttarAdhyayanasUtra" ane "dasavaikAlika sUtra" atyaMta mahatvanAM che. (je guranA AzAvartI che, gharmamAM gItArtha che, vinayamAM kovida che " uttarAdhyayana sUtramAM to paheluM adhyayana ja "vinaya' vizenuM che. enI teo A dusta saMsArane tarI jaine, karmono kSaya karIne uttama gatine 48 gAthAmAM sAdhu bhagavaMtoe potAnA gurubhagavaMta sAthe kevI kevI che . ] vinayavyavahAra sAcavavo joIe enI nAnI nAnI pUla vigato sahita mahattA darzAvavAmAM AvI che. u.ta. nIcenI keTalIka gAthAo avinayI vyaktinI kevI dazA thAya che te vize dasavaikAlika sUtramAM parathI eno khyAla AvazeH kahyuM che:
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-97 prabuddhajIvana taheva aviNIyappA logaMsi nrnaario| Adara, pUjyabhAva ityAdi rahelAM hoya. bhagavAna mahAvIra svAmInA dIsaMti duhamehaMtA chAyA te vigaliMdiyA // samavasaraNamAM sAtamA devalokanA devo Ave che. teo vinayavaMdana karatA nathI. teo manathI bhagavAnane prazna kare che. bhagavAna temanA daMDasatthaparijuNNA asabbhavayaNehi ya / praznane samajI laI uttara Ape che ke "mArA sAtaso ziSyo mokSe jaze.' kaluNA vivannachaMdA khuppivAsAe parigayA // A prasaMge gautamasvAmIne kutUhala thAya che. teo bhagavAnane prazna kare (e pramANe lokomAM je strIpuruSo avinayI hoya che te duHkhI che ke devoe vaMdana karavAno vinaya kema dAkhavyo nahi? tyAre bhagavAne indriyonI vikalatAvALA, daDatathA zastrathI haNAyelA, asabhya vacano emane kahe ke e devoe aMtarathI vaMdana karyA che. A jANIne gautama vaDe tiraskRta, dayAjanaka, vivaza, bhUkhatarasathI pIDita thayelA evAM svAmIne Azcarya thAya che. ahIM bAhya vinaya nathI, paNa atyaMtara evAM duHkhono anubhava karanArA jovA maLe che.) . vinaya avazya che. keTalAye sAdhuo, gRhastho vageremAM ApaNane bAhya Ama, AgamagraMthomAM vinayano mahimAM batAvavAnI sAthe vinaya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya jovA maLe che. aImuttA avinayanAM kevAM kevAM mAThAM phaLa maLe che te paNa batAvavAmAM AvyuM che. muni vagere ghaNAnAM darzana ApI zakAya. to keTalAkamAM bAhya ke avinayI jIva mokSa mATe adhikArI banato nathI. vinayano gaNa atyaMtara evo eka prakArano vinaya hoto nathI. gozAlaka ke AtmAmAM pragaTyA vinA mokSanA adhikArI thavAtuM nathI. eTalA mATe goSThAmAhilla enAM udAharaNo che. vinaya vaDo saMsAra'mAM ema kahevAya che. prAthamika dazAmAM vinayanA jIvanamAM bAhya ane atyaMtara vinayanA vividha prasaMgo upasthita guNathI mokSanI yogyatA prApta thAya che ane vinayanA guNane sArI rIte thAya che. udAharaNa tarIke eka vayovRddha zrAvaka paMDita eka navadIkSita khIlavavAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. ghavatra graMthamAM kahyuM che: yuvAna sAdhune bhaNAvavA Ave che. e vakhate zrAvaka paMDita sAdhu viLa 1 saMghanA 24 tiratha rAmamaM saMvaMti | mahArAjane vaMdana kare che, paraMtu sAdhu mahArAja gRhastha paMDitane vaMdana vinayasaMpannatAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. karatA nathI. A bAhya vyavahAranI vAta thai. have zrAvaka paMDita sAdhu jaina darzanamAM dareka vastunA sAmAnya daSTie jyAre prakAro mahArAjane emanA vezane kAraNe ja mAtra vaMdana karatA hoya ane aMtaramAM . batAvavAmAM Ave che tyAre prathama vargIkaraNa dravya ane bhAvanI daSTie AdarabhAva na hoya to te mAtra bAhya vinaya thayo kahevAya. emanA hoya che. vinayamAM paNa dravya vinaya ane bhAva vinaya evA be prakAro aMtaramAM paNa sAdhu mahArAjanAM tyAga-vairAgya pratye Adara hoya ane batAvavAmAM Ave che. dravya vinayane bAdha vinaya ane bhAva vinayane aMtaramAM paNa bhAvathI vaMdana hoya to te bAhya ane atyaMtara ema baMne atyaMtara vinaya tarIke oLakhAvI zakAya. lokavyavahAramAM upayogI prakArano vinaya gaNAya. sAdhu mahArAje veza dhAraNa karyo hovAthI ane laukika vinaya tarIke ane mokSamArganI sAdhanAmAM gRhasthane dravyavaMdana karavAnuM emane hoya nahi, paNa te ja vakhate teo - anivArya evA vinayane lokottara vinaya tarIke oLakhavAmAM Ave che. manomana bhAvathI 'A mArA upakArI jJAnadAtA che' ema samajI vaMdana : zrI lakSmIsUri upadezaprAsAdamAM kahe che: " kare to bAhya vinaya na hovA chatAM atyaMtara vinaya hoI zake. paraMtu e sAdhu aMtaramAM paNa evo bhAva na rAkhe ane huM to sAvuM chuM, emanA bAhyAbhyantarabhedAbhyAM dvividho vinaya smRtaH / / karatAM caDiyAto chuM, mAre emane vaMdana zA mATe karavAnAM hoya?' evo tadekaiko'pi dvibhedo lokalokottarAtmakaH // bhAva rAkhe to tyAM bAhya ane atyaMtara ema baMne prakArano vinaya na (bAhya ane atyaMtara evA bheda vaDe vinaya be prakArano che. tenA hoya. paNa laukika ane lokottara evA be bheda che.) vinayanA vyavahAravinaya ane nizcayavinaya evA be bheda bAdhA ane atyaMtara vinaya sAthe hovA ke na hovAnI daSTie cAra pADavAmAM Ave che. AtmAnA samyagdarzana, jJAna, cAritryarUpI guNo bhAMgA batAvavAmAM Ave che: . pratyeno vinaya te nizcaya-vinaya ane sAdhu sAdhvIo, vaDIlo vagere', (1) bAhya vinaya hoya paNa atyaMtara vinaya na hoya. pratye vyavahAramAM vaMdanAdi prakArano je vinaya dAkhavAnamAM Ave che te (2) atyaMtara vinaya hoya paNa bAhya vinaya na hoya. , vyavahAra-vinaya. A baMne prakAranA vinayanuM prayojana rahe che, tema chatAM (3) bAhya vinaya hoya ane atyaMtara vinaya paNa hoya. jIvane sAdhanAmAM ucca bhUmikAe lai janAra te nizcayavinaya che. jeo mithyAtvI che, kaliMgI che, kagaru che teonA pratye aMtarathI (4) bAhya vinaya paNa na hoya ane atyaMtara vinaya paNa na hoya. pUjya bhAva rAkhavo, temanI sAthe vaMdanAdi vyavahAra karavo ityAdi lokavyavahAramAM AvakAra Apavo, hAtha joDavA, mastaka namAvavuM, prakArano vinaya tyAjya manAyo che. mAtra aupacArika kAraNosara kevaLa Asana ApavuM, sArAM kAryonI prazaMsA karavI, mAtApitA, upakArI mAtra dravya vinaya dAkhavavAnA prasaMgo upasthita thAya to paNa teo vagereno upakAra mAnavo, teDavA-mUkavA javuM vagere bAhya vinaya che. AdhyAtmika mArganI ArAdhya vyaktio che evo bahumAnapUrvakano hRdayamAM temanA pratye prIti-bahumAnano bhAva dharAvavo, temanA vinayabhAva na hovo joie. upakAranuM smaraNa karavuM vagere atyaMtara vinaya che. lokottara bAhya vinayamAM gurubhagavaMta vagerenI suzruSA karavI, kevaLa nizcaya nayanI daSTithI vinaya traNa prakArano batAvavAmAM UbhA thavuM, Asana ApavuM, vaMdana karavAM, teDavA mUkavA javuM, sukhazAtA Ave che. varga mAM kahyuM che : gA-vaMja-pitta vino tti . pUchavI vagere batAvavAmAM Ave che ane lokottara atyaMtara vinayamAM, zAnavinaya, darzana vinaya ane cAritravinaya ema traNa prakAravinayanA, tIrthaMkara paramAtmA, siddha bhagavaMto vagerene bhAvathI vaMdana, emanA che. upakAronuM smaraNa ItyAdi gaNAya che. nizcaya ane vyavahAra ubhaya daSTie vinaya cAra prakArano keTalIka vAra mAtra bAhyAcAra tarIke vinayapUrvakanuM vartana hoya batAvavAmAM Ave che. tattvArthasUtramAM kahyuM che jJAnadarzanavaritropavA athavA lawAdi kAraNe tema karavuM paDatuM hoya, paNa aMtaramAM vinayano zAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upacAravinaya. bhAva na hoya. ene mATe zItalAcAryanuM dAnta ApavAmAM Ave che. zrI lakSmIsUrie 'upadezaprAsAda'mAM A rIte vinayacAra prakArano . keTalIka vAra vinayano bAhya AcAra na hoya, paNa aMtaramAM prIti, batAvyo che:
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 16-10-97 caturdhA vinayaH protkaH samyagjJAnAdibhedataH / samyagujJAna pratye ane jJAnI pratyeno pUjya bhAva te jJAnavinaya dharmakArye naraH so'rhaH vinayAvatapocitaH // che. jJAnAcAranA ATha aMgo darzAvavAmAM AvyAM che. e ATha aMgo te vinaya cAra prakArano kahelo che. te samyagunnAnAdibheda pramANe che. jJAnavinayanA ATha prakAra che. jJAnAcAra nIce pramANe che: je vinaya nAmanA tapathI yukta hoya te ja dharmakArya mATe yogya gaNAya kAle viNae bahumANe uvahANe taha aninhavaNe / vaMjaNa attha tadubhae aTThaviho nANamAyAro // Ama, ahIM vinaya, mukhyatve cAra prakArano batAvavAmAM Avyo cheH (1) jJAnavinaya; (2) darzanavinaya, (3) cAritravinaya ane (4) kALa, vinaya, bahumAna, upadhAna, anihanavapaNuM, vyaMjana, artha tathA tadubhaya (vyaMjana ane artha sAthe) ema ATha prakAranA jJAnAcAra upacAravinaya. che. zAstragraMthomAM A AcAronI savigata chaNAvaTa karavAmAM AvI AcAra prakAramAM tapavinayano samAveza karI vinaya pAMca prakArano che. bhagavatI ArAdhanA'mAM batAvavAmAM Avyo che. jJAnavinayamAM zAstragraMtha tathA jemAM akSaro, mAtRkAo hoya evAM viNao puNa paMcaviho NiddiTho nnaanndNsnncritte| upakaraNo, sAdhano vagerene paga lagADavo, kacarAmAM pheMkavA, cUMka tavaviNao ya cauttho uvayArio viNao // lagADavuM, enA para mAthuM mUkIne sUI javuM, phADI nAkhavuM ityAdi vizeSAvazyakabhASyamAM pAMca prakArano vinaya judI rIte prakArano avinaya na thAya te pratye bahu kALajI rAkhavI joIe. eTaluM batAvavAmAM Avyo che ja nahi, e pratye bahumAna dharAvavuM joIe. roviyAvino nimitte zA zAnIono dveSa na karavo joIe, temanI IrSA, niMdA, bharlsanA bhayaviNaya mukkhaviNao viNao khala paMcahA hoI // na karavI joIe. koIkane jJAna apAtuM hoya to temAM aMtarAya na lokopacAravinaya, arthanimitte vinaya, kAmahetuthI vinaya, nAkhavo joIe. pote ziSyane ke zrAvakane kazuM zIkhavatAM hoya tyAre, amuka jJAna chupAvavAno, ochuM aghikuM kahevAno prayatna na karavo bhayavinaya ane mokSavinaya ema pAMca prakArano vinaya che. joIe. huM zIkhavIza to te mArA karatAM AgaLa vadhI jaze evo aupapAtikasatramAM sAta prakArano vinaya batAvavAmAM Avyo che: IrSAbhAva na rAkhavo joie. tevI ja rIte ziSyanA manamAM paNa ema - sattavi vinA paUre te nahIM ja thavuM joIe ke pote potAnA guru karatAM AgaLa vadhI javuM che. vaLI NANaviNae, dasaNaviNae carittaviNae, . ziSya gurue karelA artha karatAM jANI joIne avaLo artha na karI maNaviNae, vayaNaviNae, kAyaviNae, batAvavo joIe, artha vagarano vivAda na karavo joIe tathA gurunA upakArane na chUpAvavo joie. jJAna ane jJAnInI cauda prakAranI logAvayAraviNae / AzAtanA zAstragraMthomAM batAvI che tevI AzAtanA na thavI joie. (vinaya sAta prakArano che, jema ke (1) jJAnavinaya, (2) darzanavinaya, (3) cAritravinaya, (4) manavinaya, (5) vacanavinaya, - jJAnano mahimA jaina dharmamAM ghaNo ja moTo che. eTale ja tIrthakaroe (6) kAyavinaya ane (7) lokopacAravinaya. Apelo upadeza gaNadharabhagavaMto dvArA je UtarI Avyo che ane je zrutajJAna tarIke oLakhAya che tenA pratye bahumAna darzAvavA jJAnapaMcamI athavA zrutapaMcamInuM parva manAvavAmAM Ave che. jaina darzanamAM Ama vinayanA je judA judA prakAra batAvyA che temAM sAdhanAnI zAna-zAnI pratyeno vinaya ucca koTino ane mahimAvaMta che. - daSTie mahattvanA te jJAnavinaya, darzanavinaya, cAritravinaya ane upadezaprAsAda"mAM zrI lakSmIsUrie kahyuM cheH upacAravinaya che. arthavinaya, kAmavinaya ane bhayavinaya to spaSTa rIte laukika prakAranA che. arthavinayamAM dhanadolata, mAlamilakata zrutasyAzAtanA tyAjyA tadvinayaH zrutAtmakaH / vagerenuM prayojana raheluM che. vepAramAM mANasa bIjA vepArIo pratye, zuzrUSAdikriyAkAle tat kuryAt jJAninAmapi / / gharAko pratye, leNadAro pratye, sarakArI adhikArIo pratye potAnA zrutajJAnanI AzAtanA tyajavI joIe. zrutajJAnano vinaya svArthe vinaya dAkhavato hoya che. vadhu lAbha meLavavAno ane zrutasvarUpa ja gaNAya che. eTalA mATe zuzruSA vagere prakAranI kriyA karatI nukazAnamAMthI bacavAno emAM Azaya hoya che. kAmavinayamAM mANasa vakhate zrutajJAnIno paNa vinaya karavo. potAnI icchAone saMtoSavA mATe vinavaNI vagere prakArano vinaya Ama, jJAnanA vinaya sAthe jJAnIno paNa vinaya karavAno hoya dAkhavato hoya che. bhayavinayamAM bhayathI bacavA mATe duzamano pratye, che. eTale ke jJAnanA vinayamAM jJAnIno vinaya paNa samajI levAno che. polIsa pratye, sarakArI adhikArI pratye, rakSaka banI zake ema hoya evI zAna ane vinayano paraspara gADha saMbaMdha che. jema vinayabhAva vadhe tema vyakti pratye vinaya dAkhavavAmAM Ave che. Avo laukika vinaya jJAna vadhe ane jema jJAna vadhe tema vinayabhAva paNa vadhe. vidyA vinayena kAyamano nathI hoto. kAma patyA pachI, svArtha saMtoSAI gayA pachI, zokha - ema kahevAyuM che. vidyA hoya paNa jo vinaya na hoya athavA bhayamAMthI mukti maLyA pachI mANasa ghaNIvAra vinayI maTI jAya che ane avinaya hoya to te vidyAnuM sAruM phaLa maLe nahi. evI vidyAnuM mUlya kyAreka to viparIta saMjogomAM e ja vyakti pratye avinayI paNa bane ochuM che. vinaya vinAnI vidyA bahu TakatI nathI ema paNa kahevAya che. vismRti emAM bhAga bhajavI jAya che. bIjI bAju guru pratye vinaya hoya mana, vacana ane kAyAthI thato vinaya laukika paNa hoya che ane to vidyA saphaLa thAya che. zreNika mahArAjA ane cAMDAlanuM daSTAnta e lokottara paNa hoya che. emAM manathI thato vinaya atyaMtara prakAramAM mATe jANItuM che. bahumAnapUrvakano vinaya oya to hRdayamAM ane cittamAM AvI zake. vacana ane kAyAthI thato vinaya bAhya prakArano hoya che. evI nirmaLatA prasare che ke jethI vastuparisthiti ityAdi tarata samajAya kyAreka mana, vacana ane kAyA e traNa prakArano vinaya eka sAthe paNa che, praznono sAco ukela jaDI Ave che, anumAna sAcAM paDe che, saMbhavI zake ane te lokottara paNa hoI zake che. adhyAtmamArgamAM zAstrakAro kahe che ke, guru pratyenA vinayanA pariNAme ziSyamAM vaineyikI lokottara vinayanI ja upayogitA che. buddhi utpanna thAya che. e buddhithI sAcA nirNayo laI zakAya che ane
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16- 17 " prabuddhajIvana prazno jaladI samajI zakAya che. AvI vainevikI buddhinAM daSyanto ceIa jina pratimA kahI, kathAgraMthomAM jovA maLe che. sUtra siddhAnta prasiddha vidyA prAptimAM guru pratyenA vinayanI sAthe bahumAnanI paNa eTalI catura nara, samajo vinayaprakAra ja AvazyakatA che. vinaya ane bahumAna Ama to sAthe sAthe ja hoya, jima lahIe samakita sAra. che, chatAM te baMne vacce thoDo taphAvata paNa che. guru pratyeno vinaya vaMdana, abhyatthAna ityAdi dvArA vyakta karI zakAya che. e bAhyAcAra che. paraMtu bhagati bAhya pratipattithIjI, bahumAna to hRdayanI sAcI prItithI ja janme che. jo hRdayamAM bahumAna hRdayaprema bahumAna; hoya to gurune anusaravAnuM, temanA guNone grahaNa karavAnuM mana thAya che, temanAmAM rahelI najIvI truTio pratye dhyAna jatuM nathI. potAnI guNayuti avaguNa DhAMkavAjI, sAdhanAnA vikAsa mATe satata ciMtavana rahyA kare che. "gautama pRcchA'mAM - AzAtanAnI hANa. kahyuM che: pAMca bheda e dasa taNojI vijjA vinnANaM vA micchA viNaeNa gihiuM jo u / vinaya kare anukULa, avamannai AyariyaM sA vijjA niSphalA tassa // sIMce te sudhArasejI, vidyA ane vijJAna jo mithyA vinayathI (prIti vagara khoTA, kRtrima dharmavRkSanuM mUla. dekhAvathI) grahaNa karavAmAM Ave ane AcAryanI avagaNanA karavAmAM AvazyakacUrNImAM nIce pramANe vinaya te prakArano batAvyo che Ave to tenI vidyA niSphaLa jAya che. ' ane te pratyeka cAra prakAre karavAno kahyo che: Ama dravyavinayanI sAthe bhAvavinayanI eTalI ja AvazyakatA titthayarasiddhakulagaNa-saMghakiyAdhammanANanANINaM / che, eTaluM ja nahie vinayanI sAthe prItiyukta bahumAnano sAco bhAva AyariyatheraojjhA-gaNINaM terasa payANi / / paNa aMtaramAM rahevo joIe. to ja vidyAnuM grahaNa vadhu saphaLa thaI zake che. Ama vinaya ane bahumAna baMne hovA ke na hovA vize zAstrakAro asAsAyaNA ye bhatI, bahumANe taha ya vnnsNjlnnaa| cAra prakAra batAve cheH . titthagarAI terasa caugguNA hoti bAvannA // - (1) vinaya hoya paNa bahumAna na hoya, e mATe zrIkRSNanA putra keTalAka dasane badale tera prakArano vinaya nIce pramANe batAve cheH pAlakakumAranuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. - (1) arihaMta athavA tIrthakara, (2) siddha, (3) kula, (4) gaNa, (2) bahumAna hoya, paNa vinaya na hoya. e mATe sAMbakumAranuM (pa) satha, kriyA, (7) dhama, (8) zAna, 9i) zAnA, (10) daSTAnta ApavAmAM Ave che. AcArya, (11) upAdhyAya, (12) sthavira athavA vaDIla sAdhu ane (3) vinaya ane bahumAna paNa hoya. e mATe mahArAjA (13) gaNi. : kumArapALanuM daSTAnta ApavAmAM Ave che. ' Aterano vinaya paNa (1) bhakti karavAvaDe, (2) bahumAna karavA (4) vinaya na hoya ane bahumAna paNa na hoya. e mATe zreNika - 2 vaDe, (3) guNastuti karavA vaDe tathA (4) AzAtanA ke avahelanA na * karavA vaDe karavAno che. ema pratyekanI sAthe A cAra prakAra joDIe to mahArAjAnI dAsI kapilAnuM dAnta ApavAmAM Ave che. darzana vinayane samyakatvavinaya paNa kahevAmAM Ave che. vinaya kula bAvana prakArano vinaya thAya. guNano samakita sAthe gADha saMbaMdha che. samakitanA 67 bolamAM sahANA, A teranuM je vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che teno paMcaparameSThImAM, dharmamAM ane saMghamAM ema traNamAM samAveza karI zakAya athavA e tene zuddhi, liMga, bhUSaNa, AgAra, jayaNA, bhAvanA vagerenA je prakAronI gaNanA karavAmAM Ave che temAM vinayanA dasa prakArano paNa samAveza devatattva, gurutattva ane gharmatattvamAM samAvI zakAya. paraMtu vinaya thAya che. dasa prakAra te A pramANe cheH (1) arihaMta, (2) siddha, (3). guNanI ArAdhanA karanAranA manamAM spaSTatA rahe e mATe A vargIkaraNa AcArya, (4) upAdhyAya ane (5) sAdhu e paMcaparameSThI pratyeno vinaya eno nA vadhu vistAravALuM karavAmAM AvyuM che. te vinayanA pAMca prakAra. taduparAMta caitya (eTale jinapratimA), zrata zAstromAM pAMca prakAranAM cAritra batAvavAmAM AvyAM che. e (zAstra siddhAnta), dharma (mAdi dasa prakArano yatidharma). pravacana cAritranA dhAraka paMca mahAvratadhArI pratye vinaya dAkhavavo te cAritra (eTale saMgha) ane darzana (eTale samakita tathA samakita) e pAMca vinaya che ane pAta ta prakAranA cAritranuM pAlana karavuM te paNa pratyeno je vinaya tenA pAMca prakAra. Ama, kula dasa prakArano vinaya vAragAvana' prakArano vinaya cAritravinaya che. indriyone saMyamamAM rAkhavI, kaSAyo upara kAbU samakitanI prApti mATe anivArya che. vaLI A vinaya pAMca prakAre meLavavI, gumi samiti sahita mahAvratonuM pAlana karavuM, Avazyaka karavAno che. (1) bhaktithI eTale ke hadayanI prItithI. (2) gharmakriyAo utsAhapUrvaka paripUrNa rIte karavI, zakti anusAra tapa bahumAnathI, (3) pUjAthI, (4) guNaprazaMsAthI ane (5) avagaNa karavuM, parISaho sahana karavA ItyAdino cAritravinayamAM samAveza thAya DhAMkavAthI tathA AzAtanA tyAgathI. A rIte dasa prakArano vinaya ane che. ' te pratyeka pAMca rIte karavAno. eTale kala pacAsa prakAre vinaya thayo jJAnavinaya, darzanavinaya ane cAritravinaya e traNa vinaya kahevAya. A prakAranA vinayathI samakitanI prApti thAya che ane prApta uparAMta koika graMthomAM tapavinaya judo batAvavAmAM Ave che. vastutaH thayeluM samakita vadhu nirmaLa thAya che. Ama, darzanavinayathI darzanavizuddhi tapavinayane cAritravinayamAM samAviSTa karI zakAya che, paraMtu spaSTatA thAya che. samakitanA 67 bolanI sakjhAyamAM upAdhyAya zrI khAtara tapavinayane judo paNa batAvavAmAM Ave che. emAM potAnI . yazovijayajI mahArAje kahyuM che: zakti anusAra tapa karavuM ane ochuM tapa karanAranI ke tapa na karI :arihaMta te jina vicaratAjI zakanAra evA bAla, glAna, vRddha vagerenI TIkAniMdA na karavAnuM kahyuM che. potAnAthI adhikatapa karanAranI irSyAna karavI ke dveSabhAva dhAraNa ? karma khapI huA siddha; na karavo tathA potAnA tapa mATe ahaMkAra na karavo, tapamAM mAyA na *
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-10-97 karavI, daMbha na karavo, luccAI na karavI, tapa karIne krodha na karavo upacAravinaya athavA lokopacAra vinayamAM vaDIla sAdhuvagerenI bhalAmaNa karavAmAM AvI che. sAdhvIo pratye AdarabhAvapUrvaka vyavahAra rAkhavAnI AvazyakatA upara - vinayane tapanA eka prakAra tarIke paNa gaNAvavAmAM Avyo che. cha ghaNo bhAra mUkavAmAM Avyo che, e mATe vividha prakAranA niyamo prakAranA bAhya ane cha prakAranAM atyaMtara tapa ema mukhya bAra prakAranAM batAvavAmAM AvyA che ke jethI manamAM saMzaya na rahe ane AcAryAdi tapa che. A bAra prakAranAtapamAM AThama tapa ane cha prakAranAM atyaMtara. gurubhagavaMtono mahimAM barAbara sacavAya. aupapAtika satramAM tapamAM bIjuM tapa te vinaya che. zAstrakAre kahyuM che: lokopacAra vinaya sAta prakArano batAvavAmAM Avyo che. pAyacchittaM viNao veyAvaccaM taheva sajjhAvo logovayAraviNae sattavihe paNNatte taM jahAjhANaM usaggo vi a abhitaro tavo hoi / (1) sanmAvittiyuM, (2)T$AnuvattiyaM, (3) MdevuM, (4) prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga e ane yArDa) 1paDiW piiriyA, (5) attAvethA , (6) deza-nuyA, (7) cha prakAranA abhyatara tapa che. A cha prakAranAM tapa anakame mukavAmAM savarDa (8) akhoDaNImayA AvyAM che. AgaLanuM tapa na hoya to pAchaLanuM tapa siddha na thAya. jemake lokApacAra vinaya sAta prakArano che : (1) guru vagerenA pAse vinaya na hoya to vaiyAvacca na Ave. vinaya ane vaiyAvacca na hoya to rahevuM, (2) emanI IcchAnusAra vartavuM, 3) emanuM kArya karI ApavuM, svAdhyAya saphaLa thAya nahi. te ja pramANe prAyazcittano bhAva na hoya to (4) karelA upakArano badalo vALavo, (5) vyAdhigrastanI sArasaMbhALa vinayana Ave. potAnAM pApa ke bhUla mATe prAyazcittano bhAva Ave to rAkhavI, (6) dezakAlAnusAra pravRtti karavI, (7) emanAM badhAM kAryomAM ja vinaya Ave. anukULa vRtti rAkhavI. koIkane prazna thAya ke upavAsa vagere bAhya tapa samajI zakAya ema upacAravinaya paNa pratyakSa upacAravinaya ane parokSa upacArache. paNa vinayane atyaMtara tapa tarIke kevI rIte oLakhAvI zakAya? vinaya ema be prakArano che. pratyakSa upacAravinayamAM AcArya, vinayamAM koi kaSTa to hotuM nathI, to ene tapa kema kahevAya? paraMta upAdhyAya, sAdhu vagere bahArathI padhAratA hoya to sanmukha levA javuM. vinaya paNa eka prakAranuM bhAre tapa che, kAraNa ke vinayamAM ahaMkArane beThA hoie to UbhA thavuM, potAnA Asana para beThAM beThAM javAba na mUkavAno che. mAna mukyA vagara vinaya Ave nahi. huM ane mAra-ApatAM pAse jaI javAba Apavo, temane vaMdana karavAM, vaMdana karatI ane mama e AmAnA moTA zatrao che. sAdhanAnA mArgamAM AkAra. vakhate amuka aMtara rAkhavuM, teo rastAmAM cAlatA hoya tyAre temanI makAra, matAgraha, haThAgraha, daSTirAga vagere moTA aMtarAyo che. dareka AgaLa nahi paNa bAjumAM ke pAchaLa cAlavuM, emanAM upakaraNo vagerenI jIvamAM ochevatte aMze mAnakaSAya rahelo che. "huM" ane "mAruM"nuM pAna saMbhALa rAkhavI, teo koinI sAthe vAta karatA hoya tyAre vacce na nA vismaraNa ane visarjana karavAnuM che. ema karavuM kaSTadAyI che. jIvane bolavuM, temane priya ane anukuLa lAge evI vANI bolavI ane evuM potAne vAraMvAra svabhAva tarapha vALavAno bhAre puruSArtha karavo paDe che. uttara bagy sAkata sAbu sAthenA vyavahAramA AbhamAna na rAkhavuM, e mAnasika sama prakriyA che. e kaSTadAyaka sama paraSArtha che eTale dveSa na karavo, kSamA bhAva dhAraNa karavo, ATha prakAranA madano tyAga ja e tapa che, eTalA mATe vinayano abhyata2tapamAM samAveza karavAmAM karavA ItyAdi nAnA moTA thI badhI vAtAnA samAveza thAya che. Avyo che. - parokSa upacAravinayamAM teo na hoya tyAre temane mana, vacana, - koine ema thAya ke mAnane jItavAmAM te zI vAra lAgatI haze? kAyAdithI vaMdana karavAM, temanA upakAronuM smaraNa karavuM, temanA guNonuM paNa vAstavamAM ema nathI. krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra paNa smaraNa karavuM, temanI AjJAnuM pAlana karavAno bhAva rAkhavo, kaSAyamAMthI krodha tarata dekhAI Ave che. mAna kyAreka vacana dvArA vyakta temanI koi truTio hoya to te manamAM ne yAda karavI ke bIjA koi thaI jAya athavA krodhanI sAthe te paNa joDAI jAya athavA kroghane te AgaLa temanI niMdA na karavI vagere batAvavAmAM Ave che. uzkere tyAre te dekhAI Ave che, paraMtu bAhya vartanamAM ADebara rAkhIne upacAravinayane zaRSAvinaya paNa kahevAmAM Ave che. te aneka mANasa potAnA manamAM potAnA mAnane saMtADe che. kyAreka to potAne prakArano hoya che. aupapAtika sUtramAM kahyuM che : . paNa khabara na paDe ke potAnAmAM ATaluM badhuM mAna raheluM che. jyAre mAna ghavAya che, potAnI avamAnanA ke avahelanA thAya che tyAre ja khabara sussusaNA viNae aNegavihe paNNatte taM jhaapaDe che ke potAnAmAM keTaluM badhuM mAna paDeluM che. mAna koI eka ja vAta abbhuTThANAi vA, AsaNAmigaheu vA, AsaNappayANei vA, / mATe nathI hotuM. eka viSayamAM laghutA darzAvanAra vyakti bIjA viSayamAM so vA, #ittine vA, saMgapipha vA, eTalI laghutA na paNa dharAvatI hoya. mada ATha prakAranA batAvavAmAM mAcchAyA, jhiyasa payvAsaNayA, chaMtalsa DisaMsAhAya ! AvyA che: (1) jAtimada, (2) kulamada, (3) rUpamada, (4) ghanamada, (zuzruSA vinaya aneka prakArano che, jema ke guru vagere Ave to (5) aizvaryamada, (5) balabhada, (7) jJAnamada ane (8) lAbhamada. A UbhA thavuM, Asana mATe nimaMtraNa karavuM, Asana ApavuM, satkAra to mukhya prakAranA mada che. paraMtu te uparAMta paNa bIjA ghaNA mada hoI karavo, katikarma karavuM eTale ke vaMdana karavuM, hAtha joDI sAme besavuM, zake che. vaLI A ATha madanA paNa bahu peTA prakAra hoya che. garIba AvakAra ApavA sAme javuM, sthiratA karI hoya to sevA karavI ane mANasa dhanano mada na kare, paNa rUpano mada karI zake che. kadarUpo mANasa jatA hoya tyAre pahoMcADavA javuM.) rUpano mada na kare, paNa dhanano mada karI zake che. are, zAnI mANasa potAnA jJAnano ahaMkAra karI zake che. jyAM sudhI jIvamAMthI mada jato - vinaya AtmAno guNa che. aviratidhara ane sarvaviratidhara evA saumAM e guNa rahelo che. vyavahAramAM aupacArika rIte paNa te pragaTa nathI tyAM sudhI sAco vinaya paripUrNa rIte AvI zakato nathI. AthI ja mAna kaSAyane jItavAnuM ghaNuM duSkara manAyuM che. mAna jIva pAse AThe : ja thAya che ane parokSa rIte bhAvathI aMtaHkaraNamAM paNa te prakAzita thAya. prakAranAM bhAre karma baMdhAvI zake che. emAM paNa sauthI vadhu bhAre te che. 5 che. sAdhu, upAdhyAya ane AcArya paNa vinaya dAkhave che. avadhijJAnI mohanIya karma che. sAcA vinayamAM A mohanIya karmano kSayopazama ke ane mana:paryavazAnI mahAtmAo paNa vinaya dAkhave che ane cauda pUrvadhara kSaya karavAnuM sAmarthya che. jinAjJAnA pAlanathI avinaya dUra thAya che paNa vinayavAna hoya che. have prazna e Ave che ke kevaLajJAna thayA pachI ane vinaya Ave che. eTale vinayane yogya rIte ja tapanA eka prakAra kevalIbhagavaMtanevinayadAkhavavAno hoya? A aMge judIjudI apekSAthI tarIke oLakhAvI zakAya. * vicAraNA thaI zake che. jo tIrthaMkara paramAtmA samavasaraNamAM birAjamAna
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ daNA che ke cUlA, caMDarudrAcAryanA kira siddha thAya e mATenA tA. 16- 17 prabuddhajIvana thatI vakhate namo nizcanna ane namo saMpanna ema bolI vinaya jema ziSya guru pratye avinaya na karavo tema gurae paNa potAnA dAkhavatA hoya to kevalI bhagavaMto vinaya kema na dAkhave? ziSyo pratye avinayI vartana na karavuM joie. pakSapAta, akAraNa Ama, jIva kai kakSA sudhI potAnA guruno vinaya kare e vize paNa zikSA, vadhu paDato deDa, ziSyanI sevAzuzraSAno vadhu paDato lAbha levo, vicAraNA thaI che. zrImad rAjacaMdra "Atmasiddhi zAstramAM lakhyuM che. krodha karavo, ziSyone badhAMnAM dekhatAM TokavA ItyAdi prakAranuM vartana je sadaguru upadezathI pAmyo kevaLajJAna, gurubhagavaMte TALavuM joIe. jeo pote jANe che ke potAnAmAM , zithilAcAra che, svacchaMdatA che, pralobhano che, pakSapAta che, krodhAdi guru rahyA chavstha paNa vinaya kare bhagavAna. kaSAyo umra che, dharmamAM zraddhA daDha nathI evA kuguruo ziSyo pAse jo kevaLI bhagavAna paNa potAnA upara upakAra karanAra, potAnA vinaya karAvaDAve to tethI teo durgatimAM ghakelAI jAya che. kavaLajJAnanuM nimitta bananAra evA upadezaka gurunA, chabastha hovA ' Ama, jaina darzanamAM vinayanA guNano ghaNo mahimA darzAvavAmAM chatAM vinaya kare che. guru ane ziSyamAM evo niyama nathI ke pahelAM gurune Avyo che dharmadhyama''nAmanA : ja kevaLajJAna thAya ane pachI ja ziSyane kevaLajJAna thAya. ziSyane mUlaM dharmadumasya dhupati nrptishriiltaamuulkndH| pahelAM kevaLajJAna jo pragaTa thAya to tarata te guru pratyeno vinaya paDato saundaryAhvAnavidyA nikhilaguNanidhirvazyatAcUrNayogaH / mUke? athavA vinaya sahaja rIte chUTI jAya? alabatta kevaLajJAna thAya ke tarata ziSya ema potAnA gurune kahe nahi ke mane kevaLajJAna thayuM che siddhAjJAmantramantrAdhigamamaNi mahArohaNAdiH smstaaane have huM tamArI vaiyAvacca karIza nahi. bIjI bAjagarane jevIkhabara narthapratyarthatatraM trigati vinayaH viM sAdhu vatte ?. paDe ke potAnA ziSyane kevaLajJAna thayuM che ane pote hajuchadhastha che, to arthAtu vinaya gharmarUpI vRkSanuM mULa che, devendra ane narapatinI guru bhagavaMta tarata ja potAnA kevalI ziSyane vaMdana kare ja. paraMtu jyAM lakSmIrUpI latAno mULakaMda che, saundaryanuM AhavAna karavAnI vidyA che, sughI rane aNasAra na Ave tyAM sudhI kevalI ziSya vinaya kare ke nahi? sarva guNono nidhi che, vaza karavA mATeno cUrNano yoga che. potAnI A viSayamAM zAstrakAromAM vibhinna mata hovA chatAM motAmbara AjJA siddha thAya e mATenA maMtrayaMtranI prApti mATenA maNio, 2tnono paraMparAmAM to mRgAvatI, puSpacUlA, caMdrAcAryanA ziSya vagerenAM mATI rAhaNAcala pivata) che. ane samasta anarthano nAza karanAra taMtra dAnto che ke jeoe potAne kevaLajJAna prApta thayA pachI paNa potAnA che. AvI vinaya traNe jagatamAM zuM zuM sAruM na karI zake? gurano vinaya sAcavyo hato. zrImad rAjacaMdra lakhyuM che, "je sadgurunA eka vinayanA guNathI jIva uttarottara kevI rIte vikAsa sAdhe che upadezathI koI kevaLajJAna pAmyA, te sara haju chagha0 rahyA hoya, ane mokSagati prApta karavA sudhI pahoMcI zake che teno krama batAvatA topaNa je kevaLajJAnane pAmyA che evA te kevaLI bhagavAna chagha0 evA umAsvAti mahArAja "prazamarati'mAM kahe che: potAnA gurunI vaiyAvacca kare evo vinayano mArga zrI jine vinayaphalaM zuzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / upadezyo che.' jJAnasya phalaM virativiratiphalaM cAnava nirodha // A vinaya mAtra upacAra vinaya hoya to paNa e kevaLI bhagavaMtano saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM dRSTam / vinaya che. Ama chatAM A atyaMta sUkSma viSaya aMte to kevalIgamya tasmAt kriyAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam // .. yoganirodhAd bhavasantatikSayaH santatikSayAnmokSaH / vinaya dareka prasaMge yogya sthAne ja hoya evuM nathI. vinaya tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // karanArane pakSe mAtra emanuM bhoLapaNa ja hoya, paraMtu daMbhI, mAyAvI, arthAt vinayanuM phaLa guruzuzruSA che. guruzuzruSAnuM phaLa zrutajJAna banI beThelA luccA asadaguruo ziSya-ziSyAnAke bhakta-bhaktANInA che. zratajJAnanuM phaLa virati che. viratinuM phaLa Asravanirodha che. vinayano moTo geralAbha uThAvatA hoya evA prasaMgo paNa vakhatovakhata Ajhavanirodha eTale ke saMvaranuM phaLa tapobala che. tapanuM phaLa nirjarA che. banatA hoya che. saMsAramAM du:khano pAra nathI ane duHkhI, mUMjhAyelI enAthI kriyAnI nivRtti thAya che. kriyA-nivRttithI ayogitva thAya che. vyaktio jarAka AzvAsana maLatAM, maMtrataMtra maLatAM game tene guru dhArI ayogitva eTale ke yoganirodhathI bhavasaMtati arthAta bhavaparaMparAno laine, temanI AjJAmAM rahIne bahu vinaya darzAvatA hoya che. "eka kSaya thAya che. ethI mokSa prApta thAya che. A rIte vinaya sarva kalyANonuM satyaraSanI saghaLI icchAne mAna Apa ane tana, mana tathA dhanathI tArI bhAjana che. jAtane temanAM caraNomAM samarpita karI de'-evAM upadezAtmaka vAkyo vaMcAvIne daMbhI asathurao potAnAM bhakta-bhaktANIne mAnasika rIte A mATe ja "tattvAmRta'mAM kahyuM che: gulAma jevAM banAvI de che. temanI pAse jo dhana hoya to te chaLakapaTa rAmAvanA nIvo rumate hitamAtmanaH | karI harI le che ane tanathI samarpita thavAno avaLo artha karI vinayavAraHpano viSaSa pAmag || bhaktANIonuM zArIrika zoSaNa paNa karatA hoya che. ane A badhuM (vinayayukta AcAravALo tathA viSayothI vimukha thayelo jIva dharmane nAme, AtmasAkSAtkAra karAvavAnA nAme, prabhunuM darzana zAnabhAvanA vaDe potAnuM hita prApta kare che.) karAvavAnA nAme, samakitanI prApti karAvavAnA nAme, jhaTajhaTa mokSa AtmAnaM bhAvayennityaM, jJAnena vinayena ca / apAvI devAnA nAme karatA hoya che ane aMdhazraddhALu bhoLI bhaktANI - ma punayimAna pAttApo viSyati potAne "gurajI maLyA, gurujI maLyA, have beDo pAra che' ema samajI, vinayavaMta banI emanI sarva icchAone adhIna banI jAya che. (jJAne ane vinaya vaDe haMmezAM AtmAnuM ciMtana-bhAvana karavuM saMsAramAM vinayanA nAme AjJApAlananA nAme khAvo gaMdavADa paNa joie, jethI maratI vakhate mANasane pazcAttApa karavo paDe nahi.) vakhatovakhata pravartato hoya che. samaju ArAdhake evAmAyAvI guruothI cetatA rahevuM joIe. . L ramaNalAla cI. zAha
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-10-97 kevaLajJAna--svarUpa aizvarya I paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu -- 3] nathI. paraMtu pudagaladravyanI pheraphArI parivartanatA ja kALa che. nityatAne paNa kALa kahevo paDe paraMtu nityatAnI vyAkhyA tyAM guralag-agaralaghuthI kevaLajJAnanI samaja : - trikALa-sarvakALa-aikya, akAla ane kAlAtIta thAya. nAmakarmanA mukhya cAra bhedo 1. piMDa prakRti, 2. pratyeka prakRti 3. traNa dazaka prakRtio ane 4. sthAvara dazaka prakRtio che. eka eka . - pudgalanA eka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane nAmamAM bIjA judA judA bhedo rahelA hoya tene piMDa prakRti kahe che. e : eka sparza rahela hoya che. kAraNa ke varNatva, gaMdhatva, rasatva ane sparzatva viruddhaprakRti che. jyAre pratyeka prakRti svataMtra prakRti che. pratyeka prakRtinA e yugalano guNa che. varNatva guNa che ane varNAtara payaya che. gaMdhatva ATha bheda che. 1. parAghAta, 2. ucchavAsa, 3. Atapa, 4. idyota, guNa che ane gaMdhAMtara paryAya che. rasatva guNa che ane rasAMtara paryAya che. 5. agurulaghu, 6, tIrthaMkara nAmakarma, 7. nirmANa ane 8. upaghAta sparzatva guNa che ane sparzItara paryAya che. nAma. tevI ja rIte AtmAnAM jJAna, darzana, cAritra, tapa, guNamAM agurulaghu nAmakarma viSe vicAratAM pUrve pudgaladravyanA sparzanA je jJAnanA bheda paryAya che, darzanaguNanA bheda paryAya che, cAritryaguNanA ATha guNo che temAMnA gurulaghu guNa viSe vicArIzuM. padArthane sparza bheda paryAya che ane tapaguNanA bheda paryAya che. dravyaguNa paryAyamAM dravya | (Touch) karavAthI te zItaLa che ke uSNa che tenA ThaMDA-garamano khyAla sAmAnya che ane guNa vizeSa che. AgaLa guNa sAmAnya che ane paryAya Avaze. dravyane UMcakavAthI By lifting or weighing vajananA vizeSa che. guNa dravya bhedaka che ane paryAya guNa bhedaka che arthAtudravyanI bhAre-halakAno-guru laghu che ke nahi teno khyAla Avaze. padArtha upara oLakha te dravyanA guNa (paramabhAvarUpa guNa)thI ane guNanI oLakha hAtha ghasavAthI By rubbing te dravya suMvALuM che ke kharabacaDuM-snigdha che. te guNanA paryAyathI che. ke ratha hamosh or ochno khyAla Avaze ane hatyane jIva-saMsArI jIvanI je anityatA che, je bhedabheda che te dabAvavAthI By Brainte dravya narama che ke kaThaNa karavAno pudgalasaMge pudgala naimittika che. jo pudagaladravyamAM vinAzIpaNuM khyAla Avaze. * (anityatA-parivartana-pheraphArI) na hota to jIvane AyuSyakarma na * Ama pudgaladravyanAspaguNanA je AThabheda che temAMno eka bheda hota. gurulaghu che. Aja gura-laghu zabdano artha jyAre hAni-vRddhi karavAmAM jo pudgaladravyamAM sonA ane loDhAno, miSTA ane viSTAno bheda Ave che tyAre dravya ochuM vaDuM ThaMDuM hoya ke pachI ochuM vaDuM garama hoya. na hota to jIvanA UMca-nIcanA bheda arthAt gotrakama na hota. athavA to bhAre-halakuM, narama-kaThaNa, snigdha-kSa ochuM-vatuM hoya. jo pudgala dravyamAM TADhA-unAno bheda na hota to jIvane zAtAsparza guNanA bhedonI je ochI vastI tIvratA-taratamatA che te paNa azAtA na hota arthAtu vedanIyakarma na hota. hAni-vRddhi arthamAM guru-laghu zabdano artha che. It is a degree of jo pudgala dravyamAM varNa vartAtara, gaMgha gaMdhAMtara, sparza azAMtara, coldness, hotness, lightness, heavyness. evA rUpAMtara, pheraphAra, parivartana hota nahi to jIvane nAmakarma hota smoothness, toughness, softness, hardness. gura-laghu nahi. pudgaladravyamAM aneka prakAranA rUpa rUpAMtara thatAM rahetAM hoya che. mukhyatAe vajanane lAgu paDe paNa hAni-vRddhi evo artha karatAM te sarva eTale ja pudgala dravyanuM rUpa pharatAM nAma phare che. vyavahAramAM eka dazya ATheya guNane lAgu paDe che. rUpAMtarane pAme to te rUpAMtarita dazyanI sAthenA vyavahArane mATe tenA pudagaladravyamAM paryAya zabdano artha padugalanI hAlata-dazA- rUpa pramANe tenuM nAma pheravavuM paDe. nAmAMtara thAya, khetaramAM pAkelA ghauM, sthiti avasthA che. paryAya avasthA be prakAranI hoya che. nityAvasthA ghauM tarIke oLakhAya che. paNa ghare AvatAM te ghauMno daLIne loTa ane anityAvasthA, nityAvasthA eTale nitya (kAyama) eka banAvIe tyAre te ghauM nahi rahetAM ghauMnA loTatarIke oLakhAze. kAraNa. avasthA-eka sarakhI dazA. jyAre anityAvasthA eTale parivartana, ghauMnuM rUpa pharI gayuM. rUpa pharatAM ghauM nAma pharI jaine ghauMno loTa nAma pheraphAra. badalAtI, pharatI, pheraphAra pAmatI, parivartana pAmatI dazA teja thayuM. rUpa pharatAM nAma ja phare che, evuM nathI paNa kArya paNa pharI jAya che. aniyatA. jyAM aniyatA hoya tyAM utpAda- vyaya hoya ja. ane jyAM ghauM pharI vAvIne ghauMno pAka laI zakAze. paraMtu ghauMnA loTanuM tema nahi utpAda-vyaya hoya tyAM sakriyatA hoya ja. vaLI jyAM sakriyatA hoya tyAM thaI zake. ghauMnA loTanuM rUpAMtara pachI kokamAM roTalI, pUrI, bhAkharImAM kramikatA paNa hovAnI ja. A AkhIya prakriyAnI zRMkhalA che, je thaze. nAma ane rUpano Avo saMbaMdha che. mATe ja jIvanA nAmakarmanA pudagaladravya viSe ghaTe che. je dravyane ane je paryAya (hAlata-avasthA)ne nAzajIva arUpI kahevAya che. pudagalamAM nAma rUpanA bheda rahe che, jyAre A artho utpAda-vyaya, sakriyatA, kramikatA lAgu paDatA nathI te dravya siddhigatinA jIvo-siddha paramAtmA saMbaMdhI emanA svarUpanAma levAmAM nityadravya che ane te dravyano paryAya nitya hoya che. te dravyane nitya evuM nathI ghaTatuM je pugalamAM ghaTe che ke nAma phare eTale rU5 phare ane kahevAya che ane tenI tevI avasthA nityAvasthA kahevAya che. rUpa phare eTale nAma phare. AtmAne jo pUrNa kahIzuM to avinAzI, satu, nitya, avikArI, akhaMDa kahevo ja paDaze. paramAtmAnA svarUpanAmo pratyeka dravyamAM tenA dravya-guNa-paryAyamAMnA traNamAMnA be bhAvanI saMbaMdhI zabdo bhale judAM judAM hoya paNa eka zabdanA nAmanA arthanI nityatA to hoya ja che. pratyeka dravyano pradezabhAva ane te te dravyano sAthe bIjA zabdanA nAmanA arthano saMpUrNa saMbaMdha che. lakSyArtha badhA, paramabhAva to nitya ja hoya che. paraMtu te paramabhAvanI je dazA-hAlata svarUpanAmano svarUpanAmano eka ja Avaze. saMsArI ke siddhanA jIvanA bheda game che te nitya che ke anitya tenI vaheMcaNI karatAM pudgaladravyamAM tenA te teTalA hoya paNa mULa svarUpe to eka ja che. ekarUpa ja che. jayAre koya 'guNanA sarva bhAvomAM anityatA pratyakSa anubhavathI siddhi thAya che. pudgalano eka eka paramANu svataMtra judo paDyo hoya chatAM paNa te pratyeka jyAre bAkInA cAra dravyomAMnA paramabhAvamAM avinAzItA-nityatA pugala paramANu po potAnA varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI viSama che. siddha thAya che. AnuM nAma ja kALa che. kALa jevo koI svataMtra padArtha paNa samanathI. eTaluM ja nahi, paNa eka pudagala paramANunA vaguNamAM vomAM aniyatA pratyA avinAzItAniyatA pudgala eTaluM ja nahi, paNa eka paga
