Book Title: Pikvik Club
Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Parivar Prakashan Sahkari Mandir Ltd
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006011/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lapaTela ja TA.DLE ( SCOL nsikRta vikhyAta hAsyakathA saMpAdaka gopALadAsa paTela parivAra prakAzana sahakArImaMdira li.amadAvAda-54 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DikansanI mIjI navalakathAe [saMkSipta anuvAda] 1. vera ane krAMti [Tela oNpha yU siTIjha'] saMpAOM bipinacaMdra jhaverI [sacitra] 2. livara TvisTa' cAne eka anAtha ALakanI kahANI 5.50 saMpA. geApALadAsa paTela [sacitra] 3. nikAlasa tikabI' cAne karI tevI bharaNI sapA. geApALadAsa paTela [sacitra] 3.00 4. DeAkhI eNnDa sana" yAne tavaMgaranuM saMtAna saMpA0 gApALadAsa paTela [sacitra] parivAra prakAzana sahakArI maMdira li. satyAgraha chAvaNI, amadAvAdna 54 10.00 12.00 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalama cArlsa hinsa mRta hAsyathA so sAruM jenuM chevaTa sAruM'} saMpAdaka gopALadAsa jIvAbhAI paTela parivAra prakAzana sahakArI maMdira li. satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-54 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka putra che. paTela maMtrI, parivAra prakAzana sahakArI maMdira li0 amadAvAda-54 mudraka jitendra ThAkorabhAI desAI navajIvana mudraNAlaya amadAvAda-14 pahelI AvRttiH prataH 1000 kiM. trIsa rUpiyA jUna 1984 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakanuM nivedana jagavikhyAta aMgreja navalakathAkAra cArlsa Dikansa(7-2-1812 thI 9-6-1870)nI tevI ja vikhyAta kaTAkSa-kathA 'pikavika peparsa'te vistRta gujarAtI saMkSepa gujarAtI vAcaka samakSa rajU karatAM AnaMda thAya che. Dikanse ekasAthe hAsya ane navalakathAnA rasa bhegA karIne eka aneAkhuM sarjana karyuM che. pikavika nAmanA eka tavaMgara ane nivRtta sagRhasthe sthApelI pikavika klabane pAyAmAM laI te tenA pramukha ane sthApaka mipikavika sAthe klabanA bIjA traNa sabhyAne jemAMnA eka peAtAne kavi kahevarAve che, bIjo maradAnI ramatagamatanA zAkhAna kahevarAve che ane trIjo kevaLa strI-dAkSiNya dharAve che temane lekhaka patra-pravAse mAkale che. arthAt potAne kharce pravAse nIkaLanArA e cAra mAnada sabhyo pravAsa daramyAna pote je anubhave - mAMthI pasAra thAya, je nirIkSaNa kare, je vyaktinA paricayamAM Ave tathA je 'saMzAdhanA' kare, te badhAM peAtAnI klabane patrA mAraphata paheAMcADe, ane klaba temanI saharSa noMdha le ane rAkhe. e pravAsI mAraphata Dikansa potAnA AkhA samAjanI strI-puruSA, tavaMgara-garIbA, mAlika-nAkarA, kAyado ane nyAyanA saMrakSaka tathA vitaraka gaNAtA polIsa-nyAyAdhIza-vakIla-gumAstA, prajAnI zArIrika saMbhALa rAkhanArA kahevAtA dAktarA, prajAnA AdhyAtmika rakhevALA gaNAtA dharmAcAryAM, leAkazAhInA prANurUpa gaNAtI cUMTaNIo, vijJAnIonAM saMzAdhanA ane abhyAsa lo, maMDaLA ane temanI kAmagIrIe e badhAM upara peAtAnI hAsyakaTArI calAve che. kAI varga ke vyakti enI ugAmelI kalamamAMthI bacI zakatAM nathI. AvI rIte potAnA samAjanI UNapa ane dUSaNA udhADAM pADavAM ane te mAtra TIkAkhAra banavA nahi, pazu leAkAne e badhAMmAMthI nIkaLI javA mATe mArga karI ApavA e jevA tevA kasabanuM kAma nathI. ApaNe paNa atyAre kahevAtI lAzAhI heThaLa vIe chIe tathA 7 - - - - Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMTaNIe laDIe chIe, nyAyataMtra, ane peAlIsataMtra calAvIe chIe, arthAta pArlamenTa-dhArAsabhA-adAlata-davAkhAnAMvALA gaNAI e chIe. eTale DikansanI e nitya-nUtana navalakathAnA keTalAya aMze ApaNane sArI peThe sparzI jAya che. DikansanA mULa aMgrejI bhASAnA vido, kaTAkSA ane mA bIjI bhASAmAM bhArAbhAra utAravAM e te bahu adharuM kAma kahevAya. paraMtu 'pikavika klaba'nA saMpAdaka e kAma saphaLatAthI keTale aMze pAra pADI zakayA che, tenA nirNaya vAcaka pote ja karI leze. Dikansa jevA niSThAvAna lekhaka potAnA samAjanAM amuka aMgAnI mAtra ThekaDI karIne besI rahe te| ja navAI. A navalakathAmAM tA teNe mAnavasvabhAvanI keTalIka ujavaLa bAjue paNu evA ja uttama kasabathI rajU karI che. te aMgenA je keTalAka uttama namUnAo teNe rajU karyAM che, te vAMcI ApaNe dhanyatAnI lAgaNI anubhavyA vinA rahI zakatA nathI. Dikanse uparAMtamAM A navalakathAmAM keTalIka jagAe kAI pAtra peAtAnI ApavItI kahetuM hAya / pAte joyelI amuka khInA 3 ghaTanA kahI batAvatuM hoya evA prasaMgA UbhA karIne keTalIka hRdaya halamalAvI mUkre evI ADakathAo paNa rajU karI che. A navalakathA gujarAtI vAcaka samakSa rajU karIne ame eka prakAranuM RNa adA karyAMnA paNa saMteSa anubhavIe chIe, sva. zrI. maganabhAI desAI e parivAra saMsthA mAraphata vizvasAhityanI keTalIka uttama navalakathAnA gujarAtI saMkSepe vAcakane upalabdha karI ApavAnI joradAra pravRtti upADI hatI. ane e rIte keTalIka uttama navalakathAo gujarAtane maLI paNa cUkI che. A tathA bIjI tarata ja prakAzita thanArI thADIka navalakathA emanA e hetu pAra pADavAmAM yatkiMcit madadarUpa thaze, e vAtane paNa amane AchA saMtASa nathI. pu paTela 21-4-24 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA prakAzakanuM nivedana pAtraparicaya 1. pikavikicanenI jAhera oLakhANa 2. musApharI ane parAkamenuM maMDANa 3. recesTaramAM mukAma 4. mi. viMkalanI kheladilI 5. takarArane aMta 6. navI oLakhANa 7. kiMglI Dela tarapha 8. maeNnera-kAmamAM 9. zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM 10. sAcA premane mArga, relave-mArga nathI.... 11. pIcho 12. mi. jiMgala ughADA paDe che13. purAtatva saMzodhana 14. khADA khode te paDe! 15. eka agatyanuM prakaraNa : mi. pikavikanA havanamAM 16. cUMTaNI jaMga 17. cUMTaNI 18. pharI pAchA bheTA! 19. vahAra ! 20. misisa bADelane dA 21. DoDasana ane phega 22. vicitra asIla 23. navuM parAkrama 24. sema TaranuM devuM cUkavavA dhAre che 25. pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM 107 114 116 123 131 137 145 158, 167 - 17 185 197 202 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 231 29. caDatI ane paDatI 27. premabANa vAgyAM hoya te jANe 28. mukAme AgaLa vadhe che 29. emanI aparamAra 30. lagnamijabAnI 31, navA prama-phaNagA 32. kAyadA aMgenuM thoDuMka 33. meDikala sALA-banevI 34, temane prathama prema-patra 35. maniSedhaka maMDaLI 36. kesa cAlyo 37. bAtha" tarapha 38 mi. vikalanI kheladilI 39. eNmanI kAmagIrI 40. addabhuta prakAzanI zeAdhano janma 41. jela-mahelamAM 42. sema muzkelImAM AvI paDe che 43. mi. viMkala jAna upara AvI jAya che 44. semane dharmopadeza 65. sema navAIbharyuM dazya jue che 46. misisa bArDela AphatamAM 47. mi. pikavika ena eNlanane ane robarTa soyarane maLe che 18. mi. viMkala siniyara 49. chellI lAta 50. keTalIka vidAyaH bhAvabharI ane kaDavI pA. mi. DelanI muralIo para ekAvanArI vAto 53. "sau sAru, jenuM chevaTa sAruM..." 236 244 148 257 270 277 282 288 310 319 38. 339 346 355 160 73 376 389 35 400 477 414 425 438 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtraparicaya vArtAmAM pAtranA pravezane krame pikavika, eNlyuela, miH pikavika kalabanA saMsthApaka. nivRtta thayelA dhanavAna vidhura saddagRhastha. saphaLa dhaMdhArojagAravALI juvAnInuM vRttAMta ajJAta. laMDananI gesTela-zerImAM eka vidhavA gharamAlikaNa misisa bArDelane tyAM peiga-gesTa tarIke nivAsa. phurasadane samaya pikavika kalaba mAraphata sAMskRtika pravRttiomAM gALe, pikavika laba6 mi. pikavika sthApelI sAMskRtika pravRttio calAvatI mazahura klaba. potAnI navI jagama patra-zAkhA sthApI mi. pikavika ane bIjA traNa sabhyone patatAne kharce pravAse mokale che ane temAMthI A navalakathAnuM AkhuM vaDuM UbhuM thAya che. kapamAna, sI, miH mi. pivika sAthe pikavika kalabanI jaMgama patrazAkhAmAM joDAnAra traNamAMnA eka sabhya. strI jAti pratyenA temanA nitya vahetA akhUTa dAkSiNyane kAraNe haMmeza temanAthI bherAI javAnI kSamya nibaLatA dharAve che. strI jAtinAM hRdayo upara satata vijaya meLavavAnI AkAMkSAvALA. soharAsa, ogasa, mi. kami. pikavika sAthe patra-pravAse nIkaLelA traNa sAthIomAMnA eka. kavine jIva. kavi tarIkenI kIrti vahAlI che. viMkala, veniyala, mi. mi. pikavika sAthe patra-pravAse nIkaLelA traNa sAthIomAMnA eka. badhI medAnI ramatagamatAnA AbhUSaNarUpa. medAna, havA ane pANInI ramatagamatamAM vikrama sthApavAnI tamannA dharAve. pitAne pozAka paNa temaNe khAsa pele - medAnI-maradAnI. temanA tavaMgara pitAe temane mi. pikavikanI dekharekha heThaLa ghaDAvA mATe thoDA vakhatathI mUkelA che. UMTana, mi: pikavika klabane eka TIkAkhora sabhya. laeNmaraH rocesTaranI rejimenTane sarajana DaoNkaTara. vorDala, miH DiMglI Dala mukAme AvelA menera-phArmanA mAlika jamInadAra. AijhAbelA ane emilI temanI be putrIo. ane misa rAzela voDela, temanAM prauDha uMmaranAM kuMvArAM bahena. AIjhAbelAnuM miTrenDala sAthe Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vAdAna thayeluM che. jayAre eNmilI AgaLa u52 mi. pikavinA pravAsI sAthIdAra saneDagrAsa sAthe premamAM paDavAnI che. AijhAbelA mitra vaioDalanI putrI. mi. TunDala sAthe vAgyAna thaI cUkayuM che. TUMkuM nAma belA. eNmilI miDa DelanI bIjI putrI.mi. pikavinA pravAsI sAthIdAra rAMDagrAsa sAthe premamAM paDI A navalakathAnAM keTalAMka rasika prakaraNanuM vastu pUruM pADavAnI che. rAzela, misa varDala: mi. vorDalanI prauDha kuMvArI bahena. mitra pikavikanA pravAsI sAthIdAra mi. Ta5mana sAthe premamAM paDe che. daramyAna mitra jiMgala tene bheLavIne bhagADI javAmAM saphaLa thAya che. jigala, AkreDa, mitra: chUTaka kAma karatA jaMgama naTa. nAnAM adhUrAM vAko bolavA TevAyelo. game tevI baDAza mArI zake. lokone chetarIne ja peTa bharavAmAM mAne. vArtAnI zarUAtanA bhAgamAM ja dAkhala thAya che te vArtAnA aMta sudhI patharAyeluM rahe che. jemAM Tara tene vaphAdAra paNa tenA jevo ja pharebAja sAthI. dara, jAma: jigalane vaphAdAra sAthI. tenA jevo ja pharakabAja. jaMgama voTaravakarsa ja joI lo. game tyAre vAtavAtamAM AMkhomAMthI AMsunA dhadhUDA relAvI zake. je saphaH mi. vaoNDalane jADiyo juvAna nekara. khAvuM ane UMghavuM e be kAmamAM pAvaradho. tenA jADA zarIramAM paNa premabANa pesI zake che. sema vila2 (semyuela. tene bApa tene saeNmila kahe che.) laMDananI hAITa-hATe nAmanI vIzIne nekara. apara-mAM ane bApathI judA paDI svataMtrapaNe jIvana gujAre che. pachIthI mitra pikavikanI nokarImAM joDAya che. bahu cAlAka tathA te ja vaphAdAra. Dikanse mAnavasvabhAvanI uttama bAju 20na, karanArAM je thoDAMka pAtro A navalakathAmAM rajU karyA che temAMnuM eka mukhya pAtra. navalakathAmAM sema dAkhala thatAM ja raMga jAme che. pitAnAM kathanane phalANAe kahyuM hatuM tema, ke karyuM hatuM tema" ema kahIne maThAravAnI Teva che. tene bhalo bApa mi. velara kAcagADI hAMkavAnuM kAma kare che. - vaeNlara, TenI, milaMDanamAM kacagADI hAMkavAnuM kAma karato eka bhale bhoLa, prAmANika mANasa. te vakhate meTare ke relagADIo nahotI eTale badhI musApharI kocagADI mAraphata ja karAtI. judAM judAM zahero vacce kAcagADInA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ghoDAo badalavAnA TappA hatA ane kAyamI hAMkanAra pratiSThita vyakti gaNAtuM. prathama patnI eNmanI mATe marI jatAM lakhanA dalAle tene meLavIne dArUne bAra' calAvatI eka vidhavA bAI sAthe paraNAvI de che. tethI pachI jIvanabhara oNlara DIsA vidhavAnA hAthamAM na sUpaDAvuM e upadeza jene ne tene ApyA kare che. kalArka, susAna, misisa: "mArjivasa oNpha cekhI nAme dArUne bAra calAvatI eka vidhavA bAI mi. velara (emanA bA5) sAthe paraNe che. pakara, mi. vakIla. pAtaLA, baTakA ane maLatAvaDA. misisa bAle mitra pikavika upara mAMDelA dAvAmAM pikavikanA vakIla bane che. dhaMdhAdArI nItine vaLagI rahenAra bhalA mANasa. bArDela, mAsTaraH misisa bAheMlana kare. semyuala velaraH juo sema velara. slakI, na saizyaelaH eNTansavila mukAme yojAyelI cUMTaNImAM khayU pakSanA umedavAra. cUMTaNI jaMga jIte che. jhikina, hoziye eskavAya? eNTansavilanI cUMTaNImAM "bapha pakSanA umedavA2. cUMTaNImAM hAre che. A poTa, mitra: "eNTansavila gejheTa'nA taMtrI. "balyu pakSanuM vAjiMtra. hiMTara, liye, misisaH eNTansavilanI eka tavaMgara bAI. kavayitrI tarIkenI khyAti vadhAravA mahemAnane mijabAnIe ApyA kare. tene pati tene namra bhakta. TijhamArzala, mi. cArlsaH jigale dhAraNa kareluM khoTuM nAma ane ho. peTa, misisa mi. paTanAM maheradAra. pati upara bhAre kara5 rAkhe che. kanDala, miH mivorDalanI putrI AijhAbelA sAthe paraNe che. Dasana ane phoga misisa bADelA vakIlo-mi. pikavika uparanA dAvAmAM. siddhAMta vinAnA adAlatenA eNTanIe. aThaMga kajiyAdalAle. pheMgaH juo DeDasana ane phrega. loTanaH parkara vakIlane gumAsto. maeNgnasa, piTara, mi. IsavIca tarapha jatI vakhate mi. pikavikane bhegA thayelA musAphara. khUba vahemI svabhAvane mANasa. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhariha, misa membara ane varavA IvIca AvyA hatA te bAnabhUlathI tenA kamarAmAM mipivika pesI jatAM karaNAnta sarAyo hato. naDikansa, paeNrja, mitra, ipsavIcanA mukhya mejisTreTa. majhala : naSkinsanI keTane paheragIra. jinkasa, minaSkinsanI kacerIne kArakuna. yamaraH isavIcane polIsa konsTabala. DablI: jhamarane sAthIdAra piolIsa. merI mejisTreTa naSkinsanA gharanI phUTaDI "hAusa-meiDa. sema tenA premamAM paDe che. higinsa, miTa: kepyuTI-rophI-madadanIza purohita. dArUDiyo che. eNmanI aparamA tenA bhaktamaMDaLamAM che. maniSedha maMDaLamAM pitAnA vibhAganA pratinidhi tarIka bhASaNa Ape che. benjAmina, elana, mikaM nAma ena. sarjarIne meDikala vidyArthI ArAbelAne bhAI. tene potAnA meDikala mitra bena socara joDe paraNAvI devA mAge che. mi. vikala- mipikavikanA pravAsa-sAthI, ArAbetAnA premamAM paDI jAya che. sAyara, eNbaH eka kaMgALa meDikala prekTizanara. benjAmina eNlanane mitra, eNlananI bahena ArAbelAnA hAthane umedavAra. ArAbelA, eNlana benjAminanI mA-bApa viheNI thayelI nAnI bahena. mi. rDalanI putrIonI sakhI. te paNa bhAInI marajI viruddha mi. viMkala sAthe paraNavA Icche che. snabina, sArajaMTa mi. pikavikanA maLatAvaDA vakIla mitra para mitra pikavikanA mukadamAM mATe rekelo vaDe berisTara. badhA ja asIlo tene potAnA pakSe rokI levA paDApaDI karatA hoya che. keI paNa asIlanA kAgaLo vAMcavAnI bAdhA. pAcho bIje juniyara berisTara rokayo hoya tenI sAthe thoDI vAta karI le eTaluM ja. malArDa, mi. sArajeTa rUbinane gumAstA. kaMkI, mi. mi. pikavikanA mukadamA mATe sArajaMTa snebinanA madadanIza tarIke rokavAmAM Avelo juniyara berisTara. potAnI pharaja bajAvavAmAM cIvaTavALo. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raMDala,misisa mi. beba soyara jenA kamarAmAM bhADe rahI davAkhAnuM calAvatA hatA te sadhavA peTA makAna mAlikaNa. bhAre kajiyA khera. hopakinsa, jaMkaH beba eyarane meDikala mitra bajhaphajha, sArajaMTaH mi. pikavika uparanA dAvAmAM misisa bADela taraphane baeNrisTara. kipina, mimisisa bArDelanA berisTara sArajaMTa aphajhane madadanIza vakIla kalapinsa, misisa misisa bADelanI paDozaNa. mi. pikavika sAmenA dAvAmAM sAkSI ApavA jAya che. seMDarsa misisa misisa bADelanI paDozaNa. mi. pikavika sAmenA dAvAmAM sAkSI tarIke jAya che. sTele, jaja: jemanI samakSa mi. pikavika upara kesa cAle che. korTamAM cAlatA kese UMdhI paNa le che. DAulara, mi: lazkaranA mANasa. patnI sAthe brisTala mukAme bAtha nI sahelagAhe javA UpaDayA tyAre kAcamAM mi. pikavika vagerenA sahayAtrI bane che. patnInI suMdaratAnA abhimAnI. mi. viMkala sAthe athaDAI paDe che. DAulara, misisa: mitra DAkalaranAM patnI. rekara, TomaH kliTa sTrITamAM AvelI devALiyAone ke pitAnuM karaja bharapAI na karI zakanArAone devuM bharapAI na kare tyAM sudhI pUrI rAkhavAnI jelane karmacArI. pela,mi : kocamanA mAnItA vakIla. sema bApanI madadathI philaTa jelamAM siva pikavika sAthe rahevA mATe mi. ela pAse devAdArapaNAne dAvo maMDAve che. viMkalanasiniyara, mi: mi. vikalanA tavaMgara pitA. temaNe pitAnA putrane mi. pikavika pAse ghaDAvA mUkyo hoya che. mi. vikale, ArAkhelA sAthe, pitAne ajANa rAkhI karelA lagnathI khaba gusse thaI jAya che ane mitra viMkalane nA-vArasa banAvavAnuM nakkI kare che. paraMtu pachI ArAbolAne najare joyA pachI sau sAruM, jenuM chevaTa sAruM evuM pariNAma Ave che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatra TIvI azuddha che. hase lagAmane hota bicArAe e 0 lagAmanA na heta bicAre sALa paththaro sAtha 2 sAle . patharI sAthe " 15 hatI hatAM 115 134 141 142 203 232 232 260 ra4 85 tamAma ugADA khAze nakkI tamArA ughADo khAsse nathI bora ApavA 290 rAkhavA ThAra cAla pikavikane kamarA 25 cAlavA pikavikanA kamarAmAM 27 296 296 298 342 369 pUche 26 sIsAmAMthI 27 juo TaDI zIzAmAMthI juo ! dhaTaDI oLakhItA lapakaDyo 488 31 oLakhatA lapaTaka Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba [cArlsa Dikansa kRta hAsyathA "sa sAruM, jenuM chevaTa sAhu"] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pikavikriyanAnI jAhera ALakhANa amara puruSa pikavikanI zarUAtanI kArakirdI, duniyAnI bIjI ghaNI mahattvanI vastueAnI jema, bhulAvAnA aMdhakAramAM gherAyelI che; tenA uparaneA paDadA pahelavahele UghaDe che, pikavika klabanI kAryavAhInI noMdha A lekhakanA hAthamAM AvI, tyArathI. tenA hAthamAM mukAyelA e badhA dastAvejI kAgaLA kALajIthI, khaMtathI ane vivekapUrvaka vAMcI-samajI-gAThavIne Aje jAhera janatA samakSa mUkatAM lekhakane ekIsAthe AnaMda ane gauravanA anubhava thAya che. tA. 12mI me, 1827nA divase jaoNsepha smigarsa, eskavAyara, pI. vI. pI., ema. pI. sI.,1-nA pramukhasthAne maLelI pikavika klabanI beThakamAM nIcenA TharAve| sarvAnumatithI maMjUra rAkhavAmAM AvyA, tyAMthI ame e klabanI kAryavAhI rajU karIe chIe, e vidita cAya. ? " saeNmyuela pikavika, eskavAyara, cha. sI., ema. pI. sI.,2 taraphathI thayelA. haeNTeDa mukAme AvelAM saravareAnAM mULa viSe rajU sUcanA tathA pITha upara aNIdAra khUMTAvALAM TiTala-bheMTa mAlAM aMge thADAMka saMzAdhanA ' - e lekha A klaba samakSa vAMcI batAvavAmAM AvyA. klakhe tene nirbheLa saMtASa tathA saMpUrNa sahamatI sAthe sAMbhaLyA che; ane kAyamI - 1. parapecyuala vAIsa presiDanTa, - membara pikavika klaba : vA ke...... 2. janarala caeNramena, -membara pikavika kalaba. 3 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lai A klaba e badala sadarahu semyuela pikavika, ekvAyara, jI. sI., ema. pI. sI. ne potAnA hArdika dhanyavAda samarpe che. semyuela pikavika, eskavAyara, jI. sI. ema. pI. sI.-nA uparokta lekhathI tathA te uparAMta temaNe honsa, hAIgaTa, brikansTana ane kembaravela mukAmAe calAvelAM athAka saMzodhanothI vijJAnanI te te zAkhAne je lAbha thavAnA che, tenuM A kalabane UMDuM bhAna che; chatAM, e vidvAna puruSa pitAnAM saMzodhane vadhu vizALa kSetromAM calAve ane pitAne pravAsa vadhu vistRta banAvIne potAnA nirIkSaNanuM kSetra vadhu moTuM banAve, te jJAnanI vRddhi ane jJAnanA prasArane je anupama lAbha acUka thAya, tenA pratye A klaba AMkha mIMcI zakatI nathI. "upara darzAvelo hetu najara samakSa rAkhIne, sadarahu semyuela pikanika, eskavAyara, jI. sI., ema. pI. sI., ane bIjA traNa pikavikiya - jemanAM nAme have pachI darzAvelAM che, temanA taraphathI AvelI, pikavika klabanI jaMgama patra-zAkhA sthApavAnI darakhAsta upara A kalabe gaMbhIrapaNe vicAraNuM calAvI che. "e darakhAstane A maMDaLa pUrepUrI maMjUra ane bahAla rAkhe che. ane tethI, pikavika kalabanI jaMgama patra-zAkhA A sAthe vidhisara sthApita thayelI jAhera karavAmAM Ave che; ane semyuala pikavika, eskao, jI. sI., ema. pI. sI., TresI Tapamana, eska, ema. pI. sI., ogasTasa oMDagrAsa, eskaTa, ema. pI. sI., ane netheniyala vikala, eska, ema. pI. sI. nI sadarahu zAkhAnA sabhyo tarIke pasaMdagI ane nimaNUka karavAmAM Ave che. vakhatovakhata teo temanI musApharI ane saMzodhananA pramANabhUta ahevAle, te te sthaLanA lekenAM vartana ane rItabhAta viSenAM temanAM nirIkSaNe, tathA sthAnika do athavA paricayathI je vAta ke nedho UbhI thAya, te sahita temanAM parAkramanI pUrI vigato laMDana mukAme pikavika klabane mokalatA rahe, evI vinaMtI karavAmAM Ave che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavikicananI jAhera oLakhANa e patra-zAkhAne dareka sabhya pitAnuM musApharI kharca pote ja uThAve, e siddhAMtane A klaba hArdika maMjUrI Ape che, tathA e zarateo sadarahu zAkhAnA sabhyo pitAnAM pravAsa tathA nirIkSaNa game teTale vakhata laMbAve, tenI sAme tene kazo vAMdho uThAvavApaNuM dekhAtuM nathI. sadarahu patra-zAkhAnA sabhyoe pote je patra lakhe tenuM TapAlakharca, tathA pite je pArsala mekale temanuM nUra pote ja bharavAne je prastAva rajU karyo che, tenA upara A klabe vicAraNuM calAvI che; ane A klaba e prastAva, je moTAM mananA loko taraphathI te Avyo che temane sarvathA anurUpa mAne che, ane te upara pitAnI saMpUrNa anumatinI mahera lagAve che." A maMDaLanI ne lakhanAra sekreTarI umere che ke, pote A TharAvo vAMcato hato te vakhate tenI sAme ghumAvelA TAliyA mAthAmAM ke tenI sAthenAM goLa cazmAMmAM sAmAnya nirIkSakane te kazuM ane sAmAnya na lAge; paraMtu e kapALa heThaLa mi. pikavikanuM virATa magaja dhamadhamI rahyuM hatuM tathA e cazamAMnA kAca pAchaLa pikavikanI ujajavaLa AMkho camakI rahI hatI. tyAM beThelA e mANase hemasTeDanAM jaMgI sarovarene temanAM mULa kAraNa sAthe joDI ApIne tathA TiTala-beTa mAchalAM aMgenAM pitAnAM saMzodhanathI AkhA vaijJAnika jagatane coMkAvI mUkayuM hatuM, e yAda rahe! pachI to klabanA sau sabhyoe "mi. pikavika, "mi. pikavika" ema ekIsAthe bUma pADIne temane kaIka balavAnuM jaNAvatAM, teozrI potAnI vinDasara-khurasI upara dhImethI UbhA thayA, ane pote ja sthApelI klabane saMbodhIne be zabda belavA taiyAra thayA. te vakhate, sAmAnya puruSe jemane paheryA hatA to je TAITa-pATalUna ane geITare koInuM dhyAna paNa na kheMcata, te ja TAITa-pATalUna ane geITaro mitra pikavike paheryA hovAthI je asAdhAraNatAnI chApa sau upara pADI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika klaba rahyAM hatAM, tenuM varNana karavA teA kAI kaLAkAre ja tyAM hAjara rahevuM joItuM hatuM. temanI AsapAsa, je sAthIoe temanI musApharInAM jokhame mAM tathA temanAM saMzAdhaneAnI yazagAthAmAM bhAgIdAra banavAnuM svIkAryuM hatuM, te geAThavAyA hatA. te jemake,-- jamaNe hAthe mi. TresI Tapamana, je strI-jAti pratyenA temanA nitya vahetA akhUTa AdarabhAvane kAraNe haMmeza temanAthI bhedAI javAnI mAnavasulabha ane tethI kSamya nirbaLatA dharAvatA hatA, te beThA hatA. samaya ane khAnapAne eka vakhatanI temanI reAmAMcaka AkRtine vistArI mUkI hatI; ane tethI temanI seAnAnI ghaDiyALanI ceIna paNa eka eka IMca karIne temanI phAMda ADe dabAtI jatI rahevAthI temanI dRSTithI ageAcara banatI gaI hatI; ane temanI haDapacIe paNu vadhatAM vadhatAM temanA kalarane dabAvI dIdhA hete; chatAM TaMpamanane ' mAMhyalA ' jarAya badalAye| naheAte suMdarI jAti mATenA temane prazaMsAbhAva hajI temanA jIvananuM pahelAM jeTaluM ja mukhya lakSaNa rahyuM hatuM. mi. pikavikane DAbe hAthe, kavinA jIva kahI zakAya tevA mi snaoNDagrAsa beThA hatA; ane temanI pAse ja badhI medAnI ramatagamatAnA AbhUSaNa rUpa mi0 vikala birAjyA hatA; jemaneA peAzAka paNa temanA jIvana-rasane anurUpa 'medAnI ' hatA. mi. pikavika A prasaMge je vatRtva karyuM tathA te upara je carcA cAlI, te badhuM klabanA ahevAlamAM zabdazaH nAMdhavAmAM AvyuM che. ane meTAM meTAM ane vikhyAta maMDaLeAnI kAryavAhI sAthe e badhAnuM eTaluM badhuM sAmya che ke, temAMthI gheADIka vAnagI A pAnAMmAM utAryAM vinA saMpAdakane cAle ema lAgatuM nathI. mi. pikavike zarUAtamAM ja jaNAvyuM (ema sekreTarI nAMdhe che) ke, "kIrti dareka mANasane vahAlI che; jema, mArA kavi-mitra snaoNDagrAsane kavi tarIkenI kIrti vahAlI che, strI-jAtinAM hRdayA upara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikaviyinI jAhera oLakhANa vijaya meLavavAnI kIrti mArA mitra Ta5manane vahAlI che, ane medAna, havA ane pANInI ramatagamatamAM vikrama sthApavAnI tamannA mArA mitra vikalane vahAlI che. tema ja huM paNa evI mAnavasulabha lAgaNIo ane bhAvanAothI prerita thayelo mAnava chuM (harSanAdo)- ane kadAca mAnavasulabha nirbaLatAothI paNa. ("nA, "nA", evA moTethI pikAre.) kadIka potAnI jAtane vadhu mahatva ApavAnI bhAvanA mArAmAM paNa prabaLa banI haze; chatAM sAthe sAthe huM eTaluM jarUra umeravA mAguM chuM ke, mAnavajAtanuM hita sAdhavAnI vRtti paNa mArAmAM te sAthe ja eTalI ja prabaLa rahI che-jethI pelI kevaLa kIrtinI vAsanA hameza asarakAraka rIte bujhAtI rahI che. meM jyAre "TiTalaeziyana" siddhAMta jagatane aryo, tyAre mArA manamAM jarUra kaMIka garvanI lAgaNI skarI AvI hatI - ane e vAta huM khullA dile kabUla karI dauM chuM. bhale pachI te siddhAMta jagatamAM vikhyAta thavA lAyaka hoya ke nahi. ("jarUra che" evo eka avAja; ane harSanAda.) huM e mAnavaMta pikavikiyana sabhyanuM kathana svIkArI lauM chuM ke, te siddhAMta vizvavikhyAta thavA lAyaka che; paraMtu e siddhAMtanI khyAti mAnavajAtane jANatA jagatanA cheDA sudhI pahoMce, to paNa te siddhAMtane kartA hovAne lIdhe mArA aMtaramAM je ahaMkAra Ubho thAya, te atyAre mArA astitvanI A sarvottama kSaNe je garva huM anubhavI rahyo chuM, tenI tele haragija nahi Ave. (harSanAde.) huM pote bahu nAcIja vyakti chuM, ("nA, "nA') chatAM tame badhAe moTuM gaurava prApta thAya tevI tathA kaMIka jokhamabharelI sevA mATe mane atyAre pasaMda karyo che. musApharI AjakAla bahu bismAra hAlatamAM che, ane keca-gADI hAMkanArA kecamenenAM mana haMmeza asthira rahe che. roja koIne koI kAca-gADI UMdhI vaLyAnA, ghoDAo jotara teDI nAsI gayAnA, heDIo DUkhyAna, ane boIlare phATayAnA samAcAra AvyA ja kare che. (eka avAja - "nahi!nahi!) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 pikavika kalaba .' "je mAnavaMta pikaviyina mArA kathanane "nahi, nahi" kahIne InkAre che, te AgaLa AvIne mArA kathanane paDakArI zake te paDakAre. (harSanAda.) ka mANasa atyAre "nahi, nahi, ema bolyo hato ? ( utsAhapUrvaka harSanAda.) e mANasa jarUra keI ghamaMDI paNa nirAza thayelo mANasa hovo joIe, ke je bIjAnAM (mi. pikavikanAM ) saMdhanothI maLelI khyAtithI dAjhIne, ane pote pratispardhAmAM AvI jaIne karelA nabaLA prayatnothI prApta thayelI apakIrtithI manamAM baLato atyAre A hIna ane hINapatabharyA mArge -" sekreTarI noMdhe che ke, "mi. bleTana (e(c)geTanA) "Dara" "orDara" belatA tarata ja UbhA thayA. "zuM mAnanIya pikavikicana mane ullekhIne A badhuM kahe che?' temaNe pUchayuM. ("orDara', "pramukhazrI,... " - "hA," "nA", "AgaLa calAvo," "besI jAo" I. piokAre.) mira pikavika AvI dhAMdhalethI dabAI jAya tevA puruSa na hatA. temaNe tarata ja javAba Apyo, "meM e saMmAnanIya sabhyane -ulekhIne ja e zabdo vAparyA che." (bhAre uzakeraNI.) "mi. bleTane javAbamAM kahyuM, "to pachI mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke, huM e saMmAnanIya sahasthanA jUThA tathA daMzIlA AkSepa UMDA tiraskAra sAthe pAchA vALuM chuM, ane umeruM chuM ke, e saMmAnanIya sagrahastha kevaLa haMbaga che. (bhAre dhAMdhaLa. "pramukhazrI, Dara"nA meTA pokAre.) mi. e. snaDagrAsa have "Dara" "orDara" belatA UbhA thayA. temaNe pramukhazrIne ja UdhaDA lIdhA ke, "A klabanA be sabhyo vacce A aNachAjato saMgharSa vadhu vakhata cAlavA devo yogya che ke kema, te huM jANavA mAguM chuM." ("sAMbhaLe," "sAMbhaLe nA pikAro.) pramukhazrIe jaNAvyuM ke, mAnavaMta pikavikiyane hamaNuM je zabda vAparyo, te pAcho kheMcI leze evI temane khAtarI che. - Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavikicananI jAhera oLakhANa mi. bleTane jaNAvyuM ke, pramukhazrI mATe temanA manamAM saMpUrNa Adara hovA chatAM, e zabda pAcho kheMcI levA pote haragija nA pADe che. pramukhazrIe pachI e mAnavaMta sabhyane pUchyuM, "tame vAparelo zabda tame cAlu arthamAM vAparyo che ke kema, e pUchavAnI mane pharaja mi. bleTane tarata ja khacakAyA vinA jaNAvyuM ke, "meM e zabda cAlu arthamAM nahi, paNa pikaviyina arthamAM vAparyo che." ("sAMbhaLe, "sAMbhaLo,'nA pikAre.) potAnA mAnavaMta mitre khullA dilathI karelA A saMpUrNa khulAsAthI mi. pikavikane ghaNe saMtoSa thayo ane temaNe paNa saune ema samajavA Agraha karyo ke, temaNe pote paNa e bArAmAM je kAMI kahyuM hatuM, tene pikavikiyane artha ja samajavAmAM Ave, (harSanAda.)" ahIM AgaLa e beThakane ahevAla pUre thAya che. kAraNa ke, nAhaka UbhI thayelI eka kaDavI carcAne saMtoSajanaka ane samajI zakAya te ukela AvI gayo hato. have bIjA prakaraNamAM je mAhitI ame rajU karI che, tene kazA sattAvAra hevAla amane maLyuM nathI, paNa ame judA judA patro tathA pramANabhUta hastalikhita prato uparathI e badhuM ekaThuM karI, kamabaddha rUpamAM goThavIne rajU karyuM che, e kahI devAnI ane saMpAdaka tarIke amArI pharaja samajIe chIe. