________________
વર્ષ (૫૦) + ૮૦ અંક ૧૨૦
Licence to post without prepayment No. 37
Regd. No. MH / MBI-South / 54 / 97
) તા. ૧૬-૧૨-૯૭૦
૦૦૦ શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર
UGG GAOL
બેકો બનાવટી કંપનીઓની લોના અનુભવ કેટલાયથી પાસે ધન
હોમ હોવું જોઇએ. એજ
૦૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ઃ ૫૦ વર્ષ૦૦૦વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૮૦૦૦૦
તંત્રીઃ રમણલાલ ચી. શાહ अन्ने हरंति तं वित्तं ।
-ભગવાન મહાવીર
(બીજાઓ તે ધન હરી જાય છે) છેલ્લાં થોડાં વર્ષોમાં દુનિયામાં અને વિશેષતઃ ભારતમાં શેરબજાર, તેમાં પણ જો સ્વજનો તરફથી એવો કડવો અનુભવ થયો હોય ત્યારે તો બેંકો, ફાઇનાન્સ કંપનીઓ, વેપારી પેઢીઓ વગેરેનાં કૌભાંડોને લીધે એ આઘાત વધુ તીવ્ર બને છે. એમાંથી વેર બંધાય છે અને બદલો લેવાના તથા બનાવટી કંપનીઓની લોભામણી જાહેરખબરો અને છેતરપિંડીને દૂર ભાવો જાગે છે. લીધે પોતાનું ધન વગર વાંકે ગુમાવ્યાનો અનુભવ કેટલાયને થયો હશે! પોતાનું ધન હરાઈ જાય એ માટેની પૂર્વ શરત એ છે કે પોતાની
બીજાનું ધન હરી લેવાની પ્રવૃત્તિ આજકાલની નથી. આદિકાળથી પાસે ધન હોવું જોઈએ. એ ધન હરી જવા માટે બીજાનું મન લલચાય તે ચાલી આવે છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામીના જમાનામાં પણ એવી એટલા પૂરતા પ્રમાણમાં હોવું જોઇએ. એ ધન હરી જનાર બીજાઓ તે ઘટનાઓ બનતી હતી. પરંતુ બીજાનું ધન હરી લેવાની ઘટનાઓ હરી જવા માટે સમર્થ હોય અને તે ધનનું રક્ષણ કરવા માટે પોતે અસમર્થ વર્તમાન જગતમાં ઘણી બધી વધતી જતી હોય એવું જણાય છે. કે લાચાર હોય.
જૂના વખતમાં ધનની હેરફેરનું ક્ષેત્ર, વેપારી સોદાઓનું ક્ષેત્ર પોતાનું ઘન સ્વેચ્છાએ કોઇને આપ્યું ન હોય, પણ સંજોગો જ એવા મર્યાદિત હતું. હવે આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે એક દેશનો બીજા દેશો સાથેનો બને કે તે ધન બીજાના હાથમાં સરી પડે. માણસના વારસદાર કોઈ ન વેપાર ઘણો વધી ગયો છે. એક દેશમાં બનતી ચીજવસ્તુઓ આખી હોય અથવા વારસદારો લખાણમાં ફેરફાર કરી લે એવું બને છે. દુનિયામાં પહોંચી જાય છે. ઉતાવળ હોય ત્યારે તો એકદેશમાં ઉત્પાદિત નિઃસંતાન માણસોના ધન પર ઘણાંની નજર રહે છે. કેટલાકની નજર થયેલી ચીજવસ્તુઓનાં અનેક નંગ માલવાહક હવાઈજહાજો દ્વારા ક્યારે ને કેવી રીતે એમાં કામ કરી જાય છે એ તો પરિણામ પછી જ ચોવીસ કલાકમાં બીજા દેશનાં બજારોમાં ઠલવાઈ જાય છે. એક દેશની સમજાય છે અથવા તે પણ અકળ રહે છે. લક્ષ્મી કોમ્યુટરની મદદ વડે થોડીક ક્ષણોમાં હજારો માઈલ દૂરના પોતાનું સારી, સાચી રીતે કમાયેલું ધન હરાઇ જવાના કિસ્સા પણ ખાતામાં જઈને બેસી જાય છે. એટલે બીજાનું ધન પચાવી પાડવાનાં કેટકેટલી જાતના બને છે. જૂના વખતમાં જમીનમાં દાટેલું ધન જાણભેદુ કાવતરાં આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્ર સુધી પહોંચી ગયાં છે.