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16- 197 prabuddhajIvana vaNatara, gaMdhamAM gaMdhAtara, rasamAM rasAMtara ane sparzamAM spazatara thayA agurulaghu zabda pAMca astikAyanA sAmAnya dasa guNamAMnA eka ja kare che. varNamAM kALo varNa rahe paNa enI kALAzamAM bheda paDe. kolasA guNa tarIke paNa prayojAyo che. ahIM agurulaghuno artha che ke jarAya jevo kALo hoya temAMthI hAthI jevo kALo raMga thAya. bAkI kALAmAMthI hAni-vRddhi thAya nahi, sadAya-kAyama-nitya evuM ne evuM rahe. As it dhoLAmAM, kALA kolasAmAMthI sapheda rAkhamAM pheraphAra pAme che te to AkhI is for ever. kAryathI, jAtithI, svaguNadharmathI ane svabhAvathI samaja judI ja pheraphArI che. paNa kALAmAM ne kALAmAM, mIThAzamAM paNa pharaka hoya. A je guNa che te dravya guNa paryAyamAM pradezano mukhya dharma che. jaDa paDato hoya che. pudgaladravyamAMnI A pheraphArI, varNa, gaMdha, rasa, sparzamAM dravya jaDa ja rahe ane cetana dravya cetana ja rahe. jaDa kyAreya cetana thAya je utpAda-vyaya thayAM kare che, parivartana thAya che te ja kALa che. pudgalanuM ja nahi ane cetana kyAreya jaDa thAya nahi. taduparAMta te dravyano je rUpIpaNuM kAMI svataMtranathI. guru-laghu, bAhyabAdhaka, laya (hAni-vRddhi) paramabhAva hoya te nitya evo ne evo rahe. dhamastikAyano paramabhAva e traNa bhAvanuM parivartana che te ja rUpIpaNuM che. A parivartanamAM sthiratva dAyitvano, adhamastikAyano gatitva dAyitvano, sakriyatA, kramikatA ane utpAda-vyaya che. A je vAta thaI te AkAzAstikAyano avagAhanA dAyitvano, pudgalastikAyano guNa-paryAya rUpAMtaranI vAta thai. rUpAMtara jema traNa bhede che tema prahaNatvano ane jIvAstikAyano svapa2 prakAzakatA-cetakatApudgalamAM kSetramaMtara paNa traNa bhede che. kSetrAMtamAM vastunuM kada nahi vedakatAno guNa eno paramaguNa-paramabhAva che te evo ne evo badalAtAM eka kSetramAMthI bIjA kSetramAM jAya. kSetra eja rahe paNa vastu agurulaghu-hAnivRddhi rahita rahe che. pAMce astikAyano e sAmAnya nAnI-moTI thAya arthAtu saMkoca vistAra thAya. jemake kerI pAke eTale guNa hovAthI pAMceya astikAyane e eka sarakho lAgu paDe che. vaLI nAnI thAya. kada badalAtA hada badalAya eTale ke kSetra badalAya. trIjo pradezonuM pramANa saMkhyA hoya teTalI ja rahe che ane guNo jeTalA hoya prakAra che kaMpanano. vastu tyAMnI tyAM rahe paNa vastu hAlama Dolama thAya, teTalA ja kAyama rahe che. pravAhI vastu jema khadabade chevastunA kaNonuM kaMpana thAya. tapelImAM pANI ke dUdha ukALo to khadabade. pANInA dUdhanA kaNo upara nIce thAya. pANI vaLI agurulaghu zabda gotrakarma saMbaMdhI paNa prayojAyo che ke je sahitanI tapelI jamInathI cUle caDhe te pahelAM prakAranuM kSetAMtara thayuM. gotrakarmanA nAzathI siddha thayelAM, siddha paramAtmAonA Atma pradezone pANI cUle ukaLe e kaMpana thayuM te trIjA prakAranuM kSetramaMtara thayuM ane pANI ' lAgu paDe che. AtmAnA sarva pradezono mUlAdhAra pradezapiMDa che. varALa thaI UDI jatAM ochuM thAya te bIjA prakAranuM saMkoca-vistAra anAdikALathI jIvAtmA deha dhAraNa karato Avyo che. emAM dehapramANa kSetrAMtara thayuM kahevAya. dehAkRti saMkoca vistAra pAmatI AvI che. hAthInA khoLiyAmAM ' to A thaI pagalanA guNadharma saMbaMdhanI ane pudgalanA gurU-laghu hAthIno dehaane kIDInA khoLiyAmAM kIDIno deha, paNa AtmapradezonI arza guNa saMbaMdhI vAta. have agurulaghu zabda saMbaMdhI vicAraNA karIe. saMkhyA teTalI ne teTalI ja asaMkhyAtI, je hAthInA dehamAM hatI. AvI . agaraladhu zabda traNa ThekANe prayojAyo che. upara jaNAvyA mujaba AtmapradezonI nAnI-moTI dehAkRtine aMguralaghu nahi kahevAya. agaraladhu zabda nAmakarmanI pratyeka prakRtinA ATha bhedamAMnA eka bheda AtmAnuM sAcuM, mULa, zuddha svarUpa to pradeza sthiratva ane piDAkRtinI tarIke prayojAyo che. vaLI agaraladhu zabda gotrakarma saMbaMdha uccagotra niyatA che. jIvAtmAe deha dhAraNa karatAM tenA AtmapradezanuM sthiratva nIcagotra saMbaMdhI paNa prayojAyo che ane agurulaghu zabda hAni-vRddhi ane AtmaudezapiMDAkRtinuM niyatva nAza pAme che-khatama thAya che. arthamAM paNa prayojAyo che. Ama thatAM ja aneka bhedo utpanna thAya che. pudgalasaMge jIvAtmAe gurulaghu zabda nAmakarmanI pratyeka prakRtinA ATha bhedamAMnA eka bheda pudgalanA banelA dehane dhAraNa karatAM UMca-nIcanA gotrakarmanA bheda tarIke prayojAyo che te zarIra-dehane lAgu paDe che. e kAyapradhAna prakRti UbhA thAya che. che. zarIra saMbaMdhI nAmakarmanI prakRtimAMnA agurulaghu nAmakarmano artha bhagavAna mahAvIra svAmInuM gotra uccagotra, gaNadhara bhagavaMta, evo thAya che ke jIve dhAraNa karela zarIra agurulaghu nAmakarmanA udayathI gautamasvAmInuM gotra paNa uccagotra. paraMtu mahAvIra svAmI bhagavAna enuM potAnuM zarIra enI potAnI apekSAe enA potAnA ane gautamasvAmI te gaNadhara, mahAvIra bhagavAna guru ane gautama halana-calanamAM, besavA-UThavAmAM, cAlavA-dauDavAmAM, haravA- gaNadhara ziSya. bhagavAnanI prati bhakta ane gurunI prati ziSya je karavAmAM tema kAmakAjamAM anukuLa hoya. udAharaNa tarIke eka vyakti vinaya, viveka, Adara, bahumAna, sanmAna, bhakti je je jyAre jyAre zarIre pAtaLI che to zarIranI racanA pramANo ene laghu nahi kahevAya tema karavA ucita hoya te karavAM paDe ane sevavAM paDe. eTalo paNa bheda zarIre bhImakAya vyakti hoya to zarIranI racanA pramANe guru nahi gotrakarmano uccagotramAM paNa rahe che. e gotrakarmano bheda adehI, kahevAya, jo e baMnene emanA jIvavA mATenA jIvanavyavahAramAM emanuM azarIrI evI siddhAvasthAmAM raheto nathI. te paNa agurulaghu zabdano pAtaLuM ke jADuM zarIra tiluM hoya-capaLa hoya. jo zarIra jIvana- AdhyAtmika pAribhASika artha che. agurulaghu zabda ahIM samasthiti, vyavahAramAM anukaLa hoya to agurulaghu kahevAya pachI bhale te pAtaLI samasthAna, samapada, samarUpanA arthamAM prayojAyela. ke jADo kahevAto hoya. ' | dArAsIMga ke koMgakoMga ke bhIma jevA pahelavAnonuM zarIra bhImakAya "AtmAnuM mULa, zuddha, sAcuM svarUpa pradeza sthiratva che." ema je hoya, alamasta bhArekhama hoya paNa rti ane capaLatAnI apekSAe upara jaNAvyuM temAMthI ja sAdhakanI sAdhanA dhyAna svarUpe UtarI che. e jo zarIra jIvanavyavahAramAM badhI vAte ane badhI rIte anukULa hoya to saMdarbhamAM dhyAnanI agatyatA ane mahattA AgavAM che. ApaNe jANIe agurulaghu kahevAya. paraMtu jo maLeluM jADuM daSTa-puSTa zarIra ke pAtaLuM-kRSa chIe te mujaba dhyAnanI eka mukhya zarata sthirAsana che. dhyAnamAM vastu zarIra jIvanavyavahAramAM pratikULa banatuM hoya to gurulaghu kahI zakAya. ane vyakti sAthenA saMbaMdhono viccheda che. bAnAvasthAnI - jo zarIra pAtaLuM ke jADuM rogathI thayuM hoya to prAyaH capaLa ke skUrtiluM AsanasthiratA e pradezasthiratva che, jene kAya gupti paNa kahI zakAya. hoI zake nahi. TUMkamAM nAmakarmanI pratyeka prakRtinI apekSAe vAta tIrthakara bhagavaMto ekAMte dhyAnathI ja kevaLajJAna pAme che. jyAre anya karIe to gurulaghuno artha ahIM vajananA halakA bhArInA arthamAM na ajina sAmAnya kevaLI bhagavaMto bhulyAnadazAmAM je adhyAna letAM, kAyayoganI pravRttinI anukULatAe agurulaghu lekhAya ane jAgratAvasthAmAM vastu ane vyaktinA saMbaMdhamAM sakriya rahIne aneka pratikULatAe gurulaghu lekhAya. parAkASTAnA guNo keLavI vItarAga banI kevaLI banI zake che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara bhaga je thatA 10. prabuddha jIvana tA. 16-10-97. paMdara bheTe siddhathI keLaLajJAnanI samaja : pAmI je bhavya jIvo siddhapada pAme che te sarva valkalaciri Adi jiNa ajiNa tiththa'tiththA, gihi anna saliMga thI nara napuMsA / anyaliMge siddha kahevAya. patteya sayaMbuddhA, budbohiya ikkaNikkA ya // have jyAre ahIM jainadarzana ja ema kahe che ke anyaliMge siddha thavAya navatatvanI A gAthAmAM siddha bhagavaMtanA paMdara bheda batAvyA che. je tra che, tyAre e jainadarzananI ja javAbadArI thaI paDe che ke anyaliMge siddha siddhanA A je bheda batADyA che te siddhapada prAptinI pUrNAvasthA arthAta " ke kema ane kaI sAdhanAthI thavAya te prakriyA upara prakAza pADe. kevaLajJAna prApti samaye je avasthA hoya che te avasthAnI apekSAe bheda eka to anya lige rahela sAdhaka saMnyAsIne jAtismaraNa jJAna thatAM gaNAvela che. bAkI to vAstavika siddhinA koI bheda nathI ane siddhamAM kSapakazreNi maMDAya, vairAgyabhAvamAM vRddhi thatAM thatAM vItarAga dazAne paNa bheda nathI. eTale siddha. siddha eka ja bhede che. eTale ke te sarvasiddha pAmI kevaLajJAna pAme athavA to aSTApada parvata upara sAdhanA karI che. ane te sarvanI siddhAvasthAmAM koI ja bheda nathI. sarva siddhanuM rahelAM 1500 tApaso jema gautamasvAmi gaNadhara bhagavaMtathI kevaLajJAna. kevaLadarzana. anaMtasukha, anaMta AnaMda eka sarakhA ja sama pratibodhita thai kevaLajJAna pAmI siddha thayAM tema siddha thAya. bAkI to svarUpa che. emAM koI ja taratamatA ke bheda nathI. to have siddhAvasthAnI sarva Aryadarzano ke je tyAga, vairAgya ane mokSane mAne che te save. prAbhi parvenA ane kevaLajJAna prApti samayanA e bhedane joIe. AryadarzanomAM vItarAgadazA sudhI pahoMcADavAnI kSamatA che te. 1. jinasiddha tIrthaMkara pada pAmIne mokSe jAya te sarva tIrthakara AryadarzananA saMnyAsI, parivrAjaka te te AryadarzananI sAdhanA bhagavaMta jinasiddha kahevAya che. vartamAna covIsInA covIse tIrthaMkara, prakriyAthI vItarAgadazAne prApta karI zake che. jemake yoga ane sAMkhya kahe - vartamAnamAM mahAvideha kSetre viharamAna vIsa tIrthaMkara, pUrve thayelA ane che ke prakRti, puruSathI para che. 5ramAM rAga thAya nahi. pArakAnI have thanArA tIrthaMkara bhagavaMto ke jeone kevaLajJAna prApta thatAM tIrthakara dhaNiyANI, bAyaDIne paraNAya nahi. jyAre bauddhadarzana kahe che ke sarva nAmakarma je pUrve bAMdhela che vipAkodayamAM Ave che ane kevaLajJAna kSaNika che-kSaNa bhaMgura che. lagnanI corImAM hastameLApa thatAM ja jenuM thatAMnI sAthe prathama dezanA devA parvaka sAdhu-sAdhvI, zrAvaka ane matsunizcita che evI kanyAne koI muratiyo paraNavA taiyAra thAya nahi, zrAvikA-rUpa caturvidha saMghanI sthApanA kare che. ane tyArabAda ja to bIjI bAju vedAMta kahe che ke saghaLuM mithyA che, bhrama che, mAyA che. AyuSyakarmanA aMte caudamA guNasthAnakane sparzIne siddhapadane prApta kare 'brahma satya jagata mithyA' e vedAMtanuM sUtra che. je mAyAvI che, je che sarva jhaSabhadeva, mahAvIra svAmI, sImaMdhara svAmI Adi tIrthaMkara vinAzI che, je pUrve hatuM nahi pachI rahenAra nathI tevI svapna dazAmAM zuM bhagavaMto jinasiddha kahevAya che. lobhAvuM? je kanyA mAyAvI che. evI ne evI rahenAra nathI. je dekhAya che, jevI dekhAya che temAMthI joI na hoya evI thaI janAra mAyAvI che, 2. ajinasiddha tIrthaMkarapada prApta karyA vinA jeo sAmAnya , je pUrve patnI hatI nahi, bhAvimAM e marI jaze ke kadAca huM marI jaIza, kevaLI bhagavaMta thaIne siddhapada prApta kare che te puMDarIkasvAmi, gautama- ema je vinAzI che mAyAvI che, mithyA che tevI kanyA sAthe paNa koI svAmi Adi gaNadhara bhagavaMto, jaMbusvAmi, caMdanabALA Adi sAdhu muratiyo paraNavA rAjI thaze nahi. Ama eka eka darzanano eka eka sAdhvI bhagavaMto ajina siddha kahevAya. mata je che ke "prakRtithI puruSa para che', "sarva kAMI kSaNika che', "brahma 3. tIrthasiddha tIrthakara bhagavaMto, jeo kevaLajJAna prApta thatAM ja satya che jagata mithyA mAyAvI-vinAzI) che' e mata vItarAgatAnI prathama dezanAmAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e caturvidha saMgharUpa parAkASTAe pahoMcADanAra sazakta vikalpa che. tIrthanI sthApanA karyA bAda je koi bhavya jIvo kevaLajJAna pAmI na pAmI jainadarzana to sAduvAda darzana che. anekAnta darzana che.jainadarzana siddhapadane prApta kare che te sarva tIrthasiddha kahevAya. jagatane nitya paNa kahe che, anitya paNa kahe che. bhedarUpa paNa mAne che 4. atIrthasiddhaH 2Sabhadeva bhagavAnanI prathama dezanA cAlu hatI, ane abhedarUpa paNa mAne che, para paNa mAne che, vinAzI, mithyA ne tIrthanI sthApanA haju thaI nahotI ane hAthInA hoddA upara AruDha mAyAvI paNa mAne che. jaina darzanamAM sarva darzananA vItarAgatA tarapha thayelAM RSabhadeva tIrthaMkaranA mAtA jeo putranA virahamAM jhUratAM hatAM laI janAra prakalpono samanvaya thayela che. ane putranI asuvidyAo aMge ciMtita hatAM te potAnA putrane Ama yena kena prakAreNa badhAMya darzananuM lakSa vItarAgatA tarapha laI samosaraNamAM birAjamAna ane aSTa pratihAryothI zobhita joIne javAnuM ja che. kAM "para' samajIne choDo, kAM kSaNika samajIne dUra bhAgo, potAnI ciMtAne, potAnA vilApane vRthA moharUpa jANe che, kSapakazreNi duHkharUpa samajIne dUra raho, abhAva samajIne alipta-nirlepa raho paraMtu mAMDe che ane vItarAga thaI kevaLajJAnane pAme che. aMtakRta kevaLI che. rAga nahi karo ane vItarAgI thAo ! vItarAgI thazo to sarvaza eTale kevaLajJAna pAmavA sAthe ja AyuSya pUrNa thatAM siddhapada upara u5ra kevaLajJAnI thazo ane siddhapada pAmazo. pUrNa banazo. parathI dUra thayelAM AruDha thAya che. Ama tIrthanI sthApanA pUrve ja marudevImAtA siddha thAya svamAM sthira thazo. bhedamAMthI abhedamAM jazo. duHkhavedanathI chUTI che tethI te atIrthasiddha kahevAya. Ama marudevImAtAnI siddhapada prApti AnaMdavedana mANazo. kSaNika, anitya, asata avasthAmAMthI satu, bhavanathI che karaNathI nahi jemake koI eka jIva avyavahAra rAzimAMthI zAzvata, avinAzI nitya svarUpane prApta karazo. vyavahAra rAzimAM Ave che. A accheruM che. 5. gRhasthaliMga siddha : gRhasthanA veSamAM je koI bhavya jIvo a lige siddha mAtra jainadarzane kahyuM che, kAraNa ke jaina darzana kevaLajJAna pAmI aMtakata kevaLI thaI AyuSya pUrNa thatuM hoI tarata ja Atmadarzana che. e jainadarzananI udAttatA, vizALatA ane siddhapade ArUDha thAya che te gRhasthaliMga siddha kahevAya. bAkI to vItarAgatA-mAdhyasthatAnuM dhotaka vidhAna che. che koI anya darzananuM kevaLajJAna thayA bAda AyuSya lAMbu hoya to te kevaLI bhagavaMta avazya AvuM vidhAna-AvuM valaNa ? sAdhuveSa aMgIkAra kare che. chatAM sAthe eTaluM ya noMdhI rAkhavA jevuM che ke rAjamArga, dhorImArga 1. anyaliMga siddha : jainadarzana sivAyanA anya darzananA to dazana sivAyanA anya dazananA to jainadarzane batADelI prakriyA che. ADamArga, keDI mArge keTalAMya vino saMnyAsI, tApasa ke parivrAjaka Adi veSamAM rahevA chatAM kevaLajJAna Ave che to . chato kavaLazAna Ave! TUMko rasto shortcutpakaDatAM bhUlAMya paDI javAya. AvA mArge sthaLa e pUrNa thatuM hoI to vItara jAna AvuM vala
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1997 prabuddhajIvana keTalAM sAdhako mukAme-maMjhIle pahoMce? bahu alpa. ghaNAM badhAM sAdhako sahelAithI to rAjamArge ja potAnI maMjhIle pahoMcI zake-siddhapada zrI Atmavallabha hospiTala, hAMsala karI zake ne ! iDaranI mulAkAta zALA, mahAzALA ne vidyApIThamAM bhaNI gaNIne snAtaka thanArA * vidyArthInI saMkhyA karatAM zALA, mahAzALA, vidyApIThamAM praveza meLavyo paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna iDaranI zrI Atmavallabha vagara moTA zrImaMtanAM chokarAMo je ghare rahI vyaktigata zikSako pAse hospiTalane Arthika sahAya karavA mATenI yojanA saMgha dvArA thai bhaNIgaNIne snAtaka thanArAM vidyArthI to na gaNya-alpa ja hoya ne ! | hatI. A yojanAne ghaNo sAro pratisAda sAMpaDyo che. caraNakarANAnuyoganA pAlanathI mukta thanArA anaMtA jIvonI | ekatra thayelI rakamano ceka IDara mukAme zrI Atmavallabha| sarakhAmaNImAM caraNakaraNAnuyoganA pAlana vinA mukta thanAra jIvonI | hospiTalana apa karavAnA kAryakrama Disembara 1997nA bIjA ke anaMtanI saMkhyA nAnI che. trIjA aThavADiyAmAM yojavAnuM vicAryuM che. je sabhyo tathA dAtAo | A kAryakramamAM joDAvA icchatA hoya teoe potAnAM nAma tathA . 7. svaliMga siddha sAdhuveSamAM, jainadarzananuM cAritrya svIkArI Teliphona naMbara 5mI navembara 1997 sudhImAM kAryAlayamAM noMdhAvI ratnatrayInI ArAdhanA karI paMcAcAra pALI kevaLajJAna pAmI siddha pade devAM. jeonAM nAma noMdhAyA haze teone kAryakramanI vigato nakkI pahoMcanArA sarva bhavya jIvo svaliMge siddha kahevAya. | thatAM phona para jaNAvavAmAM Avaze. 8. strIliMga siddha strI-nArI jAti hote chatAM dIkSA laIne | maMtrIo strIvede kevaLajJAna pAmI siddhapada prApta karanArA mallinAtha, caMdanabALA, mRgAvatIjI Adi strIliMge siddha kahevAya. 9. purUSaliMga siddha : puruSavedamAM kevaLajJAna pAmI siddhapade meLavanArA bhavyajIvo purUSaliMga siddha kahevAya. saMghanAM navAM prakAzano 10. napuMsakaliMgasiddhaH je janmajAta napuMsaka nathI paNa prayoga kRita | saMgha taraphathI tAjetaramAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA nIcenA be napuMsakatA AvI che evAM gAMgeya jevAM siddhapade pahoMcanArAnapuMsakaliga 1 graMtho prakAzita thayA che: siddha kahevAya. 11. pratyeka buddha siddhaH saMdhyAnA palaTAtA kSaNika raMga Adi (1) prabhAvaka sthaviro bhAga 5 nimittathI saMsAranI kSaNikatA-asAratAne oLakhI vairAgya pAmI, kiMmata vIsa rUpiyA vItarAga thaI kevaLajJAna pAmI siddhapada hAMsala karanArA kapila muni, hanumAna Adi pratyeka buddha siddha kahevAya. (2) sAMprata sahaciMtana bhAga 9 12.svayaMbuddhasiddhaH saMdhyAraMga Adi nimitta vinA, guru AdinA kiMmata pacIsa rUpiyA upadeza vinA, jAti smaraNa jJAna vinA potAnI meLe vairAgya pAmI, A baMne gratho saMghanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze. vItarAga thaI, siddhapade pahoMcanAra svayaMbuddha siddha kahevAya. 13. buddha bodhitasiddha-buddhaH upadeza pAmIne-bodhathI bodhita thaI maMtrIo buddha siddha thanArA sAdhako buddha bodhita siddha kahevAya. 14. eka siddha eka samaye eka ja jIva siddha thAya che te eka siddha kahevAya. netrayajJa 15. anekasiddhaH eka samayamAM ekathI adhika jIvo eka sAthe saMghanA upakrame, pro. tArAbahena ramaNalAla zAhanI Arthika mokSe jAya te anekasiddha kahevAya. utkRza eka sAthe 108 jIvo eka sahAyathI sva. dhIrajabahena dIpacaMda zAhanA smaraNArthe zanivAra, ja samaye mokSe jAya che. RSabhadeva bhagavAna sAthe temanA putro ane tA. 4thI okTobara 1997nA roja dhoLI DuMgarI (tA. 8 pautro mokSe gayAM che. vADAsinora) mukAme netrayajJa cikhodarAnI AMkhanI hospiTala Ama pUrvAsthAnI apekSAe mukhya be ja bheda batAvyA che. bAkI dvArA yojavAmAM Avyo hato. motiyAnA 77 oparezana thayAM. to sarvajJa kevaLI bhagavaMtonA paNa mukhya be bheda che. tIrthasiddha eTale ke hatAM. A prasaMge saMghanA pramukha, maMtrIo tathA anya hodedAro jina-tIrthakara sarvajJa kevaLI ane ajina-sAmAnya sarvajJa kevaLI. tema ane samitinA sabhyo upasthita rahyA hatA ane netrayajJanA zrutakevaLInA paNa mukhya be bheda che. niyamA tadbhava mokSagAmI bhagavaMta udghATana kAryakramamAM prAsaMgika vaktavya rajU karyA hatAM. DaoN. pAse tripadI pAmIne dvAdazAMgInI racanA karanArA gaNadhara bhagavaMto | ramaNIkalAla dozI (dozIkAkA)e tathA hospiTalanA sTAphanA gaNadhara zrutakevaLI ane bhaNIgaNIne sAmAnya zrutakevaLI thanArA sabhyo ane sthAnika kAryakartAoe netrayajJanA Ayojana mATe badrabAha svAmI Adi ke jeo tadbhava mokSagAmI hoya ja evo niyama bhAre jahemata uThAvI hatI. nathI. maMtrIo (kramazaH)
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-107 : prabuddhajIvana paryuSaNa parva daramiyAna saMgha taraphathI IDaranI Atmavallabha oNspiTalane Arthika sahAya karavAnI yojanAmAM noMdhAyelI rakama 51% zrI zAMtilAla nAnacaMda koThArI 9000 DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDIyA 5000 zrI jamanAdAsa hemacaMda hemANI ceriTebala TrasTa haste caMdrAbena tathA 9000 zrI genIbAI TrasTa haste surezabhAI pIyUSabhAI koThArI , 90% cImanalAla je. zAha tathA maMjulAbahena 5000 zrI Umibena Ara. zeTha 25000 zrI lAlajI velajI eMkaravALA ) 000 zrI kusumabena narendrabhAI bhAla 5000 zrI ena. e. zeTha parivAra ceriTebala TrasTa 000 DaoN. rAju naTavaralAla zAha parivAra 5000 zrI yazomatIbena hIrAlAla zAha 21000 zrI ramAdevI kAMtilAla desAI, taraphathI 5000 zrI zAntilAla kapAsI parivAra, kezavalAla kapuracaMda cokasI,. dhanakuMvara kezavalAla cokasI, 9000 zrI ramAbena jayasukhabhAI vorA 3000 zrI esa. Ara. enTaraprAIjhIsa vinodarAya kezavalAla cokasI 9000 DaoN. dhanavaMtabhAI TI. zAha 3000 zrInAtha ejansIsa (smaraNArthe) (pArasana inTaranezanala) 3000 zrI goenkA phAunDezansa 20000 zrI konavesTa ceriTebala TrasTa 000 zrI caMdrikA mahendra vorA phAunDezana 3000 zrI zAha mIsarImala pArasamala enDa 15% zrI caMpAbena ratanacaMda | 000 vADIlAla esa. gAMdhI ceriTebala TrasTa ka. sumanabena vRjalAla mahetA 9000 zrI bhUpendra DI. javerI 3000 zrI ramezakumAra enDa sansa 15000 zrI ramAbena ena. kApaDIyA 8000 zrI korazI hIrajI ceriTebala TrasTa 3000 zrI nAra phebrIksa 150 zrI amIcaMda Ara. zAha 7000 me. sevaMtIlAla kAMtilAla zAha TrasTa 3000 sI. ena. saMghavI ceriTebala TrasTa 1500 zrI ramezabhAI mahetA 6000 zrI dhanalakSmIbena navInabhAI zAha 3000 zrI puSpAbena bipinabhAI kApaDIyA 1500 bhAnubena mahetA 6000 sva. kAMtilAla maNilAla sonAvALA 3000 zrI vasaMtabhAI kalyANajI 12000 eka saddagRhastha taraphathI ceriTebala TrasTa 3000 zrI rasilAbena dilIpabhAI 11000 zrI jIvanalAla vIracaMda mahetA 6000 zrI mAtuzrI ratanabena jeThAlAla mAlade kAkAbalIyA ceriTebala TrasTa 6000 zrI ramAbena jayaMtIlAla zAha 3000 zrI rasilAbena mahendrabhAI jhaverI 11000 zrI vakIla umedacaMda becaradAsa 5000 zrI hIrAbena mahetA ceriTebala TrasTa - 3000 zrI pradIpabhAI bhImazIbhAI zAha ceriTebala TrasTa 6000 zrI vijaya vaeNlarI sTorsa 3000 zrI cImanabhAI ThAkoradAsa jhaverI 11000 zrI choTAlAla nAthAlAla ceriTebala haste vijayabhAI haste suzIlAbena TrasTa 6000 zrI dhIrajalAla ajamera 3000 DaoN. nehala saMghavI 11000 giranAra cA. haste zrI pravINa 6000 zrI ramaNalAla nagInadAsa zAha 3000 zrI mAMDavI meDikala sTorsa bhaNazAlI ceriTebala TrasTa 3000 zrI niramala TreDIMga ka. 11000 zrI motIbena hiMmatalAla koThArInA 6000 zrI samarpaNa TrasTa 3000 zrI zAradA TeksaTAilsa korporezana smaraNArthe ha. zaileza koThArI hate hasamukhalAla gulAbacaMda zAha . 3000 zrI TeksaTAilsa komarziyala ejansI 11000 zrI zAha vidyuta enTAIjha haste 500 zrI rasilAbena jayasukhabhAi pArekha gulAbacaMda karamacaMda zAha 3000 zrI mahetA korporezana 6000 zrI uSAbena eca. zAha 11000 zrI kAntilAla nAraNadAsa 3000 zrI nirmaLAbena rasikalAla ceriTebala 6000 zrI varSAbena kAMtilAla desAI taLAjAvALA 6000 zrI maMgaLAbena lAlacaMda saMghavI 10000 zrI atulabhAI zeTha parivAra 3000 zrI jitendra dharamadAsa zAha phAunDezana; " 10000 zrI nayanAbena e. zeTha parivAra 3000 zrI pramodabhAi somacaMda zAha haste e. ela. saMghavI 10000 zrI zeTha ceriTI sTa 3000 zrI pramIlAbena pramodabhAI zAha 6000 zrI ratilAla odhavajI gohIla - haste zrI kAMtilAla kezavalAla zeTha ceriTebala TrasTa 3000 zrI zAha pravINacaMdra jhaveracaMda phAunDezana. 900 DaoN. ramaNalAla cImanalAla zAha tathA 6000 zrI novA lAsTa InDasTrIjha prA. lI. 3000 zrI pravINacaMdra ke. zAha - prA. tArAbena 2. zAha haste mahendra zropha 300 zrI revAbena haridAsa maNIyAra phemilI 00 zrI rasikalAla ela. zAha ane 5000 zrI kAMtAbena zropha 3000 zrI rUSabha DaoN. vikramabhAI saMghavI rasilAbena ela. zAha 60 zrI zAntilAla mahetA 3000 zrI eka bhAI taraphathI 9000 zrI nIrUbena tathA subodhabhAi ema. 5% zrI ketana esa. jhaverI 300 zrI madhurIkAbena e. zAha 50% zrI lAlabhAI jeThubhAI mahetA 3000 zrI mRdulAbena kizora zAha 900 mAtuzrI kamalAbena dIpacaMda zAha cauraTebala TrasTa 300 zrI pradIpa e. zAha ceriTI TrasTa haste caMdrakAnta DI. zAha zAha,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' TrasTa tA. 16-1997 prabaddhajIvana 3000 zrI bhAnubena navinabhAI zAha 3000 zrI premajI dharamazI gAlA 3000 zrI sva. devakAbena jesaMga 3000 zrI madhusUdana eca. zAha 3000 zrI makAbena premajI gAlA 3000 zrI vIrabAlA zAha 3000 zrI jayAbena DAhyAlAla zAha 3000 zrI vimalAbena kAnajI gAlA . 3000 zrI dIpikA paMkaja dozI 3000 zrI cArubena nAthAlAla parivAra TrasTa 3000 zrI girIzabhAi pI. gAlA 300 zrI guNavaMtIbena mahAsukhabhAi 300 zrI rAjendra amaratalAla H.U.F, 3000 zrI vasaMtabhAI pI. gAlA devaDAvALA 3000 zrI maNibena khuzAlacaMda dhruva 3000 zrI jazumatI hasamukhalAla kavADIyA 3000 zrI mahAvIra mahetA ane rAjeza jhaverI - latAbena surezabhAI dhruva 3000 zrI hemaMta hasamukhalAla kuvADIyA 3000 zrI pArasa komyuTara enDailekaTroniksa 300 zrI eNmacaMda mohanalAla bAvIsI , 3000 DaoN. hasamukhalAla cImanalAla kuvADIyA 3000 zrI zAMtAbena mahetA 3000 zrI puSpAbena premacaMda bAvIsI. 3000 zrI hilonI saMgharAjakA 3000 zrI mahendrabhAI vI. mahetA 3000 zrI prabhAvatI ane ramaNalAla nagIna- 30% zrI kasamabena ramaNIkalAla zAha (300 zrI bharata jayaMtIlAla zAha. dAsa parIkha ceriTebala TrasTa 300 zrI sva. mohanalAla jhaveracaMda jhaverI 3000 zrI zazibena kA. mahetA 3000 DaoN. nozIra sorAbajI elIsa kheralA vAvavALA haste maMjubena gAMdhI 3000 zrI cImanabhAI kavADIyA 3000 zrI sudhAbena rameza tolATa 3000 zrI ramezabhAI amaratalAla mahetA 3000 zrI nItinabhAi kavADIyA 30% zrI mahAsukhalAla galAla zAha 3000 zrI damayaMtIbena ramaNIkalAla zAha 3000 zrI vijayAbena cImanalAla kuvADIyA 3000 zrI sonala tathA mAlavikA ramaNIkalAla 3000 zrI bhAyacaMda ema. mahetA ceriTebala 30 zrI nilAbena kuvADIyA 3000 zrI kIrtidA tathA cArU ramaNIkalAla 300 zrI kRpAbena kuvADIyA 3000 zrI mInAbena ke. gAMdhI 3000 zrI esa.ke. kApaDIyA 3000 zrI kIraNa eca. zAha 3000 zrI bAbubhAI caMpakalAla tolATa 300 zrI nayanAbena goraDIyA, sAvitrIbena 3000 zrI ena.DI. zeTha 3000 zrI vasubena bhaNazAlI DI. daphatarInA smaraNArthe ' 3000 zrI indubena harakizanabhAI udAsI 3000 zrI mInAkSI vasaMtalAla saMghavI 3000 zrI sumedhabhAI zAha, 3000 zrI saMghavI caMcaLabena ANaMdalAla 300 zrI lIlAbena manubhAI zAha 3000 zrI caMdrakumAra gaNapatalAla jhaverI 3000 zrI sva. zAha jazavaMtalAla kapUracaMdanA 300 zrI indu vArIyA 3000 zrI zazikAMta maNilAla mahetA , smaraNArthe 3001 zrI bhAratI jI. kapAsI 300 zrI anilAbena zazikAMta mahetA 3000 zrI prAMtIjavALA DaoN. khoDIdAsa 30 zrI vasaMtabena rasikalAla zAha 3000 zrI saMjanA Ara. zeTha amaratalAla zAhanA smaraNArthe haste 3000 zrI nizAMta jhaverI 3000 zrI je. ke. zAha vijayakumAra 3000 zrI urvitA jhaverI 3000 zrI memo phArmAsyuTIkalsa prA. lI. 3000 zrI esa. ema. jhaverI 3000 zrI amI jhaverI . - haste sumanabhAI chabIladAsa zAha 3000 zrI bhAratI bhUpendra zAha 3000 zrI sonala jhaverI 3000 zrI sUryAbena pratApa 3000 zrI bharata ema. zAha , 3000 zrI hInA jhaverI 300 zrI sukanarAja punamiyA 3000 zrI tanasukhabhAI kAmadAra 3000 zrI rasilAbena jayaMtIlAla zAha 3000 zrI trizalA ilekaTroniksa 3000 zrI bhAvanA dozI 3000 zrI vikramabhAI zAha 3000 zrI eka bahena taraphathI 300 zrI amaratalAla enDa bradharsa 3000 zrI harSA zAha 3000 zrI araviMda sI. dalAla 3000 zrI pradIpabhAI koThArI 3000 zrI bhupendra rasikalAla zAha 3000 zrI jI. ema. bradharsa 3000 zrI DaoN. manAlI prabhu ! pAvalo zAha (kolasAvALA). 3000 zrI jhaverabhAI mahetA tarU vakIla 3000 zrI pI. Ara. dalAla, rameza dalAlanA 3000 zrI zoTha dhanajI devazI ceriTebala TrasTa 3000 zrI mRdulA vI. mahetA (smaraNArthe). 3000 zrI jAsudabena nAthAlAla parIkha 3000 zrI rajanIkAMtabhAI ghaDIALI 300 zrI jamanAdAsa hIrAcaMda vorA 3000 zrI dalAla phemIlI 3000 zrI pratIkSAbena cakravartI 300 zrI rAmajI narabherAma vekarIvAlA 30 zrI zAradAbena bI. zAha 3000 zrI dilIpabhAI ema. zAha ceriTebala TrasTa 3000 zrI zobhAbena khAMDavAlA 3000 zrI naTubhAI sI. paTela 30 zrI choTAlAla kezavajI ceriTebala TrasTa 30% zrI suvarNA jitendrabhAI dalAla 3000 zrI polIthIna prinTIMga enDa sIlIMga 300 zrI apUrva lAbhubhAI saMghavI 3000 zrI lakSmIcaMda nAnajI visarIyA 3000 zrI paMkajaMbhAI vizarIyA 3000 zrI zobhanA lakSmIcaMda visarIyA 3000 zrI puSpAbena mANekalAla zAha 3000 zrI rAjendrabhAi ema. zAha 3000 DaoN. kAMtilAla ke. sAvalA : 3000 sva. caMdrakAnta kumudacaMdanA smaraNArthe 3001 zrI nemicaMda cImanalAla kuvADIyA , 3001 zrI upendrabhAI jayaMtIlAla saMghavI haste kumudacaMda cAMpasI cheDA 30% mAtuzrI ratanabena jeThAlAla mAlade . " (vencArDa TuDio) 3000 zrI DaoN. zAMtibhAI daphatarI 300 zrI aMjanAbena dhanezacaMda jhaverI 300 zrI sva. mAnabAI DuMgarazI 3000 zrI dhIrajalAla morArajI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 3000 zrI suzIlAbena niraMjana bhaNazALI 3000 zrI araviMdAbena ke. vorA 3000 zrI zeTha mANekacaMda ujamazI 3000 zrI laheracaMda uttamacaMda TrasTa phaMDa 3000. zrI kAMtilAla mohanalAla zAha 3000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThIyA phemilI ceriTebala TrasTa 3000 zrI vasaMtabahena eca. talasANIyA pU. caMcaLabena talasANIyAnA 104 mA janma divasanI ujavaNI nimitte 3000 zrI vanalIlA naTavaralAla mahetA 3000 zrI pattIna zAha 3000 zrI DaoN. sI. ke. parIkha pablika ceriTebala TrasTa 3000 DaoN. mRdulAbena taMbolI 3000 zrI. prInTa AkAra prA. lI. kAMtibhAi pArIkhanA smaraNArthe 3000 zrI lADabAi ravajI 3000 zrI eca. DI. inDasTrIjha haste kalpAbena 3000 .zrI pI. e. zAha haste vasubena bhaNazALI 3000 zrI antu kRSNakAMta paTela 3000 zrI mahendra ilekTrIkalsa haste zeTha tArAcaMda TokarasI parivAra 3000 zrI nIlA caMdrakAMta zAha 3000 zrI moMghIbena paramAnaMda vorA 3000 zrI kuNAla mahendra saMghavI 3000 zrI mahetA jI. Ara. 3000 zrI rAjendrabhAI e. zAha/ zrImatI e Ara. zAha 3001 zrI zreyAMsa maMDaLa 3000 zrI rezamA mileza zAha 3000 zrI sana kansalTansI haste kanubhAi rasikabhAi zAha 3000 zrI ratnadIpa ceriTebala TrasTa 3000 zrI maNilAla kalyANajI pablika ceriTebala TrasTa 3000 zrI amaratalAla cunIlAla zAha haste zrIpAlabhAi 3000 sva. caMpAbena amaratalAla zAha haste zrIpAlabhAI 3000 zrI dilIpa bhAilAla vorA 3000 zrI TI. ema. zAha ceriTebala TrasTa sva. caMpAbenanA smaraNArthe haste puSpAbena 3000 zrI saroja eca. vorA 3000 zrI DI. eca. dozI 3000, zrI DaoN. manubhAI jamanAdAsa zAha prabuddhajIvana 3000 zrI kusamabena manubhAi zAha 3000 zrI ramezacaMda jezIMgabhAI 3000 zrI giradharalAla kAlidAsa saMghavI 3000 zrI maMgaLadAsa TI. zAha 3000 zrI modI phAunDezana TrasTa haste caMpakabhAi dozI 3000 zrI ramaNIkalAla traMbakalAla zAha 3000 zrI guNavaMta hemacaMda zAha 3000 zrI. aMjubena zailezabhAi dave 3000 zrI jayezabhAi eca. zAha 3000 zrI navInabhAI zAha 3000 zrI girIzabhAi haragovanadAsa zAha 3000 zrI jazavaMtabhAI eca. zAha 3000 zrI. vinaya je. zAha (zrI saMbhava ekSaporTa) 3000 zrI mahAlakSmI milsa 3000 zrI amRtalAla popaTalAla ceriTebala TrasTa 3000 zrI rAjendra aMbAlAla 3000 zrI sarojarAnI zAha ceriTebala TrasTa 3000 zrI ke. pI. zAha ceriTebala TrasTa 3000 zrI jI. ema. sinDikeTa 3000 zrI bhAgyalakSmI TeksaTAilsa 3000 zrI bhAnu ceriTebala TrasTa haste uSAbahena pravINabhAi zAha 2000 zrI ke. ke. TreDarsa 2000 zrI eka bahena taraphathI 1500 zrI ugamacaMda gAMdhInI karyuM. 1500 zrI raNajitakarana pavanakarana sAMcetI 1500 zrI tejarAja rUparAja babba 1500 zrI jI. zAMtilAla milsa 1500 zrI rAdhA TreDarsa 1500 zrI ema. kamalezanI kAM. 1501 zrI rUSabha azoka dozI 1500 zrI indumatI ramaNIkalAla tA. 16-10-97 1pa00 zrI kumArI hetala DaoN. rAju zAha 1500 zrI kumArI aMkitA DaoN. rAju zAha 1500 zrI surezabhAI bhaNazAlI 1001 zrI pravINacaMdra ramaNIkalAla zAha 1000 zrI bhurata phebriksa 1000 zrI sonala sADI senTara 1000 zrI punamacaMda dharamacaMda ozavALa 1000 zrI punamacaMda gulAbacaMda enDa kuM. 1000 zrI zAha amaratalAla zAMtilAla 1000 zrI azoka daulatarAma borA 1000 zrI je. nItinakumAra enDa kuM. 1000 zrI sujAtA selsa koraporezana 1000 zrI icalakaraMjI TeksaTAila milsa 1000 DaoN. zrImatI zazI bAragale 1000 zrI bhAratIbena caMdrakAnta zAha 1001 zrI lIlAvatIbena zAha 1000 zrI cokasI parivAra haste guNIbena cInubhAI 1000 zrI azvinabhAi mahetA 1000 zrI eka bahena taraphathI 1000 zrI bindu zrIkAMta zAha 1000 zrI caMdrAbena harasukhabhAi zAha 1000 zrI surekhAbena jagadIzabhAi mahetA 1000 zrI saMyuktAbena pravINabhAi ke. mahetA 1001 zrI ke, modI enDa sansa haste iMdirAbena modI 1000 zrI sunaMdA 2vIndra mahetA sva. motIbena koThArInA smaraNArthe 1001 zrI balavaMtabhAi harilAla zAha 1002 zrI mayUra jayaMtIlAla vorA 1001 zrI prakAza esa. dozI 1000 zrI pUnamacaMda caMpakalAla bArADIyA 10399 eka hajArathI nIcenI maLelI kula kama saMghanA sabhyapadanuM lavAjama gata vArSika sAmAnya sabhAe TharAvyA pramANe saMghanuM sabhyapadanuM lavAjama havethI nIce pramANe raheze : 1. peTrana sabhya 2. AjIvana sabhya 3, vArSika sabhya : rUA. 10000|-- rUA. 1500/: rUA. 350 sabhyapadanI arajI, saMghanA niyamAnusAra kAryavAhaka samiti maMjUra kare te pachI ja sabhyapada cAlu thAya che. D maMtrIo :
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ aa. 16- 17 prabuddha jIvana saMskRtanAM saMskAra prabhAva DaoN. raNajita paTela (anAmI) ekAda aThavADiyAmAM mAre traNeka mahAnubhAvone maLavAnuM thayuM. e AjathI lagabhaga sADA traNa dAyakA pUrve mArA eka pIeca.DI.nA traroya vividha vidyA-zAkhAonA niSNAto che. DaoN. je. DI. pAThaka vidyArthI zrI rAmacaMdra nArAyaNajI paMDyAe "Kalidas in Gujarati (vaya-87) muMbaI, amadAvAda, vaDodarA tathA suratamAM phijhiyolojInA e viSaya upara zodha-prabaMdha rajU karyo tyAre "kumAra saMbhava', "raghuvaMza', prophesara ane vaDodarA tathA suratanI meDikala koleja, hospiTala tathA "RtusaMhAra', "mAlavikAgnimitra" ane "abhijJAna zAkuMtala'-.. phekalTInA DIna hatA. nivRtti bAda chelle meDikala rIsarca senTara, bombe kavivara kAlidAsanI A badhI kRtionA koDIbaMdha thayelA gujarAtI hospiTala-muMbaImAM rIsarca DAyarekTara hatA. "vArdhakya vijJAna" anuvAdono sAco khyAla Avyo. lagabhaga 1200pRSThonA e zodhapoSaNavidyA" "Disorders of the old" ane "Our Elederly' prabaMdhamAMthI saMskRtanA saMskAra-prabhAvano aMdAjha Ave che. ane vagere graMthonA teo lekhaka che. bIjA mahAnubhAva te viThThalabhAI paTela. kAlidAsa to ApaNA rASTrakavi. "upaniSado', mahAbhArata, rAmAyaNa, so TakA gAMdhIvAdI, emanI vyutpatti paNa vividha prakAranI. rasAyaNa dharmazAstro, darzano, paurANika kathAo, gItA, yoga, bhaktimArga vidyAzAkhAnA snAtaka. gujarAtI bhASAno joDaNI-viSayaka mahAnibaMdha vageremAM pragaTelA AryasaMskAronA paripakva ane parama madhura phaLa rUpe lakhI ema. phila.thayA, zaikSaNika upAdhi meLavI vidyApIThamAM adhyApaka kavi kAlidAsa thayA ane teNe pote potAnI kRtiothI bhAratIya thayA ne pAMca sAla amerikAmAM bhaNI AvI inDiyana oilanA cIpha saMskRtine adbhuta suMdara arpaNa karyuM che." (bhAratIya saMskAro ane tenuM proDakzana menejara thayA. (vaya-66). trIjA mahAnubhAva te zrI gujarAtamAM avataraNa (pR. 177) lekhaka: zrI durgAzaMkara ke. zAstrI). vinubhAI paTela. paMdara rUpiyAmAM benkanI nokarI karatAM karatAM bI.koma. prajAnuM raMjana karanAra Adarza rAjA ane ekapatnIvratanA Adarza prasanna thaI amerikA gayA. tyAMnI ema.bI.e.nI upAdhi prApta karI, dAmpatyanuM citra AlekhanAra 'uttararAmacarita'no kartA bhavabhUti paNa. muMbaImAM maphatalAla grupamAM menejara thayA ne hAla potAnI "simAlI kAlidAsane pagale cAle che. mahAbhArata ane rAmAyaNa jevAM kemikalsa'mAM karoDonuM Tarna ovara kare che. madhya gujarAta vepArI maMDaLanA mahAkAvyomAM samagra bhArata varSanA hRdayano dhabakAra saMbhaLAya che. pramukhapade rahI emaNe suMdara kAmagIrI bajAvI. (vaya-66). A traNeya upaniSadonA ArSadAoe upasAvelI bahumanI vibhAvanA e mahAnubhAvo sAthe kalAko sudhI vAto karatAM eka vAta UDIne AMkhe AryAvratanI viziSTa ne AgavI AdhyAtmika saMpadA che. vaLagI te e ke vArtAlApanI vacce vacce teo prasaMgane anurUpa saMskRta gAMdhIjIe kahyuM. tema saMskata e to "dharmanI vANI che' ne dareka zloko ke sabhASitono samucita viniyoga karatA hatA. traNeyanA hindu bALake e "mAtRbhASA" zIkhavI ja joie. vyavasAya bhinnabhinna, vyutpatti paNa vividha prakAranI ane chatAMye 1 eka rIte joIe to ApaNo dunyavI vyavahAra calAvavAmAM A saMskRtano saMskAra-prabhAva jhIlavAmAM sarakhApaNuM. itihAsanA prophesara che dharmanI vANIno ochAmAM ocho, balka nahivatu upayoga thato hoya zrI kezavalAla hiMmatalAla kAmadAra saMskRtanA sArA skolara hatA. pra. khe che ane chatAMye ApaNA AMtarajIvana upara eno adabhuta prabhAva che. . DaoN. Ara. DI. desAI rasAyaNazAstranA niSNAta hatA paNa 'abhijJAna vedakAlIna AcArya potAnA aMtevAsIne anuzAsana karatAM kahe che : zAkuMtala' ane "uttararAmacarita' upara kalAko sudhI vidvatApUrNa "mAtRdevo bhava ! pitRdevo bhava ! AcArya devo bhava! atithi devo vyAkhyAno ApatA. pri. DaoN. ke. jI. nAyaka to saMskRtanA adhyApakone bhava! satyam vada!priyam vada svAdhyAyamAM pramAda na karIza. kuzalamAM paNa UMcAnIcA karatA. kAmadAra sAheba ne pri. ke. jI. nAyaka sAheba, to mArA prinsipAla hatA. eTale varSonA aMgata anubhava uparathI A pramAda na karIza. pramAda eTale ja mRtyu. dharmanuM AcaraNa karaje' vagere vagere...hajAro varSathI AryAvartane gRhe gRhe guMjato A saMskAra maMtra 3 ) lakhI rahyo chuM. A sarvenI AvI vyutpatti ane sajanatAno vicAra he che jenuM mAdhyama devabhASA saMskRta che. veda pachI mahAbhArata aMtargata karatAM mane pU. bApunI vAta yAda AvI. "satyanA prayogo'mAM teo gItAjInI vAta karIe to keTalA badhA zlokonuM tattvajJAna ApaNA lakhe cheH "saMskRte mane bhUmiti karatAM vadhAre muzkelI paDI. bhUmitimAM lohImAM ekarasa banI gayuM che! gokhavAnuM to kaMI ja na maLe, tyAre saMskRtamAM to mArI daSTie badhuM gokhavAnuM ja rahyuM...saMskRta zikSaka baha sakhata hatA. vidyArthIone ghaNaM namUnA tarIke keTalAka zloka joie to :zIkhavavAno lobha rAkhatA hatA...vidyArthIo mAMhe mAMhe vAto kare ke yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati bhArata! phArasI to bahu saheluM che. phArasI-zikSaka bahu bhalA che...AthI huM abhyatyAnamadharmasya tadA tmAnaM sRjAmyaham II lobhAyo ane phArasInA vargamAM jaI beTho. saMskRtanA zikSakane bahu duHkha karmayevAdhikAraste mA phaleSu kadAcanA thayuM. temaNe mane bolAvyo. 'tuM kono dIkaro che e to samaja, tArA mA karmaphalahetubhUrmA te saMgovakarmaNi dharmanI bhASA tuM nahIM zIkhe? tane je muzkelI hoya te mane batAva. huM sarvadharmAnjarityajya mAmekaM zaraNaM vrajA. to badhA vidyArthIone sarasa saMskRta zIkhavavA icchuM chuM. AgaLa jatAM ahaM tvAM sarvapApebhyo mokSayiSyAmi mA zucaH | to emAM rasanA ghUMTaDA pIvAnA che. tAre ema hAravuM na joIe. tuM pharI yA nizA sarvabhUtAnAM tasyAM jAgarti saMyamI mArA vargamAM besa ! huM zaramAyo. zikSakanA premanI avagaNanA na karI yasyAM jAgRti bhUtAni sA nizA pa25to mune ! ' zakyo. Aje mAro AtmA kuNAzaMkara mAstarano upakAra mAne che, kemake yatra yogezvaraH kRSNo yatra pArtho dhanurdharaH jeTalu saMskRta huM te veLA zIkhyo teTaluM paNa na zIkhyo hota to Aje tatra zrI vijayo bhUtirduvA nItimatirmama | mArAthI, saMskRta zAstramAM rasa laI zakuM chuM, te na lai zakata. mane to gItAnA "vAMsAri jINani' zlokanI to sarvakAlIna ne e pazcAttApa thAya che ke huM saMskRta vadhAre na zIkhI zakyo, kemake, sarvajanIna apIla che. ane pU. bApunI Azramika prArthanAone pratApe pAchaLathI huM samajyo ke koIpaNa hiMdu bALake saMskRtanA sarasa abhyAsa gItAnA bIjA adhyAyamAM sthitaprajJasya ma bhASA samAdhisthasya kezava vinA na ja rahevuM joie.'....to, e jamAnAno Avo che saMskRtano thI "eSAbAbIsthitiH pArtha nanAM prApta vimulati' sudhInA zlokonuM saMskAra-prabhAva! vikaseluM paThana-pArAyaNa devabhASAnA prabhAvanuM ghotaka che...ane