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musApharI ane parAkramanuM maMDANa che, sa. 1827nA me mahinAnI teramI tArIkhe jagatane niyamita musAphara sUrya hamaNuM ja UDIne AkAzamAM UMce Avyo hato, ne pRthvI uparanA bIjA sUrya mi. semyuala pikavika paNa pitAnI niMdaramAMthI UThIne UbhA thayA. temaNe potAnA kamarAnI bArI ughADI nIcenI duniyA upara najara nAkhI, te gela-zerI temanA paga nIce patharAyelI hatI, gela-zerI temane jamaNe hAthe phelAyelI hatI; ane gela-zerI ja temane DAbe hAthe paNa AMkha pahece tyAM sudhI laMbAtI paDelI hatI. - mi. pikavikane e joI vicAra Avyo, "ahA! je philasUpha -pitAnI najara samakSa patharAyelI vastuothI ja saMtoSa mAne che, ane temanI pAra chupAyelAM satyo jovA ne jANavA tasdI letA nathI, temanI mAnasamRSTi paNa AvI saMkacita ja rahe che. huM paNa emanI peThe ja ahIM paDayo rahuM, to gaeNla-zerInI duniyAthI ja vIMTAyelo rahuM ane tenI pelI tarapha badhI bAjue je aphATa sRSTi phelAyelI paDI che, tenuM yatkiMcita darzana paNa na pAmuM." A suMdara vicAra karI laI, musApharIe nIkaLavAnA potAnA nirNayane vadhu daDha karI, mi. pikavika kapaDAM paherIne taiyAra thavAnI vetaraNamAM paDayA. mahApuruSo potAnI bAhya TApaTIpa pAchaLa vadhu vakhata ke vadhu vicAra kharcatA nathI; eTale mi. pikavika zauca-prasAdhana-kephI vagere badhuM ekAda kalAkamAM ja paravArI laIne kAca-sTenDa AgaLa Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musApharI ane pazakanuM maMDANa : 1 AvI pahoMcyA. kahevAnI jarUra nathI ke, potAnI mAnasika samRddhi mATe joItuM dUrabIna, nedha-pothI vagere badhuM to temaNe kALajIpUrvaka sAthe khIsAmAM ja rAkhyAM hatAM. sTenDe AvI mipikavike keba-gADIne belAvI. gheDAone pANI pAnAre tarata ja pahelI kebavALAne belAvyo. mi. pikavike potAne golDana-kaeNsa laI javA jaNavyuM. mAtra eka ziliMga jeTalI ja baeNNa che, alyA," kebavALAe pANIvALAne jaNAvyuM. kebagADI cAlI eTale mi. pikavika tyAMthI ja jJAna-saMgraha vadhAravAnuM zarU karyuM. temaNe tarata ja kebavALAne pUchayuM, "A tamArA ghoDAnI uMmara zI che, bhAI?" beMtAlIsa," kahIne kebavALo pikavika sAme navAI pAmI joI rahyo. huM? zuM ?" ema kahI tarata mi. pikavike pitAnI noMdhapothI kADhatAM pharI pUchyuM. kebavALAe pharIthI "beMtAlIsa' kahyuM, eTale mi. pikavike Ta5 daIne ghoDAnI uMmara neMdhapethImAM TapakAvI dIdhI. * "ane tame tene ekI sAthe keTalo vakhata jotarelo rAkho che?" be ke traNa aThavADiyAM." "aThavADiza ?" mipikavike navAI pAmI pUchavuM ane tarata pAchI noMdhapothI khIsAmAMthI kADhI. tene cheDIe tyAre e tene ghera penTonavila jAya che. paNa tenI kuTevane kAraNe ene ame tene ghera laI jatA nathI." "kuTevane kAraNe ?" "tene kaeNbamAMthI choDIe chIe ke tarata te nIce besI paDe che; eTale ame tene ghoDAgADImAM barAbara jakaDIne bAMdhI rAkhIe chIe; pariName pachI tenAthI gabaDI paDAtuM nathI. ame A kaeNbanAM paiDAM moTAM rAkhyAM che, jethI ghaDe jarAka khase eTale te paiDAM tenI pAchaLa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika plana doDatAM hAya ema tene lAge; eTale pachI te AgaLa ne AgaLa doDayA 04 kare che. mi.pikavikre A badhuM temanI teAMdhapeAthImAM TapakAvI lIdhuM ane klabane meAkalavA mATe eka mahA-nibaMdha taiyAra karavAnA nirNaya karI lIdheAH kaparA saMjogAmAM paNa dheADAone vaLagI rahevAmAM jIvananuM jakkIpaNuM." A badhuM te nedhapeAthImAM TapakAvI rahyA eTalAmAM te! golDana-krosa mathaka AvI pUgyuM, jyAM temanA mAnanIya sAthIdArA mi. Tapamana, mi. naeNDagrAsa ane mi. vikala taiyAra thaI peAtAnA vikhyAta netAnI rAha jotA UbhA hatA. mi pikavike keMbavALAne tenuM bhADuM cUkavI dIdhuM. 6 paNa A zuM? kaeNbavALAe tA e ziliMga jamIna upara phagAvI dIdhA, ane bAMye caDAvI mi- pikavikane sAmA AvI javA tI maherabAnI karavA garbhita zabdomAM jaNAvyuM. alyA nAMdokhkhAMDe che ke zuM?" mi. snADagrAse pUchyuM. athavA vadhajo-bIdhelA che ke zuM?" mi viMkale pUchyuM. " athavA gAMDA tema ja pIdhelA baMne che ke zuM ? " mi. Tapamane :: << pUchyuM. "" pUchyuM. "C * are AvI jA, tame cAre jaNA!" pelA kabaDrAivare mukkIe ugAmatAM jaNAvyuM. 22 zAkhAza, zAkhAza beTTa! " bIjA dhADAgADIvALA AsapAsathI doDI AvI pelAne pAne caDAvavA lAgyA. HH '' "zI vAta che, bhAI saeNma ? " eka sagRhasthe doDI AvI ' vAta? vAta vaLI khIjI zI? ANe mArA naMbara lakhI lIdhe che!" kaeNba-DrAivare kahyuM. "meM bhAI tamArA naMbara kayAM pUchyo pazu che?" navAI pAmelA mi pikavika pUchyuM, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musApharI ane parAnuM maMDANa che * "paNa tame lakhI te lIdho che ne?" .. meM vaLI kayAM lakhI lIdho che?" mi. pikavike gusse thaIne pUchayuM. abe, nathI-lakhyo-vALAnA kAkA ? beTamajI tame sarakAranA cADiyA cho te jANyuM. mAro naMbara to zuM paNa mArA gheDAnI uMmara, vagere badhI vAta paNa jareja2 TapakAvI lIdhI che. uparathI A traNa jaNAne sAkSI tarIke ahIM taiyAra rAkhyA che. paNa beTamajI, huM tAruM badhuM lakhavAnuM kADhI nAkhuM chuM, bhale mane cha mahinAnI jela maLe !" ema kahIne teNe potAno Topo te, pitAnI mAlamilakata pratye cheka ja anAsakti dAkhavIne, jamIna upara phagAvI dIdho. paNa bIjAnI milakata viSe paNa evI ja lAparavAI batAvI, mi. pikavikanAM cazmAM eka tamAca sAthe teNe dUra uDAvI dIdhAM, ane eka mukko temanA nAka upara jamAvI, bIje temanI chAtI upara, trIjo mitra snagrAsanI AMkha upara ane cothe vividhatA khAtara mi. Ta5mananI pITha upara lagAvI, nAcato kUdato rastA upara deDI jaI, jerathI pAcho sTenDa upara AvI, mi. vikalanA zvAsano puravaTho tApUrato teNe khatama karI nAkhyo. A badhuM ardhA-eka Dajhana sekaDemAM ja banI gayuM. polIsa-oNphisara, polIsa-oNphisara kayAM che?" grAse trADa nAkhI. are sALAone paMpa nIce laI jaI TADhA karI de ne ! pilIsa-oNphisaravALA na joyA hoya te !" garamAgarama pAIpakaDI vecanArAe kaeNbavALAone sUcavyuM. tame badhA A badala pastAze, yAda rAkhaje," mi. pikavika hAMphatA hAMphatA bolyA. cADiyA-bAtamIdAre!" AjubAjunuM ToLuM pAkAra karI UThayuM. AvI jAo, beTTAo !" pelo keba-vALo ThoMsAbAjI jArI rAkhIne uparathI A cAre jaNane paDakAravA lAgyo. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lAkha ToLuM atyAra sudhI mAtra prekSaka tarIkenI ja kAmagIrI bajAvI rahyuM hatuM; paNa jema jema A leke sarakArI bAtamIdAre che evI khabara phelAtI gaI tema tema, saue have pAIpakaDIvALAnI sUcanA amalamAM mUkavAne beta racyo; ane e yojanA amalamAM mukAvAnI taiyArI ja hatI ane ene aMte A mitronI zI vale thaI hatI e kahevuM muzkela che - paraMtu eTalAmAM lIlA keTavALo eka UMce pAtaLo mANasa dhakakAmukakI karato AgaLa dhasI Avyo ane mitra pikavika pAsethI sAcI hakIkata sAMbhaLI laI AsapAsanA ToLAne vikherato TUMkAM TUMkAM vAkyo belavA lAgyA - "are eya ne 924 - bhADuM leto paravAra - badhA vIkharAI jAo - saddagRhastho che - eALakhuM chuM - bAtamIdAra nathI - bhUla thAya che - goTALe - Ave, tame A tarapha cAlyA Avo." ema belato te mANasa cAre mitrone musApharo mATenI veITiMga-rUma tarapha dhakelI lAvyo. aMdara AvI, teNe ghaMTa jorathI vagADavo ane veITarane belAvI khAna-pAnanA orDara ApavA mAMDayA - "brAnDI ane garama pANI - jalada ne mIThuM - khullAmAM UbhA rahyA che - zaradI - darekane babbe traNa traNa - hADakAM khAkharAM - garamAgarama khAvAnuM phAyadAkAraka - duHkhAvo ocho thaI jAya - paisAnI phikara nahi- musApharI karavAnI che - utAvaLa karo - khUba." ane brAnDanA pyAlA AvyA eTale teNe ja temano upayoga karavAnI zarUAta karI; - alabatta, pINuM pUratuM jalada tathA garama che ke nahi te joI ApavA ja ! 2 mi. pikavikanA traNa mitro to te sadagRhasthane pitAnI madade deDI AvavA badala AbhAra mAnatA pyAlA gaTagaTAvA mAMDayA; daramyAna mi. pikavike pelA ajANyA mANasanA pozAkanuM tathA bAhya dekhAvanuM bArIka nirIkSaNa karavA mAMDayuM. temane tarata dekhAI AvyuM ke, game teTalI TApaTIpa karI hovA chatAM, e mANasanAM kapaDAM tene TUMkAM paDatAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musApharI ane paza mAnuM maMDANa hatAM, tathA aMdara kyAMka kyAMka ThIMgaDAM paNa bhArelAM hatAM. jeka caherA uparathI te janamano tavaMgara hoya te dekhAva dAkhavI rahyo hato. mi. pikavike paNa have tene hArdika dhanyavAda ApavA mAMDayA. pelA ajANyAe TUMkAM vAkyothI temane belatA rokathA - "ghaNuM thayuM - kaMI jarUra nathI - pelo kaeNbavALo kharo badamAza - paMjA barAbara vAparI jANe - paNa huM beDhAnuM mAthuM capaTuM karI nAkhata - pAIpakaDIvALAnuM paNa-A kaMIrIta che? - sIdhA karavA joIe- sAlAone !- khUba." A saMbhASaNa haju lAMbuM ja cAlata, paNa eTalAmAM recesTara tarapha janAra keca-gADIvALe tyAM beThelA saune khabara ApavA Avyo ke, "keca UpaDavAnI taiyArI che." - pele ajANyo tarata ja Ubho thaIne belyo, "huM jAuM chuM - beThaka rijharva karAvI che - rocesTara javA - nAstA-pANInuM bila huM ja cUkavI deta - paNa lAcAra - pAMca pAuMDanI neTa- paracUraNane kaMTALo - ThIka, jAuM chuM - Avaje !" paNa mi. pikavika ane temanA mitroe paNa potAnA pravAsanI prathama maMjila rocesTara mukAme ja niradhArI hovAthI, bila cUkavI daI teo pelA ajANyA sAthe ja kecamAM besavA cAlyA. pelA ajANyA pAse kaze sarasAmAna na joI kecamAM caDatI vakhate mi. pikavike tene pUchaparacha karI; to teNe tarata ja khulAse karI dIdho, "puSkaLa sarasAmAna - ghara jeTalAM UMcAM baMDala - bahu bhAre - jaLamArge - agAuthI vidAya karI dIdhAM - sAthe ATaluM - kAgaLamAM vIMTeluM pArsala - jarUrI - khUba." e brAuna-peparamAM vIMTeluM "pArsala" jyAre teNe khIsAmAM kheryuM, tyAre temAM ekAda vadhArAnuM zarTa ane khIsA-rUmAla sivAya bIjuM kAMI vizeSa agatyanuM hoya ema dekhAyuM nahi. . pachI koca daravAjAnI nIcI kamAna taLethI bahAra nIkaLavAne thayo ke tarata pelA ajANyA sAthIe pikavika vagerene cetavaNI ApI, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pikavika kAma - mAthuM nIcuM-mAthuM nIcuM -bahu kharAba kamAna-thoDA divasanI vAta, eka mA ane pAMca chokarAM - kecamAM beThelAM - senDavIca khAtAM - nIcI kamAna - mAnuM DokuM UDI gayuM - hAthamAM senDavIca - meTuM phUla - chokarAM meTuM zodhe - bahu karuNa -bahu karuNa!- paNa zA vicAramAM, maherabAna? hai?" teNe e vAta sAMbhaLI vicAramAM paDelA pikavikane pUchayuM. "mANasajAtanI dazA kevI asthira che, te huM tame kahelA A dAkhalA uparathI vicAruM chuM." mi. pikavika javAba Apyo. philasUpha che maherabAna ?" "nA, nA, mAnava prakRtino namra nirIkSaka, sAheba." "huM paNa philasUpha - kAmakAja thavuM ane kamANInI paMcAta na hAyae badhA ja philasUpha, maherabAna - bahu sAruM kAma-ane tame kavi, maherabAna ?" DagrAsanA pizAka uparathI kalpanA karI teNe pUchayuM. mArA mitra mi grAsa kavinI prakRti dharAve che, e kharI vAta che," mi. pikavike javAba Apyo. "huM paNa kavi-mahAkAvya lakhyuM che-daza hajAra kaDIo - julAInI kAMti upara- sthaLa upara ja lakhI nAkhyuM - divase tapa - rAte vINuM - khUba." "to tame krAMtinA te bhavya prasaMge jAte hAjara hatA ?" "mi. naiDagrAse pUchayuM. "hAjara - are, jAta-hAjara ! baMdUka pheDI - vicAra phUTa - pIThAmAM gayo-lakhI nAkhyo- pAchI baMdUka- pAcho vicAra -kalama ne khaDiyo-lehI ne baMdUka-ekadama bhegAM-abhuta kAmagIrI-ane tame khelADIzikArI, kharuM ?" mi. vikalanA pozAka uparathI kalpanA karIne teNe pUchayuM. "kaMIka kaMIka, sAheba," mi. vikale javAba Apyo. "sarasa zekha - majAno zekha- kUtarAo ? zikAra ?" Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ musApharI ane parAkanuM maMDANa "haju rAkhyA nathI." mi. vikale javAba Apyo. are, rAkhavA joIe - suMdara prANuo - cAlAka, heziyAramAre kUtare peITara-huM zikAre nIkaLyo-vADa AvI -kUtaro sthira - sITI mArI-khase ja nahi-pATiyA upara najara - vAMcyuM-"A AMtarAne vaTAvanAra kUtarAne ThAra karavAne cekIdArane hukama che?-- abhuta prANI-cAlAka kUtaro-kImatI kutaro khUba." navAIne dAkhalo che sAheba, mane jarA TapakAvI levA dezo ?mi. pikavike pUchayuM. khasUsa-jarUra-hajAro dAkhalA-abhuta kUtare- suMdara chokarI, sAheba (mi. TresI Ta5manane saMbodhIne, kAraNa ke, rastA upara thaIne jatI eka juvAna strI tarapha gera-pikavikiyana kaTAkSe te nAkhI rahyA hatA.) - "kharekhara, suMdara che !" mi. Ta5mane kahyuM. "aMgreja chokarIo paNa spenizanI tole nahi-suMdara prANuo - kALI AMkho - madhura prANuo- khUba." "tame spena gayA che, zuM ?" mi. TresI Ta5mane pUchayuM. "tyAM rahyo chuM - seMkaDo varSa-" - "ghaNuM hRdaya jItyAM haze nahi ?" mi. TAmane pUchayuM. "hajAra ! umarAva Dona belAre phijhagIga-ekamAtra dIkarI - DonA krisTInA - suMdara prANu -mArA upara kurabAna-bApa adekho - chokarI hatAza-prasika esiDa pIdho mArA pArTamenTamAM jaThara-paMpa taiyAra-siDa kheMcI kAvyo - belAre rAjIrAjI - tarata hAtha pakaDAvI dIdhA-abhuta kahANuM-khUba." "atyAre te bAna IMgleMDamAM che?" Ta5mane pUchayuM. temane e speniza suMdarInA sauMdaryanA varNanathI galagaliyAM thaI AvyAM hatAM. marI gaI sAheba - jaTharapaMpathI IjA -na jIvI - zarIra bhAgI gayuM - khalAsa." pi-2 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taka - pikavika lakha: "ane tenA bApanuM zuM thayuM ?" kavijana naiDagrAse pUchayuM. pastAvo - karaNatA-nisAsA-UnA UnA-dhagadhagatA -acAnaka adazya-AkhuM zahera taLe upara-bajArane phuvAro baMdha-majUree pAIpa khelI nAkhI-sasare Akho aMdara- kADhI nAkhyo- tarata phuvAre cAlu- karuNa-karuNa-khUba." mane e addabhuta romAnsa lakhI levA deze?" kheMDagrAse pUchayuM. jarUra, jarUra -bIjA pacAsa sAMbhaLavA hoya to - khUba vicitra itihAsa - asAmAnya-abhuta- khUba." keca thele tyAM rastAmAM vacce vacce elanA pyAlA gaTagaTAvatA. ane pelA adbhuta sAthIdArane e vAta sAMbhaLatA e musAphare rocesTara tarapha AgaLa vadhavA lAgyA. cesTaramAM mukAma RAcesTara AvatAM pelA ajANyA musAphare temane bula-InamAM utAre karavA bhalAmaNa karI. kAraNa ke, bIjI je rAITa-Ina hatI tenA kAyadA vicitra hatA-"veITara sAme juo to bilamAM arthe krAuna vadhAre; mitrane ghera jamI le, to te vIzImAM ja tenA karatAM vadhAre cArja i." ATaluM kahI te javA mAgato hato, tevAmAM mi. pikavike pitAnA mitrone pUchIne tene pAMca vAgye potAnI sAthe jamavA AvavA AmaMtraNa ApyuM. te vakhate traNa vAgyA hatA. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rocesTaramAM mukAma AmaMtraNa svIkArI te cAlyo gaye eTale pikavike mitrone kahyuM, "bahu dezamAM pharyA lAge che, tathA mANaso ane vastuonA UMDA samajadAra nirIkSaka che." mane to temaNe raceluM mahAkAvya jevAnuM ja maLe--" mi. snaDagrAsa belyA. "mane temane kUtaro jovA maLyo hota - " mi. vikala vaghA. mi. Tapamana kazuM bolyA nahi, paNa adabhuta suMdarI nA krisTInA, jaThara-paMpa, kuvAre, vagerenAM citro temanI najara samakSa thaIne pasAra thaI gayAM ane temanI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. pitAnA utArAnI, beDarUmanI, jamaNanI vagerenI vyavasthA karI laI teo zaheramAM laTAra mAravA nIkaLI paDyA. mi. pikavike cAra zahero - sTrAuDa, recesTara, cedhAma ane bropTana - viSe je neMdho lakhI che, te badhI kALajIthI tapAsatAM, temanI pahelAM AvI gayelA bIjA musApharoe e zahere viSe karelAM varNana karatAM mi. pikavika khAsa kaMI vizeSa juduM lakhyuM hoya, ema jaNAtuM nathI. - jemake, te jANe che ke, "A zaheranI mukhya pedAza - sainika, khalAsIo, yahUdIo, cAka, zapamAchalI, aphasare ane dhakkA-gAdIkAmadAranI che. bajAramAM paNa vahANavaTAne sAmAna, ane dariyAI khAdya ja vadhu pramANamAM dekhAya che. lazkarI mANasonI avara-javarathI zerIe gAjatI rahe che. te lokone nazAnA jussA heThaLa lathaDiyAM khAtA tathA temanI pAchaLa majAka-mazkarI karatA AvatA chokarAonA TALAne sastuM ane nirdoSa manoraMjana pUruM pADatA jovA, e eka lahAvo ja che. temane AnaMdI svabhAva paNa anokho ja hoya che. ame AvyA tenA AgalA divase, eka pIThAmAM pyAlA bharI ApanArI bAIe vadhu dArU ApavAnI nA pADI, eTale eka sainike khela khAtara ja beneTa caDAvI tene khabhe TocI nAkhyo. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba te sainikanI kheladilI paNa kevI noMdhapAtra kahevAya ke, bIje divase te e pIThAmAM ApameLe jaI pahoMcyo, ane je kaMI banyuM hatuM te bhUlI javAnI tathA e bAIe karelA pitAnA apamAna tarapha durlakSa karavAnI teNe taiyArI batAvI dIdhI. A zaheramAM tamAkuno vaparAza ghaNuM vadhAre paDato haze; kAraNa ke zerIo badhI enA dhUmADAthI bharelI ja rahe che. alabatta jeo dhUmrapAna karatA hoya teone e dhUmADo bahu AnaMdaprada lAge. evuM ja e zaherAmAM dekhAtI gaMdakInuM paNa che. uparacoTiyo musAphara te gaMdakI pratye sUgathI nAkanuM TeravuM caDAve; paraMtu jeo e gaMdakIne e zaheranA bhAre avarajavaranuM ke vepArI samRddhinuM nidarzaka gaNe, temane to enAthI saMtoSa ja thAya. pAMca vAgye vakhatasara pele AmaMtrita mahemAna AvI pahoMcyo. ane tarata ja bhajana zarU thayuM. - bhojana daramyAna pelAe dArU pIvA ane pAvA upara vadhu mAre rAkhe; ane tenI ema karavAnI rIta paNa sIdhI saraLa hatI. te vArApharatI dareka jaNane, "lezo?" ema pUchI pyAlo bharI ApatA ane dareka vakhate pitAno paNa bharato ! daramyAna eka vakhata teNe veITarane pUchayuM, "dAdara upara-dhamAla - suthAra - pyAlA - dIvA - vAjiMtro - hai?". pelAe javAba Ape, "e to dharmAdA mATe Aje nRtyasamAraMbha rAkhavAmAM Avyo che, temAM rejImenTanA aphasare, dhakkA-gAdInA adhikArIo, vepArIo vagere bhAga levAnA che." A zaheramAM suMdara strIo ghaNI haze, nahi?" mi. Tapamane AmaMtrita mahemAnane pUchayuM. : "ghaNI - badhA jANe-ahIMnAM epala, cerI ane strIo vakhaNAya - pyAlo leze ?" Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAyasTaramAM sukAma ' ghaNI khuzIthI," mi Tapamane jaNAvyuM. "C nIce bAra AgaLa enI TikiTA maLe che, sAheba; ardhI ginI, darekanI, " veiTare umeryuM. mi. Tapamane e samAraMbhamAM hAjarI ApavA pharIthI IcchA pragaTa karI; paNa mi. snADagrAsa ke mi. pikavika taraphathI kaMI uttejaka javAba na maLavAthI, te have khAnapAna upara ja mArA calAvavA lAgyA. bhAjana patyA pachI badhA eeka kalAka ArAmathI vAta karatA beThA. daramyAna pelA ajANyA mahemAne badhAne vAraMvAra Agraha karI pyAlAe dharavA mAMDayA, ane zIzA khAlI thAya tema navA maMgAvavA mAMDayA. daramyAna teNe vAteAnA taDAkA evA cAlu rAkhyA ke, badhAne samaya upayeAgI tathA lAbhadAyaka rIte pasAra thayA ema ja lAgyuM. thADA vakhata bAda mi pikavika, mi viMkala ane mi. snADagrAsa dhene bharAIne UMdhavA lAgyA; mi. Tapamana ja nRtya-samAraMbhamAM javAnI peAtAnI vadhu tIvra banelI icchAne kAraNe jAgatA besI rahyA hatA. daramyAna uparathI vAjiMtronA surA paNa AvavA zarU thayA, eTale mi. TapamanathI besI rahevuM azakaya thaI paDayu.... temaNe pelA mahemAnane peAtAnI e icchA kahI paNu saMbhaLAvI. pelAe tarata ja mi. Tapamanane laI javAnI tatparatA batAvI paNu sAthe sAthe umeryuM... - "mArA sAmAna - khaDakAyelA - chADayo ja nathI - samAraMbhanAM kapaDAM bahAra nathI - jarUra Avata - suMdara strIo sAthe eLakhANa karAvata - khUba." paNa pikavika kalabanA sabhya| bIjAene muzkelImAM madada karavAmAMthI tA pAchA paDe ja nahi; eTale mi. Tapamane tarata peAtAnAM kapaDAMne seTa AjanI rAta pUratA temane paheravA ApavAnI taiyArI batAvI. paraMtu pelA ajANyA AdamI kadamAM temanAthI ochAmAM ochA be gaNA sUkalA teA hateA ja; eTale chevaTe mi. Tapamane peAtAnA mitra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lakha vilanAM kapaDAM tene besatAM Avaze ema mAnI, temanI baeNgamAMthI temane navo nakkora sUTa tene kADhI Apyo. pele mahemAna e kapaDAM pitAne phITa besatAM AvyAM dekhI khuza khuza thaI gayo. teNe je ke kharakharo karyo, "cauda cauda sUTa peTIomAM -bIjAnAM kapaDAM paheravAnI nAnama -jiMdagImAM pahelI vAra zarama-khUba." have ApaNe TikITo kharIdI lAvIe." mi. Ta...mane jaNavyuM. ginI phADavI -nahi nahi- Tosa uchALo-je hAre te baMnenI TikiTa kharIde- tame jAte ja uchALo-mArI rANuM-" ane mi. Ta5mane sikko uchALatAM rANuM ja upara AvI. (alabatta ginI upara eka bAju hatA Dregana mATe mAnavAcaka rANI zabda ulekhavAmAM Avyo hato.) eTale mi. Ta5mane baMnenI vatI TikiTa kharIdI. ajANyAe jatAM jatAM keTa uparanAM baTana upara pI. sI. zabda joI pUchayuM, "A zuM? pI. sI.- pIkayUliyara keTa? hai?" " amArI vivi vavanI nAmamudrA che," mi. Ta...mane javAba Apyo. nRtya-samAraMbhanA oraDAmAM dAkhala thayA bAda baMne jaNe judA judA mAnavaMta aphasarone nAmollekha sAthe sahakuTuMba aMdara dAkhala thatA nihALI rahyA. e aphasaro paNa pitAnA UMcA nIcA hodA ane pratiSThAnI rUe ja ochAvattA namIne sAmAnI salAma jhIlatA tathA ochuMvatuM bolatA. temanI kuTuMbitIo khAsa karIne e aMtara jALavatI. AkhA ToLAmAM 97nI rejImenTano sarajana DekaTara slemara chUTathI haraphara karato hato. pitAnA hoddAnI rUe te sau UMcA-nIcA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNMgresTaramAM sukAma thAmAM jatA ane laLI laLI hAsya veratA ane hAsya udharAvatA. te gaTTo jADA geTA jevA mANasa hatA. badhAMnI sAthe haraphara karatI veLA khAsa karIne eka nAnI muThThI vidhavA pratye te khAsa lakSa batAvatA. te muThThIe paherelAM ghareNAM ane tene pezAka echI AvakavALA kAI paNa puruSane teneA bhAvi pati thavA leAbhAve tevAM hatAM ja. mi. Tapamana tathA pele ajANyA e dAktara upara ane pelI tavaMgara vidhavA upara ja najara rAkhI rahyA hatA. 23 9 DhagalAbaMdha paisA - muThThI cheAkarI-dAktarane sArA vicAra - majA - khUba." mi. Tapamana e ajANyAnA me sAme joI rahyA. r "huM e muThThI. sAthe nAcuM tyAre kharA." ajANyAe peAtAne niradhAra makkama zabdomAM ane pUrA saLaMga vAkayamAM jaNAvI dIdhA. ane tarata ja te niradhArane anurUpa kAmagIrI paNa teNe zarU karI dIdhI. dAkatara bIjI keAI bAnu sAthe nAcavAmAM paDayo hatA, te arasAmAM pelA ajANyAe eka bAjue paNa pelI tavaMgara vidhavAnI barAbara sAme UbhA rahI, tenA jADA lacI paDelA gAla upara prazaMsAdarzaka kaTAkSA nAkhavA mAMDayA tathA sAthe sAthe yeAgya vakhate chAtI upara hAtha pachADIne temAM macI raheluM ghamasANa paNa teNe yathAyeAgya vyakta karavA mAMDayuM. ane e tapazcaryAne svIkAra paNa tarata ja thayA ! theADI vAramAM ja vidhavAe peAtAnA hAthanA paMkhA nIce paDI javA dIdheA; je tarata ja pelA ajANyAe SAse doDI AvI ane kAI mahArANIne aMjali arpatA hAya te me jarA laLIne tathA thADA zabdo kheAlIne tenA hAthamAM ane, ane mi. Tapamane joyuM ke, gheADI ane pele ajANyA nRtyanA medAnamAM cakaraDI upADI lIdhe, jarA hasIne mUkI dIdhA. vAramAM tA te vidhavA levA maMDI gayAM ! Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I pikanika kalama A paNa ekalA mi. Tapamana ja e joIne navAI pAmyA na hatA. vadhu navAI to pelA dAktarane thaI. alabatta, e dAktaranA gAbhA bharelA poTalA jevA dekhAva karatAM pelo ajANyo vadhu pAtaLa, UMce tathA ghATIle hato; eTale AkhA samAraMbha daramyAna pelI vidhavAe dAktara sAme najara paNa karI nahi; eTaluM ja nahi paNa, e ajANyAe jyAre potAnA mitra tarIke mi. Ta5mana sAthe nRtya karavAnI te vidhavAne vinaMtI karI, tyAre jarAya AnAkAnI vinA te vidhavA hRSTapuSTa dekhAvanA raMgIlA mi. Ta5mana sAtheya phudaraDIe levA lAgI. DokaTara slemara - 7mI rejImenTanA dAktara slemara to joI ja rahyA ! dAktare A badhuM dhIrajathI tathA zAMtithI sahana karI lIdhuM. paNa jyAre pele ajANye samAraMbhane aMte te vidhavAne hAtha pakaDI tenI ghoDAgADI sudhI dorI gayo, tyAre to hada AvI gaI - pelo ajANyo ane mi. Ta5mana e vidhavAne vidAya ApI pAchA pharatA ja hatA, tevAmAM DokaTara slemare sIdhA temanI pAse dhasI jaI pitAnA nAmanuM kArDa pelA ajANayAnA hAthamAM dharI dIdhuM ane kahyuM, "mAruM nAma slemara che, DokaTara slemara, 97mI rejImenTa-cedhAma berekasa-mAruM kArDa, sAheba, kArDa." haju paNa te AgaLa vadhu belavA mAgato hato, paNa gussAthI ane jussAthI tene kaMTha ekadama rUMdhAI jatAM, te vizeSa bolI zakyo nahi. pelo ajANyo, jANe dAktaranA kahevAno bhAva samajyo ja na hoya, tema be -"slemara-AbhAra-namratAbharI lAgaNa-paNuM hamaNuM bImAra nathI bImAra paDIza tyAre jarUra belAvIza-AbhAra - khUba." tuM sALA bAyelo che, kAyara che, hIjaDo che; tAruM game teTaluM apamAna karuM to paNa tuM tAruM kArDa mane nahi Ape, kema ?" Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi liMkAnI kheladilI "dArU bahu jalada lAge che - hoTelamAlika gadheDe - lemaneDa vadhu sAre - oraDAmAM garamI paNa - buThThA saMgrahastho - mAthuM pharI jAya - bIjI savAre duHkhI thAya - sAruM nahi sAruM nahi - kharAba - khUba." tame loko A hoTelamAM ja UtaryA lAge che; AvatI kAle savAre huM jarUra tamane zodhI kADhIza, tyAre khabara paDaze." kahI dAktara gussAmAM dhamadhamato vidAya thayo. mi. Tapamana ane ajANyo have upara gayA. ajANyAe utArela pozAka mi. Ta5mane mitra vikalanI begamAM mUkI dIdho. badhA mitro ghasaghasATa UMghatA hatA. pelo ajANyo dhIme pagale vidAya thayo. mitra vikalanI kheladilI mi . Tapamana jyAre pelA ajANyA mahemAnane vidAya karI, pitAnI pathArImAM ADA paDayA, tyAre dArU, strIo, dIvA vagerethI temanuM magaja eTaluM badhuM prakAzamaya thaI gayuM hatuM ke, DokaTara slemaranI vAta to temane mana uparathI kADhI nAkhavA jevI eka majAkarUpa ja lAgI. chevaTe potAnI rAtrI-TopIne pitAnA mAthA upara athavA pitAnA mAthAne e rAtrIpImAM besavAnA aneka haLavA prayatno pachI, ane daramyAna mINabattIne gabaDAvI dIdhA bAda, te vicitra gatithI potAnI pathArI najIka pahoMcyA, ane temAM gabaDI paDI UMghavA lAgyA. savAranA sAtanA TakorA haju pUrA vAgI paNa nahi rahyA hoya ane koIke mi. pikavikanA kamarAnuM bAraNuM khakhaDAvyuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika lai keNa che?" mi. pikavike pathArImAM beThA thaI jaIne pUchayuM. "jeDA sApha karanAra, sAheba." "zuM kAma che ?" "ApanI maMDaLImAM camakadAra bhUro keTa keraNa pahere che. -jenA upara pI. sI. akSaravALAM baTana che." mi. pikavikane ka95nA gaI ke, potAnA mitra mi. vikale kadAca pitAne kATa braza karavA Apyo haze ne hoTelano nokara have te kAne che, te bhUlI gayo haze. temaNe tarata ja javAba Apyo, emanuM nAma mipiMkala, ane jamaNe hAthe AnI pachInA trIjA kamarAmAM te haze; amArI maMDaLImAM temanA sivAya bIjuM kaI e raMgano kATa dhAraNa karatuM nathI." AbhAra sAheba," hoTelane nokara jatAM jatAM bolyo. pitAnA kamaranuM bAraNuM ThekAtAM mi. Tapamana jAgI UThayA. - "zI vAta che?" temaNe pUchayuM. mAre mi. vikalanuM kAma che, sAheba" nokare javAba Apyo. mi. Ta5mane tarata aMdaranA oraDAmAM sUtelA mi. viMkalane nAma daI be vakhata bUma mArI. * aMdara pathArImAMthI "!" evo avAja Avyo. bahAra tamane koI belAve che" ATaluM kahevAnI tasdI laI mitra Tapamana pAchI UMghamAM paDayA. mane belAve che? zaherathI ATale dUra vaLI mane kaNabelAve che?" mi. vikale thoDAM ghaNuM kapaDAM paherI laI, bAraNuM ughADatAM pUchayuM. kaoNphI-rUmamAM eka sadagRhastha AvIne beThA che, sAheba, teo kahe che ke, e Apane bahu rekI nahi rAkhe, paNa Apane maLyA vinA te haragija javA mAgatA nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi viMkalanI cheladilI "bhAre vicitra ! cAlo, huM kaMIka eThI karIne AvuM chuM." miviMkala AvatAM ja pelA sadgahastha nokarane bahAra kADhyA ane bAraNuM kALajIthI baMdha karIne pUchayuM, "tame ja mitra vikala haze, ema mAnI lauM chuM." "mAruM nAma viMkala ja che, sAheba." "to pachI huM, mArA mitra DokaTara slemara, 97nI rejImenTa, taraphathI AvuM chuM, ema huM kahIza to tamane navAI nahIM ja thAya; tame rAha ja jotA haze !" DokaTara slemara! khare ja, mane e nAma jarAya paricita hoya ema lAgatuM nathI." " "juo sAheba, gaI rAtanI tamArI vartaNUka koI paNa sagRhastha sahana karI zake tevI nahotI - huM paNa mAnuM chuM ke, kAI paNa saddagRhastha kahevarAvanAra evuM na kare." paNa mitra vikalanA moM uparano Azcaryane vadhato jato bhAva evo spaSTa dekhAI Avato hato ke, AgaMtuke tarata umeryuM, "mArA mitra DokaTara slemare vadhumAM tamane ema jaNAvavA mane bhalAmaNa karI che ke, gaI rAte tame vadhAre paDatA pIdhelA hatA, eTale tame temanA karelA apamAnanI vAta Aja savAre tamane yAda na paNa hoya. eTale huM lakhAvuM te pramANenI mAphI tame tamAre hAthe lakhI ApavA kabUla thAe, to evA mAphIpatrathI saMtoSa mAnavA dAktara taiyAra che." lekhita mAphI!" "hA hA; nahi to pachI tene vikalpa zuM hoya, te to tame samajI ja zakaze." paNa A saMdeze kharekhara mane kahevAnuM che, enI to khAtarI karI lIdhI che ne?" huM pote te gaI kAle rAte nRtyasamAraMbhamAM hAjara nahoto; paraMtu tame tamAruM kArDa DokaTara slemarane ApavAnI nA pADI; eTale temaNe Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pikavika laga mane A hoTelamAM ja UtarelA ane camakate bhUro kATa - jenA upara pI. sI. akSaravALAM baTana hatAM, te paheranAra sadagRhasthane zodhIne A saMdezo kahevAnuM jaNAvyuM che." potAnA kATanuM ATaluM badhuM AbehUba maLatuM AvatuM varNana sAMbhaLIne mi. vikalanuM Azcarya vaLI vizeSa vadhI gayuM. DokaTara slemaranA mitre AgaLa calAvyuM, "meM ahIM AvIne tapAsa karI te uparathI mane jANavA maLyuM ke, e keTanA mAlika gaI kAle bapore AvIne bIjA traNa sAthIo sAthe ahIM UtarelA che. e maMDaLInA AgevAna jevA dekhAtA mANasane pUchaparacha karatAM, temaNe tamAruM nAma mane tarata batAvI dIdhuM." recesTaranA killAnuM mukhya TAvara page cAlatuM pitAnI sAme AvyuM hoya te joIne jeTalI navAI thAya, teTalI navAI mi. vikalane A badhuM sAMbhaLIne thaI AvI. temane tarata to evo ja khyAla AvyuM ke, pitAne koTa kadAca cerAI gayA haze, ane e cere e koTa paherI kaMI parAkrama karyuM haze. eTale te tarata pelAnI rajA laI doDate pagale potAnI oraDImAM jaI pitAnI baeNgamAM e kaTa che ke nahi, tenI khAtarI karI AvyA. e keTa te baeNgamAM barAbara hato, paNa AgalI rAte tene paheravAmAM Avyo hoya, evAM cihna spaSTa dekhAtAM hatAM. mi. vikala e jaI tarata ja e kATane hAthamAMthI pAcho baeNgamAM nAkhatAM gaNagaNyA, "gaI kAle rAte bhojana bAda meM vadhAre paDato dArU pIdhela hato; ane tyAra bAda zerIomAM pharavA nIkaLyAnI ane sigAra pheMkyAnI mane AchI yAda Ave che. eTale jarUra, pIdhelI avasthAmAM huM mAro A koTa paherI, bahAra kyAMka cAlI nIkaLyo haIza, ane keInuM apamAna karI beTho haIza!" - have kephI-rUmamAM pAchA AvI, yuddhapriya DekaTara slemarano paDakAra jhIlI lIdhA vinA mitra vikalana chUTake na hato. kAraNa ke, kalabamAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivilanI elilI 2 ramata-gamata, paTTAbAjI, nizAnabAjI, vagere bAbateAnA tajJa tarIke temanI nAmanA hatI. eTale peAtAnI e nAmanAnI kaseTIne prathama prasaMge ja pIchehaThaM karavI - ane teya peAtAnA netAnI najara heThaLa ja e temane mATe azakya hatuM. - taduparAMta, temanA manamAM sAthe sAthe eveA khyAla paNa hatA ja ke, ha~yuddhanA pratispardhIonA TekedArA jo DAhyA mANasA hAya, te tee arasaparasa maLI jaI, pistalemAM sIsAnI sAcI gALIne badale mAtra dhUma-dhaDAkA thAya teTalI ja sAmagrI bharI, baMne pratispardhIAne jIvatA rahevAnI tathA aMte hAtha milAvI ghera pAchA pharavAnI sagavaDa jarUra UbhI karI zake. uparAMta, peAtAnA TekedAra tarIke mi. snoDagrAsane pasaMda karyAM hAya, tathA temanI samakSa dhaMyuddhamAM raheluM prANAMtaka jokhama bhArapUrvaka varNavI batAvyuM hAya, teA mi. snADagrAsa e yuddhanI vAta pikavikane karI dIdhA vinA na rahe; ane mi. pikavika jevA kAyadApriya mANasa sthAnika sattAvALAone maLIne A yuddha rAkavAne prayatna paNa jarUra kare. tethI kaoNphI-rUmamAM pAchA phrI, jevA mi. viMkale DaoN. slaeNmarane paDakAra jhIlI lIdhA, tevA ja DaeN|0 slaeNmara taraphathI AvelA mANasa elI UThayo, " teA pachI tamArA TekedAra mitrane jaladI mekalIne yuddhanAM sthaLa-kALa-hathiyAra vagere nakkI karI lejo." " ema karavAnI zI jarUra che?" mi. viMkale javAba ApyA; tame ja e badhuM nakkI karIne kahetA jAe, eTale basa. TekedAra k tarIke huM mArA kAI mitrane medAna upara teA leteA AvIza ja." tA Aje sAMje ja rAkhIe te! kema?" tr tr ghaNuM sarasa," mi viMkale javAba ApyA; joke manamAM te te vicArI rahyA ke, ghaNuM ja kharAba. " tame TraeNpiTTa joyA che ne?" " gaI kAle ja ame joI AvyA." Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba basa, to tyAMnI khAI uparanAM khetare tarapha vaLIne killebaMdInA DAbA khUNuM AgaLa AvI pahoMcaze. tyAM huM Ubho rahIza ane tamane tathA tamArA TekedArane pAsenI eka nirjana ekAMta jagAe laI jaIza, jyAM A badhuM kAInI DakhalagIrI vinA patavI zakAze." savArano nAsto jarA vicitra rIte ja po; mi. Ta5mana gaIkAlanI kAmagIrI pachI haju UThavAnI paristhitimAM na hatA; mitra kheMDagrAsa paNa kavitA mAthAmAM gherAI rahI hoya e sthitimAM hatA; mi. pikavika paNa gupacupa seDA-vaoNTara upara ja mAro calAvI rahyA hatA. nAstA pachI mi. snagrAse jyAre killA tarapha pharavA javAnuM sUcavyuM, tyAre mi. viMkala sivAya bIjuM kAI temanI sAthe javA taiyAra thayuM nahi. mi. viMkala te e ja taka jhaMkhI rahyA hatA. eTale jAhera mArga upara AvI pahoMcatAM veMta mi. viMkale bhedabharamanI rIte vAta upADI - - "oDagrAsa, mArA priya mitra, huM eka gupta vAta tamane kahI zakuM? paNa tamAre te taddana gupta rAkhavI e zarata !" "jarUra, mitra; kaho to segaMda-" nA, nA; segaMda khAvAnI jarUra nathI!" mi. viMkala e vAta mi. nauDagrAsa gupta na rahe te mATe to kahetA hatA. mAre eka Ijajata-AbarUnI - kaMThayuddhanI - bAbatamAM tamArI madada joIe che, priya mitra." tame evI bAbatamAM mArI madada upara haMmeza bharese rAkhI zako che." e kaMThayuddha DaoNkTara - 97nI rejImenTanA DokTara slemara sAthe laDavAnuM che - dharAra lazkarI aphasara joDe ! temanA TekedAra paNa lazkarI aphasara che! Aje ja sAMje, pherTa piTTa AgaLanI eka taddana nirjana ' - keIna avarajavara vinAnI jagAe - laDavAnuM che." Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. viMkalanI kheladilI mi. vikala A dareka bAbata upara bhAra mUkI tene jema jema bihAmaNI banAvatA gayA, tema tema mi DagrAsano mitranI madadamAM UbhA rahevAno niradhAra paNa makkama banato cAlyo. "huM tamArI sAthe AvIza ja." mi. snaDagrAse TUMkA ne Taca javAba ApI dIdho. "e kaMThayuddhanuM pariNAma ghaNuM kAramuM AvavAno saMbhava che." "are, zA bhAra che?" e DokaTara lazkarI bhANasa heI, pakakko nizAnabAja che." e badhA to hoya ja; paNa tameya kyAM ochA nizAnabAja che?" mi. viMkale joyuM ke potAnA mananI vAta misnoDagrAsanA aMtaramAM barAbara UtarI nathI. eTale temaNe vastune vadhu gaMbhIra svarUpa ApavA prayatna karyo - je huM - je huM mAryo jAuM, to mArA khIsAmAM mArA pitA mATe eka kAgaLa mUkato jaIza." mitra stoDagrAse pitAnA mitranI ciMtA dUra karavA tarata tene makkama zabdamAM khAtarI ApI ke, pote te kAgaLa TapAlamAM nAkhavAne badale jAte jaIne mi. vikalanA pitAne pahoMcADI Avaze. paraMtu huM paDuM ke DokaTara paDe, to paNa tamane sAgarIta tarIke e lake kAyadAnI cuMgalamAM kheMcaze, ane pariNAme kadAca tamane jIvanabhara dezanikAlanI sajA thAya." mi. snoDagrAsa e sAMbhaLI kaMIka ciMtAmAM paDayA kharA, paNa pachI tarata belI UThayA, "mitratA khAtara huM e jokhama kheDavA taiyAra chuM." * mi. viMkala have A zatru jevA mitranI besamajadArI upara citA karatA gupacupa AgaLa cAlyA; mi. kheMDagrAsa paNuM potAnA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ura pikavika phalaka manane A mitrakRtya khAtara makkama karavA judA judA prAcIna mitravirenA dAkhalAo ane kAvya yAda karavA lAgyA. mi. vikale have maraNiyA thaIne kahyuM, "jo jo, bhAIA khabara koIne pahoMcADI na detA, - jethI chevaTanI ghaDIe kAI AvIne Dakhala kare ke rukAvaTa kare! sulehazAMti jALavanArA aphasarone kAne A vAta na jAya te bana; nahi to teo AvIne mane ke DokTarane ke baMnene hAjatamAM pUrI A ThaMdvayuddhanA upakramane ja nibad banAvI deze." mi DagrAse mitranA baMne hAtha potAnA hAthamAM pakaDI laI tarata jaNAvyuM, "AkAza tUTI paDe to paNa huM evuM haragija nahi thavA dauM." chevaTe jyAre badhI taiyArI sAthe baMne mitro hoTelamAMthI koIne kahyA vinA A kaMThayuddha mATe taiyAra thaIne nIkaLyA, tyAre baMnenA manamAM judI judI bhAvanAo joLAI rahI hatI. mi. snaDagrAsa mi. vikalane khAtarI ApI AzvAsana ApavA prayatna karatA hatA ke, pote agamacetI vAparIne dArUgoLo vagere sAmagrI barAbara vadhAre paDatI ja lIdhI che, tathA vana-vagaDAmAM pistolane dATo mAravAnA pracA na khUTI paDe mATe be AkhAM nyUsapepara sAthe khIsAmAM laI lIdhAM che. mitratAnI bhAvanAnAM A badhAM javalaMta udAharaNathI koI paNa bIjA mANasanuM haiyuM to abhimAnathI UbharAI jAya; ane mitra vikala paNa kazuM bolyA vinA gupacupa cAlavA lAgyA eTale ema mAnI levuM ja rahyuM ke, te paNa kharekhara mi. snoDagrAsanI mitratAthI pUrepUrA prabhAvita thayA haze. kaMThabhUmi upara sAmA 5 nA mANasane teo maLyA tyAre saMdhyAkALa thavA Avyo hato. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. viMkalanI kheladilI savAre maLavA AvelA aphasare ane misnaDagrAse jamIna upara jaIne, mApIne, baMne harIphene UbhA rahevAnuM sthAna nakkI karI dIdhuM. DokaTara slemara taraphathI temanA TekedAra A aphasara uparAMta, sarajana tarIke, eka vadhu mANasa kaMpa-skUla upara taiyAra beThelo hato. baMne TekedAroe have ekabIjAnAM hathiyAra, samAna kATInAM che te nakkI karavuM rahyuM. pelA aphasare mi. snoDagrAsa pAsenI pistola kaDhaMgI rIte taiyAra karelI joIne, kheladilI dAkhavI, potAnI pAsenI vadhArAnI bharelI pistola mi. snaDagrAsane ApavA marajI batAvI. mi. DagrAse atyaMta tatparatAthI e pistola potAnA mitra mitra viksa mATe svIkArI lIdhI; kAraNa ke, pelA aphasare jyAre pistole temanA dekhatAM bharI, tyAre ja mi. snaDagrAsane samajAI gayuM hatuM ke, pote potAnA mitranI pistola vicitra rIte ja bharI hatI - arthAta khoTI rIte ja taiyAra karI hatI ! pachI badhI taiyArI pUrI thatAM, lathaDiyAM khAtA mitra vikalane, vidhisara temane sthAne laI jaI hiMmata ApI, mi. snoDagrAse temanA hAthamAM pistola pakaDAvIne jyAre temane sthAne UbhA rAkhyA, tyAre ema ja lAgatuM hatuM ke, mitra vikalane sAmA mAnavaprANInI hatyA karavAne, potAnA jAnane jokhame paNa, jarAya vicAra na hato; ane tethI ja temaNe AkhA samaya daramyAna AMkhe mIMcI ja rAkhI hatI. paNa emaNe e AMkho mIMcI dIdhI hatI, tethI ja te potAnA sAmA pratispardhInI asAdhAraNa hilacAla joI na zakyA. DokaTara slemara to mitra vikalane joI AMkha ceLavA mAMDayA, maTamaTAvavA mAMDyA; tathA chevaTe pharI AMkho coLI, bUma pADI UThaDyA, the , !" DagrAsa ane pelo aphasara tarata DokaTara slemara pAse doDI gayA. slemare temane makkama avAje jaNAvI dIdhuM, "mAre jenI sAthe laDavAnuM che, te A mANasa nathI." pi-2 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pikavika lai - "huM? e mANasa nahi to bIjo koNa che?" bIjo game te haze, paNa gaI rAte mAruM apamAna karanAra mANasa A nathI, e nakkI !" paraMtu pele kaMpa-skUlavALo badho khela chellI ghaDIe bagaDato jaI tarata bolI UThyo, "bhale te mANasa pote na hoya; paraMtu tamAre paDakAra jhIlI have medAna upara A hAjara thayo ja che, te pachI ApaNe teno paDakAra jhIlI levo joIe!" daramyAna mi. viMkale potAnA kAna to khullA rAkhyA hatA; temaNe have pitAnI AMkhe paNa khulI karI. have potAnI Ijajata - AbarU uparAMta pitAne jAna paNa sahIsalAmata rahyAnI khAtarI thatAM, gaMbhIratAthI ane hiMmatapUrvaka AgaLa AvIne te belyA huM jANatA ja hato ke huM e mANasa nathI." tarata ja kaeNpa-skUlavALo aphasara bolI UThayo- te te tame DokaTara slemaranuM jANuM joIne apamAna karyuM kahevAya; eTale te have ene badale mAgI zake che." maherabAnI karIne tame cUpa rahe," DokaTaranA TekedAre kaMpaalavALAne kahyuM. paNa pachI tame e vAta mane savAranA ja kahI kema na dIdhI ?" teNe mitra vikalane pUchayuM. " kAraNa eTaluM ja hatuM ke, tame eka pIdhelA tathA saMgrahasthAI na dAkhavanAra evA mANasanI vAta karI hatI ke, jeNe mAro potAno eTaluM ja nahi paNa, meM ja khAsa zodhelo koTa paheryo hato. mAre chevaTe. amArI laMDananI pikavika klabanI meM sUcavelI e vardInI IjjatanuM te rakSaNa karavuM rahyuM; eTale meM tarata ja e paDakAra svIkArI lIdhuM." DokaTara slemara have khuzI thatA thatA pitAne hAtha lAMbo karI AgaLa AvyA ane bolyA, "sAheba tamArI maradAnagI ane ijajata Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miviMklanI kheladilI dArI upara huM ApharIna chuM. ane tamane AvI rIte paDakArIne ahIM sudhI AvavAnI tasdI ApavA badala dilagIrI darzAvuM chuM." "mArI vinaMtI che ke, taskrInI vAta tame jarAya manamAM na lAvaze." tamAruM oLakhANa A rIte parNa thavAthI mArI jAtane huM dhanya mAnuM chuM." mane paNa eTalo ja AnaMda thAya che, enI eka sagrahasthanA menA zabdothI khAtarI rAkhaze." to have ApaNe ahIMthI vidAya thaIe," dAktaranA TekedAre kahyuM. "sivAya ke, A AkhA prasaMgane je rIte upADavAmAM AvyuM tethI mi. vikala pitAnI jAtane apamAnita thayelI mAne ane te badala pitAne saMtuSTa karavA mAgaNI kare, to e temane adhikAra che." pelA kaMpa-sTalavALAe haju paNa bAjI hAthathI na jAya te mATe chevaTane prayatna karI je. - mi. vikale to pitAne pUre saMtoSa thayo hovAnuM jaNAvIne - e vAtanI nA pADI dIdhI. to pachI tamArA TekedArane mArA kAI zabdathI khoTuM lAgyuM . heya, to te mArI pAse sateSa bhAgI zake che." mi. DagrAse, paraMtu, pitAne A AkhA prasaMgathI jarAya asaMtuSTa thavAnuM kAraNa maLyuM hovAne bhArapUrvaka InkAra karyo. have DokaTara mare mi. vikalane temanA TekedAra mitra sAthe sAMjanA potAne tyAM bhojana mATe AmaMtraNa ApyuM. paraMtu mi. vile pitAnI sAthe bIjA mitro hovAnuM kAraNa darzAvI, DokaTarane ja temanA TekedAra sAthe potAnI hoTela upara AvIne AbhArI karavAnI AgrahabharI vinaMtI karI, je DekaTara slemare kheladilIthI tarata svIkArI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 takarArane aMta ma0 pikavikane pitAnA be mitronI asAdhAraNa gerahAjarIthI kaMIka ciMtA thavA lAgI hatI; tathA AkhI savAra daramyAnanI teonI bhedI vartaNUkathI temAM sArI peThe vadhAre thayo hato. tethI jyAre teo pAchA AvyA, tyAre sAmAnya karatAM vadhu utsAhathI temaNe teone AvakAra Apyo tathA pitAnI sebatamAMthI ATalo lAMbe samaya chUTA paDavA mATe teone zuM kAraNa maLyuM hatuM, te teone pUchayuM. - mi. snaDagrAsa AkhA prasaMganuM aitihAsika nirUpaNa karavA jatA ja hatA, paNa temaNe joyuM ke tyAM mi. Ta5mana tathA pelA keca-gADIvALA sAthI uparAMta bIje eka vicitra dekhAvane ajANyo mANasa hAjara hato, eTale te thobhI gayA. no ajANyo mANasa phikara-ciMtAthI tavAI gayelA dekhAvano tathA UMDI UtarI gayelI AMkhovALo hato. mi. vikalanI AMkho paNa tenA upara ja sthira thaI hatI. eTale mipikavike tenA tarapha AMgaLI karIne kahyuM ke, "ApaNuM A kAca-gADIvALA mitra - jemanuM nAma jANavA haju ApaNe bhAgyazALI thayA nathI, temanA e mitra che. amane Aje savAre ja jANavA maLyuM che ke, ApaNuM kAcagADIvALA mitra ahIMnI nATyabhUmi sAthe saMkaLAyelA che- jo ke te pote e vAta bahAra jaNAvavA Atura nathI-ane A bhAI paNa e ja dhaMdhAnA mANasa che." e "bhAI" A be jaNa AvyA tyAre pitAnA eka dArUDiyA mitranI, ane tenI vaphAdAra strInI, tathA te mitre tenI karelI durdazAnI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takarArane aMta karuNa kathanI kahevAnI zarUAta ja karavA jatA hatA. te have saunI vinaMtIthI temaNe AgaLa calAvI. "game teTalI haDadhUta thavA chatAM, tathA kAyamanI taMgI veThavA chatAM, te strI, mAro mitra jyAre vyasana ane taMgIthI ghasAIne AkharI pathArIe paDayo, tyAre jAta-mahenatathI e dArUDiyA vyasanIne upacAra tathA bharaNapoSaNa karavA lAgI. te paNa karaNatA e hatI ke, e strInI bhAvabharI duHkhI AMkho sAmuM jovuM ja te mANasane mATe muzkela banI gayuM hatuM ane te bAI davA pAvA ke khAna-pAnanuM pUchavA pAse AvatI ke te vadhu gusso karI tene vizeSa haDadhUta karato tathA dUra bhagADI mUkato. cheka chevaTanI ghaDIe, te kaMIka hAzamAM Avyo, tyAre pote pitAnI bhalI patnIne Apela trAsa tenA manamAM gUMcavAto hato. te e bAIne tathA pitAnA mitrane kaMIka kahevA gayo, paNa belI na zakAyAthI chevaTe potAnI chAtI upara hAtha pachADato marI gayo. e mANasa raMgabhUmine sAro kalAkAra hatA, paNa dArUnA vyasane tenI ane tenA kuTuMbanI cheka ja avadazA karI mUkI hatI." A kathanI pUrI thaI eTale mi. pikavika kaMIka belavA jatA hatA, tevAmAM veITare AvIne jaNAvyuM ke, "keTalAka saMgrahastha nimaMtraNathI padhAryA che, sAheba." mi. pikavike navAI pAmI potAnA mitro tarapha praznArthaka najare joyuM, te mi. viMkala tarata ja UbhA thaIne belI UThayA ke, "meM temane AvavA nimaMtraNa ApyuM che, temane aMdara lAvo." ane veITara temane teDI lAvavA bahAra gaye eTalAmAM miviMkale te lokono paricaya ApI dIdho ke, "97mI rejimenTanA aphasare che. Aje savAre kaMIka vicitra rIte mAre temanuM eALakhANa thayuM hatuM, paraMtu teo majAnA mANaso che, ane tamane saune ghaNuM gamaze." veITare traNa jaNane kamarAmAM dAkhala karyA ke tarata mi. viMkale teone tathA potAnA mitrone nAma daIne arasaparasa paricaya karAvavA mAMDayo. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika laga paraMtu te daramyAna mi. Tapamana tathA DokaTara slemaranA meM upara thayelA asAdhAraNa pheraphAra joI te acAnaka rokyA. "nA saMgrahasthane huM pahelAM maLyo chuM," DokaTara slemare mitra Tapamana tarapha AMgaLI karIne bhArapUrvaka jaNAvyuM. ema!" mi. vikale navAI pAmI kahyuM. ane - ane pelA mANasane paNa huM oLakhuM chuM," pelA kAcagADIvALA sAthI tarapha AMgaLI karIne DekaTare kahyuM. ane mArI bhUla na thatI hoya, to tene meM gaI rAte AgrahapUrvaka eka bAbata mATe AmaMtraNa ApyuM hatuM, jene inkAra karavAnuM teNe munAsiba mAnyuM hatuM." ATaluM kahI, Dere dvayuddha vakhate pitAnA TekedAra thayelA mitrane kAnamAM kaMIka kahyuM. te sAlAne ahIM ne ahIM vAta lagAvI do ne!" dva-medAnamAM kaeNpa-skUla laIne AvelA DokaTaranA pelA mitre kahyuM. - "mitra jarA sAMsatA thAo." "TekedAra" mitra kepa-skUlane kahyuM ane pachI navAI pAmI joI rahelA mi. pikavika tarapha pharIne jaNAvyuM, "sAheba, mane jarA kaheze ke e mANasa tamArI maMDaLIne mANasa che ke kema?" "haragija nahi." mi. pikavike javAba Apyo. ane tamArI kalabanAM khAsa baTana te paherI zake kharo ?" "nA, nA, haragija nahi." TekedAra mitre have DokTara tarapha joIne khabhA maraDayA; e arthamAM ke DaoNkaTare gaI rAte jarA vadhu pIdhe haze, jethI te vakhate temanA magajanuM ThekANuM na rahetAM temaNe game te leke viSe bhaLatI kalpanAo karI laIne A badhuM ramakhANa UbhuM karyuM haze. DekTara e ceSTAne artha samajI jaI ciDAI gayA. temaNe tarata mi. Ta5mana tarapha pharIne dhamakAvatA hoya evA avAje pUchayuM- Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ takarArane aMta tame kAle nRtyasamAraMbhamAM hAjara hatA ke nahi, e sAcesAcuM kahI do!" mi. Ta5mane mi. pikavika tarapha gunegAranI rIte jotAM jotAM DokuM dhuNAvI hA pADI. "ane pele mANasa kAle tamArI sAthe hato ke nahi?" miTa5mane te vAtanI paNa hA pADI. DokTare tarata ja pelA ajANyA tarapha pharIne pUchayuM, "belo, sAheba, have A badhA saMgrahasthAnI samakSa paNa tame tamAruM kArDa mane ApavA kabUla thAo che ke kema? jo tame ema karavA kabUla thaze, to huM tamArI sAthe sadgasthanI rIte vartIza; nahIM to mAre ahIM ne ahIM tamane eka tuccha prANInI peThe phaTakAravA paDaze." bhe, the, sAheba; kazA khulAsA vinA mArAthI A badhuM A rIte AgaLa vadhavA daI zakAze nahi." mi. pikavika belI UThayA; "tame Tapadana, jANutA che te badhI vigato mane kahI saMbhaLAvo jouM." mi. Ta5mane pitAnA netAne hukama thatAM, gaI rAtanI vigato TUMkamAM kahI saMbhaLAvI, ane DaratAM DaratAM mivikalane koTa temane pUchaLyA vinA paheravA kADhI ApyAnI vAta paNa karI. ane bAkInI vAtane vizeSa khulAsa pele kAca-gADI vALe mitra ja karaze evI AzAthI temaNe tenI sAmuM joyuM. paNa eTalAmAM to DokaTaranA TekedAre e ajANyA sAmuM tAkIne joI kaIka tucchakArathI pUchayuM, "meM tamane thiyeTaramAM joyA che, e sAcuM?" "jarUra." pelAe jarAya chapAyA vinA javAba Apyo. , "are e te chUTaka kAma karato jaMgama naTa che," TekedAre DaoNkTara slemara tarapha pharIne kahyuM - "ane AvatI kAle rAte bAvanamI rejimenTanA aphasaree je khela rocesTara thiyeTaramAM goThavyo che, e Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika kalaba mATe tene teDAvyo che. eTale have tamArAthI A bAbatamAM kazuM thaI na zake, DokTara !" pachI teNe mi. pikavika tarapha pharIne kahyuM, "tamane kaMIka kaDhaMgI paristhitimAM mUkavA badala dilagIra chIe, paraMtu mane ema sUcanA karavAnuM mana thAya che ke, AvuM bhaviSyamAM pharIthI na bane te mATe tamAre tamArA sAthIonI pasaMdagI kaMIka vadhu kALajIthI karavI joIe." eTaluM kahI te lAMbI phalaMge kamarAmAMthI bahAra cAlyo gayo. paNa pele kepa-skUlavALe pelA tarapha pharIne bolyA vinA na rahyo ke, "huM je DokTara slemara na hota, to tamAruM tathA tamArI maMDaLInA A badhAnuM nAka AmaLyA vinA na rahyo heta." ATaluM kahI, te Do. slemarane sAthe laI bahAra cAlyo gayo. mi. pikavika gussAthI phATa phATa thatA zarIre ane kapaDAMe ekadama e lekanI pAchaLa doDavA ane vacce baMdha bAraNuM na AvyuM hata, te sIdhuM pelA kaeNpa-TUlavALAnuM gaLuM ja temaNe pakaDayuM heta; paNa mi. DagrAse temanA keTanI pUMchaDI pakaDIne temane kheMcI rAkhyA; tathA mi. viMkala tathA mi. Ta5mane potAnA netAne temanI kImatI jiMdagI AvI tuccha bAbata mATe jokhamamAM nAkhatA rokavA bhAvabharI apIla karI. chevaTe badhAe maLI mi. pikavikane khurazImAM pAcho besADI dIdhA. pelA kAcagADIvALA sAthIdAre tarata brAnDI ane pANIne pyAle temanI samakSa dharI dIdho - "javA do e lekane - brAnDI ane pANuM - kharA bahAdura mANasa -pI jAo - phakkaDa pINuM che - khUba" e pAlAe tarata ja mi. pikavikanA upara asara karavA mAMDI, ane chevaTe haTha AkhA paheLA thAya tevuM lAMbu hAsya hasI, samaju mANasanI peThe te mAthuM dhuNAvavA lAgyA. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navI oLakhANa havenA prakaraNamAM varNavelI vigato mATe ApaNe mukhyatve ApaNuM mitra DagrAsanI neMdhapethInA AbhArI chIe. te divase rocesTaranA keMpa pAsenA medAnamAM judI judI rejimenTonI kUca-kavAyatanuM sara-senApati nirIkSaNa karavAnA hatA. nAgarikonA manoraMjana arthe, uparAMtamAM, eka kAmacalAu killebaMdI UbhI karIne tenA upara humalAnI tathA tenA rakSaNanI kAravAI paNa karI batAvavAnI hatI. eTale rocesTaranA to zuM paNa AsapAsanAM keTalAMya zaheronA leke vAhanamAM besI tyAM khaDakAye jatA hatA. mi. pikavika lazkarI kavAyatonA tema ja lazkaranA potAnA bhAre prazaMsaka bhakta hatA. eTale te tathA temanA mitro te sthaLe : jaI pahoMcavA kyAranA pagapALA nIkaLI paDaDyA hatA. lAInsa" nAme oLakhAtA e medAna upara je dhamAla hatI, te uparathI lAgatuM ja hatuM ke, Ajano samAraMbha bhAre dabadabAbharyo tathA agatyano nIvaDavAnI vakI hatI. cAre tarapha saMtrIo goThavAI gayA hatA, tathA tapakhAnAM khaDAM karI devAyAM hatAM. karnala bulDara pitAnI pUrI lazkarI vardImAM, pUrepUrA zastrasajaja thaI ghoDA upara AmathI tema doDAdoDa karIne jAta-dekharekha rAkhI rahyA hatA. mi. pikavika temanA traNa mitro sAthe ToLAnI AgaLanI haraLamAM goThavAI gayA, ane samAraMbha zarU thAya tenI AturatAthI rAha jevA lAgyA. paraMtu potAnuM te sthAna TakAvI rAkhavA mATe temane pAchaLathI AvatA ane bAjuethI AvatA joradAra haDadalAo sAme jI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba bhAre makkamatA ane tAkAta dAkhavavAM paDatAM hatAM. dareka jaNa, AgaLanA mANasane potAnI Doka khIsAmAM mUkavA ke ghera mUkIne AvavA vinaMtI karatuM hatuM ane bIjI bhAtabhAtanI majAka karatuM hatuM. dareka jaNa pote dhakkAmukkI karyuM jatuM, ane chatAM AgaLanAne ke pAsenAne ja e badala doSa detuM hatuM. daramyAna mi. Ta5mana kyAMka chUTA paDI gayA hatA, ethI paNa mitronI ciMtAmAM sArI peThe vadhAro thayo hato. pachI te lazkarI baeNnDanA saroda vacce pAyadaLa tema ja ghaDesavAra TukaDIonI hilacAla zarU thaI ane ToLAmAM vadhu uttejana ane pariNAme vadhu dhakkAmukkI vyApI rahyAM. mi. pikavika bicArA AjubAjunI bhIDamAM amaLAIne betraNa vakhata jamInathI ja adhdhara thaI gayA ane AmathI tema Talle caDyA. ekabe vakhata to ghoDAonA paganA jaMgala sudhI te acAnaka pahoMcI gayA. eka hAthamAM mi. viMkala ane bIjA hAthamAM mi. snaDagrAsane pakaDIne mi. pikavika jarA sAMsatA thayA, eTalAmAM temane khabara paDI ke, koI ajaba karAmatathI te traNe jaNa AkhA ToLAthI chUTA paDI, dhasAro karatI be TukaDIonI vacce ja dhakelAI gayA che. thoDo vicAra karavA UbhA rahe, eTalAmAM to eka bAjunI TukaDIe jANe e traNa jaNa upara nizAna letA hoya tema baMduka namAvI sAmaTo goLIbAra karyo. traNe mitronA kAna e bhayaMkara avAjathI bahera mArI gayA, tathA dhumADAthI temanI AMkho bharAI gaI. mi. vikalane to eka ja ciMtA satAvavA lAgI ke bhUlathI koInI baMdUkamAM sAcI ja gaLI bharelI hoya ane game te baMdUka ja temanA upara phUTI te ! paraMtu mitro vadhu vicAra karavA thobhe eTalAmAM te eka TukaDI temanA upara ja dhasI AvatI hoya ema temane lAgyuM. AgaLanA aphasare, "hAI" "heI karI temane bAjue nIkaLI javA utAvaLe pharamAvavA lAgyA. paraMtu gabharAIne doDatA teo bAjue nIkaLyA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navI oLakhANa 43 te kharA, paNa tyAM teA bIjI TukaDI te bAjuethI ja temanI sAme dhasI AvatI hatI ! ' mANasa chevaTe teA maraNadharmI che; eTale amuka hRdathI AgaLa phAve tevA bahAdura mANasanI hiMmata paNa TakI na zake. pariNAme mi pikavika be TukaDIonI vacce peAtAnA bhUkA kheAlI jaze ema dekhI, tarata UbhI pUMchaDIe - alabatta temanA keATanI UbhI pUMchaDIe - bhAgyA. joke ' bhAgyA 'e zabda vAparave amane jarAya gamatA nathI, kAraNa ke, e zabda bahu hINapatabharyAM che; ane bIjuM, mi. pikavika game teTalA doDavA jAya teApaNu temanuM zarIra evuM vajanadAra hatuM ke, te khIjAM mANasAnA arthamAM bhAgI zake ja nahi. eTale temanA paga jeTalA ThekaDA bharI zake teTalA ThekaDA upara peAtAnA vajanadAra zarIrane badhA eja nAkhI te tyAMthI khasavA gayA. paNa theADI vAramAM zuM thaI gayuM, kazI khabara na paDI-cAre bAjuthI jANe seMkaDA paga pasAra thaI gayA-- ane rejimenTe hajAreka yArDa dUra nIkaLI jatAM chevaTe jyAre mi pikavika najare paDacA, tyAre amAre bhAre saMkeAca sAthe kahevuM paDe che ku, mi. pikavikanA joDA havAmAM UMcA tALAyelA hatA, ane temanuM bAkInuM zarIra jamIna upara gabaDeluM hatuM. mi. snADagrAsa ane mi. viMkale paNa krUrajiyAta geTamaDAM khAdhAM hatAM; chevaTe jyAre dhavA vaLatAM mi. viMkala jamIna upara beThA thaI, nAkamAMthI vahetuM leAhI pILA rUmAla vaDe lUkhvA lAgyA, tyAre sauthI pahelI je vigata temanI najare paDI te e hatI ke, temanA AdaraNIya netA thADe dUra peAtAnI haeNTa pAchaLa doDatA hatA ane e haeNTorathI phUMkAtA pavanamAM ramatiyALapaNe cakaraDAM khAtI AgaLa ne AgaLa gabaDatI jatI hatI. peAtAnI haeNTane pakaDavA tenI pAchaLa doDavA jevI mANasanA kAraNa ke, te khIjAe taraphathI hAsyAspada thaI ne badhA trAsa jIvanamAM bahu AchI kSaNA heAya che; jarAya sahAnubhUti pAmyA vinA, na Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pikavika kalaba ekale hAthe -ekale mAthe - veThato hoya che. UDI jatI heTa pakaDavAmAM ghaNI dhIraja tathA amuka viziSTa prakAranI samajadArI dAkhavavI paDe che. je bahu utAvaLe doDe, to heTa upara ja jaIne paDo, athavA haiTa ja pagamAM aTavAI jAya. ane je bahu dhIme doDo, to heTane samULagI khoI beso. eTale sArAmAM sAro rasto e kahevAya ke, dhIme dhIme heTanI AgaLa nIkaLI javuM, ane pachI sAvacetI tathA kuzaLatAthI pAchA pharI ekadama tenA upara tarApa mArI, tene pakaDI laI mAthA upara dabAvI devI. daramyAna tamAre paNa jANe bIjAnI vale upara hasatA ho tema saunI sAthe hasatA javuM, ane "kharI majA !" evo bhAva moM upara dekhADavA koziza karavI. medAna upara pavana UpaDo heI, mi. pikavikanI heTa AgaLa ne AgaLa gabaDavA lAgI ane mitra pikavika hAMphatA hAMphatA tenI pAchaLa doDavA lAgyA. emanI heTa atyAre parAyI banIne, mi. pikavikanI ThekaDI urADatI hoya tema, temane ceDA pAse AvavA detI, ane pachI pAchI ekadama hasatI hasatI dUra doDI jatI. mi. pikavika have hatAza thaI pitAnI heTano pIcho choDI devAnI aNI upara ja AvI gayA hatA; paNa eTalAmAM temanI heTa, AgaLa jaIne deDavAne badale mi. pikavika sAme pAchaLa joIne doDatI haze tethI ke kema, paNa sIdhI jaIne medAnanI eka kere UbhelI ghoDAgADIomAMnI ekanA paiDAmAM jaIne TicAI tarata mi. pikavike tenI pAse pahoMcI jaI tenA upara tarApa mArI tene pakaDI lIdhI. paNa A zuM ? temanA prANa temanA zvAsa sAthe bahAra nIkaLI jaze ke zuM ?- kaMIka evA bhayathI ja heTa mAthA upara dabAvI, te be hAthe chAtI dAbI UbhA rahyA. eTalAmAM ja AsapAsa kyAMka moTethI temanuM nAma uccArAyuM hoya ema temane lAgyuM - ane te paNa mi. TapamananA pitAnA avAjamAM. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navI oLakhANa mi. pikavike te tarapha najara karIne joyuM, to temanA Azcarya ane AnaMdano pAra na rahyo. kAraNa ke, - cAra paiDAMnI khullI baeNrUza" gADImAM, - jenA gheDA, alabatta, bhIDane kAraNe kADhI levAmAM AvyA hatA - sudaDha bAMdhAnA eka prauDha sagRhastha UbhA hatA. sAthe ja be yuvatIo hatI, jemAMnI ekanA mugdha premI jevo lAgato eka yuvAna sadgahastha to tenI pAse ja goThavAyelo hato. bIjI bAjunI beThaka upara eka trIjI bAju hatI, jenI umara kalpI zakAya tema nahotI, paNa te kadAca pelI yuvAna bhatrIjIonI cira-kamArI phaIbA haze, - tenI sAthe ane nikaTatAthI mi. Tapamana beThelA hatA, ane temane dekhAva paNa e phaIbAnI pelI bhatrIjInA premI karatAM bahu judo paDato na hato. paNa e gheDAgADInI neMdhapAtra vastuo eTalI ja nahotI. khAsa to, e gADInI DrAIvara mATenI "kasa' AgaLa tANa bAMdhelA khAdya sAmagrInA moTA karoDiyA ane temanI aMdaranI vastuonuM bhaktibhAve dhyAna karato beTho hoya tevo kasa upara beThele eka jADo, goLamaToLa, lAla - lAla mAMvALe eka UMTo chokaro, - e paNa e gADInI eTalI ja noMdhapAtra vigata hatI. e chokarA upara eka ja najara nAkhanAra koI paNa prekSakane samajAI gayA vinA na rahe ke, khAvuM ane UMghavuM e be kAma mATe ja teno avatAra hato. mi. pikavika temanI eka vAranI vizALa najaramAM A badhI vigata samAvI le, eTalAmAM ja mi. TAmane pharIthI bUma pADI, "pikavika - pikavika, ahIM upara AvI jAo - jaladI." pelA sudaDha bAMdhAvALA sagruhastha paNa kahyuM, "maherabAnI karIne jaladI upara AvI jAo." pachI pelA jADA chokarA tarapha pharIne temaNe kahyuM, "alyA eya UMghaNazI, jaladI jaladI pagathiyAM nIce namAva jouM." Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba pelA jADiyAe besa uparathI gabaDIne pagathiyAM nIcAM namAvyAM tathA bAraNuM ughADIne taiyAra rAkhyuM, eTale pelA sudaDha sadagRhasthe prathama mi. pikavikane, ane pachI mitra snaDagrAsane aMdara kheMcI lIdhA. mi. vikala temanI khelADInI kuzaLatAthI baoNkasa upara ja goThavAI gayA. ane badhuM patyuM eTale pelo jADiyo paNa tyAM ja ekabAjue goThavAI pAcho UMghavA lAgI gayo. pelA prauDha saddagRhastha have pitAnI oLakhANa ApI dIdhI : huM tamane saMgrahasthAne barAbara oLakhuM chuM, jo ke, tamane lokone mArI yAda nahIM hoya : gayA ziyALe huM laMDana Avyo hato tyAre thoDIka samIsAMjane samaya meM tamArI kalabamAM gALyo che. Aje savAre ja mArA dasta miTAmane mane bhegA thaI gayA hatA. ThIka, sAheba, tamArI tabiyata kema che? kharekhara bahu sArI hoya ema to lAge mi. pikavike khullA dile emanI e Takera svIkArI lIdhI ane temanI sAthe bahu bhAvathI hAtha milAvyA. pachI mi. vorDale - pelA sudaDha saMgrahastha-potAnAM kuTuMbIjanonI oLakhANa karAvavA mAMDI: "A be mArI suputrIo che - AijhAbelA ane eNmilI; ane A mArAM bahena che - misa rAzela vorDala, alabatta "misa" ja che vaLI, ane chatAM temane kumArikA na ja kahI zakAya - bAnu ja kahevAM joIe--" ema kahI temaNe hasatAM hasatAM mi. pikavikane paDakhAmAM kANI godAvI. le, bhAI, tameya !" misa varDale chaNakA jevA smita sAthe kahyuM. sAcI vAta hoya te ne pADa cAle ?" ema kahI mitra vorDale potAnI eka dIkarInA premI mitra TrenDalanI oLakha karAvI. pachI teo cazmAM, dUrabIna vagere yogya sAdhanothI pAchA lazkarI TukaDIonI hilacAla jovAmAM vaLyA. ane e kevI romAMcaka - Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 navI oLakhANa caMkAvanArI - hilacAlo hatI ! jyAre TopalIonA banAvelA eka maracAne sAmevALI TukaDIe dhaDAkA-bhaDAkA sAthe caDI jaI veravikhera karI nAkhe, tyAre to ghoDAgADImAM beThelI nAjuka suMdarIo evI gabharAI gaI ke, mivarDalanI be suputrIomAMnI AijhAbelAne mi. TrenDale Teko Apavo paDaze, jyAre bIjI milIne mitra teMDagrAse. paraMtu e baMne kumArikAo karatAM vizeSa nAjuka prakRtinAM phaIbA to eTalAM badhAM gabharAI gayAM hatAM ke, mi. Tapamanane temanI kamare hAtha vIMTALI, khAsa TekavavAM paDyAM. mAtra pelo jADiyo chokaro ja topanA dhaDAkA to tene UMghADavA karelA bucakArA hoya tema nirAMte UMdhyA karato hato. kille jitAI gayo eTale pAchI lazkarI TukaDIonA baMne pakSe sahabhojana karavA beThA. tyAre mitra varDale paNa pelA UMghaNazI jADiyAne bUmo pADI jagADavA mAMDyo. paNa te na jAgyo eTale varDale mi. vikalane tene coMTI bharavA kahyuM. paNa pachI te jADiye mivikalanI ceTIthI jAgyo ke, "kaDiyo choDae mIThA zabdo kAnamAM paDavAthI jAgyo, e to koNa kahI zake ? - paNa pachI teNe je skutithI ane jhaDapathI badhuM choDIne aMdara bhacaDAIne beThelA sau sadgahastha ane sannArIone pIrasavA mAMDayuM, te uparathI ajANyAone paNa lAgyA vinA na rahe ke khAdya sAmagrI ja enA jIvananA ekamAtra khAsa rasano viSaya hatI. mi. vikalane baoNsa upara ja khAvAnuM ane pINAno Agavo zIzo ApI devAmAM AvyAM. bhajana vakhate arasaparasa khUba majAka cAlI. juvAna bhatrIjI enA sadabhAgyanAM haMmezanAM IrSALa cirakuMvArAM phaIbAe, potAnI bhatrIjIone bahu methI nA hasavAnI tathA ajANyA saddagRhastho sAthe vadhAre paDatI chUTachATa na levAnI bhalAmaNa karI. javAbamAM baMne bhatrI Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba jIoe phaIbAnI pitAnI mi. Tapamana sAthenI vartaNUka aMge kAnamAM gusapusa karIne meTethI hasI lIdhuM. phaIbAe pitAnI bhatrIjIo taraphano gusso mi. Ta5mananA kAnamAM temane viSe thoDI niMdA karIne ThAlavyo - jema ke, "e khUMdhI" AIjhAbelA enA manamAM zuM samajatI haze? ane pelI belakI milI? juvAna strIoe TaTAra cAlavuM joIe ane thoDA lajajALu rahevuM joIe - temAM ja strI jAtinI zobhA che, vaLI. jo ke, tame zuM kahevA mAgo cho, te huM jANuM chuM; paNa khabaradAra je bezarama thaI ahIM badhAnI vacce mArAM vakhANa karatAM belyA te !" mi. Tapamana pote zuM bolavA mAgatA hatA te na jANatA hovAthI javAbamAM mAtra khaMdhu hasyA. "zuM haze che, vaLI ? tame puruSe kevA bezarama he che ! mArI bhatrIjIo karatAM e baMne bAbatamAM huM vadhu sArI chuM, e ja tamAre kahevuM che ne ? kevA naphaphaTa cho !" mi. Ta5mane have bhArapUrvaka rAzelanA kAnamAM kahyuM, "tame suMdara cho ja vaLI! tame game teTalI dhamakI Apazo to paNa huM tamArA nAjuka hAthanI AkarI sajA vahorI laIne paNa e vAta kahevAno, kahevAnuM ne kahevAno !" rAzela nAnI chokarInI peThe zaramAIne lAla lAla thaI gaI AIjhAbelAe have lAga joIne phaTako mAryo, "phaIjI. bahAranI TADhathI tamAruM vahAluM mAM lAla lAla thaI gayuM che, to jarA rajanI rIte mAthe rUmAla bAMdhI do ne ! juvAna mANasanI peThe tamAre gharaDerAMe khullA AkAza heThaLa khulle mAthe besavuM sAruM nahi." mitra vorDale phaI-bhatrIjInI saLagI UThelI laDAIne ThArI nAkhavA vAtacIta tarata bIjI tarapha vALI lIdhI. tyAra pachI pAchI pharI lazkarI hilacAla zarU thaI. pharI badaka ane topanA dhaDAkA-bhaDAkA; pharI pAchuM strIonuM chaLI maravuM! ane chevaTe eka suraMga pheDIne AkhA kAryakramanI pUrNAhuti. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMgalI Dela tarapha chevaTe jyAre mitra vaDelanI maMDaLI mipikavikanI maMDaLIthI chUTI paDI, tyAre mi. Dele potAnuM saranAmuM mi. pikavikane pakaDAvI dIdhuM - "menera-phArma, DiglI Dela;" ane kahyuM, "mAre tyAM ochAmAM ochuM eka aThavADiyuM AvIne rahI gayA vinA tamAre cAlyA javAnuM nathI." mi. pikavike ghaNI khuzIthI e bhalA gRhasthanuM AmaMtraNa svIkAryuM, kAraNa ke, grAmapradezanA jIvananuM nirIkSaNa karavAnuM paNa temanA kAryakramamAM hatuM ja. DiglI Dela tarapha bIje divase savAranA pitAnA traNa sAthIo haju UMghatA hatA ne mi. pikavika ekalA racesTara-brija tarapha pharavA nIkaLyA. sUrya UgavA mAMDyo hato ane pula uparathI eka bAju anAjanAM khetaro ane caraNanAM bIDe, dUra dUra eka devaLanuM zikhara, tathA vacce vacce pavanacakkInA paMkhA najare paDatAM hatAM ane bIjI bAju jUnA killAnI tUTelI divAla, burajo, khAI, zilAo ane tenI AsapAsa ane tene AdhAre UgelAM vela tathA jhAMkharAM. pANI khaLakhaLa avAja karatuM pula nIcethI vahetuM hatuM ane tenI sapATI upara hoDIo bhArathI ladAyelI sarakatI jatI hatI. - mi. pikavika A suMdara dazya tarapha AnaMdavibhera banI joI rahyA hatA. tevAmAM pile divase potAnA dArUDiyA mitranI vAta kahI saMbhaLAvanAra pelo semiyA dekhAvane naTa paNa pharato pharate tyAM Avyo. teNe mi. pikavikane temanA ciMtanamAMthI jagADayA. pi.-4 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba prAtaHkALanuM dazya joI rahyA cho, nahi ?" "hA, kevuM suMdara che ?" mi. pikavike javAba Apyo. "hA, lokoe sUryanI bhavyatA jevI hoya te vahelA UThavuM joIe. kAraNa ke sUryanI te khUbI Akho divasa nabhatI nathI. jIvananuM pareDha ane divasanuM paroDha baMne sarakhAM che, sAheba; kahe che ne ke, uSA eTalI manahara hoya che ke te vadhu samaya TakI na zake. e ja pramANe jIvananI zarUAtane sukhI divase paNa lAMbuM TakatA nathI. mane mAruM bacapaNa pAchuM maLe te mATe ke te haMmezane mATe bhUlI jAuM te mATe huM mAruM sarvasva luMTAvI devA taiyAra chuM !" tame bhAre duHkhanA divase joyA lAge che, bhAI!" mitra pikavike gaLagaLA thaI kahyuM. hA, hA; bIjAo kalpI zake te karatAM paNa ghaNuM vadhAre duHkhI. mane ghaNI vAra vicAra Avyo che ke, A vahetA pANImAM bhUsako mArIe to badhI baLatarA haMmeza mATe bujhAI jAya - zAMta thaI jAya !" arere !" mi. pikavika pulanI kinArIthI jarA aMdara khasatAM belyA. temane Dara lAgyo ke pelo mANasa prayoga dAkhala temane ja pula uparathI gabaDAvI pADavAthI zarUAta karI bese to ! pelAe mi. pikavikanI e ceSTA tarapha najara karyA vinA AgaLa calAvyuM - "A zAMta ThaMDuM pANI kalakala karatuM mane cira zAMti ane ArAma mATe tenI godamAM Azaro levA jANe nimaMtryA ja kare che. eka ja bhUsako, eka dhabAko, thoDe saLavaLATa, upara dekhAtI pANInI nAnIzI ghUmarI ane tarata du:khanI ane kamanasIbanI hamezane mATe "DUba gaI duniyAM." paNa pachI mi. pikavikanI bhalamanasAI upara vadhAre paDatI kheMca lAvavI ThIka na mAnI, teNe vAtacItano viSaya badalyo ane kahyuM, mArI pAse eka sAcI jIvana-kathA lakhelI taiyAra che; huM tamane e mokalI ApuM to tame tamArI kalabane pahoMcADaze kharA ? tame kahetA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMglI Dela tarapha hatA ke, tame judAM judAM mANasanA jIvanamAMthI anubhava meLavavAne arthe A musApharIe nIkaLyA che, to jarUra tamane e rasaprada lAgaze." tamArI marajI haze to jarUra huM ene amArI kalabane pahoMcADIza, tathA tenI kAryavAhInI noMdhamAM dAkhala karAvIza." to tamane huM kaye saranAme e pahoMcADuM ?" mipikavike judAM judAM sthaLoe temaNe karavA dhArelA mukAmanAM ThAma-ThekANAM tene jaNAvyAM. pelAe temAMthI pote je arasAmAM te hastaprata ravAnA karI zake tema hatuM, te ThekANuM ja noMdhI lIdhuM. pachI mi. pikathiMka nAstA mATe AgrahapUrvaka ApelA nimaMtraNanI eTalA ja bhArapUrvaka nA pADI te cAlato thayo. mi. pikavika hoTela upara pAchA AvyA tyAre temanA traNe sAthIdAre nAstA mATe temanA pAchA pharavAnI rAha ja jotA hatA. nAstA daramyAna mi. pikavike mi. varDale ApelA AmaMtraNa mujaba DiglI Dela tarapha zI rIte UpaDavuM tenI vicAraNuM upADI. mi. Tapamane veITarane ja e bAbata pUchayuM. veITare tarata ja javAba Apyo, "DiMglI Dela ahIMthI paMdara mAIla dUra che; amArI khullI nAnI gheDA-gADI laI leje, eTale AMkha mIMcatAmAM DiglI Dela, sAheba." paNa nAnI ghoDAgADImAM to be mANasa ja besI zake ne ?" mi. pikavike pUchayuM. paNa sAheba, e grAmapradezamAM baMdha ghaDAgADImAM javAnI majA nahi; nAnI gheDAgADIne Apa lokomAMthI koI hAMkI leje, eTale traNa jaNAthI nirAMte jaI zakAze." paNa ame cAra jaNa chIene ?" snagrAse kahyuM. veITare mitra vikalanA pozAkanA dekhAva uparathI temanI sAme AMgaLI karIne tarata ja javAba Apyo, "paNa A sAheba judA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para pikavika kalaba ghoDA upara ghoDesavArI karaze eTale majAnI sahelagAha thaze; saddagRhastho ghoDAgADI jAte hAMkavAnuM ane ghoDesavArI karavAnuM khAsa pasaMda kare che." eka sAmAnya veITare sadgahasthonI lAyakAta tarIke je vastuo gaNAvI, te nakAravAnuM A sadgahastho mATe azakya hatuM. eTale mitra pikavike jyAre mi. vikalane te ghoDesavArI karaze ke kema ema pUchayuM, tyAre temaNe manamAM game teTalI bIka hovA chatAM bahArathI to hiMmata dAkhavIne ema ja kahyuM, "jarUra, mane e khAsa gamaze." pachI jyAre nAnI ghoDAgADI ane savArI mATeno judo ghaDe taiyAra thaIne AvyAM, tyAre ghoDAgADI keNa hAMkaze, ema mipikavike pUchayuM. mi. Tapamana tathA mi. DagrAsa tarata bolI UThyA, "tame ja vaLI!" "huM!" mi. pikavika coMkIne belI UThayA. "jarAya DaravA jevuM nathI, sAheba; ghoDo evo gheTA jevo che ke, mAne dhAvatuM bALaka paNa tene hAMkI zake." veITare AzvAsana ApyuM. paNa te bhaDakata karato nathI ne?" "are saLagatAM pUMchaDAM sAthenAM vaigana bharelAM vAMdarAM sAmAM maLe to paNa bhaDake nahi, sAheba." A khAtarI evI acUka hatI ke, misnoDagrAsa tathA mi. Ta5mane aMdara ane mitra pikavika hAMkanAranI jagAe tarata besI gayA. nokare mi. pikavikanA eka hAthamAM cAbuka ane bIjA hAthamAM lagAma pakaDAvI dIdhI. paraMtu tarata ja ghaDAe pAchale page ghoDAgADIne hoTelanA bAraNuM tarapha ja dhakelavA mAMDI, eTale mipikavika bUma pADI UThayA. ane e bUmo ja paDa mi. Tapamana ane mitra snaDagrAse paNa pADyo. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMglI Dela tarapha kare gheDAnI lagAma mAM AgaLathI pakaDI laI AzvAsana ApyuM ke, ghoDe saheja ramatiyALa che eTaluM ja; bAkI kaMI DaravAnI jarUra nathI. pachI teNe mivikalane ghoDA upara caDavAmAM madada karavA mAMDI; kAraNa ke, te avaLI bAjuethI paMgaDAmAM paga mUkI caDavA prayatna karatA hatA. badhuM barAbara goThavAI gayuM eTale nokare Alabela pokArI ane mi. pikavika ane mitra vikale potapotAnA ghaDAne AgaLa vadhavA haLavI bhalAmaNa karI. hoTelanA badhA nokare e khela jevA bArIoe ane bAraNe bhegA thaI gayA hatA. teoe AnaMda ane abhinaMdananA pokAro karyA. thoDI vAra AgaLa vadhyA pachI miviMkalanA ghaDAne ADe pharI, rastAnI be kinAro sAme meM ane pUMchaDI rAkhIne tathA paDakhuM ja AgaLa vadhavAnI dizA tarapha rAkhIne cAlato joI mitra snaDagrAse pUchayuM, "gheDo Ama kema cAle che ?" mane paNa kaMI samaja paDatI nathI," mi. vikale kahyuM. mi. pikavikane potAne ja gheDa saMbhALavAna hoI temaNe mi. vikala tarapha joyuM nahi; kAraNa ke mi. pikavikane ghoDe vAraMvAra mAthuM jhaTakA sAthe jamIna tarapha namAvI, lagAmane asAdhAraNa AMcakA Apato hato; tathA ghaDIkamAM rastAnI eka bAju doDI jaI Ubho raheto hato, to ghaDIkamAM sIdhesIdho eTalA jorathI doDato ke gADImAM besanAra ke hAMkanAranA jIva adhdhara thaI jAya. vIsamI vakhata ghoDAe AvI hilacAla karI eTale mi. sneDagrAse mi. Tapamanane dhImethI pUchayuM, "ghoDo Ama zAthI kare che ?" mi. Ta5mane javAba Apyo, "Ane ghoDo bIe che ema kahI zakAya ke kema ?" mi. snaDagrAsa kaMIka javAba ApavA jatA hatA, tevAmAM mitra pikavike trADa nAkhI, "are, mAre cAbuka nIce paDI gayo." Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pikavika klaba snaDagrAse tarata pAchaLa AvatA mitra vikalane bUma pADI, "vikala, pele cAbuka ghoDA uparathI UtarIne laI le jeuM." mi. vikale tarata potAnA ghoDAnI lagAma eTalA jorathI kheMcI ke tenuM moM kALuM ThaNuka thaI gayuM. pachI te thebhyo eTale nIce UtarI temaNe cAbuka laIne mi. pikavikanA hAthamAM ApI dIdho ane pachI pitAnA ghoDAnI lagAma pakaDI pharI pAchA tenA upara caDavA prayatna Adaryo. paNa pelA ghaDAe koNa jANe mitra vikala sAthe thoDI majAka karI levA ke pachI tene e vicAra Avyo hoya ke, potAnI pITha upara savAra laIne cAlavA karatAM khAlI pIThe cAlavuM vadhu ArAmaprada che, - teNe mAthA uparathI lagAma seravI dIdhI ane jeTaluM pAchuM haThAya teTalo te haThI gayo. lagAmanA bIje cheDe mi. vikalanA hAthamAM hovAthI, te tenI pAchaLa kheMcAyA. mi. viMkala tene bucakAratA tathA manAvatA jema jema pAse javA lAgyA, tema tema te pAcho ja haThato gayo. pachI vaLI mi. vikale lagAma jarA jorathI pakaDIne kheMcI, eTale te mivilane vacce rAkhI, temanI AsapAsa cakkara laI ghUmavA lAgyo. Ama dazeka miniTa cAlyuM eTale bIjo kaze A na dekhAtAM mi. vikale bUma pADI, "mAre zuM karavuM ? A ghoDo sIdhe cAlato nathI." mi. pikavike gADI uparathI bUma pADI ke, "tame tene TolanAkA sudhI dorIne lAvo, pachI tyAMthI madada maLI raheze." paNa te AgaLa AvavA ja mAgato nathI, enuM zuM ? tame jarA AvIne tene pakaDIne, nahIM to hamaNAM te chUTIne bhAgI jaze." mi. vikale karuNa avAje bUma pADI. mi. pikavika jevA bIjAnA duHkhamAM madadagAra thavA deDI janAra bhalA mANasa kaI hoya nahi. temaNe tarata gADIne rastA upara eka Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMglI Dela tarapha bAjue karI lIdhI; pachI potAnA hAthanI lagAma gheDAnI pITha upara nAkhI, ekalA nIce UtarI, te mitra vikalanI madade doDyA. paNa mitra vikalanA ghoDAe mi. pikavikane hAthamAM cAbuka sAthe madade AvatA joyA ke, tarata cakrAkAra karavAnuM mAMDI vALI, jyAMthI teo sau AvyA hatA te tarapha pAchA jorathI doDavA mAMDayuM. mi. vikala bicArA dayAmaNI rIte tenI pAchaLa pAchaLa ghasaDAvA lAgyA. paraMtu mi. pikavika jema jorathI daDI mi. vikalanI madade pahoMcI javA AgaLa vadhavA mAMDayA, tema pele ghaDe jorathI mitra vikalane kheMcato pitAne vega vadhAravA lAgyo. chevaTe potAnA hAtha potAnA zarIramAMthI TA na paDI jAya te arthe ja mivikalane lagAma potAnA hAthamAMthI choDI devI paDI. ghaDo chUTo thatAM rocesTara tarapha pAcho doDI gayo. mi. vikala ane mipikavika ekamekanA meM sAmuM judA judA bhAvathI joI rahyA, eTalAmAM temaNe rastAnI bIjI tarapha kaMIka avAja sAMbhaLatAM joyuM to mitra pikavikanI gADIvALo ghaDo paNa pitAnA jAtabhAI upara babbe mAnano humalo thavAno saMbhava jANI, bIjo morace khelIne teonuM jora adhuM karI nAkhavA irachato hoya tema, gADIne potAnI pAchaLa laI ane gADImAM mi. snauDagrAsa ane mi. Tapamana sAthe, jorathI AgaLa doDavA lAge. mi. snaDagrAsa ane mi. Ta5mane cAlu gADIe ja vADamAM paDatuM nAkhyuM; ane gheDa chevaTe AgaLa AvatA lAkaDAnA pula sAthe gADI aphALI, tenAM paiDAM chUTAM pADI, beThakavALA bhAgane paNa dUra pheMkI, pite sarajelI barabAdI philasUphanI adAthI nihALato Ubho rahyo. sAjAsamAM rahelA be mitroe paheluM kAma to vADamAM paDI chelAyelA, serAyelA, ane kapaDAM phATelA be mitrone saMbhALI levAnuM karyuM. pachI bIjuM kAma gheDAne jotaramAMthI chUTo karavAnuM karyuM. pachI tene doratA daratA sAthe laI teo gADInA bAkInA bhaMgArane tenA nasIba upara choDI daI pagapALA AgaLa cAlyA. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba eka kalAka cAlyA bAda e leAkA rastA uparanI eka vIzI AgaLa AvyA. makAnanA bahAranA dekhAva uparathI te taddana sAmAnya - bhaMgAra jevI ja vIzI lAgatI hatI. vADAmAM eka ratUmaDA vALavALA mANasa dhULadhamA kaMI gADavAnuM kAma karatA hatA. tene mi. pikavika bUma pADI - - * ehe - ya, ahIMthI DiglI Dela keTaluM dUra che ? " * ahIMthI DiMgsI Dela keTaluM dUra che, ema ? sAteka mAIla kharuM. " 'rastA sArA che?" '' 56 << e pAche! kAme lAgI gayA. rastA sArA che, ema ? rastA sArA nathI. '' HH "amAre A dheADe! ahIM mUkave che, mUkIe ? '' gheADA ahIM mUkavA che, ema ?'' 66 22 hA. misasa eka UMcI sUkI khAI tarata nIce doDI AvI. da bhalAM bAnu, ame A gheADA ahIM mUkatA javA icchIe chIe, " mi. Tapamane AgaLa vadhI emanI meAhaka laDhaNuthI pUchyuM. * ,, ATaluM kahI " are, pahelAM UbhI thaI hatI. mAre karI aMdara cAlI gaI. lAla raMganA vALavALAe bUma pADI. e bAI AkhI maMDaLI tarapha tAkI tAkIne joI rahI. pachI teNe thADe! vicAra karI laIne javAba ApyA, "nA, nA ! mAre e paMcAtamAM paDavuM nathI. ,, "" " vaMcAtA ? zAnI paMcAta ? " pakavi navAI pAmI pUchyuM. ema mUkI gayelA gheADAmAMthI amAre bahu paMcAta sAMbhaLavuM nathI. " ema kahI e bAraNuM baMdha "" "mArI AkhI jiMdagImAM AvI asAdhAraNa vartaNUka kadI meM "" anubhavI nathI, " mi. pikavika eTalI UThayA. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 meneranphArmamAM mi. vikala have dhImethI belyA, "mane lAge che ke, A ghoDo ApaNe khoTI rIte meLavyo che, ema teo mAne che." huM evI vAta che ?" mi. pikavika gussAthI bhabhUkI UThIne belyA. pachI temaNe lAla vALavALAne dhamakAvIne pUchayuM, "zuM, tame leke ema mAne che ke ame A ghaDe kAIne cerIne lAvyA chIe?" "corIne lAvyA che, ema? maneya DuM DuM evuM ja kaMIka lAge che," ema kahI te hoTha pUrepUrA pahoLA thAya tevuM hasI, jaladI jaladI bAraNuM ughADI aMdara pesI gayo. Aya kharI upAdhi! Akho divasa A badamAza ghoDAne sAthe laIne pharyA karavAnuM, ane uparathI cAra chIe evI gALa sAMbhaLavAnI !" mi. pikavika ghUrakyA. menera-phArmamAM pAchale pahore teo mera-phArma pahoMcyA, tyAre teone lagharavaghara dhULabharyo veza, phATelAM kapaDAM, melA joDA, thAkelAM zarIra ane uparathI pele ghaDe ! - e badhAthI mitro pote ja khUba trAsI gayA hatA. mi. pikavike keTalAya vakhata e gheDAnA lamaNamAM eka gALI parovI devAno ke tenuM gaLuM saphAcaTa kApI nAkhavAne vicAra karyo hato; - bhale enI kiMmata bharavI paDe. chevaTe ene chUTe choDI jaMgalamAM bhagADI mUkavAnI sajA karavAno vicAra paNa temanA magajamAM goThavAto jato hato, evAmAM mi. varDala ane temano vaphAdAra hajUriyo pele jADiyo chokaro zerInA vaLAMka AgaLa UbhelA dekhAyA. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pikavika lakha "vAha, tame kyAM gayA hatA ! ame to kyAranA rAha joIne thAkyA. paNa A zuM? ATalA badhA ujharaDA zAnA? he gADI UMdhI vaLI gaI kharuM? kaMI vAgyuM karyuM nathI ne? to to ThIka; evA akasmAto A bhAgamAM avAranavAra thayA ja kare che. are eya jesapha, AmanA hAthamAMthI ghaDe laI le ane ApaNuM tabelAmAM laI jA." mi vorDale pachI e lokone laI pitAne makAne jatAM, rastAmAM, akasmAtanI jeTalI vigato e lokoe kahevA yogya mAnI, teTalI sAMbhaLI lIdhI. pachI potAnuM ghara AvatAM te badhAne prathama te makAnanI pAchaLa rasoDA tarapha laI gayA. ahIM jarA hAtha-meM joI, ThIkaThAka thaI le, pachI gharanAM mANaso pAse tamArI rajUAta karuM." temaNe rasoDAmAM hAjara rahelI nokaraDIomAMthI emane pINuM lAvavA kahyuM, merIne TuvAla tathA pANI lAvavA kahyuM, ane jenane soyado lAvavA kahyuM. traNe dhiMgI chokarIoe doDAdoDa karI mUkI. be-traNa puruSa nokaro paNa tApaNI AgaLathI UThI, doDAdoDa karI, joDA sApha karavA tathA poliza karavA joItI sAdhanasAmagrI laI AvyA. barAbara sAphasUpha thaI, kapaDAMne paDelA cIrA saMdhAvI laI joDAne braza-poliza karAvI laI tathA pINAM vagere pIne, jyAre cAre mitro beThakakhAnAmAM dAkhala thayA, tyAre mi. vorDale potAnAM kuTuMbIjano tathA bIjA hAjara paricita ane AmaMtritonI arasaparasa oLakha karAvavA mAMDI. prathama to mitra vorDalanAM gharaDAM mA. temane koI paNa vAta jANI joIne "mane na saMbhaLAyuM" kahIne pharI pharI pUchavAnI Teva hatI. thoDuMka ghaDapaNanuM paNa kAraNa haze. mitra varDale eka be vakhata bUma pADIne mipikavikanI oLakhANa karAvI, tyAre te DozI, gharaDAM Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ menera-phArmamAM mANasa haMmeza kahe che tema belyAM, "haze, haze, paNa e badhA zaherI lokone mArA jevI buddInI zI paDI hoya, vaLI ?" paNa bhalA pikavika pitAnI lAgaNIne AvezamAM AvI jaI, DozI sAMbhaLe te mATe moTethI bUma pADIne bolI UThayA, "meDama, khAtarI rAkhajo ke, AvA sarasa kuTuMbanA vaDIla banIne beThelAM, tathA pote paNa haju sudaDha dekhAtAM, ane upayogI anubhavI jIvana jIvI gayelAM bAnune maLavuM, ene huM mAruM ahobhAgya mAnuM chuM." tyAra pachI mitra vorDalanI kuMvArI bahena, be juvAna dIkarIo, DiglI Delano pAdarI, tenI patnI, bIjA be puruSe, tathA be ke traNa gharaDI bAIo vagerenI oLakhANa thaI mi. vale thoDI sAmAnya vAtacIta thayA bAda, vALanuM taiyAra thAya tyAM sudhI pAnAM ramavAno prastAva rajU karyo. tarata be Tebale taiyAra karavAmAM AvyAM. ane be judI TALIo baMne Tebala upara vaheMcAI gaI mi. pikavika mitra vorDalanAM bhAvALI TukaDImAM bhaLyA. DosI jItavA mAMDayAM eTale temanA kAna paNa UghaDavA mAMDyA. bIjA Tebala upara AijhAbelA ane tenA bhAvI pati mitra TrenDala bhillu banyAM ane emilI tathA misnoDagrAsa bhillu banyAM. mi. Tapamana ane mitra vorDalanI bahena rAzele ekabIjAne mAkhaNa lagADavAnuM zarU karyuM hatuM. ToLaTappA ane majAka barAbara cAlavA lAgyAM ane sAMja AnaMdamAM pasAra thavA lAgI. pachI vALuM - vALa pachI aMgIThI bhaDabhaDa saLagI rahI hatI ane tenI AsapAsa sau goThavAyAM, eTale kavitAo ane kahANIonI ramajhaTa cAlI. te vakhate kiMglI DelanA pAdarIe kahelI eka vArtAe saunuM dhyAna kheMcyuM ane te vArtA pikavika-klabanI noMdhapothInAM pAnAM upara Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba caDelI hovAthI, miDagrAse te utArI laIne mokalI ApI haze e paNa nakkI. te vArtA A pramANe che - huM pacIseka varSa upara A gAmamAM Avyo tyAre eDamaDjha karIne eka gRhasthI A gAmamAM bahu nAmI hato. te bahAra kyAMkathI Avyo hato ane teNe eka nAnuM khetara sAthe rAkhyuM hatuM. tenA kuTuMbamAM tenI bhalI patnI ane bAra varSano jana nAmane chokare hatAM. eDamajha bahu kaThora prakRtine ghAtakI mANasa hato. te aga garADI hato ane tenI bhalI patnIne ribAvI ribAvIne mArI nAkhavA ja teNe janma lIdho hoya ema lAgatuM hatuM. te bhalI bAI tenI rojanI mArapITa ane trAsathI kyAranI ApaghAta karIne mArI gaI hatI, paNa tenA vahAlA putra jona khAtara te badho trAsa maMge meMe sahana karIne jIvyA karatI. pelo chokare A vAtAvaraNamAM moTo thayo, ane te paNa mAno trAsa ocho karavAne badale rakhaDato rajhaLato bejavAbadAra bhAmaTa banI gayo. tenI sobata kharAba juvAniyAonI hatI ane AsapAsa thatA badhA gunAomAM e ane enI ToLakI sAmela hatAM. "chevaTe eka bhayaMkara gunAmAM e na pakaDAI gayo. tenI mA bicArI have bhAgI paDI. paraMtu jyAM sudhI tenAmAM tAkAta rahI tyAM sudhI tene dUrathI jovA khAtara ja kacerImAM kesa cAlato hato te vakhate reja mahAparANe tyAM cAlatI jatI. paNa jona to potAnI mA tarapha mAM pheravIne je te paNa nahi. ane kacerImAM te sAmI dekhAtI tyAre tucchakArathI meM ADuM pheravI leto. chevaTe jonane motanI sajA thaI. te vakhate te bicArI mAe je karaNa cIsa nAkhI, tethI bhalabhalAnAM haiyAM halamalI gayAM. pachI to te cheka ja pathArIvaza thaI gaI. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maeNnAra phArmamAM daramyAna kANu jANe zAthI jaoNnanI sajA cauda varSe dezanikAlanI karI devAmAM AvI. HH 61 " paNa te vakhate tenI mA pathArImAMthI UbhI thaI zake tema naheAtI. eTale tenA vatI tene kSamAne saMdezA laIne jaoNnane maLavA huM jelamAM gayA. " e haiyAphUTA, have jyAre tenI mA pharI tene maLavA AvI zake evI na rahI, tyAre keANa jANe zAthI acAnaka tenI bhalI mAne yAda karavA lAgyA hatA. meM jyAre tene maLIne tenI mAnA AzIrvAda tene jaNAvyA, tyAre teA te hatabhAgI cheka ja bhAgI paDayo. teNe raDatAM raDatAM mArI AgaLa jaNAvyuM, 'huM sajA pUrI karIne pAchA AvI mArI mAne khUba sukha ApavA prayatna karIza. ' "huM jANatA hatA ke tenI mA bhAgye eka-ke-e aThavADiyAM kADhe teA kADhe. paNa meM tene tenA zubha AzayamAM dRDha karavA ja prayatna karyAM ane tenI mAnI AkharI avasthA viSe kazI vAta na karI. jaoNte peAtAne patra lakhavAneA haka maLe ke tarata ja peAtAnI mAtAnI mAphI mAgatA ane pote have sudharI jaze evI khAtarI ApatA kAgaLa mAre saranAme lakhavA jaNAvyuM. (( pelA cheAkarAne laI javAmAM AvyA tyAra bAda thADAM aThavADiyAMmAM ja tenI mAnA prANa cAlyA gayA. tenA patie e bhalI bAInI jarAya darakAra na lIdhI tathA chevaTa sudhI tene ribAvavAnuM ja cAlu rAkhyuM. paNa e khAIne putrarUpI jIvana-taMtu tUTI gayA heAi, tene have jIvananAM sukhaduHkhamAM rasa ja naheAte! rahyo. " jaoNnane jyAM mekalavAmAM AvyA hatA, tyAMthI teNe mane e traNa patro lakhyA hatA. paNa ekeya mane maLyA na hatA. te jagA ja evI AtADI hatI. e bicArA dUra rahyAM rahyAM peAtAnI mAnuM smaraNa satata karyA karatA, ane tene sukhI karavAnA ghATa ghaDayA karateA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba " chevaTe tenI lAMbI sajA jyAre pUrI thaI, tyAre tene svadeza pAchA lAvavAmAM AvyA, ane eka divasa ravivAre sAMjanA vakhate te gAmamAM dAkhala thayA. kara gAmamAM kAI tene oLakhatuM na hatuM. teNe peAtAnI ALakhANa kAInI AgaLa kADhavAnI paravA paNa na karI. te te sIdheA peAtAne ghera pahoMcyA. tene khAtarI hatI ke peAte lakhelA kAgaLAthI peAtAnI mA jarUra peAtAne prasannatAthI AvakAraze. te peAtAnI vahAlI mAnI geAdamAM lapAvA adhIrA thaI gayA hatA. paNa dhera paheAcatAM ja, tyAM teNe kaMIka judo ja ghATa joyA. gharamAM judA ja avAjo saMbhaLAtA hatA - nAnAM che|karAMnA AnaMdakallelanA. gheADI vAra bAda bAraNuM udhADI aMdarathI eka puruSa hAthamAM eka bALakane teDIne nIkaLyA. tenI pAchaLa pAchaLa aMdarathI keTalAMya chekarAM hasatAM hasatAM bahAra doDI AvyAM. jaoNnane tarata peAtAneA bApa yAda AvyA. keTalIya vAra rAte teNe tene peAtAnI mAne gALeA bhAMDIne mAratA joyeA hateA. peAtAnI mA mArathI bhUmeA pADatI hAya te vakhate te te peAtAnuM mAM pathArImAM ja saMtADI detA. kaMIka hAlavA ke khelavA jAya te tene paNa tenI mA jeve ja mAra paDe. teNe kadI peAtAnA bApanI sAme AMkha mAMDIne joyuM na hatuM; te A cheAkarAMnI peThe bApane vaLagIne hasavAnuM te! kayAMthI hoya? ' " jaoNna samajI gayA ke, A gharamAM kAI navA ja leAkeA rahevA AvyA che ---- arthAt potAnI mA jIvatI nathI ! nahi te! te game tema karIne paNa peAtAnA AvavAnI rAha joI, A gharamAM ja paDI rahe ! k nirAza ane hatAza thaIne te gAma bahAranA khullA medAna tarapha cAlye ane tyAM thAkIne ghAsa upara UbaDA paDayo. < te vakhate eka khIjo mANasa paNa theADe dUra e ja rIte UbaDA paDelA hatA. te have A navuM keNu tyAM AvyuM e jovA beThA thayeA. paNa e ajANyA sAmuM theADI vAra jotAM veMta tenI AMkhe| phATI gaI. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM jana paNa tene oLakhI, beTho thaI tenA tarapha dhasI gayA. pele UThIne tarata nAsavA gayo. paNa jene tarata tenuM gaLuM pakaDayuM ane potAnI mAnuM zuM karyuM te tene pUchavA mAMDayuM. pelAe kaze javAba na Apyo, eTale teNe potAnA hAthanI bhIMsa vadhu joradAra banAvI. chevaTe pele maDaduM banI nIce paDyo tyAre ja jana kaMIka hasamAM Avyo. "uparane banAva banyA pachI traNa varSa sudhI eka jaNa mArI nokarImAM rahyo hato, je atyAre to pilA kabrastAnamAM daTAyelo paDyo che. te bahu namra, sAlasa thA haMmeza pastAvo karyA karato mANasa hato. mArA sivAya te koNa che e koI jANatuM na hatuM. te jaoNna eDamaDjha hato - pAchA pharelo aparAdhI." zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM Aje divase bhalA mi. kaeNle mahemAno mATe zikArapArTI goThavI hatI - rUka nAmanA kAgaDAono zikAra karavA mATe. je jhADa upara temanA mALA hoya tyAM jaI temane eka bAju dhAMdhala karIne uDADavAnA; ane teo UDe eTale baMdUkathI temano zikAra karavAno. mi. vikala ramatagamata - zikAra vagere bAbatonA niSNAta hevAnI khyAti hovAthI mitra varDala uparAMta temane mATe paNa baMdUka taiyAra karavAmAM AvI hatI. bIjA badhA to medAnI-maradAnI ramatagamatanA niSNAta hovAno dAvo na karatA hoI, mAtra prekSaka tarIke sAthe javAnA hatA. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u4 pikavi kalaba jaMgala tarapha vahelI savAranA nIkaLI nekaree eka jhADa pAse jaI paMkhIo uDADayAM. mi. vorDale zikAranI zarUAta karI ane baMdUka pheDIne eka paMkhI toDI pADayuM. pachI mi. vikalane vAro Avyo. temaNe krUjatAM dhrUjatAM baMdaka khabhe TekavI. pikavika vagere mitro to mitra vikala eka bArathI be-cAra paMkhIo toDI pADaze, evI apekSAe UMcI najara karI rahyA. paNa mi. vikalanI baMdUkano gheDe paDayAno kaDAke belyo chatAM baMdUka phUTI ja nahi. mi. varDalane navAI lAgI ke baMdUka kema phUTI nahi. pitAnI baMdUkane te oLakhatA hatA. temaNe hAthamAM laIne te baMdUka tapAsI, to temAM kAratUsa ja mUkavAmAM AvI nahotI ! mi. viMkale phIkuM hasIne kabUla karI dIdhuM ke te kAratUsa mUkavAnuM ja bhUlI gayA hatA. pachI kAratUsa mUkI baMdUka pharI taiyAra karavAmAM AvI. chokarAoe pharI paMkhIone UrADyAM, ane mitra vikala A vakhate daDha nizcaya ane saMkalpa sAthe medAnamAM AvyA. mi. Tapamana te bAjunA eka jhADa pAchaLa UbhA rahI zuM thAya che te jovA lAgyA. mi. viMkale baMdUka pheDI. eka cIsa paDI - ghAyala thayelA paMkhInI nahi, paNa ghAyala thayelA mANasanI. mi. TapamananI ja kaho ne. mi. viMkale UMce UDatAM paMkhIo sAme baMdUka pheDavAno nizcaya karyo hato paNa dhrUjI javAthI chevaTe baMdUkanI naLI nIcI namI gaI hatI. tarata ja bhAre dhamAla macI rahI ! mi. pikavika gussAmAM AvI jaI vikala pratye bolI beThA : "harAmakhora, DhegI !" mi. Tapamana jamIna upara cattApATa gabaDI paDayA hatA ane temanA memAMthI keInuM vizeSanAma nIkaLI paDyuM. ane te paNa koI strInuM! pachI temaNe pahelAM eka AMkha ughADI, pachI bIjI ughADI ane pachI baMne baMdha karI dIdhI. temane goLI vAgI hatI eTaluM ja bhAna hatuM. paNa kharekhara Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM pa teA mi. viMkalanI geALI temanA hAthane charatI ghasAIne ja cAlI gaI hatI. alabatta, leAhI nIkaLavA mAMDayuM hatuM eTale badhAnA mAle kADhI tyAM tANI bAMdhavAmAM AvyA. dhIme dhIme mi. Tapamanane lAgyuM ke, temaneA jIva temanA zarIramAMthI jarAya kharyeA nathI, tema ja khasavAne kaze| irAdA paNu rAkhate nathI; vaLI hAtha upara saheja baLatarA sivAya bAkInuM zarIra teA hemakhema che. eTale chevaTe temaNe jIvatA heAvAnI nizAnI tarIke baMne AMkhA udhADI. pachI te! jaladI jaladI badhA temane beThA karI, UbhA karI, calAvatA calAvatA ghera laI AvyA. alabatta, temaNe cAlatI vakhate e bAju be mitrone TekA avazya lIdheA hateA. ghera te e saunI nAstA mATe rAha jovAI rahI hatI. te saune dUrathI AvatA joI, rAzela bahAra nIkaLI, ane hAtha UMcA karI te saune utAvaLa karavA nizAnIe karavA lAgI. teo pAse AvyA eTale AijhAkhelAe pADI, " pelA jADiyA sagRhasthane zuM thayuM AijhAkhelAne e prazna mi. pikavika mATe ja haze ema mAnI te tarapha dhyAna na ApyuM. kAraNa ke tene mana mi. Tapamana juvAna ' hatA. ane mi. Tapamana sivAya bIjAnuM zuM thayuM te jANavAnI tene yatkiMcit paravA na hatI. sauthI che? '' mi. vArDale pAse AvI saune jarAya na gabharAvA mATe salAha ApI ane mi. Tapamanane sAmAnya kahI zakAya tevA akasmAta naDayo che, ema jaNAvyuM; paNa strIee te e sAMbhaLatAM veMta tarata cIsAcIsa karI mUkI; ane rAzela te! eka tINI cIsa pADI peAtAnI e bhatrIjIenA hAthamAM ja DhaLI paDI. mi vorDale kahyuM, hisTIriyA caDavAne thayeA lAge che." pi.-5 prathama khUma rAzele tA * "" * tenAmAM upara ThaMDuM pANI nAkheA; tene Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba nA, nA," rAzela gaNagaNuM; "emilI, sarajanane tarata belAvo. ghAyala thayA che? e marI gayA ? hI - hI - hA - hA - hA." Ama belatAmAM tene pharI vAra hisTIriyA caDI Avyo. vahAlAM bAna, zAMta thAo, mane khAsa kaMI vAgyuM nathI, bAnu, vahAlAM bAnu!mi. Tapamana lAgaNIthI bhAre banelA avAje belI UThaDyA. ahA, mano ja avAja che " eTaluM bolI hisTIriyAnA trIjA humalAnI taiyArIo rAzele AraMbhI dIdhI. "are vahAlAmAM vahAlAM bAnu, mane bahu ochI IjA thaI che, tame jarA paNa ciMtA karatAM nahIM," mi. Ta5mane pharIthI AzvAsanabharyA avAje jaNAvyuM. to tame marI gayA nathI, kharuM ? tame tamAre mee mane kahI de ke, tame marI gayA nathI!" mi varDale have dhamakAvIne kahyuM, "rAzela zA mUkhaDA kare che? te pote potAne mee kahe ke, huM marI gayo nathI, e te vaLI kevI vAta ?" nahi, nahi, huM nathI....: mAre mAtra have tamArI lAgaNIbharI madadanI ja jarUra che. mane tamArA hAthane Teke levA de eTale basa." mi. Tapamana madhura avAje bolyA. rAzele potAno hAtha Teke devA AgaLa dharyo ke tarata mi. Tamane tenA kAnamAM dhImethI kahI dIdhuM, "vahAlAM misa rAzela !" bIjAM badhAM have nAsto karavA gayAM. mi. Ta5mane jaladI jaladI rAzelane hAtha UMce karI potAnA hoThe lagADI dIdho ane sephA upara paDatuM nAkhyuM. tame bebhAna to nathI banI gayA ?" rAzele ciMtAbharyA avAje pUchayuM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM 37 "nA, nA; gheADI vAramAM ja ArAma maLatAM huM ve sAjo thaI jaIza." eTaluM kahI mi. Tapamane AMkhA mIMcI dIdhI. sekaMDa paNa nahIM thaI hAya ane mAnIne khelI, "hAza, te UMdhyA C/C/ temaNe AMkhe| . mIMcce vIseka rAzela temane pUrepUrA UMghI gayelA kharA ! e mArA vahAlA mi. Tapamana ! " mi. Tapamana tarata kUdakA mArI beThA thaI gayA ane tenA baMne hAtha pakaDI laI khelyA, " e zabdo pharIthI eka vAra khelA, nahIM te mAruM mareluM mAM jue ! " " hAyare ! tame e zabdo sAMbhaLI gayA ke zuM?" cr 'hA, sAMbhaLyA che. paraMtu mane jaladI sAjo karavA hAya, te te zabdA kIthI khele." "" thAbhA, theAbhA ! mArA bhAI AvatA lAge che." tarata mi. Tapamana pharI pAchA lAMbA thaI sUI gayA. mi. vArDala dAktarane laIne AvyA hatA. dAktare ghA joyA, dheyA ane te * sAmAnya' hatA ema jAhera karI, davA mUkI, pATA bAMdhI dIdheA. mipikavika gaMbhIra meAMe pAse UbhA hatA. temane mi. vikalamAM vizvAsa sadaMtara DagI gayA hatA. 2 bIje divase DiglI Dela ane pAsenA magalTananI pArTIe vacce krikeTa maeNca hatI. te jovA mi. vArDala peAtAnA mahemAneAne laI nIkaLyA. mi. Tapamanane ghera ja strIonA hAthamAM soMpI devAmA AvyA. eeka mAIla cAlIne badhA magalTana AvI pahoMcyA. magaTana vyApArI mathaka hAI, tene meyara hatA, ane kaoNrporezana hatuM. e jUnuM zahera khristI siddhAMteA tema ja peAtAnA vyApArI hakkonI bAbatamAM bahu jAgrata gaNAtuM hatuM. ane tenA purAvA tarIke jaNAvAtuM hatuM ke, teNe eka hajAra, cArase ane vIsa arajIe bahAranA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba dezamAM cAlatA habasIonA gulAmI-vepAra viruddha tathA temanI pAse DheranI peThe levAtA kAmanI virUddha karI hatI, paraMtu, potAnA dezamAM phekaTarIonA kAmakAjamAM majUranI bAbatamAM karAtI dakhalagIrI sAme paNa teTalI ja arajIo karI hatI ! devaLanI nokarIo vecavAnI tarapheNamAM temaNe aDasaTha arajIo karI hatI, ane ravivAre zerIomAM dukAne mAMDavAnI viruddhamAM chayAsI arajIo karI hatI. krikeTa-medAnanI AsapAsa taMbuo khoDavAmAM AvyA hatA. mi. varDala klabanA membara hoI, temane pAsa maLyA hatA. taMbumAM kayAMka khAlI jagyA joI badhA mitro goThavAtA jatA hatA, tevAmAM agAuthI besI gayelAoe potAnI najaranI ADe teo na Ave te mATe temane AmathI tema Talle caDAvavA mAMDyA. eTalAmAM mi. pikavikanA kAna upara eka paricita laDhaNane jANIte avAja paDo - suMdara ramata - phakkaDa ramata - uttama kasarata-khUba." ane thoDI najara karatAM pelo rocesTaranI kacagADIvALo sAthI temanI najare paDaze. te magasTananA thoDAka cunaMdA vartuLamAM Ubho Ubho vAta ane baDAzo pheMkaye jato hato. te ajANyA-sAthIe pikavika vagerene tarata oLakhyA ane teNe AgaLa dhasI AvI mipikavikane hAtha pakaDI temane eka sArI jagA tarapha kheMcIne besADI dIdhA - jANe AkhI vyavasthA tenA hAthamAM ja na hoya! A bAju - A bAju - bhAre majA - pIpo bharIne bIra - khAvAnuM paNa gADAM bharI bharIne - majAno utsava - besI jAo - joIne rAjI thayo - khUba." mi. pikavikane besADI teNe pachI mitra vikala ane mitra snaDagrAsane paNa sArI jagAe goThavI dIdhA. mi. vola navAI pAmI joI rahyA. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM 69 paNa mi. pikavike tarata pelA ajANyA-sAthIne kahyuM, "mitra vorDala, mArA mitra." tamArA mitra mArA mitra - kema che, maherabAna !- mArA mitranA mitra - tamAro hAtha Apa sAheba - " ane pachI jANe keTalAya varasanI oLakhANa heya tema teNe miDalane hAtha pakaDayo. tame ahIM kyAMthI ?" mi. pikavike e ajANyA-sAthIe batAvelA bhAvathI ane karI ApelI sarasa sagavaDathI prabhAvita thaIne pUchayuM. Avyo hato - magaTananI krAuna vIzImAM - krikeTaranI mulAkAta - bahu sArA mANaso - uttama khelADIo - sarasa khAvAnuM - khUba." mi. pikavikane tenA artho vAkyono anubhava hato, eTale te eTalA uparathI e sAra tAravI zakyA ke, teNe magaTana-pArTInuM oLakhANa game te rIte sAdhI lIdhuM che ane teoe tene meca jovA nimaMce che. magaTanavALAone pahele dAva maLyo. temanA DaskInsa ane paDara e be baeNTadhArIo sAme DiglI-DelavALAonA jANItA ane mAnItA belara lIe humalo zarU karyo. paraMtu cepana rana ThekI dIdhA sudhI DaskInsa ane paDare macaka na ApI; tyAra pachI DaskInsa jhilAI gayo ane paDara sTaDa thaI gayo. paraMtu A bee zarUAtamAM je jhamaka batAvI, tethI magasTana-pArTIne vijaya nizcita thaI gayo. daramyAna pelA ajANyA sAthIe khAvuM, pIvuM, vAta karavI - e trimukhI kAravAI calAvye rAkhI hatI. sAro phaTako vAge tyAre te sArA kadaradAnanI rIte "zAbAza' kahete, ane pote joyelA ane mArelA keTalAka sArA phaTakAo sAthe tenI tulanA karI batAvato. kaI philDara bela khALavAmAM niSphaLa nIvaDe, tyAre tenI TIkAonI dhAra khUba tIrNa banI jatI : "dhata, - mAkhaNiyA AMgaLIo - haMbaga -" I. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba - mitra varDale pachI tenAthI prabhAvita thaIne pUchayuM, "tame khUba krikeTa ramyA cho, nahIM ?" hajajAro vakhata - vesTaiDijhamAM - khUba garamI - Aga -" kharekhara, evI garamImAM ramavuM e bhAre kasoTI kahevAya." mi. pikavika belyA. lAlacoLa garamI - mitra karnala - sara masa blAjho- eka ja vikeTanI ramata - Tosa jItyo - beTa lIdhuM - cha habasI majUre philDara -baeNTa calAvavA mAMDyuM - chaye habasIo bebhAna - upADI gayA - bIjA cha paNa bebhAna - blAjho babbe habasIonA Teke bela nAkhe ja jAya - pAMcaso sittera rana - blAjho bebhAna - tenI jagAe kavAMko - chevaTe AuTa - nAhyo, jamavA gayo - " ane pelA vAMkAnuM zuM thayuM?" "puSkaLa thAka - marI gayo -" ATaluM belI bicArA kyAMkAnA mRtyunI karuNa yAda bhUlavA temaNe bIrane jaga mee mAMDyo ane kyAMya sudhI choDo ja nahi. DI ja vAramAM kiMglI Dela klabanA keTalAka sabhyo mitra pikavika vagerene mitro sahita "yU lAyana" hoTelamAM krikeTaro mATe rAkhelA bhejana-samAraMbhamAM AvavA AgrahabharyuM nimaMtraNa ApavA mATe AvyA. mi. vele kahyuM, "ame amArA mitromAM mitra - nAma ? -ne paNa gaNIe chIe." "jiMgala - ADa jiMgala, eskavAyara, no-hala, nahera." pelA ajANyA-sAthIe bedhaDaka kahI dIdhuM. badhA have babbe ne traNa traNanAM jhUmakhAMmAM zaheramAM thaIne lU lAyana" hoTela tarapha cAlyA. pAeka kalAkamAM to badhA tenA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikAra, krikeTa, khANuM ane pINuM vizALa oraDAmAM goThavAI gayA. mi. DaskInsa ceramena tarIke birAjyA, ane mitra laphI vAIsa-ceramena tarIke. pahelAM to khAna-pAna upara ja mAre cAlyo. pIvAnI bAbatamAM jiMgala chaeka mANasa jeTalI kAmagIrI ekale hAthe - nA, ekale peTe - bajAvI rahyA hatA. badhAe khavAya teTaluM khAI lIdhuM ane pIvAya teTaluM pI lIdhuM, tyAra bAda eka cIDiyA jevo "mane-kazuM-"nA"-kahevuM-nahi nahi to-UlaTuM ja-belIza" e prakRtino baTake mANasa Ubho thaI gaMbhIra avAje belyo - milaphaphI, mAre tamane saMbodhI cheDA zabdo kahevA che, eTale tame badhA sadagRhasthane temanA pyAlA bharI taiyAra thavA sUcanA Apazo, to maherabAnI thaze." mi. jiMgale tarata "hiyara, hiyara" evA anumodanAtmaka zabdo bolI nAkhyA. tarata ja AkhI maMDaLIe paNa temanuM anusaraNa karyuM. pachI mitra lalphIe DahApaNa ane gaMbhIratAne bhAve dhAraNa karI pelAne belavA AmaMtraNa ApatAM kahyuM - "mika sTepala." tarata pelo baTake mANasa Ubho thayo ane bhASaNa karavA lAge -"sAheba, huM je kaMI kahevA mAguM chuM, te huM ApaNuM mAnavaMta ceramenane saMbodhavAne badale tamane saMbodhIne kahevAno chuM; kAraNa ke, mAruM vaktavya kaMIka hise - kahone ke moTe bhAge - temane viSe ja che. huM eka DiMglI-Delara chuM (harSollAra); mahAna magaTana nagarInI eka vigata hovAnA bahumAnano dAvo huM karI zakato nathI; ane huM khullA dilathI kabUla karI dauM chuM ke, mane e bahumAnane labha paNa nathI. ane zAthI, te paNa huM kahI dauM : magaTana zaheranI aneka anokhI viziSTatAo che, te pUrI tatparatAthI svIkArI levA chatAM ane te eTalI badhI jANItI che ke, te yAda karAvavAnI ke gaNI batAvavAnI mAre jarUra na hoya - to paNa sAheba, magaTane Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra pikavika klaba ekAda DaskInsane ke ekAda paDarane janma Apyo che, e yAda karIe tenI sAthe kadI bhUlavuM na joIe ke, DiglI Dela paNa ekAda laphaphI ke ekAda sTragasa pedA karyAno garva laI zake che. moTethI hagAre). mAro irAdo ema kahIne miDaskInsa ke mi. piDaranI guNavattA ochI batAvavAno che, evI gerasamaja na thAo. teo A prasaMge je adhikRta AnaMdAnubhava mANI rahyA che, tenI UlaTI mane adekhAI ja Ave che, e huM kabUla karI lauM chuM. paNa sAthe sAthe pelA TabamAM beThelAe bAdazAha alekajhAnDarane je zabdomAM javAba Apyo hato te saune yAda haze ke, "huM DAyojInisa na na hota, to jarUra elekajhAnDara thavAnuM pasaMda karata," te zabdo malTananA sadgaha paNa vAparavA jarUra taiyAra thaze ja ke, "huM DaskInsa na houM to jarUra lakkI thavAnuM pasaMda karuM; huM je paeNDara na houM, to jarUra agalsa thAuM.' (tALIo.) ' "paraMtu, magaTananA saMgrahastha, tame loko zuM mAtra krikeTamAM ja AgaLa paDatA che ? tame DaskInsa ane daDha nizcaya, peMDara ane samRddhi, e zabdo paNa sAMbhaLyA nathI zuM? (bhAre harSanAda.) tamArA hako, tamArI svataMtratAo, ane tamArA adhikAro mATe laData calAvatI vakhate tame loke kadIya hatAzA ane nirAzAmAM sapaDAyA nathI zuM ? ane jyAre tame nirAzAnA sAgaramAM gaLacakAM khAtA ho cho, tyAre "DaskInsa" e nAme tamArA aMtaramAM bujhAI gayelA AzAdIpane pharI prajavalita nathI karyo zuM? (bhAre harSanAdo.) paNa sAheba, huM to "DaskInsa ane piDara' e bhegA nAmane ja harSanAdanA tejovartuLathI gherAyeluM hameza jevA mAguM chuM." pelo baTeko A chelluM vAkya belyo eTalAmAM te bhAre harSanAdo uparAuparI thavA lAgyA ane pachI te vyAkhyAnanI ramajhaTa ja jAmI. eTale sudhI ke, mi. pikavika, ane mitra jiMgalanA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premane mArga, relave mArga nathI. 77 nAmanA TesTa paNa levAyA. TUMkamAM AkhI maMDaLIne pyAlA bharavA ane Tebale ThokI harSanAda karavA kaI ne kaI nimitta mAtra joItuM hatuM. pachI to bhAtabhAtanAM joDakaNuM gavAyAM, ane pyAo khAlI thavA lAgI. chevaTe dArU pI pIne unmatta banelI AkhI maMDaLI rAtanA bAra vAgye paNa nIcenI kaDIo ja gAtI hatI - "savAra sudhI ame ghera nahi javAnA, "savAra sudhI ame ghera nahi javAnA, "savAra sudhI ame ghera nahi javAnA ! "sUryane prakAza pyAlA upara paDe, "tyAre ja ame ghera javAnA; "nahi to ghera nahIM javAnA - ghera nahIM javAnA." 10 sAcA premane mArga, relave-mArga nathI... mA sI TapamananA aMtaramAM have premanA aMkure jorathI pAMgaravA lAgyA hatA. paraMtu rAzelanA aMtaramAM emanA premano keTalo paDagho paDato hato, enI emane khAtarI na hatI. - sAMjanA AijhAbelA ane emilI mi. TrenDala sAthe bahAra pharavA gayAM hatAM; buddAmA potAnI khurazImAM ja UMghavA mAMDayAM hatAM; pelA jADiyA jesaphanAM nakerAM dUra rasoDAmAMthI saMbhaLAtAM hatAM; dhiMgI nokaraDIe paNa pitapotAnI rIte sAMjanI e raLiyAmaNuM ghaDIne AnaMda bAju uparanA bAraNuM AgaLa mANI rahI hatI; te vakhate eka anokhuM je koIe darakAra karyA vinAnuM ane pote paNa Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pikavika klaba kAInI darakAra rAkhyA vinAnuM ApasaApasamAM ja gulatAna thaIne gharamAM beThuM hatuM. acAnaka cirakumArI phaIbA bolI UThyAM, hAyare, huM te mArAM phUlene pANuM pAvAnuM visarI ja gaI kaMI." hamaNuM ja ApaNe pANI pAI daIzuM." mi. Tapamana manAmaNuM karatAM belyA. paNa sAMjanI ThaMDI havAmAM tamane ThaMDI lAgaze, te -phaIbA ciMtA ane vahAla- pUrvaka belyAM. nA, nA," mi. Ta5mana UThatAM UThatAM belyo; "huM te tamArI sAthe ja AvavAno -" bAnue e juvAniyAnI DAbA hAthanI jhoLI kALajIpUrvaka ThIka karI lIdhI ane pachI tene jamaNe hAtha kALajIthI pakaDI tene te bagIcAmAM laI cAlI. dUra eka latA-maMDapa hato. temAM jaI tyAM paDelA eka jhArAne laI cirakumArikA bahAra javA karatI hatI; teTalAmAM mi. Tapamane tene pakaDIne eka beThaka upara potAnI pAse besADI dIdhI. misa varDala !" mi. Ta5mane nisAso nAkhIne kahyuM. cirakumArikA zaramanI mArI eTalI badhI dhrujavA lAgI ke jhArAmAM taLiye paDelA thoDA kAMkarA paNa raNakI UThayA. misa varDala ! tame kharekhara devI che." "miTapamana, AvuM AvuM zuM kahe che vaLI - " rAzela zaramathI lAla lAla thaIne bolI. "nA, nA, huM mArA AMtarika anubhavanI khAtarIthI boluM chuM." "juThThA ! badhA puruSa strIone devIo ja kahe che," bAnu jarA lADa karatI belI. te pachI mAre tamane zuM kahIne varNavavAM ? kAraNa, huM te suMdaratA ane guNavattAnuM AvuM ajaba mizraNa eka vyaktimAM bIje Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premane mArga, relave mArga nathI. 75 kyAMya ja nathI.ema kahI Ta5mane jhArAne pakaDanArA subhaga hAthane potAnA hAtha vaDe dabAvyA. bAnue pitAnuM meM bAjue pheravI dIdhuM ane kahyuM, "puruSo evA ThagArA hoya che..." kharI vAta, kharI vAta; paNa badhA ja nahi. eka jaNa e jIve che, je potAnuM AkhuM jIvana eka jaNanA sukha mATe DUla karavA taiyAra che - je mAtra tenI devInI AMkhamAM ja jIvI rahyo che - je tenI devInAM hAsyomAM ja prANa dhAraNa karI rahyo che - je tenI devI mATe ja jIvanano bhAre boja vahana karI rahyo che." "kharekhara e koI puruSa haze khare - " kAyala kAluM kAluM TahukI. hA, hA, che ; te a aa che!ane bAnu temane IrAde samajI zake te pahelAM mitra Ta5mana Ta5 daIne tenI AgaLa ghUMTaNiye paDayA. mi. Tapamana, UThe, A zuM kare che "nA, tame tamArA suMdara mukhe kahezo ke, "huM tamane cAhuM chuM," to ja huM UThIza, nahIM to, bhale uMmarabhara ahIM Ama ja rAha jovI paDe to paNa taiyAra chuM -" mi. Tapamana," phaIbA mAM ADuM pheravIne belyAM, "mArAthI e zabda belI nahIM zakAya- pazu-paNa- tame mAre mATe parAyA nathI." mi. Tapamana A zabdo sAMbhaLatAM ja tarata UbhA thaI gayA ane phaIbAnA gaLAnI AsapAsa potAno eka hAtha vIMTI daI (bIjo hAtha durbhAgye jhoLImAM hato) uparAuparI temanA heThane cUmavA lAgyA. ane kyAMya sudhI te ema cUmyA ja karata, paNa acAnaka phaIbA dhrAsako paDyo hoya tevA avAje bolyAM - "miTapamana, ApaNane koI jue che!" Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pikavika kalaba mi. TAmane pAchA vaLI joyuM to pelo jADiyo josapha AMkho phADI latAmaMDapamAM najara nAkhatA Ubho hato. ahIM zuM kare che?" mi. Ta5mana ghUrakyA. "vALu taiyAra che, sAheba." tuM hamaNuM ja ahIM Avyo, kharuM ?" hamaNAM ja- abaghaDI." mi. Ta5mane tenA tarapha kaDaka AMkhe tAkI lIdhuM. javAbamAM pelo jADiyo Ubho Ubho ja UMghamAM paDavAnI taiyArI karavA lAgyo. mi. Tapamane tarata phaIbAno hAtha pakaDI ghara tarapha cAlavA mAMDayuM. pelo jADiyo AMkho coLato thoDe dUra pAchaLa pAchaLa AvavA lAgyo. eNe kazuM joyuM nathI." mi. Ta5mane phaIbAnA kAnamAM kahyuM. e UMghavAmAMthI paravAre tyArene !" phaIbA kaMIka AzvAsana pAmI hasI paDyAM. mi. Tapamana paNa phaIbA taraphathI khAtarI maLatAM vadhu jorathI hasI paDyA. rAtano eka vAgyo hato, chatAM krikeTa meca jovA gayelAo haju pAchA pharyA nahotA. badhAMnAM moM upara have gherI ciMtAnAM vAdaLa chavAI rahyAM, ane "zuM thayuM haze? e prazna saunA hoTha upara AvI gayo. phAnasa laI koIne rastA upara sAme javAnuM teo goThavatAM ja hatAM, eTalAmAM acAnaka keAIno vicitra avAja rasoDA taraphathI Avyo. tarata sau te tarapha deDayAM. ane jue che to - mi. pikavika pitAnAM baMne khissAmAM baMne hAtha nAkhI kAI raMgIlA juvAnanI peThe heTa eka bAjue DhaLatI rAkhI Tebalane Teko daI UbhA hatA ane bhAre samajadAranI peThe mAthuM eka taraphathI bIjI tarapha halAvatA hatA tathA vAraMvAra potAnuM preraNabharyuM hAsya vinA-kAraNuM hasI detA hatA. buddhA mitra vorDala lAla lAla thayelA cahere eka ajANyA gRhasthane hAtha pakaDI sanAtana mitratAnA zapatha vAraMvAra khAdhA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premane mArga, relave-sArga nathI... karatA hatA. mi0 vikala meTA ghaDiyALane Teke UbhA UbhA, kuTuMbanuM je kAI temane sUI javAnuM kahevAnI hiMmata kare, tene zuMnuM zuM karI nAkhavAnI dhamakI ApatA hatA. mi. snADagrAsa mAnava citta kalpI zake tevI gamagInI sAthe eka khurazImAM besI gayA hatA. traNe bAnue bUma pADI UThI, "zuM thayuM che, re ? " << kAMI thayuM nathI; jarA paNa thayuM nathI. kharuM ne vaoNrDala, ApaNane saheja paNa kAMI thayuM che?" mi pikavika kheAlI UThayA. 77 " zuM thayuM hAya vaLI ? A mArA mitra mi. jiMgala, mi pikavikanA mitra mi. jiMgala, - kahuM chuM ke, mi. jiMgala ApaNI nAnI sarakhI mulAkAte padhAryAM che. "" emilIe bhAre ciMtA sAthe pUchyuM, " mi. snADagrAsane kaMI thayuM che?" - ,, - javAba mi jiMgale ja ApyA, " kaMI thayuM nathI; - krikeTanuM khANuM - ajaba pArTI - bhAre gANuM - uttama khANuM - DhagalAbaMdha pINuM - khANuM, pINuM gANuM - gANuM, pINuM, khANuM - pINuM-khANuM-gANuM - khUba.' " nA, nA, dArUthI kaMI nathI thayuM; e teA khANuM jarA vadhAre paDayuM che," mi. snADagrAsa vadyA. ( kadI pINAnA vAMka te kaDhAya ja nahi, e nyAye. ) A sau have jaladI UMghI jAya te sAruM nahi? tAkarAne khelAveAne, saune TekavIne temanI pathArImAM laI emA elI, jAya. "" " huM kadI pathArImAM nathI. krANu mane pathArImAM laI javA Ave che, jouM tA kharA, miviMkala bhArapUrvaka khelI javAne UThayA. "" " kAI nAkara jIvatA mane UMcakavA Ave te! khare!" ema kahI mi. pikavika pAchA khullA-dila bharyuM. hAsya hasI rahyA. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba hu rerere" mi. jiMgala gaLAmAM belyA. hu re re re!" mi. pikavika paDa pADo ane potAnI heTa tathA cazmAM rasoDAnI vaccovaca phekI, temaNe koI upayogI ke mahAna kArya karyuM hoya, tema pitAnuM mahAnubhAva-hAsya hasI dIdhuM. thoDI vAra e lokoe dhamapachADA karI lIdhA pachI nokare AvI badhAne temanI pathArIo tarapha dhakelI gayA ke UMcakI gayA. hAyare, A to kevuM trAsajanaka dazya kahevAya " phaIbA belyAM. "are navuM ghaNAspada," be bhatrIjI bolI. "DarAmaNuM-bihAmaNuM!" jiMgala belyo; bIjA badhA karatAM te doDheka bATalI jeTalo pIvAmAM AgaLa hato, paNa dArU caDavAmAM ghaNe pAchaLa hato; "suMdara kamaLa sannArIo mATe cokAvanAruM - khUba." kevA sarasa mANasa che!" phaIbA mitra TapamananA kAnamAM belyAM. dekhAvaDA paNa!" emilI bolI. "jarAya zaMkA nahi." phaIbA vAM. mi. Tapamanane tarata rocesTara hoTelanA nRtya-samAraMbhamAM jigale beTI lIdhelI DaoNkaTara slemaravALI tavaMgara vidhavA yAda AvI. ane vAta jema AgaLa cAlI, tema mi. Tapamanane lAgyuM ke, pite lekapriyatAmAM (alabatta, rAzela pUratA) ghaNuM pAchaLa paDI gayA che. bIje divase savAre to jiMgala vakhatasara UThI gaye; bIjA badhA haju pathArImAMthI hAlyA nahotA. ane teNe to nAstAnA Tebala upara bAnuonAM bhAvabharyA citta upara potAnI vAtacIta ane majAkamazkarIthI sadaMtara vijaya hAMsala karI lIdho. are, mi. vorDalanAM buddhAM mAnI upara paNa te to tenI eka-be majAke vAraMvAra belAvarAvI khUba ja hasavA mAMDyAM ane belyAM, "naphaphaTa !" Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premanA mArga, relavemArga nathI... Ge ane e vizeSaNu bIjI juvAna strIoe paNa upADI lIdhuM. strIe jyAre jorapUrvaka puruSane ' naphphaTa ke juThThA ' kahe, tyAre te zabdone artha thAya che, vahAlA ', * priya '. ' 3 e buDhDhAM mAne rAja unALAnI suMdara savAranA samaye bagIcAmAM jaI ardho kalAka besavAnI Teva hatI. tene vidhi A pramANe hateA : jADiyA josa* rAja temane zAlamAM vIMTALI, mAthe baeNAneTa paherAvI, hAthamAM jADA hAthAvALI lAkaDI pakaDAvI, peAtAne khabhe temane eka hAtha TekavI, latA-maMDapamAM laI jaI, besADI AvatA. ane pachI ardhAM kalAka bAda, temane pharIthI gharamAM laI javA AvatA. paNa Aje savAre pelA jADiyA temane e pramANe latAmaMDapamAM mesADIne cAlye javAne badale theADe! AgaLa jaI, temanI tarapha pAchA pharyAM. DeAsIe mAnI lIdhuM ke jarUra A jADiyAnI dAnata Aje bagaDI che; ane te peAtAne mArI-pITI peAtAnA khIsAnuM paracUraNa kADhI leze. temane madada mATe bUma mAravAnuM mana thayuM, paNa vRddhAvasthAne kAraNe temanA gaLAmAMthI ghara sudhI saMbhaLAya teve avAja nIkaLave! azakaya hateA. eTale te phATelI AMkhe ane dhabakatI chAtIe e jADiyAnI hilacAla nihALI rahyAM. jADiyA temanI vadhu najIka AvyA ane temanA kAna pAse peAtAnuM meAM laI jaI mATethI kheAhyeA, " misasa !" ( mi. jiMgala te ja vakhate bAgamAM pharatA karatA latAmaMDapa pAse AvI pahoMcyA hatA. temaNe pelA jADiyAe meTethI kaheleA * misasa ' zabda sAMbhaLyA. ane jAte navarA, khIjAtI vAte! jANavAnI IMtejArIvALA, ane pAchA kAI dekhI zake nahi tema eka jhADavA pAchaLa hAvAthI, zI vAta che te jANavA ekadama the!bI gayA. OM misasa !'' jADiyAe pharI bUma pADIne kahyuM. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba huM-e-e, jo- beTA, meM tene sArI peThe rAkhyo che ne? tArI pAsethI kazuM khAsa kAma paNa lIdhuM nathI ne? ane khAvAnuM to khUba ja ApyuM che ne?" jADiyAne A khAvAnI bAbatanI apIla bahu asarakAraka nIvaDI. te tarata gaLagaLo thaI belyo, "huM jANuM chuM, tamArA gharamAM meM khUba khAdhuM che." te pachI atyAre tuM zuM karavA mAge che ?" - "huM tamane paganA aMgUThAthI mAthAnA vALa sudhI saLagAvI mUkavA mAguM chuM." "huM ?" DesI kaI rIte e jADiyo e karapINa kAma karavA mAge che, te na samajI zakAyAthI ekakama gabharAI UThayAM. "meM kAle rAte mAMDavAmAM zuM joyuM haze, kahe che." "zuM joyuM hatuM. bhalA !" DesI e jADiyAnI AjanI anokhI gaMbhIra utkaTatA joI bolI UThI. "pelA navA AvelA - hAtha jhoLImAM vALA, - baccIo karatA hatA ane dabAvatA hatA..." kaI nokaraDIne...? "enAthI bhUMDuM." "to mArI pitarIomAMnI koIne to nahIM ?" "enAthI bhUMDuM." enAthIya bhUMDuM? to kone ?-mane kahI de, mAre jANavuM che." "misa rAzelane." zuM jarA moTethI bela jouM." "misa rAze." "mArI pUtarI-II?" jADiyAe potAnA phUlelA gAlavALuM ane loTI jeTaluM mAthuM jorathI UMcuMnIcuM karIne "hA"nI nizAnI karI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premane mArga, relave mArga nathI. ane eNe baccI karavA dIdhI?" jADiyAnA jADA moM upara tenI AMkho sadaMtara baMdha thaI jAya tevuM dhiMguM hAsya pharI vaLyuM. te bolyo- tene pelAnA meM Upara sAmI baccIo karatI joI hatI." mi. jiMgala A rasika vArtAlApa have vadhu rasapUrvaka sAMbhaLavA lAgyA. DosI tUTaka tUTaka ane gussAbharyA vAkayo bolavA lAgI : mArI paravAnagI vinA" - "A uMmare" - "mArA jevI dukhiyArI DesI koNa haze, vAru?" mi. jiMgale gaI rAte maeNnera - phArma upara paga mUkyA pachI pAMca ja miniTamAM nakkI karI lIdhuM hatuM ke, pote A kuMvArAM phaIbAnA hRdaya upara ghero ghAlI de. tene khabara paDI gaI hatI ke, phaIbA e jAtanA humalAne AvakAre tevAM che; uparAMta, e kuMvArAM phaIbA pAse potAnI AgavI kaMIka mUDI hoya evI paNa tene zaMkA jatI hatI. loko kahe che ke, puruSa e Aga che, ane strI e baLataNa che. tathA te uparAMta mi. jiMgalanuM bIjuM eka nirIkSaNa paNa hatuM ke, kuMvArI phaIbAone juvAna puruSa, dArUgoLAne jAmagarI jevA thaI paDe che. eTale teNe vakhata gumAvyA vinA bhaDAko karavAnI taiyArIo AdarI dIdhI. kAraNa ke jADiyA Tapamana karatAM pote ghaNe juvAna hato. bhAgya paNa tene anukULa hatuM. puruSo badhA haju UMghatA hatA; ane juvAna strIo badhI ekalI bahAra pharavA nIkaLI hatI. phaIbA elAM temanI umara ane padane chAje tema bahAra pharakaDIo mAravAne badale nAstAnA kamarAmAM ja beThAM beThAM gUMthaNakAma calAvI rahyAM hatAM. mira jiMgale ardha-ughADA bAraNAmAMthI DokiyuM karyuM ane khAMkhAre khAdho. phaIbAe tenA sAmuM joyuM. ane pachI kAraNa vagara hasI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra pikavika klaba dIdhuM. mi. jiMgala tarata gUDhatA darzAvavA hoTha upara eka AMgaLI mUkI cUpa rahevAnuM sUcavatA dhIme pagale aMdara peThA. misa varDala - DakhalagIrI mApha - jhAjhuM strIenI madade doDI javuM - kartavya - maradanuM - badhuM ekadama. "( "" zI vAta che !'' meATA jADiyA cheAkarA ---------- "cUpa, cUpa ! badamAza Ama kahI te jANakAratI jema DAkuM "" r tame josanI vAta kare che?" " hA, - badamAza josak - harAmakhAra dagAkhAra kUtarA - DeAsIne gharaDAM mAne kahI dIdhuM - DeAsI gAMDI banI gaI che - babaDe che - ghUrake che - latAmaMDapa - 85mana - cUmatA hatA - dabAvatA hatA - evuM evuM." " ma. jiMgala, tame zuM mAruM apamAna karavA ahIM AvyA che? ' cr oLakhANu nahi - pakaDAI gayuM - jarAya nahi - kadI nahi - vAta dUrathI sAMbhaLI - cetavavA AvyA - - mArI sevAo arpaNa - dhAMdhala thaze - bhaDAkA thaze tamane apamAna lAgyuM ? - A rahyuM - A cAlye." - gALa AMkhA halAvavA lAgyA. HH phaIbA tarata tene jatA rokIte citkAra karI UThayAM - " have HH zuM thaze? mArA bhAI jANaze teA gAMDA thaI jaze." jarUra, - jarUra, - pAgala thaI jaze -bhaDAke deze vaLI." mi jiMgale javAkha ApyA. " A mi. jiMgala ! have huM zuM karuM?" "" " ema kahejo - ene svapnuM - AvyuM - phaIbAne kaMIka AzA paDatI dekhAI. - " hA, hA - zuM gabharAvAnuM - harAmakhA ra chekarA - suMdara strI - chupAI ne jotA hatA - phaeNTakAryAM - vera rAkhIne khATuM khele che - badhuM barAbara." Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premanA mArge, relave-mArga nathI... IbAe have mi. jiMgala pratye AbhArabharI dRSTi nAkhI. javAbamAM mi. jiMgale UMDe nisAsA nAkhyA. "< << tame kaMI du:khI hA, ema lAge che, mi. jiMgala; tame mane je madada karI tenA badalAmAM huM tamane kaMI madada karI zakuM?" mAruM duHkha ?- mane madada ? - azakaya- peleA mArA mitra - paNa tamArA prema - svargIya prema - amUlya prema - mitranI viruddha kaMI na khelAya - huM jAuM chuM -mAruM duHkha mArI sAthe- vidAya.'' 66 UbhA raheA, UbhA raheA, mi. jiMgala; tame mi. Tapamana viSe kaMIka kahevA mAge che ? eTalI nAkheA." " kadI nahi ! mArA mitra viruddha kadI nahi ! " ema kahI mi. jiMgala phaIbAnI pAse ja khurasI kheMcI lAvIne besI paDayA. du:khanA bhArathI ja kadAya. 83 66 mi. jiMgala, huM tamane vinaMtI karuM chuM. mArA pratye tame je sadbhAva batAvyA che tenA sANaMda daIne tamane kahuM chuM ke, tame mi Tapamana bAbata je kaMI kahevA mAgeA che, te kahI do." << * zI rIte kahuM ? - svargIya suMdarI - evakA puruSa - kAmaLa hRdaya - puruSa paisAnA leAbhI ,, k pachI gheADI vAra cUpa rahI, te eNyeA, mAtra paisAne ja - premane nahi - '' << badamAza !" phaIbA gusse thaI kheAlI UThayAM. (jiMgala samajI gayA ke phaIbA pAse paisA che.) ** "eTaluM ja nahi, khIjIne prema kare.' jIte ? kAne ? " " nAnI cheAkarI - kALI AMkhA - bhatrIjI eNmilI." << have AkhI duniyAmAM phaIbAne jo hRdayabharIne jhera hAya te te eNmilI pratye. kAraNa ke, eNmilI vadhu suMdara hatI; ane phaIbAnuM jhera dekhAM te paNa temane dhikkAratI hatI. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tay pikavika klaba "huM mAnuM nahi; ema heya nahi" phaIbA bolI UThayAM. "AjathI ja - baMnenI tapAsa - joyA kare." "jarUra; huM AjathI temane joyA karIza." "tenI sAme ja najara." "huM dhyAna rAkhIza." "tenI sAthe ja gusapusa." "huM dhyAna rAkhIza." "Tebala upara tenI najIka besaze." "besavA do." "khuzAmata karaze." "karavA do." mana batAvyA karaze." "batAvavA de." "tamArI vAta kApyA karaze." "kApavA do." "khAtarI thAya to pANI batAvaze ?" mane khAtarI thaze to huM jarUra teno tyAga karIza, enI khAtarI rAkhajo." pachI bIjAne - prema - Apazo ?" pachI vIgA ne prema Apo, te huM barAbara jANuM chuM." basa, tyAre." tarata ja mitra jigala tenI AgaLa ghUMTaNiye paDayA. pUrI pAMca miniTa sudhI te UbhA ja na thayA. chevaTe phaIbAe temane pitAnA premI tarIke svIkAryA, tyAre ja te UbhA thayA. zarata mAtra e hatI ke, temane miTapamananI bevaphAInI khAtarI thavI joIe. mi. jiMgale te ja divase badhI sAbitI pUrI pADavA mAMDI. mi. Tapamana jamatI vakhate emilI pAse ja beThA; tenI sAthe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcA premane mArga, relave mArga nathI. 85 ja gusapusa karyA karI; tenAM ja vakhANa karyA karyA; phaIbAnI sAme te temaNe eka vAra paNa najara karIne na joyuM. sAMjane vakhate bagIcAmAM mi. Tapamana mijiMgala sAthe pharatA hatA. temaNe pUchayuM - meM kevuMka nATaka jamatI vakhate bhajavyuM, vAru?" "phakkaDa-ekadama sarasa - mArAthI paNa evuM nATaka na thAya - kAle savAre, bapore, sAMje haju cAlu-vadhu sUcanA maLe tyAM sudhI." rAzela evuM Icche che?" "hA, hA,-bhAIne vahema- jADiyA chokarAe vAta uDAvI che - tame bilakula phaIbA sAthe na bolatA-vahema bhUMsI nAkho - khUba-" mi. Tapamane mi. jiMgalane A sevA badala khUba khUba AbhAra mAnyo. jiMgale tarata vAta upADI "hamaNAM daza pAuMDa, uchInA-traNa divasa mATe - traNa divasa mATe khAsa jarUra." mi. Ta5mane tarata daza pAuMDa gaNI ApyA. mi. Ta5mane pharI pUchayuM, "traNeka divasamAM badhuM patI jaze ne?" "hA. hA, traNa divasa te ghaNuM - badho vahema devAI jaze - bhUMsAI jaze - lupAI jaze -ekadama sApha - khUba." cothe divase to mitra vorDala khUba khuzAlImAM hatA. temaNe pitAnAM mA pAsethI jADiyA chokarAe karelI vAta sAMbhaLI hatI ane mi. Tapamana ane rAzelatI vartaNUka tapAsyA karI hatI. te be vacce kazo ja saMbaMdha hoya ema temane na lAgyuM. jADiyA chokarAe UMghamAM svapna ja joyuM haze, ema temane khAtarI thaI gaI Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 pIcho vALanuM pirasAI gayuM hatuM; sau koI covIsa kalAkamAM AnaMda ane nirAMtano e samaya zarU thAya tenI rAha jotAM hatAM. rAzela kayAM ?" mi. vorDale pUchayuM. ane mi. jiMgala paNa?" mi. pikavika pUchayuM. "are vAha, chevaTanA be kalAkathI temane avAja na sAMbhaLe hevA chatAM emanI gerahAjarI kema khyAlamAM na AvI, enI ja mane navAI lAge che." mi. le kahyuM. ghaMTa vagADatAM jADiye josapha hAjara thayo. misa rAzela kyAM ?" - tene khabara na hatI. "ane mi. jiMgala kayAM?" - te jANato na hato. dareka jaNa navAI pAmavA lAgyuM. agiyAra vAgI gayA hatA. mi. Tapamana manamAM ne manamAM hasatA hatA : jarUra mi. jiMgala misa rAzelane ekAMtamAM laI jaI mArAM vakhANa tenI AgaLa karatA haze ! dasa pAuMDa vasUla ! kaMI vAMdho nahIM, teo hamaNAM Avaze; huM vALu vakhate koInI rAha jovAmAM mAnato nathI." mi. varDale kahyuM. e bahu sAre niyama che; prazaMsApAtra ja kahe ne !" mitra pikavike anumodana ApyuM. badhAM vALunI svAdu vastuo upara tUTI paDyAM. thoDI vAra to kAInuM mAM vAta karavA jeTaluM paNa khAlI na rahyuM : eTalAmAM ghaNuM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIcho mANasanA gaNagaNuTane avAja acAnaka rasoDAmAMthI saMbhaLAyo. mi. vaDele navAI pAmI mipikavika sAme joyuM ane mi. pikavike mi. vorDala sAme. eTalAmAM to keTalAMya pagalAM A badhA beThA hatA te tarapha dhasI AvatAM saMbhaLAyAM ane kamaranuM bAraNuM dhakko mArI ughADI nAkhavAmAM AvyuM. eka nokare AgaLa AvI hAMphatAM hAMphatAM kahyuM, "teo bhAgI gayAM." "keNu bhAgI gayuM?" mitra vaoNle bhayaMkara avAje pUchayuM. "mirara jiMgala ne miza rAzela gADImAM besIne magaTananI bhU-lAyana" vIzImAMthI bhAgyAM. huM tyAM hato, paNa rokI zakyo nahi, eTale ahIM khabara ApavA doDI Avyo." "arere, temane te mATe kharcavAnA paisA meM ja ApyA! te mArI pAsethI daza pAuMDa uchInA laI gayo che - tene re ke- pakaDe - mane chetarI gayo - mAre phariyAda karavI paDaze, pikavika !" Ama bela kamanasIba Tapamana eAraDAmAM ne oraDAmAM goLa goLa daDavA lAgyo. tene daza pAuMDa gayAnuM duHkha hatuM ke rAzela gayAnuM, te to vAcako ja samajI zakaze. "DamaNI taiyAra karo pachI "lAyana "mAMthI ghoDAgADI maLaze; huM abaghaDI teonI pAchaLa doDavAno. pelo jADiye-je kyAM muo? ene pakaDI lAvo; e badamAze pelA siMgala pAsethI lAMca khAIne, ApaNane bhulAvAmAM nAkhyA ane ApaNe mi. Tapamana bicArAne gunegAra dhArIne temanI tapAsa rAkhatA besI rahyA; kharI rIte to pele jiMgala ja rAzelane uDAvI javAnA kAvAdAvA calAvato hato." badhI bAnuo cIso pADavA mAMDI; temaNe mi. vorDalane pakaDI rAkhavA. mi. pikavikane joradAra bhalAmaNa karI; "nahi to mitra vaoNrDa la e jADiyAne mArI nAkhaze." Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba mi. pikavike jIva upara AvI jaI mi. rDalane pakaDI rAkhyA. temanuM bhaluM mAM e prayAsathI lAla lAla thaI gayuM; paNa temaNe dhamapachADA karatA mitra varDalane jarAya casakavA dIdhA nahIM. daramyAna badhI bAnue jADiyAne nahora bharatI, cImaTIo bharatI, dhakkA mAratI bahAra dhakelI gaI paNa pachI to DamaNuM taiyAra thayAnI khabara maLatAM mitra vorDala ekadama doDavA lAgyA. paNa pAchI bAnuoe cIsAcIsa karI mUkI : "emane ekalA na javA deze, nahi to te koIne mArI nAkhaze." (phaIbAne ja vaLI! bIjA kAne ?) huM temanI sAthe jaIza," mi. pikavike tarata pitAne nirNaya jAhera karyo. "tame bahu bhalA che, mi. pikavika," mikaeNle mitra pikavikano hAtha pakaDI temane khUba halAvI nAkhIne kahyuM, "saMkaTa vakhate sAtha Ape te ja mitra ! paNa emA, mi. pikavikane gaLe vIMTavA zAla lAvI Apa. paNa utAvaLa kara - nahi to e loko dUra bhAgI jaze - ane paraNI jaze, pachI ApaNe jaIneya zuM karavAnA ?" DesI tarata bebhAna thaI gayAM. temanI saMbhALa levAnI bhalAmaNa karI, baMne jaNa DamaNImAM besI gayA ane thoDI vAramAM yU lAyana' jaI pahoMcyA. tyAM jaI pUchaparacha karatAM mAlUma paDayuM ke, pilAM be jaNa tyAMthI nIkaLI gaye paNa eka kalAka thayo haze. vIzIvALAe tarata eka gheDAgADI taiyAra karavA bUmAbUma karI mUkI; paNa nokarone mi. jiMgale akakala vAparIne khuza karI rAkhyA heI, teoe doDAdoDa khUba karI, paNa ghoDAgADI kemeya taiyAra thaIne bahAra AvI nahi. mi. oNrDale thoDI vAra bAda trADa nAkhIH "ghoDAgADI Aje rAte taiyAra thavAnI che ke nahi ?" Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIcho pAcho gheDe vadhu vakhata bagaDyA pachI ghoDAgADI AvI, ane mivorDala ane mitra pikavika aMdara besI gayA. ghoDAgADI have vegathI deDavA lAgI. keTalAya vakhata uzkerATamAM vItyA pachI, acAnaka hAMkanArAoe bUma pADI - "heya." mi. pikavike mi. vorDalane pUchayuM, "zuM haze ? " nAkAne daravAjo." miDele kahyuM. oraDInA bAraNuM upara keTalIya ThekAThoka pachI, nAkavALA dhIme dhIme bahAra Avyo, ane daravAjo ughADavA lAgyo. ahIMthI eka ghoDAgADI gaye keTalo vakhata thayo vAruM?" mi. varDale tene pUchayuM. "keTalo vakhata thaye, ema ?" hA, hA !" "barAbara khabara nathI, paraMtu bahu vakhata nathI thayo tema ja zeDo vakhata paNa nathI thayo." paNa ghoDAgADI ahIM thaIne gaI che, e vAta to nakkI ne?" - ghoDAgADI ahIM thaIne gaI che, ema ? hA, eka gADI gaI che. " keTalo vakhata thayo, mitra ?" mi. pikavika have jarA maLatAvaDI rIte tene pUchayuM; "ekAda kalAka thayo haze ?" hA, thayo haze." - ke pachI be kalAka ?" hAMkanAre pUchayuM. "be kalAka thayA hoya to navAI nahIM." "are bhAI ApaNuM gADI ja hAMkavA mAMDe; e buddA bevakUpha pAsethI kazI mAhitI maLavI azakya che." e budrAe daravAjo ughADavo. e ghoDAgADI dUra nIkaLI gaI pachI e buddo hasato hasato bolyo, "beTAo, nahIM nahIM to paNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba 90 A buDhDhA bevakUphe tamArI daza miniTa khAsI bagADI ja che. pelA bicAre mane eka ginI reAkaDI pakaDAvI dIdhI hatI te mAre halAla karavI paDe ne! tame tene pakaDI rahyA bevakUphe !' pachI gheADA badalavAnA TappA AvyA, tyAre tyAMnA nAkareH eTalA dhasadhasATa UMdhatA hatA ke dareka jaNane uThADavAmAM pAMca pAMca miniTa bagaDI. pachI tabelAnI cAvI kaMIka ADI avaLI mukAI gayelI te zeAdhavAmAM vakhata gayeA. cAvI jaDI tyAre UMdheTA neAkare jIna avaLAM kaselAM. te cheDIne pAchAM krIthI navesara kasavAM paDayAM. Ama eka pachI eka muzkelIe AvavA ja mAMDI; chatAM mivaoNrDale hatAza thayA vinA, saune TAkI TAkIne, chevaTe pelAee dhAryuM hatuM tenA karatAM vadhu jaladI gheADAgADI taiyAra karAvI dIdhI. pachI gheADAgADI UpaDI. AgaLanA TappA paMdara mAIla dUra hatA, ane rAta ghaNI aMdhArI hatI. eka vAgI gayeA hateA. AgaLate Tappu paheAMcatAM be kalAka thaI gayA. paNa tyAM pahoMcatAM AzA karIthI UbhI thAya evI vastu temanI najare paDI : pelAM bhAgeDuonI gheADAgADI tyAM kAdavathI kharaDAyelI paDI hatI. mi. vaoNrDale tarata pUchApUcha zarU karI teA mAlUma paDayuM ke, eka bAnu ane eka sagRhastha emAM besIne pAeka kalAka pahelAM AvyAM hatAM. eka jotara tUTavAthI temane rastAmAM meDuM thayuM hatuM. mi. vaoNrDale tarata ja cAra gheADAvALI gADI taiyAra karAvI ane baMne mitrA aMdara besatAM ja gADI pavana-vege UpaDI. traNeka mAIla Ama vegathI UchaLatA paDAtA tee AgaLa gayA haze eTalAmAM te AgaLanI gheADAgADI have temanI najare paDI. mi. vaoNrDale tarata hAMkanArAone kahyuM, "darekane babbe ginI, jo tame pelAMAne pakaDI pADe| te? ' Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIcho AgaLanI gADInA ghaDA paNa jorathI bhAgavA mAMDayA, ane mitra rDalavALI gADInA paNa- "sAlAnuM mAthuM have mane dekhAya che." mane paNa." mi. pikavike kahyuM. mi. jiMgala hAMkanArAone pANuM caDAvatA hatA. gADIo vacce kharI harIphAI jAmI. thoDI vAramAM mivarDalavALI ghoDAgADI pelI ghoDAgADInI lagolaga ja AvI gaI. mi. varDala have jigalanI sAme joI gALo bhAMDatA mukIo ugAmavA lAgyA. paNa mi. jiMgala kaze javAba ApyA vinA zAMtithI pitAnA ghoDAone jorathI doDAvavAnI tarakhaTamAM ja rahyA. paNa satyAnAza ! acAnaka eka khADAmAM joDAgADInuM paiDuM paDatAM moTo dhabAko thayo, eka paiDuM nIkaLI gayuM ane AkhI ghoDAgADI jethI jamIna upara paTakAI DI vAra pachI badhA bhaMgAramAMthI mi. pikavikane lAgyuM ke, " pitAne kAI kheMcI rahyuM che. jyAre te pagabhara thayA tyAre ja zuM banyuM hatuM tene khyAla temane Avyo. - buThThA mitra vorDala phATele kapaDe ane ujharaDAyelA zarIre temanI najIkamAM ja UbhA hatA. gheDAvALAoe ghoDAonAM jotara kApI nAkhI temane chUTA karyA hatA. pAchaLa thayelo moTo dhabake sAMbhaLI mi. jiMgale bArImAMthI bahAra najara karI; ane badhI sthiti pAmI jaI gADI thoDe dUra UbhI rakhAvI. zuM, koIne vAgyuM bAgyuM? - gharaDA mANaso -vajana paNa bhAre - jokhamabhareluM kAma- khUba." jiMgale gADImAM beThAM beThAM ja pUchayuM. "sALA badamAza !" vorDale garjanA karI. "hA-hA-hA ?" jiMgala khaDakhaDATa hasyo; pachI eka AMkha micakArIne potAnI gheDAgADInI aMdaranI tarapha aMgUTho karIne kahyuM, "kahuM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 pikavika kalaba chuM, te majAmAM che-tame lIdhelI takalIpha mATe dhanyavAda kahAve che - "pI" ne premacuMbana pAThave che-cAle dIkarAo - gADI upADa-jorathI - khUba." sALo mArA hAthamAM Ave to -" mipikavika vege UpaDelI ghoDAgADInI bArImAMthI jiMgalane hAthamAM rUmAla pharakAvI hasate. joI belI UDyA. "hA, hA, paNa ApaNe ahIM UbhA UbhA dhamakIo ApyA karIzuM ane teo to lAyasaMsa kaDhAvI laMDanamAM paraNI jaze." mitra vorDale nirAzA ane akaLAmaNanA sUre kahyuM. mi. pikavike e sAMbhaLI potAnA krodhane zIzAmAM utArI dATo mArI dIdho. ahIMthI AgaLane Tapa keTalo dUra haze vAru?" mitra varDale ghoDAgADIvALAomAMthI ekane pUchayuM. . "cha mAIla, sAheba." bhale cha mAIla hoya, paNa ApaNe cAlI nAkhavuM paDaze, pikavika." kAMI vAMdho nahi," bhalA mi. pikavike javAba Apyo. be nokarImAMthI ekane ghoDA upara bIjI ghoDAgADI levA doDAvI, bIjAne tyAM paDelA bhaMgAranI saMbhALa rAkhavA besADyo; pachI e be buddAo zAla gaLe barAbara vIMTALI cAlavA mAMDyA. ane te ja ghaDIe jarA thaMbhelo varasAda pharIthI tUTI paDyo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mi. jiMgala udhADA paDe che - laDanamAM, kAca-gADInI musApharInA samayamAM prakhyAta evI keTalIka jUnI vIzIo haju paNa mojUda che. temAMnI eka "hAITa-hArTa' nAmanI vIzInA AMgaNumAM eka mANasa, gayA prakaraNamAM je vAta varNavI che tenI pachInI savAre, kharaDAyelA bUTanI eka joDa sApha karato beTho hato. uparathI ghaMTa vAgavAno avAja AvyA bAda eka cabarAka nokaraDI ghaMTa vagADanAra kamarAnA bAraNAmAM peThI ane aMdarathI je hukama maLyo te sAMbhaLI laIne dAdarano kaThera pakaDIne belI - sema !" "hava,bUTa sApha karanArAe javAba Apyo. "bAvIsa naMbaravALAnA bUTa sApha karI lIdhA hoya, to mAge che." "to e bAvIsa naMbarane pUcha ke, ene bUTa hamaNAM ja joIe che ke, tene maLe tyAM sudhI te rAha jovA taiyAra che." jA, jA, gAMDAveDA na karavuM e sadgahasthane pitAnA bUTa tarata ja joIe che." vAha phAMkaDI, tAre mIThe kaMTha saMgIta-maMDaLIne lAyaka hoI sAMbhaLavo game che; paNa tuM jotI nathI ke, ahIM agiyAra jaDI bUTa paDyA che, ane eka joDa cha naMbaravALA lakakaDa-pagAno che! agiyAra jeDI jeDA sADA ATha vAgye ApavAnA che, ane pelo joDe nava Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 pikavika klaba x vAgye, tA . bAvIsa-naMbaravALe vaLI evI te kaI balA che ke, badhA joDAne pAchaLa dhakelI mUke ? badhuM * vArA pramANe ' thaze : bahAravaTiyAe pakaDelA mANasAne bAMdhyA pachI DeAkAM uDAvatA pahelAM kahyuM hatuM tema.' pharI vAra jorathI ghaMTa vAgyAne avAja AvyeA. ane have te vIzInI mAlikaNu ja sAmenI gaeNlarImAM AvIne kahevA lAgI - " saeNma ! kayAM che e ALasunA tAja ! - vAha, saeNma ! tuM te ahIM ja che, teA pachI javAba kama nathI ApatA ? '' ema kahI teNe eka bAnunA joDA pheMkIne kahyuM, sattara naMbaranA A joDA tarata sApha karI, pahele mALe pAMca naMbaranI khAnagI rUmamAM ApI Ava. ** ,, naMbara 5, 'sama khIsAmAMthI cAka kADhI te joDAnA taLiyA upara naMbara lakhatAM khelye khAnunA joDA ane khAnagI rUma ! pelI gheADAgADImAM AvI te ja haze. " (c << "" ** 8 hA, hA, Aje vahelI savAre AvyAM te bAnu, " pelI neAkaraDI hajI kaThAre| pakaDIne UbhI hatI te kheAlI; " temanI sAthe AvelA sadgRhasthane ja peAtAnA joDA joIe che; ane tuM tarata ja temanA joDA paNa taiyAra karI nAkha. ,, "" tA pahelethI kema kahI detI nathI, vaLI ? huM te jANatA hateA ke, e badhA cAlu leAkeAnA traNa pensanA dharAkAmAMthI ja kAIkanA joDA haze. paNa bAnu sAthe AvelA khAnagI kamarAvALA gRhastha heAya, te e te rAjanuM eka ziliMganuM gharAka kahevAya; ane pherA - TAMpAnA maLe te judA !" - tarata ja mi. saeNmyuela e methI rakamanA dharAkanA joDA sApha karavAmAM dila daIne lAgyA, ane joDA taiyAra thatAM pAMca naMbare AvI paheoMcyA. ,, " aMdara Ava, avAja Avye. same mArelA TakArAnA javAbamAM aMdarathI Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. jiMgala ughADA paDe cheseme aMdara jaI nAsto karavA beThelAM bAna ane saMgrahasthane vinayasara namana karyuM ane pachI temanA jeDA temanA paga AgaLa goThavI, te bAraNuM tarapha pITha rAkhI bahAra javA lAgyuM. bUTsa*" sahastha kahyuM. "jI sAheba." to DokaTarsa-kaoNmansa jagA kyAM AvI te khabara che?" "hA, cha." kyAM ?" palanA carcayAmAM eka bAju bUkaselara che, bIjI bAju hoTela che, ane vacce paraNavAnAM lAyasaMsa kaDhAvI ApanArA dalAla." lAyasaMsanA dalAla ? teo zuM kAma kare vaLI ?" vAha, teo gharaDA sadagRhasthanA mAthAmAM paraNavAnA evA vicAra ghusADI de ke, jevA temaNe svapnAmAM paNa na joyA hoya ! mArA bApu ghoDA-gADInA hAMke hatA. temanI bairI marI gaI mArA bApa eTalA badhA jADA hatA ke na pUcho vAta - temanI bairIe maratAM maratAM pAchaLa cAraso pAuMDa mUkayA - mArA bApu e cAraso pAuMDa laI, kyAM rokavA e pUchavA tyAM gayA - tarata eka dalAla AvIne kahe - lAyasaMsa, sAheba, lAyasaMsa ?" "e zuM?" mArA bApe pUchayuM. "paraNavAnuM lAyasaMsa ' pelAe kahyuM. "jA, jA, bhalAdamI, mAre vaLI bairI kevI ?" mArA bApA bolyA. "nA sAheba, tamAre bairInI bahu jarUra che," pelAe kahyuM. "nA, huM gharaDo thayo ane bahu moTI sAIjhamAM chuM, mArA bApa belyA. "vAha, ApanA karatAM bevaDA kadavALAne ame hamaNAM ja paraNAvI ApyA," dalAle kahyuM. "huM ? mArA karatAM bevaDI sAIjha ?" mArA bApe navAI pAmI pUchayuM. "kharI vAta tame to tenI AgaLa bebI kahevAo," pelAe kahyuM. jhaTa daIne mArA bApane aMdara laI gayo. eka vakIla aMdara lakhyA karato hato. teNe mArA * bUTa sApha karanAra nekara. pherA-TAMpAnuM kAma paNa kare. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 pikavika klaba < ApanuM nAma pUchyuM, ThAma pUchyuM ane pachI paraNanAra bairInuM nAma pUchyuM. mArA bApa kahe, * mane kayAM khabara che? pachIthI bharI lejo te!' 'nA cAle, hamaNAM ja lakhAvavuM paDe, ' vakIle kahyuM. 'teA lakhA misisa klArka, ' mArA bApe kahyuM. kalArka kevAM ?' vakIle pUchyuM. * susAna kalArka, DeArkiMga; huM tene kahIza teA nA nahi pADe.' mArA bApe kahyuM. mArA bApa tarata lAyasaMsa laIne ghera AvyA ane sIdhA pelInA pIThA upara gayA. ane te paNa mArA bApane paraNI ja kheDI. eTale mArA te cArasA pAuMDa gayA te gayA. ane have huM kuTuMba vinAne, cIjha vagaranA paiDA jevA, cicuDa cicuDa karatA khAlI karyA karuM chuM." ATaluM bhASaNa ApI sama eraDI bahAra cAlyA gayA. vakhata thayA - jaladI javuM joI e - khUba.' << sADA nava vAgyA - pelA sagRhastha khelye.. - ' zAnA vakhata thaye| ?" lADa karatI pelI bAju khelI. " lAyasaMsa - vahAlI devIne - mArI karavAnuM - misisa jiMgala banAvavAnuM - misa rAphelane - kAle paraNavAnuM - hA-hA-hA ! " "" " hAya, hAya, paraNavAnuM lAyasaMsa ! " rAzela zaramAIne lAla lAla thaI jatI kheAlI; " tame bahu utAvaLA che. tr "" " atyAre utAvaLa - pachI te| kalAka - dahADA - aThavADiyAM - pakhavADiyAM - mahinA - varasa - emanI meLe doDatAM jaze - jANe sTIma eMjina dADayuM - horsapAvaranI kaMI visAta nahi -" - " teA pachI kAla pahelAM nahi paraNI zakAya ?" cr azakaya - carcamAM neTisa - Aje lAyasaMsa mUkavAnuM - kAle hastameLApa. "" cr paNa te pahelAM mArA bhAI ApaNune pakaDI pADaze te ? te bahu jhanUnI mANasa che; mane bahu bIka lAge che!" '' pakaDI pADe ? - azakaya - dhADAgADI tUTI - page cAlatA Ave - A hoTelamAM ja kevI rIte Ave - ? hAhAhA - sAvacetI -khUba. ?? Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitra jiMgala ughADA paDe che.--- (6 ,, teA bahu mAThuM na karazeA, vahelA pAchA Avo, " phaIbAe vahAlapUrvaka kahyuM; " mane ekalIne nahIM game. ' "" "" "" viyega - chUTA - tamArAthI ? - krUra meAhitI - eka miniTa azakaya, ema kahI mi. jiMgale phaIbAne premabharyuM. cuMbana karI, rajA lIdhI. vadhA. " kevA vahAlA lAge che, '" phaIbA bAraNuM baMdha karatAM gaNagaNyAM. :: " sAlI, muTThI ! " mi. jiMgala bahAra nIkaLIne meADhuM bagADatAM ra mi. jiMgala lAyasaMsa laI peAtAne utAre pAchA pharatA hatA, tevAmAM e hRSTapuSTa, ane eka pAtaLe! ema traNa sagRhasthA 'vhAITahArTa' vIzImAM dAkhala thayA. peAtAne joItI mAhitI kene pRthvI ene vicAra te karatA hatA, eTalAmAM mi. saeNmyuela keAI kheDUtanA bhAre joDA eTalA ja bhAra daI sApha karatA temanI najare paDayA. "" mArA mitra, " pelA pAtaLA sajjana tenI pAse AvI khelyA. ' " vAha, ' salAha-mata ' - dhaMdhAnA AdamI lAge che; nahi te ekadama mArA upara ekadama ATale bhAvaprema dAkhave vicAratA saeNma meDhethI eTaluM ja melyeA, " pharamAveA, nahi, '" ema ,, sAheba. AvIne UtaryAM "" mArA bhalA mitra, tamAre ahIM ghaNA leke che, nahi ? kAmakAja dhamadheAkAra cAlatuM lAge che, huM !" *me e sajjana tarapha najara karI lIdhI. sUke!, UpaselA TekAvALA caherA sAthete, Amatema pharyAM karatI kALI caMcaLa AMkheAvALeA, kALA pezAka ane cakacakti bUTa paherele, tathA ghaDiyALanI senAnI sAMkaLI bahAra laTakatI rAkhanArA e mANasa hateA. ' ThIka sAheba; dhaMdhApANI ghaNAM sArAM ja kahevAya; devALuM nIkaLa vAnA ke mAladAra banavAneA jarA paNa saMbhava nathI.'' pi. = 7 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba "vAha, tame to mazkarA mANasa lAgo cho ne ?" "mArA moTAbhAIne e rega hato khare, ane huM tenI sAthe suI jato eTale kadAca e cepa mane paNa lAgyo hoya to te jANe!" tamAruM A makAna vicitra purANuM makAna hoya ema lAge che." je tame AvavAnA cho evI khabara pahelethI mokalI heta, to ame tene teDAvIne navuM karI deta." pelA pAtaLA baTakA bhANase A jAtanA javAbathI potAne peMtare badalavAno nizcayarUpe cAMdInI potAnI laMbacorasa dAbaDImAMthI chIMkaNI kADhIne saDako mAryo. ane pachI te bIjI rIte vAtacIta zarU karavAnuM vicAratA ja hatA, teTalAmAM tenI sAthenA eka bhalA caherAvALA jADA sagruhastha vaccethI vAtacIta upADI lIdhI - vAta ema che ke, A mArA mitra (khaDatala bAMdhAvALA potAnI sAthenA sahastha tarapha AMgaLI karIne) pUche te eka be praznonA ThIka javAba Apaze, to te tamane ardhI ginI -" "juo sAheba, juo sAheba, mArI vAta sAMbhaLo to kharA - " pelo pAtaLo mANasa bolI UThayo, "tame eka vAra dhaMdhedArInA hAthamAM tamArI vAta soMpe, pachI tenAmAM ja tamAre vizvAsa mU joIe, mi. pikavika. tamAre je kaMI sUcana karavAM hoya te mane karavAM joIe; ane Ama ardhI ginI ApavAnI vAta ekadama na karI devI joIe, mArA maherabAna !" ema kahI te tapakhIrano eka saDaka mArI gaMbhIra mAM karI UbhA rahyA. mAro hetu mAtra A nAhaka kaDavA thatA jatA prasaMgane jhaTa patavavAno ja hato; ane tethI ja mANasonA mArA anubhave mane zIkhavyuM che te pramANe AvA dAkhalAmAM je rokaDI dalIla sauthI vadhu kAragata thaI paDe che, te ja meM ajamAvI che." * "ThIka, ThIka, bahu sAruM, mArA maherabAna. paNa te vastu paNa tamAre mane sUcavavI joItI hatI. dhaMdhedArI mANasane kAma soMpavAne Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bijiMgala ughADA paDe che- e ja zirastA kahevAya sAheba, meM barAbara samajAvyuM te, mi. pikavika ? ' (( "" ane sAheba, huM tamArI ardhAMginI svIkArI lauM, e mane paNa barAbara samajAyuM che te, sAheba ? " saeNme peAtAne maLanAruM InAma hAthamAMthI cAlyuM na jAya te mATe mi. pikavikane saMkheAdhIne kahyuM. mi pikavike hasIne emAM saMmati darzAvI : " teA, pachIteA savAla e che ke, bhUtabhAI tamAre mAruM zuM kAma che, te khelI nAkheA' bhUta jenI "" AgaLa pragaTa thayuM hatuM tene e mANase pUchyuM hatuM tema. ' amAre e jANavuM che..." mi. vaoNrDale kahyuM. juo, mArA maherabAna, pAchA tame -- dhaMdhedArI mANasanA pele mANasa vacce elI UThayo. .. mi. vorDala khabhA mayakeADIne cUpa thaI gayA. have pelA pAtaLA baTakA mANase gaMbhIratAthI pUchyuM: ame .. tamane eTalA mATe e prazna pUchavA mAgIe chIe, jethI aMdara khIjA one kazI jANa na thAya ke cetavaNI na maLe - amAre e jANavuM che ke atyAre A hoTelamAM kANu kANu UtaryuM che? ' " aMdara kANu kANu UtaryuM che, ema? teA jue naMbara mAM lAkaDAne paga; tera naMbaramAM hesiyananI joDa, kamarziyalamAM e joDa aDadhiyAM, bAra pAchaLanI kATaDImAM raMgelA Topa, kAphI-rUmamAM pAMca vadhu Topa, paganA joDAthI ja mANasane ALakhatA same javAba ApyA. "" hAthamAM C/C/ pUchyuM. HH joDa, ane sAthe khAnunA chUTanI eka joDa." ' bIjuM kAI nathI ? " rr " hAM, hAM thAbhe; naMbara pAMcamAM ghasAyelA veliMgTananI eka ' " e bAnunA bUTa kevI jAtanA che?' mi. varDale jhaTa daIne "" " gAmaThI. ' Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 hRda " brAuna." banAvanAranuM nAma che ? ' " kyAMnA ? ' ' * bhagalTanane. " pikavika klaba kharAM !" " khasa 6 glaikA che. bhalA bhagavAna, ApaNane jaDayAM " e veliMgTana-joDA DaeNkTarsa phaeNminsa' tarapha gayA che.' " huM ? " " " hA, lAyasaMsa mATe, " '' "ehe, ApaNe kevA vakhatasara AvI paheAMcyA ? amane e eraDI batAva bhAI, eka miniTa paNa bagADavAnI nathI. " varDale bhUma pADIne kahyuM. '' jue, sAheba, maherabAnI rAkheA. sAheba ! khUba sAvacetI, khUba sAvacetI Avazyaka che, mArA maherabAna !" pelA pAtaLeA-maTakA mANasa have ardhI ginIne badale AkhA pAuMDa khIsAmAMthI kADhIne saeNmane batAvIne eNyA, " tame jo amane gupacupa emanI eraDIe paheAMcADI deze, te A AkhA tamArA." saeNma e pAuMDa joI, khUba rAjI thatA ekadama hAthamAMnuM kAma phagAvI daI, teone pelA kamarA tarapha laI cAlye. thADeka AgaLa vadhyA pachI, teNe pelA pAuMDa agAuthI peAtAne Aje levA hAtha AgaLa karyAM. vakIle ( pelA pAtaLA mANasa vakIla hatA ) pAuMDa tenA hAthamAM mUkI dIdheA, ane tenI zaThatAnI kadara tarIke mAthuM saheja UMcuM-nIcuMtIrathuM halAvyuM. pele| have teone eka eraDI pAse laI gayeA; ane mUMgA mUMgA te eraDI temane teNe batAvI dIdhI. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si. jiMgala ughADA paDe che 101 buDhDhA vaoNrDale bAraNuM udhADayuM ane traNe jaNA aMdara dAkhala thayA. mi. jiMgala hamaNAM ja lAyasaMsa laI pAchA pharyAM hatA ane phaIbAne batAvatA hatA. phaIbAe A leAkAne joIne tINI cIsa pADI, ane eka khurazImAM besI paDIne baMne hAthe peAtAnuM mAM dabAvI dIdhuM. mi. jiMgale peluM lAyasaMsa gupacupa peAtAnA khIsAmAM sarakAvI dIdhuM. - te tuM mALe! khare badamAza che, harAmI !'' mi. vaoNrDala uzkerATathI hAMphatA hAMkatA jiMgala sAmuM joIne khelyA. " sAvadhAna, sAvadhAna, mArA maherabAna; badanakSI, cAritrya-bhraMza, meATA gute, nukasAnIne dAve - vicArakarA, vicArakarA, mArA maherabAna !" peleA vakIla khelI UThayo. HH mArA gharamAMthI mArI bahenane kADhI javAnI tArI hiMmata kema karIne cAlI harAmakheAra ?" vaoNrDala tADUkyA. ' " hA, e barAbara che - e pUchI zakA, " vakIle jaNAvyuM. