________________
૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૨-૯૭.
બન્યા છે. સ્વરક્ષણ માટે મળતી ગનનો ઉપયોગ અકારણે કે અલ્પકારણે પોલીસોને દુનિયાભરમાં ગન ચલાવવાની તાલીમ અપાય છે. ગનની અન્યની હત્યા કરવામાં વધુ થતો રહ્યો છે. દસ બાર વર્ષના છોકરાઓ બાબતમાં એવું છે કે એક વખત એની તાલીમ લીધા પછીથી પણ જો પોતાના પિતાની ગન છૂપી રીતે લઈને શાળામાં આવ્યા હોય એવા વખતો વખત એનો મહાવરો રાખવામાં ન આવે તો ધારેલા સમયે ધારેલું બનાવો પણ બનતા રહે છે. દુનિયાના બીજા દેશો કરતાં ગન પરિણામ એ આપે કે ન પણ આપે. એટલે શાન્તિના સમયમાં પણ ચલાવવાની બાબતમાં અમેરિકાની સ્થિતિ સૌથી વધુ ગંભીર છે. દુનિયાના બધા દેશોમાં મળીને લાખો ગન રોજે રોજ મહાવરા માટે અમેરિકામાં ગમે તે માણસ ગમે ત્યારે દુકાનમાં જઇ ગન ખરીદી શકે છૂટતી હશે ! ગનની આ ઘાતક અસરકારકતાની ધાકને લીધે જ
દુનિયામાં એકંદરે શાન્તિ અને સલામતી જળવાઈ રહે છે. સમાજગન કંટ્રોલના વિષયમાં અમેરિકામાં જેમ જાગૃતિ આવી છે તેમ વ્યવસ્થા અને રાજ્યવ્યવસ્થા માટે એ ઉપયોગી છે. (જો કે સહજ રીતે છેલ્લા એક વર્ષ દરમિયાન બ્રિટન અને ઓસ્ટ્રેલિયામાં બનેલી ભયંકર પ્રવર્તતા પ્રેમભર્યા વાતાવરણની શાન્તિની વાત જ અનોખી છે.) ઘટનાને કારણે એ બંને દેશોમાં પણ શસ્ત્ર ધરાવવા વિશે વૈચારિક જ્યાં સુધી દુનિયામાં સૈન્ય છે અને પોલીસતંત્ર છે ત્યાં સુધી ગનની જાગૃતિ આવી ગઈ છે.
જરૂર પડવાની. દેશના સંરક્ષણ માટે તથા કાયદો અને વ્યવસ્થા જાળવવા કેટલાક સમય પહેલાં બ્રિટનમાં સ્કોટલેન્ડના એક નાના ગામમાં માટે, પ્રજાની સલામતી માટે ગન અનિવાર્ય છે એ સત્ય સ્વીકારવું રહ્યું. એકલવાયું જીવન જીવતા, માનસિક અસ્વસ્થતા ધરાવતા કોઈ એક ગન વગરના પ્રજાજનોની આદર્શ સ્થિતિનું નિર્માણ થોડાક પ્રદેશમાં થઈ નિરાશાવાદી માણસે એક શાળાના વ્યાયામ વિભાગમાં જઈ પોતાની કે, સમગ્ર દુનિયામાં ન થઈ શકે. આ વાસ્તવિકતાનો સ્વીકાર કરવો. ગન વડે એક સાથે વીસેક નાનાં બાળકોને મારી નાખ્યાં અને બીજાં જ રહ્યો. એટલે જ્યાં સુધી સૈન્ય છે અને પોલીસતંત્ર છે ત્યાં સુધી ગનનું કેટલાંકને ગંભીર રીતે ઘાયલ કર્યા હતાં. આ ઘટનાએ માત્ર બ્રિટનમાં ઉત્પાદન નિરંતર ચાલ્યા જ કરવાનું. પરંતુ સામાન્ય નાગરિકો પાસે જ નહિ, પણ સમગ્ર દુનિયામાં હાહાકાર મચાવી દીધો હતો. માણસ ગનનું વધતું જતું પ્રમાણ અટકાવવાના પ્રયાસો અવશ્ય થવા જોઇએ. ગન ધરાવતો હોય અને મગજની અસ્થિર હોય તો અચાનક કેટલી બધી સમાજના પોતાના જ હિતમાં એ છે. જાનહાનિ કરી શકે છે તે આવા દાખલા પરથી જોઈ શકાય છે. બ્રિટનના વધતી જતી વસતી અને વધતી જતી ચોરી, લૂંટફાટની ઘટનાઓ ઘણા સમાજચિંતકોએ, પત્રકારોએ અને અન્ય નાગરિકોએ ગન કંટ્રોલ કે વધતી જતી ડાકુગીરીની