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddhajIvana adyatanamAM adyatana mAnasazAstra, gUDhamAM gUDha yogazAstra, gahanamAM gahana jIvanazAstra ane tattvajJAna UMcAmAM UMcI kavitAnI dRSTie A zlokonuM mahattva 2ja mAtra kama nathI H dhyAyato viSayAnvaMsaH saMgastekhUpajAyate| saMgAtsaMjAyate kAmaH kAmAkrodhobhijAyate krodhAdbhavati saMmohaH saMmohAsmRtivibhramaH| smRtibhraMzAt buddhinAzo buddhinAzAtmaNazyati / / ane rAjavI kavi bhatRhiranAM traNa zatako ('zRMgAra-zataka' 'nItizataka', 'vairAgyazataka')nA saMskAronI to vAta ja zI karavI ? sAmAjika ne sAMskRtika jIvananAM vinaya, viveka, ziSTAcAra ane zuddha vyavahArane poSavAmAM ne vyaktigata temaja sAmUhika jIvananA utthAnamAM saMskRta sAhityanAM e aNamUla subhASitoe adbhuta phALo Apyo che. ane saMskRta subhASitonI saMkhyA seMkaDonI nahIM paNa hajAronI che. zIlanuM gaurava karatAM subhASitakAra kahe che H- 'videzeSu dhanaMvidyA, vyasaneSu dhanaM matiH / paraloke dhanaM dharmaH zIlaM sarvatra vai dhanam / AryonA jIvananA cAra Azrama ne e cAra Azrama daramiyAna sAdhavAnA puruSArthanI vAta karatAM kavi lAghavathI kahe che : prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjita dhanam / tRtIye nArjita puNya, caturthe kiM kariSyati ? // dharmano sAra ati saMkSepamAM A rIte Ape che H zruyatAM dharmasarvasva yadukta zAstrakoTibhiH / paropakArAya puNyAya, pApAya parapIDanam // 'hemleTa menTAliTI'vALA 'To be or not to be' vALAonI manodazA A rIte Alekhe che. yo dhruvANa parityajya achuvANi niSevate / dhruvANi tasya nazyanti adhruvaM naSTameva ca // manasAvAcAkarmaNA saMvAdanI vAta karatAM lakhe che : yathA citta tathA vAcA yathA vAcA tathA kriyA cittevAci kriyAmAMca sAdhUnAmekarUpatA // kSaNa kSaNa ne kaNa kaNanI jAgRtipUrvaka kALajI lenAra vidyA ne dhananI zikhavavAmAM paNa saraLatA rahe che. - prApti karI zake e mATenuM subhASita dll. 19-10-69 paropakArAya satAM vibhUtayaH / saMpatti ane vipattimAM...sukhamAM ane duHkhamAM lokottara puruSona jIvana vyavahAramAM ekarUpatA jovA maLe che. enA daSTAMta rUpe sUryanA udaya ane astane kAvyabaddha karatAM kahe che H udaye savitA rakto raktazrAstamane tathA / saMpattau ca vipattau ca mahatAmekarUpatA // dunyavI rAgadveSathI sarvathA mukta thayeluM Arya-hRdaya sakala vizvanA kalyANanI kevI kAmanA kare che ne zubhecchAo pAThave che H'sarvetra sukhinaH santu sarve santu nirAmayA H / sarve bhadrANi pazyantu mA kazcid du:khamApnayAt // saMskRta sAhityamAM, mAnava jIvanane unnata karatAM AvAM to aneka subhASito che. pazcimanA sAhityanI ApaNA jIvana upara game teTalI prabaLa asara thai hoya to paNa ApaNAM rasavRtti, kalpanAzakti, abhiruci ane ciMtanadhArA para saMskRta-sAhitya-paraMparAnI sUkSma asara che ja. lagabhaga.be hajAra varSa pUrve, 'abhijJAna zAkuntala'mAM kavi kulaguru kAlidAse emanA e nATakanA caturtha aMkamAM nirUpeluM kanyA vidAyanuM karuNa-ramya Alekhana Aje paNa eTaluM ja pratyakSa ne jIvanta che. lagabhaga aDhI hajAra varSa pUrve prabodhelo bhagavAna mahAvIrano ahiMsAno saMdeza AjanA yuddhagrasta ane saMgharSa-trasta vizvane mATe eTalo ja prastuta che; balke vadhu anivArya ane sArthaka che. pU. vinobAe gAMdhIjIne 'gujarAtanI saMskRtirUpI AMbAnA phaLa' tarIke gaNAvela che, tenI pAchaLanuM tarkazAstra, ahIMnI AmajanatAe apanAvelI sArvatrika ahiMsAmAM garbhita che...ane gujarAtanI vizeSatA e che ke ahIMno sAmAnya janasamudAya paNa saikAothI zAkAhArI che. bApune mIThA upAlaMbha rUpe kaheluM...paNa saMskRta bhASA-girvAMgirA'tArA dharmanI bhASA tuM nahIM zIkhe ? ema kRSNAzaMkara mAstare pU. dharmanI bhASA to che ja. paNa e uparAMta paNa e nATaka, chaMdarasaalaMkArazAstra kAvya, kathA, jyotiSa, Ayurveda vagerenI bhASA paNa che. enA jevI paryAyapradhAna bhASAo vizvamAM khUba ochI haze. enuM zabdabhaMDoLa paNa ati samRddha che. sUkSmAtisUkSma arthanI A abhivyakti mATe saMskRta bhASA mAtabara che. saMskRta bhASAno sAro pAyo hoya to gujarAtI, hiMdI, marAThI, baMgALI vagere bhiMganI bhASAo sUto yA sutaputro vA yo vA kovA bhavAmyama / daivAyatta kule janma madAyAM tu pauruSam // sakala vizvanAM prajA-paMkhIone kAje 'vizvanIDa'nI kalpanA karanAra vedanA RSinI vicArasaraNI A rIte rajU thai che HayaM nijaH 5ro ve ti gaNanA laghucetasAm| udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam // apriya paNa pathya satya bolanAra ne sAMbhaLanAranI durlabhatAnI vAta karatAM kahe che H kSaNazaH kaNazacaiva vidyAma ca sAdhayeta / zrI govardhanarAma tripAThI, zrI maNilAla dvivedI, zrI AnaMdazaMkara dhruva, zrI kezavalAla ha. dhruva, zrI narasiMharAva dIveTiyA, zrI baLavaMtarAya ThAkora, zrI nhAnAlAla kavi, zrI maNizaMkara bhaTTa (kAnna), zrI akSaNasya kruto vidyA akaNasya kuto dhanam // ucca jIvana prApta karI zakAya e mATe- daivabaLe halakA kuLamAM janma bhale thAya paNa nijI puruSArtha dvArA ramaNabhAi nIlakaMTha, zrI kAkAsAheba kAlelakara, zrI rasikalAla cho. parIkha, zrI rAmanArAyaNabhAI pAThaka, zrI mazarUvALA, zrI viSNuprasAda trivedI, zrI DolararAya mAMkaDa, zrI rAmaprasAda bakSI, zrI gaurIprasAda jhAlA, zrI anaMtarAya rAvaLa, zrI umAzaMkara joSI, 'suMdaram' vagere paMDitayuga temaja gAMdhIyuganA saMskAra svAmIono vicAra karIe chIe tyAre e sarvanI saMskRta-prIti-vyutpatti sajjatAno sAco khyAla Ave che ane enI tulanAe atyAranI peDhInI saMskRtanI upekSAthI UMDuM duHkha thAya che. vila pUrAMe saMskRti ane saMskArano bheda darzAvatAM lakhyuM cheH 'Civilization is social order promoting cultural 'sulabhAH puruSA rAjansatataM priyavAdinaH / apriyasya ca pathyasya vaktA zrotA ca durlabhaH // nadIo potAnuM pANI pItI nathI, vRkSo potAnAM phaLa khAtAM nathI, vAdaLo dhAnya vagere pAka khAtAM nathI. AvA prakRtinAM sarala daSTAMto ApI, arthAtaranyAsI satya rajU karatAM kavi kahe che : creation....Culture suggests Agriculture but civilization suggests City.' Ama koipaNa prajAnI saMskRtinA vikAsamAM vyaktigata saMskAra ja prANabhUta hoya che ane bhAratIya prajAnA saMskAranuM ghaDatara saMskRta bhASA dvArA upaniSadakALathI te adyatanakALa sudhI thatuM rahyuM che e eka sukhada sAMskRtika ghaTanA che. mama mAlika zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka 3 zrI cImanalAla je. zAha - prakAzana sthaLa: 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004, phona: 3820296, mudraNasthAna rilAyansa kriseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008, lesaraTAipaseTiMga : mudrAMkana, muMbaI-400 092,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 varSa : (50) + 8 9 aMka : 11 7 tA. 16-11-977 zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che prabuddha jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa taMtrI : ramaNalAla cI. zAha bahusuraMgA vasuMdharA kahevata to che 'bahuratnA vasuMdharA', paraMtu chellAM keTalAMka varSathI mAnavajAte vasuMdharAnI je dazA karI che te jotAM 'bahusuraMgA vasuMdharA' kahevAno vakhata paNa kyAranoya AvI gayo che. 'bahuratnA vasuMdharA' kahevata sthUla ane sUkSma ema baMne arthamAM ghaTAvAya che. A pRthvImAM, dharatI mAtAnA peTALamAM eTalAM badhAM ratno che ke eno kyAreya pAra pAmI na zakAya. eka juo ane eka bhUlo eTalAM badhAM kImatI ratno dharatI mAtA pAse che. hIrA, mANeka ane anya prakAranAM ratno khANomAMthI nIkaLatAM ja jAya che. bIjI bAju dharatI mAtA pAse manuSyarUpI ratno paNa akhUTa che. samaye samaye mahAmAnavo A jagatamAM janma dhAraNa karatA ja rahe che. eno kyAreya aMta nahi Ave. taduparAMta tattvarUpI ke guNarUpI ratnothI paNa A vizva eTaluM ja sabhara che. Ama, bahuratnA vasuMdharA kahevata vivida daSTie yathArtha ja che. 'bahusuraMgA vasuMdharA' eTale vividha manohara raMgo dharAvatI, prakRtinAM vividha rUpo khIlavatI vasuMdharA evo eka artha atyaMta priya lAge evo che, paraMtu suraMga eTale visphoTaka dravya dharAvatI dAbaDI-Minesevo artha karIe to bahusuraMgA vasuMdharAno keTalo badho kadarUpo artha thAya che ! ratnothI zobhatI dharatI mAtA vartamAna samayamAM suraMgothI AvI kadarUpI banI che. manuSya ene vadhu ane vadhu kadarUpI banAvato jAya che. kSamA e dharatI mAtAno guNa che eTale e mAnavajAtanAM AvAM apakRtyo sahana karI le che, paNa ethI aMte to mAnavajAtanuM ja ahita thAya che. bahusuraMgA vasuMdharA eTale aneka suraMgo-Mines dharAvatI vasuMdharA. suraMga eTale ke Land Minesno upayoga to eka saikAthI paNa pahelAM cAlu thayelo che. paththaro phoDavA, bugadAo banAvavA, rastAo sIdhA karavA suraMgono upayoga thAya che. eka suraMga keTalA badhA mANasonuM, keTalA badhA divasanuM kAma thoDI minaTomAM ja karI Ape che ! visphoTaka dravyo to TheTha prAcIna kALathI jANItAM che, potAnI sakhata majUrI bacAvavA mATe manuSya teno upayoga karato Avyo che. mAnavanI sukhAkArI mATe, manuSyakalyANa mATe suraMgono upayoga thAya enI sAme vAMdho na hoi zake, paraMtu e ja suraMga manuSyanA nAza mATe vaparAya tyAre eno virodha karavo paDe. Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH/MBI-South /54/97 yuddhanA vakhate potAnI sarahado surakSita rAkhavA mATe sarahado pAsenA vistAromAM ane mukAbalo thavAnI saMbhavita jagyAoe kAMTALI vADa ane suraMgo sthApavAmAM Ave che. kyAreka to ilekTrika karaMTavALI kAMTALI vADa hoya che. bIjA vizvayuddha vakhate jarmanI, phrAnsa vagere dezoe evI lAMbI vADo karI hatI, jyAM yuddha ke AMtaravigraha jevI sthiti hoya tyAM potAnA AMgaNAmAM duzmano Ave nahi e mATe ) vArSika lavAjama rU. 80 suraMgo bichAvavAmAM Ave che. duniyAmAM rASTro vacce sarahadonA jhaghaDA ane rAjyasattA para ArUDha thavA mATe AMtaravigraha - Civil War jevI ghaTanAo chellAM thoDA dAyakAomAM ghaNI vadhI gaI che ane ethI suraMgono upayoga paNa vadhato cAlyo che. atyAre 60 karatAM vadhAre dezomAM suraMgo patharAyelI che. A dezo mukhyatve AphrikA, eziyA ane madhya pUrvamAM AvelA che. amerikA, keneDA, osTreliyA, nyujhIlenDa, jApAna tathA phrAnsa, jarmanI vagere yuropanA ghaNA dezone suraMgono prazna satAvato nathI. suraMgono sauthI vadhu gaMbhIra prazna bosniyA, irAna, irAka, aMgolA, aphaghAnistAna, ijipta, kamboDiyA, zrIlaMkA ityAdi dezomAM che. A uparAMta leTina amerikAmAM meksiko, peru, ikaveDora, gAuTemAlA, kolaMbiyA vagere dezomAM suraMgo ghaNI bichAvelI che. AphrikAmAM aMgolA-uparAMta ravAnDA, ithiyopiyA, libiyA, yugAnDA, somAliyA, jhimbAbve, mojhAmbika, namibiyA, sudAna vagere ghaNAM dezomAM, madhya pUrvamAM jyorjiyA, ArmeniyA, AjharabainIna, irAna, irAka, ijharAyela, jorDana, siriyA, lebanona, libiyA, turkastAna vagere dezomAM tathA pUrvamAM pAkistAna, bhArata (kAzmIra, AsAma vagere sarahadomAM) zrIlaMkA, viyeTanAma, philipAinsa, thAilenDa, kamboDiyA, dakSiNa koriyA vagere dezomAM vigrahanI sarahado paranA vistAromAM suraMgo bichAvavAmAM AvelI che. A yAdImAM haju bIjA paMdaravIsa dezonAM nAma umerI zakAya. eka aMdAja pramANe duniyAnA badhA dezomAM maLIne hAla agiyAra karoDa karatAM vadhu suraMgo patharAyelI che. gharatI mAtAnA zarIramAM agiyAra karoDa jeTalAM kAcAM gumaDAM che ema kahI zakAya. e kyAre pAkaze ane kyAre phATaze e kahI zakAya nahi. A agiyAra karoDa suraMgathI vAtano aMta nathI Avyo. dara varSe hajAro navI suraMgo daTAtI ja jAya che. dharatI mAtAnuM zarIra uttarottara vadhu ane vadhu varavuM thatuM jAya che. suraMgo uparAMta bIjA bhUgarbha ghaDAkAonI vAta to judI ja che. suraMganI bhayAnakatAvALo eka mukhya deza te aphaghAnistAna che. chelAM lagabhaga be dAyakAthI tyAM AMtaravigraha jevI sthiti cAlyA kare che, ethI baMne pakSo potAnA pradezanA rakSaNa mATe potAnI sarahado para suraMgo Aja divasa sudhI bichAvatA rahyA che. eka aMdAja pramANe aphaghAnistAnamAM atyAra sudhImAM eka karoDa karatAM vadhAre suraMgo jamInamAM dATavAmAM AvI che. suraMgo dATanArane paNa yAda nathI rahetuM ke kyAM suraMgo dATI che. suraMgo dATavAnuM kAma gupta rAkhavAnuM hoya che, eTale potAnA pakSanA keTalAka sainiko sivAya bIjAne enI khabara na paDavA devAya. sAmAnya nAgariko bicArAone to enI kazI ja khabara v< _ +1877 @
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana 2 na hoya, teo e vistAramAM khetI ke kAmadhaMdhA mATe jAya tyAre acAnaka suraMga phUTe ane teo ghAyala thAya ke mRtyu pAme. bosniyAmAM paNa keTalAya vakhatathI je vigrahabharI sthiti che ene lIdhe tyAM Thera Thera suraMgo bichAvavAmAM AvI che. eka aMdAja pramANe ekalA bosniyAmAM atyAra sudhImAM cAlIsa lAkha suraMgo dATavAmAM AvI che. aMgolAmAM to doDha karoDa jeTalI suraMgo che. dezanI vasati che enA karatAM suraMgonI saMkhyA vadhAre che. evI ja rIte kamboDiyA ane dakSiNa koriyAmAM paNa pAra vagaranI suraMgo che. zrIlaMkAmAM jAphanA vistAra paNa suraMgothI dharabAyelo che. irAkanI sarahado para, cAre bAju suraMgo ja suraMgo che, ijipta, ijharAyela vagere madhyapUrvanA duzmanAvaTabharyA dezonI sarahado para bharacaka suraMgo che. leTina amerikAmAM peru ane ikveDora vaccenI sarahada para ghaNI suraMgo che, taduparAMta kephI dravyo ane mAdaka davAono gerakAyade vepAra karanArA zrImaMtoe potapotAnA vistAronI AsapAsa suraMgo pAtharelI che. bhAratamAM karNATakanA jaMgalamAM saMtAyelo caMdanacora vIrappana ATalAM varSathI polIsone suraMgo vaDe haMphAvI rahyo che. suraMgo vividha prakAranI zaktivALI nAnI moTI hoya che. suraMga jamInamAM khADo khodI dATavAmAM Ave che. tenA uparanI mATI sarakhI karI devAmAM Ave che ke jethI khabara na paDe ke tyAM suraMga dATelI che, enA uparathI koi cAle to enA paganA vajanathI dATelI suraMganI spriMga dabAya, vAyara bhegA thAya ane ethI tarata enI cAMpa chUTe ane bArudamAM jorathI moTA dhaDAkA sAthe visphoTa thAya. enA aNIdAra TukaDA cAre bAju UDe. suraMga para paga paDatAM ja mANasa tatkSaNa mRtyu pAme athavA gaMbhIra rIte ghAyala thAya. hAthapaga tUTI jAya. A suraMgo nAnI hoya che. enA para mANasa cAle ke tarata te phUTe. ene Anti Personal Mine kahevAmAM Ave che. ApaNe ene mANasa-mAra' suraMga kahI zakIe. enAthI bhAre prakA2nI suraMgo jamInamAM evI rIte dATavAmAM Ave che ke jethI mANasa e jamIna para cAle to phrUTe nahi. mANasanuM vajana e jhIlI zake. paraMtu jIpa ke moTaragADI ke Tenka pasAra thAya to enA vajanathI e tatkSaNa phUTe ane vAhanano kaccaraghANa thai jAya, ene Anti Tank Mines (beMka vinAzaka suraMga) kahevAmAM Ave che. alabatta, cAlu suraMgo para vAhano cAle to to visphoTa thAya ja, paNa Tenkane bhAre nukasAna na thAya. cAlu suraMgo jyAM dATavAmAM AvI hoya ane enI khabara hoya to tyAM sAva haLavA pagale cAlavAthI suraMga phUTatI nathI. evI rIte cAlavAnI sainikone tAlIma ApavAmAM Ave che. (A lakhanAre paNa 1950mAM belagAmanA lazkarI mathakamAM lazkarI tAlIma lIdhI hatI tyAre evI rIte cAlavAnI tAlIma paNa lIdhI hatI.) chellAM keTalAMka varSothI to vimAna dvArA suraMgo pAtharavAnI ghaTanAo paNa banavA lAgI che. jamInamAM khADo khodI hajAro suraMgo dATavA jeTalo samaya jyAre na rahe ane acAnaka suraMgo pAtharavAno vakhata Ave tyAre mATInA ja raMga jevI, paDI hoya to nAnA patharA jevI lAge evI hajAro suraMgo vimAna ke helikopTaramAMthI nAkhatA jaine aDadhA kalAkamAM kAma patAvI dai zakAya che. alabatta, AvI suraMgo parakhAi jAya che ane duzmana AvatAM aTake che. tyAre duzmanonI khuvArI ochI thAya che, paNa tAtkAlika bhaya TaLI jAya che . suraMgo jyAM lokonI avarajavara na hoya tyAM koi na dekhe evI gupta rIte dATavAmAM Ave che. dATyA pachI enA paranI mATI sarakhI karI levAmAM Ave che athavA tyAM ghAsapAMdaDAM nAkhavAmAM Ave che ke jethI koine vahema na Ave. dekhItuM ja che ke DAmaravALA ane avarajavaravALA zaherI rastAomAM suraMgo dATavAnuM saheluM nathI ane enuM prayojana paNa nathI. zaherothI dUra, grAma vistAronA pAdaranA mATIvALA bhAgomAM, vizeSataH vigrahakArI pakSo vaccenI potapotAnI sarahadomAM duzmana ghUsI na Ave e mATe suraMgo goThavAya che. e mATe ghaNI vAra kheDUtonA khetarono paNa upayoga thAya che.khullA ilAkAmAM duzmanone AvatA tA. 16-11-97 aTakAvavA suraMgo goThavAya che. duzmananA pradeza para AkramaNa karavA dhasI jatA seMkaDo sainiko, acAnaka suraMgavALA vistAramAM ghUsI javAthI mRtyu pAme che, ghAyala thAya che. nAsabhAga cAle che ane AkramaNa karavAne badale parAjita thavAya che. paraMtu yuddha pUruM thayA pachI evA vistAranA kheDUto potAnA khetaromAM jatAM Dare che. vaTemArguonI avarajavara baMdha thaI jAya che. suraMgono bhoga sainiko to thAya ja che, paraMtu tyArapachI nAgariko, khAsa karIne gAmaDAMonA loko, vizeSataH kheDUto eno bhoga bane che. khetI na thai zakavAne lIdhe teonI AjIvikA jhUMTavAi jAya che. garIbI vadhe che ane dezanuM utpAdana ghaTe che. kaMboDiyA cokhA ugADanAro deza che. kaMboDiyAmAM cokhA eTalA badhA thatA ke bIjA dezamAM paNa vecAvA jatA. chellAM keTalAMka varSothI kaMboDiyAne dara varSe hajAro Tana cokhAnI AyAta karavI paDe che, kAraNa ke kaMboDiyAnA keTalAMye khetaro suraMgothI khIcokhIca che. yuddhamAM vaparAtI suraMgothI sAmAnya nAgariko to A sadInA AraMbhathI mRtyu pAmatA AvyA che. bIjA vizvayuddha pachI amerikAe ane soviyeTa yuniyane potAnuM varcasva jamAvavA mATe karAvelAM koriyA ane viyeTanAmanA yuddhamAM lAkho mANaso suraMgothI mRtyu pAmyA hatA. evI rIte anya dezomAM paNa ghaNAM mANaso mRtyu pAmyA che. evA loko mukhyatve gAmaDAMonA sAdhAraNa sthitinA mANaso hatA. paraMtu jyArathI bosniyAmAM suraMgo phUTavAne kAraNe NATOnA sainiko mRtyu pAmyA, yuropa-amerikAnA, UMco hoddo dharAvanArA, nirIkSaka ke zAntidUtanuM kAma karanArA keTalAka mANaso mRtyu pAmyA ane AjIvana apaMga thai gayA tyArathI A prazna pAzcAtya jagatamAM ghaNo gaMbhIra banI gayo che. lokamata ghaNojAgRta thayo che. prinsesa DAyenAe bosniyAmAM suraMgothI ghAyala thayelAne sevA ApavAnuM ane lokamata jAgRta karavAnuM abhiyAna cAlu karyuM hatuM. ethI paNa suraMga virodhI janamata vadhu pracalita banyo che. moDe moDe paNa pAzcAtya rAjakIya netAo ane samAjaciMtakomAM A jAgRti AvI che ane yunAiTeDa nezansa dvArA paNa keTalAMka vakhatathI tenI gaMbhIra vicAraNA thavA lAgI che. zubha dizAnuM A eka stutya pagaluM che. suraMga dATavI sahelI che, paraMtu daTAyelI suraMga kADhIne nakAmI banAvI devAnuM eTaluM saheluM nathI. vastutaH game te sainika ke (sAmAnya nAgarika paNa) khADo khodIne suraMga dATI zake che. paraMtu badhA ja sainiko suraMga kADhI zake nahi, kAraNa ke kADhatAM kADhatAM suraMga phUTavAnAM jokhamo ghaNAM che. jamInamAM suraMga kyAM che e pahelAM zodhavuM ja paDe che. je vistAramAM suraMga hoya te vistAramAM vajana na paDe evA khAsa banAvaTanA pocA buTa paherIne cAlavAnuM hoya che. suraMga zodhavA mATenA lAMbA dAMDAvALAM ojAra (Mine Detector) vaDe haLave haLave jamIna tapAsatA javuM paDe che. ema chatAM acAnaka koi suraMga phUTe to potAne ijA na thAya te mATe moDhe mAthe tathA AkhA zarIre khAsa banAvelo surakSita veza paheravo paDe che. ATalI sAvadhAnI rAkhavA chatAM suraMgazodhako ghaNIvAra ghAyala thayAnA banAvo bane che. suraMgazodhaka TukaDIne-Mine Detecting Squadne khAsa tAlIma ApavAmAM Ave che. eka suraMganI kiMmata pacIsa-pacAsathI so-baso rUpiyA jeTalI thatI haze, paraMtu eka daTAyelI suraMgane bahAra kADhIne nakAmI banAvI devA mATe sa2kA2ne sarerAza saheje hajAra rUpiyA karatAM vadhu kharca Ave che. kayA dezane A kAma paravaDe ? e koNa karAve ? kyAre karAve ? jo vigraha cAlu ja hoya to kaDhAvavAno artha zo ? AvA AvA ghaNA prazno A viSayamAM saMkaLAyelA che. suraMgo kADhI, rastAo, jamIno sApha karavAnuM kAma ghaNA dezomAM vakhatovakhata cAlatuM ja rahyuM che, paraMtu eka ahevAla pramANe duniyAmAM sarerAza rIte eka suraMga ochI thAya che to bIjI bAju te ja varSamAM vIsa navI suraMgo nAkhavAmAM Ave che. Ama suraMgonuM pramANa uttarottara vadhatuM cAlyuM che. 1994nA varSanA aMdAja pramANe duniyAnA judA judA dezomAM maLIne eka lAkha jeTalI suraMgo khodI kADhavAmAM AvI hatI, to bIjI
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 bAju duniyAmAM badhe maLIne Azare vIsa lAkha jeTalI navI suraMgo bichAvavAmAM AvI hatI. prabuddhajIvana suraMgo goThavavAthI dareka vakhate duzmananA sainiko ja mare che evuM nathI. yuddhanA divasomAM keTalIye vAra potAnI suraMgonA pote ja bhoga banyA hoya evA dAkhalA paNa bane che. suraMga goThavanAre thoDoka rasto potAne mATe sApha rAkhavo ja paDe che ke jethI potAnI avarajavara mATe, aNIne prasaMge bhAgavA mATe kAma lAge, paraMtu suraMgo goThavyA pachI jo eno nakazo barAbara potAnI pAse na rAkhyo hoya, emAM bhUlacUka thai hoya to garabaDa thai jAya che. keTalIka vAra to yuddhamAM AgaLa vadhyA pachI jyAre acAnaka pIchehaTha karavAno prasaMga Ave che tyAre potAnA ja suraMgavALA vistAramAMthI bhAgavA jatAM sainikoe jAna gumAvyA hoya evA banAvo bane che. duniyAno koi deza evo nahi hoya ke jenI pAse suraMga nahi hoya. jyAM jyAM lazkara che tyAM tyAM enA koThAramAM ene suraMgo rAkhavI ja paDe. vaLI bhekhaDo toDavI, bagadA banAvavA, tUTelI imAratano kATamALa khaseDavA suraMgono vyAvasAyika upayoga paNa thato hovAthI dareka deza pAse suraMgo che. paraMtu jeTalA suraMga vAparanArA dezo che teTalA tenuM utpAdana karanArA nathI. gAmaThI suraMgo to game tyAM banAvI zakAya, paraMtu kAragata nIvaDe evI zaktizALI suraMgonuM moTuM utpAdana karanArA dezo ghaNA ochA che . emAM amerikA, raziyA, briTana, phrAnsa, jarmanI, iTalI, cIna, ijharAyela jevA pragatizIla dezo bahu ja moTA pAyA para utpAdana karI AkhI duniyAne te vece che. moTA dezo jevA ke amerikA, cIna ane raziyAnA lazkarI bhaMDAromAM karoDo suraMgo che. eTalI suraMgo rAkhavI temane mATe anivArya che. vartamAna vaijJAnika pragatine kAraNe suraMgone sAdhana vaDe zodhavAnuM azakya nathI. raDAra, mAikroveva, lesara vagere dvArA suraMgo kyAM che te zodhI zakAya che. paraMtu jamInamAM eka eka phUTe tapAsa karavAnuM kAma kharcALa, zrama bhareluM ane samaya khAi janAruM che. vaLI e kAma zAMtinA vakhatamAM ja thai zake, yuddha cAlatuM hoya tyAre nahi, paraMtu suraMga zodhyA pachI ene kADhavAnuM kAma ghaNuM jokhamabhareluM che. suraMgane jamInamAM nirarthaka banAvI nAkhe evAM sAdhano paNa amalamAM nahi Ave ema nathI, paNa suraMga nirarthaka thai gai che ke haju jIvaMta rahI gai che evI zaMkA to thavAnI ja. ane mANasone mAthe bhaya toLAto rahevAno. ja ke be keTalAka vaijJAniko ane rAjanetAoe evuM sUcana karyuM che kArakhAnAMvALAoe evI suraMgo banAvavI joie ke je mahinA ke mahinA pachI enI meLe ja nAkAmiyAba banI jAya. suraMga phoDavA mATe jema emAM Timer mUkavAmAM Ave che tema ene nakAmI banAvI devA mATe paNa Timer mUkavAmAM Ave. ema karavuM agharuM nathI. paNa ema karavAmAM kArakhAnAvALA utpAdakone keTalo rasa paDe ane evI suraMgo kharIdavAnuM keTalA pasaMda kare ane evI suraMgo jyAM dATavAmAM AvI hoya tyAM enI tArIkho yAda koNa rAkhe ane loko kyAM sudhI vahemamAM rahyA kare evA ghaNAM prazno upasthita thAya che. eTale A sUcanane jeTalo AvakAra maLavo joie teTalo maLyo nathI. zaherI vistAronI najIka jo suraMgo hoya to te mATe polIsa taMtra khAsa tAlImabaddha mANaso pAse te khodAvIne tarata ja kaDhAvI nAkhe che, kAraNa ke emAM lokonI jAnahAninuM jokhama vadhu raheluM che. khoTI aphavA hoya to paNa e mATe polIsa taMtrane sakriya banI pagalAM levAM ja paDe che. paMjAbamAM AtaMkavAda cAlato hato tyAre te AtaMkavAdIoesuraMgo dATelI, e aMge kiMvadantio paNa pracalita banelI. jelamAM gayelA eka AtaMkavAdInI patnIe ene patra lakhyo ke 'A varSe to tame nathI eTale ApaNA ghara pAsenuM khetara kheDyA vagaranuM rahyuM che. gharamAM paisA nathI, eTale majUro pAse paNa e kAma karAvI zakAya ema nathI.' eNe patra lakhyo pachI thoDA divase polIsanA mANaso AvyA. AkhuM khetara eka cheDAthI bIjA cheDA sudhI kheDI nAkhyuM. patnIne Azcarya thayuM. eNe patine lakhyuM, 'tame to gajabanA cho ! polIsa pAse khetara kheDAvI ApyuM.' pati jyAre jelamAMthI chUTIne ghare Avyo tyAre eNe khulAso karyo ke 'meM tane patramAM evuM lakhyuM hatuM ke tAre salAmatI mATe ciMtA karavAnI jarUra nathI. humalo karavA AvanAra jAna gumAvaze, kAraNa ke ApaNA khetaramAM mArA mitre keTalIka suraMgo dATI che.' mane khabara hatI ke mAro patra sensara thavAno che. eTale e patra tane maLyo nahi, paNa suraMgo zodhavA polIoe khetara AkhuM khodI nAkhyuM. suraMgo para pratibaMdha lAdavAnI mAgaNI mukhyatve AMtararASTrIya reDa krosa sosAyaTInI che. kAraNa ke vadhatI jatI suraMgone kAraNe duniyAmAM apaMgonI saMkhyA ghaNI vadhatI jAya che ane ethI reDa krosa sosAyaTInuM kAma paNa vadhatuM jAya che. duniyAmAM varase sarerAza dasa hajAra mANaso suraMgathI mRtyu pAme che, to dasa hajArathI vadhu mANaso apaMga bane che. eka bhAga rUpe gaNAya che ane tenA para pratibaMdha lAdavAno koi prazna Tenko vagere vAhano mATe yuddhakALamAM vaparAtI suraMgo to yuddhanA ja che ja nahi, paNa mANasamAra suraMgomAM to yuddhanA sainiko jeTalA mAryA jAya che tethI vadhu sAmAnya nAgariko, grAmajano, kheDUto vagere hoya che. ramata ramatAM, doDAdADI karatAM nAnAM nirdoSa bALako paNa moTI saMkhyAmAM teno bhoga bane che. AthI ja mANasamAra suraMganA upayoga para AMtararASTrIya stare kAyadesara pratibaMdha mUkavo joie ema ghaNAM rASTrone lAge che. 1930mAM rAsAyaNika zastro para pratibaMdha mUkavAmAM Avyo ane te aMge sarva sattAo saMmata thaI hatI ane tethI e AMtararASTrIya kAyadAnuM Aja lagabhaga sAta dAyakAthI custapaNe pAlana thatuM AvyuM che. paraMtu suraMga para pratibaMdha lAdavAnuM ane tema karyA pachI teno amala ka2vAnuM eTaluM sa2La thaze ke kema te moTo prazna che. duniyAmAM zaktizALI suraMgo banAvavAvALA dezonI saMkhyA pAMtrIsathI paNa padhAre che. amerikA, briTana, iTalI, cIna, ijharAyela, irAka, irAna vagere emAM mokhare che. suraMgonuM ATaluM badhuM utpAdana cAlyA karatuM hoya to e kyAMka ne kyAMka to vaparAvAnI ja. kArakhAnAvALAo to potAno mAla yenakena prakAre duniyAmAM game tyAM ghusADavAnA ja. suraMgo banAvavA mATe bahu moTI TekanikanI ke jabarajasta moTA plAnTanI jarUra nathI. eTale utpAdana para pratibaMdha lAvavAnuM hAlanI duniyAmAM zakya nathI. enA upayoga para pratibaMdha mUkavAnuM vizvamata jAgrata karavAthI pharaka to jarUra paDe ja. amerikA jevA moTA paNa eTaluM saraLa nathI, kAraNa ke yuddhanuM e ojAra che. tema chatAM deze e mATe pahela karavI paDe. keTalAMka dezo suraMga vAparavA para pratibaMdha mUkavA icche che paNa potAnA dezamAM suraMgonA utpAdana upara pratibaMdha mUkavA icchatA nathI. AvI bevaDI nIti jyAM hoya tyAM badhAM rASTro ekamata kyAMthI thai zake? suraMgonA vaparAza para pratibaMdha lAdavAnI vAta to yunAiTeDa nezansamAM keTalAMye varSothI cAle che, paraMtu te aMge badhAM rASTronI sahamati meLavavAnuM saheluM nathI. Ama chatAM suraMgo vize vicAraNA pAMca sAta varSathI cAlavA lAgI che e AvakAradAyaka che. suraMgo banAvanAra mukhyatve samRddha dezo che ane suraMgono bhoga bananArA te mukhyatve pachAta dezonA gAmaDAMonA garIba loko che. suraMga zaherI lokonI samasyA nathI, paNa gAmaDAMomAM khetI karanAra, lAkaDAM vINanAra, Dhora carAvanAra, pahADomAM kAma karanAra vagere lokonI samasyA che. to paNa A pRthvI para rojeroja keTalAya nirdoSa, nAgariko mRtyu pAme che ke apaMga thai jAya che e bAbata vize samRddha dezo vicAratA thayA che e eka sArI nizAnI che. emanA hRdayamAM pragaTelI mAnavatAnI bhAvanA uttarottara vRddhi pAmatI rahe ane Azaya zubha rahyA kare to enuM kaMika pariNAma to avazya Avaze ja. bahusuraMgA banelI vasuMdharA sAcA artha suraMgI, suzobhita, suphalAm sujalAm banI rahe evI zubhakAmanA sarvatra prasarI raho ! 7 ramaNalAla cI. zAha harI le che je sAdhana dina
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-11-97. apekSAe kevaLajJAnamAM pratibiMbita thatI zakAtuM nathI, dazvara, kevaLajJAna--svarUpa ezvarya I paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu) ekAkAra : sarva zeya kevaLajJAnamAM pratibiMbita thavA chatAM kevaLajJAnI bhagavaMtanuM kevaLajJAna zeyAkAra rUpe pariNamatuM nathI paNa pote sAkAra-nirAkAra Adi pAMca bhedathI potAmAM ja rahe che. potAnA AtmasvarUpamAM ja rahe che. eka ja kevaLajJAnanI samaja avasthAmAM, eka ja rUpamAM, eka ja svabhAvamAM, eka ja AkAramAM evuM AkAra eTale AkRti (1) AkAra hoya to sAkAra (2) AkAra ne evuM sadA sarvadA ekarUpa rahe che. e apekSAe kevaLajJAna ekAkAra na hoya to nirAkAra (3) sarvarUpa hoya-sarvano AkAra le to sarvAkAra che. chadmastha jJAnInuM jJAna jema zeyamAM DUbe che ane zeya pAchaLa taNAya (4) nitya eka ja AkAra hoya to ekAkAra ane (5) koI AkAra ja che tema na thatAM kevaLI bhagavaMtanuM kevaLajJAna jJAnamAM ja lIna rahe che. na hoya-asara ja na hoya to zUnyAkAra, AkAranI apekSAe eTale ke arthAtu zeya jJAnamAM DUbe che ane jJAna AnaMdamAM DUbe che te apekSAe sAkAra, nirAkAra, sarvakAra, ekAkAra ane zUnyAkAra e pAMcane sAthe paNa kevaLajJAna ekAkAra che. ' lai je kevaLajJAnane samajIe to jJAna e kevaLajJAna che ke nahi tenuM sAkAra : nirAkAra: upara jaNAvyA mujaba kevaLajJAna eka ja sIkaraNa thai zake ane kevaLajJAnanI paripUrNatAnI sAcI samajaNa rUpamAM, eka ja AkAramAM eka kAra hovAthI paNa kevaLajJAna nirAkAra thAya. che. A jJAnamAM AkAra badalAtA nathI ane eka ja AkAra sadA rahe sAkAra kevaLajJAnamAM sarva zeya pratibiMbita thAya che. zeya tenA mATe nikAra taLI kevaLajJAna svayaM arapI amarta hovAthI potAnA joyAkAramAM jJAtA evAM kevaLajJAnInA jJAnamAM pratibibita zakAtuM nathI. dazyarUpa nathI ane anaMta zeya vacce paNa eka, eti, thAya che. A apekSAe arthAtu zAtAnA jJAnamAM pratibiMbita thatAM anokha.nirALuM rahe che. tethI paNa te nirAkAra che. nirAkAra jJAna eTale zeyanA zeyAkAranI apekSAe kevaLajJAna sAkAra che.vaLI kevaLajJAna e eka ja samaye anAdi-anaMta vizva samaganuM darzana-jJAna je kevaLajJAna vizeSa upayoga hovAnA kAraNe sAkAra che. vaLI kevaLajJAnI jyAM sudhI che. teramA ane codamAM guNasthAnake hoya che tyAM sudhI sadehe bhUmitala upara sAkAraHzUnyAkAraH sarva zeya, jJAnamAM-kevaLajJAnamAM pratibiMbita vidyamAna hoya che. e daSTie sayogI kevaLI avasthA sAkAra hovAthI , thavA chatAM te zeyanI kevaLajJAna ke kevaLajJAnI bhagavaMtanI te kevaLajJAnI bhagavaMtanA kevaLajJAnano tathAbhavyatAnusAra jana sahajAnaMdAvasthA, vItarAgatA, nirvikalpakatA, sarvajJatAne koi bAdhA samudAyane lAbha maLe che te apekSAe sAkAra che.' (asara) pahoMcatI nathI. tema pratibiMbita thatAM biSyane-zeyane paNa. kevaLI bhagavaMta ke kevaLajJAnathI koI bAdhA (asara) pahoMcatI nathI. nirAkAraH sarvakALanA sarvakSetranA sarva zeya tenA sarva bhAva sahita TakamAM nathI to kevaLajJAna zeyathI bAdhita thatuM ke nathI to kevaLajJAna, kevaLI bhagavaMtanA kevaLajJAnamAM pratibiMbita thavA chato kevaLajJAna ke zeyane bAdhA pahoMcADatuM. A ja kevaLajJAnanI avyAbAdhitatA che, kevaLajJAnI koipaNa zeyanA AkAra rUpe pariNamatI nathI ane anyane koi anya kamamAM umero ke zUnyane koI anya kamamAMthI bAda kivaLajJAna tema kavaLajJAnI enA e ja, evo ne evA ja rahe che te karo to zUnya zUnya ja rahe che ane te rakama tenI te ja rahe che. AvuM je apekSAe, kevaLajJAna sahajAnaMda svarUpAvasthAmAM sadA sarvadA kevaLajJAnanuM avyAbAdhapaNuM asara abhAva che te kevaLajJAna zUnyAkAra svarU5ramamANa ja rahe che te apekSAe kevaLajJAna nirAkAra che. uparAMta che ema sacita kare che. tharmosa ke jenA be staranI vacce zUnyAvakAza kevaLajJAna dekhI zakAtuM na hovAthI-dazayamAna na hovAthI, svayaM arUpI, karavAmAM Avyo che tevAM tharmosamAM rAkhavAmAM Avela garama ke ThaMDo padArtha amarta hovAthI, kSAyika (jJAnAvaraNIya karmano sarvathA saya) jJAna tevo ja garama ke ThaMDo rahe che ane tene bahAranA vAtAvaraNanI garamI ke hovAthI nirAkAra che. anaMtA pratibiMbita thatAM zeya vacce anaMtamAM ThaMDakanI asara thatI nathI tema tharmosamAMnA padArthanI garamI ke ThaMDakanI eka ja che. e karma nirapekSa jJAna hovAthI arUpI che. bAranA vAtAvaraNane asara pahoMcatI nathI. evuM ja avyAbAdhapaNuM ' kevaLajJAnanuM che. kevaLajJAnI bhagavaMtanuM kevaLajJAna evuM ne evuM ja rahe - * sarva kSetranA, sarva kALanA, sarva dravyo arthAt sarva zeya tenA che ane enuM e ja rahe che. As it is for ever te kevaLajJAnanuM sarvabhAva sahita kevaLI bhagavaMtanA kevaLajJAnamAM pratibiMbita thAya che zUnyAkArapaNuM che. te apekSAe kevaLajJAna sarvIkAra che. Ame kevaLI bhagavaMtanuM kevaLajJAna | sarva kevaLajJAnI bhagavaMto kevaLajJAnanA upayogathI vizvarUpa vizvAkAra-vizvamati che. anaMta vacce eka, paNa pAcho eka anaMta rUpa vizvamarti che kAraNa ke kevaLajJAnamAM samagra lokAloka jhaLahaLe che jyAre ekoanaMta che. anaMtarUpa pariNamanamAM abhedatA che. (1) jIve jIvanI AkAzamAM avagAhanA laI rahelAM temanA Atmapradezo e dezamUrti abhedatA sajAtIya abhedatA che. (2) vijAtIyadravyo paNa pratibiMbita che-dezAkAzamUrti che. thatAM hovAthI vijAtIya abhedatA che. (3) sarva kAMi samakALa yugapada Ama kevaLajJAna sAkAra, nirAkAra, ekAkAra, sarpAkAra ane pratibiMbita thAya che tethI kALa abhedatA che. ane (4) nirAvaraNa thayela zUnyAkAra che. mATe ja svayaMsiddha che. ane sarvapramANa che. kevaLajJAna ja sarva svaguNa paryAyo samakALa kevaLajJAnI bhagavatanA sarva Atmapradeze pramANa che e saMdarbhamAM bhagavAna mahAvIra svAmIjInA stavanamAM samarUpa vidyamAna che. chabasthanI jema amuka Atmapradeze sukhavedana, : avadhUta yogI zrI AnaMdaghanajI mahArAje gAyuM che ke... amuka Atmapradeze du:khavedana, jue kAMi, sAMbhaLe kAMi, ane manamAM vicAre kAMi evuM nathI. kerImAMnA kerIno rasa, choDuM, goTalo evI bhinna naya nikSepe re jeha na jANIe jihAM prasare na pramANa. bhinna avasthA nathI. pote potAne potAmAM rahIne svayaMmAM AkhA ghAtakarmanA kSayathI niSpanna thatA vItarAgAdi cAra vizvane, samagra AkAzane sarva kAMI sAthe samAvI le che, pratibiMbita vidheyAtmaka vizeSaNathI kevaLajJAnanI samaja : kare che, te vizva vyApakatA-sarvavyApItA che. e ja kevaLajJAnI pUrNatatvakhaMDita thatAM cIjavastu aneka bhede, apUrNa svarUpe, khaMDita bhagavaMtanA kevaLajJAnanI advaitatA che. zeya-jJAna te kevaLajJAna svarUpe pariName che. jema eka akhaMDa boTala-zIzo tUTI jatAM sahuthI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 prabuddhajIvana uparano moDhIyAno bhAga bhUMgaLI rUpe pariName, vacalo bhAga naLAkAra avasthAmAM khaMDitatAe, paricchinnatAe apUrNatAnA aMge jJAnanA rUpe pariName ane taLiyAno bhAga DIza-rakAbI rUpe pariName che tema jJAna ane darzana evAM be vibhAga-be khaMDa-be TukaDA be bheda paDe che. je vItarAgatAkhaMDita thatAM emAMthI rAga-dveSa jabhyA. rAga-dveSamAMthI krodha, nirAvaraNa dazA, karmarahita karma nirapekSadazAnI prApti thatAM akhaMDa, mAna, mAyA, lobha e cAra kaSAya udbhavyA. vaLI emAMthI hAsyAdi abhaMga, aparicchinna, pUrNa banI jAya che. nokaSAya nIpajyA. Ama akhaMDa tattva khaMDita thatAM te aneka ahIM upara ema bhale jaNAvyuM ke mohanIyakarmanA kSaye vItarAgatA khaMDomAM-TakaDAomAM vaheMcAI jAya che. e TukaDA-khaMDo bhegAM thaI eka Ave che. paraMtu vAstavika sAdhanA prakriyA-guNArohaNa mujaba to rAgI, akhaMDa tattva banatAM tenA pUrNa svarUpane prApta kare che. vairAgI banI vItarAga bane che ane vItarAga thayethI sarvathA mohanIya karmanA sarvathA kSaye vItarAgatA Ave che ane te jJAnanuM mohanIyakarmano kSaya thAya che. vizeSaNa bane che. mohanIyakarmanA kSaye matijJAna vItarAga jJAna bane dazamA guNasthAnaka sudhI vItarAgatA akriya vItarAgatA che. je dazama guNasthAnakanA cheDe mohanIyakarmano sarvathA kSaya karIne bAramAM jJAnAvaraNIyakarmanA sarvathA kSaye kevaLajJAnanuM prAgaTIkaraNa