ચોરો કાઢી જતા. વર્તમાન સમયમાં દુનિયામાં કેટલીયે પેઢીઓ કાચી લક્ષ્મીદેવીની જેમ જેમ હરફર અનેકગણી વધતી ગઈ છે તેમ તેમ પડી જાય છે અને કેટલાયે લેણદારોને રોવડાવે છે. શેરના ભાવ અચાનક એના અપહરણના કિસ્સાઓ પણ વધવા લાગ્યા છે. અપહરણના ગબડી જતાં કેટલાંયે માણસો પોતાની મોટી મૂડી ગુમાવે છે. એક કેટલાયે કિસ્સાઓમાં તો એનાં પગેરાં પણ મળતાં નથી. લક્ષ્મીદેવીને સરકારી કાયદો બદલાતાં કેટલાક આર્થિક મુશ્કેલીમાં આવી પડે છે. એક સંતાડવામાં સ્વિઝરલેન્ડનો ઘણો મોટો ફાળો છે. સ્વિટન્ઝરલેન્ડ જેવા ધનવાન વ્યક્તિનું અચાનક મૃત્યુ થતાં એની સાથે લેવડદેવડ કરનારાઓ નાના તટસ્થ દેશની મોટામાં મોટી ખોટી આવક તે લહમીદેવીને તકલીફમાં મૂકાઈ જાય છે. આમ, પૂર, ધરતીકંપ, યુદ્ધ વગેરેને કારણે સંતાડવાની છે. એને સંતાડવા માટે એ દેશ વ્યાજ નથી આપતો, પણ કેટલાય શ્રીમંતો હતા ન હતા થઇ જાય છે. કોર્ટના એક લફરામાં ભાડું માગે છે. એની મોટી આવક તો નધણિયાતાં ખાતાંઓની છે. માણસની જિંદગીની કમાણી વેડફાઈ જાય છે. આવી બધી ઘટનાઓ લક્ષ્મીદેવીને સ્વિટ્ઝરલેન્ડમાં સંતાડ્યા પછી એનો સંતાડનારો ગુજરી નજર સામે બનતી વારંવાર જોવા મળે છે. ગયો હોય અને એના છૂપાં ખાતાં કે ખાતાઓની કોઈને ખબર જ ન માણસને પેટ છે ત્યાં સુધી ભરણપોષણ માટેની પ્રવૃત્તિ સંસારમાં હોય એવું બન્યા કરે છે. એશિયા, આફ્રિકા, લેટિન અમેરિકા વગેરે રહેવાની. અનાદિ કાળથી આ પ્રવૃત્તિ ચાલી આવે છે અને અનંતકાળ અર્ધવિકસિત દેશોના તથા સમૃદ્ધ દેશોના અનેક રાજકીય પુરુષો, સુધી તે ચાલતી રહેવાની. માત્ર મનુષ્યમાં જ નહિ, જીવમાત્રમાં જ્યાં વેપારીઓ, ઉદ્યોગપતિઓ, નટનટીઓ, સરકારી કર્મચારીઓ વગેરેનાં સુધી આહારસંજ્ઞા છે ત્યાં સુધી તેને સંતોષવા માટેના તેના પ્રયત્નો ખાતાં સ્વિત્સરલેન્ડની બેંકોમાં તથા અન્ય નાના નાના ટાપુઓના ચાલ્યા જ કરવાના. દેશોમાં છે.
જીવની મોટી એષણાઓમાં વિતેષણાને પણ ગણાવાવમાં આવી વિરહરણના કિસ્સા બીજી રીતે પણ બનતા હોય છે. માણસે ધન છે. ધન કમાવાનો ચટકો લાગ્યો કે પછી માણસ એની પાછળ મચી પડે સ્વેચ્છાએ બીજાને ઉધાર આપ્યું હોય, વ્યાજે મૂક્યું હોય, ધંધામાં રોક્યું છે. દિવસરાત તે જોતો નથી. ધન એક પ્રકારની શક્તિ છે, એક વિશિષ્ટ હોય, પરંતુ તે લેનારની દાનત બગડે, તેના સંજોગો વિપરીત થઈ જાય સબળ સાધન છે. એટલે ઘનાકાંક્ષા જીવમાં રહે એ સહજ છે. પણ અને તે આપવાની સ્પષ્ટ ના કહે. લખાણ કે સાલી ન હોય તો તે કબૂલ મનુષ્યની એષણાઓનો કોઈ અંત નથી. ગમે તેટલું ધન કમાયો હોવા પણ ન થાય. આવું થાય ત્યારે માણસને ભારે આઘાત લાગે છે. અને છતાં માણસને એથી સંતોષ થતો નથી. વધુ અને વધુ કમાવા માટે તે