સામે રક્ષણ મેળવવાના હકને નામે માણસને માટે અવાજ ઉઠાવ્યો છે. ગમે તે માણસને ગન ન અપાવી જોઈએ એવો પાશ્ચાત્ય દેશોમાં બહુ સરળતાથી ગન રાખવાનો પરવાનો મળી જાય. મત પ્રચલિત બન્યો છે. શિકારના શોખીન રાજા પ્રિન્સ એડવર્ડ ફિલિપે છે. કેટલાક દેશોમાં તો ગન ખરીદવા માટે કશું કારણ આપવાની પણ ત્યારે એવો અભિપ્રાય વ્યક્ત કરેલો કે શસ્ત્ર પર નિયંત્રણ કરવાની શી જરૂર પડતી નથી. માત્ર નામ-સરનામું નોંધાય છે. ત્યાં વિદેશના જરૂર છે? માણસ ક્રિકેટના બેટથી પણ બીજાને મારી નાંખી શકે છે. તો નાગરિકોને પણ એ રીતે છૂટથી ગન વેચી શકાય છે. જ્યાં કારણ. શું તમે બેટ પર પણ પ્રતિબંધ લાવશો? પ્રિન્સ એડવર્ડ ફિલિપની આવી બતાવવાની જરૂર પડે ત્યાં શિકારના શોખનું કારણ આપી શકાય છે. દલીલ કેટલી બધી વાહિયાત છે એ બતાવી એમની આવી મૂર્ખતા ઉપર વળી જ્યાં ગન માટે પરવાનાની જરૂર હોય ત્યાં પણ પરવાનો મળ્યા બ્રિટનમાં પત્રકારો, ચિંતકો વગેરેએ ઘણા પ્રહાર કરેલા.
પછી એ ગન માત્ર સ્વરક્ષણ માટે જ વપરાય છે એવું નથી. ગન પાસે કેટલાક સમય પહેલાં ઓસ્ટ્રેલિયાના ટાસ્માનિયા રાજ્યમાં એક હોવાથી માણસનો મિજાજ બદલાઈ જાય છે. એથી માત્ર નીડરતા જ યુવાને એક કલબમાં જઇ પોતાની ગનથી એક સાથે ઘણા બધાને મારી નથી આવતી, નિર્દયતા પણ આવે છે અને ક્યારે પોતે અચાનક કોઈની નાખ્યા હતા. પોતાના હાથમાં શસ્ત્ર આવતાં માણસ કેટલો બધો કર હત્યા કરી બેસશે એની માણસને પોતાને પણ ખબર નથી રહેતી. નજીવાં બની જાય છે અને એ કરવામાં કેટલો બધો આનંદ માણે છે એનું એને કારણોસર હત્યા થઈ જાય છે. માત્ર પોતાને માટે જ નહિ, સ્વજનો. પોતાને પણ ભાન રહેતું નથી.
સંબંધીઓ, મિત્રો, પાડોશીઓ વગેરેને નિમિતે પણ કોઈકની સામે સામાન્ય રિવોલ્વર કે પિસ્તાલ ખીસામાં સંતાડી શકાય છે. એનાથી ગનનો ઉપયોગ થાય છે. એક સાથે વથ ગોળીઓ છોડી શકાતી નથી. મોટી ઓટોમેટિક ગન દ્વારા જે દેશોમાં બહુ સરળતાથી ગન માટે પરવાના અપાય છે તે દેશોમાં એક સાથે ધડ ધડ ધડ ઘણી બધી ગોળીઓ છોડી શકાય છે અને અચાનક ગન દ્વારા થતાં ખૂનનું પ્રમાણ વધુ રહે છે. ગનનું પ્રમાણ શહેરોમાં જેટલું બે ત્રણ મિનિટમાં પચીસ-પચાસ માણસની સામદાયિક હત્યા કરી હોય છે તેટલું ગામડાંઓમાં નથી હોતું. વેરવૈમનસ્ય કે ઝઘડા-લડાઈના શકાય છે. આવી સામુદાયિક હત્યામાં વ્યકિતગત વેરના બનાવ કરતાં પ્રસંગે ગામડાંઓમાં બંદૂકનો ઉપયોગ ઘણો ઓછો થાય છે. જે દેશોમાં માનસિક અસમતુલા જ વિશેષ કારણભૂત બને છે. પાશ્ચાત્ય દેશોમાં ગેરકાયદે ગનનું પ્રમાણ વધુ હોય છે ત્યાં ગન દ્વારા ખૂન, પ્રતિખૂન ડિપ્રેશન અનુભવતા લોકોની સંખ્યામાં વૃદ્ધિ થવા લાગી છે. આ એક વગેરેની ક્રિયા લાંબા સમય સુધી ચાલે છે. લેટિન અમેરિકાના કેટલાક મોટી ચિંતાનો વિષય છે.