thAya che. guNasthAnake kAryarUpe pariNAmarUpe kSINamoha vItarAgatA banI sakriya vinAzI, sakriya, kramika evuM jJAna avinAzI, akriya, akramika, thaine bAkInA traNa ghAtakarmo aMtarAyakarma, jJAnAvaraNIyakarma ane nirvikalpa jJAna bane che. darzanAvaraNIyakarmano ekasAthe samakALasarvathA kSaya karIne kevaLajJAnanI aMtarAyakarmanA sarvathA kSaye jJAna pUrNajJAna bane che. sarvanuM jJAna udghATaka bane che. arthAtu kevaLajJAna pragaTAvanAra bane che. mATe ja je hoya evuM sarvazapaNuM pragaTe che. aMtarAyakarma apUrNatA, achata, puruSArtha karavAno che te vItarAgatA lAvavA mATe karavAno che. sAdhanA abhAva, adharAza sUcave che. aMtarAyakarmanA udaye je alpajJa che te vItarAga banavAnI che. sAdhya vItarAgatA che. lakSya kevaLajJAna aMtarAyakarmanA sarvathA kSaye sarvajJa bane che. pUrNa jJAnI bane che. kevaLajJAna pragaTakIraNa che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e traNe pragaTe che. ya ghAtakarmo to vItarAgatA AvethI ApoApa ja kSaya pAmanAra che. eka cakra hoya tene calAvavA, pahelAM gatimAM lAvavAno puruSArtha darzanAvaraNIyakarmanA sarvathA kSaye pUrNa svAdhIna kevaLadarzana pragaTe eka vAra karavo paDe. cakra eka vAra gati pakaDe eTale te ApoApa svayaM che. darzanAvaraNIya karmanA udaye je parAdhInapaNe vikArIbhAve kramathI Automatic cAle che tenA jevuM ja ahIM che ke...pahelAM vItarAga indriyo vaDe jue che-dekhe che te darzanAvaraNIya karmanA kSaye indriyAtIta thavAno puruSArtha karavAno hoya che. vItarAgatA AvethI bAkInuM zeSa divyadarzana evAM kevaLadarzanane pAme che. darzana e sAmAnya che. jJAna e vizeSa che. darzanano vistAra jJAna che. darzana e dravya darzana che. * svayaM ApoApa banaze. pradezapiMDanuM darzana che, jyAre jJAnamAM pradezapiMDanA AdhAre rahela te kevaLajJAna AvethI jJAnAvaraNIyakarmano kSaya nathI thato, paraMtu dravyanA guNa-paryAya jaNAya che. darzanamAM haraDe-sAkara Adi padArthonuM mohanAyakamano kSaya thayethI ja vItarAgatA Ave che tenA pariNAme dazya che jyAre jJAnamAM haraDenA auSadhIya guNo ane sAkaranI mIThAzanI zAnAvaraNIyakamAM ane hasI paDazo jJAnAvaraNIyakarmAdinA kSaye kevaLajJAna pragaTe che. Ama dhAtikarmanA jANa che. sAmAnya evAM darzanano vizeSa evA jJAnamAM samAveza thaI tamAM samAveza thai zayanA be tabakkA che. prathama mohanIyakarmanA kSaye matijJAna vItarAga jAya che. bane che ane bIjA tabakkAmAM vItarAgatAe karIne jJAnAvaraNIya Adi zeSa traNa ghAtakarmono kSaya thAya che. " Ama upara jaNAvyA mujabanA daSTikoNathI jotAM cAre ya zarIra ane indriyothI bhanna bhinna jagAethI arthAtu bhinna bhinna ghAtikarmanA kSayathI mAtra kevaLajJAna anAvRta thAya che. jJAna enA pUrNa AtmapradezoethI rasavedana bhedarUpa che. jyAre vAtikarmanA kSayathI svarUpamAM kevaLajJAnarUpe pragaTa thatAM cAre ya ghAtakarmonA kSayathI-nAzathI pragaTatA kevaLajJAnathI AtmAnA sarva asaMkhyAta pradezathI abheda ane pragaTatA guNo e kevaLajJAnanA vizeSaNo banI jAya che. abhinna ekarUpa rasavedana che. arthAta nirAvaraNazAna-kevaLajJAnathI - sarva Atmapradezoe jJAna upayoga vedane eka sarakhuM sama hoya che. je jJAna, ajJAna baneluM hatuM, je pUrNa jJAna, apUrNa baneluM hatuM, je lAyopathamika bhAvamAM anubhava svarUpa AnaMda hoya che je bhinna zAna, chAstha jJAnamAM pariNamavAthI hAni-vRddhi, guru-laghu, 1 bhinna hoya che. emAM taratamatA hoya che. jyAre zrAvikabhAvamAM svarUpa bAdhya-bAdhaka ane vikArI kSaya sthitivALuM pudgaladravyanA saMyoga (karma saMyoge) banI gayela te jJAna avikArI-vItarAga jJAna thatAM, pUrNa jJAna AnaMda ekarUpa-samarUpa ane abheda hoya che. banatAM, nirvikalpa, akramika, avinAzI jJAna thatAM te kevaLajJAna rUpe "namo arihaMtANaM' padamAM "arihaMta' zabdathI cAre ghAtakarmonA pariName che. kevaLajJAna karma nirapekSa jJAna hovAthI arUpI jJAna che. nANAyAma ' nAzathI pragaTa thayela kevaLadarzana, kevaLajJAna Adi cAra guNo samajavA. jamAM hAni-vRddhi, guru-la, bAdhya-bAdhakatA ke kSaya-sthiti nathI. jyAre Arahata padathA tAthakara nAmakama prakRtinA vipAkodayanA bAkInA cAra chadmastha jJAna mati-zrata-avadhi ane mana:paryava saMbaMdhathI aSTa pratihAryo ane cAra atizaya maLI pragaTa thayelAM bAra jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI che mATe rUpI che. jethI hAni-vRddhi, gudA samajavA. paraMtu ta tAkara na guNo samajavA. paraMtu te tIrthaMkara nAmakarmano vipAkodaya kevaLajJAnanA guru-ladhu, bAdhya-bAdhakatA ane kSaya-sthiti vALuM hoya che. pragaTIkaraNa pachI ja che tenI pradhAnatA khAsa lakSamAM levA jevI che. darzana eTale dekhavuM-jovuM ane jJAna eTale jANavuM. vizva dravya- tIrthaMkara nAmakarmanA vipAkodayamAM badhIya labdhio AvI jAya che. bhAvAtmaka che. dravya che te pradeza piMDatva che. je sAmAnya che. badhAM ya tIrthakara bhagavaMtane tIrthaMkara nAmakarmano vipAkodaya sahaja ja vikalpa dravyane pradezapiMDa hoya che. e pradezapiMDane AdhAre rahela bhAva arthAtu vagara prava ane vaga2pravarte che. jyAre cha0 labdhivaMta labdhidhArI mahApuruSone labdhi 22 TacanA zatA viziSTa zAzaka TacanI vigato pravartAvavA mATe saMkalpa karavo paDe che. arthAtu tathA prakArano upayoga che. e dravyavizeSatAne jANavI te jJAna. jovuM ane jANavuM bhinna che. mUkavo paDe che. te chadmastha labdhidhArIonI labdhi sahaja pravartI nathI. jJAna na hoya to joI zake nahi. jANavAmAM jovuM samAI jAya che. avadhina samAya che avadhijJAnI ke mana:paryava jJAnIne AMzika labdhi che, je darzanAvaraNIyakarmanA nAzathI prApta thatI pUrNatAe kevaLadarzana, zAnAvarAvakamasAhata cha tathA sAvarakA che.jyAre kevaLajJAna ekama kevaLajJAnamAM aMtargata thaI jAya che. sAvaraNadazAmAM, karmasaMyogI nirapekSa, karma rahita, nirAvaraNa hovAnI anaMta labdhirUpa che.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ H ghAtikarmInA nAzathI AtmAnA je hakArAtmaka Positive vidheyAtmaka svarUpaguNonuM prAgaTIkaraNa thAya che te nIce mujaba che. je mAtra jIva-AtmAne lAgu paDe che. pudgaladravyane te lAgu nahi paDe. AtmAnA vidhecAtmaka svarUpaguNo saMsArI chadmastha jIvonA guNo kevaLI bhagavaMta-siddhaparamAtmAnA guNo kevaLajJAna kevaLadarzana anaMta cAritrya kevaLIbhagavaMta-siddha paramAtmAnA guNo arUpIpaNuM prabudghajIvana agurulaghu akSaya sthiti-avinAzitA avyAbAdhapaNu ajJAna, mithyAjJAna, vibhaMgajJAna, samyagdzAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna anaMta sukha, vIrya, labdhi AtmAnA karmarahitatAe (aghAtikarma) niSedhAtmaka guNo mithyAdaSTi-samyagdarzana mithyAcAritrya-durAcaraNa-sadAca 2- sabhyazcAritra, paMcAcAra, avirati, dezavirati, sarvavirati aMtarAya saMsArIjIvanA karmasaMyoge guNo-tathA pudgalanA guNo rUpIpaNuM gurulaghu kSayasthiti nazvaratA-vinAzitA bAba-bAdhakatA aghAtikarmanA kSayathI niSpanna thatA akSayAdi cAra niSedhAtmaka guNathI kevaLajJAnanI samaja aghAtikarma cA2 che. AyuSya, vedanIya, gotra ane nAmakarma, vartamAnanuM ApaNuM 'huM'paNuM 'ahaM' ane vartamAnanI ApaNI oLakha A cAra aghAtikarmathI ja che. 'huM koNa ?' to ke...'mAruM' nAma phalANuM, 'huM' phalANA gotrano-kuLano, 'mArI vaya' amuka tamuka, 'huM' nIco-UMco, lAMbo-TUMko, jADo--pAtaLo, khUbasurata-badasurata, 'huM' sukhI-duHkhI, rogI-nirogI, 'huM' enuM Ama karI nAMkhIza kemake eNe mAruM A bagADyuM. pudgaladravyanA je guNadharmo che tenAthI viruddha guNadharmo AtmAnA che. mATe ja puddagaladravyanA guNadharmonA baMdhanathI ane AvaraNathI para thai javuM, chUTI javuM, mukta thai javuM te ja AtmAnuM mULa, sAcuM, zuddha zrAyika siddha svarUpa che. cAra aghAtikarmamanA kSayathI je cAra nakArAtmaka (Negative), niSedhAtmaka AtmAnA guNa niSpanna thAya che, te cAra kevaLajJAnanA paNa niSedhAtmaka vizeSaNo che. tA. 16-11-97 aghatikarmonA nAzathI niSpanna thatA cAra niSedhAtmaka guNa pudagalanA guNadharmo ane pudgala saMyoge-karma saMyoge saMsArI jIvanA guNadharmo (AtmA) paramAtmAnA kevaLajJAnanA niSedhAtmaka guNadharmo nAmakarmanA nAthazI AtmA anAmI-arUpI-amUrta 1. nAmakarmathI jIva nAmI-rUpImUrta 2. gotrakarmathI jIva ucca gotrano- nIca gotrano 3. AyuSyakarmathI jIva vinAzI, nazvara, hAni-vRddhi, Ara-kSaya sthitivALo asat-anitya, janma-maraNa paraMparAvALo, cauda rAjalokamAM rajhaLapATa-paribhramaNa karato ThAma ThekANA vinAno, vizrAma vinAno asthira 4. vedanIyakarmathI jIva sukhIduHkhI, rogI-nirogI, bAdhya bAdhaka gotrakarmanA nAzathI AtmA agurulaghu, UMca-nIcanA bheda rahita AyuSyakarmanA nAzathI AtmA avinAzI, akSaya, akSara, zAzvata, sat, nitya. vedanIyakarmanA nAzathI AtmA avyAbAdha sukhaduHkha, rogIpaNAnirogIpaNAno abhAva, viruddha guNadharmovALo padArthane bAdhA pahoMcADe nahi ane tenAthI bAdhA pAme nahi. saMsArI jIvanA pudgalasaMge karmajanita je guNadharmo che te vAstavika to pudgalanA potAnA ja guNadharmo che. pudgala rUpI che, mUrta che, jaDa-ajIva che, pugala bhAre-halakuM arthAt guru-laghu che, pudgala vinAzI che-hAni-vRddhivALuM-utpAda-vyaya yukta-kSara-nazvara, parivartanazIla ane paribhramaNazIla rUpa-rUpAMtara pAmatuM ane kSetrakSetrAMtara karanAruM che. vaLI pudgala bAdhA pAmanAruM ane bAdhA pahoMcADanAruM che. arthAt asara pAmanAruM ane asara pahoMcADanAruM bAdhyabAdhaka bhAvavALuM che. pudgalanA je A badhAM guNadharmo che tenAthI viruddha guNadharmo che te AtmAnA zuddha paramAtma svarUpanA, kevaLajJAnanA guNadharmo che.je pudgaladravyamAM che te zuddha jIvadravyamAM nathI mATe ja e sarva pudgalanA guNadharmone niSedhAtmaka, abhAvasUcaka, 'a' upasarga lagADavAthI paramAtmAnA-kevaLajJAnanA vizeSaNa bane che. rUpInI sAme arUpI, nAmInI sAme anAmI, mUrtanI sAme amUrta, gurulaghunI sAme agurulaghu, vinAzInI sAme avinAzI, kSa2nI sAme akSara, kSaya hAni-vRddhinI sAme akSaya ane bAghya-bAdhakatAnI sAme avyAbAdha. AtmA cetana che, jIva che, pudgala acita che, ajIva-jaDa che. AtmAnuM pudgala viruddhanuM niSedhAtmaka svarUpa samajavAnuM che ane pAMce astikAyanuM svarUpa vicArI zuddhAtmAnuM-paramAtmAnuM svamAM vidheyAtmaka svarUpa vedavAnuM che, anubhavavAnuM che. AtmAne 'sva' ane pudgalane 'para' kahIne ' 'sva'mAM vasa ane 'para'thI khasa ' je vidhAna karyuM che te A ja saMdarbhamAM karela che. AtmAnuM niSedhAtmaka svarUpa to pudgalanA guNadharmathI viruddhanuM svarUpa che te samajI zakAya evuM che paNa AtmAnuM vidheyAtmaka svarUpa samajAvI zakAtuM nathI. e to anivarcanIya che, svasaMvedyaka che. gUMgo goLano svAda kema karIne kahe ? sAkaranI mIThAza mANavAnI che. mIThAza kevI che te samajAvavuM-varNavavuM zakya nathI. sAkara khavaDAvIne sAkaranA mIThA svAdane samajAvI zakAya che. anya darzanoe paNa neti, neti-AvuM nahi, AvuM nahi kahIne atavyAvRttithI AtmAnuM svarUpa samajAvyuM che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 prabuddhajIvana pudgaladravyanA sarva bhAvono niSedha karI jJAna ane AnaMda umerI pahoLA karI sAgaranI vizALatAno khyAla ApavA jevI bAlIza ceSTA detAM paramAtma svarUpa-siddha svarUpa buddhipratyakSa thaze. ethIya AgaLa che. paraMtu je alakha che, na samajAya evuM che teno koika rIte paNa khyAla AkAzAstikAya-AkAzadravyane daSTi sanmukha rAkhI emAM jo jJAna ane Ave, kaMika tenI kalpanA Ave te hetuthI upamA ApI samajAvavAno AnaMdano umero karI daizuM to paNa paramAtma svarUpa-siddhasvarUpa buddhi-prayatna thAya che. paramAtmA kevaLI bhagavaMta-siddha bhagavaMta-arihaMta - pratyakSa karI zakAya ema che, kAraNa ke AkAzamAM badhuM ja che. arUpIpaNuM, bhagavaMta sUrya jevAM tejasvI che ke sUryathI paNa adhika tejasvI che, caMdra akSayapaNuM-agurulaghupaNuM, avyAbAdhapaNuM, sarvavyApakatA Adi je jevAM zItaLa che ke caMdrathI paNa adhika zItaLa che, sAgarathI adhika gaMbhIra jIvamAM-AtmAmAM che te AkAzamAM che. cetanatva-vedanatva-prakAzakatA che, siMhathI paNa zUravIra che, meruthI ya adhika aDaga-daDha che, gaMdha hasti arthAt jJAna ane AnaMda AkAzamAM nathI. jevAM che, sArathi samAna che, kamala samAna nirlepa che, Adi je kahIe chIe te sarva upamA vizeSaNo che. Atmapradeza e dravya tattva che jyAre upayoga e bhAva tatva che. Atmapradeza adhiSThAtA (AdhAra) che jyAre upayoga e Adheya che. pahelAM upayogazuddhi arthAt upayogamukti che, je cAra dhAtikarmanA kSaye karI siddha thAya che ane AtmAnA vidheyAtmakaguNonI upalabdhi thAya che. pachInA krame AtmapradezanI zuddhi thAya che arthAt AtmapradezanI mukti thAya che je cAra aghAti karmonI sarvathA nirjarA thayethI thAya che ane AtmAnA niSedhAtmaka guNonI upalabdhi thAya che. svarUpa vizeSaNa-upamA vizeSaNa-upakArI vizeSaNamahimA-atizaya-prabhAva vizeSaNathI kevaLajJAnanI samaja kevaLajJAnI bhagavaMtanuM svarUpa samajavA emane judAM judAM prakAranA vizeSaNathI navAjavAmAM Ave che, ke jethI emane, emanA svarUpane kevaLajJAnane samajI zakAya ane samajAvI zakAya, emanI viziSTatAne vizeSaNo vaDe spaSTa karI zakAya jethI AdarabhAva, ahobhAva, pUjyabhAva, bhaktibhAvanAM pUra urasAgare UmaTe ane emanA jevAM thavAnA bhAva jAge-emanA mArge pagaraNa maMDAya. vizeSaNo mukhyatve cAra prakAranA che. (1) svarUpa vizeSaNo (2) upamA vizeSaNo (3) upakArI vizeSaNo ane (4) mahimA vizeSaNa prabhAva vizeSaNa-atizaya vizeSaNa. svarUpa vizeSaNa : svarUpa vizeSaNonA pAchA be peTA bhedo che. eka to vidheyAtmaka svarUpa vizeSaNo je cAra ghAtikarmanA nAzathI niSpanna thAya che ane bIjAM niSedhAtma svarUpa vizeSaNo je cAra aghAtikarmanA nAzathI niSpanna thAya che. e viSe vigate agAu vicArI gayAM chIe. vizeSaNone svarUpa vizeSaNo kahyAM che. kAraNa ke te vizeSaNo kevaLI bhagavaMtanA svarUpane samajAvanArA ane oLakhAvanArA vizeSaNo che. kevaLIbhagavaMta vItarAga che, nirvikalpa che, sarvajJa che, sarvadarzI che, kevaLadarzana, kevaLajJAna, anaMtacAritrya, anaMtasukha, anaMtavIryanA labdhionA ghaNI che, pUrNakAma che Adi je kahIe chIe te sarva kevaLI bhagavaMtanA vidheyAtmaka svarUpa vizeSaNo che. 'sAgara vara gaMbhIra, dhIra, suragiri sama jeha auSadhipati sama saumya krAMti, vara guNa gaNa geha...' (caityavaMdana) 'caMdesu nimmalayarA Aiesa ahiyaM payAsayarA sAgaravaragaMbhIrA...' (logassanAmastava sUtra 'purimuttamANaM, purisa-sIhANa, purisa-va2-puMDariyANaM, purisavara-gaMdha-hatthINuM'' (namrutyurNa-krastava sUtra) 'vimalasasi-kalAIrea-somaM, vitimira-sUrakarAIrea-teaM, tiasavai-gaNAirea-rUvaM,dharaNIdharappavarAirea sAruM,' (ajitazAMti stavana) AvA upamA vizeSaNothI paramAtma bhagavaMtanA svarUpanA guNagAna stavanomAM, stutimAM, sUtromAM Thera Thera gAyAM che. upakArI vizeSaNo : kevaLI bhagavaMto-arihaMta bhagavaMto tIrthaMkara bhagavaMtoe ApaNAM upara je je upakAra karyA che te upakArane kahenArA vizeSaNo upakArI vizeSaNo kahevAya che. jema ke... 'AigarANaM, tityayarANuM...loga-hiyANuM, loga-paivANuM, logapaddoagarANaM, abhayadayANuM, cakhkhudayANaM, magadayANuM, saraNadayANaM, bohidayANaM, dhammadayANuM, dhammadesayAzaM, jiNANuM jAvayANuM, tinnA tArAyaNa, buddhANaM boghANaM, muttANuM moagANuM...' (namunthuNaM sUtra) paNamAmi te bhava-bhaya-mUraNa ! jaga-saraNA ! mama zaraNuM......' (ajitazAMti stavana) AvAM AvAM upakArI vizeSaNothI bhagavaMtane The2 The2 stuti, stavano, Avazyaka sUtro AdimAM navAjela che. emAM ya jiNANuM jAvayANaM' vizeSaNa zakrastavamAM je prayojela che te to kamAla ja che. bhagavaMtane evuM kahIne bhagavAnano mahimA gAyo che ke he prabhu ! he 'appaDiya vara nANa daMsaNa dharANaM'; 'savvanuNaM, savva-tIrthaMkara devAdhideva ! Apa jItelA cho ane Apa jItADanArA cho | darisINaM'; Adi vidheyAtmaka svarUpa vizeSaNothI bhagavaMtanI stavanA prabhu ! jo jItelA hoya to te harAvanArA hoi zake, jItIne jItADanArA zakrendra dvArA 'zakrastava'-'namunthuNaM sUtra'mAM karavAmAM Avela che. kevI rIte saMbhave ? kemake jIta to haMmezA hAra sApekSa ja hoI zake ! ahIM A upakArI vizeSaNanuM tAtparya e che ke he tIrthaMkara bhagavaMta | Ape indriyo upara, kaSAyo upara vijaya meLavyo che. Ape indriyone jItI lIdhela che tethI jItendriya evAM Apa jinendra cho ! jinezvara bhagavaMta cho. e indriyone Ape je rIte jItI che te rIta, te mArga amane paNa batADI Ape amane paNa jItADAnArA-indriyo upara jIta meLavanArA banAvyA che. evAM he ! jItanArA ane jItADanArA jinezvara bhagavaMta Apane namaskAra thAo ! amane paNa Apa jevAM ja paramAtmA banavAno mArga batADanArA ane Apa jevA ja svarUpAnaMdI - AtmAnaMdIsaccidAnaMdI - sahajAnaMdI banAvanArA Apa amArA niSkAraNa nisvArtha-niSkAma upakArI cho ! taraNa tAraNahAra cho ! khADo khodo eTale bAjumAM khADAnA kinAre mATIno Dhagalo- Tekaro thAya ja. bhUmi samatala nahi rahe. paraMtu Apa paramAtmAnI khUbI evI che ke pote koine harAvyA vinA jItyA che ane anyone jItADanArA paNa Apa ja paramAtmA cho ! emanI jIta AMtarika che. teo AMtarazatrune jItanArA che. mATe ja vItarAga paramAtmA kadI koinA vAdi ke prativAdi hotA siddha paramAtmA svarUpI che, anAmI che, amUrta che, agurulaghu che, avyAbAdha che, avinAzI, akSara-akSaya, ajarAmara che, azarIra che, akriya che, aNAhArI che, avikArI che, akhaMDa che, abhaMga che, abheda che, advaita che, asyAd che, niraMjana che, nirAkAra che, nirguNa che, nirAlaMbana che Adi je kahIe chIe te sarva siddhabhagavaMtanA niSedhAtmaka svarUpa vizeSaNa che. 'sivamayala-marUa-maNaMtamaya-mavvAbAhamapuNarAvitti' Adi niSedhAtmaka svarUpa vizeSaNothI bhagavaMtanI stavanA zakendre 'zakrastava'mAM karela che. upamA vizeSaNa : kevaLI bhagavaMtanA svarUpane upamA ApIne oLakhAvavAmAM Ave che. AvI upamA dvArA arthAt anyanI sAthe sarakhApaNuM che tenI upamA ApIne bhagavaMtanA svarUpane kahenArAM je vizeSaNo che te upamA vizeSaNo che. vAstavika to paramAtma svarUpa nirupama che. eTale ke upamA ApI zakAya evuM nathI. bhagavad svarUpane upamA ApavI eTale sUryane dIvo dekhADavA jevI ane bALakane be hAtha
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. prabuddhajIvana tA. 16-11-97 nathI. vAdi prativAdichazvastha jJAnI paMDito-zAstrIo ja hoya. gautama cora atizaya mULathI, ogaNIsa devanA kIgha, RSivAdithaine bhagavAna mahAvIra svAmIne prativAdI banAvI vivAda karma khappAthI agyAra, cotrIza ema atizayA. karIne potAnI paMDitAI sAbita karI harAvavA AvyA hatAM. bhagavaMta "samavAyAMga' prasiddha...prathama jinezvara praNamIe. to kevaLajJAnI vItarAgI hovAthI prativAdI nahi banyA ! bhagavaMte to emanA vihArakSetramAM rogAdino nAza thAya che, mArgamAMnA kAMTA emanuM nAma daIne pRcchA karI che gautama ! sukhapUrvaka Avyo ne! gautama nIcA namI jAya che. janmajAta vairI prANIo vera bhUlI jAya che, vANI , RSinI zaMkA paNa jaNAvI dIdhI ane emanA jJAnane emanA zlokane mAlakoza rAgamAM hoya che, yojanagAminI hoya che, sahu sahune sahu khoTo nahi kahetAM emanA te zlokanA artha ghaTanamAM thatI truTi batADIne sahunI bhASAmAM samajAya tevI vANI hoya che. samosaraNa, bhagavaMta jJAnanI pUrti karI sAco tarkabaddha, buddhigamya artha karI batADI niHzaMka caturmukhI hoya che... ityAdi atizaya vizeSaNo hoya che. banAvyA. eTaluM ja nahi gautama RSimAMthI gaNadhara gautama svAmI tIrthaMkara paramAtma bhagavaMta Ama aSTapratihAryothI zobhita che, banAvyA ane aMte paramAtmapada-siddhapada para pahoMcADI svarUpAnaMdI cotrIsa atizayokti yukta che ane emanI vANI pAMtrIsa guNothI emanA jevA ja banAvI harAvavA AvelAM gautama svAmIne pote jItI alaMkata che. A sarva tIrthakara nAmakarmanA vipAkodayathI Ave che je lIdhAM ane emane paNa jItADyA!pote svayaM tAryo. kevaLajJAnI tIrthakara tIrthakara bhagavaMtane kevaLajJAna pragaTIkaraNa bAda ja vipAkodayamAM Ave bhagavaMta banyA ane gautamasvAmIne paNa tAryA. bhavapAra utAryA ! che. AvAM upakArInA upakAra vaza thaI gautamasvAmI to zuM, sahu koi mahimA vizeSaNa ane atizaya vizeSaNo uparAMta bhagavaMtanA emanA caraNanuM zaraNa svIkAre temAM navAI zI? prabhAva vizeSaNo paNa che. zaMkhezvara pArzvanAtha, goDI pArzvanAtha, mahAgopa ne mahAniryAmaka, INi pare biruda dharAvo re, aMtarIkSa pArzvanAtha, ciMtAmaNi pArzvanAtha, loDhaNa pArzvanAtha, to zuM Azritane uddharatAM, bahu bahu zuM kahAvo manamohana pArzvanAtha, navakhaMDA pArzvanAtha, paMcAsarA pArzvanAtha, Aja mArA prabhujI ! sAmuM juone ... surajamaMDaNa pArzvanAtha, ajArA pArzvanAtha, amIjharA pArzvanAtha, T (sAmAnya jina stavana. jJAnavimalasUri). zAmaLA pArzvanAtha, jIrAvalA pArzvanAtha, kezarIyAjI, muMchALA mahimA vizeSaNa-prabhAva vizeSaNa-atizaya vizeSaNa : mahAvIra, rAtA mahAvIra, nAgezvara pArzvanAtha, uvasagrAharA pArzvanAtha | tIrthakara bhagavaMta 2jata, suvarNa, ratna maMDita, traNa gaDhanA banela Adi je AdinAtha, pAnAtha, mahAvIra svAmInA nAmanI AgaLa samosaraNamAM sphaTikamaya siMhAsana upara birAjamAna che. jemanI zaMkhezvara, aMtarIkSa Adi vizeSaNo che te prabhAva vizeSaNo che. jyAre potAnI sevAmAM seMkaDo sevako hAjara che evAM devendro sevaka banI pArzvanAtha e svabhAva tattva che. lokAgre zikharArUDha siddhazilA sthita svAmInI-tIrthaMkara bhagavaMtanI baMne bAjue UbhA rahI cammara DhALavA pArzvanAtha eka jasvabhAva tattva-svarUpa tattva che. paraMtu vyavahArathI koi rUpa sevA karI rahyAM che, mukhAraviMdanI pArzvamAM prakAzavartuLa-AbhAmaMDaLa eka ghaTanA-banAva EventthI ke koi eka bhaktanA bhaktibhAva vaDe che, mastaka upara traNa chatro zobhAyamAna che. upara azokavRkSanI gADhI bhaktivizeSathI je koI ghaTanA ghaTe banAva bane tene paramAtmAnI pahelAM vizALa chAyA che. aMtarIkSamAM devo duMdubhinAda-divyadhvani karI rahyAM mUkavAmAM Ave te prabhAva vizeSaNa kahevAya che. jyAre paramAtma vyakti che. aMtarIkSamAMthI sarva surabhi sabhara divya puSponI vRSTi thaI rahI che. e svabhAva tattva che. svabhAva trikAlAbAdhita che. jyAre prabhAvamAM caraNAraviMdamAM suvarNakamaLa che. sanmukha indradhvaja che. e sarva je tIrthaMkara hAni-vRddhi thaI zake che. bhagavaMtano vaibhava che te svarUpa vaibhava-svarUpa aizvaryA che je bhagavAnanI paramAtmAno prabhAva camatkAra-mahimA buddhijIvI tarkavAdIonI mahattamatA, sarvottamatA, sarvoparitA, sarvazreSThatAnA pratIkarUpa che ane buddhi ane tarkanA ghamaMDane utAranAra che. buddhivAdIne zraddhALu banAvavA tIrthakara bhagavaMtano mahimA gAnAra che. abudha bALa jIvone AkarSita prabhAva tattva upayogI che. camatkAra tyAM namaskAra chatAM sAdhake e bhUlavuM karanAra che ane e rIte te bhagavaMtanA sAnnidhyamAM lAvanAra hovAthI, na joie ke bhagavAnanA prabhAvane pAmIne jyAM pahoMcI zakato nathI. huM te bhagavaMtano bhale je koI hoya, vaibhava hoya, aizvarya hoya, mahimA ane samAdhAna maLatuM nathI tethI buddhino ahaM ogaLI jAya che jenuM hoya, AkarSita thaI AvanAra jIvone upakAraka che. kAraNa ke te dharmamArge sthAna zraddhA le che. Ama camatkRti-prabhAva buddhivAdIone dharmAbhimukha laI janAra che, samyakatva ApanAra che, siddha pade paraMparAe banAvavA-zraddhALu temaja abudha-camAra-bhoLA-bALa jIvone paNa. pahoMcADanAra che. dharmakSetre AkarSita karavAmAM sahAyaka upayogI tattva che. paraMtu baMne chatratraya, cAmara, tarU azoka sukhakAra; divya dhvani duMdubhi, bhAmaMDala prakAranA zraddhALuoe paramAtmAno je svabhAva che te trikAlAbAdhita. jhalakAra, che ane te ApaNuM potAnuM paNa svarUpa che je svarUpathI eka thavA mATe varase su2 kusume, siMhAsana jina sAra; vaMde lakSmIsUri kevala jJAna tene sAdhana banAvI tenuM AlaMbana laIne sAdhanA karavAnI che. haMmezAM udAra." paramAtmAnA svabhAva tatvane agresara karavuM joie. mAtra prabhAva tattva upara aTakI javuM na joIe. prabhAva tattva dvata che. tethI temAM 'chatta, cAmara, paDAga, juo, java, maMDiA...' paMkti dvArA hAni-vRddhino saMbhava che. jyAre svabhAva tattva advaita che. prabhAva tattvane ajita-zAMti stavamAM paNa zAMtinAtha bhagavaMta, ajitanAtha bhagavaMtano anukULa tattva kahevAya. jyAre svabhAva prApta karavo te saMbaMdhe te anurUpa mahimA varNavAyo che. tattva-anurUpa AlaMbana kahevAya. prabhAva e camatkAra che, mahimA che, bhagavaMtanI ThakurAi, bhagavaMtanA aizvarya, bhagavaMtanA mahimAne atizaya che. jyAre svabhAva ane svarUpamAM pariNamana che. prabhAva pUla varNavanArA vizeSaNo mahimA vizeSaNa che. kAraNa-kArya bhAvanI buddhine kuMThita karI nAMkhe che. zaMkhezvara pArzvanAtha. - jema mahimA vizeSaNa che tema bhagavaMtanI tIrthaMkara nAmakarmanA : aMtarIkSa pArzvanAtha zabdamAM "zaMkhezvara' ane "aMtarIkSa' e banAva rUpa vipAkadiya karAne ja atizaya che-vizeSatAcamatkRti-lALyuM che te paNa prabhAva che. jyAre lokAgre zikharAruDha siddhazilA sthita pArzvanAtha e. bhagavaMtanA atizaya vizeSaNo che je prathama jinezvara RSabhadeva paramAtattva-svarUpa-svabhAva che. tIrthaMkara bhagavaMtanA prAtihAryo ane bhagavaMtanA stavanamAM padhavijayajIe varNavela che ke... atizaya e emano mahimA-prabhAva che jyAre kevaLajJAna e svabhAva prathama jinezvara praNamIe, jAsa sugaMdhi re kAya... che. pUrNa svabhAva che. ane te pUrNa svabhAvamAMthI kayA prabhAvo nahi jemanI kAyA sugaMdhI che, roga uraga tuja navi naDe, kAyA prasveda nIkaLe ? svabhAvano prabhAva hovAno ja. svabhAvamAMthI prabhAva nIkaLe. rahita che, rUdhira dUdha jevuM zveta che, zvAsozvAsa kamalasama che, AhAra emAM navAI pAmavA jevuM ke Azcaryacakti thavA jevuM nathI. nihAra carmacakSuthI joI zakAtAM nathI...ityAdi (kramazaH) a 1
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 - prabuddhajIvana zeksapiyaranuM jyuliasa sIjhara H (rAjakIya hatyAne siddhAntano DhoLa) D pro. cI. na. paTela zeksapiyaranA A nATakamAM jenA nAma uparathI kAra ane kaisara karavAnI javAbadArI pomine soMpI, paNa tenA sainiko sIjharanA saMjJAo uddabhavI hatI te romano jagavikhyAta parAkramI vijetA sainyamAM bhaLI gayA ane te roma choDIne grIsa bAju jato rahyo. sIjhare yuliyasa sIjhara romano rAjA thaI besaze evI AzaMkAthI 60 jeTalA teno pIcho pakaDIne grIsanA eka raNakSetramAM I. sa. pUrve 48mAM pompi rAmavAsIo tenI hatyA karavAnuM kAvataruM race che ane e kAvatarAne upara vijaya meLavyo. sIjhara ane pompinAM sainyo vacce thayelA A romanA prajAjanomAM svIkArya banAvavAnA hetuthI keziyasa nAmano yuddhamAM bUTasa ane keziyasa pospinA pakSe laDyA hatA, paNa sIjhare e sIjhara pratye IrSyAthI baLato eka senApati tenA prAmANika ane kaMIka beyane udArabhAve kSamA ApI. grIsamAMthI roma pAchA AvIne sIjhare aMze AdarzavAdI manAtA sALA mArka bUTasane kapaTathI kAvatarAmAM speina jaine tyAM eka raNakSetramAM i. sa. pUrve 45nA mArca mAsamAM bhaLavA lalacAve che. pompinA be putro upara vijaya meLavyo ane te pachI teNe i. sa. pUrve nATakanA A kathAvastunI aitihAsika bhUmikA TUMkamAM AvI hatIH 44nA jAnyuArInI 26mIe vijayakUca karIne romamAM praveza karyo. romanA chellA rAjAne mArka breTasanA eka pUrvajanI sahAyathI i. sa. pUrve nATakano AraMbha sIjharanI A vijayakUcathI thAya che. te divase 550nA arasAmAM romamAMthI hAMkI kADhIne romamAM prajAsattAka rAjataMtra rajA pALIne rImanI eka zerImAM sIjharanA vijayano utsava mAnavatA sthApavAmAM AvyuM hatuM. e rAjataMtra eka saMcAlaka maMDaLa (senate) mocI, sutAra jevA kArIgarone pompipakSI be lokanAyako pompinA ane be daMDanAyako (Consuls) calAvatA. saMcAlaka maMDaLanA sabhyo harIpha sIjharanA vijayano utsava manAvavA mATe tiraskArapUrvaka Thapako kulIna (patrician) kuTuMbomAMthI pasaMda karavAmAM AvelA vaDIlo rahe ApIne kADhI mUke che ane pachI romanI zerIe zerIe pharIne sIjharanI ane be daMDanAyako paNa evA ja kaTuMbomAMthI prativarSa pasaMda karavAmAM pratimAo uparathI vijayacihano utArIne pheMkI de che. AvatA, ane te sAthe kArIgaro ane zramiko jevA, ApaNI bhASAmAM romamAM prAcIna kALathI prativarSa phebruArInI 15mIe pRthvInI kahIe to halakApaNAnA (plebesan) kuTuMbonA hitonA rakSaNa arthe phaLadrupatAne anulakSato eka dhArmika utsava UjavavAmAM Avato. te e vargomAMthI be ke vadhAre lokanAyako (tribunes) pasaMda karavAmAM divase romanA nagara cokamAM kulIna yuvAno nirvastra thaIne goLa goLa AvatA. Ama romamAM kulIna pakSa ane lokapakSa evA be pakSo hatA, doDatA ane hAthamAM rAkhelI cAmaDAnI cAbukathI mArganI bAjue paNa rAjataMtramAM varcasva to e bemAMthI kulIna pakSanuM ja rahetuM. eTale ke UbhelAMone sparza karatA. ema manAtuM ke koi niHsaMtAna strIne evI romanuM prajAsattAka rAjataMtra mukhyatve kulInazAi prakAranuM (Aristo- cAbukano sparza thAya to te strIne saMtAna thAya. cratic Republic) hatuM, ane vaLI kALakrame temAM sAmrAjyavAdano I. sa. pUrve 44nI phebruArInI 15mIe sIjhara, tenI patnI aMza bhaLyo hato. romanA AdhipatyamAM i. sa. pUrve 146 sudhInA kalparNiyA, mArka bUTasa ane tenI patnI porjiyA, senApati keziyasa, samagra ITalIno pradeza, AphrikAnA uttara kinAre kArthijano pradeza, sIjharano mitra mArka enTanI ityAdi saraghasa AkAre romanI eka speina ane grIsanA izAna koNamAM mesiDasano pradeza AvI cUkyAM zerImAM cAlatA nagaracokanI dizAmAM jatA hoya che ane temanI pAchaLa hatAM. te uparAMta pompi nAmanA romanA eka parAkramI sonApatie che. pAchaLa eka ToLuM cAlatuM jatuM hoya che. e ToLAmAMthI eka bhaviSyavettA sa. pUrve 1lI sadInA pUrvArdhamAM pazcima eziyAmAM ArmIniya, siriya AgaLa AvIne sIjharane e varSanA mArcanI 15mInA divase cetatA ane jerusalama jItI lIdhAM hatAM. rahevAnI salAha Ape che. sIjhara e bhaviSyavettAnI upekSA karIne sIjharanI eka phoinuM lagna lokapakSanA eka netA sAthe thayuM hovAthI AgaLa cAlato thAya che ane bUTarsa ane keziyasa sivAya bIjAM badhAM teno lokapakSa sAthe ghaniSTha saMbaMdha hato ane tene aNasAra AvI gayo sIjharanI sAthe jatAM rahe che. hato ke romamAM kulIna pakSa ane lokapakSa vacce saMgharSa thaze. evI bUTasanI sAthe ekalo paDelo keziyasa have bUTasane sIjharanI hatyA sthitimAM potAnA pakSe laDe evuM eka sainya saja karavAno teNe nirNaya karavAnA kAvatarAnI jALamAM phasAvavAno AraMbha kare che. tenI ane karyo ane te sAthe pompine potAnA pakSe rAkhavAnA irAdAthI teNe i. bUTarsa vacce A matalabano saMvAda thAya che: sa. pUrve 59nA arasAmAM potAnI putrI juliyA pompi vere paraNAvI. ke: "bUTasa, tame tamAro cahero joI zako cho ?' tru : "nA, te pachI teNe i.sa. pUrve 50 sudhInA naveka varSamAM prAcIna samayamAM gola keziyasa, AMkha potAne sIdhI nathI joI zakatI. tenuM koi vastumAM saMjJAthI oLakhAtA AjanA phAnsane jItI lIdhuM. sIjharanA A pratibiMba paDe tyAre tene joI zakAya che." ke: "barAbara, bUTasa. e vijayathI pompine tenI pratye IrSyA thavA mAMDI, ane vaLI I. sa. pUrve khedanI vAta che ke jemAM tame tamAruM pratibiMba joI zako evo arIso 54mAM juliyA prasutimAM mRtyu pAmatAM sIjhara sAthenI tenI sagAino tamArI pAse nathI. meM ghaNAM pratiSThita romanone kahetA sAMbhaLyA che ke taMtu paNa tUTI gayo. pariNAma e AvyuM ke atyAra sudhI pompi pote icche che ke umadA chUTasane AMkho hoya! huM tamAro arIso thaine lokapakSamAM hato te choDIne te kulIna pakSamAM bhaLyo. e pakSano irAdo tamArAmAM je hovAnuM tame nathI jANatA te namratApUrvaka tamane batAvIza." sIjharanuM senApatipada chInavI laIne tene romanA sAmAnya nAgarika A saMvAda cAlato hoya che tyAM nepathyamAM harSanAdo thatA saMbhaLAya tarIke romamAM bolAvI levAno hato. sIjhare e zarate potAnA che. e sAMbhaLIne bUTasa kahe che: "mane zaMkA thAya che ke loko sIjharane senApatipadanuM rAjInAmuM ApavAnI taiyArI batAvI ke sAthe sAthe pompi rAjA tarIke pasaMda kare che. keziyasa A taka jhaDapI le che ane kahe cheH paNa tenA senApatipadanuM rAjInAmuM Ape. romanA saMcAlakamaMDaLe "kharekhara tamane evI zaMkA thAya che? to to sIjhara rAjA thAya e tame sIjharanI e zarata mAnya na rAkhI eTale sIjhare i.sa.pUrve 49mAM nathI icchatA.' rubikona nAmanI eka nAnI nadI tarI jaine romamAM praveza karyo ane bUH "hA, huM nathI ja icchato.' ke: "priya mitra bUTasa, ApaNane saMcAlakamaMDaLanI sAme yuddha jAhera karyuM. saMcAlakamaMDaLe romanuM rakSaNa sIjharane namIne cAlavuM paDe che temAM doSa ApaNA grahono nahi paNa sAda thAya che, mAM gola kepa Tasa,
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddhajIvana ApaNo ja che. ApaNe ApaNA pitAone kahetA sAMbhaLyA che ke pUrve eka evo bhrUTasa thai gayo ke je romamAM zayatAnane sahana kare to rAjAne sahana kare.' brUTasane tenA pUrvajanuM smaraNa karAvavAnI keziyasanI AvI cAturInuM dhAryuM pariNAma Ave che. brUTasa uttara Ape che. 'tame mArI pAse zuM karAvavA mAgo cho teno mane kaMika aNasAra Ave che. meM paNa A bAbata vicAra karyo che, je huM tamane pAchaLathI jaNAvIza.' romanA nagara cokamAM dhArmika utsavanI ramatagamato pUrI thai jatAM sIjhara kalparNiyA, enTanI ane sIjharanA anucaro nagaracokamAMthI pAchA vaLIne brUTasa ane keziyasa je zerImAM UbhA rahIne carcA karatA hatA tyAM AvI pahoMce che. sIjhara keziyasane joine enTanIne potAnI pAse bolAvIne kahe che H 'pelo keziyasa dUbaLo pAtaLo ane bhUkhaDo dekhAya che. e badhuM dhyAnapUrvaka jue che, bhAgye ja hase che. enA jevA mANaso jokhamakAraka hoya che. potAthI koi moTA mANasane joine temane hRdayamAM cena nathI paDayuM.' sIjhara ityAdinA e zerImAMthI vidAya thayA pachI brUTasa ane keziyasane nagaracokamAM ramatagamatonA sAkSI evA eka mitra pAsethI jANavA maLe che ke enTanIe hAthamAM cAbUka sAthe doDatAM doDatAM eka pachI eka traNa vAra sIjharanA hAthamAM mukuTa mUkyo hato, ane jo ke sIjharanI icchA e mukuTane svIkAravAnI jaNAvI hatI, paNa traNe vAra teNe e mukuTa haLavethI bAjue mUkI dIdho hato ane e traNe prasaMge ToLAe harSanAda karIne tALIo pADI hatI. mitra pAsethI A sAMbhaLIne brUTasa keziyasane kahe che H 'hamaNAM to huM jAuM chuM. AvatI kAle mArI sAthe vAta karavAnI tamArI icchA hoya to huM tamane maLavA AvIza.' brUTasanA vidAya thayA pachI ekalo paDelo khaMdho keziyasa svagata bole che H 'brUTasa, tame umadA svabhAvanA cho kharA, paNa huM jouM chuM ke tamane tamArI svAbhAvika vRttinI viruddha dizAmAM vALI zakAya che. jo huM brUTasa hota ane brUTasa keziyasa hota to brUTasa Ama mane chetarI na zakata. Aje rAtre huM judA judA hastAkSaromAM lakhAyelI cabarakhIo temanA AvAsanI bArIomAMthI aMdara nakhAvIza. e cabarakhIomAM romamAM lokajIbhe temanI pratye AdarabhAva hovAno ane sIjharanI mahattvAkAMkSAno aspaSTa ullekha haze !' keziyasanAM saMdigdha vacanono artha brUTasane samajAi gayo che ane i. sa. pUrva 44nA mArcanI 15mInA maLaske ApaNe tene manomana vicAra karato joie chIe : 'e to tenuM (eTale sIjharanuM) mRtyu thAya to ja saMbhave. sIjhara pratye dveSa rAkhavAnuM mane vyaktigata rIte to koI kAraNa nathI. e rAjA thavA icche che, ane rAjA thayA pachI eno svabhAva kevo badalAi jAya e ja to prazna che. mahattvAkAMkSI mANaso namratAno dekhAva kare che kharA, paNa mahattvAkAMkSA siddha thayA pachI namratAno tyAga kare che. kadAca sIjhareya ema kare.' A paLe brUTasano eka anucara AvIne tene eka parabIDiyuM Ape che. brUTasa e parabIDiyAmAMthI cabarakhIo kADhIne vAMce che : 'brUTasa, tame UMgho cho. jAgo ane tamArI jAtane juo. zuM roma ? bolo, karo prahAra, karo aniSTano upAya.' khaMdhA keziyase ja A parabIDiyuM brUTasanA AvAsanI eka bArImAMthI aMdara nakhAvyuM hatuM. brUTasa cabarakhIo vAMcI rahe che tyAM keziyasa sIjharanI hatyA karavAnA kAvatarAmAM zAmela thayelA, moM upara bukAnI bAMdhelA pAMca romanone sAthe laine brUTasane maLavA Ave che. e pAMcamAMthI eka kAvatarAkhora sUcave che ke sIjharanI sAthe sAthe enTanInI paNa hatyA karavI. keziyasa e sUcanane Teko Ape che. brUTasa nathI mAnato. te kahe che : 'mAthuM kApI nAkhyA pachI bIjAM aMgone kApIe to ApaNuM kRtya atyaMta krUra dekhAze. enTanI to mAtra sIjharanuM aMga che. ApaNe vedimAM balidAna ApavuM che, kasAi nathI thavuM. ApaNo virodha to to tA. 16-11-97 sIjha2nA liMgadeha (Spirit) sAme che, ane liMgadehamAM to rakta nathI hotuM. ApaNe sIjharanA aMgone kApavA karatAM tenA liMgadehane ja kApI zakIe to kevuM sArUM ! paNa aphasosa, sIjharanuM lohI vahevaDAvavuM ja paDaze. to cAlo, ApaNe hiMmatapUrvaka hatyA karIe, nahi ke krodhanA AvegamAM. ApaNe devone bhoga dharAvatA hoie evI bhAvanAthI tenI hatyA karIe, nahi ke kUtarAo khAya te mATe tenA aMgo kApIe.' ApaNe joie chIe ke A vacanomAM brUTasa koi koi kahevAtA AdarzavAdIo karatA hoya che evI sUkSma AtmapravAraNA kare che. devone bhoga dharAvavAnI bhAvanAthI hatyA karo ke krodhanA AvegamAM hatyA karo, hatyA te hatyA ja che. hatyA karavAnA niMdya kRtya upara umadA hetuno A DhoLa caDhAvato brUTasa pelA cha sAgarItone vidAya ApatAM je salAha Ape che temAM to tenuM keTaluM naitika adhaHpatana thayuM che te spaSTa thAya che. e kahe che : 'sajjano, moM upara prasannatA dhAraNa karajo, jethI karIne koi ApaNo hetu kaLI na jAya.' romamAM i.sa.pUrve 44nA mArcanI 15nI rAtrie vAdaLAMonA gaDagaDATa ane vIjaLInA camakArAothI jANe ke rudra rUpa dhAraNa karyuM hatuM ane sIjhare kalparNiyAne svapramAM traNa vAra lavArA karatI sAMbhaLI, 'Avo, Avo, sIjharanI hatyA kare che.' UMghamAMthI jAgIne kalparNiyA bhayaMkara bhAvinI AgAhI karatA hoya evA keTalAka saMketonuM varNana karIne te divase sIjharane bahAra na javA vInave che ane kahe che H 'bhikhArI mRtyu pAmavAnA hoya che tyAre koi dhUmaketu dekhAto nathI, paNa devo jAte ja rAjapuruSonA mRtyunI AgAhI kareche.' 'kalparNiyAe varNavelA saMketone sIjhara gaNakArato nathI ane potAnI nirbhayatAno garva karatAM kahe cheH 'sIjhara to jaze ja. nAmardo mRtyu pAmatAM pahelAM to keTalIya vAra marI cUkyA hoya che. (eTale ke mRtyunA bhayathI). vIranuM eka ja vAra mRtyu thAya che.' kalparNiyA vaLI samajAve che : 'to bhale, kahevarAvajo ke 'mane potAne to bIka nathI lAgatI, paNa kalparNiyAne bIka lAge che tethI huM nathI AvavAno.' enTanI saMcAlaka bhavanamAM (Senate-House)mAM jaine kaheze ke tamane ThIka nathI, huM tamane page lAguM chuM. mArI A vAta mAno.' sIjhara mAnI jAya che ane tene saMcAlaka bhavanamAM lai javA AvelA Diziyasa brUTasa nAmanA eka saMcAlaka (Senator) sAthe saMcAlakone saMdezo mokale che : 'saMcAlakone mArAM abhivAdana kahejo ane jaNAvajo ke huM Aje nahi AvuM, kalparNiyAne rAtre svapna AvyuM hatuM ke mArI pratimAmAMthI lohInI dhArAo vahetI hatI ane romanoe hasatAM hasatAM AvIne e dhArAomAM temanA hAtha boLyA, ane svapnamAM te mArA bhAvi aniSTanI AgAhI jue che. kapaTI kAvatarAkhora Diziyasa kalparNiyAnA svapnano sIjharane khuza evo artha karI batAve che, te kahe che 'e svaprano artha to e thAya ke romanagarI sIjharanuM lohI pIne punarjIvana prApta ka2ze,' ane te sAthe sIjharane lAlaca paNa Ape che. 'saMcAlakamaMDaLe Aje parAkramI sIjharane mukuTa ApavAno nirNaya karyo che ane tame Aje AvavAnA nathI evo saMdezo mokalazo to saMcAlaka maMDaLa kadAca e nirNaya badale ane vicAre ke sIjharanI patnIne zubha svapna Ave tyAM sudhI beThaka mokUpha rAkho,' DiziyasanA A kaTAkSathI sIjharanuM svamAna ghavAya che ane te saMcAlaka bhavanamAM javA saMmata thAya che. kare te divase saMcAlaka bhavananI sAmenI eka zerImAM sIjharano hitecchu evo eka tarkazAstrI sIjharanI pratIkSA karato hoya che ane tene ApavAnI eka cabarakhImAM lakhI rAkhyuM che : "sIjhara, brUTasathI cetatA rahejo, keziyasano vizvAsa karatA nahi, keskanI pAse jatA nahi, e badhAe ekamate sIjharanI viruddha kaMika karavAno nizcaya karyo che.' brUTasa, keziyasa, keska, Diziyasa, enTanI, cAra daMDanAyako ane traNeka lokanAyako sAthe sIjhara saMcAlakabhavana pAse Ave che tyAre
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 prabuddhajIvana saMcAlakabhavananI sAme eka ToLuM bheguM thayuM hoya che. e ToLAmAM pelo temaneya garvamAM bhAra bhUlelo sIjhara uttara Ape che. huM to uttara dhruva bhaviSyavettA ane sIjharano hitecchu, tarkazAstrI paNa che. jevo nizcaLa chuM. A duniyAmAM mANaso to asaMkhya che, paNa sarvemAM huM bhaviSyavettAne jotAM ja sIjhara kaTAkSa kare che, "mArcanI 15mIno divasa evA ekane ja jANuM chuM je daDha rahIne potAnA nirNayane vaLagI rahe, to Avyo.' 'hA', bhaviSyavettA uttara Ape che, "paNa pUro nathI thayo." ane te huM pote ja chuM." "to bhale,' keka manomana kahe che. "mArA hAthane have pelo tarkazAstrI ToLAmAMthI AgaLa AvIne kahe che, "sIjhara, A bolavA do ane te sAthe ja te sIjharanI pIThamAM eka khaMjarano ghA kare cabarakhI vAMco.' Diziyasa vacce paDIne kahe che, "sIjhara, A che ane bIjA cArapAMca kAvatarAkhoro tenI pAchaLa sIjharanI pIThamAM TroboniyasanI arajI pahelAM vAMco." te sAMbhaLIne vaLI tarkazAstrI kahe khaMjaranA ghA kare che. brUTasane paNa e kAvatarAkhoromAM joine sIjhara kahe che, "sIjhara, mArI cabarakhI pahelI vAMco, te tamane vadhAre nikaTathI che, "bUTasa tuM paNa, to bhale sIjharane paDavA do. ('Et tu Brute! sparze che.' sIjhara niHsvArthabhAve uttara Ape che, je amane sparze che Then fall Caesar !' Et tu leTina bhASAnA zabdo che ane teno teno vAro chello.' artha thAya "tuM paNa...). A zabdonI sAthe sIjhara saMcAlaka bhavanamAM sIjhara badhAnI sAthe saMcAlakabhavanamAM praveza kare che ke tatpaNa eka pompinI pratimAnA paga pAse DhaLI paDIne mRtyu pAme che. kaMIka bahAnuM kADhIne enTanA saMcAlaka bhavananA bahAra potAne siddhAntavAdI mAnato ane manAvato chUTasa have lai jAya che, ane pachI tarata meTelasa nAmano eka bIjo kAvatarAkhora sArAsArano sarva viveka bhUlI jaIne kahe che: "nIcA vaLo, he romano! agAuthI karI rAkhelA saMketa pramANe sIjharane page paDIne kaMIka vinaMtI nIcA vaLo, ApaNe ApaNA hAtha koNI sudhI sIjharanA lohImAM karavAno AraMbha kare che. tyAre tene aTakAvIne sIjhara kahe che: "tArA boLIe, ApaNI talavArone sIjharanA lohIthI raMgIe, ane bhAine kAyadesara dezanikAla karavAmAM Avyo che. tuM mArA page paDaze ke nagaracokamAM jaIne ApaNA mAthA upara ApaNI lohIraMgI talavAro mArI khuzAmada karaze to paNa huM tane koI kUtarAnI jema mArA mArgamAMthI ghumAvatA ghoSaNA karIe 'zAnti, svataMtratA, mukti." haDaselI mUkIza, samajI le ke sIjhara kyAreya anyAya nathI karato.' bUTasa ane keziyasa paNa meTelasano pakSa laIne sIjharane vinave che. zrImada ane zrI sobhAgabhAinuM milana-prayAgarAja pro. caMdAbena paMcAlI je jJAnI puruSe spaSTa evo AtmA koI apUrvalakSaNe, guNe ane tIrthasthAna vizvaprasiddha che. apUrva dhanya kSaNe mahAna saritAno saMgama vedanapaNe anubhavyo che ane te ja pariNAma jenA AtmAnuM thayuM che, te tIrthasthAna banI jAya che. tema divya AtmAonA dhanya milananI dhanya jJAnI puruSe jo te sudhArasa saMbaMdhI jJAna ApyuM hoya to tenuM pariNAma kSaNa, dhanya bhUminI zI apUrvatA !! paramArtha-paramArtha svarUpa che. (2) ane je puruSa te sudhArasane ja AtmA satyama-zivama suMdaramanI triveNI eTale jetapara gAmanI pavitra svarUpa jANe che tenAthI te jJAnanI prApti thaI hoya to te vyavahAra- bhUmi. banyuM evuM ke zrI sobhAgabhAinA pitAzrI zrI lallubhAI zeTha paramArtha svarUpa che. (3) te jJAna kadApi paramArtha-paramArtha svarUpa evA Arthika sthitinI saMkaDAmaNabharI avasthAmAM vicAre che ke koI sAdhu jAnIe na ApyuM hoya, paNa te jJAnIpuruSe sanmArga sanmukha AkarSa sevAthI labdhisiddhi ke maMtravidyA maLI jAya to paristhitimAM sudhAro evo je jIvane upadeza karyo hoya te jIvane rucyo hoya tenuM jJAna te thAya, ratalAmamAM mAravADI yatine maLe che. nirdoSa bhAve potAnI sthiti paramArtha-vyavahAra svarUpa che. (4) ane te sivAya zAstrAdi jANanAra ane bhAvanAne vyakta kare che. adhyAtmaniSTha mAravADI yuti zrI sAmAnya prakAre mArthAnusArI jevI upadezavAta kare, te zraddhAya, te lallubhAine sAdhu pAse AvI anarthakAmanA karavI yogya nathI evuM vyavahAra-vyavahAra svarUpa che. sugamapaNe samajavA ema cAra prakAra thAya samajAve che. zrI lallubhAinI nirdoSatA, sahajatA ane RjutA joIne che. paramArtha-paramArtha svarUpa e nikaTa mokSano upAya che. patrAMka bhavabhramaNanAzinI AtmasAdhanAnI vAta kare che ane adhyAtmavihArI 472mAM vizadUtAthI paramakRpALu deve A vAtane spaSTa karI che. mAravADI sAdhu "sudhArasa'nI yogakriyAnI, "bIjajJAna'nI paramArtha ApaNe ahIM paramakRpALu deva zrImad rAjacaMdra ane paramArtha sakhA rahasyabhUta jJAna "bIjajJAna'nI vAta kare che. temaja mAravADI yati kahe zrI sobhAgabhAine dhanya milanano rasAsvAda mANavAno che. ApaNe che ke "koi yogya pAtrane Apazo to tene paNa jJAnaprAptimAM upakArI thaI jANIe chIe ke bhAratIya saMskRtinI AdhAra-zilA adhyAtmamaya paDaze." zrI lallubhAi sudhArasa yogakriyAmAM lIna banyA. bIjajJAnanI guru-ziSyanA nirAmaya saMbaMdhothI aDIkhama sthita che. pachI te nirAmaya ArAdhanAmAM rata banyA. hAlatAM cAlatAM dhyAna karatAM potAne jaMgama saMbaMdho bhagavAnazrI mahAvIra svAmI ane gautama gaNadharanA hoya ke sAmAyika che ema kahetA hatA. bhagavAna buddha ane ziSya AnaMdanA hoya, te paramahaMsa rAmakRSNa dava adhyAtma sudhArasa AsvAdI zrI lallubhAI potAnA putra zrI. ane saziSyanarendra (vivekAnaMda)nA hoya, saMta devIdAsa ane amaramAM, sobhAgabhAine paramArthabhUta bIjajJAnanA anubhavano bodha karAve che. mayendranAtha ane gorakhanAtha, gaMgAsatI ane pAnabAInA saMbaMdho tathA koi suyogya AtmAne apUrva yogakriyAno bodha karavAnuM kahe che. hoya paNa badhA pArAnA makAmAM sUtrarUpe eka ja dhAgo joDAyelo che. rAmanAmano vepArI rAmanAmano bodha karyo ja jAya che tema zrI pUrNa puraSottama zrIkRSNa ane ananya sakhA ane ziSya zrI arjunanI sobhAgabhAine paNa A apUrva bodha jagatanA jIvo pAme tevI aMtaraMga saMvedanazIlatA sukhyAta che. paramakRpALu devanuM gurutva ane paramArtha apUrvabhAvanA rahyA kare che. zrI sobhAgabhAine vyApArI kArya prasaMge sakhA ane ziSyanuM ziSyatva apUrva lokottara bhAvathI bhavyAtmAne morabI vibhAganA jetapara gAme javAnuM bane che. zrI rAyacaMdabhAI bhIMjavI de che. A dhanya milananuM tIrthasthaLa eTale jetapara gAma. teozrInA banevI catrabhuja becaradAsane tyAM jetapara padhAryA hatA. zrI ApaNA mATe prayAgarAja-saMgamasthAne che. sUrasaritA gaMgA ane sobhAgabhAi zrI rAyacaMdabhAinI khyAtithI jJAta hatA tethI temanA vrajagopIonI surAvalIthI sugaMdhita yamunAnA pavitra pravAha ane pitAzrI zrI lallabhAine pUche che ke ApanI anumati hoya to guptarUpA sarasvatI saritAno triveNI saMgama eTale prayAgarAja "kAThiyAvADamAM zrI rAyacaMdabhAI yogya puruSa tarIke pratiSThA pAmelA che. vAta kare gnane A ' la
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddhajIvana tA. 16-11-7. teozrIne bIjajJAna darzAvuM. pitAzrInI anumati laIne zrI saMbhave che. zuddhAtmAnubhUtinuM pote AtyaMtika ArAdhana kareluM tenuM sobhAgabhAi jetapara Ave che. zrI rAyacaMdabhAI arthAtu zrImad smaraNa zrImadjI anubhave che. atyAra sudhInI sAdhanAmAM paramArthanI rAjacaMdrajI, zrI catrabhuja becarabhAinI dukAne birAjamAna hatA. je kaDI khUTatI hatI te maLI gai. pariNAme paramArtha pravRttimAM vadhu vega zrImadjIne svanirmaLajJAnavAridhimAM jaNAya che ke zrI sobhAgabhAI maLyo, paramakRpALu deve zrI sobhAgabhAIne prathama patra lakhyo. patrAMka nAmanA puruSa bIjajJAnanI vastu darzAvavA AvI rahyA che. tethI 132mAM Adya zaMkarAcAryanuM vAkya lakhIne lakhe che. 'kSama bIjajJAnanI vAta kAgaLanI kApalImAM lakhI gAdI pAsenA gallAmAM mUke sannanasaMgati mavati bhavAva tane nau#AM kSaNavArano paNa che. zrI sobhAgabhAI Ave che. zrImadjI nAma laine svAgata kare cheH satyaruSano samAgama saMsArarupa samudra taravAne naukA samAna che.' prathama Avo saubhAgabhAI !' sobhAgabhAI Azcaryavibhora bane che. huM maMgala milanathI parama prAjJa puruSa zrImadjInA adhyAtmasAgaranA emane oLakhato nathI. ame pahelAM eka bIjA maLyA nathI. AMma taraMgo uchaLavA lAgyA. saMvata 1946nA prathama bhAdaravA vada bIjane vicAratAM hatA tyAM zrImadjI sobhAgabhAine kahe che, "A gallAmAM eka divase maMgalamaya milana thayuM. bIjathI AThama sudhI pratyakSa satsamAgama kApalI che te kADhIne vAMco."paramArthabhUta bIjajJAna huM lAvyo chuM tenAthI karyo. bIjA bhAdaravA mahinAmAM bIjathI chaThTha sudhI morabI samAgama A satparuSa jJAta che. AvA parama puruSane mAre zuM batAvavAnuM hoya ! karyo. pachI vavANiyA-sAyalA Ama be ke aDhI mAsanA gALAmAM Azcarya ane lokottara bhAvathI bharita zrI sobhAgabhAI zrImadjInA lagabhaga eka mahinAno pratyakSa samAgama thayo. paraspara pratyakSa caraNamAM traNavAra namaskAra kare che ane zrImadjI zrI sobhAgabhAinuM jJAnavArtA kevI addabhuta haze ? guru-ziSyanI apUrva saMvAditA kevI darzana thatAM apUrva Atma samAdhimAM lInatA pAme che. A ja AdhyAtma apUrva haze? anubhava dazAnA vArtAlApanI pahoMca kevI haze ? ApaNe prayAgarAjanI lokottaratA adhyAtmagaMgA rUpa zrImad rAjacaMdra. adhyAtma mATe anumAna gocarabane che paNa te dhanya kSaNone namaskAra ho, namaskAra yamanuM svarUpa sobhAgabhAI ane gata janmanA adhyAtma saMbaMdho svarUpe ho. parama kRpALu devanI caitanyajJAna gaMgAne pAmavA zrI sobhAgabhAI gupta sarasvatI saritAno triveNI saMgama-arthAtu yathArtharUpe prayAgarAja gaMgAdhara banI sata rasAsvAdaka banI lIna thatA haze. kRpALudevanI tIrtha apUrva ArAdhanAno prAcImAM thayelo aruNodaya. aMtaraMgadazAnA bodhane jhIlavo kAMI sahelo che? e to pratyakSapaNe zrI - jJAnadivAkara kRpALudeva ane paramArthasakhA zrI sobhAgabhAInuM sobhAgabhAI jhIlI zake jene sarvasamarpaNabhAva ane nizcaya samayasAra milana bhavobhavanuM smaraNa che. AmraphaLa AcchAdita AmravRkSa pRthvIne pAmavAnI le lAgI hoya. zrImad kRpALu devane pAmavA mATe zrI sobhAga namatuM ja rahe che. jalasabhara meghamAlA nabrIbhUta thatI AkAzapaTa para thavuM paDe. Aja paramArtha sat che. vahetI hoya che. jalabharita saritAno pravAha tvaritavegathI mahAsAgara patrAMka 873mAM kapALu deva lakhe che "sarva dravyathI, sarva kSetrathI, sarva prati vaheto hoya che. tema paramArthanI anubhavAze pratItine pAmelA zrI kALathI ane sarva bhAvathI je sarva prakAre pratibaMdha thaI nija svarUpamAM sobhAgabhAI paramArtha, svarUpa sapuruSane kSaNamAtramAM oLakhI jAya sthita thayA te parama puruSone namaskAra, jene kaMI priya nathI, jene kAMI che. paramArtha sadgurunA darzana paramakRpALu devamAM thAya che. jyAre apriya nathI, jene koI zatru nathI, jene koI mitra nathI, jene kapALudevane to AtmalInatA thatAM apUrva AtmAnusaMdhAna maLI jAya mAna-apamAna, lAbha- alAbha, harSa-zoka, janma-mRtyu Adi kaMkono che. sobhAgabhAinA hRdaya rUpa-saubhAga, paramArtha sakhA sobhAganA abhAva thaI je zuddha caitanya svarUpane viSe sthiti pAmyA che, pAme che, darzana thAya che. mahAkavi kAlidAsa noMdhe che ke "kSaNamAtramAM hRdayane pAmaze. temanuM ati utkRSTa parAkrama sAnaMdAzcarya upajAve che. deha pratye pAmavAnI anubhUti te ja praNaya che.' saMta belaDIe paraspara jevo vastrano saMbaMdha che. tevo AtmA pratye jeNe dehano saMbaMdha yathAtathya saMtatvanA adhyAtma pradezanI aMtarayAtrA karI. dITho che, myAna pratye taravArano jevo saMbaMdha che tevo deha pratye jeNe kRpALu devanI caitanyadazA sahajapaNe vRddhi pAmatI hatI. AtmAno saMbaMdha dITho che. abaddha spaSTa AtmA jeNe anubhavyo che te layopazamanI phATaphATa dazA jIvAtI hatI. najara nAkhatAM kyAMya paramArtha mahApuraSone jIvana ane maraNa baMne samAna che. je aciMtya dravyanI zuddha kalpavRkSa najare paDatuM nahi, kyAM jaIne hRdayanI vAta karIe. koi citisvarUpa kAnti parama pragaTa thaI aciMtya kare che te acinta dravya vyakti maLe to tenI pAse adhyAtmanA gANA gAI zakAya? koI sahaja svAbhAvika nija svarUpa che evo nizcaya je paramakRpALu satparuSe paramArtha satsaMgI maLe jyAM sata svarUpa AtmasaMganA saMgI bane ? A prakAzyo teno apAra upakAra che.' adhyAtma manodazAmAM zrImadjIne zrI sobhAgabhAinuM samyapha milana thayuM. kRpALudevanI adhyAtma saritAmAM eka sAmaTuM ghoDApUra AvyuM. prasannavadanA sAkSAtu sarasvatI be kAMThe bharapUra vahevA lAgI. zrI saMghanAM navAM prakAzano sobhAgabhAI nimitte pragaTelI caitanyadazA yugo sudhI samyaka saMgha taraphathI tAjetaramAM nIcenA graMtho prakAzita thayA che : saMvAditAnA sumadhura gIta gAtI raheze. kRpALu deva hAthanoMdha 2-nA vIsamA bolamAM lakhe che. "he sarvotkRSTa sukhanA hetubhUta samyaka darzana! | (1) prabhAvaka sthaviro bhAga 5-ramaNalAla cI. zAha tane atyaMta bhaktithI namaskAra ho. A anAdi anaMta saMsAramAM anaMta kiMmata vIsa rUpiyA anaMta jIvo tArA Azraya vinA anAdi anaMta anaMta duHkhane anubhave (2) sAMprata sahaciMtana bhAga 9-ramaNalAla cI. zAha che. tArA parama anugrahathI svasvarUpamAM ruci thaI. parama vItarAga svabhAva pratye parama nizcaya Apyo. kRtakRtya thavAno mArga grahaNa thayo. kiMmata pacIsa rUpiyA he jina vItarAga ! tamane atyaMta bhaktithI namaskAra karuM chuM. tame A (3) ApaNAM tIrthakaro-(trIjI AvRtti) pAmara pratye anaMta anaMta upakAra karyo che. he kuMdakuMdAdi AcAryo ! -tArAbena 2. zAha tamArAM vacano paNa svarUpAnuMsaMdhAnane viSe A pAmarane parama kiMmata ekaso rUpiyA upakArabhUta thayAM che te mATe huM tamane atizaya bhaktithI namaskAra karuM chuM. he zrI sobhAga ! tArA satsamAgamanA anugrahathI AtmadazAnuM A traNe gratho saMghanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze. maraNa thayuM te arthe tane namaskAra ho." AtmadazAnuM smaraNa bhUtakALanuM
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-11-97 prabuddhajIvana vRddhatvaM jarasA vinA ? I DaoN. raNajita paTela (anAmI) thoDA vakhata pahelAM meM 82mA varSamAM praveza karyo tyAre e nimitte abhinaMdana-patro maLatAM svAbhAvika rIte ja AnaMda to thAya paNa sAthe sAthe e vicAra paNa Avyo ke AMkhomAM khIla, AMtaraDAnuM alsara, harniyA ane enjAinAnI takalIpho sAthe jhAjhuM jIvavAno artha paNa zo? ane Ama chatAMye jijIviSAnI vRtti-naisargika prabaLavRtti-koino paNa pIcho kyAM choDe che ? huM paNa emAM apavAdarUpa nathI ja. sane 1958nA ogaSTanI paMdaramI tArIkhe mArA zraddheya vaMdanIya guru pU. ramaNAnaMda sarasvatIe jyAre prayAgamAM jalasamAdhi lIdhI tyAre meM emane tema karavAnuM kAraNa pUcheluM to emaNe kaheluM : 'Mission of my life on this earth is over. Why burden the mother-earth unnecessarily ?' janma dharyAnuM mAruM prayojana pUrNa thayuM che. have dharatImAtAne nAhakanA bhArarUpa zAne thavuM ? meM emane pUcheluM : 'tamAre mana mRtyu eTaluM badhuM sahaja che ?' sahajabhAve emaNe kaheluM. 'A eka oraDAmAMthI bIjA oraDAmAM praveza karavA jeTaluM sahaja.' 'khAtasya dhruivo mRtyu dhruva ganma mRtasya 6 / ' gItAnA gAnAranA A dhruva-satyamAM pUrNa vizvAsa hovA chatAM paNa 'aba hama amara bhaye na mareMge' evI manovRtti mArAthI sevI zakAtI nathI, e mArI moTAmAM moTI maryAdA che. A nAzavaMta asthira jagatamAM koi vastu jo so TakA nizcita hoya to te mRtyu ja che ane chatAMye enI sAthe saMtAkUkaDI ramyA vinA rahI zakAtuM nathI ! mRtyunI maMgalamayatAnuM tattvajJAna paNa avalaMbanarUpa banI zakatuM nathI. enuM gahana ajJAtapaNuM e bhItimAM vRddhi kare che. 'maraNa ! tuM mAre mana to zyAma' ema varSo pUrve meM eka padamAM gAyeluM paNa jema jema kALakrame enA prati prasthAna thai rahyuM che tema tema enI gahanatAnI lIlA chatI thatI jAya che. jijIviSA ane amaratAnI lAlasAnI A saMtAkUkaDI kyAM sudhI nabhavAnI ? mRtyune to koi paNa apavAda nathI ja. mRtyunI vAta ja javA dai kevaLa vArdhakya ane enA AnuSaMgika praznonI ja vAta karI to paNa jIvanano ghaNo badho rasa UDI jato lAgaze. chellA sAta-ATha dAyakAmAM ApaNA rASTrIya Ayu-AMka (National Span of life)mAM lagabhaga aDhIMgaNI vRddhi thai che. i.sa. 1901mAM puruSono Ayu AMka 22.59 ane strIono 23.71 hato te vadhIne i.sa. 1981mAM anukrame 53.2 ane 51.9 thayo che. pahelAMnI tulanAe bALamaraNa pramANa ThIka ThIka ghaTyuM che ane vijJAnanI pragatine pratApe navAM navAM zodhAyelAM aneka auSadhone kAraNe vRddhonI saMkhyAnuM pramANa sAruM evuM vadhyuM che. eka aMdAjha pramANe vIsamI sadInA aMta sudhImAM bhAratamAM 65nI vaya uparanAM vRddhonI saMkhyA lagabhaga traNeka karoDanI thaze. AnI sAthe sAthe yuktAhAra, yogya poSaNa ane vRddhatvanA rogo saMbaMdhenA praznomAM paNa vadhAro thavAno ja. A badhA paDakArarUpa praznono sAmano karavAnI ane temane hala karavAnI daSTi ke dezanI zakti che? mArI pAse lagabhaga traNeka hajAra snehI svajano ane mitronAM saranAmAnAM be copaDA che. navarAzanI paLomAM kutuhalavazAt pAnAM pheravato hato to chellI ardhI sadImAM emAMnA lagabhaga pacAsa TakA to prabhune pyArA thai gayA che. mArI keDInA have gaNatara ja rahyA che. emanI jIvanalIlAno jyAre jyAre vicAra karuM chuM tyAre tyAre kevaLa nirAzA ne nirvedanI ja anubhUti thAya che. amArI sosAyaTImAM evAM aneka kuTuMbo che jeno kAM to mobha paDyo che, kAM to vaLI ! mobha-vaLI bhAgye ja sAthe paDatAM hoya che, mArA eka mitranAM zrImatInuM avasAna thayuM pachI cha mAsa bAda e vidhura mitre mane kahyuM : 'anAmI bhAi ! huM brAhmaNa chuM. brAhmaNanA jo AzIrvAda phaLatA hoya to huM tamane AzIrvAda ApuM chuM ke 'tamArA patnI ane tamo baMne sAthe ja jajo.' naMdavAyelA prasanna 13 dAmpatyanI ekalatAno A hAhAkAra hato. vRddhAvasthAnA ekalatAnA abhizApane vRddho sivAya bIjuM koNa samajI zakavAnuM che. garIbIne kAraNe dinapratidina bhAMgatAM jatAM gAmaDAM ane audyogika vikAsane kAraNe DhaMgadhaDA vinA vikasatAM jatAM zahero, vakarelA vyaktivAdane kAraNe tUTatI jatI saMyukta-kuTuMba prathA ane vibhakta kuTuMba prathAne kAraNe sarjAtI jatI be peDhI vaccenI na pUrI zakAya tevI tirADa (Generation Gap), avasthA, azakti, akasmAta, Arthika bhIMsa, vyaktinI ekAMgI prakRti ane zaherI vasavATanAM vadhatAM jatAM aMtare vRddhonI Mobility ghaTADI dIdhI che ane pariNAme emanI ekalatAmAM duHkhada vadhAro karyo che. amerikAthI AvelA mArA pautranI plAsTIka sarjarI mATe huM enA eka niSNAta pAse gayo ane emane emanA kolejakALanA eka prophesaranI vAta karI je prophesara sAheba mArA paNa parama mitra hatA...to plAsTIka sarjarI niSNAte mane pUchyuM, 'hajI e prophesara sAheba jIve che? ' eka ja zaheramAM vasatA, eka ja jamAtanA jogIonI paNa AvI karuNa duHkhada dazA che I bhadra saMskRtinI paNa A balihArI che. A Aging Populationno prazna bhArata mATe navIna ane ati vikaTa che. yuropanA dezomAM e prazna nathI ema nahIM, paNa emanI Arthika saddharatA ane praznane hala karavAnI vaijJAnika, zAstrIya AvaDatane kAraNe ocho mUMjhavanAro che. Arthara i. imahokano eka abhyAsa-lekha bhAratane mArgadarzaka banI zake tema che. e abhyAsa-lekhanuM zIrSaka ja ati sUcaka che : "What has the Longevity in Europe and Japan to teach India ?' ApaNe ahIM to i.sa. 1981mAM, rASTrIya AyuSya AMka strI-puruSamAM anukrame 51.9 ane 53.2 hato jyAre 1983mAM jarmanImAM puruSono 72.3 ane strIono 78.4 hato. jApAnano AyuSya AMka to ethIya thoDo vizeSa che, paNa A dezonI rASTrIya Avaka bhAratanI tulanAe evaDI moTI che ke lokakalyANanAM ghaNAM badhAM kAma Arthika bhIDane kAraNe aTakI paDatAM nathI. 1991nA AMkaDA joie to bhAratamAM vyaktidITha sarerAza Avaka dara varase 253 Dolara che jyAre iMglenDa 8950 Dolara, amerikA 12405 Dola2, phrAnsa 12130 Dolara, jApAna 10330 Dolara, keneDA 11230 DolaranI che. bhArata karatAM paNa cIna (304) ane pAkistAnanI (349) Avaka thoDIka vadhAre che. alabatta, cIna ane bhAratanI ati vastIno vicAra karatAM AmAM kazuM Azcaryajanaka lAgatuM nathI; paNa AmAMthI ghaNuM badhuM zIkhavAnuM che. Over Population Problem ane Aging Population Problem bhAratanA ziradarda samAna yakSa prazno che. 21 varSa pUrve huM jyAre nokarImAMthI nivRtta thayo tyAre ema lAgatuM hatuM ke doDheka hajAramAM ama daMpatIno jIvananirvAha supere thaze paNa be dAyakA vItatAM to mAsika kharcamAM traNa ghaNo vadhAro thai gayo che ! ane yuvAvasthAmAM paisAnI jeTalI jarUra hatI tenA karatAM have vRddhAvasthAmAM tenI jarUra vizeSa lAge che. eTale vRddhonA sAmAjika, dhArmika, rAjanaitika prazno karatAM paNa Arthika prazno vadhu vikaTa ane jarUranA che. vadhatI jatI moMghavArI ne vadhatA jatA phugAvA vacce vRddho dinapratidina lAcArI anubhave che. ane davA-dArU ke sevA-upacAranI moMghI jarUriyAta to yuvAno karatAM vRddhone vizeSa che. AvI paristhitimAM tuM lIva T; nA AzIrvAda e kharekhara AzIrvAda che ke abhizApa? kavi kulaguru kAlidAse 'vRddhatva narasA vinA nI vAta karI che paNa A jamAnAmAM, A paristhitimAM, e zakya che ? Aje to jyAM tyAM aneka yuvA-vRddho jovA maLe che ane je samAja vRddhone bhArarUpa, anupayogI, parAvalaMbI ane bina utpAdaka samajato hoya tyAM kayA #gucci #j!
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarIke svIkAratA thayA che. nirbheLa nirdoSatA, thanaganatA tarI prabuddhajIvana 'tA. 16-10-97 ujjavaLa bhaviSyanI AzA rAkhI zakAya? tattvavettAo bhale yuvAnIne apanAvavAnI jarUra che; jethI saMgharSa TALI zakAyane saMvAda sAdhI zakAya. kAcuM phaLa ane vRddhatvane pAkeluM miSTa rasadAra phaLa gaNatA hoya...paNa "na hovuM joItuM ne zIda AviyuM re, nahotI joI tArI vATa' ke aMga. vAstavikatA ati kaparI che. have to vRddho paNa vRddhatvane eka navA roga 'galita palita muMDa darzanavihIna jAtaH tuMDamu ! nA nAdathI kAnane bharI. tarIke svIkAratA thayA che. pratyeka avasthAne potAnuM AgavuM gaurava ne devAnI kazI ja jarUra nathI. rodaNAM race prazno hala thatA nathI. samAja, mahattva hoya che. bAlyAvasthAnI nirbheLa nirdoSatA, thanaganatA sevAbhAvI saMsthAo ke sarakAra, kare yA na kare paNa vyaktie pote yauvananI Abha-AMbatI svapnasRSTi, prauDhAvasthAnI samatAbharI jIvananI zarUAtathI ja potAnA bhAvi jIvananuM vAstavika Ayojana samaja, vRddhAvasthAnI anubhava-vaividhya opatI prauDha (Realistic Planning) karI rAkhavuM joIe. kuTuMbanA anya sabhyone vicArasaraNI-mAnavInA sarvAgINa vikAsamAM pratyeka avasthAnI doSa devAno kazo ja artha nathI. jIvana jIvavAnI paNa eka kalA che ne anivAryatA che ja, balka A sarvano subhaga saMvAda eTale mAnava zAstra paNa. zarIravijJAna, ArogyazAstra, poSaka AhAra-zAstra, sabhyatA ane saMskRtinI AgekUca. vRddhoe jamAnAnI nijI ghareDamAMthI vRddhAvasthAnA keTalAka rogo ne enA upacAra vagerenI prAthamika mAhitI bahAra nIkaLI jaDatA ne jakkIpaNAnI zRMkhalAmAMthI mukta thai navAM gharAvanArane ghaNI badhI rAhata rahetI hoya che. jamAnAne anurUpa banavAnI thoDIka lavacIkatA (flexibility) AtathI ja potAnA bhAvi ja icchAya emaLatI paNa karI rahI che, to ramaLelA che nI adAthI sAcavI rAkhavAnI jaIzuM. mATe maLelAne lainanuM mUlya vadhe ke jenA dvArA 'nathI-nathI'no pratidhvani pU. AcAryazrI pUrNacandrasUrIzvarajI mahArAja eka sanAtana niyama cheH maLelI cIjano jo sadupayoga na thAya, tame "nathI nathI' A ja zabdo jo rophapUrvaka saMbhaLAvyA karazo, to to e cIjanI prApti durlabha banI jAya che. temaja eno sadupayoga thato tamArA mATe paNa mArI jema ja "Apo-Apo'nI yAcanA kAkalUdIbharyA rahe to e cIja punaH punaH sulabha banI rahe che. svare karavAnA duHkhanA dahADA vahelA ke moDA AvyA vinA nahi rahe. ApaNane ghaNI ghaNI mUlyavAna cIjo vArasAmAM maLI hoya che. ane yAcakane zrImaMta pAMcapaccIsa rUpiyAnI madada karI zake, jyAre ApaNI icchA ya evI ja rahe che ke, e cIjo ApaNI pAse TakI rahe zrImaMtane to yAcaka evuM mauna-mArgadarzana Apato hoya che ke, enuM temaja ApaNane vAraMvAra maLatI paNa rahe. ApaNI mAnyatA evI paNa mUlya-rUpiyA-AnAmAM aMkita ja na thaI zake. zrImaMte garIbane ApelA hoya che ke mUlyavAna cIjone chUTathI ApatA rahIzuM, to eno pUravaTho thoDA dAnanuM mUlya vadhe ke jenA dvArA zrImaMtanI zrImaMtAI bhaviSyamAM paNa khAlI thaI jaze ane enAthI ApaNe rahita banI jaIzuM. mATe maLelAne lagabhaga surakSita banI rahe, evA garIbe ApelA mArgadarzananuM mUlya kaMjusanI adAthI sAcavI rAkhavA ApaNe mathatA hoIe chIe. paNa vadhe? AnuM pariNAma viparIta AvatuM hoya cheH maLeluM, meLaveluM ApaNI pAse "Apo-Apo" AvuM bolavuM paDe e jo managamatI cIja na hoya TakI to rahetuM nathI, paNa bhaviSyamAM enI prApti durlabha banI jAya che. to "nathI-nathI Avo zabdoccAra to jarAya managamato na hovo mAnavane jIvanamAM ghaNI badhI cIjo maLI hoya che. emAMnI ja eka joie. "ApavAnI eka paNa taka je jatI na kare, AvI takane je cIja "saMpatti' che. mAnava potAnA 10 prANa uparAMta A saMpattine tAkato phare, enA mATe kadI paNa "Apo-Apo' evuM bolavAno dahADo agiyAramo prANa gaNato hoya che. saMpatti upara ene eTalo badhoneha- na Ave. 'lo-loema je kahe, ene paNa badhA "lo-lo' evI vinaMti ghelachA hoya che ke, jethI 'agiyAramA prANa" tarIkenI hada bahAranI kare. "nathI-nathI' ema je kahyA kare, enA bhAvijIvanamAM mahattA saMpattine ApatAM ene saMkoca paNa thato nathI. "nathI-nathI'nI ja bolabAlA hoya. mATe yAcakanuM bhayaMkara bhAvi jeNe - saMpatti ekanazo hovAthI mAnavane saMpattino sukALa bhAna bhUlAvI sarjavuM na hoya, eNe "dAtA' tarIkenA vartamAna-saMjogone saphaLa banAvI - de che. ethI sukALamAM bhAna bhUlo banelo mAnava dukALathI pIDAtA devAmAM jarAya uNapa dAkhavavI na joie. 'garIbanI avadazAno vicAra suddhAM karI zakato nathI. ane AMgaNe ApIzuM to ApanArA maLaze ane "nA" pADyA karIzuM, to nA AvelA yAcakanI mAMgaNIne tiraskArI nAmanA niSThuratApUrvaka pADanArAjabhaTakAyA karaze! A jAtanI lokavAyakA paNa A ja vAtane nathI-nathI"no javAba evI rIte vALe che ke, jethI ghavAyelA yAcakane sAva sAdA-saraLa zabdomAM dhvanita kare che. hatAza haiye pAchA pharavuM paDe. Ajadukhada ghaTanAne ekasaMskRta subhASite zrImaMtAI sAMpaDyA pachI, saMpattino sadupayoga karavAnI paLa khUba ja suMdara zabdomAM rajU karI che: - AvyA pachI paNa je sAme UbhelA yAcakanI jema daridra ja rahevA mAMge mANasane "nathI-nathI' evuM kahevAno je abhyAsa thai paDyo hoya che, e zrImaMta sAcesAca vahelo-moDo daridra banavAnA mArga para pagaraNa che e ja abhyAsa eka dahADo enA vipAkamAM palaTAya che ke, eNe mAMDe che. zrImaMta jo saMpatti sAcavavAnA mohamAM yAcakane dhakko mAre che, Apo- Apo' evuM kahevAno vAro Ave che. "nathI-nathI' A to kharekhara e kAramI garIbAIne ja nimaMtre che. zrImaMta jo saMpattinI dhvanino "Apo-Apo' e pratidhvani che. "nathI-nathI' A thoDI upekSA karIne garIbane sAcavI le che, to e kharekhara saMpattine ane vartamAnakALano "Apo-Apo' A bhAvikALa che. TUMkamAM potAnA bhavya bhAvine AbAda sAcavI le che. A saMdarbhamAM dAnanA nathI-nathI'nAM vavAyelAM bIja "Apo-Apono bAvaLiyo banIne mArge saMpatti uparAMta saubhAgyanI paraMparAnI paNa surakSA che, kaMjusAinA evA DaMkhe che ke, jethI mANasa lohIluhANa banI jAya. mArge dekhItI najIvI saMpatti rahyA hovA chatAM bhAvi saubhAgyanI to dAtA ane yAcaka A be vacceno saMbaMdha vicAravA jevo che. dAtA bephAma upekSA ja che. ATaluM samajI laie, to e subhASita ApaNA to yAcakane thoDI ghaNI madada karIne bahu bahu to eno divasa sudhArI mATe lekhe lAgI gayuM gaNAya. zakato haze, jyAre yAcaka to potAnI mukhamudrA dvArA evuM mArgadarzana A preraka subhASita nIce prastuta che: karAve che ke, jethI dAtAnuM vizALa bhAvi sudharI jAya. yAcaka dAtAne akSara dayemagarta natinAstIti vat pura | evuM sUcavI jato hoya che ke, mArI pAse jyAre bhaMDAra bharyA hatA, tyAre tavahaM hitehIti viparIta[pasthitaM . meMdInadukhiyAne kazuM ja na ApyuM, e pApanuM phaLa huM Aje bhogavI rahyo 2 "nathI-nathI' ema pUrve bolAyA bola je bahu chuM. bhUtakALamAM meM 'nathI-nathI karyA karyuM to Aje mAre "Apo-Apo' eno vipAka bolAveH "Apo-Apo' dharI dayA. bolavAno vakhata Avyo che. have Aje bhaMDAra bharelA hovA chatAM paNa no sadupayo je sAme ubhela nA vipAkamAM levAthI nathI A dI upekSA karIne mAM che. kAramI no vAro Ave che laTAya che ke ema che, e zrama sAcavI AbAda sAca le che. eka che, to
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-97 prabuddhajIvana dharmasaMnyAsa | DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA bhAratIya darzanomAM cAra puruSArtha ane cAra Azramo gaNAvAya che. te thayAM hoya che ke prApta thayA pachI te jatAM nathI. kahevAnuM tAtparya e che ke te anukrame A pramANe che :- dharma, artha, kAma, mokSa ane brahmacaryAzrama, dharmo koI vAra Ave ne pAchA cAlyA paNa jAya. ene lAyopakSamika bhAva kahe gRhasthAzrama, vAnaprasthAzrama ane saMnyasthAzrama. ApaNe saMnyAsI, che. have te jyAre dharmo sthira rahe che, tyAre tene kSAyika bhAva kahe che. . saMnyAsinI, saMnyAsa jevAM zabdo sAMbhaLIe chIe tathA sAhityAdimAM pharI spaSTa karIe ke dharmasaMnyAsa AThamA nivRtti guNasthAnake, bIjI vAMcIe chIe. saMnyAsI te kahevAya ke jeNe saMnyAsa grahaNa karyo che. saMnyAsa vakhata apUrvakaraNa kare che tyAre prApta thAya che, eTale apramatta yati jyAre eTale jagatanI pArthiva ke paugalika vastu parano moha, mamatA, Asakti upakazreNi Adare tyAre tene tAttvika rIte dharmasaMnyAsa prApta thAya che. pahelAM vagere choDI dai, viziSTa prakAranuM cAritra grahaNa karI; krame krame pitA, mAtA, dharmasaMnyAsa thAya che, paNa te atAtvika hoya che; jyAre jIva kapakazreNi para patnI, pati, putra, putrI, anya sagAM saMbaMdhI tathA bhautika vastuno sadaMtara ArUDha thAya che tyAre ja tene kSAyika bhAve te prApta thAya che. tyAga karI, ekAMta sthaLe guphAmAM ke jaMgalamAM rahI Atmonnati mATe satata sAmAnya rIte vyakti jyAre pravajyA le tyAre dharmaprApti thAya e prayatnazIla rahevAnuM hoya, ahIM saMnyAsa zabda ke tenA anya paryAyomAM sAdhAraNa kakSAnI dharmasaMnyAsanI yogyatA bhavaviraktane ja zakya che. je choDavAnuM, visarjana karavAnuM, tyAga karavAnuM garbhita che. vyaktimAM zAstramAM nirdezelA dIkSAne yogya guNasamudAya hoya, unnati kramamAM ATalI vicAraNA pachI dharmasaMnyAsa viSe jarA vigate vicAraNA karIe. AgaLa vadhelo hoya te vrajyAne yogya gaNAya; ane tethI te dharmasaMnyAsavAna jainadarzanamAM dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa ema be pAribhASika zabdo thaI zake. daSTigocara thAya che. AtmAnI kramika utthAna ke vikAsazIla avasthAnA A dharmasaMnyAsa viSe jarA vigate joIe. samyagdarzana pAme te pUrve jIva je be gUDha saMketa dharAvatA zabdo che. A saMsAramAM jIva anaMtAnaMta apUrvakaraNa kare che te prathama apUrvakaraNa che. bIjuM apUrvakaraNa navamAM pudgalaparAvartana kALamAM bhaTakato, athaDAto, kUTAto bhaTakyA kare che. A guNasthAnakethI zarU thatI kSapakazreNi mATe AThamAM guNasthAnake karAya che. ahIM rIte nadIpASANadhoLa nyAye te jyAre graMthI samIpa AvI, graMthabheda kare tyAre paNa pahelAMnI jema apUrva sthitighAta, apUrvarasaghAta, apUrvasthitibaMdha, saMbhavataH tenI bhavasthiti ardhapudgalaparAvartana kALa karatAM kaMIka ochI guNazreNi ane guNasaMkrama pAMca kAryo karAya che. vizeSa karIne te cAritrathavAnI zakyatA rahelI che. A prathama apUrvakaraNa ane te pachI AThamA mohanIya karmamAM thAya che. tenuM baLa eTaluM badhuM hoya che ke pachI to pariNAme guNasthAnathI dvitIya apUrvakaraNa kare tyAre sAmarmayoga vaDe te jIva AgaLa zreNimAM mohanIya karmano sarvathA nAza thaI jAya che; ane AtmA - dharmasaMnyAsa karavAnI sthiti sudhI pahoMcI zake che. sAyika samyagdaSTi ane yathA khyAtacAritravALo ane vItarAga bane che. AvuM. saMnyAsa viSe je lakhyuM te saMdarbhamAM dharmasaMnyAsano artha dharmano tyAga, apUrvakaraNa sAmarthyayoga nAmanA dharmavyApArathI thAya che. A pahelA prakArano dharmane tyajavuM, dharmane choDavuM evo artha A pAribhASika zabdano na karatAM dharmasaMnyAsa che, kAraNa atre atAttvika dharmono tyAga che. sarvavirati cAritra dharmasaMnyAsa eTale dharmAbhimukha thavuM, dharmane pakaDI rAkhavo, dharmanuM pAlana karI rahaNa karatAM ja sAvadha pravRttirUpa sAMsArika dharmono, laukika dharmono tyAga dharmane jakaDI rAkhavo evo teno artha ghaTAvavAno che. * karavo paDe che. kAraNa ke saMsAramAM rahyA eTale cUlo, olo, rasoI, pANI, A kevI rIte thaI zake te jarA joIe. pAtaMjala yogazAstramAM maharSi kamAvavuM vagere badhAM ja dharmo bajAvavA paDe che ne? A badhAM atAttvika dharmo pAtaMjalie yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna che. atre pakAya jIvonA AraMbha- samAraMbha, kuTuMbarAga, parigraha, ane samAdhi evAM 8 pagathiyAM pratipAdita karyA che. AvI rIte viSayasevana vagere pApapravRttirUpa che. evA atAttvika dharmono tyAga unnatisthAnanA jeTalA bhedo thAya; tevI rIte daSTinA paNa bhedo thaI zake; jevAM pravajyA-dIkSA samaye paNa thAya che. ke mitrA, tArA, balA, dIkA, sthirA, kAMtA, prabhA ane parA. bhavATavimAM saMsAramAM mohayoga hato. moharUpa mamatAmAyAnI pravRtti cAlatI. rakhaDatAM rakhaDatAM chelluM pudgalaparAvartana prApta thAya tyAre yogadiSTanI prApti saMsArI jIva jevuM potAnA kuTuMbane saMbhALaze evAM pADozInAM nahi. potAnAM saMbhave che. yogasiddhi mATe zaktinA vikAsathI, udvekathI sAmarthyayoga jarUrI dhana, mAla, dukAna vagerenAM jatana karaze tevAM bIjAnAM nahi. potAnI mAyAne manAyo che. sAdhyasAdhanAmAM vyakti paratve pheraphAra hovAthI hetuo zodhI tene anulakSIne saMsAra vyavahAra calAve che. dIkSita vyakti mULa mAyAno tyAga amalamAM mUkavA mATe prabala puruSArtha karI, svavIryasturaNA karavI enuM nAma kare che. potAnI kAyA sivAya dhana, mAla, parivAra vagereno saMbaMdha tyajI de sAmarthyayoga kahI zakAya. A utkRSTa jJAna ane cAritradazA prAtijajJAnano che. tyAra pachI saMpUrNa ahiMsAdi mahAvrato, enI rakSA mATe ATha viSaya che. e sUryodaya pahelAMnA aruNodaya jevo che. A zrutajJAna ane pravacanamALA (samiti-gutio), pacIsa bhAvanAo, AvazyakAdi kevaLajJAna vaccenI mahAna sthitinuM sUcaka che. tIvra tattvabodhane pragaTapaNe kriyAo, tapa, tyAga, dhyAna, vinaya, vaiyAvacca ItyAdinI sAdhanA kare che. batAvanAra tathA bodhano sAkSAtkAra karAvanAra jJAna che. A badhuM jJAnayoga svarUpa che, kAraNa ke e samyaga jJAnapUrvakanI pravRttio A mahA utkRSTa dazA be prakAranI che: dharmasaMnyAsa ane yogasaMnyAsa. che. "jJAnasya phaluM viratiH' jJAnanuM phaLa-kArya virati che. pratijJApUrvaka ahIM prathama dazA viSe vicArIe. dharmasaMnyAsa dazA apramatta saMyamI jyAre pApatyAga che. pApathI viramavAnuM che. jJAna pote ja viratinI pravRttimAM AThamAM guNasthAnake kSapakazreNi Adare tyAre prApta thAya che, je dvitIya pariNamatuM hovAthI, kahI zakAya ke jJAna ja pravRttirUpa banyuM. enuM nAma apUrvakaraNa vakhate che. A mahA AtmasamatvanI bhUmikAne zAstrakAra jJAnayoga. jene tattvasaMvedana jJAna kahevAya, je tattvajJAna pravRtti dvArA saMvedana dharmasaMnyAsa sAmarmayoganA prathama bhAga tarIke gaNAve che. A vakhate Atma- ane anubhavamAM Ave che. ahIM pravajyA jJAnayoganA svIkArarUpa hoI emAM phuraNA tIvra thAya che, parapariNati thatI nathI, thavAno bhaya paNa vilIna thaI sarva pApapravRttirUpa dharmono tyAga hovAthI, tyAM atAttvika dharmono saMnyAsa jAya che. jJAnIo paNa A suMdara dazAnuM varNana karI zake tema nathI. te svasaMvedya (tyAga) thayo kahevAya tAttvika yatinA daza dharmo kSamA, tapa, saMyamAdi anubhUtino viSaya che. A AnaMdaprada utkRSTa sthitine anya yogagraMtha jakaDavAnA che, pakaDI rAkhavAnA che, AtmasAta karavAnA che. A guNadharmo racayitA traDhataMbharA kahe che; jaina yogakAro prAtijJAna kahe che, je kevaLajJAna prAraMbhe kSayopazama prakAranA hoya che, eno tyAga karI tene sAyika koTinA pahelAM prApta thAya che. te samaye utkRSTa cAritra prApta thAya che jene yathAkhyAta karavAmAM Ave che. A tAttvika dharmasaMnyAsa. te kArya dvitIya apUrvakaraNa cAritra evuM abhidhAna ApavAmAM Ave che. ' samayanA prathama sAmarthyayogathI thAya che. mATe te dharma saMnyAsa nAmano pramatta saMyata jaina sAdhumAM yatinA 10 dharmo hoya che. te dharmo A sAmarmayoga che. kSAyopazamika dharmasaMnyAsa thatAM AtmA vItarAga bane che. pramANe che-kSamA, mAdava, Arjava, lobhatyAga, tapa, saMyama, satya, zauca, ane anaMtajJAnayukta, anaMta-darzanayukta, anaMtavIryAdi labdhivALo bane akiMcanava ane brahmacarya. jaina muni kSamAzramaNa tarIke navAjAya che, nahIM ke che. tapazramaNa, jJAnazramaNa, satyazramaNa vagere. gharmasaMnyAsamAM A upara - AnA jevo bIjo jainadarzanano pAribhASika zabda che "yogasaMnyAsa." jaNAvelAM daza yatidharmo tathA bIjAM tyAga, bhAvanA, saMyamo evI rIte prApta