દેશોમાં આવા બનાવો ઘણા લાંબા વખતથી બન્યા કરે છે. દુનિયામાં ગનને જથ્થાબંધ ઉત્પાદન કરનારા દેશોમાં અમેરિકા. દુનિયાના કેટલાક દેશોમાં જૂથલડાઈ-ગેંગવોરના બનાવો વધતા - રશિયા, ચીન જેવા મોટા દેશોની ગણના થાય છે. ઇઝરાયેલ જેવો નાનો ચાલ્યો છે. એક ટોળકીના સભ્યોને બીજી ટોળકીની સાથે દુશમનાવટ દેશ પણ તેમાં ઠીક ઠીક આગળ વધેલો છે. અમેરિકાની બનાવટની સ્મિથ થતાં સામસામાં ગોળીબાર થાય છે અને પાંચપંદર મિનિટમાં પાંચદસ એન્ડ વેસન, રશિયાની (જના સોવિયેટ યુનિયનની) એ. કે. ૪૭. માણસની લાશ ઢળી પડે છે. પોલીસ સાથેની ઝપાઝપીમાં પણ અમુક ઈઝરાયેલની ઉઝી નામની ગન દુનિયામાં પ્રખ્યાત થયેલી છે. ચીન
ટોળકીના માણસો તરત ગનનો આશ્રય લે છે અને બેય પક્ષે ખુવારી બીજા દેશોની ગનની સરસ નકલ કર્યા કરે છે.'
થાય છે. જ્યાં કોમી તંગદિલી બહુ પ્રવર્તતી હોય અને કાયદેસર કે સ્વિન્ઝરલેન્ડ દુનિયાનો સૌથી તટસ્થ અને શાન્તિપ્રિય દેશ હોવા ગેરકાયદે ગન સુલભ હોય ત્યાં ગોળીઓની રમઝટ વારંવાર થાય છે. છતાં અને ત્યાં ગનથી ખૂન જવલ્લે જ થતાં હોવા છતાં મોટી કરુણતા એ કલિકામા પાકિસ્તાનમાં કરાયામાં અને અન્યત્ર આવી ઘટનાઓ છે કે ગનનું મોટામાં મોટું બજાર તે સ્વિઝરલેન્ડ છે. દુનિયાની દરેક કેટલી બધી વાર બની છે ! ભાડૂતી ગુંડાઓ રોકીને, તેમને ગન પૂરી પ્રકારની ગનના એજન્ટો સ્વિઝરલેન્ડમાં મળશે. ગનના મોટામાં મોટા પાડીને કે તે માટે સગવડ કરી આપીને તથા ઘણીવાર તેમને મોંમાંગી સોદાઓ સ્વિઝરલેન્ડમાં થાય છે. કાયદેસર અને ગેરકાયદે ગનનો રકમ આપીને બીજાનું ખૂન કરાવવાના બનાવો આધુનિક દુનિયામાં વિપુલ જથ્થો બીજા દેશોની સરકારોને કે વ્યકિતઓને પૂરો પાડવામાં સામાન્ય બની ગયા છે. ભાડૂતી ગુડાઆએ ભૂલથી (Mistaken નિમોખરે છે. દક્ષિણ આફ્રિકા અને જર્મની જેવા દેશોનો identityથી) એકને બદલે બીજા નિર્દોષ માણસને મારી નાખ્યાની હિસ્સો પણ તેમાં ઠીક ઠીક છે.
ઘટનાઓ પણ બને છે. ગોળી કોઈ એક માણસ પર ચલાવવમાં આવી - ગનનો સૌથી વધુ વપરાશ લશ્કરમાં અને પોલીસ ખાતામાં તાલીમ
હોય અને નિશાનચૂક થતાં બીજાને તે વાગી હોય અને એણે પ્રાણ
૬ માટે થાય છે. એ ઉપયોગ થવો જરૂરી છે. રોજ રોજ સૈનિકોને અને ગુમાવ્યા હોય એવી ઘટનાઓ પણ
ન ગુમાવ્યા હોય એવી ઘટનાઓ પણ બને છે.