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddhajIvana sAruM che ke mAnavImAM moDe moDe paNa akkala AvI ! I DaoN. maheravAna bhamagarA thoDAka samaya pahelAM osTreliyAnA kenaberAnA eka samAcAra vAMcI hRdaya pulakita thai gayuM. samAcAra e hatA ke paheluM vizva yuddha je 1914thI 1918 I. sa. vacce laDAyuM hatuM, temAM turkistAnane laDAimAMthI dUra karavAmAM osTreliA ane nyujhIlenDanA pAyadaLa sainikoe gadheDAno upayoga saphaLatApUrvaka karyo hato ! emAM eka sainika hato jhona simpasana, jene ghavAyelA sainikone duzmananA goLIbArathI bacAvIne sTrecara para lAdIne reDakrosa chAvaNImAM lai javAnuM kaparuM kAma soMpAyuM hatuM. A simpasana pahelo sainika hato jene ghAyala sipAione sTrecarane badale gadheDAM para suvADI, bAMdhIne sAravAranI chAvaNI bhegA karavAno vicAra Avelo. gadheDAM te veLA miDala isTamAM mAla-vAhaka eka mAtra prANI hatAM. thoDI ja tAlIma pachI gadheDAM zIkhI gayA ke zatrunA goLIbArathI potAnA ane potAnA para baMdhAyelA ghAyala sainikano kai rIte bacAva karI zakAya. seMkaDo ghAyala sipAhIonA jAna bacAvIne gadheDAMoe lazkaranA uparI adhikArIono Adara saMpAdita karI lIdho. simpasananA gadheDAnuM nAma hatuM maraphI, ane eNe 1915mAM gelIpolInI TekarIo AgaLa thayelA ghamasANa yuddhamAM, ATha mahinA sudhImAM, yuddhabhUmithI reDakrosanI chAvaNI sudhI lai jaine traNaso uparAMta sainikone jIvatadAna bakyuM. maraphI ja nahi, badhA ja gadheDAo, thAkI gayA hoya chatAM, divasa-rAta A mAnavasevAnuM kArya karatA rahyA. yuddhanI samApti sudhImAM keTalAMya pazu maraNazaraNa thayAM. chevaTe simpasana ane eno maraphI paNa khapI gayA. A bannenuM zilpa kenaberAnAM yuddhasaMgrahasthAnamAM mUkavAmAM AvyuM, te vAtane paNa varSo vItI gayA. simpasana bhUlAi gayo, paNa keTalAka veTarananI smRtimAM maraphI kAyama hato; e lokoe gaye mahine bahAdura gadarbha maraphIne enA maraNanA 82 varSa pachI, parapala krosa nAmano evorDa enAyata karyo ! A sanmAna kharekhara (matalaba sAce ja khara yAne gadheDAM jevAM prANI mATe to) zAbAzIne lAyaka che ja. mAnavI mATe paNa e gauravanI vAta che ke, eNe je pazune DIphA mArIne ane gALo daine apamAnita karyo che, tenuM bahumAna karyuM. mAnavasamAje haMmeza gadheDAne halakI najarathI joyo che, ane ene bevakUpha, mUrkha ke akkalano duzmana mAnyo che. gadheDAne paNa vadhate-oche aMze kUtarA, hAthI, ghoDAnI jema tAlIma ApIne amuka kAma zIkhavI zakAya che, te uparAMta ene kudaratI 'sIkSya sensa' paNa che, jethI e potAno bacAva motanAM vAtAvaraNamAM paNa karI zake che, e A 1915nAM yuddhamAM puravAra thai gayuM. gadheDAM maMda-akkala nahi, paraMtu akalamaMda hoya che evuM prAmANika kuMbhAro pAsa jANavA maLe. kuMbhAra karatAM gadheDo DAhyo na ja hoya evI bhramaNAmAM na rahevuM | 'gadheDo' nAma A samaju prANIne ApaNe ApI ja dIdhuM che, ane 'khara' ke 'gadarbha' nAma hajI sAmAnya mAnavInI jIbhe caDhyuM nathI, eTale gadheDAne gadheDo kahevuM to cAlu rAkhavuM paDaze. paraMtu koi mUrkha mAnavIne 'gadheDo' na kahIe eTalI takedArI rAkhIzuM to ya cAlaze. mAnavInI mUrkhAino to joTo na maLe; 'gadheDo' mUrkhAino paryAvavAyI nathI. eka philasUphe ThIka kahyuM hatuM ke 'gadheDo enA mAlikane oLakhe che; mAnavIne enA mAlikanI koi oLakha nathI'. gadheDuM ja nahi, prakRtie pedA karela dareka prANI, enA kudaratI mAholamAM, enI AMtarika sUjha ke preraNA pramANe, jarUrI AhAra, nidrA, maithuna, vyAyAma vagere meLavI le che. paraMtu jyAM paNa mAnavInA saMsargamAM e prANIne lAvavAmAM Ave che, tyAM eka yA bIje svarUpe eNe mAnavI jevI bUrI ke khoTI khAsiyato grahaNa karavAnI majabUrI tA. 16-11-97 bhogavavI paDe che. chatAM paNa, mAnavIe jeTalI hade potAnI janmajAta mANasAi gumAvI dIdhI che, teTalI hade koi pazu potAnI AMtarika preraNAthI sAva vegaLuM jaine vartana nathI karatuM, sivAya dhAkadhamakI heThaLa! dareka pazu-pakSI, potAnA sahaja svabhAva pramANe vikase che, ane varte che. mAnavI eka ja prANI che, jeno na to janma naisargika vAtAvaraNamAM thAya che, na lAlana-pAlana, mAnavI khUba ja buddhizALI hovA chatAM (ke buddhizALI hovAne kAraNe ja !) potAnI sahaja mAnavatAthI vimukha thaine, akudaratI raheNIkaraNI, kRtrima khAna-pAna vagere apanAvIne, mAnasika saMtulana ane svAsthya gumAvI beTho che. jene ghaNI rIte mAnavuM paDe ke sarvocca prANI che, evuM mAnava-prANI ekadama patita, badhI rIte rugNa, ane zAna vinAnuM insAna kema ane kyArathI banI gayuM te saMzodhanano viSaya che. paNa saMzodhana zakya nathI, kAraNa ApaNI pAse bahu bahu to 10,000 varSano mAnava itihAsa che, jenI sarakhAmaNImAM guphA-mAnava, AdimAnava ane tenI pahelAMnA pUrvajono itihAsa vIsathI cAlIsa lAkha varSa jUno aMdAjAyo che ! pazunI kahevAtI pAzavI vRtti amastI badanAma che; mUDhatA ane krUratA ubhayamAM, mAnavInI tole koI prANIne mUkI zakAya ema nathI. janmajAta, dareka gadheDo maraphI tarIke khIlavA sarjAyo che, jema dareka mAnava-bALaka insAna thavAM sarjAyuM che. pharaka tyAM paDe che ke mAnavIne bacapaNathI ja 'keLavaNI' evI maLe che je enA patananuM kAraNa bane che. pAMce indriyo ane chaThThA manane svArthI ane paragrahI banavA tarapha vALavAmAM Ave che. keLavaNI A prakAranI hovAthI khIlavaNI thatI ja nathI. pAMca indriyono kyAM, kema ane keTalo upayoga karavo teja zIkhavADAtuM na hoya, tyAM chaThThI indriyanAM to aMkura paNa na phUTe teno aphasosa kema karAya kahevAtI sabhyatA yAne 'sIvIlAijhezana'nAM dUSaNothI sadnasIbe bacI gayelA thoDAka AdivAsIomAM 'sIphtha sensa' hajI thoDIka dekhAya che, kAraNa e lokoe potAnI pAMca indriyo ane mana dvArA vyabhicAra ke atyAcAra ochA karyA che. bAkI, kahevAtA sabhya, 'susaMskRta' mAnavIe to potAnAM manane pradUSita, tanane asAdhya rogonuM ghara ane paryAvaraNane viSAkta karIne sarvanAzane Are A pRthvIne ANI dIdhI che. mAnavIno ghamaMDa ene ema mAnavA prere che ke pRthvI paranAM badhAM ja vanaspati, badhAM ja nAnAM moTAM jIva, jaMtu, pazu, pakSI, uparAMta pANI hoya ke pahADa, dareka para rAjya karavA ene, sarjanahAre banAvyo che. A IgormeTrika' ' DaoNkTarIna' pRthvI mATe AtmaghAtaka sAbita thai rahI che, teve samaye eka hINAyalAM pazune, maraNottara to bhale maraNottara, 82 varSa pachI to bhale 82 varSa pachI, pAritoSika arpaNa ka2Aya e mAnava itihAsamAM sonerI akSare lakhavA jevI abhUtapUrva ghaTanA che. mAnavI vinamra bane e jagatanI samagra vanaspati sRSTi ane samagra prANIsRSTi, ubhayanAM astitva mATe - jemAM mAnava-prANInAM potAnAM astitvano samAveza to kharo ja -- prAthamika AvazyakatA che. paryAvaraNavido sAcuM ja kahe che ke mAnavI nAmanuM rogiSTa jaMtu AkhI pRthvIne bImAra ane bismAra banAvI rahyuM che. ECOLOGIST vaijJAniko mAnavInI ECOLOGYne sakhta zabdomAM vakhoDe che. mAnavIe potAnAM ja karatUtothI potAne bacAvavAno samaya pAkI gayo. che. sUvA mAlika - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha hai prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004, 2 phonaH 3820296. mudraNasthAna : rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 69, khoDiyA sTrITa, muMbaI-400008 lesaraTAIpaseTiMga : mudrAMkana, muMbaI-400 092,
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa (50) + 80 aMka 120 Licence to post without prepayment No. 37 Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97 ) tA. 16-12-970 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra UGG GAOL beko banAvaTI kaMpanIonI lonA anubhava keTalAyathI pAse dhana homa hovuM joie. eja 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989H 50 varSa000vArSika lavAjama rU. 80000 taMtrIH ramaNalAla cI. zAha anne haraMti taM vittaM / -bhagavAna mahAvIra (bIjAo te dhana harI jAya che) chellAM thoDAM varSomAM duniyAmAM ane vizeSataH bhAratamAM zerabajAra, temAM paNa jo svajano taraphathI evo kaDavo anubhava thayo hoya tyAre to beMko, phAinAnsa kaMpanIo, vepArI peDhIo vagerenAM kaubhAMDone lIdhe e AghAta vadhu tIvra bane che. emAMthI vera baMdhAya che ane badalo levAnA tathA banAvaTI kaMpanIonI lobhAmaNI jAherakhabaro ane chetarapiMDIne dUra bhAvo jAge che. lIdhe potAnuM dhana vagara vAMke gumAvyAno anubhava keTalAyane thayo haze! potAnuM dhana harAI jAya e mATenI pUrva zarata e che ke potAnI bIjAnuM dhana harI levAnI pravRtti AjakAlanI nathI. AdikALathI pAse dhana hovuM joIe. e dhana harI javA mATe bIjAnuM mana lalacAya te cAlI Ave che. bhagavAna mahAvIra svAmInA jamAnAmAM paNa evI eTalA pUratA pramANamAM hovuM joie. e dhana harI janAra bIjAo te ghaTanAo banatI hatI. paraMtu bIjAnuM dhana harI levAnI ghaTanAo harI javA mATe samartha hoya ane te dhananuM rakSaNa karavA mATe pote asamartha vartamAna jagatamAM ghaNI badhI vadhatI jatI hoya evuM jaNAya che. ke lAcAra hoya. jUnA vakhatamAM dhananI herapheranuM kSetra, vepArI sodAonuM kSetra potAnuM ghana svecchAe koine ApyuM na hoya, paNa saMjogo ja evA maryAdita hatuM. have AMtararASTrIya kSetre eka dezano bIjA dezo sAtheno bane ke te dhana bIjAnA hAthamAM sarI paDe. mANasanA vArasadAra koI na vepAra ghaNo vadhI gayo che. eka dezamAM banatI cIjavastuo AkhI hoya athavA vArasadAro lakhANamAM pheraphAra karI le evuM bane che. duniyAmAM pahoMcI jAya che. utAvaLa hoya tyAre to ekadezamAM utpAdita niHsaMtAna mANasonA dhana para ghaNAMnI najara rahe che. keTalAkanI najara thayelI cIjavastuonAM aneka naMga mAlavAhaka havAIjahAjo dvArA kyAre ne kevI rIte emAM kAma karI jAya che e to pariNAma pachI ja covIsa kalAkamAM bIjA dezanAM bajAromAM ThalavAI jAya che. eka dezanI samajAya che athavA te paNa akaLa rahe che. lakSmI komyuTaranI madada vaDe thoDIka kSaNomAM hajAro mAIla dUranA potAnuM sArI, sAcI rIte kamAyeluM dhana harAi javAnA kissA paNa khAtAmAM jaIne besI jAya che. eTale bIjAnuM dhana pacAvI pADavAnAM keTakeTalI jAtanA bane che. jUnA vakhatamAM jamInamAM dATeluM dhana jANabhedu kAvatarAM AMtararASTrIya kSetra sudhI pahoMcI gayAM che. coro kADhI jatA. vartamAna samayamAM duniyAmAM keTalIye peDhIo kAcI lakSmIdevInI jema jema haraphara anekagaNI vadhatI gaI che tema tema paDI jAya che ane keTalAye leNadArone rovaDAve che. zeranA bhAva acAnaka enA apaharaNanA kissAo paNa vadhavA lAgyA che. apaharaNanA gabaDI jatAM keTalAMye mANaso potAnI moTI mUDI gumAve che. eka keTalAye kissAomAM to enAM pagerAM paNa maLatAM nathI. lakSmIdevIne sarakArI kAyado badalAtAM keTalAka Arthika muzkelImAM AvI paDe che. eka saMtADavAmAM svijharalenDano ghaNo moTo phALo che. sviTanjharalenDa jevA dhanavAna vyaktinuM acAnaka mRtyu thatAM enI sAthe levaDadevaDa karanArAo nAnA taTastha dezanI moTAmAM moTI khoTI Avaka te lahamIdevIne takalIphamAM mUkAI jAya che. Ama, pUra, dharatIkaMpa, yuddha vagerene kAraNe saMtADavAnI che. ene saMtADavA mATe e deza vyAja nathI Apato, paNa keTalAya zrImaMto hatA na hatA thai jAya che. korTanA eka lapharAmAM bhADuM mAge che. enI moTI Avaka to nadhaNiyAtAM khAtAMonI che. mANasanI jiMdagInI kamANI veDaphAI jAya che. AvI badhI ghaTanAo lakSmIdevIne sviTjharalenDamAM saMtADyA pachI eno saMtADanAro gujarI najara sAme banatI vAraMvAra jovA maLe che. gayo hoya ane enA chUpAM khAtAM ke khAtAonI koIne khabara ja na mANasane peTa che tyAM sudhI bharaNapoSaNa mATenI pravRtti saMsAramAM hoya evuM banyA kare che. eziyA, AphrikA, leTina amerikA vagere rahevAnI. anAdi kALathI A pravRtti cAlI Ave che ane anaMtakALa ardhavikasita dezonA tathA samRddha dezonA aneka rAjakIya puruSo, sudhI te cAlatI rahevAnI. mAtra manuSyamAM ja nahi, jIvamAtramAM jyAM vepArIo, udyogapatio, naTanaTIo, sarakArI karmacArIo vagerenAM sudhI AhArasaMjJA che tyAM sudhI tene saMtoSavA mATenA tenA prayatno khAtAM svitsaralenDanI beMkomAM tathA anya nAnA nAnA TApuonA cAlyA ja karavAnA. dezomAM che. jIvanI moTI eSaNAomAM viteSaNAne paNa gaNAvAvamAM AvI viraharaNanA kissA bIjI rIte paNa banatA hoya che. mANase dhana che. dhana kamAvAno caTako lAgyo ke pachI mANasa enI pAchaLa macI paDe svecchAe bIjAne udhAra ApyuM hoya, vyAje mUkyuM hoya, dhaMdhAmAM rokyuM che. divasarAta te joto nathI. dhana eka prakAranI zakti che, eka viziSTa hoya, paraMtu te lenAranI dAnata bagaDe, tenA saMjogo viparIta thaI jAya sabaLa sAdhana che. eTale ghanAkAMkSA jIvamAM rahe e sahaja che. paNa ane te ApavAnI spaSTa nA kahe. lakhANa ke sAlI na hoya to te kabUla manuSyanI eSaNAono koI aMta nathI. game teTaluM dhana kamAyo hovA paNa na thAya. AvuM thAya tyAre mANasane bhAre AghAta lAge che. ane chatAM mANasane ethI saMtoSa thato nathI. vadhu ane vadhu kamAvA mATe te
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAMsudhI eka mahimA motizatakamAM ja ! karavAmAM paDI jAya che. mArI sAthe so cAlyA jatAM mANasa guthaNa, vaktA, ane darzana prabuddhajIvana - tA. 16-12-97 : doTa mAMDe che. saphaLatAno ene nazo caDe che. pratispardhIo karatAM AgaLa kALa saMdarbhone badalI nAkhe che. eka vakhatanA moTA gaNAtA nIkaLI javA mATe tene jora caDe che. paraMtu jyAre pachaDAya che tyAre pastAya mANaso samaya jatAM nAnA lAgavA mAMDe che. sAmAnya lekhAtA mANaso che. tyAM sudhI ene koinI zikhAmaNa vahAlI lAgatI nathI. ghaDIkamAM moTA thai jAya che ane loko emane pUjavA lAge che. vepAra saMsAramAM dhanano mahimA moTo che ane sAcI ke khoTI rIte moTo dhaMdhAmAM caDatI paDatI cAlyA kare che. Aje jenI bolabAlA hoya tene ja rahevAno. eTale ja bhartuharie nItizatakamAM kahyuM che: kAle hAtha lAMbo karavAno prasaMga Ave che. eve vakhate keTalAka mANasone varAti vitta sa na chIne paDataH sa kRtavAna guNajJaH | pote bhUtakALamAM karelA upakAra mATe pastAvo thAya che. vRddhAvasthA nA jha = jI. naim ima ' AvatAM ane navI peDhInA hAthamAM sattAnAM satro cAlyA jatAM mANasa bhartuharie ahIM kaTAkSamAM kahyuM che ke jenI pAse vitta che te mANasa vimAsaNamAM paDI jAya che. mArI jamAvelI peDhI che. paNa Aje mArA kulIna gaNAya che. paMDita, RtavAna, guNajJa, vaktA, ane darzanIya - dIkarAo AgaLa peDhImAM mAruM kazuM cAlatuM nathI" evI khAnagImAM dekhAvaDA tarIke tenI gaNanA thAya che. suvarNamAM arthAta dhanamAM ane phariyAda karanArAo sAbhaLavA maLaze. mArA bhatrIjAone dhaMrdhA dhanavAnamAM badhA guNo Azrita thaI jAya che. zIkhavADyo ane badho vizvAsa mUkI dIdho, paNa chevaTe mArI ja dukAna Ama samagra vizvamAM paisAnI ja bolabAlA dekhAya che. ema teoe pacAvI pADI ane gharabhego karI dIdho." "rAtadivasa kALI kahevAya che ke 4 * janat is (pachI bhale ne baDI hoya) is majUrI karI bhikhArImAMthI huM bAdazAha banyo ane dArU, resa ane always funny. - hasavA jevuM hoya to paNa hasIne badhA enI vAha strIomAM paisA veDaphI nAkhIne mArA dIkarAe mane pAcho bhikhArI vAha karaze. nANAM vagarano nAthiyo ane nANe nAthAlAla" jevI banAvI dIdho. mArI patnI badhAM ghareNAM laIne bhAgI gaI." "mAro kahevato dhanavAna mANasone samAja keTaluM mAna Ape che te darzAve che. sago sALo mArA nAmanI khoTI sahI karIne mArA zera vecI Avyo." sakarmInA sALA ghaNA' arthAta mANasa pAse paisA thAya to enA sALA -- ghanaharaNanI AvI AvI to aneka phariyAdo dezakALanI paristhiti thavAne, enI icchA pramANe nAnAM moTA badhA kAma nokaranI jema karI pramANe satata saMbhaLAyA karatI rahe che.. ApavAne ghaNA taiyAra thai jAya che. eTale ja "jaba laga paisA gAMThameM, jagatanI vyavasthA evI nathI ke mANasa pote kamAyeluM ghana potAnA taba laga lAkhoM yAra" evuM vyavahAru DahApaNa kahe che. paMcataMtramAM paNa jIvananA aMta sudhImAM badhuM ja pUre vAparI zake. koika dhanadolata mUkIne kahyuM che: jAya che, to koIka detuM mUkIne paNa vidAya le che. potAnA AyuSyano pUjyate yadapUjyo'pi yadagamyo'pi gamyate / nizcita kALa mANasa jANato nathI eTale paNa AyuSyanA pramANamAM vandyate yadavaMdyo'pi saprabhAvo dhanasya ca // dhanadolatanI vyavasthA aMze aMza goThavI zakAtI nathI. keTalAka akALe, duniyAmAM apUjyanI pUjA thAya che, mUrkha mANasa paNa DAhyo gaNAya Akasmika rIte mRtyu pAme che to keTalAka pote dhAryuM hoya tenA karatAM ghaNuM che ane avaMdanIya paNa vaMdanIya manAya che. e badho ghanano ja prabhAva lAMbu jIvA jAya che. kaMjUsanuM dhana bIjA mATe hoya che. te potAnA jIvanakALa daramiyAna - lakSmI svabhAve caMcaLa che. eka gharethI bIjA ghare te kyAre cAlI jaze sarakhI rIte vAparI zakato nathI ane enA maraNa pachI jenA hAthamAM te te kahI zakAya nahi. arthazAstranI daSTie to lakSmI satata karatI rahevI jAya che te icchA mujaba bhogave che. joIe ane jeTalI vadhu harephare teTalI prajAnI samRddhi vadhe. paraMtu te . | pane eTalA mATe ja DAhyA mANase potAnI avasthAno vicAra karI nItiniyama mujaba phare to sArthaka thAya. anyathA te anarthakArI nIvaDe. potAnA vI rIte potAnA dhananuM sanmArge visarjana karatA rahevuM joie. zAstrakAroe lakSmI kyAre potAne hAthatALI daIne bhAgI jaze e kahevAya nahi. bhAgye ja kahyuM che ke thananA phakta traNa ja gAta che : (1) dAna ( eTale ja dhananAanartho ghaNA che. skUla ane sUkSma baMne daSTie dhana sAthe ena () nIza. keTakeTalAM dUSaNo saMkaLAyelAM che. zrImada bhAgavatamAM kahyuM che: dAnaM bhogaH nAzastisrogatayo bhavanti vittasya / steyaM hiMsAnRtaM daMbhaH kAmaH krodhaH smayo madaH, yo na dadAti na bhuMkte tasya tRtIyA gatirbhavati / bhedo vairamavizvAsaM saMspardhA vyasanAni ca / dAtavyaM bhoktavyaM dhanaviSaye saMcayo na kartavyaH / ete paMcadazAna hyarthamUlA matA nRNAm pazyeha madhukarINAM saMcitamartha harantyanye / / tasmAdanarthamAkhyaM zreyo'rthI dUratastyajet // [dAna, bhoga ane nAza e dhananI traNa gati hoya che. je Apato manuSyone mATe dhana e paMdara prakAranA anarthanuM kAraNa manAya che. nathI ke bhogavato nathI tenA dhananI trIjI gati thAya che. jemake (1) corI (2) hiMsA(3) asatya (4) dabha. (5) kAma (I dAna Apo ane bhogavo. dhanano saMcaya na karo. madhamAkhIne krodha (7) cittano unmAda (8) ahaMkAra (9) bhedabuddhi (10) vera (11) juo. to sacita kareluM dhana (madha) bIjA loko karI jAya che. ] avizvAsa (12) spardhA (13) traNa vyasano jemake vezyAgamana ke ane te potAnA vyavasAyane kAraNe prAmANikapaNe dhananI vRddhi thatI rahe to potAnA vyava parastrIgamana (14) jugAra ane (15) dArU. eTalA mATe potAnuM paNa thare che paNa mANase vakhatovakhata temAMthI thoDoghaNo hisso sanmArge, supAtre kalyANa IcchavAvALAe artharUpI anarthano darathI tyAga karavo joie vAparI tenuM pramANa ghaTADatA rahevuM joie ke jethI eTalA sadvyaya mATe mANasa prAmANikatAthI, nItimattAthI dhana kamAya ane te maryAdAmAM potAnI satA rahe ane azubha kamabadhamAthI bacI zakAya ane zubha rahIne kamAya e gRhastha jIvana mATe jarUrI che. nyAyasaMpanna vibhava e kamabaghanA nAma thavAya. gRhasthajIvanano vittamaMtra hovo joIe. paraMtu viSama paristhitimAM, patnI, saMtAno ke kuTuMba parivAranA sabhyo pratyenA snehAkarSaNane lAcAra banIne khoTAM kArya karIne mANasa vadhu dhana kamAvA lalacAya che. lIdhe, temanuM gujarAna calAvavA, temane rAjI rAkhavA mATe mANasa dhana pachI to paristhiti viSama na hoya ane lAcArI paNa na hoya topaNa kamAvA nIkaLe che. e jyAM sudhI nyAyanItithI prApta thatuM hoya tyAM sudhI arthaprAptimAM kaTila nItirItinI mANasane Teva paDI jAya che. "vAMkI to ThIka, paNa jyAre corI, dANacorI, karacorI, lUMTa, hatyA vagre dvArA AMgaLI vagara ghI nIkaLe nahi' evI kahevato potAnAM jUThA kapaTabharyA te prApta karavA macyo rahe che tyAre te tenA bhayaMkara vipAkano vicAra karato sodAo mATe AgaLa dharatAM te zaramAto nathI. parasevo pADIne kamAyeluM nathI. dhana TIpe TIpe bharAya che ane corIlabADI ke kUDakapaTa karIne meLaveluM dhana sAmAjika daSTie to keTalAye mANasone vadhu paDatuM dhana kamAvA mATe anAyAsa moTo dallo Ape che. eTale mANasanuM mana corI karIne kamAvA pAchalI jiMdagImAM aphasosa thato hoya che. khAsa karIne jyAre potAnA tarapha vaLe che. Earning by Cheating e duniyAnA aneka lokomAM ja prApta karelAM dhanane kAraNe ja potAnAM ja svajano sAthe, pitAputra vacce, vyasanarUpe jovA maLe che. pati patnI vacce. bhAI-bhAI vacce. sALAbanevI vacce saMgharSa ja che
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-97 prabuddhajIvana aNabanAva, vidroha, dago, vagerenA anubhavo thayA hoya, korTanA dhakkA vadhI gayA hoya, jelamAM javAnA prasaMgo UbhA thayA hoya, potAnA ke svajanonAM apaharaNa kissA banyA hoya. kyAreka to potAnuM ja dhana potAnI hatyA noMtaranAruM banyuM hoya athavA potAnA ja dhane potAne ApaghAta karavA tarapha ghasaDyo hoya tyAre mANasanA pazcAttApano pAra raheto nathI. bhagavAna mahAvIre H (sUtrakRtAMga 1/9/4mAM) kahyuM che AghAyakiccamAheuM nAio visaesiNo / anne haraMti taM vittaM kammI kammehiM kiccati // [ mRtakanI agni saMskAranI vidhi karyA pachI sukhanI icchAvALA jJAtijano tenuM dhana harI le che, paraMtu (te dhana kamAvA mATe) karma karanAra te vyakti tenAM phaLa bhogave che. ] A saMsAra keTalo badho svArthI che ke keTalAye mANaso potAnA sagAM evA zrImaMtanI maravAnI mananA chUpA khUNAmAM rAha jotAM hoya che ane enA mRtyu pachI enI saMpatti jhaDapI levAno, pacAvI pADavAno prayAsa kare che. koikanuM dhana meLavI levA mATe enA mRtyunI rAha jovI paDe e paNa kevI karuNa dazA kahevAya ! tAttvika daSTie joie ane zubhAzubha karmanI daSTie vicArIe to dhana kamAvA mATe jIva je azubha karma bAMdhe che e azubha karma to ene ekalAne ja bhogavavAnAM Ave che. pote kamAyelA dhanano lAbha bIjA uThAve che, paraMtu lAbha uThAvanArAo dhanopArjana karanArI vyaktinAM e azubha karmomAM bhAgIdAra thatA nathI. e azubha karmanA vipAka vakhate je pIDA thAya che te vakhate svajano tenuM rakSaNa karI zakatAM nathI. e pIDA ke du:kha evAM prakAranAM hoya che ke te pote jAte ja bhogavavAM paDe che. eTalA mATe ja bhagavAna mahAvIre kahyuM cheH adhyApako ane lokasevakonI bAbatamAM, saMkhyA ane sattvanI dRSTie ekavAra gujarAta sAce ja sadbhAgI hatuM. atyAra sudhImAM aneka zIlavaMta prajJAvAna adhyApako ane niSThAvAna lokasevako gAMdhIjInA gujarAtane maLatA rahyA che. zreyArthI zrI zaMkarabhAi evAomAMnA eka virala adhyApaka-lokasevaka hatA. paMDitavarya zrI sukhalAlajInA zabdomAM kahIe to, teo 'svAbhAvika saMta' hatA. svAbhAvika-saMta zrI zaMkarabhAi D DaoN. raNajita paTela (anAmI) zrI zaMka2bhAi amadAvAdathI emanA eka mitrane tA. 26-1-'60nA roja eka patra lakhe che H 'hamaNAM roja savAre huM paMDita sukhalAlajI (uMmara 80-paMdara varSanI uMmarathI aMdha)ne aMgrejI ke gujarAtI-temanI pasaMdagImAMthI vAMcI saMbhaLAvavA jAuM chuM.' AnA saMdarbhamAM pU. sukhalAlajI lakhe che : 'lagabhaga bAreka varSa pahelAM huM (1962-63 haze) saritakuMja, elisabrijamAM raheto. zaMkarabhAi paNa eka sagRhasthane tyAM e vakhate rahetA. vAta nIkaLatAM meM amuka aMgrejI pustako sAMbhaLavAnI mArI icchA darzAvI. emaNe kahyuM : 'huM roja amuka samaye AvIza. zaMkarabhAi roja niyamita Ave. emanuM aMgrejI paNa zuddha ane pAkuM. tethI emaNe mane aneka iSTa pustako saMbhaLAvyAM, paNa navAinI vAta e ke emaNe kadI eka pAi levAnI icchA ja nahIM sevelI. emanI jarA paNa icchA mane jaNAi hota to huM emane kaMika ne kaMika avazya ApI zakata, paNa huM pote emane kaMika levAnuM kahetAM ja saMkocAto. A rIte emaNe seMkaDo vidyArthIonI vagara phIe icchA saMtoSI che...Aje jo emanI pAse zIkhela vidyArthIonI yAdI ka2vAmAM Ave to e yAdI joi loko vismaya pAme.' paMDitajInI A atizayokti nahIM paNa sAva alpokti che. zrI zaMkarabhAi sAva akiMcana nispRhI saMta- adhyApaka hatA. potAnI pAse silakamAM eka pAi paNa na rAkhe. paMDitajI lakhe che : 'Ama, to e aparigrahI. kaMi ra mAyA piyA NhusA bhAyA, bhajjA puttA ya orasA / bAlaM te tava tANAya luppaMtassa sakammuNA // [ potAnAM karmo anusAra duHkhathI pIDAtA te jIvanuM enAM mAtA, pitA, bahena, bhAi, patnI ke aurasaputra vagere koi rakSaNa karI zakatAM nathI. ] artha saravALe to anarthanuM mULa ja nIvaDe che. tAtkAlika eno lAbha dekhAto hoya to paNa enAM dUragAmI sthUla ane sUkSma tAttvika pariNAmo nukasAnakAraka che. jeo gRhatyAga karI, sAdhusaMnyAsI thai akiMcana jIvana jIve che emane to arthanI anarthakArI upAdhimAMthI meLavelI muktino AnaMda keTalo badho hoya che e to emano anubhava kahI zake che. paraMtu jeo gRhasthajIvanamAM rahelA che teo paNa sikkAmAM rahelA chidrane potAnI sUkSma dRSTithI joi samajI zake to paNa dhanasaMpatti pAchaLanI emanI AMdhaLI doTa maMda paDavAno saMbhava che. parigrahaparimANa e gRhasthajIvanamAM sukhI thavAno mArga che. saMtoSanA sukhanI kiMmata viSama paristhitimAM vadhu samajAya che. sArI rIte AjIvikA cAlatI hoya eTaluM dhana jo kamAvA maLatuM hoya to vadhu dhana pAchaLa doTa mUkavAne badale potAnA bacelA samayano upayoga mANase AtmazreyArthe karI levo joIe. jUja saMsAramAM mohanuM prAbalya eTaluM moTuM rahyuM che ane rahevAnuM che ke vyaktione ja A tattva samajAya evuM che ane samajAyA pachI virala vyaktio ja e samajaNane AcaraNamAM mUkI zake che ! saMtamahAtmAo vakhatovakhata kahetA AvyA che ke vidyArUpI, jJAnarUpI, adhyAtmarUpI lakSmI ja evI che ke jenuM koI kyAreya haraNa karI zakatuM nathI. D ramaNalAla cI. zAha saMghare nahIM ! paNa emanI pAse baso-traNaso rUpiyA jeTalI rakama paDelI. gAMdhI zatAbdI varSamAM ke koi rASTrIya sevAnA phALAmAM e 2kama emaNe ApI dIdhI. ame snehIoe emane pUchyuM : 'ATalI nAnI rakama paNa nahIM hoya to kyAreka tANa nahIM paDe ?' emaNe taddana svAbhAvikapaNe hasatAM hasatAM kahyuM. 'zarIra che, buddhi che, icchA che ane kAma thAya che. A badhuM cAle che, to zuM khAvApIvA vagerenuM nahIM cAle ? izvara pratye ATalo paNa bharoso na hoya to jIvana zA kAmanuM ?' 'gujarAta vidyApITha'mAM kumAra maMdiranA AcArya tarIke zaMkarabhAine rUA. 100/-no pagAra maLato hato. 1950nI vAta che. emanA hAtha nIcenA aghyApaka zrI jayaMtilAla vyAsa vidyApIThanA kUvA para kapaDAM dhotAM dhotAM snAna karatA zaMkarabhAIne kahyuM : 'zaMkarabhAI ! tame ekalA dUdha ne goLa para raho cho - tamAre ATalo badho pagAra zuM karavA joie ?' tyAM to zaMkarabhAi mauna rahyA...paNa agiyAra vAgyA pachI ophise jai emaNe jayaMtibhAine kahyuM : 'juo bhAi, mArA so rUpiyAmAMthI cAlIsa huM mArA khorAka peTe vAparuM chuM. daza rUpiyA sUtara kAMtavA rUnI pUNIo pAchaLa kharcu chuM ane muMbaimAM bhaNatA be garIba paNa hoMziyAra vidyArthIone paccIsa-paccIsanI ziSyavRtti peTe mokaluM chuM.' zrI jayaMtilAla vyAse sAcA aMtarathI mAphI mAgI. A to ThIka, paNanivRti pachI teo cha-sAta TyUzana karatA, paNa Tyuzana-phI to eka be jaNa pAsethI ja kharca pUratI letA ne bAkInAone maphata bhaNAvatA. eTaluM ja nahIM paNa pU. bApu, dakSiNa AphrikAmAM bhaNanArane ghare jaine vagara phIe bhaNAvatA tevI rIte zaMkarabhAi paNa karatA. pU. sukhalAlajI sAthe vAta nIkaLatAM khUba ja svAbhAvikatAthI kahe : 'emAM zuM ? ApaNe pharavA nIkaLyA ane enA ghara sudhI pahoMcyA tyAM ja bhaNAvI devuM. ene AvavAnuM maTe ne mAruM kAma pate,' kathAzravaNa ane bhaktibhAvamAM divaso
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-11-97 vyatIta karatAM aMdha vidhavA kaMcanabahena somAbhAi amInane bhaNavAno anekavAra kahyuM che ke, zaMkarabhAi to pU. bApunI nAkanaDI AvRtti samAna khUba zokha paNa bhaNavuM zI rIte ? zaMkarabhAine kAne vAta AvI... hatA. kharekhara zaMkarabhAi zreyArthI ja hatA. ataMdra jAgRti emanI kaMcanabenane bhaNAvavA mATe ja zaMkarabhAi choila lipi zIkhyA ne svAbhAvika prakRti hatI. kaMcana, kAminI ane kIrtithI dUra rahevAno utsAhathI kaMcanabenane bhaNAvyAM. kaMcanabena lakhe che : "pariNAme huM mukta rahevAno emano jindagIbharano sabhAna puruSArtha hato. zrI bhagavadgItAno pahelo ane bIjo adhyAya vAMcatI thai hatI. caMdrakAnta upAdhyAya emanA hAtha nIce kAma karatA adhyApaka hatA. te mANasAInA dIvA jevI copaDI huM vAMcI zakatI hatI. e tapasvI mUrtinAM lakhe che : "emano svabhAva haDahaDatA vairAgI jevo; dhata karatokane darzana manamAM kAyamI sthAna pAmI gayAM.' alagArI jhoLI khaMkherIne jema Ubho thAya tema potAne bhAge AvelI - "dAMDI-kaca', mahAbhiniSkramaNamAM zaMkarabhAI pU. bApunI sAthe javAbadArI pUrI karIne phaLa ke yaza ke mAnane jhoLImAM bharavAne badale, hatA ane gAMdhIjInAM agiyAra vratonuM custapaNe pAlana karI nakkara e jhoLI khaMkherIne jhapa karatAkane zaMkarabhAI UbhA thaI jatA. emanA lokasevA-desasevA karI enA saMdarbhamAM pu. sukhalAlajI lakhe che: "AkhuM vyaktitvanuM A virala pAsuM che.' zaMkarabhAI, kharekhara emanA nAma jIvana (80 varSa) emaNe A rIte gALyuM paNa emanAmAM meM kyAreya pramANe (za+kara)=lokonuM bhaluM karanAra ja hatA. zaMkarabhAinA sevakapaNAnuM abhimAna ke svAtaMtryasainika tarIkenI koIpaNa khoTI sevApradhAna ane tapaHpUta madhura vyaktitvano sAco ne iSTa paricaya to khumArI joI nathI...meM to emane baddhanI paribhASAmAM brahmavihArI emanA aneka patro dvArA thAya che. "patramarmara'mAM je 102, nAnAmoTA tarIke ja oLakhyA che.' patro saMgrahita thayA che tene gAMdhIzailIno ghero raMga lAgelo che. e patro koI mitra ke snehIne ghare rahevA jAya to teo gharanAM ne paDozanAM nIce mo. ka. gAMdhInI sahI thaI hoya to koIne zaMkA ye na thAya ane badhAM ja chokarAMne bhaNAve. bharanAranI kakSA prAthamikathI mAMDI ema.e. Azcarya paNa. emAM eka paNa zabda binajarUrI ke nirarthaka nathI. svaccha sudhInI hoya to paNa vAMdho na Ave. emane badhA ja viSayo phAve. vahetA jharaNA jevI bhASA-zailI che ane vicAro paNa pAradarzaka ane aMgrejI ane gaNitamAM emanI abhuta vyutpatti. mitra ke snehIne tyAM ja paripakva. sIdhA hRdayamAMthI sravelIe vAka-jharaNI che. zreyArthInI vAsaNa mAMjavA ke kapaDAM dhovA paNa besI jAya. ghaMTI hoya to pAMca zera. kalamamAMthI pragaTe evI e sarasvatI che. daza zera daLI paNa nAkhe, dararoja eka hajAra vAra satara niyamita zaMkarabhAInA eka AzramavAsI mitramAM sevaka tarIkenuM sakSma kAMtavAnuM ja, tAva hoya to paNa kAMtatA jAya ne vidyArthIne bhaNAvatA abhimAna hatuM ane ene kAraNe emane sAbaramatI, vaDhavANa ke jAya. aMgrejI rAjyakALanA AI.sI,esa.nI jema zaMkarabhAI paNa sevAgrAma AzramonA maMtrIo sAthe ane anya kAryakartAo sAthe satata aneka dezIya vidvattA dharAvatA adhyApaka hatA. emane mana koIpaNa kAma saMgharSa thayA karato hato. teo DumasathI tA. 16-6-97nA patramAM lakhe nAnuM nahotuM. briTIza rAjyanA siviliyanone yAda karI zrI gulAma cheH- tame jene prema gaNo cho tene huM khoTo moha gaNuM chuM.' prema to hArato rasUla karelI zaMkarabhAi mATe lakhe che: "zaMkarabhAI eka kSaNe ophisamAM ja nathI. moha to hAryA ja kare. niHsvArtha premabhaktie judI cIja che. beThA beThA nAmu lakhatA hoya to bIjI kSaNe gozALAmAM maLamUtra tamArA svArthI manane te dekhAya ja nahIM. dayArAme peluM nathI gAyuM ke :haThAvavAmAM hAjara hoya. eTalAmAM bUma paDe ke rasoDAmAM loTa keLavanAra "tuja saMga koI vaiSaNava thAya to tu vaiSNava sAco, koI nathI; rasoDuM savAso mANasonuM. konI mAe savAzera sUMTha khAdhI tArA saMgano raMga na lAge tyAM lagI tuM kAco.' hoya ke teTalA lokono loTa keLave ! paNa AMkha UMcI karIne juo to A kasoTImAMthI pasAra thAo. tamArA saMgathI ekeya vaiSNava thayo gupacupa DhIMcaNa UMdho nAkhI be muThIo vALI zaMkarabhAi loTa sAthe kustI ? e tapAso. jiMdagI AkhI tamane potAne sAcA TheravavAmAM ja gaI. karI rahyA hoya tyAM jANavA maLe ke Aje phAnasa sApha nathI (tyAre hajIye temAMthI jAgI zakAya che. sAcI taDapana thavA do. "bharataviraha AzramamAM vIjaLI nahotI) to vATakImAM pANI ane bAjumAM rAkha laI yAda karo. jJadu nise prANa phora I sevakane pAyAmAM namratA. zaMkarabhAI phAnasanA goLA sApha karatA hoya. AzramamAM aparigrahanuM joIe ja. vinaya, namratA hoya to ja sevaka thavAya. ane namratA eTale vrata hovA chatAM te nizAcaronA AgamanathI mukta nahotuM, zaMkarabhAI koIpaNa "huM" manamAM UbhuM thai bole che te bolatuM baMdha thaI jAya. ApaNA eka hAthamAM lAkaDI ane bIjA hAthamAM TamaTamithuM phAnasa lai cokI karatA darekamAM ghaNAM "huM jude jude vakhate pheNa mAMDI khaDA thaI jAya che...te paNa ghUmI rahyA hoya. pachI te ziyALAnI pUnama hoya ke comAsAnI badhAMne nAgye ja chUTako...kALI nAga sahastra- 1000 - pheNo pheMkave. aMdhArI ghora meghalI rAta hoya." ghaNAMe emane 'karmayogI', "tapasvI te badhA phUMphADA baMdha thaI, vANImAM samAI jAya tyAre mauna Ave. moDhe mUrti', "yuvAna DosA' kahyA che te, sarvathA sArthaka che. zrI chaganalAla bolavAnuM baMdha karavuM e to maunanI zarUAta kahevAya. rAta-divasa mana joSIe temane "svarAjya-sAdhanAnA mUka lokasevaka' kahyA che to bAbA bolyA ja kare che te bolatuM viramI jAya e sthiti sAdho. haLImaLIne balavaMtasiMhe emane "calatApharatA Azrama" kahyA che. zrI nAnubhAI - badhA jIva sAthe rahevA mATe to namratA joie ja. jhINAmAM jhINA jIvane bAroTe "jaMgama vidyApITha' kahyA che, to zrI jayaMtilAla vyAse 'namratAnA paNa avagaNI zakAya ja nahIM. pUjArI ane aparigrahI' kahyA che. A badhAmAM mane DeniyalanI vAta khUba sparzI gai che, ane e svAnubhava ane talanAdaSTithI lakhe che eTale prabhu saghaLe virAje re, sRjanamAM sabhara bharyA, emAM satyanI rocakatA paNa che. Deniyala lakhe che: "sarvodaya saMmelanamAM mArAM nayaNAMnI (aMtara AMkhanI) ALasa rena nirakhyA harine jarI." kAma karato hovAthI meM ghaNA mahAna mAnavIone joyA che, emanI sAthe "namratAnA sAgara' yAda karo.' vAto karI che, keTalAMkanI sAthe thoDuM ghaNuM kAma karavAno moko maLyo che. zaMkarabhAinA eka mitra emanA svamAna para thayelA humalAthI vinobAnI sAthe paNa ghaNIvAra maLavAnuM thayuM che. vinobAjI haMmeza ghevAMpUvAM thaI traNeka patro lakhe che...teno tA. 7-6-66nA roja manathI upara UThavAnI vAta karatA hoya che. asubdha citta hovuM joIe, amadAvAdathI pratyuttara pAThavatAM lakhe che : "ApaNA vikAsanI najare mana ja na hoya evI sthitie pahoMcavuM vagere vAto ghaNI sAMbhaLI che. AvAM apamAna ke ghA ke humalA-ApaNA zarIra uparanA ke mana uparanA paranuM samAjanI vacce rahIne kAma karatI, kAkA (zaMkarabhAI) sivAya udAratAthI kSamA ApavAthI-eTale ke manathI mApha karavAthI kSamAvavAthI evI bIjI koi vyakti meM joI nathI." zaMkarabhAInI sAthe kAma karatI ApaNe zAMti tarapha AgekUca karIe chIe. bApujIne dakSiNa AphrikAmAM aneka vyaktio - emanA mitro-ziSyoe mArI sAthenI vAtacItamAM polIse dhakko mArI pADI nAkhyA agara pelA musalamAna bhAIe
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMgaLAMnI chApa ApavAmAM AvA keTalAMye apamAno eka mANasa ghaNAM varasa to thAya." (patra-47mAthI gayA haMsarAjabhAI ahI havAmI ja che ne!... jANItA eka tA. 16-12-97 prabuddhajIvana AMgaLAMnI chApa ApavA jatAM mArI dAMta pADI nAkhyA tyAre temanI huM nAnapaNathI uttarottara vadhu sAro mANasa banavAnI koziSa karyA karuM sAme kesa na mUkatAM manathI samAvyA. AvAM keTalAMye apamAno manamAM chuM. sAro mANasa eTale "vaiSNavajana"nA bhajanamAM AvatA guNavALo saMgrahAyelAM paDayAM hoya tene kSamAvI devAthI ApaNI zAMti vadhe che. kSamA mANasa. ghaNAM varasa to krodhane vaza karavAmAM gayAM ane e jarUrI hatuM. amRta che. beunuM (ApanAra-lenAra bela) bhaluM kare che. verajheranI carAcara vizva sAthe ekatA e ja jJAna. parAyuM koI rahyuM nahIM. badhuM baLatarAone Ama ja ThAravAnI hoya che. bhUlI javAthI te manamAM dabAI potAnuM thaI gayuM. jAgratadazAmAM jIvamAtrane mitrayA sahodara joto thaI rahe che, nirmaLa nathI thatI. A aMtara saphAi che. pustakanA vAcana, gayo chuM. kAma ane krodha para kAbU AvatAM sAcuM jJAna thavA mAMDe che. manana, saddavicAranAM ciMtana, pUjApATha, prArthanA vagerethI kSamA jevI divase-divase ekatA gADhI thatI Ave che. mahinA upara eka zuddhi nathI thatI. AvA humalAthI ApaNe marIe nahIM eTale mana upara chUTaravALAe mane pADI nAkhyo paNa mArA manamAM gussAnI laharI paNa tenI asara thAya nahIM ! mana tene kulanI jema jhIlI letuM Ave, kaM na UThI. zAnti sthira ja rahI ane tenuM zubha ja irachato hato. jyAre prapa satyaM humalAno apratikAra, asahakAra e ja vastu che. rU5 varasa pahelAM yaravaDA jelamAM polIse mane eka thappaDa mArelI tyAre apamAno agara ghA nirbaLatAthI sahI levA e AvI kSamAthI manamAM teno virodha janmyo hato. abubena AdamanuM kAvya teM vAMcyuM haze 7. 'Write as one that loves his fellowmen.' tell you all UlaTI ja vastu che. ghA vAge chatAM, manamAM, AnaMda banyo rahe. sAtho "Who loves all lives'nI dizAmAM Avo mUrtimaMta prema banI jAo. mane # mAne tyAre tuM ane visara aa saMva vAtuM pAchuM e be pa ma ]. bhajano yAda karajo.' ApaNuM patra-sAhitya-dhana ati samRddha to nathI ja. mane lAge che patra-marmara'nA pratyeka patramAM koIka navo vicAra, jUnAvicArano ke enI daridratAmAM ghaTADo karavAmAM "patra-marmara' acUka phALo Apaze. abhinava abhigama ke krAntikArI daSTinuM darzana thAya che. avataraNo jIvana-ghaDatara kAjenA aneka mUlagAmI prazno emAM vizadatAthI carcAyA Akhe pAra Ave tema nathI, paNa keTalAMka daSTAMto joieH (1) "bApunA che. vicArono pracAra karavA karatAM temane ApaNA jIvanamAM utAravA mathavuM garIba paNa UMcA kaLamAM janmelA zaMkarabhAinuM jIvana-vyaktitva emAM vadhAre sAro pracAra che. pracArako jhanUnI thai asahiSNu banI jAya saMgheDA-utAra hatuM. bI.e.mAM hatA tyArathI ja emane deza-sevAnI che. musalamAna ane khristI dharmo evA thai gayA che, ane ema karIne laganI lAgelI. sevA-vRtti emanI prakRtinuM vyAvartaka lakSaNa hatuM. mahaMmada ane IzunA upadeza mujabanuM jIvana jIvavAne badale bIjAnAM coravADathI lakhelA, tA. 6-5-44nA eka patramAM teo lakhe che: jIvana evAM ghaDavAnI apekSA rAkhI duniyAne sudhAravA jatAM "..have to dezanI saMsthAo mArI ja che ne !... jANItA aMghakavi dharmayuddho-dharma ane laDAinI paraspara virodhI vAto-sudhI pahoMcI gayA. haMsarAjabhAI ahIM havAphera mATe AvyA che. 1920mAM vIsanagaramAM satyano pracAra AcaraNathI thAya." (patra-47 mAMthI) (2) mahAtmA eka sAhityarasika dezapremIne mukhe temanA kAvyanI meM eka lITI gAMdhInA 9i varAga pustakamAM varNaveluM svarAjya bhogavatA thavAno sAMbhaLelI je hajI paNa mArA kAnamAM guMje che: 45 varasathI satata prayAsa cAle che. ghaNI majala kapAI che, ghaNI bAkI "UbhA jyAM anyAyInA mahela, che. saMyamI mANasa thavAno-kanaka, kAminI ane kIrti upara kAbU sujanane sahevI ghaTe tyAM jela.' meLavavAno prayatna cAle che. ghaNI Thokaro vAge che paNa AtmavizvAsa tyAranI emanAM darzana karavAnI mArI icachA hatI te covIsa varase vadhato Ave che. mana A traNa graMthiomAMthI chUTe to sAcA svarAjyanI Aje pUrI thaI. dazA pedA thAya. AtmA tarIke ApaNo amara ane eka chIe eTale daha TopIvALAnAM ToLAM utaryA? lAMbu Take evI jhaMkhanA ApaNe choDavI joIe. ane e dIrdhAyu thAya evI Izvarane prArthanA karavAnI jarUra huM joto nathI." (patra-95 mAMthI). jeNe tane dUdha dIdhuM, tenuM lohI pIdhuM aMgarejiyA (3) "manuSya jIvana eka vaheNa che. zarIra, buddhi ane hRdaya. zarIra A be temanAM kAvyo asahakAranA yugamAM lokamAnasane ghaNAM gamI niraMtara badalAya che, mana, buddhi paNa niraMtara badalAyA kare che. hRdaya gayA hatAM. (A lekhanA lekhake paNa uparyukta traNe ya gIto 1932mAM jyAre bIjA jIvo tarapha vahevA mAMDe eTale badhA jIvo tarapha samabhAva sAbaramatI jelamAM kavine mukhe sAMbhaLelAM) jayasiMha saMghavInA kAkA vahe, satata vahe tyAre mAnavajIvananI zarUAta thAya. "huM" paNuM, mArI paMDita sukhalAlajI paNa aMdha che. temanI sevA karavAnI mane icchA hatI. (e IcchA paNa lagabhaga be dAyakA bAda pUrI thaI) anAyAse A kavi vAsanAo ane zarIra ane mananA badhA vicAronA parigraho ane skUla haMsarAjajInI sevAno lAbha mane maLyo. savAra sAMja be vakhata temane vastuonA parigraho choDyA vinA, hRdayamAMthI lAgaNInuM vaheNa ja pharavA laI javAnuM meM upADyuM che. baporanA vakhatamAM temane kaMI vAMcI nIkaLavAnuM nathI. ane lAgaNI vahevA mAMDe tyArathI jIvana. mitra tarapha. saMbhaLAvavAno vicAra che. gaI kAle saMbhaLAveluM. (patra naM. 1mAMthI). to lAgaNI vahe paNa duzmana tarapha vahetyAre mAnava." (patra-82 mAMthI). (4) je jIvo zarIranAM sukha zodhe che te prANIdazAmAM che. je jIvo dharma aniketana, niSkacana sevAbhAvI jIvanavIra zaMkarabhAIe * lagabhaga cha dAyakA sudhI kazI paNa apekSA vinA hajAro lokonI zodhe che te kaMIka mAnavI dazAmAM jAgyA kahevAya. huM nAnapaNathI ja niraMtara sevA ja karI che. havA, pANI, mATI, sUryaprakAza, AhAra sudhI dharma zodhato rahyo chuM, eTale tame badhAM mane gAMDo gaNo cho, paNa tenA gaNA chA, paNa vagerenA bhAtabhAtanA prayogo dvArA e mAMdagIthI dUra rahelA...davAthI gAMDapaNa ke DahApaNa sAthe mAre levA-devA nathI. mAro vizvAsa to pelI, sadaMtara dUra rahelA ne vRddhAvasthAmAM paNa tana, mana, hRdayanI juvAnI kaDImAM vyakta thayo che - 'Not enjoyment and not sorrow TakAvI rAkhelI. savicAra, satu sAhityanuM niraMtara vitaraNa karanAra Is our destined end or way; A "svAbhAvika saMta" jIvananA ATha dAyakA vitAvI, pAkuM phaLa, sahaja . But to act that is tomorrow rIte kharI paDe tema koipaNa prakAranI vyAdhi-vyathA vinA prabhunA pyArA Find us further than today'. thaI gayA. (janma: 24-3-1892, avasAna : 13-2-1973) ("e sAma opha lAipha'nI trIjI TUka-patra-7mAMthI). "saMtaprakRti zrI zaMkarabhAImAM paMDita pravara sukhalAlajI lakhe che: "jaina (5) "tAruM 23/7nuM kArDa maLeluM. tA. 16-8-67nA "prabuddha paraMparAmAM jene samAdhi-maraNa athavA paMDita-maraNa kahe che tevuM prasanna jIvanamAM "saMskRtinuM bhUta'vALo lekha vicAraje. tArI sAdhanA mRtyu emanI saMta-prakRtie ApuM." gatAnugata saMskAromAMthI nIpajelI che. evI kazI sAdhanA meM karI nathI. 2.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-11-99. zeksapiyaranuM nATaka - yUliasa sIjhara (karmanI akaLa gati) || pro. cI. nA. paTela sIjharanI hatyA karavAnuM pariNAma bUTasa ane tenA sAthIoe nahoto. jo mitra mane pUche ke to pachI huM sIjharano virodhI kema thayo, kamyuM paNa nahi hoya evuM AvyuM. sIjharanI hatyA karavAmAM AvI hatI to tene mAro uttara e che ke sIjhara upara mane ocho prema hato e kAraNe te to romanA prajAsattAka rAjataMtrane sIjharanI mAnI levAmAM AvelI nahi, paNa roma upara mane vadhAre prema che e kAraNe. sIjhara jIvatA hoya romanA rAjA thaI besavAnI mahattvAkAMkSAmAMthI bacAvavA, paNa pariNAma ane tame mRtyu paryata gulAma raho, ane sIjhara mRtyu pAme ane tame sadA to e AvyuM ke romanA prajAsattAka rAjataMtrano aMta Avyo, eTaluM ja svataMtra raho, e be sthiti vacce tame kaI sthiti pasaMda karo ? sIjharane nahi, paNa sIjharanI dauhitrInA putra akaTeviyane I. sa. pUrve 27mAM mArA upara prema hato tethI huM temanA mRtyuno zoka karuM chuM. sIjhara romamAM samrATonuM zAsana zarU karyuM je i.sa.476 sudhI eTale ke lagabhaga sabhAgI jatA teno mane AnaMda che, sIjhara vIra hatA tethI huM temane pAMca sadI sudhI cAlyuM. mAna ApuM chuM, paNa te mahattvAkAMkSI hatA tethI meM temanI hatyA karI che sIjharanI hatyA karIne ullAsamAM AvI gayelA bruTasa ane sAthIo ahIM evo koI aghama je gulAma rahevAnuM pasaMda kare ? che ahIM evo pAse enTanIno eka anucara Ave che ane temane enTanInA nAme A koI gAmaDiyo je romana hovAnuM pasaMda na kare? che ahIM evo koI matalabano saMdezo Ape che: "mane braTasane maLavA devAmAM Avaze ane nIca jene svadeza mATe prema na hoya? evA koI hoya to bole. meM temano mane pratIti karAvavAmAM Avaze ke sIjharanI hatyA sakAraNa karavAmAM aparAdha karyo che. Apo uttara." AvI hatI, to huM jIvatA bUTasa upara prema rAkhIza teTalo mRtyu pAmelA cAre nAgariko eka sAthe uttara Ape che: "koi nathI, koI nathI." sIjhara upara nahi rAkhyuM ane bUTasanA bhAgyanI sarva dazAomAM temane "to pachI', bUTasa kahe che, "meM koIno aparAdha nathI karyo. mArA anusarIza.' dezabaMdhuo, tame mAruM mRtyu icchazo tyAre je khaMjarathI meM sIjharanI hatyA bUTasanI rajA maLatAM enTanI AvIne sauprathama eka pachI eka karI hatI, te ja khaMjara mane potAne ghA karavA taiyAra rAkhIza.' braTasa, keziyasa ane temanA sAthIo sAthe hastadhUnana karIne maitrIno cAre nAgariko eka sAthe uttara Ape che : "jIvatA raho, bUTarsa, dekhAva kare che ane pachI caturAIpUrvaka temane vinaMtI kare che ke potAne jIvatA raho !' sIjharano mRtadeha nagaracokamAM laI javAnI ane tyAM sIjharane aMjali pahelo nAgarika kahe che: "cAlo vijyakUca karIne bUTasane temanA ApavAnI rajA maLe. vAstavadarzI keziyasa enTanInI e vinaMtIno AvAse lai jaIe.' ugra virodha kare che, e kAraNa ApIne ke enTanI sIjharane aMjali li bIjo nAgarika kahe che: cAlo, temanA pUrvajonI pratimAo sAthe ApatAM je kaheze te lokone sparzI jaze ane pariNAme loko ApaNA 5 temanI pratimA mUkIe." virodhI thaI jaze. paNa sAmAnya janasvabhAvanI caMcaLatA na samajI zakato chaTasa keziyasane ema kahIne manAvI le che ke nagaracokamAM jaIne - trIjo nAgarika kahe che: "thavA do temane sIjhara !' (Let him ja pote ja maMca uparathI lokone pahelAM sIjharanI hatyA karavAnAM kAraNa ! 0 be Caesar !) traNa nAgarikonA A pratibhAvo dvArA kavi sUcave che samajAvaze, te pachI te enTanIne sIjharano mRtadeha sope che, ane te ke 5 ke te sIjharanI hatyA karavAmAM bUTarsa ane tenA sAthIono uddeza sAthe kahe che: "tame sIjharane aMjali Apo temAM tamAre amane doSa na samakSa che to samajyA ja nathI. Apavo. sIjharanI prazaMsA karatAM tamAre je kahevuM hoya te kahejo, paNa te bUTasa nagaracokamAMthI vidAya thAya che te pachI enTanI sIjharano * sAthe e spaSTa karajo ke tame e badhuM amArI rajAthI kaho cho, ane je mRtadeha laIne te ja sthaLe Ave che ane maMca upara caDhIne pelA cAra maMca uparathI huM boluM te ja maMca uparathI tamAre mArA pachI bolavuM.' nAgarikone saMbodhana karatAM kahe che : ' enTanI chUTasanI A zarato mAnya rAkhe che. mitro, romano, dezabaMdhu, sAMbhaLo, huM sIjharane daphanAvavA bUTasa, keziyasa ane temanA sAthIonA vidAya thayA pachI amA Avyo chuM, nahi ke temanI prazaMsA karavA. mANasanAM duSkRtyo tenA mRtyu enTanI sIjharanA mRtadehane uddezIne kahe che: "mane kSamA karajo ke huM A pachI pachI jIvatAM rahe che, tenAM satkarmo, tenAM asthi sAthe daphanAI jAya che. kasAio sAthe namra ane sAlasa rahIne vatuM chuM. tame to kALanA to bhale, sIjharanI bAbatamAM ema ja thAo. umadA bUDhe tamane kahyuM pravAhamAM jIvI gayelA sarva koImAM umadAmAM umadA vIranI khaMDita che ke sIjharamahattvAkAMkSI hatA. jo e sAcuM hoya to e sIjharano kharekhara pratimA jevA cho. zApa lAgajo e hastone jemaNe tamAruM lohI reDyuM. moTo doSa hato, ane e doSanI kiMmata temaNe potAnI jiMdagIthI cUkavI tamane paDelA ghAnA sogaMda khAIne huM AgAhI karuM chuM ke ITalInA sarva che. sIjhara mArA ImAnadAra mitra ane nyAyapriya hatA, paNa bUTasa kahe pradezone jhanUnI AMtarvigrahano unmAda chinnabhinna karI deze." che ke te mahattvAkAMkSI hatA, ane bUTasa to nyAyapriya sarjana che. (Britus is an Honourable Man) sIjhara ghaNA zatru sainikone enTanI pAsethI vidAya thayA pachI brUTasanI sUcanAthI keziyasa keda pakaDIne romamAM lAvyA che ane e kedIonAM muktimUlyonI rakamo romanI koI eka zerImAM lokone sIjharanI hatyA karavAnA kAraNo (Ransoms) rAjyanI tijorImAM jamA thaI che. Ane zuM samajAvavA jAya che ane bUTasa pote nagaracokamAM jaine eka maMca mahattvAkAMkSA kahevAya? garIbo rahyA che tyAre sIjhara rahyA che, ane uparathI tyAM hAjara che evA romanA cAra nAgarikone sIjharanI hatyA mahattvAkAMkSA to kaThora hRdayanI hoya. paNa bUTasa kahe che ke sIjhara karavAnAM kAraNo samajAvatAM kahe che: "romano, dezabaMdhuo, mitro, mAre mahattvAkAMkSI hatA, ane bUTasa to nyAyapriya sarjana che. huM chUTasano je kahevuM che te sAMbhaLo, ane zAntithI vicAra karIne tamane yogya lAge prativAda nathI karato. huM to je jANuM chuM te ja kahuM chuM. pahelAM to tame to mane Thapako Apajo. ahIM sIjharano koI mitra hoya to tene huM kahIza sIjhara upara prema rAkhatA, to pachI have kema temanA mRtyuno zoka nathI ke e mitrane sIjhara upara haze te karatAM bUTasane sIjhara upara ocho prema karatA? tame jANo cho ke huM traNa vAra sIjharane tAja ApavA taiyAra thayo
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-97 hato ane traNe vAra temaNe e tAjano asvIkAra karyo hato. Ane zuM mahattvAkAMkSA kahevAya ? paNa brUTasa kahe che ke sIjhara mahattvAkAMkSI hatA, ane brUTasa to nyAyapriya sarjana che. badhA nyAyapriya sajjano che,' pahelo nAgarika kahe che : 'mane lAge che ke te kahe che temAM kaMika tathya prabuddhajIvana che.' potAnI jiMdagI bhayamAM AvI paDelI jaNAtAM bUTasa ane keziyasa bhAre anyAya karavAmAM Avyo che. bIjo nAgarika kahe che : 'jo vicAra karIzuM to jaNAze ke sIjharane i. sa. pUrve 44nA mArcanI 20mIe roma choDIne jatA rahe che ane te pachI eprilamAM 19 varSano yuvAna akTeviyana romamAM AvI pahoMce che. trIjo nAgarika kahe che : mane bhaya rahe che ke sIjharanA sthAne sIjharathI ya bUro koika Avaze.' cotho nAgarika kahe che H 'tame sAMbhaLyuM ne ? sIjhara tAjano svIkAra karavA nahotA icchatA. eTale e cokkasa che ke sIjhara mahattvAkAMkSI nahotA.' enTanI pharI bolavAnuM zarU kare che ane kahe che H 'tame AMsu sArI zakatA ho to sAravA taiyAra thAo. tame A DagalAne oLakho cho. juo, ahIMthI keziyasanuM khaMjara ArapAra pesI gayuM, ane juo pelA adekhA keske ahIM pADelo A cIro, ane sIjharanA premapAtra brUTase ahIM temanuM khaMjara bhoMkI dIdhuM. sarva thAmAM A ghA sauthI vadhAre krUra hato. (This was the unkindest cut of all) sIjhare temane ghA karatAM joyA te sAthe ja drohIonAM zastro karatA vadhAre ghAtaka evI kRtaghnatAe temane parAsta karyA, temanuM vajra jevuM hradaya bhAMgI paDyuM ane te pompinI pratimAnI besaNI pAse DhaLI paDyA.' cAre nAgariko ekasAthe bolI UThe che : 'cAlo, cAlo, vera * laie. zodhI kADho, Aga lagADo, badhAne mArI nAkho, eka paNa vizvAsaghAtIne jIvato na javA do.' enTanI e badhAne zAnta pADIne vaLI kahe che : 'mArI pAse tamane sparzI jAya ane uttejita kare evI vANI nathI. jo huM brUTasa hota, ane brUTasa enTanI hota, to e enTanI tamane uttejita karI mUkata ane sIjharane paDelA ghA pAse evA zabdo bolAvata ke romanA paththaro paNa uttejita thai jAta ane baLavo karata.' cAre nAgariko eka sAthe pokAre che : 'ame baLavo karIzuM.' catura enTanI e cAranI AvI manovRttino lAbha laine sIjharanuM A matalabanuM vasiyatanAmuM vAMcI saMbhaLAve che : 'sIjhara ekeeka romanane cAMdInI 75 mudrAo Ape che, ane temanAM bAga bagIcA, phaLajhADanI vADIo, latAkuMjo, sarvamAM tamane ane tamArA vaMzajone AnaMdapramoda karavAnI chUTa Ape che.' pahelo nAgarika kahe che : 'kyAreya nahi, cAlo, ApaNe vizvAsaghAtIonA AvAso bALIe.' 7 manomana bole che : 'uttejanA, tuM jAgrata thai che. tAre je mArga levo hoya te le !' (Mischief, thou art afoot. Take thou what course thou wilt !) eTale ke uttejita thayelAM ToLAM brUTasa ane tenAM sAthIo upara yatheccha vera le. bIjo nAgarika kahe che : ' to cAlo, lAvo agni.' trIjo nAgarika kahe che : 'cAlo, lai AvIe lAkaDAM.' cotho nAgarika kahe che : 'hA cAlo, lai AvIe bArIo, bArasAkho je maLe te.' A nAgarikonA A pratibhAvo dvArA kavi uttejita thayelAM ToLAMonI caMcaLa manovRtti sUcave che, ane nATakanA A dazyanA ApaNe vAcako ke prekSako e pratibhAvomAM bhrUTasanI sadaMtara niSphaLatAno saMketa joie chIe. cAre nAgariko je maLe te lai brUTasa ane tenA sAthIonA AvAso bALavA nagaracokamAMthI vidAya thAya che te pachI enTanI roma choDIne gayA pachI brUTasa ane keziyasa AjanA irAnanI vAyavya dizAmAM prAcIna kALamAM liDiya nAmathI oLakhAtA pradezamAM i. sa. pUrve 43mAM pahoMcI akjheviyana ane enTanI sAthe yuddha karavAnI taiyArI kare che. brUTasa liDiyanI rAjadhAnI sArDisa pAse chAvaNI nAkhIne e chAvaNImAM eka taMbUnI bahAra bhAre udvegamAM beTho che. tene e matalabanA samAcAra maLyA che ke tenI gerahAjarIthI tenI patnI porziyA asvastha thaI gaI hatI ane evI mAnasika sthitimAM tene aviyana ane enTanInuM baLa vadhI gayuM hovAnuM jANavA maLatAM te vihvaLa banI gai ane paricArikAonI anupasthitimAM koi saLagato padArtha gaLI gaI hatI ane mRtyu pAmI hatI. 'AvA hatA sIjhara', enTanI kahe che, ane pUche che, thaze emanA (Itching Palm) hovA mATe niMdA thAya che.' jevA kyAreya koi ? ' ke : 'lAMca levAnI caLa AvatI hatheLI !' pahelI- bIjI sadInA grIka nibaMdhakAra ane caritrakAra plUToke (noMdha : zeksapiyaranA nATakanI vastunA AdhArabhUta i.sa.nI kolasA gaLI jaine.) AlekhelA bUTasanA jIvanacaritramAM jaNAvyA anusAra saLagatA brUTasanI AvI manaHsthitimAM teno banevI ane sAthI keziyasa tene maLavA Ave che ane e be vacce A matalabano saMvAda thAya che ke : 'mArA umadA bhAi, tame mane anyAya karyo che.' brU : 'devo mAro nyAya toLe, zuM huM mArA zatruoneya anyAya karuM chuM ? to pachI mArA bhAine to huM anyAya kema ja karI zakuM ?' ke : 'tame mane anyAya karyo che tenI sAbitI e che ke ahIMnA vatanIo pAsethI lAMca levA mATe mArA eka mitranI tame jAheramAM niMdA karI che ane e mitrano pakSa laine meM tamane patra lakhyo tenIya tame tiraskArapUrvaka avagaNanA karI.' brU : 'e patra lakhavAmAM tame tamArI jAtane ja anyAya karyo hato.' ke : 'najIvA gunAnI TIkA karavAno A samaya nathI.' brU : 'keziyasa, tamArI paNa lAMca levAnI caLa AvatI hatheLI brU : 'keziyasanuM nAma bhraSTAcAranuM rakSaNa kare che.' keH "brUTasa, mane uzkero nahi, sIjhara jIvato hota to te mane Ama uzkeravAnI hiMmata na karI zakata. mArA premano geralAbha na lo. nahi to huM evuM kaMika karI besIza je ka2vA mATe mAre pastAvuM paDe.' brU : 'huM tamArI dhamakIothI DarI javAno nathI, mane to prAmANikatAnuM kavaca che. mArA sainikone pagAra ApavA mAre mATe suvarNa joituM hatuM tethI meM suvarNanI mudrAo mane pahoMcADavAno tamane saMdezo mokalyo hato tenI tame avagaNanA karI hatI. mane to tamArI jema garIba kheDUto pAsethI baLajabarIthI nANAM paDAvavAnuM pasaMda nathI. ahIM ApaNe joie chIe ke potAne prAmANikatAnA kavacathI rakSita mAnatA bUTasane jenuM nAma bhraSTAcAranuM rakSaNa karatuM hovAnuM pote mAne che te keziyase garIba kheDUto pAsethI baLajabarIthI paDAveluM suvarNa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 8 potAnA sainikono pagAra cUkavavA sAru svIkAravA sAme vAMdho nathI. AmAM paNa tenI sUkSma AtmapratAraNA karavAnI nirbaLatA jaNAi Ave che. have bhrUTasa ane keziyasanA be mitro temane maLavA Ave che. brUTasa e mitrone jaNAve che ke yuvAna akTeviyana ane enTanI eka moTA sainya sAthe philipAinI dizAmAM kUca kare che e matalabanA samAcAra ApatA patro potAne maLyA che. brUTasanI icchA paNa potAnA sainya sAthe philipAinI dizAmAM kUca karavAnI che. keziyasa liDiyamAM ja koi raNakSetramAM zatruno sAmano karavAnA matano che, paNa brUTasanA Agrahane vaza thaine te kahe che, ' to bhale, tame iccho tema.' (noMdha : philipAi grIsanI uttare jyAM mahAna alekajhAMDarano pitA philipa bIjo i.sa.pUrve cothI sadImAM rAjya karato hato te mesiDana pradezanuM eka prAcIna nagara hatuM.) te keziyasa vidAya thAya che pachI brUTasa tenA taMbUmAM koi pustakanAM pAnAM uthalAvato hoya che tyAre sIjharanuM preta taMbUmAM praveza kare che. pretane joine pahelAM to brUTasane lAge che ke potAnI AMkhone jhAMkhapa vaLI haze tethI potAne chAyA jevI e bhayajanaka AkRti dekhAya che, paNa pachI pretane ja pUche che : 'tuM koi prANI che ke deva che, devadUta che ke pizAca, jene joine mAruM rakta ThaMDuM hIma thai jAya che ane mArAM roma khaDAM thai jAya che !' 'tAro duSTa vAsanAkoza, brUTasa' (Thy evil spirit, Brutus), kheta uttara Ape che. brUTasa vaLI pUche che, 'tuM kema AvyuM che ?' tane kahevA ke philipAimAM tuM mane pharI joiza,' preta kahe che. ke 'tAro duSTa vAsanAkoza', pretanA A zabdo dvArA kavi sUcave che sIjharanA svabhAvamAM chUTase mahattvAkAMkSAnI je vAsanAnuM AropaNa karyuM hatuM te vAsanAnA sparzathI dhrUTasano svabhAva paNa dUSita thayo che. philipAi pAse eka raNakSetramAM i.sa.pUrve 42mAM eka pakSe akTeviyana ane enTanInA sainya, ane sAmA pakSe brUTasa ane keziyasanA sainya vacce yuddha cAlatuM hoya che tyAre vaLI brUTasane sIjharanuM preta dekhAya che ane e ghaTanAmAM chUTasa potAnA mRtyuno saMketa jue che. (I know that my hour is come) tA. 16-12-97 'sarva romanomAM e sauthI umadA hato. tenA sAthIe sIjharanI hatyA karI hatI te temanI irSyAthI ja, mAtra e ja lokahita arthe kAvatarAmAM joDAyo hato, tenuM jIvana saumya hatuM ane tenA svabhAvamAM bhinna bhinna tattvonuM evuM subhaga mizraNa thayuM hatuM ke prakRti devI (Nature) unnata mastake jagatane kahI zake- A hato kharo mANasa ! '(This was a man !)' enTanI jevo zatru paNa muktakaMThe jenI AvI prazaMsA kare che te brUTasanA svabhAvamAM sUkSma ahamno aMza bhaLyo hato jethI ja te kapaTI keziyasanI khuzAmatiyA dalIlothI bhoLavAi jaine ekasAthe mitradroha ane kRtaghnatAnA doSo karI beTho ane pariNAme romamAM apUrNa to apUrNa paNa je prajAsattAka rAjataMtra hatuM teno aMta lAvavAmAM parokSa rIte nimitta banyo. AvAM che zeksapiyaranI kavi pratibhAe joyelAM apakva AdarzavAdanAM karuNa pariNAmo ane karmanI akaLa gati. te akTeviyana ane enTanInA svArthI maitrI-saMbaMdhano pAchaLano itihAsa TUMkamAM Avo che. enTanI i.sa.pUrve 40mAM vidhura banatAM aviyane potAnI bahena akTeviya enTanInI vere paraNAvI. paNa pachI enTanI AphrikAnA uttara kinAre mahAna alekjhAMDare i. sa. pUrve 331mAM vasAvelA alekjhAMDriyA baMdaramAM rAjya karatI prAcIna misaranI ati sauMdaryavatI rANI kliyapATranA premamAM paDyo ane i.sa.pUrve 32mAM aTeviyane chUTAcheDA ApyA. e apamAnanuM vera levA akTeviyane enTanI ane kliyapATra sAme yuddha jAhera karyuM. eka pakSe akTeviyananA ane sAmA pakSe kliyapATranA naukAkAphalAo vacce i.sa.pUrva 31mAM yuddha thayuM temAM kliyapATranA 60 jahAjo e jahAjonA sukAnIo kliyapATrane laine haka haMkArI gayA ane kliyapATranI pAchaLa enTanI paNa nATho. akTeviyane i.sa. pUrve 30mAM misa2 upa2 caDAi karIne enTanIne harAvyo. parAjita enTIe ApaghAta karyo ane vijayI akjheviyananA hAthamAM paDatI potAne bacAvavA kliyapAtre potAnA stana upara espa (asp) nAmanA nAnA jherI sarpane dabAvIne AtmahatyA karI. mamatA yuddhanI pahelI laDAimAM brUTasanuM sainya akTeviyananA sainya upara vijaya meLave che, paNa keziyasano eka gulAma gerasamajathI keziyasane e matalabanI mAhitI Ape che ke tenA eka sainikane enTanInA sainikoe keda karyo che, ane tethI have potAnuM sainya hArI jaze ema mAnIne hatAza thayelo keziyasa pelA gulAmane potAnI talavAra Ape che ane te talavAra potAnI pIThamAM bhoMkI devAnI tene sUcanA Ape che. gulAma e sUcanAno amala kare che ane keziyasa 'sIjhara, jetalavArathI meM tArI hatyA karI hatI te ja talavArathI tAruM vera levAyuM che' bolato DhaLI paDe che ane mRtyu pAme che. je mitrane lagatI keziyasanA gulAme gerasamajathI tene khoTI mAhitI ApI hatI te mitra, keziyasano mRtadeha paDyo che tyAM AvI pahoMce che ane keziyasanI ja talavArathI ApaghAta kare che. e be mRtadeho paDyA che te sthaLe have dhrUTasa paNa AvI pahoMce che ane bolI UThe che : 'jyUliyasa sIjhara, tuM hajuya mahAbaLavAna che, tAro vAsanAkoza A raNakSetramAM ghUme che ane amArI talavArone khuda amArAM ja AMtaraDAmAM ghusADI de che.' | yuddhanI bIjI laDAimAM aTeviyana ane enTanInuM sainya brUTasanA sainya upara vijaya meLave che. nirAza thayelo brUTasa potAnA eka anucaranA hAthamAM potAnI talavAra pakaDAvI rAkhIne te talavAra upara dhasI jAya che ane 'sIjhara, have zAnta thA, AnAthI ardhIya tatparatAthI meM tArI hatyA nahotI karI' bolato DhaLI paDe che ane mRtyu pAme che. vijayI enTanI brUTasano mRtadeha paDyo che tyAM AvI pahoMce che ane brUTasane aMjali ApatAM kahe che : saMgha samAcAra carmayajJa zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA Arthika sahayogathI DaoN. kumuda pravINa mahetA ceriTebala TrasTa dvArA ravivAra tA. 3-1-1998nA roja DAMga jillAmAM AdivAsIo mATe cAmaDInA rogonA upacAra mATe carmayajJanuM tathA roga nidAna yajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. netrayajJa saMghanA upakrame sva. jyotsnAbahena bhUpendra jhaverInA smaraNArthe cikhodarAnI AMkhanI hospiTala dvArA ravivAra, tA. 11-1-1998nA roja mahesANA jillAmAM netrayajJanuM Ayojana ka2vAmAM AvyuM che. saMghanA sabhyonI yAdI | judI judI vyaktio, saMsthAo, vepArI kaMpanIo vakhatovakhata saMghanA sabhyonI yAdI maMgAve che. kyAreka eno durupayoga paNa thAya che. AthI kAryavAhaka samitie TharAvyuM che ke saMghanA sabhyonI yAdI havethI koIne ApavI nahi, paNa jeone potAnAM paripatra-patrikA mokalavAM hoya teo saMghano saMparka kare ane saMghane jo yogya lAgaze to ja saMgha pote ja TapAlakharca ane vahIvaTakharca laine potAnA sTApha dvArA te ravAnA karaze. [] maMtrIo
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-97 prabuddhajIvana kevaLajJAna--svarUpa aizvarya D paMDita panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (gatAMkathI cAlu-5) cidAdityAdi cAra svarUpa upamA vizeSaNathI kevaLajJAnanI samaja : chadmastha saMsArI AtmA paNa svayaM prakAzarUpa che. aMdara AtmAnuM ajavALuM che ethI ja AtmA AMkha dvArA bahAranA sUryaprakAzane joi zake che. zaba-maDaduM je AtmArahita evI AMkha sahitanI kAyA che chatAM te joi zakatuM nathI. mATe ja ene zarIra-kAyayoga nahi kahetAM zaba-maDaduM-lAza kahevAya che. eja maDadAMnI AMkhanuM jIvaMta aMdhamAM AropaNa karAtAM te ja AMkha vaDe te aMdha joi zake che kemake te jIvaMta che-AtmA sahitanI kAyA che. vAstavika to ApaNe AtmAnA AtmAnA-kevaLajJAnanA-svarUpanA upamA vizeSaNo cAra che H (1) cidAditya (2) cidAdarza (3) cidAkAza (4) cidAnaMda, cetana kadI jaDa thAya nahi. cit kadI acit thAya nahi, kemake cid jIvano sahabhAvI guNa che. eTale ke te nitya che. mATe ja 'saccidAnaMda'jJAna-darzana upayogathI joie chIe ane jANIe chIe. bhale AMkha zabdamAM cid pahelAM cinI ekabAju prathama nityatA-avinAzitA ane buddhi dvArA AtmAthI joie chIe paraMtu AMkha ane buddhi svataMtra sUcaka 'sat' zabda mUkela che ane bIjI bAju kAryarUpa AnaMda mUkela che. rIte jovA-jANavA zaktimAna nathI, jo tenI pAchaLa saMcAlaka evAM sat (nitya) + cid (caitanya-sphUrti-prakAza-jJAna) + AnaMda = AtmAnuM baLa na hoya to. jJAnaprakAza AtmA che. saccidAnaMda. AtmA sat athavA sad, cid ane AnaMdarUpa che. AtmA enA zuddha svarUpamAM 'sad' kahetAM sat eTale ke nitya-avinAzI-akSara akSaya-ajarAmara che. 'cid' kahetAM caitanya-sphUrti-prakAza-jJAna svarUpa che ane 'AnaMda' kahetAM savarthA duHkharahita, zAzvata, nitAMta, nirbheLa, nirmaLa Atmasukhano-nijAnaMdano bhoktA che. 'cid' eTale jJAna arthAt kevaLajJAna jenA paNa svarUpa upamA vizeSaNo je AtmAnAM che te ja che, kAraNa ke cid-jJAna paNa sUrya sama prakAza svarUpa che; AkAza sama sahune samAviSTa karanAra vyApaka che; - Adarza-arIso-darpaNa sama cakacakita, zveta, ujjavaLa, saraLa, sapATa, lIcuM che ane tethI pratibiMba pADanAra che; temaja jJAnanA AnaMdane jJAnAnaMdane vedanAra che. tethI kevaLajJAna cidAditya, cidAdarza, cidakAza, cidAnaMda che. cidAditya = cid (caitanya-sphUrti-prakAza-jJAna) + Aditya (sUrya) cidAditya. jJAna e AtmAnuM svarUpa che. jJAna prakAza svarUpa che. jJAna prakAza nirupama che eTale ke sarakhAmaNI karI zakAya, upamA ApI zakAya tema nathI. chatAM jJAnaprakAza kevo che tenI kalpanA Ave mATe samajavA sAruM ene sUryanI upamA ApIne samajAvela che ke jJAna (ci) prakAza sUryanA prakAza jevo che. tethI ja jJAnane (kevaLajJAna)-citne-Aditya (sUrya)nI upamA ApI cidAdityanA upamA vizeSaNathI navAjela che. ? eka oraDo aMdhAriyo che. aMdhakAramAM zuM kAma thai zake aMdhakArane dUra karavo rahyo. bArIbAraNA kholI nAMkhI sUryaprakAzane oraDAmAM AvavA daIne aMghakAra dUra karavo rahyo. athavA to dIvo pragaTAvI e aMdhArIyA oraDAmAM dIpaprakAza phelAvI ajavALuM pAtharavuM. paDe. jyAM prakAza che tyAM aMdhakAra nathI. tulasIjIe gAyuM che ke... 'jahAM kAma, tahAM rAma nahi, jahAM rAma tahAM nahi kAma; tulasI kabahuka raha zake, ravi-2janI eka ThAma ?' aMdhakA2mAM kAMi dekhAtuM nathI. sUryaprakAzamAM sarva kAMi dekhAya che. sarva padArtha sApha svaccha daSTigocara thAya che. sUryanuM teja e to pudgalanA zvetavarNanuM paudgalika teja che. evo ratnaprakAza hoya che. jyAre AtmA to vartAtIta che. arUpI che ane chatAMya AtmA parama ujjavaLa ane tejasvI che. AtmA-cidra-jJAna ja svayaM prakAza che-52majyota che. ci kahetAM kevaLajJAnanA prakAzamAM kevaLajJAnI bhagavaMtane sarvakSetranA, sarvakALanA, sarva padArtho, tenA sarva bhAva (guNa-paryAya) sahita samaya mAtramAM jaNAya che. saMsArI jIva eTale jIva hovAne laine jJAnayukta ja hoya. jIva bhAvavALuM, mohabhAvavALuM hoya che ane tethI ja azuddha ane adhUruM hoya jJAna vagarano hoya nahi. paraMtu saMsArIjIvanuM jJAna kartA-bhoktA che. saMsArIjIvano kartA-bhoktA bhAva ja ene AvaraNarUpe pariName che. dUdhapAkamAM khAMDa nahi hoya ke kAkaDI kaDavI hoya to saMsArIjIvane te * padArtha khAya ke cAkhe tyAre ja jANe che-jANa thAya che. jyAre kevaLI bhagavaMtane to vagara khAdhe ane vagara cAkhe jANa thai jAya che. azuddha apUrNa ane zuddha pUrNa jJAna vacceno Aja to moTo taphAvata che. kevaLI bhagavaMtane dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI badhuM samakAla dekhAya che. jIvanI nigoda-avyavahAra rAzithI lai mukti-siddhapada sudhInI yAtrA samakAla dekhAya che. temane mAtra jJAtApaNuM che. kAMi kartA ke bhoktApaNuM nathI. bhoktAne bhogavavuM hoya che tethI tene dUdha, dUdha tarIke bhogavAya che, paraMtu teno dahIM tarIke bhogavaTo nathI thato. AtmAno prakAza ja bahAranA prakAza ane aMdhakAra baMnene joi zake che. jyAre sUryaprakAza kAMi aMdhakArane joi zakavA zaktimAna nathI. sUryane zuM aMdhakAra dekhADI zakAze ? sUryaprakAza sUryano na khamI zakAya evo prakAza che kemake sUrya sanmukha daSTipAta karI zakAto nathI. vaLI sUrya prakAza phelAve che paNa prakAzarUpa banAvato nathI. jyAre AtmAnojJAnano prakAza saumya che-sahya che. kevaLajJAnI sanmukha thai zakAya che. kevaLajJAnInuM sAnnidhya, sAmIpya meLavI zakAya che. kevaLajJAna svayaM prakAza svarUpa che ane enA Azraye AvanArane, nizrA svIkAranArane potAnA jJAna prakAza vaDe dezanAthI, upadezathI enA jevo ja kevaLajJAnI banAve che. aMdhakAramAMthI prakAzamAM lAve che. ajJAnI AtmAne jJAnI banAve che aMte svayaM kevaLI banIne prakAzarUpa banI jAya che. sUryaprakAza karatAM AtmaprakAza-jJAna prakAza A dRSTie mahAna che. sUryaprakAza ane jJAnaprakAzanI jAta ja jUdI che. chatAMya chadmasthane jJAnaprakAza zuM che ? enI jhAMkhI thAya teTalA mATe 'cidAditya' upamA vizeSaNathI navAjela che. bAkI to jJAnaprakAza, sUryaprakAzathI anaMtaguNa caDhiyAto che. cidAdarza: ci +Adarza (darpaNa)=cidAdarza. cit eTale jJAna-kevaLajJAna ane Adarza eTale arIso-Ayano-darpaNa. je kAMi saraLa, sapATa, lIsuM, svaccha, cakacakita, ujjavala, zubha che eno arIsA-darpaNa tarIke upayoga thAya che, kemake emAM enI sanmukha rahela padArthanuM pratibiMba paDe che. jema arIsAmAM ujjavaLatA, zubhratA, zvetatA, svacchatA, saraLatA, samasapATI, teja-caLakATa che tema AtmAnA kevaLajJAna guNamAM paNa teja-caLakATa (jJAnaprakAza), svacchatA, zubhratA, nirmaLatA, ujjavaLatA eTale ke AvikAritA-zuddhatA che ane saraLatA, samasapATI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddhajIvana tA. 16-12-97. arthAtu vItarAgatA che mATe ja arIsAnI jema sarva padArtho AtmAnA zeya banI jAya to Adarzana rahe. pratibiMba-zeya nahibanI jatAM AtmA zAnamAM-kevaLajJAnamAM jhaLahaLAM thAya che. AtmAnA svarUpamAM alipta rahI caitanya banI rahe to AdarzapaNuM banI rahe. Adarza kevaLajJAnamAM-kevaLajJAnarUpa biMbamAM je pratibiMba bhAva che te ja svarUpa eTale Adarza. jenuM pratibiMba paDe evo Adarza nahi. bhAva che je AnaMdarUpa che. anya padArthonuM pratibiMba paDe te arIsAnuM chadmasthajJAna kramika jJAna che, vikalpo che. kevaLajJAna akramika jJAna arIsApaDyuM che. arIsAmAM arIsApaNuM hovAnI sAbitI pratibiMbanuM che. nirvikalpa jJAna che. arIsA sanmukha eka pachI eka padArtho AvatA UpasavuM che. tema kevaLajJAnamAM sarve ya padArtho pratibiMbita thavAM- jAya ane arIsAmAM pratibiMba paDatA jAya, arIsAnA ekeya dekhAvA te AtmAnA kevaLajJAnanA svabhAvarUpa che. svarUpa sukha para- pratibiMbane lUchavAnI, bhUMsavAnI, doravAnI, cItaravAnI ke raMga padArtha nirapekSa svAdhIna sukha che. jo jJAna zabdano artha mAtra jANavuM pUravAnI jarUra paDatI nathI. e arIsAnI nirlepatA ane vyApakatA ema karIzuM to parane jANavAno moha raheze ane Ama jyAM sudhI raheze tathA akramikatA darzAve che. e ja pramANe kevaLajJAna evuM nirlepatyAM sudhI jIva svarUpa svabhAvarUpa kevaLajJAnI bhagavaMta banaze nahi. vItarAga, paripUrNa saMpUrNa-sarvarUpa-vyApaka che ane nirvikalpa-akramika kevaLajJAnI bhagavataMnuM kevaLajJAna e Adarza che-bimba che. je che ke sarvakSetranA. sarvakALanA, sarva dravyo tenA sarva bhAva sahita svasattArUpa, svayaMbhU, svayaM AdhArarUpa, vizvAdhArarUpa sahaja che. kevaLajJAnamAM eka samaye jhaLahaLe che. pratibiMbita thAya che. kevaLadarzana, | darzana ane jJAna eTale jovA-jANavAnI zakti. ApaNe mAnI kevaLajJAnamAM sarva zeya dekhAya che-jaNAya che. sarvadarzI, sarvajJa che. beThAM che ke parane jovA-jANavAnI zakti te darzana-jJAnanuM kArya che. dIvo kevaLIbhagavaMtanuM kevaLajJAna svayaM jagatano arIso che ane svayaM prakAza che. jJAnathI AtmAne arthAt svayaMne jovAno che. arIsA kevaLIbhagavaMtanA kevaLajJAnanI chAyArUpa dvAdazAMgI-sarva Agama sanmukha rahela padArthonA pratibiMba sahaja ja arIsAmAM Upase che. graMtho-sarva Agama zAstro che. arIso kAMI svayaM pratibiMba pADavA jato nathI jemake kemerA vaDe phoTo kevaLajJAnamAM sarva ya padArtho pratibhAsita che mATe eka pADavAmAM Ave che. kevaLajJAnanI paNa evizeSatA-maulikatA che ke tenA kevaLajJAnane samajIe ane ApaNAMmAnA sattAgata sAvaraNa. prakAzamAM sarvakSetranA, sarvakALanA, sarvapadArtho tenA sarva bhAva sahita kevaLajJAnane nirAvaraNa karI udghATita karIe to vizva brahmAMDa samagranA jaNAya che. kevaLajJAnane kAMI padArtha jyAM che tyAM jaIne jANavAnI jarUra sarva Seya padArtho samajAI jAya. arIso (kevaLajJAna) joizuM to temAM nathI. jovA-jANavA javAmAM kriyA che, rAga che. parapadArthane jANavA pratibiMbita thatAM saghaLAM bimba padArtho sahita arIso (samagra jagata javAnI jarUra nathI. jovA-jANavA javuM te to jJAnamAM rahelI malinatA, ane kevaLajJAna) dekhAze. paraMtu padArthone (jagatane) joizuM to arIso. azuddhatA, vikAritA, moha, rAga, aMdhakAra, ajJAnane sUcavanAra che. (kevaLajJAna) nahi dekhAya. chabastha avasthAmAM jema paramAtmA agocara che tema jagata paNa agocara AtmA je svayaM biMbarUpa che ane jemAM sarva-saghaLAMya biMba padArtho che. svayaM paramAtmA thayethI sacarAcara sRSTi, jagata samagra, brahmAMDa pratibiMbita thAya evuM enuM svarUpa che evo AtmA potAnuM saMtupaNuM samasta gocara bane che. kevaLajJAnamAM sacarAcara sRSTi pratibiMbita thAya (nityatva-avinAzitA), cipaNuM (caitanyatva-skRrti-jJAna-prakAza) ane AnaMdapaNuM khoI besIne dehabhAve dehamAM pratibiMbita thAya che je vItarAgatA e saraLatA, samasapATI arIsApaNuM che. sarva kAMi AtmAnI vibhAvadazA che-ajJAnadazA-mohadazA che. mATe sat evo pratibiMbita thavuM te sarvajJatA che ema tatpaNa, samakALa eka samaye, eka jIva asata banyo che. cidU-jJAnI-prakAzarUpa evo jIva ajJAnI. sAthe akramika rUpe sarva kAMi pratibiMbita thavuM te nirvikalpakatA che. (AMdhaLo-mohAMdha) banyo che ane AnaMda svarUpa evo jIvasukhI-duHkhI. vikalpanA e to kramikatA che je citrAmaNa che, rekhAMkane che. vaLI te thayo che. jJAnatva je nitya che te jJAnAMtara rUpa thatAM anitya thayela che. prayatna che ane asahaja kRtrima che. pahelAM rekhAMkana, pachI raMgapUraNI AtmAnI-kevaLajJAnanI-akramikatA-nirvikalpakatA, saraLatAItyAdi kramAnusAra che, kramika che. dhyAnamAM citrAmaNa che. te : vItarAgatA, sarvadarzitA-AdarzatAnI jhAMkhI karAvavA mATe, jhalaka nirvikalpajJAna arthAtu kevaLajJAnamAM pratibiMba che. pratibiMba AbehUba, . karAvavA mATe AtmAne-kevaLajJAnane AdarzanI upamA ApI adaladala, taduMrUpa hoya che. nakhazikha evuM che. chadmasthasthAnamAM cidAdarzanA upamA vizeSaNathI navAjela che. bAkI nirupama evAM citrAmaNa pADavuM e vRtti ane vikAra kahevAya jyAre kevaLajJAnamAM AtmajJAna, brahmajJAna, kevaLajJAnane upamA ApI zakAya ema nathI pratibiMba paDe arthAtu pratibhAse tene nivRtti ane nirvikAra kahevAya. kemake arIsAnA arIsApaNA karatAM kevaLajJAnI bhagavaMtanA kevaLajJAnane kSetramaMtara nathI. kevaLajJAna kSetrAtIta che. padArtha dUra ke najIka devAnA. jIka kevaLajJAnanI AdarzItA kaMiguNI caDhiyAtI sarvoparI che. kevaLajJAnamAM nathI. je padArtha jyAM che, jevo che, jevaDo che te jyAM hoya tyAMthI evo ne evaDo ja kevaLajJAnamAM sahaja pratibiMbita thAya che. cidAkAza : dekhAya che, jaNAya che. cit eTale caitanyatva, skUrti, prakAza, jJAna + AkAza eka adbhuta nAmI citArAnI zaMkare parIkSA karavA mAMDI. dara veLA (lokAkAza+alokAkAza) = cidAkAza. AkAza eTale samagra zaMkara niranirALA rUpa dhAraNa karIne AvatA hatA. citAro citrakAma lokAkAzacauda rAjaloka ane alokAkAza sahitano AkAza. Ama karIne thAkyo tyAre nAradajIe salAha ApI ke arIso rAkhI zaMkara AkAza sarva vyApI che. brahma eTale vyApaka, kevaLajJAna eTale brahmajJAna sAme gharavo athavA to divAla-bhIMtane sApha, svaccha, samatala karI ghasI kAraNa ke te lokAloka prakAzaka che-vyApaka che-sarvavyApI che. ghasIne cakacakita arIsA jevA banAvI daI tenA sAme zaMkarajIne UbhA AkAza sarvavyApI hovAnI sAthe sAthe eTaluM badhuM mulAyama che ke karI devA jethI citrAmaNanI mAthAkuTa rahe nahi tema citramAM paNa pachI enA potAnAmAM e sarvane samAve che. enI mulAyamatA, vizALato, koI khAmI, traTi, uNapa zaMkarajI dekhADI nahi zake. zaMkara bhale ne sekaDo agAdhatA. dariyAdilI, udAratA, premaLatA eTalI che ke te potAmAM rUpa dhAraNa karIne AvatAM, arIsAmAM adalodala-Exact-AbehUba gharmAstikAya, adharmAstikAya, pudgalAstikAya ane jIvAstikAyane emanuM citra-rUpa emane dekhAze . samAve che-avagAhanA Ape che. AkAzanA A sarva vizeSaNo pratibiMba jevuM hoya tevuM vizvanA sarva padArtho, sarva zeyanuM eka mulAyamatA, premALatA Adine upacarita samajavA kemake samaye akramika paDe to te Adarza kevaLajJAna. Adarza pote ja pratibiMba- AkAzAstikAya jaDa hovAthI enAmAM AvI lAgaNI saMbhavita nathI.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-97 paraMtu eno 52mabhAva avagAhanA dAyitvano je che te AkAzAstikAyanA pa2mabhAva-paramaguNane anulakSIne, te apekSAe, upacarita vizeSaNo prayojela che. je potAmAM anyane praveza Apato nathI ane anyamAM pote pravezato nathI te kaThora che, kaDaka che, kaThaNa che, sakhata che, paththara che. enuM udAharaNa paNa paththara pote ja che. je potAmAM anyane praveza Ape che ane anyamAM pote paNa pravezI jAya che-bhaLI jAya che te mRdu che, narama che, mulAyama che. enuM udAharaNa che pANI-jala, AkAza ane AtmA. AtmA enI jJAna zaktie karIne mRdu che. paththara sakhata che. paththaramAM kAMi paNa samAtuM hotuM nathI. tema paththara paNa kazAmAM samAto nathI. paththa2thI paNa mRdu dahIM che. dahIM potAmAM sAkarane samAve che ane pote khIcaDImAM bhaLI jAya che. ethIya mRdu pANI che. pANI potAmAM paththarathI mAMDIne sarvane samAvI le che, paththara pachI bhale potAnA paththarapaNAne kA2Ne pANImAM taLIye jaine besI jAya paNa pANI ene jagA to Ape ja che. tema pANI paNa sarvamAM samAI jAya che-bhaLI jAya che. eTale ja to pANI jIvonuM jIvana che. pANIthI ya caDhiyAtuM mRdu jaDa dravyomAM koi hoya to te AkAza che. AkAza potAmAMnA avagAhanA rase karIne saghaLAMya jaDa, cetana, dravyo samagra sacarAcara sRSTi potAnAmAM samAvI rahela che. prabuddhajIvana A saghaLAMneya TapI jAya tevo mRdu teAtmA che. Atmadravya svabhAvathI kaThina ke krUra nathI. AtmA to svabhAvathI mRdu, mulAyama, mAyALu, premALa che. AtmA potAnA jJAnamAM AkAza sahita sarva padArthone samAve che. tevI ja rIte kevaLI samuddAta veLAe kevaLI bhagavaMtanA Atmapradezo cauda rAjalokamAM vyApatA-phelAtA-pasarAtA thakI sRSTinA sUkSma-bAdara sarva pradeza ane pudgala pa2mANuomAM praveze che-emane sparze che. vyavahAramAM paNa sahumAM bhaLI janAro ane sahune potAmAM bhaLAvI lenAro-samAvI lenAro-potIkA banAvI denAro sahune priya thai paDe che, AvakArya bane che, svIkArya bane che. zANo-DAhyo, sAro, maLatAvaDo Mixing Natureno gaNAya che. jyAre nahi bhaLanAro kaDaka, ataDo, ekalapeTo, mUMjI, Reserved, svArthI matalabI gaNAya che je koino saMga karato nathI ane eno saMga koi icchatuM nathI. cidAkAza eTale jema AkAzanI avagAhanA laine vizvanA sarva padArtho pAtAnA pradezathI AkAzapradezamAM samAyela che tema AtmAnA jJAna (cid)-kevaLajJAnamAM-cidAkAzamAM vizvanA sarva padArtho potAnA sarva guNa-paryAya sahita jhaLahaLe che-pratibiMbita thAya che. AkAzane to sarvane samAvavA vyApaka banavuM paDyuM-sarvatra phelAI javuM-pasarAI javuM paDyuM-sarvavyApI banavuM paDyuM. jyAre jJAna to pote potAmAM ja rahIne arthAt sarvatra phelAyA sivAya potAnA cidAkAzamAM-kevaLajJAna prakAzamAM sarvavyApI AkAza sahita sarva padArthone samAve chepratibiMbita kare che. ahIM jijJAsune zaMkA udbhave che ke zuM kharekhara AvuM bane ? kAM'ka TADhApahoranA gappA to nathI hAMkatA ne ? ko'ka catura sujANe caturAinI parIkSA letAM pUchyuM ke AMkha moTI ke pahADa ? AMkha bhale pahADanI sarakhAmaNImAM kadathI nAnI hoya paNa nAnI sarakhI AMkha moTA evA pahADane potAnI kIkImAM samAve che. AtmA AkAzathI paNa mahAna che. 'mahato mahiyAna ane aNoraNiyAna' che. arthAt AkAzane paNa potAmAM samAvanAra jJAnamAM pratibiMbita karanAra AkAzathI paNa mahAna che. ane sUkSmamAM sUkSma pudgala paramANu ane pradezane jANanAra aNuthI paNa nAno paramANu che. eTaluM ja nahi paNa AtmA potAne saMkocIne sUkSmamAM sUkSma nigodamAMno nigodano jIva banavAthI mAMDI potAnA Atmapradezone vistArI virATa deha paNa dhAraNa kare che. 11 'AkAza kSetrathI mahAna che to AtmA jJAnathI mahAna che.' AkAza kSetrathI sarvavyApI che to AtmA jJAnathI sarvavyApI che. AtmAnI sarvavyApakatAnI jhalaka maLe-jhAMkhI thAya teTalA mATe thaine tene 'cidAkAza' upamA vizeSaNathI navAjyo che. bAkI to AkAzane prakAzanAro, AkAzanuM AkAza nAmakaraNa karanAro ane Akhe AkhA sarvavyApI AkAzane-lokAlokane potAnA kevaLajJAnamAM pratibiMbita karanAro AtmA AkAzathI paNa mahAna che, sarvopari che. AkAza pote jaDa hovA chatAMya te anAdi-anaMta, anutpanna, svayaMbhU, avinAzI, arUpI, amUrta, agurulaghu, avyAbAdha che. Ama AkAzamAM AtmAnA, aghAtikarmanA nAsathI pragaTatA sarva guNa che. sivAya ke AtmAnA ghAtikarmanA nAzathI pragaTatA kevaLadarzana, kevaLajJAna upayoga guNa. Ama AkAzamAM jJAna-darzana upayoga umerI detAM AtmA buddhi pratyakSa thAya che-AtmasvarUpa tarkasaMgata bane che. cidAnaMda : ciAnaMda=cidAnaMda. cit kahetAM jJAnano je AnaMda che, AtmAnubhUti, kevaLajJAnAbhUti che e cidAnaMda che je sAdhanAnI siddhi che-phaLazruti che. caitanya tattva be che. (1) jJAna ane (2) AnaMda. jyAM jJAna che tyAM ja AnaMda che. jJAnanuM pariNAma AnaMda che. daSTimAM, bhAvamAM, icchAmAM ke vicAramAM bhUla hoya to jJAnanA phaLarUpa AnaMda nahi maLatAM duHkha maLe che kAraNa ke jJAnamAM vihAra che. mohAdi bhAvo e vikAra che. enAthI jJAna AvAya che. e AvaraNane kAraNe jJAnanuM sva-52 prati kArya pUrNa thatuM nathI. AtmA jJAyaka ane vedaka che. jJAna parakSetre prakAzaka che. paNa svakSetra-svaprati to AnaMda vedanasvarUpa che. mATe ja to AtmAne 'saccidAnaMda' tarIke oLakhAvela che. parakSetre niHzaMka jJAnaprakAza anubhavana che. chadmasthajJAnIne niHzaMkapaNAe buddhino AnaMda anubhavAya che. paraMtu te AtmAno-kevaLajJAnano-nirAvaraNatAno AnaMda nathI. svakSetre-Atmapradeze jJAnaprakAza AnaMdavedanarUpa che. AtmAnaMda-svarUpAnaMda che. svakSetre kevaLajJAna eja sahajAnaMda, zuddhAnaMda, AtmAnaMda, svarUpAnaMda, nijAnaMda che. mATe ja jJAna kahetAM cinne, AtmAne, kevaLajJAnane 'cidAnaMda' tarIke oLakhAvela che. buddhi tattvano AnaMda kAryanuM kAraNa, mULa, hetu, yukti, prayukti, tarka, prayojana, daSTAMta jANavAmAM che. buddhi azAMta che. buddhi navarI besI rahetI nathI, ene zeyanuM bhakSaNa arthAt jJeyano khorAka joieche. jyAre kevaLajJAna prazAMta che-AnaMda svarUpa-tRpta-saMtRpta-paripUrNa che. ene jJeyanA khorAkanI AvazyakatA nathI tethI te nirAkArI-aNAhArI che. jJeya vaDe jJAna nathI. jJAna prakAzaka che. pa2 padArtha je jaDa che te prakAzya che. paradravyamAM jJAna jJAyaka che. jyAre sva dravyamAM jJAna vedaka che. jJAnano jJeya sAthe vyavahArika saMbaMdha che. pAramArthika saMbaMdha nathI. 'saccidAnaMda' mAM sat evAM cirdU-jJAnanI sAthe zeyane nahi joDatAM AnaMdane sthAna Apela che. kAraNa ke svakSetre AtmAnA jJAnanuM svarUpa-jJAnanuM kArya AnaMda vedanarUpa che. AnaMdanuM lakSaNa jJAna che. ajJAnanuM kArya duHkha che ane duHkhanuM mULa ajJAna che. je jIvo, jIvanA lakSaNarUpa jJAna temane hovA chatAM, AnaMdanA lakSaNa rUpa je samyagajJAna, kevaLajJAna che tene prApta karI zakatAM nathI temane asaMjJi kahevAya che. AtmAnuM lakSaNa jema caitanya sUcaka jJAna che tema AnaMdanuM lakSaNa paNa samyajJAna-pUrNajJAnakevaLajJAna che te bhUlavA jevuM nathI. jJAna zeyane jANe che paraMtu jJAna, jJAnane to anubhave che-vede che. jyAre para-jaDa evuM jJeya svayaMne jANatuM ke vedatuM nathI, tema anya jJeya padArthane paNa jANatuM nathI. jo jaDa padArtha svayaM sahita anya zeyane jANe to jaDa maTI caitanya thai jAya. 1
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddhajIvana jIva jema pratisamaye jANI rahyo che tema te pratisamaye sukhaduHkha-AnaMda ke mastIne vedI rahyo che. vedanabhAva-anubhavanaTALyuMTaLI zake ema nathI. jIva sAMsArika sukho je sAdhano-padArtho dvArA vede che te vedana to jIvanuM potAnuM svayaMnuM che. jJAna ane sukhano abheda AdhAra AtmA che. viSayanuM jJAna jJAtA evAM cetana AtmAne che. jaDa evAM viSayane jJAna nathI. upayoga svayaM jJAna che ane upayoganI aMdara sukhaduHkhanuM vedana che. chadmastha jJAna karatAM chadmastha evAM jJAnamAM svarUpanuM dhyAna caDhe. kemake dhyAnamAM vedana arthAt anubhavana che. vaLI apekSAe dhyAna karatAM jJAna caDhe kemake dhyAna AvIne cAlI jAya che jyAre jJAna Take che. tema dhyAna ane samAdhinI phaLazruti dhyAnAtIta evI jJAnAvasthAkevaLajJAnAvasthA che. bAkI sAdhakAvasthAmAM to jJAna je dekhADe che ane jaNAve che te AtmAnuM sukha che ke je sukhano anubhava dhyAna karAve che. jJAnano satya pUrNa AkAra kevaLajJAna che. jJAnapUrNa che to sukha-AnaMda pUrNa che. jJAna apUrNa che to zeyano AnaMda che paNa jJAnano AnaMda nathI. jJAna ane AnaMda abhinna hovA chatAM vartamAna kALe paNa ApaNA moha-ajJAna-rAgAdi bhAvone kAraNe te bhinna banI gayAM che. jJAna AnaMdathI vikhUTuM (chUTuM) paDI gayuM che. tethI ja AtmA-jJAna badhe sukhane-AnaMdane zodhe che. eTale ja arasaparasa ekamekanA milanamAM prathama pRcchA 'kema cho ?' praznathI tanamananI zAMti, svasthatA, sukha, AnaMda viSe vicArAya che. pratyeka AtmAmAM sukhanI icchA pravarte che. te ja pratyakSa svAnubhUta sAbiti che ke jJAna, AnaMdathI vikhUTuM paDI gayuM che. rAgasukha e duHkha che. jyAre vItarAga sukha e prema che-e AnaMda . che. jJAna ja AnaMda svarUpa che. rAgamAMthI dveSa nIkaLe che. paraMtu premamAMthI kyAreya dveSa nathI nIkaLato. jJAna pAchaLa AnaMda lagADIe chIe ane jJAna sat hovAthI temaja jJAna AtmasvarUpa hovAthI AtmAne 'saccidAnaMda' kahela che. eja pramANe AtmAnA badhAM guNa pAchaLa AnaMda lagADI zakAya che. kAraNa ke AtmAnA badhAM ja guNa-svaguNasvarUpa guNa che ane AnaMdarUpa che. jenA jJAna ane AnaMda abheda thai gayAM che te brahma che- paramAtmA che. jJAna jema caitanya che tema AnaMda paNa caitanya che. saMsArI jIvonA jJAna ane AnaMda chUTAM paDI gayAM che. jIvamAM jJAna hovA chatAM AnaMdarUpa nathI paNa duHkhI duHkhI che. kevaLI bhagavaMta pUrNajJAna ane pUrNa AnaMdarUpa che ane tethI duHkharahita, du:khamukta che. tA. 16-12-97 jJAna che tyAM vedana che. vedana che tyAM zAna che. jJAna ane vedana abhinna che. jima te bhUlo mRga dizi dizi phare tevAM mRgamada gaMdha ema jaga DhUMDhe bAhira dharmane mithyAdaSTi re aMdha yasmina vijJAnamAnandam brahmecaikAtmatamagatam / sa zraddhaiyaH sa ca dhyeyaH prapadhyai zaraNaM ca tam // -kalikAla sarvajJa bhagavaMta hemacaMdrAcAryajI jJAnano AdhAra AnaMda che ane AnaMdano AdhAra AtmA che. jJAna te ja AnaMda che. jJAnathI AnaMda bhinna nathI. jJAna ane AnaMda ubhaya AtmAmAM che. bahAra jaDa padArthamAM jJAna agara AnaMda kAMi nathI. mATe bahiradaSTi karI bahAranA zeya padArthamAM AnaMda nahi zodhatAM, ye AtmAe AtmAmAM prazAMta banIne svarUpa AnaMdane pAmavAno che. potAnI nAbhimAM-potAmAM-svayaMmAM ja rahelI kasturInI suvAsa je vAyu dvArA daze dizAmAM phelAI rahe che tene bihardiSTa kasturamRga badhI dizAmAM potAmAM rahelI potAnI ja kasturInI sugaMdha levA AMTA mAre che-phogaTa phAMphA mAre che. e tenI vyartha mahenata che. tene badale kasturImRge sthira thai, zAMta banIne potAnI ja nAbhimAM rahelI kasturInI suvAsa pote ja potAmAMthI mANavAnI che-vedavAnI che. avikArI jJAna ane avikArI AnaMda bhinna nathI. jyAre vikArI jJAnathI vikArI sukha bhinna che. -mahAmahopAdhyAyajI pAnI bica mIna piyAsI, mohi sUna sUna Avai hAMsI; gharameM vastu najara nahi Avata, bana bana phirata udAsI, AtamajJAna binA jaga jUTA, kyA mathurA kyA kAsI ? -kabIrajI terA sAMi tu meM, jyoM pahupana (puSpa)meM bAsa, kasturI kA miraga jyoM, phira phira DhUMDhe ghAsa jyo tila mAMhI tela hai, jyoM cakamakameM Agi; terA sAMi turbhe, jAgi saryuM to jAgi -kabIrajI -kabIrajI terA sAhiba hai ghaTa mAMhi, bAhara nainA kyoM khole ? kahe kabIra suno bhAi sAdho | sAhiba mila gaye tila aule, Ape meM taba ApA nirakhyA, Apana meM AyA suganyA, Apai kahata sunata puni apanAM, Apana pai ApA buThyA. apane paracai lAgI tArI, Apana hai Apa samAnA, kahe kabIra je Apa vicAre miTi gayA Avana jAMnAM. AtmAnI aMdara jJAna ane AnaMda e rasa tattva arthAt bhAva tattva che. tethI ja bhAva ane bhAva nikSepo svarUpa pradhAna che. AtmAnuM rasa tattva jIvAtmAmAM anaMta che-asIma che. dezAkAze AtmAnA asaMkhya AtmapradezonI AkRti sImita che. jyAre jJAna ane AnaMda anaMta-asIma hovAnA kAraNe te ubhayanI koi ja AkRti nathI. ApaNuM chadmastha jIvana paNa bhAvapradhAna hoya che. jevo ApaNo bhAva hoya che tevuM ApaNuM bhAvi hoya che. jJAna duHkha karanAra AnaMda che, jJAna bheda toDanAra prema che; jJAna ajJAnarUpI aMdhakAra dUra karanAra prakAza che; jJAna rasa che, jJAna tAkAta-zakti nahi paNa svarUpa che. jJAna tamasahArI, jJAna prakAzakArI; jJAna duHkhahArI, jJAna sukhakArI; jJAna bhavatArI, jJAna AnaMdakArI; jJAna hI Atama, Atama hI jJAna; mULa bhI jJAna, phaLa bhI jJAna, mananI prasannatA jJAna vaDe hovI jaie, jJAna vaDe mananI prasannatA eTale puNyano sadupayoga ane guNa prApti. jyAre ajJAna vaDe mananI prasannatA eTale puNyano bhogavaTo. bhoga to yogazakti ane upayoganA AnaMdane DhAMke che. bhoga e deha-indriyono AnaMda che. daihika sukha che. e kAMi upayogano AnaMda nathI. kevaLajJAna e upayogano AnaMda che. brahma (kevaLajJAna-nirvikalpa) upayoge AnaMda ! e brahmAkAravRtti, dharma-mokSa bhAva che. nirdoSa sukhavedana abrahma (zarIra-indriyajanita) upayoge duHkha ! e jagadAkAravRtti-saMsArabhAva-dehabhAva-mohabhAva che. je sukhAbhAsa ane duHkhavedanarUpa zeya che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-97 kevaLajJAnanA upayoga sAme badhAMya chadmasthajJAno anaMtamAM bhAge che. kevaLajJAnanA sukhavedananI sAme duniyAnAM sarva sukho, traNe kALanAM sarva sukho paNa anaMtamAM bhAge ane kUcA jevAM che. sukha eka vedananI jAta che. eTale vedanane vedananI sAthenI sajAtIyatA hovAthI sarakhAmaNI karavI paDe. paraMtu je vedana jaDa naimittika, kSaNika ane parAdhIna che, alparasarUpa che, tenI sAme AnaMdavedana avinAzI, ciraMjIva-nitya, anaimittika, svAdhIna ane anaMta rasarUpa vedana che. eTale jaDa ane cetananI jema sarakhAmaNI jAta judI hovAthI, thai zake nahi e ja pramANe nitya ane anityanI sarakhAmaNI thai zake nahi kemake jAta ja judI che. AtmAnA pUrNAnaMdavedanane samajAvavA mATe ke te keTaluM arcitya, akalpsa, alaukika, anaMtarasarUpa che te samajavA mATe eTaluM ja kahI zakAya ke traNe kALanA sarva devalokanA sarva devonA devasukhane bhegAM karIne jo eno eka sukharpiDa banAvavAmAM Ave to sukhapiMDathI maLato AnaMda ke maLatuM vedana pUrNAnaMdanA vedananI sAme eka aMza jeTaluM kahevA mAtranuM ja vedana che. koipaNa vastune samajAvavA mATe daSTAMta rUpa ApaNI jANano koi padArtha laine ja samajAvI zakAya . te prabuddhajIvana AtmAnA jJAna, prema, sukha e mahAna cIja che. ene sUrya, caMdra, sAgaranI upamA paNa nahi ApI zakAya. chatAM padArthonuM kaMika lakSya thAya te hetuthI upamA apAya che. prema e sAmI jIvaMta vyakti pratinuM ane vastu-padArtha pratinuM jIvanuM vartana che-vyavahAra che. zAna e vastu ane vyakti viSenI jANa-samajaNa che. jyAre sukha arthAt AnaMda svakSetre vedana che. jJAna-prema-sukha je AtmAnA guNadharma che tene pudgala dravyanA guNadharma je varNa-gaMdha-rasa-sparzanA vizeSaNo che. te vizeSaNo lagADIne vyavahAra thaI zakato nathI ane thato nathI. pudgalanA guNadharmamAM teno eka guNa varNa che jenA vizeSaNo lAla, lIluM, pILuM, kALuM, dhoLuM Adi che. zuM ApaNe jJAna, prema, sukhane lAla, lIluM, pILuM, karI zakIzuM ? eja pramANe pudgalanA guNadharma rasanA vizeSaNo khAruM, khATuM, tIkhuM, turuM, mIThuM, kaDavuM, phIkuM Adi jJAna, prema, sukhane lagADI zakIzuM ? nahi ja ! Avo vyavahAra che nahi ane Avo vyavahAra thai zakato nathI. mATe ja to Atmasukhane svasaMvedya kahela che. jJAna e prema che, jJAna e prakAza che, jJAna e AnaMda che, mATe jJAnane prema-prakAza, teja jyota-AnaMda svarUpa kahela che. ja 'prajJAnam Anandam brahma / ' jJAna che to badhAM ya padArthanuM-sarvanuM jJAna che. tema AtmAno prema guNa paNa badhAMya-sarva jaDa-cetana-sacarAcara sRSTi prati che. jJAna ane prema abheda che, samAna kArya che. jJAna ane prema e dRSTi che. jyAre sukha-AnaMda e dRSTi nathI paNa vedana che. kevaLajJAnanI vyAvahArarika vyAkhyA eTale eka samaya mAtramAM sarva zeya padArthone jue ane jANe ! bAkI kevaLajJAnanI pAramArthika vyAkhyA to e che ke : vItarAgatAnuM ane jJAnAnaMda-svarUpAnaMda-AtmAnaMdanuM svakSetre vedana-anubhavana ! zeya jJAnamAM DUbe che ane jJAna AnaMdamAM DUbe che. zeya jJAnamAM DUbe eTaluM pUratuM nathI. paraMtu jJAna AnaMdamAM DUbavuM joIe. jJAna AnaMdamAM taraboLa thavuM joIe. je jJAna AnaMdamAM DUbatuM nathI te jJAna jovA jANavA jAya che. je jIbha zabdathI rasa padArthanuM varNana kare che te ja jIbha jyAre rasapadArthano rasAsvAda levAmAM-mANavAmAM magna thAya che tyAre bolavAnuM baMdha thai jAya che. tyAre rasavarNana nathI thatuM paNa rasa AsvAdana thAya che. rasa nimagna thavAya che. 13 ke svarUpAnaMda nirapekSa che. kevaLajJAna sarva zeyane jue-jANe eTale mANe arthAt jJAnAnaMda-svarUpAnaMdane mANe. zeyane jANavAnA AzayathI ApaNe jJAnano moha nahi rAkhavo. paraMtu svarUpa AnaMdane vedavA mATe jJAnano moha rAkhavo. jJAna aham zUnya banaze to AnaMdamAM DUbaze. bAkI jo jJAna ahamAM raheze to jJeyamAM bhaTakaze. jJAna zakti ane rasa ema ubhaya che. sukha mAtra rasarUpa che paNa zaktirUpa nathI. jJAna rasarUpa bane to sukhano rasa maLe. rasanuM svakSetre vedana hoya che. jJAna mAtra zaktirUpa bane to sukharasa vedavA nahi maLe, paraMtu ethI to jJAnano aham ane tophAno thayA kare. jJAna jema prakAza che tema mohAdi-rAgAdi bhAvone rahevAnuM sthAna paNa zAna che. AtmAmAM jema jJAnarasa che tema premarasa paNa che. premarase pudgalamAM saccidAnaMdarUpI moha Ubho karela che. e ja premarasa pudgala e rasa che paNa prakAza nathI. sUryamAM jema prakAza che tema agni tattva paNa pratino moha naSTa karI AtmAnA saccidAnaMda svarUpane pragaTAve che. prema che. prakAza jema aMdhakArane dUra kare che tema agni ThaMDIne dUra karI garamAvo-hUMpha Ape che. tema jJAna e prakAza che. je aMdhakArane dUra kare che ane prema e rasa che je AnaMda che ane te sukhadAyI che. zAnAkAra eTale ke jJAnarUpa che tema te premarUpa paNa che. ane ethI ja te vItarAga paramAtmAne vizvanA sarva padArtho je jJeyasvarUpa che te sukharUpa che. badhAMne potAmAM samAve tenuM nAma prema che. dazyamAM-darzanamAM padArtha zeyAkAra che. jyAre jJAnamAM padArthanuM pratibiMba paDe che tethI zAnAkAra che. pratibiMbamAM zeyanA naraka-svarga, miSTAnna-viSTA, puSpapaththara Adi bheda nathI. sarva prati vItarAgatA e ja sukharUpa che. paramAtma bhagavaMtanI vItarAgatA premapUrvaka hoya che ane emano prema vItarAgatA pUrvakano hoya che. pAramArthika sukha to kSAyikabhAvanuM che. kevaLajJAnanuM sukha e vastutaMtra che jyAre kSAyopazamika bhAvanuM sukha e puruSArthanuM sukha che. mATe te puruSataMtra che. vastutaMtramAM sahaja siddhi hoya, jyAre puruSataMtramAM sAdhakanI sAvadhAnI-jAgRti hoya che. ane tethI ja tene puruSArtha kahela ja zrAyikabhAva Ave. anAdikALathI jIvamAM cAlI AvatA doSono che. chatAM e bhUlavA jevuM nathI ke prathama kSAyopazamika bhAva ane pachI prathama guNo dvArA sudhAro thAya che ane nAza thAya che. te pachI guNakArya pUruM thatAM guNanI AvazyakatA rahetI nathI. AtmAnuM svarUpa sukha-duHkha, eTalA mATe kahela che ke je saMskAraguNa che enAthI saMvara-nirjarA thAya puNya-pApa, rAga-dveSa ane guNa-doSathI atIta che. guNathI atIta che. arthAt doSamAM sudhAro thAya che ane aMte nAza pAme che. jyAre svarUpaguNanI prApti thAya che tyAre pachI saMskAraguNanI AvazyakatA mela nIkaLI jatAM pachI sAbunI ke kapaDuM ghovAnI kriyAnI AvazyakatA rahetI nathI. A apekSAe AtmAne guNAtIta kahyo che. kapaDAMmAMthI rahetI nathI tenA jevuM che. doSakarma. emAM doSa e vikRti che. karma chUTuM paDI jai pAchuM kArmaNa vargaNArUpe pariName che ane vikRti prakRtimAM laya pAme che. rAga-ajJAna judA paDI gayA pachI pAchA coMTatA nathI. eka maNa lAkaDuM bALIe to rAkha thAya che. paNa eka maNa kapura bALIe to rAkha jarA sarakhI thatI nathI. kSAyopazamika bhAva e doSarekhA sahitano guNa che. kSAyikabhAva e doSarekhA rahita zuddha svarUpaguNa che. hIro paNa kAca che ane kAca e ya paNa kAca che. doSayukta paNa hIrAnI kiMmata kAca karatAM vadhu ja hoya. kIrtidAnamAM dAna e guNa che ane kIrtinA lakSe dAna che tethI kIrtinI apekSAe dAnamAM doSa che. paraMtu kRSNatA karatAM kIrtidAna caDhiyAtuM che. sAmAyikamAM sAmAyika lenAra zrAvaka ke zrAvikA UMdhe che te doSa che paNa sAmAyika to guNa ja che.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. prabuddhajIvana tA. 16-12-97. sAmAyika choDAvavAnI jarUra nathI. sAmAyikamAM AvI jatI UMghane dUra vede. ene anya koI dekhADI nahi zake. eka dIvo che tene dekhADavA mATe karavAnI jarUra che. mATe ja to lAyopathamika sukhamAM nahi aTakatAM-te zuM bIjo dIvo karavAnI jarUra hoya che? nahi! dIvo ja dIvAne dekhADe. apUrNa sukhamAM nahi lobhAtA zrAyika evAM pUrNa sukhanI prApti mATe enuM nAma ja svayaM prakAza! bhai sA'ba ! e to enA jevuM che ke dhaNIno udyamI banavuM. koi dhaNI na hoya, varano koi vara nahi hoya ! hA varanI vahu hoya ke ' kUvo paNa khADo che ane hoja paNa khADo che. kuvAmAMthI pANI varano aNavara hoya. pudgala padArtho pote ja bhedarUpa-paricchinna ane ApoApa nIkaLe che. pANInI saravANI kavAmAM ApoApa phaTe che. anitya hovAthI pudgala padArthonI taratama avasthAne anyone batADI kUvo jaLasrota che. jyAre hojamAM pANI bharavuM paDe che. hoja je che te batADI ApaNe ApaNuM mithyAbhimAna poSIe chIe. zrAyopathamika bhAva che. jyAre mATI haTAvIne-mATInuM AvaraNa dUra AtmA jaDanI jAtithI judo cetananI jAtino che. te spaSTa karavA karIne eTale ke kUvo khodIne bhUtaLamAM rahela jaLasrotane prApta mATe jJAnane AtmAnuM lakSaNa kahela che. jyAre jJAnane AnaMdanuM lakSaNa karavAnuM-pragaTa karavAnuM che tevuM kSAvikabhAve nirAvaraNatAe prApta evAM kahevAmAM Ave che tyAre tyAM AtmA jJAyaka hovA sAthe paramArthathI vedaka kevaLajJAnane anAvRtta-udghATita-pragaTa karavAnuM che je kSAyikasukha che. paNa che e sUcavavAmAM Ave che. paramArthathI vedakatA svakSetre pradhAna ane nidhi to khANAmAM, aMdhArAmAM daTAyelo-dharabAyelo paDyo ja che. mahatvanI che. udAharaNa laIe to-sukhanA sAdhana hovA chatAM aMdaramAM ene khANamAMthI khodI kADhI prakAzamAM ANIe to bhoga thAya. tema AMtarika kaleza uga hoya to sukhanA sAdhane zuM kAmanA? adhyAtmakSetre kevaLajJAna nidhi-ApaNA AtmAmAM daTAyelo paDyo ja che. AvaraNa paNa cauda pUrvI, dhyAnI, jJAnI, maunI, tapasI, tyAgI, vairAgI paNa. haTAvIne enuM pragaTIkaraNa karIe. prakAzamAM lAvIe to eno kaleza udde ga kare to kevaLa zAnI nahi banI zake. mATe ja bhogavaTo thAya-vedana thAya. mahAmahopAdhyAyajIe kahyuM che ke... mohanIyakarmanA kSayano AnaMda-e AtmAnA zuddha jJAna-darzana kaleza vAsita mana saMsAra, kaleza rahita mana te bhava pAra." upayogano AnaMda che. jJAna AnaMdanuM lakSaNa che tethI ja saMsArInuM jJAna (mana) sadA sukhane 1 mohanIyakarmanA kSayopazamano AnaMda e AtmAno zuddhAza8 talase che. jyAM AnaMda che tyAM jJAna che. lakSaNarUpa jJAnanI prApti pratyeka AnaMda che. jIvane che. paraMtu tenA pUrNa kAryarUpa sahaja svabhAvarUpa AnaMda nathI, je mohanIyakarmanA udayano AnaMda e puNyano AnaMda, dehabhAvano, jIve sAdhanA karIne nirvikalpadazAe prApta karavAnuM che. lakSaNamAM jJAna sAdhana sAmagrIno AnaMda che, je AnaMda parAdhIna che, vinAzI che ane 5 karatAM AnaMdane ApaNe pradhAna banAvavuM joie. jIva jJAnathI thAkaze aMte duHkhadAyI che. eka kaNa sukhanA pariNAmarUpe eka maNa duHkha 1 . paraMtu AnaMda-sukhathI jIva kadI thAkato nathI. sukhanI icchAnA taMtu bhogavavuM paDe. khUna karanAra khUnIne khUna karavAnI kriyAno samaya keTalo Sii sAthenuM saMdhANa satata cAlu che. jJAnamAM ApaNe AnaMda tattvane icchIe. che alpa hoya che ane daMDa-sajA je janmakedanI-umarakedanI hoya che teno raso chIe. mATe ja zeya ane jJAna karatAM AnaMdanuM lakSya vizeSe rAkhavuM keTalo badho dIrgha samaya hoya che. tenA jevuM mohanIyanA audayikabhAvanA joie. AnaMda ane sukhanuM lakSaNa jema jJAna che tema svakSetre te jJAnanuM AnaMdanuM che. kArya paNa che. sukha-AnaMda ApaNe prApta karavAno che. lakSaNa lakSyanuM hoya che. jJAna lakSaNa che, jyAre AnaMda lakSya che. AtmAnA AnaMdanI vAta samajavA jevI che, sAMbhaLavA jevI che ane pachI vecavA jevI che. paraMtu mAtra kahevA-bolavA jevI ke, lakhavA A jIva enA zuddha svarUpathI jJAyaka-vedaka ane svarUpa bhoktA che. -vAMcavA jevI nathI. AvaraNa jema jema haTaze tema tema svarUpAnaMda- * - saMsArI jIva bhoktAnI sAthe sAthe kartA paNa che. jyAre siddha paramAtmA AtmAnaMda vedAze. jJAna bhaNIne jJAna gaNavAnuM che. jJAna gaNavuM eTale kartA nathI paNa kRtakRtya che ane mAtra jJAtA, daSTA, vedaka, bhoktA che. siddhAvasthAnA jIva sakriya che. niSkriya ke abhoktA nathI temanA jJAna vedavuM. arthAtu jJAnadazAmAM AvI nirmohI banI AtmasukhanI potAnA sahajAnaMdanA, svarUpAnaMdanA, jJAnAnaMdanA, AtmAnaMdanA anubhUti karavI. teo bhoktA che. ane tenI vedakatA temanAmAM che. e jJAnAnaMdasvarUpAnaMdanI svAnubhUti thavI te dharmano dharma che. Rta, daSTa ane : AtmAnaMdanuM svarUpa nirapekSa, nirAbAdha, akhaMDa, anaMta, akAla, anubhUta e traNomAM anubhUtanI cIja "sva" che. paNa "52' nathI. zuM akarma, akramika, akriya, svaAdhArita svAdhIna che. zAsananI sevA karavI te ja aMtima dhyeya ane lakSyarUpa sAdhanA che? ke . pachI svarUpAnaMdanI svAnubhUti karavI te sAdhanA che ? - dehabhAvamAM lokeSaNA eTale badhAM ApaNane jANe te sukha! svarUpAnaMdano-jJAnAnaMdano rasAsvAda mANanAro, AtmAnubhUti jyAreAtmabhAvamAM-kevaLajJAnamAM ApaNe badhAMyane jANIe ane karanAra mokSamArgamAM che ane te zAsananI sAcI sevA karanAro che. jIva koI ApaNane na jANe e sukha! sva svarUpane prApta kare te mATe jinazAsana-jaina zAsana che. svarUpAnaMda-jJAnAnaMda levo te ja mokSa ! rAjya-zAsanathI dharmazAsana caDhiyAtuM che. gharmazAsanathI jJAnanA-cidRnA AvA AnaMda svarUpane anulakSIne AtmAne jinazAsana-jainazAsana caDhiyAtuM che ane tethI upara ziramora sama, cidAnaMda' kahyo che je svarUpanuM vizeSaNa che. svarUpazAsana che. zAsanasevA karanAre paNa AgaLa svarUpAnaMda ane paramAtmA jJAna svarUpa (cetana tattva); jJAnezvara (kavaLajJAna svAnubhUtinI upalI kakSAnI sAdhanA karavI ja paDaze. ane enuM lakSya jJAnasattA-zaktirUpe ane jJAnAnaMda (vedanarUpa guNathI) che. to rAkhavuM ja paDaze. tema thaze to ja zAsanasevA paNa sAcA bhAve thaze. svarUpanA cAra vizeSaNone anulakSIne bhAvanA bhAvI zakAya che jJAna-AtmA sukha svarUpa che. e anubhavavAnI cIja che. AtmA jJAna ane sukha vaDe cetana kahevAya che. A ubhaya guNo sva saMvedya che. jaDatuM AkAzane cetana huM vaMdu, AzA haiye huM Atama eka ja rAkhuM; je sarvatra ane sarvarUpa hoya tene dekhADavAnI hotI nathI. jJAna ane vedana jIva mAtramAM che. te batADavAnI ke dekhADavAnI dazyarUpa vastu nathI. varAyA nI kSetrathI jema tuM sarva vyApI banI rahyo, jJAnathI tema huM sarvavyApI banI AtmA-kevaLajJAna je svayaM dekhanAro che ene zuM dekhADavAno hoya? e rahuM; to AtmA ja AtmAne, jJAna ja jJAnane dekhuM-jANe ane mANe athavuM sahuM zeya muja jJAna viSe samAuM, banI rahI vItarAga nakazAmAM samAuM; .
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 tA. 16-12-97 prabuddhajIvana bAMdhuM na huM koine, na kazAthI huM baMdhAuM; evo ja bIjo eka maMtra che... haNuM na huM koIne, na kazAthI huM haNAuM, % Namo NaM vaMdaNa AnaMda veaNa DAruM na huM koine, na kazAthI huM DaruM; vaMdana thAo AnaMda vedanane jenA garbhamAM, parama zivatva, parama - sAmagrI saha tuM AkAzamAMthI eja rahuM, jethI muja kevaLajJAna pragaTAve. prazAMtabhAva, parama prakAzabhAva che. anaMtA siddha bhagavaMto eTale mAtra eka ja AnaMdaghana tattva. te bhAve siddha bhagavaMtane bhAvavAthI jaDa tuM AkAzane cetana huM vaMdu, AzA haiye huM tArA suta" eja rAkhuM; nirvikalpakatA zIgha Ave che. mATe anaMtA siddha bhagavaMtone mAtra eka cidAditya banI cidAdarza banuM, cidAdarza banI cidAkAza banuM; AnaMda vedana rUpa ciMtavI mana magna thai javuM, ramamANa banI javuM. cidAkAza banI cidAnaMda veduM, cidAnaMda veduM, cidAnaMda veduM. "sa", "NuM", "mo'.-"OM Namo saM' A paNa "' para AdhArita cidAnaMdane anulakSIne eka maMtra che... eka svataMtra maMtra che. paMcAkSaranuM dhyAna dharatAM dharatAM eka dArzanikane varNamALAnA 'Na' varNanA mahimAnA tathA tenA rahasyanA darzana thayAM. >> sahu AnaMda cit AnaMda sahu pratyeka aMka ane akSaranI AkRti hoya che. 'Na'nI AkRti ja "za"nA mULa zabda "saccidAnaMda' che. to A vizvamAM satu eTale ke mahimA svarUpa che. aMka ane akSaro (varNa)nI zakti, prabhAva, artha avinAzI tattva kayuM che? AtmAmAM rahetI 'cit zakti" e sat ane kAryasiddhio hoya che. e atyaMta gupta ane rahasyamaya hoya che. -avinAzI tattva che. e cikti jemAM rahela che tene te anaMta rasarUpa e gupta rahasyo sAdhakone sAdhanAmAM, dhyAnamAM, matijJAnanA upayogamAM AnaMdavedana ja Ape che te tenuM mahattva che. Ama jevI rIte cit sat prApta thAya che, e rahasyonuM udghATana thAya che. e kAMi zrutazAstromAM che. tevI rIte cidanuM kArya AnaMdavedana e parama satu che. jo cinuM kArya AlekhAtA nathI. koi pUrvanA RNAnubaMdhathI, prakRSTapuNyanA udayavALA AnaMdavedana hoya ja nahi to zuM hoI zake? baDabhAgIne enI sAdhanAmAM AvAM rahasyo khullAM thatAM hoya che athavA ApaNe AtmA chIe. paraMtu vartamAnakALamAM ApaNA mULa nA che to tathAbhavyatAnI yogyatA anubhavI gItArtha guru bhagavaMto sAdhakone svarUpathI, chakI jaIne taddana UMdhI-UlaTI dizAmAM chIe. ApaNI je guma rAkhavAnA pratApUrvaka Avo viziSTa rahasyo pragaTa karatAM hoya proparTI Property-ApaNo je guNadharma jJAna che tenA vihoNA kadI che. paNa thayA nathI. ApaNuM te jJAna pratikSaNe sukhanI ja icchA karI rahyuM che. . namaskAramaMtranA paMca parameSThinA pAMce pado 'Na'thI zarU thaI "Na'thI to sad evAM cidrane paNa konI apekSA che? konI AvazyakatA che? * aMta pAme che, jemake Namo arihaMtANa, 'Namo siddhANaM'.. namaskAra sarvathA duHkhanA aMtanI-dukhAntanI ane anaMta rasarUpa sukhavedananI, 0 mahAmaMtramAM cauda (14) vakhata "Na' varNa prayojAya che. e cauda pUrvanA 6 mATe satanuM paNa satu vedana che. ane te vedanamAM paNa vedananA traNa bheda sUcanarUpa, cauda guNasthAnakanA nirdezarUpa ke cauda rAjaloka pAra karI sukhavedana, du:khavedana, ane AnaMdavedanamAMthI je avinAzI ane javAnA bhAva javAnA bhAvarUpa kema na hoya ! mutthaNe arthAtu zakrastava sUtramAM paNa anaMta sukha che jene AnaMda kahIe chIe tenI ja icchA kare che. eTale ? pacAsa (50) vakhata "" varNa prayojAyela che. 50 eTale pAMcanI satuM evAM jJAnane paNa satu AnaMdanI jarUra che mATe chelluM sUtra A saMkhyA. pAMca jJAna; paMcama gati, paMca parameSThi sUcaka hoI zake. saccidAnaMdane badale maMtra rUpa "OM sahu AnaMda cit AnaMda sa' mUkela namutyusaMma" sUtrano paNa Agavo mahimA che, je eka ja sUtra upara che. saccidAnaMda zabdamAM AnaMda eka vAra Ave che. A maMtramAM AnaMda lalita vistarA' nAmano mahAna graMtha lakhAyela che. tIrthakara be vAra Ave che. AnaMda zabdanI pUrvamAM "sad-satu' mUkIne uttaramAM pachI paramAtmAnI dezanA mAgadhI bhASAmAM hoya che ane AgAmo tathA pUrve paNa "sata' zabda prayojela che. AnaMda zabdanI parve sana. ane pachI paNa mAgadhI bhASAmAM lakhAyela che. mAgadhI bhASAmAM "Na' varNano. uttaramAM 'cit' zabda kema prayojyA? "ci mUkIne pAchuM chelle AnaMda upayoga vAraMvAra Ave che. satu kema mUkyuM? kAraNa ke cidra sAthe AnaMdano abheda saMbaMdha che. cidra "Na'mAM OM nI AkRtinAM darzana che ane OM praNava bIja che. vaLI eTale paramajJAna je advaita che, jyAre citta jemAM ta' bevaDAya che te to . anunAsika che tethI biMdu rUpe mAthe caDhAvAya che ane te vikRti che ane te icchA-vicAraNAnuM kendra ane smRtinuM saMgraha sthAna nirvikalpakatAsUcaka che; tema mAthe caDhavAya che e apekSAe pavitra ane che. mATe "ci ane citta' zabdano bheda samajI levo jarUrI che. sarvocca che. anaMtA siddha bhagavaMto azabda che mATe mauna che. "Na' mauna sUcaka - jo cidRzakti, cibhAva, prakAza tattva hoya nahi to kadI vedana che. "Na' paMca parameSThipradhAna che. "paNa" nANa-jJAna-kevaLajJAna, hoya ja nahi. mATe 'citane 'vedana' paraspara abheda che. AnaMda prakAzabhAva sUcaka che. kevaLajJAnanA pragaTIkaraNathI niSpanna thatAM vedananuM 'cida lakSaNa che. svakSetre AnaMda vedananuM 'ci' je lakSaNa che te jJAnAnaMda, svarUpAnaMda, AtmAnaMdanuM je vedana, anubhAvana che te ja 'cidu'nuM lakSya kaho ke kArya kaho to te AnaMdavedana che. mATe A "AnaMda veaNa'ne vaMdana A maMtrathI karavAmAM Ave che ke je AnaMda maMtrarUpa sUtra mUkyuM che. vedanathI. jIva anAdithI vikhUTo paDI gayo che ane paLe paLe jene te A aMgenA jIvanAnubhavanA vyavahArika daSTAMta laie. ApaNI jhaMkhI rahyo che. saharAnA raNano tRSAtura jema pANIne jhaMkhe che ema game te paristhiti hoya ApaNe zAMti ane sakha ja iDIe chIe. Anadana jhakhI rahela jIvane kevaLajJAna pragaTa thatAM ja AnaMda vedananI bhojana-bhogasAmagrI je thALamAM pIrasAI che te vidha vidha vAnagIone 3 anubhUti thatAM tRptatA, saMtuptatA, saMtuSTatAnuM vadana thAya che, batrIse koThe pahelAM to joIe-jANIe chIe ane pachI jIbha upara mUkatA-koLiyo divA thAya che, rome rome, AtmAnA eka eka pradeze je AnaMda, AnaMda letAM vedanA thAya che tyAre vedana pradhAna bane che ane zeyanuM jJAna gauNa thAya che, jJAna ane AnaMdanI je abheda vyApti thAya che te AnaMdane A bane che. nAkathI vAsa-suvAsa-sagaMdha laine pahelAM tene jANI 85) metramAM namaskAra karavAmAM Avela che. ane pachI mANIe chIe tyAre jANavAnuM gauNa ane mANavAnuM pradhAna A maMtranA, AyaMbila ke ekAsaNanuM tapa karavApUrvaka aDhAra banI rahe che. e ja pramANe kAnathI saMgIta sAMbhaLavAnA viSayamAM tema divasanuM mauna dhAraNa karI zakya teTalA asaMga ekAntamAM rahI eka lAkha AMkhathI saudarya darzana, tvacAthI bhulAyama sparzadi bAbata ghaTe che. jApa japIne thatI anubhUti mANavA jevI che. (saMkalanaH sUryavadana jhaverI) (kramazaH) na karI parasa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddhajIvana tA. 16-12-97 sarakhA kathAvastuvALI be vArtAo | DaoN. gulAba deDhiyA bacapaNamAM eka vArtA sAMbhaLI hatI. eka vahu potAnI vRddha sAsuno putro upara pUrNa vizvAsa hovAthI Apatti mATe paNa teNe prathama anAdara kare che, tene dhikkAre che, tene gharamAMthI dUra karI pAsenI jarjarita (alaga) dravya rAkhyuM nahi. anukrame te vRddha thayo, tenI patnI mRtyu pAmI oraDImAM dhakelI dIdhI che. gharaDI lAcAra vRddhAne khAvAnuM to mokale che, eTale putro tenI sevAcAkarI bilakula karatA nahi, putravadhU paNa tenI sAthe paNa tAMbApitaLa ke kAMsAnA vAsaNane badale mATInA chAliyAM korAMmAM. jotI nahotI; mAtra uttama zRMgArAdi dhAraNa karIne tathA tAMbuLAdi padA nadI tiraskata DozIne khAvuM ApavA potAnA nAnakaDA dIkarAne mokale che. khAIne icchAnusAra bhamatI hatI. pautrane dAdI gamatAM hoya che. e dAdI pAse rame che, bese che, vAratA vRddha zaMkha zreSThI vRddhAvasthAthI jarjarita thayelo gharanA pachavADe sAMbhaLe che ane premapUrvaka jamADe paNa che.. bhAgamAM paDyo raheto hato. te sudhArta (bhUkhe pIDAvuM) thato tyAre meM eka divasa gumAnI vaha DozInI oraDImAM AvI caDe che. ArtadhyAna karato ane niHzvAsa mUkato. nidrAthI taddana 2hita thayelo dAdI-potaro vAto karatAM hoya che. vahunuM dhyAna khUNAmAM goThavelAM mATInA seMkaDo mukhanA cALA karato rakanI jema pathArImAM ALoyA karato hato ke vAsaNA tarapha jAya che. potAnA dIkarAne pUche che, beTA, kahyuM hatu eka vakhata ziyALAnI RtumAM prANane paNa harI jAya tevo ane hRdaya ne ke A DokarIne khavaDAvI chAliyAM korAM pheMkI devAnAM, teM dhoIne zA | vidAre tevo ThaMDo pavana vAto hato ane rAto bahu lAMbI thaI hatI. te vakhate mATe rAkhI mUkyAM che?' gharanI aMdara to ami hato paNa Doso raheto hato tyAM bahu ThaMDI hatI. tethI dAdI sAme joI potaro mAne javAba de che, "mA, eka dI tuMya gharaDI Doso kaMpato hato. thavAnI, tyAre tane jamavA mATe pAtara to joize ne eTale meM sAcavI rAkhyAM che.' te vakhate te vRddha zItathI bacavA mATe jyeSTha putra kumuda pAse eka jADuM dikarAne mukhe pragaTatuM ATaluM moTuM ane vAstavika satya sAMbhaLI vahu vastra mAgyuM. saDaka thaI gaI. enI AMkha UghaDI gaI. vArtAne aMte sau sArAM vAnAM thAya kahyuM che ke, "vRddhA strI, jenI patnI marI gaI hoya te vidhura, nI che. lakSmI putrane AdhIna thayelI hoya che ane putravadhUnA vacanathI baLela hoya uparanI vArtA lagabhaga visarAI javA AvI hatI. kavi zrI anila tasava mATatavya karatA mRtyu vadhAre utta jozIe evo ja bhAva dharAvatI eka aMgrejI vArtAno ullekha emanA kumude potAnA putra kutalane Adeza dIdho ke A vRddhane amuka vastra nibaMdhamAM karyo che. e vAta A pramANe che: putra pitAne ThaMDI rAte gharanI Apa. kutale vRddhane jIrNa vastramAMthI adhuM ApyuM. DosAe te jIrNa vastrano bahAra kADhI mUke che. vRddha pitAno sAmAna paNa bahAra pheMkI dIdho. asahA maLelo kheDa bhAga kumudane dekhAyo, ThaMDI paDatI hatI. sAmAnamAM eka ovarakoTa hato. pitA daravAje AvI kumude kopa karIne ketalane kahyuM, "are ! A jIrNa vastra mULamAM nAnuM ' Takoro mAre che. ovara koTa pAcho ApatAM putrane kahyuM, "beTA, A ovara to hatuM chatAM tenA paNa be bhAga karIne adhuM te vRddhane kema ApyuM ? tenuM koTa rAkhI le. tAro dIkaro tane madharAte ghakko mArI kADhI mUkaze tyAre tane kAraNa zuM? AkhuM vastra kema na ApyuM ?' , A ovarakoTa kAtila ThaMDImAM hUMpha Apaze. tAro AbhAra." - buddhizALI kutale aMjali joDIne kahyuM, "tAta! tame paNa have moTI ' vArtAmAM kharo caTako che. vAcakanA aMgeaMgamAM TADhanI camakArI pasAra uMmaranA thayA cho, tamAre paNa have vRddhAvasthA najIka AvatI jAya che. tethI thaI jAya evI ghaTanA che. bIjuM adhuM vastra tamAre yogya hovAthI tamAre mATe rAkhyuM che; kemake tevo saMbaMdhonA tANAvANA ane mAnava mananA bhAvAbhAva sacoTa rIte tamane paNa te ApavA joize." vyakta thAya che. zizune sau AvakAre che, lAlana pAlana kare che, kALajI le A pramANenAM putranAM vacano sAMbhaLIne kumuda lajA pAme to che. zaizava rasalahANa karatuM hoya che jyAre ghaDapaNa sneharasa cUsI letuM lAge bolyo, "putra! teM mane kharekharo pratibodha karyo che. prabhutva ane vaibhavasArI che. narasiMha mahetA jevA prAjJa kavine paNa gAvuM paDyuM: madirAnA madathI bharAyelA manavALA amane khADAmAM paDelAne che. "gharanAM kahe marato nathI re, tane besI rahetAM zuM thAya? avalaMbana ApIne teM bahAra kADhayA che.' dikarA to jujavA thayA re, vahuo de che gALa. kumude pitAnI bhakti barobara karavA mAMDI. tene anusarIne pachI ghaDapaNa koNe mokalyuM? kuTuMbanA badhA mANaso te vRddhanI yathAyogya sevA karavA lAgyA. ovara DolI : bairAM chokarAM phaTaphaTa kare re, nAnAM bALaka de che gALa." ane A jIrNa vastranI vArtA vacce kevuM adbhuta sAmya che ! ovara karI aMgrejI bhASAnI ovarakoTavALI vArtAne taMtotaMta maLatI AvatI pAcho maLatAM bhAna bhUlelo putrakharI coTa pAme che. paNa A jIrNa vastra vAta AjathI lagabhaga sAtaso varSa pahelAM thaI gayelA jaina sAdhu kavi coTa enAthI paNa vizeSa che. jemAM AvanAra peDhI, potAno ja putra potAnI malaghArI zrI rAjazekharasUrie "vinodakathA saMgraha' nAmanA saMskRta graMthamAM zuM karaze te enA dvArA ja karI dekhADavAmAM AvyuM che. vRddha pitA bhAratIya lakhI che. (A graMthano gujarAtI anuvAda kApaDiyA nemacaMda gIradharalAle saMskRtimAM putrane Thapako nathI dai zakato. pautramukhe A vAta Ave che tyAra karyo che ane saM. 1978mAM zrI jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara taraphathI te bhAvinA eMdhANa batAve che. enuM prakAzana thayuM che.) ApaNI bhAratIya bhASAomAM ane vizvanI anya bhASAonI vArtAnuM zIrSaka cheH "bALaka pAsethI paNa prabodha levA para zreSThIputranI vRddhonI avahelanA sAme AMkha UghADatI AvI ghaNI vArtAo lakhAI che haripuramAM jaLa ane sthaLanA vyApAromAM kuzaLa, ghaNAM puruSonA samaya, pradeza ke bhASA bhale alaga alaga hoya paNa mAnavame A lAgaNIo ane mAnava svabhAva tathA vyavahAra kevAM addabhuta rIte parivAravALo zaMkha nAme zreSThIraheto hato. tene cAra putro hatA. teonAM kumuda, tilaka, azoka ane vIra e nAmo hatAM. kumudane kuMtala nAme eka dharAvatAM hoya che te AvI bodhakathAo dekhADI de che. jema kAgaDA badhe hatI tema gharaDA ghaNe bhAge davalAM. putra thayo hato. anukrame chokarAo upara vizvAsa AvavAthI zaMkha zreSThIe cAre sAsu-vahu, pitA-putra, mAtA-putra, vagere svajanone viSaya bane che putrone nidhinA sthAnAdi dekhAyA, rAjadarabAramAM paNa teone dAkhala kahevAtI kathAomAM kuTuMba jIvana ane lAgaNInA staronI bhUmika' DigrI : karyA. vaLI vyavahAranI gharA paNa putra ane pautrAdi upara AropIne pote thAya che. A prasaMgomAM samayanI bhUmikA kevI asarakAraka hoya che vyApAra tathA dravyathI rahita thaIne rahyo. miAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMSa mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha pakArAna sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phona : 3820296. mudrarAsthAna : rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008, lesaraTAIpaseTiga mudrAMkana, muMbaI-400 092. kathA." jAda: DAra;