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pikavika kalaba sema ekadama vaMToLanI peThe e sevAo bajAvavA UpaDyo. have jiMgala belI UThaze - "kazuM nahi bane - nIkaLo A rUmamAMthI -bAnu pukhta uMmaranI ekavIsathI ghaNI vadhu - marajI pramANe vartavA svataMtra !" huM ekavIsathI ghaNI vadhu uMmaranI nathI," phaIbA pitAnI uMmarane ullekha thatAM bolI UThyAM. - "are tane ekatAlIsathI vadhu umara thaI che ane cokkasa kahIe te tuM pacAsa varSanI che," mi. varDala belI UThayA. e sAMbhaLI phaIbA tarata cIsa pADIne bebhAna thaI gayAM. bhalA mitra pikavike vIzIvALIne belAvIne pANIne pyAlo maMgAvyo. are, pANIne khyAla nahIM, AkhI bAladI maMgAvo ane ane enA upara reDo to ene barAbara zikSA lAgaze; ene ja lAyakanI che." mirDale gussAmAM AvI jaIne kahyuM. are, jAo, jAo, AvA jaMgalI mANasa kayAMthI cho ?" vIzIvALIe kahyuM ane pachI rAzela tarapha pharIne dhIme avAje paMpALatAM te kahevA lAgI, "je, mArI bahena, kevI DAhI che? sAMsatI thA, Ama gabharAya che zuM?" I. pachI to teNe eka nokaraDIne bolAvIne bIjA paNa ghaNuM upacAre AraMbhI dIdhA-je upacAre, jANI joIne phITa UbhuM karavA mAgatI bAnuone sahAnubhUtivALI strIo sarvatra ryA kare che. eTalAmAM seme bAraNuM AgaLa AvIne kahyuM, "ghaDAgADI taiyAra che, sAheba." "bhale, huM pote ja Ane upADI laIza." varDale kahyuM. e prastAvathI rAzelane bamaNu jorathI pharI phITanI tANa AvavI zarU thaI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 mi. jiMgala ughADA paDe che- vIzIvALIe tarata A rIta sAme potAno makkama virodha neMdhAvyo ane vorDalane pUchayuM ke te pitAne AkhI duniyAnA mAlika samaje che te ja ghaDIe mijiMgala vacce trADa nAkhI - "alyA bUTsa, abaghaDI eka ophisarane belAvI lAva." vakIla mitra parkare have jiMgalane manAvavA mAMDyo, "vicAra karo, mArA maherabAna, vicAra kare; kaMIka vacale rasto kADhe sAheba." mAre kaMI rasto kADho nathI; te potAnI jAtanI mAlika che; ane tenI marajI viruddha keNa tene laI jAya che, te huM jouM chuM." mAre nathI javuM, huM nathI ja javAnI !" Ama belI rAzele trIjuM phITa zarU karyuM. mi. pakare have mi. laeNnDala ane mitra pikavikane bAjue belAvI, kAyadesara sthiti samajAvI, kaMIka samAdhAnano rasto akhatyAra . karavA vinaMtI karI. kaI rItanuM samAdhAna ?" mi. pikavike pUchayuM. e ja ke ApaNe thoDuM ghaNuM Arthika nukasAna sahana karI levuM, e ja, mArA maherabAna," vakIle kahyuM. bhale, huM kAMI paNa nukasAna sahana karavA taiyAra chuM; paNa A mUrakha bAI e badamAzanA hAthamAM sapaDAI kAyamanI duHkhI thAya, e na thavuM joIe." mitra varDale jaNAvyuM. tarata ja mi. parlare mi. jiMgalane bAjunA kamarAmAM lAvI, bAraNuM baMdha karI, jaNAvyuM, "juo maherabAna huM vakIla chuM, eTale huM samajI zakuM chuM ke, tame A bAIne paisAne lebhe ja tene bhagADI lAvyA che. juo, sAheba, gusso dekhADavAnI jarUra nathI. A te mArI ne tamArI vaccenI vAta che. ApaNe duniyAdArI samajIe chIe; ane ApaNuM pelA mitro nathI samajatA e huM kabUla karI lauM chuM, mArA maherabAna." Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba ATalI prastAvanA pachI mi. jiMgale vAtacIta AgaLa calAvavA devA kaMIka marajI batAvI, eTale pachI mi. parkare kahyuM, " mArI jANu mujaba, e bAnunA hAthamAM, temanI mAtAnuM mRtyu thAya tyAM sudhI, mAtra thADAka sA pAuMDa sivAya vadhu milakata hoya ema lAgatuM nathI.' AgaLa khelA," mi. jiMgale jaNAvyuM. "" tr ex " eTale mArA maherabAna, huM ema sUcavavA mAguM chuM ke pacAsa pAuMDa ane chuTakArA, e misa vorDala ane temane bhaviSyamAM maLanAra vArasA e baMne karatAM vadhu sAruM gaNAya. "" "nA, nA, tame ardhI rakama paNa na khelyA. ' ' are, vAha, mArA maherabAna, pacAsa pAuMDa teA khAsI rakama che, ane tamArA jevA buddhizALI mANasa eTalAthI te ghaNuM ghaNuM karI zake. CC paNa doDhasA pAuMDa hAya te khIjAM dhaNuM vadhAre jiMgale pUrI TADhAzathI kahyuM. << phADavAnI zI are mArA sAheba, ApaNeAma taNukhalAM jarUra che ? cAle!, cAleA, sittera pAuMDa rAkheA, mArA maherabAna. ' << nahi cAle. " karI zakAya. ' are mArA sAheba, cAlyA zuM jAe che ? * utAvaLa karavAnI jarUra nathI. ThIka ThIka, eMsI pAuMDane ceka huM lakhI ApuM chuM, mArA maherabAna. "" ** nahi cAle. '' "" "" teA pachI zuM cAlaze, e mane kaheA tA. "" cr ghaNuM kharca thayuM - gheADAgADI nava pAuMDa - lAyasaMsa, traNa - bAra thayA - nukasAnI, se| pAuMDa - ijjatanuM nukasAna - ane pachI AkhAM - khAtunuM nukasAna --" cr chellI e vigatA te paDatI mUkeA ne, mArA maherabAna; bhale ekasA bAra pAuMDa rAkheA. " "" Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15' mi. jiMgala ughADA paDe che- ekaso vIsa." "ThIka, ThIka, cAle." have pelA kamarAmAM AvI, mi. pare mi. vorDalane kahyuM, "ceka huM parama divasanI tArIkhane lakhIza; daramyAna ApaNe bAnune gharabhegAM karI laIzuM." mivorDale tarata kabUla karyuM. "to, eka so pAuMDa." vakIle kahyuM. "ekaso vIsa pAuMDa," jigale kahyuM. ene ApI dene, ane ene ahIMthI vidAya kare, eTale basa." mivorDale kahyuM. vakIle ceka lakhI Apyo ane jigale tene khissAmAM mUkyo. "basa have tAruM moM A gharamAMthI bALa, harAmI!" mitra vorDala ekadama garama garama thaIne belI UDyA. are, mArA sAheba, mArA sAheba - vakIla belI UThyo. "ane je sAMbhaLa," mitra varDala te tarapha lakSa ApyA vinA AgaLa bolavA lAgyA, "huM kAI hisAbe tane A rakama ApavA kabUla na thayo hota; paNa mane khAtarI che ke, A paisA maLavAthI tuM tArI barabAdI vadhu jaladI sAdhI zakIza, eTale ja huM e paisA ApI devA kabUla thayo chuM. have jA, kALuM kara !" are mArA maherabAna, A zuM ?" vakIla temane ThaMDA pADatA bolI UThyo. "tame mi. parkara cUpa raho; harAmI, cAla bhAga A oraDAmAMthI." mitra voDela ghUrakyA. A cAlyo. mAre tamArI sAthe zI levAdevA che? te Avaje pikavika !" mi. pikavikane AvuM milagADyA vinAnuM tuccha saMbedhanapelAe karyuM, eTale e bhalA sahasthano gusso temanI AMkhamAMthI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I pikavika kalaba evo te bhabhUkI UThayo ke, temanAM cazmAMnA kAca tyAM ne tyAM ogaLI na gayA, e ja navAI! paNa pelo gila te emanA gussAnI paravA karyA vinA dhITatAthI potAnA khissAmAMthI peluM lAyasansa kADhI mi. pikavikanA paga AgaLa pheMkatAM bolyo, "A lAyasaMsa laI jajo - nAma badalIne - TapIne kAma lAgaze." have mi. pikavikathI zAMta rahevAya e azakya hatuM. tarata khaDiyAne Thebe caDAvatA e tenI pAchaLa doDayA; paNa jiMgala te cAlyo gayo hato eTale mi. pikavika bAraNAmAM UbhelA semanA hAthamAM ja jaIne paDyA. are, are, tame sAheba jyAMthI Avo che, tyAM pharanicara satuM hoya ema lAge che. have pAchaLa doDavAnI zI jarUra che, sAheba, e to kyArane zerIne cheDe pahoMcI gayo." - moTA mANasenAM mana haMmeza dalIla mATe khullAM rahetAM hoya che. eTale temanI dalIla tarata mi. pikavike svIkArI lIdhI. paNa jiMgalane mAtra paisA laI vidAya thayele jeI misa vaeNDalanA AkaMdane pAra na rahyo. mi. pikavike e hRdayadrAvaka dazyanuM tAdaza varNana pitAnI dhapothImAM utAryuM che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 purAtattva saMzodhana A divasa piotAnA mitrothI chUTA paDyA bAda mi. pikavika DiMglI Dela mukAme potAnA mitro sAthe bhegA thaI zakyA. mi. vikala ane mitra DagrAsanA moM upara kaMIka ciMtAnI gherI lAgaNI joIne temaNe tarata pUchayuM, "mi. Tapamanane kema che ?" mi. vikale te moM pheravI lIdhuM; paNa mi. snaDagrAse jaNAvyuM, te to gayA." "gayA! gayA? eTale zuM? kayAM gayA?" mi. pikavike akaLAIne pUchayuM. mi. staMDagrAse javAbamAM, pitAnA khissAmAMthI eka kAgaLa kADhIne mi. pikavikanA hAthamAM mUkI dIdhe, ane kahyuM, "gaI kAle mi. varDalane patra maLyo ke tame baMne temanAM bahena misa rAzela sAthe pAchA pharo cho, tyArathI temanA moM upara eka prakAranI ciMtAnI gherI chAyA pharI vaLI hatI. thoDA vakhata bAda te alopa thaI gayA. cheka chevaTe sAMje magaTananI "kAuna" vIzIno eka nokara AvIne A ciThThI ApI gayA. te ciThThI tene savAramAM ApavAmAM AvI hatI, paNa rAte ahIM pahoMcADe evI tene sakhata sUcanA hatI." mipikavike e kAgaLa kholIne vAMcavA mAMDyo - "vahAlA mitra pikavika, "tame sAmAnya manuSyothI jItI na zakAya ke dabAvI na zakAya evI keTalIya mAnava nirbaLatAothI para cho. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 pikavika kalaba eka mehaka suMdarIthI jAvuM, ane te paNa mitranA veSamAM AvelA badamAzanAM karatUtathI, enuM keTaluM bhAre duHkha hoI zake, e tame kadI samajI zakavAnA nathI. huM jIvato hoIza, te "ledhara boTala, kebihAma, kenTa, e saranAme lakhelo kAgaLa mane maLaze. jo huM te Agamaca A duHkhabharI banelI duniyA tajI gaye heluM, te mane mApha karaje, ane mAre mATe karaNAbharyA be AMsu sAraze. ApaNe je zaktine jere jIvanano beja uThAvI zakIe chIe, e zakti ja dhaba thaI jAya, te pachI vanane boja uThAvavo azakaya banI jAya. tame rAzelane A badhuM kahejo- hAya, e madhura nAma! e mohinI - " - "- TUMsI TAmana" "bhAI ApaNe A sthaLa have choDI javuM joIe, have ApaNAthI UjaLe meM ahIM rahevuM azakya che. ApaNe ApaNA mitranI tapAsa paNa karavI ja paDaze." mipikavike nirNaya jAhera karI dIdho. maeNnera-phArmanA rahevAsIo pAsethI vidAya meLavavI e duHkhada tathA muzkela kAma hatuM. mi. pikavika ane mitra vikala te tarata badhuM patavIne bahAra AvI gayA. paNa mi. snaDagrAsa jaladI bahAra na AvatAM, be traNa vakhata temane belAvavA paDyA. chevaTe te eka aMdhArA khUNAmAMthI bahAra AvyA, tyAre temanI pAchaLa emilI hatI ane tenI AMkhe AMsubharI hatI. magaTana pahoMcI mitroe rocesTara javA mATe ghoDAgADI karI lIdhI. recesTara pahoMcatAM sudhImAM te priya paricitothI chUTA paDyAne zoka temanAM aMtaramAMthI eTale badho dUra thaI gayo hato ke, teoe Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 purAtatva saMzodhana sArI peThe bhajana karI lIdhuM ane pachI rastAnI mAhitI meLavI teo kobahAma tarapha javA pagapALA UpaDayA. ardhaeka kalAka bAda teo te gAme pahoMcyA ane pUchaparachathI "ledhara beTala' vIzIe pahoMcI, tenI mAlikaNane, tenI vIzImAM mitra Tapamana nAmanA sadgahastha UtaryA che ke nahi e mAhitI pUchavA lAgyA. vIzInI mAlikaNe eka nekarane miTapamananI oraDI batAvavA mokalyo. bAraNuM ughADIne teoe joyuM to mitra Tapamana majAthI bhajana karatA hatA. Tebala upara pIraselI e badhI sAmagrI jotAM, te A duniyAnI kAyamanI vidAya levA IcchanAra mANasa mATenI hoya, ema lAgatuM nahotuM. mitrone joI mitra TapamananuM mAM paDI gayuM. mi. pikavike temane bhejana pUruM karI laI potAnI sAthe ekAMtamAM vAtacIta karavA AvavA vinaMtI karI. mi. Tapamana bhojana pUruM karI rahyA eTale pAsenA carcanA medAnamAM che ane mipikavika AMTA mAratA vAtacIta karavA lAgyA. mi. pikavike mi. TapamananA AtmahatyA karavAnA daDha nizcayane badalavA pitAnA aMtaranI tamAma tAkAtathI prayatna zarU karyo. e mahAna puruSanA zabdomAM rahelI AMtarika tAkAtathI, ke mi. Tapamana AvA ekAMtavAsathI thAkyA hatA tethI -game tema-paNa te tarata mAnI gayA. temaNe jaNAvyuM - "jIvanamAMthI mAre rasa to taddana khalAsa thaI gayo che, eTale have jIvavuM ke maravuM mAre ekasarakhAM thaI gayAM che. tethI tamArI sAthe AgaLanA pravAsamAM joDAvAmAM mane vAMdho nathI." mi. Ta5mane AtmahatyA karavAno potAno daDha nizcaya badalI nAkhI, potAnA sAthe AvavAnuM kabUla karI potAne je bahumAna ApyuM, te badala mitra pikavike temano hArdika AbhAra mAnyo. te bhalA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klekha 10 mANasanA caherA upara eka upayeAgI tathA agatyanuM kArya pAra pADavAnA daivI prakAza phelAI rahyo. temA have pelI vIzI tarapha pAchA pharyAM, ane te pAchA pharavA daramyAna ja mi. pakavike temanI pelI amara zeAdha karI, je temanA mitrA mATe kAyamanAM abhimAna ane baDAzanI vastu banI rahI, tathA dezanA ane paradezanA purAtattvavideza mATe tevI ja kAyamanI dekhAInI vastu pazu. mi.pikavikanI najara rastAmAM paDelA eka tUTelA paththara upara paDI hatI, te paththara eka jhUMpaDInA bAraNA pAse ardhya jamInamAM TAyele hateA. mi- pikavika tarata nIcA namI, e paththara uparanI dhULa peAtAnA khissA-rUmAla vaDe jhApaTavA lAgyA. mi. Tapamana peAtAnA netAnI A kriyA navAI pAmI joI rahyA. " are A paththara upara te eka prAcIna zilAlekha kAtarele che te kaMI !" mi pikavika tarata utsAhamAM AvI jaI eTalI UThayA. " prAcIna zilAlekha ?" mi. Tapamana paNa raste cAlatAM thayelI AvI mahAna ane khyAtiprada zAdhathI AnaMda-gadgad thaIne eNyA. "hA, hA, jIe A eka phreMsa che, pachI bI' (B) akSara che, ane pachI TI' (T) akSara che. A teA bahu agatyanuM banatuM jAya che. jarUra A kAI bahu prAcIna jamAnAneA lekha che, ane ene ApaNe kAI paNa hisAbe kabajo levA joI e." teoe tarata e jhUMpaDInuM bAraNuM thapathapAvyuM. eka majUra jevA mANase aMdarathI bAraNuM udhADayuM. " A paththara ahIM kevI rIte AvyA, te tamane khabara che, " nA, sAheba, huM ke ame badhAM janmyAM te pahelAM te| A ma mitra ? " mipikavike pUchyuM. paththara Ama ja paDelA che." Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purAtattva saMzAdhana 111 "" mi. pikavike tarata vijayabharI dRSTie mi. Tapamana sAme joyuM. ' tamane, tamane mitra, e paththara upara khAsa Asakti nahi hAya," mi. pikavika dhrUjatA dhrUjatA khelyA; " tame e patharA amane C/ vecAtA ApI dezeA ? '' pelAnA mAM upara tarata luccAI nA bhAva chavAI gayA, te khelyA, " paNa e patharAne kANu vaLI kharIdavA icche ? '' ** " huM tamane daza ziliMga tarata ja ApI dauM chuM; tame ene jamInamAMthI ukhADI Ape! te!" pelAe keAdALIthI eka ja AMcakA ApyA ane te paththara upara AvI gayA. mi- pikavika te patharAne mAMghI mUDInI jema hAthamAM kALajIthI upADIne laI AvyA. AkhA gAmamAM A samAcArathI tarata sannATA chavAI gayA. mi. pikavike vIzImAM AvI, te patharAne kALajIthI peAtAnA hAthe dhAyA ane Tebala upara mUkyA, pachI cAre mitroe AnaMdathI dhaDakate hRdaye badhA akSarA vAMcyA, te nIcene lekha vAMcI zakAyA~ + BILST UM PSHI S. M. ARK mi pikavikanI AMkhA AnaMdathI camakavA lAgI. dezanA A pradeza jUnA jamAnAnA avazeSeAthI bharapUra hatA. tyAMthI eka adbhuta ane tethI karIne amUlya zilAlekha zeAdhI kADhavAnuM bahumAna emanA jevA eka nAcIja saMzAdhakane maLyuM hatuM ! temane peAtAnI AMkhe upara paNa vizvAsa besatA nahAtA ! . Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 pikavika kalaba tarata ja temaNe bIje divase zahera tarapha pAchA pharavAne pitAne nirNaya jAhera karyo. A paththara ApaNA dezanA prAcIna ItihAsa mATe, ane tethI samagra mAnavajAtanA ItihAsa mATe bhAre agatyanuM pagathiyuM nIvaDI zake tevI agatya dharAve che. eTale ApaNe e paththarane tarata ja purAtattvanA abhyAsIone soMpI devo joIe. uparAMta, thoDA divasa bAda eTansavila paragaNAmAM cUMTaNI thavAnI che. mArA tAjetaranA paricita mitra parkara tyAM eka umedavAranA ejanTa banyA che. temaNe dareka aMgreja baccAne mATe khUba rasa dharAvatA e prasaMgane jAte nihALavA mane AmaMtraNa ApyuM che. mane AzA che ke, tame sau paNa tyAM hAjara rahevA Icchazo." mi. pikavike jaNAvyuM. "jarUra, jarUra !" traNe avAje belI UThayA. mi. pikavikane potAnA sAthIonI potAnI pAchaLa cAlyA AvavAnI A tatparatA joI ghaNo AnaMda thayo. te pite temanA netA hatA, mitra hatA, mArgadarzaka hatA. ane temanI potA pratyenI bhaktine A purA temane mATe gaurava levA jevI vastu hatI. mipikavika e paththarane vIzInI mAlikaNa pAsethI mAgI lIdhelA eka khokhAmAM peka karI dIdho. pachI teoe A adbhuta saMprAptine tene chAje te rIte pINAMthI ane bhojanathI UjavI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 khADA kheAde te paDe! cAra mitro jamI paravArI pagapALA grevalaeNnDa AvyA. peTImAM paeNka karelA peleA paththara laI eka majUra temanI pAchaLa pAchaLa AvyA hatA. grevalaeNnDathI teo kAcamAM jagA meLavI hemakhema laMDana AvI pahoMcyA. pikavika klabanI ahevAla-pAthI uparathI jaya che ke, mi pikavike klabanI te pachInI rAte maLelI janarala miTiMgamAM peAte zeAdhI kADhelA paththaranA mahattva viSe bhASaNa ApyuM. pachI temaNe e paththaranA lekhatI paththara upara ja kAtaraNIvALI nakale taiyAra karAvI te purAtattva-maMDaLa tathA bIjA dezaparadezanAM vidvAna maMDaLAne pahoMcADI. te nakale paheAMcatAM ja keTalIya lAMbI-kaDavI carcAe e maMDaLA vacce jAmI. mi. pikavike peAte e zilAlekha aMge 96 pAna sAhasa bhareluM eka ce|pAniyuM chapAvyuM. temAM temaNe e zilAlekhanAM 27 judAM judAM pAThAMtare paNa ApyAM. purAtattva viSenA e agatyanA saMzodhananI AsapAsa evI tIvra carcAe rArU thaI ke, traNa buDhDhA sagRhasthAe peAtAnA pATavI putrone e zilAlekhatI prAcInatA upara zaMkA lAvavA badala nA-vArasa harAvI dIdhA; ane eka utsAhI vyaktie teA e agatyanA zilAlekhane artha ukelI na zakavAne kAraNe akALe ja peAtAnI jAtane A duniyA mATe ja nAlAyaka TharAvI dIdhI. mi- pikavikane neTiva tema ja par 113 pi.-8 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 pikavika klaba dezanI maLI kula sattara sosAyaTIoe potAnA onararI sabhyanuM bahumAna ApyuM - jo ke e sattaramAMthI eka paNa sosAyaTI e zilAlekhano kazo artha kADhI zakatI na hatI. paNa e sattareya sesAyaTIo eka bAbatamAM sahamata hatI ke, e zilAlekha advitIya hato. jo ke pikavika kalabanA eka sabhya ane mitra pikavikanA aMgata zatru mi. bleTane e zilAlekhane eka taddana asaMskArI, asabhya ane tuccha artha kADhI batAvI ItihAsane pAne kALe akSare caDavA jevuM kAma karyuM, tenI neMdha levI atre prApta thAya che. mitra pikavikanA amara nAmane baTTo lagADavA ja, e tuccha AzayavALo mANasa jAte kAbahAma jaI Avyo; ane teNe pAchA AvIne nIcenI hakIkata rajU karI - "e patharAne ene mAlika ghaNo prAcIna mAne che e sAcuM; paNa enA upara kotarelo zilAlekha te taddana arvAcIna che. kAraNa ke, e lekha to eNe pote ja, pitAnA ja jIvanakALa daramyAna, navarI kSaNomAM kotaryo hato, ane te lekha bIjuM kazuM nahi paNa tenuM potAnuM nAma che- "BILL STUMPS, HIS MARK.' arthAta te bhalAdamIe pitAnuM bila aMsa nAma kAtarI, sahI data pote, e arthamAM HIS MARK zabdo umeryA hatA. alabatta, pitAnA nAmamAMthI eka L teNe ocho karyo, paNa e tene potAno adhikAra gaNAya; kAraNa ke, e sahI teNe koI sarakArI kAgaLa upara nahotI karI, paNa pitAne AMgaNe paDelA paththara upara karI hatI." pikavika kalabe, e vidvAna maMDaLIne chAje tema, bleTananI e jAherAtane ucita tucchakArathI ja navAi. temaNe e nAlAyaka mANasanuM nAma kalabanA rajisTaramAMthI chekI nAkhyuM, eTaluM ja nahi, mitra pikavike karelI adbhuta zodhamAM potAne vizvAsa jAhera karavA mATe temaNe mipikavikane sonAnI phremavALAM caramAM bheTa ApyAM. sAmethI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 khADe chede te paDe! 115 pikavike potAnuM tailacitra citarAvI, kalabanA dIvAnakhAnAmAM laTakAvavA mATe bheTa ApyuM. mi. bleTanane kalabamAMthI chekI nAkhavAmAM AvyA, paNa te cUpa besI rahyA nahi. temaNe pelI sattareya sosAyaTIone potAno e zilAlekha bAbatano "sAce" abhiprAya (dhULa paDe, bleTananA nAma upara ! ) lakhI jaNAvyo tathA uparathI e sosAyaTIone ja viSe pitAno spaSTa abhiprAya paNa sAthe sAthe lakhI jaNAvyuM ke, te badhI "haMbaga" che. enA javAbamAM e vidvAna maMDaLIoe e zilAlekhanI agatyatA viSe bIjAM aneka copAniyAM chapAvyAM: paradezanI maMDaLIoe IgleMDanI maMDaLIone puchIluM; IMgleMDanI maMDaLIeAe paradezanI maMDaLIenAM copAniyAMne anuvAda prasiddha karyo, tathA paradezanI maMDaLIoe IMgleMDanI maMDaLIono anuvAda prasiddha karyo. ane Ama pikavika konTrovarsI' nAmanI vizvavikhyAta vaijJAnika carcA zarU thaI paraMtu mi. pikavikanA nAmane baTTo lagADavAnA prayatnane ucita aMjAma ja Avyo. sattareya vidvAna maMDaLIoe mi. bleTanane aNaghaDa, ane asaMskArI jAhera kya tathA potAno adhikAra na hoya tevI bAbatamAM mAthuM mArI, vidvAna maMDaLIonA kAmanI kiMmata ghaTADavAno hIna prayana karanAra saMskAra-zatru jAhera karyo. ane e maMDaLIo eTalethI ja aTakI nahi, paNa e zilAlekha aMge bIjA paNa abhyAsapUrNa keTalAMya copAniyAM temaNe prasiddha karyA. Ama, e paththaro mitra pikavikanI bhUsI na zakAya tevI yAdagIrIrUpe Aje paNa mojUda che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 eka agatyanuM prakaraNa : mi. pikavikanA jIvanamAM gola-zerImAM AveluM mi. pikavikanuM makAna che ke, (temaNe bhADe rAkhelA hissAnI dRSTie joIe to) nAnuM kahevAya; paraMtu te bahu svaccha tathA sagavaDabharyuM hatuM. temanA jevI pratibhA ane nirIkSaNazaktivALA mANasane mATe te te khAsa lAyaka makAna kahevAya. temanuM abhyAsa-gRha pahele majale mukhya rastA upara AveluM hatuM, ane temanuM zayanagRha bIje majale paNa te ja mukhya rastA upara AveluM hatuM. Ama te vicAra-magna thaI abhyAsagRhamAM beThA hoya, ke zayanagRhamAM vicAranidrAmAMthI (kAraNa ke, AvA mahApratibhAvAna puruSanI nidrA paNa eka prakAre vicAranidrA ja kahI zakAya; kAraNa ke, UMgha daramyAna ja teonA vicAro paripakava thatA hoya che,) jAgyA hoya, te paNa rastA upara thaIne aviratapaNe vaheto jato mAnava pravAha temanI najare paDe ja. AkhA makAnamAM mi. pikavika sivAyanA rahevAsIo gaNo to eka moTI uMmarano mANasa ane eka nAno chokaro gaNAya. moTo mANasa makAnanA pAchalA bhAgamAM rahenAro bhADavAta hato ane te reja rAte barAbara 10 vAgye ghera AvI, sIdho potAnI pathArImAM pesI jato. nAne chokare te makAna-mAlikaNa misisa bArDelanuM ja sarjana hate; ane te moTe bhAge paDozanI pharasabaMdhIo ke gaTarone ja peTrana hato. eTale A makAnamAM zAMti ane svacchatA haMmezAM vyApI rahetAM ane mi. pikavikanI IcchA ja ahIM kAyado banI rahI hatI. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka agatyanuM prakaraNa mi. pikavikane jIvanamAM 117 pachIne divase te eTansavilanI cUMTaNIomAM hAjara rahevA javAnuM hatuM, eTale Aje savAranA UDyA tyArathI mi. pikavika oraDAmAM Amatema AMTA mAryA karatA hatA. eTale kamare sApha karavA AvelI misisa bADela eTaluM samajI zakI ke, emanA magajamAM kAI gaMbhIra vicAra cAlI rahyo che. misisa bADela e kamarAnI saphAInuM kAma pUruM karavAmAM ja hatI, evAmAM mipikavike acAnaka tene saMbodhIne kahyuM, "misisa bADela " "jI, sAheba." tamArA nAnA chokarAne gaye bahu vakhata thayo." "bare sudhI javAno rasto TUke nathI sAheba," misisa bAle pitAnA chokarAnA bacAvamAM javAba Apyo. hA, kharI vAta; e rasto lAMbe kahevAya kharo." ATaluM kahI mitra pikavika pharI maunamAM DUbI gayA, ane misisa bADele kamara sApha karavAnuM patAvavA mAMDayuM. thoDI miniTa vItyA bAda mi. pikavike kahyuM, "misisa bela!" "jI, sAheba." tame ema mAno cho ke, eka mANasa karatAM be mANasane vadhu kharca Ave ?" misisa bArDela A praznane artha evo samajI ke, mi. pikavika tenI ekalavAI vidhavA-avasthA dUra karavAno prastAva rajU karI rahyA che. eTale teNe lajajAthI lAla lAla thaI jaIne kahyuM, "lo, vaLI, mi. pikavika, AvuM te zuM pUchatA haze ?" paNa tame javAba to Apo, eka karatAM be jaNane vadhu kharca Ave, kharuM ne?" e to, mi. pikavika, bIjuM mANasa kharcALa che ke karakasariyuM che, e vAta upara AdhAra rAkhe che!" Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba e to sAcI vAta che, paNa mArI najaramAM je mANasa che, te e guNa dharAve che, ema mAruM mAnavuM che. tene duniyAdArInI paNa samaja che, tathA tINuM samajazakti paNa te dharAve che. ane mane e mANasa khUba upayogI nIvaDe ema mAruM mAnavuM che." le, vaLI, mi. pikavika!" misisa boDelane mi. pikavike kahelAmAM pitAnA guNanuM ja varNana zabdezabda AveluM jANI, vadhu khAtarI thatI gaI hA, hA; kharI vAta che misisa bADela; meM have nakakI ja karI dIdhuM che." hAyare, Aje AvuM badhuM zuM kahevA beThA che, tame ?" "hA, tamane vicitra lAgaze kharuM ke, meM tamAro abhiprAya haju sudhI nathI pUcha; tema ja tamArA nAnA chokarAne meM bahAra mokalyo tyAM sudhI tamArI AgaLa e vAtano ullekha paNa nathI karyo." misisa bArDela mi. pikavikane Aja dina sudhI dUrathI ja pUjyA karatI. tene temanA taraphathI lagnano prastAva Ave e vAta kalpanAtIta ja lAge. paNa e prastAva Aje Avyo na hato ane te prastAva rajU karavA mi. pikavika samajadArI dAkhavIne temanA chokarAne paNa saMdezo pahoMcADavAne bahAne dUra mokalI dIdhuM hatuM, e temane spaSTa thaI gayuM. eTale te to bhapUrvaka pUjatAM dhrUjatAM belI UThaDyAM, "tamArI bahu maherabAnI kahevAya sAheba." tamane mArI e goThavaNathI ghaNI rAhata raheze, ema tame mAno che, kharuM ?" "mane tamAruM kAmakAja karavAmAM kazI muzakelI jevuM lAgatuM nathI; ane haju paNa tamArA mATe badhI kALajI huM ja rAkhIza. chatAM, mArA ekalavAyApaNAnI ATalI badhI ciMtA tame dAkhavI, e badala huM tamArI khUba khUba AbhArI chuM." Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka agatyanuM prakaraNaH sipikavikanA jIvanamAM 119 << kharI vAta; jo ke meM e bAbatane vicAra ja naheAtA karyAM. paraMtu huM jyAre ahIM hAIza, tyAre tamArI sAthe besanAruM kAIka haze ja, e vAta barAbara che. ,, " mane khAtarI che ke, huM bahu sukhI thaIza. (( ane tamAre nAneA che.karA 33 "" * bicArA nisAsA nAkhyA. - "" ema kahI misisa bArDele eka mAtRtvabharyAM "" " tene paNu mAneA seAkhatI maLI raheze, je tene ghaNuM ghaNuM zIkhavaze; are AkhA varSamAM na zIkhI rahe teTaluM tene eka aThavADiyAmAM zIkhavADI deze. ' ,, "hA, hA, vahAlA mi- pikavika cAMkavA. "" "" HH tame keTalA badhA sArA mANasa che, keTalA badhA vicAravaMta che--'' ema kahetAMkane tarata te bAIe AMsubharI AMkheAe ane DUsakAM bharI chAtIe mi- pikavikane gaLe hAtha vIMTALI dIdhA. are, are, A zuM kare! che, misisa khADaeNla, - jarA vicAra teA kare, kAI Ave te zuM dhAre - mArAM vahAlAM khAtu, A zuM ? - are bhale jene AvavuM heAya te Ave; paNa huM tamane kadI cheDavAnI nathI. '" ane ema kahIne misisa bArDela mi. pikavikane vadhu vaLagI. 39 << (( "" * maherabAnI rAkhA, dAdare thaIne kAI AvatuM heAya ema mate saMbhaLAya che. Ama na karA, DAhyAM thaI ne - mArAM bhalAM vahAlAM - paNa mi. pikavikanI badhI vinaMtI ke samajUtI vyartha gaI, ane misisa bArDela mi. pikavikanA hAthamAM ja bebhAna banI gaI; ane mi. pikavika tene pathArImAM suvADavA pathArI tarapha vaLe te pahelAM te mi. Tapamana, mi. vikala, ane mi. snogrAsa sAthe mAsTara khADaeNla eraDAmAM dAkhala thayA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba mi. pikavika have misisa DaeNlane hAthamAM rAkhIte ja stabdha thaI gayA. te peAtAnA mitronI AMkheA sAme zUnya dRSTie joI rahyA tathA te mitro temanI tarapha joI rahyA. ane pele mAsTara bAla saunI AMkheA sAme joI rahyo. 120 kharekhara paristhiti bahu kapheADI batI gaI hatI. mAsTara bArDela eTaluM teA samajI zakyA ke, peAtAnI mA upara humaleA thayA che, ane te bebhAna thaI gaI che. eTale teNe tenA paththariyA mAthA nIcenuM meAM phADIne nIko zake teTalI meATI rADa nAkhI, tathA mi. pikavikanI pITha upara lAteA ane mukkAthI rItasara humaleA zarU karI dIdhe. A badamAzane pakaDI le!, te gAMDA thaI gayeA che. '' mi. pikavika dardabharyAM kaMThe bUma pADI. 66 (6 ' paNa A badhuM zuM che ?" traNe pikavikiyane jIbha kacaratA elI UThayA. khabara nathI; " mi. pikavika gAbharA thaI ne " mane kazI khelyA. " paNa A chokarAne teA pakaDI le." (mi. viMkale e amaLAtA, ane cIse pADatA cheAkarAne eka khUNA tarapha khaseDI lIdheA.) "have A bAIne nIce laI javAmAM mane madada kare.'' paNa te ja ghaDIe misisa khADela khelI UThayAM, " have mate sAruM che.' ** huM tamane TekA ApIne nIce laI jAuM," strI-sanmAnavRttithI tameALa rahetA mi. Tapamana AgaLa AvyA. ane pachI mA-dIkarAne te nIce derI paNa gayA. te pAchA AvyA tyAre mi. pikavika khulAsA ApavA mAMDayo, " A bAIne zuM thayuM ke teNe zuM dhArI lIdhuM te mane samajAtuM ja nathI. huM eka neAkara rAkhavA mAguM chuM, eTalI ja vAta meM tene karI, eTalAmAM te te ekadama mane vaLagI paDI, ane kaMI kaMI elavA lAgI. kazuM samajAtuM ja nathI. '' Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka agatyanuM prakaraNa mi. pikavikanA jIvanamAM 121 na samajAya evuM ja che." traNe mitro belI UThayA. joke, emanA belavAmAM rahele marma mipikavikanI samaja bahAra na rahyo. "eka mANasa atyAre bahAra Ubho che," mi. Tapamana belyA. "te ja mANasanI vAta huM kahetA hatA. ene belAvavA ja meM misisa bADelanA chokarAne baro tarapha mokalyo hato. tene aMdara belAvI lA, miDa snoDagrAsa." misnoDagrAsa tarata ja bahAra gayA ane misemyuela velarane laIne pAchA aMdara AvyA. mi. velare pitAnI heTa bahAra mUkI ane kahyuM, "dekhAvamAM e bahu rUDIrUpALI rahI nathI, paNa enI kinArI cAlI gaI te pahelAM e phezanadAra hatI. joke, kinArI vagara e bahu halakI banI gaI che, e lAbhanI vAta che; ane emAMnAM kANAMmAMthI pavana Ave che, eTale mAthuM havAdAra jagAe havA khAtuM beThuM hoya ema lAge che." "ThIka, ThIka, paNa meM tane ahIM je mATe teDAvyo che, te aMge vAta karIe," mipikavike kahyuM. e ja muddo che, ane tarata meMmAMthI kADhI nAkhe, maherabAna, jema phAdhiMga gaLI gayelA chokarAne tenA bApe kahyuM hatuM tema." "paheluM amAre e jANavuM che ke, atyAranI tArI nokarIthI asaMtoSa thavAne tAre kaMI kAraNa che kharuM?" ene javAba ApuM te pahelAM, pahelaprathama to mAre e jANavuM joIe ke, enAthI vadhu sArI nokarI tame meLavI ApI zake tema cho kharA? tane meM mArI ja nokarImAM rAkhI levAnuM ardha padhuM nakkI karyuM che, bhAI." kharekhara ? ze pagAra ?" varSe bAra pAuMDa." Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 pikavika kalaba kapaDAM ?" be joDa.". " kAmakAja ?" "mArI tahenAtaka tathA huM ane mArA A mitro pravAse jaIe tyAre amArI sAthe AvavAnuM." te basa, pATiyuM utArI le; huM ekalavAyA sadgahasthane bhADe rahuM chuM, ane bhADuM kabUla che." "eTale ke tuM A nokarI svIkAravA rAjI che, ema ne ?" "hA, ane mArAM kapaDAM A nokarI karatAM mane ardhA paNa baMdha besatAM Avaze, to paNa cAlaze." cAlacalagata viSe koInuM sarTiphikeTa lAvI zakaze ?" hAITa-hArTa'nI mAlikaNane ja pUchI leje, maherabAna." "Aja sAMjathI ja kAme caDI zakaze ?" "are mArAM kapaDAM ahIM taiyAra hoya to abaghaDI temAM pesI javA huM taiyAra chuM." "to Aja sAMje ATha vAgye hAjara thaI raheje; amArI tapAsamAM tAre viSe sAro abhiprAya maLyo haze, to kapaDAM paNa te vakhate taiyAra haze." Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 cUMTaNI - jaMga ame prathamathI ja e kabUla karI devA mAgIe chIe ke, pikavika kalabanA ahevAlamAM ame hAtha nAkhe ke mAthuM mAryuM tyAM lagI eTansavilanuM nAma ame kadI sAMbhaLyuM nahotuM. tethI ema mAnI levAnI jarUra nathI ke, ame nakazAmAM ke pRthvI upara iMgleMDa dezamAM tene zeAdhavA prayatna nathI karyo. paraMtu amane lAge che ke, bhalA mitra pikavike kAIne khoTuM lAgavAnuM kAraNa na maLe te arthe, pote joyela cUMTaNI jaMgano ahevAla ApatI vakhate, sthaLanuM nAma jANI joIne badalI nAkhyuM che. amArI e kalpanAmAM amane mi. pikavikanI noMdhapithImAM jyAM e cUMTaNI jaMga jevA UpaDavAne ullekha che, tyAM temaNe nevica jato kAca pakaDyo hato, e vAkya upara paNa che ke mAryo che, e vAtane Teke che. arthAta, eTansavila kaI dizAmAM AvyuM e paNa teozrI chupAvavA mAgatA hatA. eTale ame eTansavila nAmanI vadhu paMcAta karyA vinA, cUMTaNIjaMga aMgenI tyAMnI paristhitithI ja vAcakane vAkepha karI laIe. e zaheramAM be moTA pakSo hatAH "blyu, " ane "bapha." have dhU pakSavALA bapha pakSavALAone virodha karavAnI eNka taka javA detA nahi; ane bapha pakSavALA yU pakSavALAono virodha karavAnI taka javA detA nahi. enuM pariNAma e AvatuM ke, pakSavALA ane bapha pakSavALA game tyAM bhegA thAya - jAhera sabhAmAM, TAunaholamAM, meLAmAM yA bajAramAM,- ke tarata takarAra ane bolAbelI * 123 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 pikavika klaba zarU thAya ja. eTaluM to zuM, eTansavilanI kaI paNa bAbata heyabhale mArkeTanA chAparAmAM eka ajavALiyuM vadhAravA jevo savAla heya to paNa, baphapakSavALA te prastAva rajU kare ke tarata badhU pakSavALA jAhera sabhAo bharIne e vAtane sabaLa virodha kare ja; ane dhU pakSavALA hAI-sTrITamAM vadhArAno paMpa mUkavAne prastAva lAve, to bapha pakSavALA e asAdhAraNa aghaTitatA sAme Azcarya batAvavA stabdha banIne UbhA rahe. are e zaheramAM dukAne paNa "dhU" ane "bapha" dukAne tarIke vaheMcAyelI hatI. devaLamAM paNa yU vibhAga ane bapha vibhAga pADI devAmAM AvyA hatA. AvA be sabaLa pakSanAM potapotAnAM judAM vAjiMtra arthAta chApAM na hoya ema paNa na bane. nyU siddhAMta rajU karatuM eTansavila gejheTa" hatuM ane bapha siddhAMtanuM samarthana karatuM "eTansavila IDipenDanTa" hatuM. e chApAM pitAnI carcA joradAra zabdamAM ja calAvatAM. jemake, "amAruM tuccha samakAlIna patra, gejheTa' " "peluM lAMchita ane kAyara chApuM "iDipenDanTa'"--"peluM jUThuM ane bIbhatsa cepAniyuM "iDipenDanTa'""peluM duSTa ane niMdAra chApuM "gejheTa" I. cUMTaNI jaMga je be umedavAre vacce hato te A pramANe hatA? dhU umedavAra na0 semyuela slI, "svaskI hela '; ane bapha umedavAra horeziyo phijhakina eskavA, "phijhakina leja." "gejheTe" pitAnA vAcakone cetavI dIdhA hatA ke AkhA iMglenDa dezanI ja nahi paNa samagra sudharelI duniyAnI AMkho eTansavilanA matadAro upara maMDAI rahI hatI; ane "IDipenDanTa" patra eTansavilanA matadArone sIdho savAla pUchavA mAgatuM hatuM ke, teo kharekhara jevA manAya che tevA samajadAra loke che, ke aMgrejonA nAmane tathA AjhAdInA AzIrvAdane dUSita karanAra halakaTa gulAma che?--e vAtanI kasoTI thavAnI ghaDI AvI rahI hatI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMTaNI - jaMga 15 mi. pikavika temanA sAthIdArA ane saeNma sAthe sAMjate vakhate eTansavila - kAcanA chAparA uparathI nIce UtaryAM. TAuna-Armsa vIzInI bArImAMthI sUrA rezamI dhvajo UDatA hatA, ane meTA meTA akSare!mAM keTalAMya pesTa! cAre bAju cAMTADelAM hatAM, je uparathI jaNAtuM hatuM ke na. saeNmyuela slammI mATenI kamiTInI beThaka rAja tyAM bharAtI hatI. eka jharUkhAmAM UbhA UbhA eka mANasa barADA pADI pADIne peAtAne avAja kheAkharA karI rahyo hateA. te mi. slamsInI tarapheNamAM dalIlA karI rahyo hateA. paNa tenA avAjane dabAvI de tevAM mi. phijhakinanI kamiTIe cAra DhAla zerIne khUNe DhamakAvavA mAMDayAM hatAM ane tyAM UbhA UbhA eka aTake mANasa, amuka amuka AMtare peAtAnI heMTa mAthethI UtArI, sau TALe vaLelA leAkAne mi. phijhakina jhiMdAbAda 'nA gaganabhedI peAkArA karAvatA hatA. " mi. pikavika vagere kAca uparathI UtaryAM ke tarata keTalAka utsAhI leke temanI AsapAsa pharI vaLyA, ane 'slamnI haMmezAM '-nA peAkArA karavA lAgyA. tarata mi. pikavike heTa mAthethI utArI slI haMmezAM 'teA pAkAra karyAM. phikina kadI nahi ! ' TALAe bIjo peAkAra karyAM. "" ' jarUra, kadI nahi," mi pikavika javAba vALyeA. < k mi. Tapamane mi. pikavikane pUchyuM, A slI vaLI kANu che?" ' mi. pikavike kahyuM, " mane paNa khabara nathI; paNa AvAM TeLAM AgaLa tee jema kahe tema karavuM e salAhabharyuM che." tr paNa e TALAM hoya te ? " snADagrAse pUchyuM, "te je meTuM hoya tenI sAthe bhaLI javuM." mi. pikavika have vIzImAM peThA; temaNe veITarane pUchyuM, OM ahIM amane UtaravAnI sagavaDa maLaze ke?' Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lakha veITare kahyuM, "mane khabara nathI; jagA bharAI gaI che. chatAM pUchI lAvuM." ema kahI te aMdara gayA ane gheADI vAre pAchA AvI pUchyA lAgyA, " tame blyU che ? ,, mi. pikavika vagerene e praznane kaze! paNa mi. pikavike tarata akkala vAparIne pUchyuM, nAmanA sagRhasthane oLakhe che? ' 126 javAba sUjhayo nahi. tame mi. parkara (6 << jarUra; e te! na. mi. saeNmyuela slamsInA ejaMTa che." " te blyU pakSamAM kAma kare che ne?" "hA, jI, hA." " te| ame paNa blyU chIe." mi. pikavike kahyuM. paraMtu pelA veITarane have vizvAsa kheDo nahIM; mipikavike tene peAtAnuM kArDa ApIne kahyuM, "jo mi. parkara ahIM hAjara hAya, te temane mAruM A kArDa batAvI Ave." veITara jaIne tarata pAche AvyA, ane mi. pikavika vagerene aMdara teDI gayA. pahele majale eka meTA kamarAmAM pustakA ane chApAMthI chavAyelA eka lAMbA Tebala AgaLa mi. para beThA hatA. " vAha vAha, padhAre| maherabAna; tamane joI ne ghaNe! AnaMda thayeA, sAheba. maherakhAnI karIne ahIM bese. te! tame cUMTaNI-jaMga jovA AvavAnuM kahetA hatA te AvyA kharA. khare ja, bahu bhAre jaMga macyA che, ahIM te, mArA maherabAna ! '" " mane e jANI khUba AnaMda thayA, " mi. pikavika hAtha ghasatAM ghasatAM khelyA; " kAI paNa kAraNe sabaLa pradezAbhimAna bhabhUkI UThatuM jovAnuM mane khUba game che. paNa ahIM cUMTaNI-jaMga jarA vadhu ugra banI rahyo che, kharuM ? ' 66 "hA, hA; khUba ja ugra, khUba ja ugra, mArA maherabAna; have te tame jAte ahIM padhAryAM che. eTale najare ja joI zakazeA. eka khIjI vAta kahuM : ame ahIMnI badhI haoNTeleA rokI lIdhI che; Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 cUMTaNI - jaMga eTale amArA pratispardhIne bhAga mAtra bIranAM pIThAM ja bAkI rahyAM che. bhAre vyuharacanA kahevAya, kharuMne, mArA maherabAna !" A cUMTaNI jaMgamAM chata thavAno saMbhava kevoka che !" zaMkAspada, taddana zaMkAspada, phijhakinavALAoe pUrA tetrIsa matadArane 'hAITa-hArTanA keca-mathake tALAkUcImAM pUrI dIdhA che." keca-mathakamAM pUrI dIdhA che?" mi. pikavika vyuharacanAnA e anokhA pAsAthI navAI pAmI belI UThayA. "teo temane eTalA mATe pUrI rAkhe che jethI ame temane bhegA thaI na zakIe. uparAMta bhegA thaIe to paNa temane teo eTalA badhA pIdhelA rAkhe che ke jethI temane kazI vAta karavI ja nakAmI banI rahe. phijhakinane ejaMTa kharekhara buddhizALI mANasa che, mArA maherabAna." mi. pikavika tAkIne joI rahyA. "jo ke, amane paNa chatanI pUrI khAtarI che; gaI kAle rAte ame ahIM eka cA-pANIno meLAvaDo rAkhyo hato. temAM pistAlIsa bAnuo hAjara rahI hatI. te badhI ghera javA nIkaLI, tyAre ame te darekane hAthamAM lIlAraMganI (peresala) chatarI bheTa ApI." chatarI?" mi. pikavike pUchyuM. sADA sAta ziliMganI eka evI pistAlIsa chatarIo, mArA maherabAna. badhI strIone novelTI game che. eTale A chatarIonI bhAre asara thavAnI. temanA badhA patio ane ardhA bhAIo have ApaNA khIsAmAM ! meja ke rUmAla to A vastu AgaLa cATa paDI jAya ! e mAre pitAno khyAla hato, mArA maherabAna ! tata mAre pitAneeTale Aje bajAramAM tame nIkaLaze to varasAda ke taDako je kaMI haze to paNa tamane ardho Dajhana lIlI chatarIo sAmI maLaze ja ! " Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 pikavika kalaba eTalAmAM "eTansavila gejheTa'nA taMtrIzrI miTa poTa tyAM AvyA. temanuM ane mi. pikavika vagerenuM oLakhANa karAvatAM mi. paTe pUchayuM, "rAjadhAnImAM ahIMnA cUMTaNI-jaMge bhAre rasa utpanna karyo haze, kharuM ? huM mAnuM chuM ke, rasa Ubho karyo ja che." mi. pikavike kahyuM. e rasa Ubho karavAmAM mArA zanivAranA lekhe agatyano bhAga bhajavyo haze, ema huM sakAraNa mAnuM chuM," mi. paTe mitra parkara sAmuM joIne pUchayuM. jarUra, jarUra ema ja che." mi. pare jaNAvyuM. "chApuM e to eka mahAzakti che; ane mArA hAthamAM mukAyelA e zastrane keAIne aMgata jIvananI pavitratA cUMthavAmAM vAparyuM nathI. bAkI, eka vAta nakkI che, jyAM sudhI mArAmAM Arogya ane zaktinuM eka TIpuM paNa bAkI rahyuM haze, tyAM sudhI "eTasavila iMDipenDanTa'nuM mAthuM mArI lekhaMDI eDI nIce chuMdI nahIM nAkhuM, tyAM sudhI huM jaMpavAno nathI. laMDananA tathA dezanA tamAma loko jANI le, tathA mArA upara bharoso rAkhe ke, huM temane kadI dago nahi dauM,-hameza temanA pakSamAM chevaTa sudhI khaDo rahIne laDato rahIza." "tame udAracaritra tathA dhaDe levA lAyaka mANasa che, sAheba" kahIne mitra pikavika mahAna paTa sAthe hAtha milAvyA. tame buddhizALI tathA samajadAra mANasa lAgo che, sAheba, ane tamArA jevA mANasane paricaya thavAthI huM mArI jAtane dhanya thayelI mAnuM chuM." mi. paTe paNa ThAlavyuM. pachI mipikavike potAnA mitrone "eTansavila gaeNjheTa'nA taMtrIzrI mitra poTa sAthe oLakha karAvI. mi. parkare have mi. paTane kahyuM, "ApaNe A mitrone utAro kyAM ApIzuM, e savAla che; kAraNa ke ahIM eke pathArI khAlI nathI." Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 cUMTaNI - jaMga mi. paTa tarata ja temane chAje tevA svadezAbhimAna sAthe belI UThyA, "pIkoka-vIzImAM be pathArIo khAlI che; ane mitra pikavika tathA bIjA temane kaI paNa eka mitrane mAre tyAM AvakAratAM misisa poTa jarUra rAjI thaze." mi. pikavike tarata ja potAne kAraNe misisa peTane agavaDamAM mUkavAnI haragija nA pADI; chatAM chevaTe e sagavaDane lAbha uThAvyA vinA chUTako ja na jotAM, mi. pikavika ane mitra viMkala mipioTane tyAM gayA ane miTa5mana ane mi. snagrAsa "pIka" tarapha cAlyA gayA. bIje divase savAre cAre mitroe ahIM "TAuna-Arsa". mAM ophise ekaThA thavuM, evuM nakakI karavAmAM AvyuM. mipeTanuM kuTuMba te pote ane temanAM maheradAranuM baneluM hatuM. je mANasonI mahAprasAe temane bIjAM sAmAnya janothI UMce lAvI mUkyA hoya che, temanAmAM kaMIka evI nirbaLatA ke apUrNatA dekhAtI hoya che, je teonI mahAnatAne hisAbe ja najare caDI Ave che; bAkI te khAsa kaMI noMdhapAtra hotI nathI. mi. paTamAM paNa je keAI nirbaLatA hoya to te e hatI ke, te potAnAM patnInA tucchakArabharyA kAbU heThaLa vadhAre paDatI vinamratAthI AvI gayA hatA. mi. paTe jyAre mi. pikavikane ane mitra viMkalane misisa piTa samakSa rajU karyA, tyAre mi. pikavika mAphI mAgatAM kahyuM ke, "ame lokoe bahu TUMkI noTisathI tamArI kauTuMbika vyavasthAmAM Dakhala karI che." ne, nA, UlaTuM mane jyAre navA mANasone maLavAnuM Ave che ane navA caherA jovAnuM maLe che, tyAre bahu AnaMda thAya che; bAkI A nIrasa gharamAM divaso ane aThavADiyAM-pakhavADiyAM sudhI koIne maLavAnuM hatuM ja nathI." "orDane maLavAnuM banatuM nathI, vahAlI ?" pi-9 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 pikavika klaba tamArA sivAya koIne nahi, vaLI." joyuM, mipikavika," nara-paTa* belyA, "eTansavila-gejheTa' nA taMtrI tarIke, ane te patra dezamAM je agatyanuM sthAna dharAve che tene kAraNe, amAre sAmAnya mANasanA sukha-AnaMdathI vaMcita rahevuM paDe che. A rAjakAraNano cako mahAzaya evo -" "mi. pI.?" mAdA-poTa vacce ja bolI UThyAM; "tame tamArI ane tamArA patranI vAta have paDatI mUkazo ? A mahemAno AgaLa paNa vAtacItane bIje kazoka muddo tame nathI upADI zakatA vAra? tamArA chApAnI vAto tamArI oNphisamAM mUkIne AvatA he to !" paNa mArA svargIya prema," mi. paTa tana chobhIlA paDI jaIne belyA, "mi. pikavika e viSayamAM ja ghaNe rasa le che." je te A badhA kacarAmAM rasa laI zakatA hoya, to te jANe; bAkI huM to tamAruM A rAjakAraNa, ane "iDipenDanTa' patra sAthenI takarAro tathA vAdavivAdothI vAja AvI gaI chuM. mANasa jevo mANasa evI badhI vyartha - nirarthaka - tuccha pravRttimAM rasa laI zake, e huM mAnI ja zaktI nathI." "paNa vahAlI -" nara-paTa kaMIka khakhaDavA gayuM. cUpa raho, mArI sAthe tamArI DAcAkUTa paDatI mUke," mAdApaTe DAro batAvyo ane pachI miviMkala tarapha pharIne kahyuM, "tame mArI sAthe badala-dAva ramazo ?" tamArA madhura TayUzana nIce mArI jAtane mUkatAM mane atyaMta AnaMda thaze, "mi vikale rAjI thaIne javAba Apyo. te baMne, misisa paeNTanA zabdomAM "DhebarAno khaNakhaNuTa" na saMbhaLAya te mATe Tebala dUra khaseDAvI tarata pattAMnI ramatamAM lAgI * "paoNTa zabdano artha aMgrejImAM vAsaNa thAya che. eTale te zabdane "nara ane "mAdA" evA zabda lagADI mitra ane misisa paTa evo artha lekhaka sUcave che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUMTaNI 131 paeNATe AkaraDI pAse 1828nI sAlanA ' gayAM, khIjI bAju mi. 'gaeNjheTa 'tI phAIla maMgAvI, temAMthI mi. pikavikane peAtAnA keTalAka agralekha vAMcI saMbhaLAvavA mAMDayA. mi. pikavikanI noMdhapAthImAM e agralekhA viSe jarAya teAMdha na heAvAthI, amAre mi. viMkale karelA ullekhane ja AdhAra levA paDe che ke, e AkhA samaya daramyAna mi. pikavika AMkhe| mIMcIne ja badhuM rasapUrvaka sAMbhaLI rahyA hatA. arthAta, ema mAnavuM rahyuM ke, te e zravaNanA samagra rasamAM DUbI ja gayA hatA, jethI enA kazA zabdo yAda rAkhI zakayA nahAtA. 17 cUMTaNI bIja divase savAra thatAM te DhAla-gUgala-pAkArA vagerenI evI dhamAla macI gaI ke badhA jaladI UDI gayA. mi. pikavike saeNma peAtAnI pAse AvatAM pUchyuM, " kema sama kevI dhamAla macI che?" << khUba ja, sAheba, khUba ja. ApaNA lAkA TAuna-Arma' AgaLa bhegA thayA che ane hAMkArA-bakArAthI temanuM gaLuM teA kayAranuM besI gayuM che ane pavananI bAbatamAM peTa tadna khAlI thaI gayuM che. eTale teo gaLAne dArU vaDe, ane peTane nAstA vaDe samAravAne kAme lAgyA che." ( " e leAkeAmAM peAtAnA pakSane mATe niSThA bahu uttama kATInI che, nahi ? ' "" jarUra; je hisAbe teo khAya che ane pIe che, alabatta pakSane hisAkhe ane jokhame,- te rIte jotAM temanA peAtAnA pakSanI bhakti bahu jakharI kahevI joIe kharI. kAle rAte ja keTalAya Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 pikavika lakha matadArA khAI-pIne ' pIkoka '-vIzImAM besavAnI jagAe ja ADA paDI gayA; pachI Aje savAranA meM tathA e veITarAe maLIne temane naLa nIce laI jaI upara pANI ThAlavavA mAMDayuM. kamiTIe amane e rIte eka eka matadArane jagADavAne mAthAdITha eka eka ziliMga ApyA, sAheba. >> << AvuM badhuM cUMTaNI-jaMgamAM banI zake kharuM?' sAheba badhuM ghaNuM vadhAre banI zake. meM sAMbhaLyuM ke, gaI cUMTaNI vakhate AgalI rAte ghaNA leAkeA ahIM beThelA. te sAmA pakSavALAoe vIzIvALAne lAMca ApIne dArUmAM aphINanuM TIMcara reDAvaDAvyuM, eTale pelA badhA cUMTaNI pUrI thaI pachI bAra kalAke jAgyA. :: "" * bahu vicitra rIta kahevAya ! '" << mArA bApane cUMTaNI vakhate thayuM hatuM tenAthI ardhI paNa vicitra nahi, sAheba. " << p - temane vaLI zuM thayuM hatuM ? " ' C " eka pakSavALAeAe matadArAne vIzImAM bhegA karyAM hatA. temaNe mArA bApunI gheADAgADI bhADe rAkhI ane bIjA divase cUMTaNImathake laI javAnuM kahyuM. mArA bApu vadhAre bhADuM maLavAnuM thayuM hovAthI hasatA hasatA DeAlatA DeAlatA bahAra nIkaLatA hatA te sAmA pakSavALA eka jaNa maLyeA. kahe, AhA, kema bhAI, eLakhANa paDayuM !' mArA bApu kahe * eka TIpuMya nahi.' peleA kahe, bhUlI gayA? nAnA hatA tyAre bahu bhegA ramyA hatA.' mArA khApu kahe, 'haze, mArI yAdagIrI bahu DhIlI ja che sAheba.' pelA temane bIjI oNphisamAM laI gayA. tyAM khIjA tenA jevA beThA hatA. temaNe mArA bApunA hAthamAM vIsa pAunDanI teTa mUkI dIdhI. zAnI sAheba? mArI dhADAgADI teA bhADe rakhAI gaI che. '- mArA bApue kahyuM. bahu sAruM thayuM, mi velara, have tame kAle e lekAne laI jAe, tyAre kenAla pAsene " < Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , cUMTaNI 133 rasto kharAba che, e jANo cho ne?" "taddana ThekedAra che, mArA bApue kahyuM. "basa tyAre tyAM ghoDAgADI UthalI paDe ane beThelA kenAlamAM paDe tenI zI navAI? tamane ghoDA hAMkatAM to barAbara AvaDe che, eTale gADI Uthale tyAre tamArI jAtane sAcavI lejo - e vatInA A vIsa pAuMDa che, samajyA ?" "barAbara samajyo', mArA bApue kahyuM. ane kharekhara, pachI bIje divase tyAM AgaLa ja mArA bApunI gADI UthalI paDI, ane mArA bApu sivAyanA badhA ja e kenAlamAM paDyA, haju mane navAI thAya che, sAheba, ke evuM zI rIte banyuM haze ?" ThIka, ThIka, to mArI heTa sApha karI Apa, sema, mivikala mane nAstA mATe bUmo pADe che." eTaluM kahI, mi. pikavika nAstA mATe cAlI gayA. nAsto pUro karI, mi. peTa ane mi. pikavika "TAuna-Armsa" tarapha cAlyA gayA. mi. viMkala misisa paTane eka makAnanA chAparA upara laI jAya, jyAMthI te cUMTaNI jaMga nihALe, ema nakakI thayuM hatuM. TAuna-Armsa AgaLa mi. skInI kamiTIne eka mANasa bArImAM Ubho Ubho chaeka nAnA chokarAone ane eka nAnI chokarIne uddezIne bhASaNa ApI rahyo hato. joke, temane saMbodhana to te "eTansavilanA sadagRhastha ane sannArIo' kahIne ja karato hato. saraghasanI taiyArIo thaI rahI hatI : bhUrA dhvajo, bhUrA raMganA kApalA bAMdhelA svayaMsevake, benDavALAonAM bhUrAM chegAM ane phUmatAM, ema badhuM ja tyAM "dhU" - bhUruM bhUruM thaI rahyuM hatuM. nava semyuela slaskIe miparkarane pUchayuM, "badhI taiyArIo thaI gaI che ne ?" "kazuM bAkI nathI, sAheba, zerInA meM AgaLa vIsa jaNane navarAvI - dhavarAvI taiyAra rAkhyA che, temanI sAthe Ape hAtha milAvavAnA che; cha bALakone hAthamAM pakaDIne temanI mAtAo UbhI haze, Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 pikavika kalaba te bALakonAM mAthA upara hAtha pheravI Ape temanI khabara pUchavAnI che; e bALakonI bAbata khAsa lakSamAM rAkhaje, sAheba, kAraNa ke enI asara bahu ja sArI thAya che." "ane sAheba, ane sAheba - sAheba," mi. 5rkara khacakAtAM khacakAtAM bolyA, "ane sAheba. Apa je te bALakomAMnA ekane - temAMnA ghaNAne cuMbana karI zako, to to bhayo bhayo thaI jAya." paNa mAre badale mane Teko ApanAro e kAma karI le, to kazo vAMdho kharo ? e chokarAMnAM dhAvatAM gaMdhAtAM mAM ane saDelAM bagaDelAM mAthA -mane to cItarI caDe !" sAheba, mArI vinaMtI che - mArA upara kRpA karIne eTaluM karazo to ApaNe vijya nizcita thaI jaze." ane thayuM paNa ema ja. saraghasa AgaLa cAlyuM ane pelA joyelAo sAthe enA skIe hAtha milAvyA ke tarata mi. parlare bUma pADI, "oha, mAnanIya sAhebe prajAjano sAtha DhAtha milAvyA !" ane tarata lokonA ToLAe harSane citkAra karyo. tarata ja baTakA pare bIjI bUma pADI, "oha, temaNe bALakone mAthe hAtha pheravyo !" ane lokonA ToLAe A vakhate gaganabhedI harSanAda karyo. are, temaNe eka bALakane suMvara karyuM." tarata ja tethI paNa vadhu moTo harSanAda ! "are temaNe to bIjA bALakane cuMbana karyuM." uzkerAI gayelA pakare vadhu meTethI bUma pADI. trIjo harSanAda ! are, e to badhAM ja bALakone cuMbana kare che !" kAna phADI nAkhe te lokono harSanAda. pachI to je dhakkAmukakI cAlI, temAM koNa kyAM rahyuM, tenuM ja ThekANuM na rahyuM. paNa e dhakkAmukkImAM ja pikavika ane Ta5mana pleTa Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 cUMTaNI pharma upara pahoMcI gayA. pleTaphormanI bIjI bAju mitra phijhakina ane enA TekedAro mATe anAmata hatI. mi. TAmane mitranI bAMya kheMcIne kahyuM, "juo pelA rahyA mi. vikala." kyAM?" mi. pikavike bhIDamAM mahAparANe khissAmAM sAcavI rAkhelAM cazamAM paheratAM pUchayuM. temanI heTa to kyAranI UDI gaI hatI. ' "pelA gharanA chAparA upara." ane kharekhara mitra vikala misisa paTa sAthe khurasIo upara nirAMte beThA hatA, ane potAnA mitranuM dhyAna rUmAla halAvIne kheMcatA hatA. mi. pikavike rUmAla halAvI tathA hAtha upara cuMbana karIne misisa paTane ane mitra vikalane jayAno javAba Apyo. tarata ja pAchaLa TIkAone varasAda varasyo - "alyA buThThA badamAza ! chokarI sAmuM jAe che!" "mALe pApI ! kacaro, lokonI paraNetarAne jovA camAM caDAve che." "alyA, tArI buddIne ja joyA kara ! juvAna strIone juvAno mATe ja rahevA de !" i., I. pachI te ghaMghATa, bUmAbUma, mazkarIo vagere vacce meyare eTansavilanA samajaNa lokone mitra -nI jagAe eka navo sabhya cUMTavA vinaMtI karI. prathama phijhakinavALAone belavAne vAro hato. te vakhate phijhakinavALAoe harSanA pokAra karI, ane kIvALAoe tucchakAra ane dhikakAra darzAvanArA ugAre kADhI, koIne kazuM sAMbhaLavA ja dIdhuM nahi. evuM ja na slIvALAo vakhate paNa thayuM. pachI mitra phijhakina pote belavA UbhA thayA te vakhate spaSkIvALA ToLAe bUmo pADatAM phijhakinavALA ToLAe temanA upara mukkAbAjI AraMbhI dIdhI. bIjI bAju svaskIe taiyAra rakhAvelA benDe evI cIsAcIsa AraMbhI dIdhI ke, mi. phijhakina ciDAI jaI svaskI tarapha dhasI gayA ane piluM benDa tyAMthI khaseDI levarAvavA ugra zabdamAM temaNe Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 pikavika klaba jaNAvyuM. svaskIe kaze| javAba na ApyA eTale mi. phijhakine temanA mAthA para mukko ugAmyA. eTale slamskIe tene yuddhanuM AhvAna ApyuM; pachI teA laDAI baMne pakSanAM TALAMe upADI lIdhI. eTale meyare jAherAta karI ke, tatkAla zAMti sthApita nahi thAya, te te mi. phrijhakina ane oNna. slamsInA sArI cAlacalagatanA jAmIna mAgavAnI kAravAI tarata ja Adaraze. eTale pachI baMne pakSanA AgevAna vacce kUdI paDayA, ane baMne pakSanAM TALAMne judAM pADavA lAgyA. tarata ja mi. phrijhakina ane svaskIe maMca upara hAtha milAvyA, ane lekeAnAM TALAMe harSanAda karyAM. pachI baMne umedavAree peAtapAtAnuM bhASaNa yathAkrame ApyuM. dareka jaNe ekabIjA pratye ane ekabIjAnA TekedArA pratye samajadArI, niHsvArthatA, sevAvRtti, svadezaniSThA vagerene abhAva hAvAnAM ADakatarAM sUcanA karyAM, tathA peAtAne cUMTavAmAM Avaze te leAkeA je mAgaze te karI ApavAnA bulaMda avAje peAtAne dRDha nizraya jAhera karyAM, ane sAthe sAthe ekabIjAnI e badhuM karI ApavAnI dAnata viSe zaMkA pragaTa karI. C pachI hAtha UMcA karAvavAmAM AvyA, ane meyare gaNatarI karIne na. saeNmyuela slammIne cUMTAyelA jAhera karyAM. mi. krikine e sAme peAla ' mAgyA. chevaTe ema karavAmAM AvyuM. pachI meyare A matagaNatarInuM kAma bahu sArI rIte pAra pADayuM te badala AbhAradarzaka pravacane thayAM. ane pachI tarata vijayI nIvaDelA pakSanuM saradhasa AnaMdanA peAkArA sAthe zarU thayuM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pharI pAcho bheTa ! ilekazana pUrAM thayAM pachI trIjI savAre mi. pikavika pitAnA pIkamAM rahelA mitronI khabara kADhavA javA taiyAra thatA hatA, tevAmAM seme AvIne temanA hAthamAM "misisa liye haMTara, "dha Dena," eTansavila," e nAmanuM kArDa mUkyuM. pachI te kArDa laIne AvelA sagRhasthane aMdara dAkhala karatAM, temaNe jaNAvyuM, "sAheba, mane ApanA hAthane mArA hAthamAM pakaDavAnuM bahumAna bakSazo. ApanI purAtattva-saMzodhaka tarIkenI kIrti mArAM patnI misisa liye haMTaranA kAne pahoMcI che; ane mArI patnI potapotAnAM sarjanothI khyAti pAmelAM saune potAnAM paricita banAvavAmAM abhimAna - gaurava anubhave che. ame AvatI kAle savAre eka mijabAnI rAkhI che te vakhate pitAnA mukAma "dha Dena mAM Apane maLavAnI taka misisa liyone arpe AbhArI karazo." ghaNu khuzIthI, sAheba,"mi. pikavike javAba Apyo, "mane paNa evAM viduSI bAnune maLatAM ghaNo ja AnaMda thaze." misisa liyo haMTaranI A prAtaHkAlIna mijabAnIone eka kavie "buddhinI mijabAnI, ane AtmAnA amRta" rUpe varNavI che, sAheba." "jarUra e kavi pitAnI kRtiothI bahu prasiddhi pAmelA haze." haze zuM? che ja, mArA sAheba, misisa liyo haMTara bIjA game tevA sAthe paricaya rAkhatAM ja nathI." Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 pikavika kalaba e bahu umadA nizcaya che, sAheba." huM jarUra misisa liyo haMTarane mApanA mukhamAMthI nIkaLelA A zabdo jaNAvIza. temane AvI jJAnavibhUtione mukhethI nIkaLelA zabdo saMgharavAne paNa zekha che. meM sAMbhaLyuM che ke, ApanI maMDaLImAM koI suMdara kAvya lakhanAra vibhUti paNa che." mArA mitra mi. snoDagrAsane kAvyane zekha che." misisa liye haMTarane paNa kAvyano bahu zekha che, sAheba, te te naryA kavitAmaya ja che. temanA AtmAne cAvI ja kAvyanI ApavAmAM AvelI che. temaNe keTakeTalAM kAvyo lakhelAM che, sAheba. temanuM "mRtaprAya deDakAne aMjali" nAmanuM khaMDa-kAvya Ape avazya sAMbhaLyuM haze." meM sAMbhaLyuM hoya ema mane lAgatuM nathI," mi. pikavike javAba Apyo. mane Apano javAba sAMbhaLI ghaNe AghAta thAya che, sAheba. e kALe to sanasanATI macAvI dIdhI che. paNa AvatI kAle mijabAnI vakhate temane svamukhe ja e mahA-kAvya Apane sAMbhaLavA maLaze. te vakhate temaNe anurUpa vezabhUSA paNa dhAraNa karyA haze." "vezabhUSA ?" "mina devInAM ja vezabhUSA, sAheba, paNa kahevAnuM bhUlI gayo ke, AvatI kAlanI mijabAnI phensI Dresa sAthenI mijabAnI che." to to huM emAM bhAgye hAjara rahI zakuM," mi. pikavike pitAnI AkRti sAme najara karIne kahyuM. are, hAIsTrITamAM dukAnavALo yahUdI selemana lyukosa hajAre phensI-sa rAkhe che. pleTo, jhena, epikyarasa, pAyathegorasa - ema aneka jaNanA Dresa Apane tyAM maLaze, jemaNe ApanI peThe ja vikhyAta kalaba sthApI hoya." Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA bheTA! 139 mahAna nAmeAnI AkRti dhAraNa karavAnI ' paNa huM e badhAM icchA paNa na karI zakuM. ' " tA . bhale, ApanA jevI sukIrtivALA puruSane temanA peAtAnA pezAkamAM ja maLavAnuM misisa liyeA haMTarane gamaze. huM jarUra Apane mATe apavAda karAvI zakIza; mane khAtarI che." "" te te mane tyAM AvavAmAM ghaNA ja AnaMda thaze. " 66 rahyo chuM. mAre "" ' te huM Apane have cAlyA javuM joI e. sudhI peAtAne vaLAvavA AvavAnI tasdI na levA mi. pikavikane Agraha karavA * eka zabda paNa nahi, eka DagaluM paNa nahi, sAheba' ema khelatA mi haMTara gaMbhIratApUrvaka tyAMthI vidAya thayA. kImatI samaya have veDaphI eTaluM kahI, bAraNA mi. pikavika peAtAnA mitrAne pIkeMkamAM A badhI khabara jAte jaIne Ape te pahelAM ja mi. viMkale e khabara tyAM paheoMcADI * misisa pATa paNa .. C dIdhI hatI. temaNe uparathI mi. pikavikane kahyuM, tyAM ' eNpelA te veza sajIne javAnAM che. ' mi. snADagrAse pUchyuM. " haiM ? " mi.pikavike AnaMdAzcaryathI cekIne kahyuM. cr "hA; paNa te khUlateA ja jhabhbhA pahere te sAme mi. paeNTane virAdha che. ' (( kharI vAta che, kharI vAta che, " mi. pikavike mi. peMTanI vAtamAM saMmati darzAvatAM kahyuM. rC/ paNa te seAnerI cakatAMvALuM gAuna " te| pachI temane veza zeza che te paheraze. ALakhAze. zI rIte? ' "" << 'vAha, hAthamAM te vINA dhAraNa karaze eTale samajAI jaze. ' : "huM DAkUnA veza levAnA chuM, " mi. Tapamane kahyuM. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 pikavika kalaba zuM DAkuno veza ? tame e veza mATe bahu gharaDA che, eTaluM paNa joI nathI zaktA ? uparAMta vadhu jADA paNa!" mi. pikavike kahyuM. sAheba, A tame mAruM apamAna karI rahyA cho." "paNa tame lIlI makhamalanuM jAkITa ane be IMcanI pUMchaDIvALo DAkuno veza paherI mArI sAmuM UbhA raheze, tethI mAruM je apamAna thaze, tenAthI ardha apamAna paNa meM tamAruM karyuM nathI." tame naMga che, naMga!" mi. Ta5mane pitAnA netAne gALa bhAMDI. tame bIjuM naMga cho!" mi. pikavika javAba vALyo. mitra Tapamana have pAse AvI eka be kSaNa mipikavika tarapha joI rahyA. mi. pikavike cazmAMthI phokasa karelI vadhu tIvra najara temanI sAme pheMkI temano paDakAra jhIlI lIdho. "sAheba, tame mane buddo kahyo che." "tame mane jADiye kahyo." "tame che ja, vaLI." bhayaMkara cupakIdI pachI mi. Ta5mane huMkAra karyo, "tamArI jAta pratye mArI anerI bhakti che, e kharuM; chatAM tame karelA apamAnano mAre tAtkAlika badale levo paDaze." AvI jAo, sAheba !" mi. pikavika vaLato huMkAra karyo. have kavi-AtmA DagrAsathI rahevAyuM nahi. te baMnenI vacce kUdI paDyA ane prathama mi. pikavika sAmuM joIne bolyA, "mitra pikavika, A zuM? AkhI duniyAnI AMkho tamArI upara che! ane mi. Ta5mana, ApaNe badhAnI AbarU e mahApuruSanI AbarUthI UbhI thayelI che, e bhUlI jAo cho ? zarama che, sagRhastha, zarama !" tarata ja mi. pikavikanI taMga thayelI bhamare have sIdhI thaI, ane temanA caherA uparane pahelAMne udAra maitrIbhAva pAcho pragaTa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA bheTA! 141 r thayuM. temaNe mi. Tapamanane! hAtha pakaDIne kahyuM, "huM utAvaLA khanI gayeA hateA, mitra, mArI bhUla thatI hatI, tame jarUra lIluM jAkITa pahero. "" ** nA, nA, mArI bhUla thaI hatI, ane huM uchAMchaLA banI gayA hatA; huM have e jAkITa nahi paheruM. " mi. Tapamane paNa gadita thaIne kahyuM. ,, '' " nA, nA, have teA mane AbhArI karavA khAtara paNa tamAre paheravuM ja paDaze. " "te| huM mArA priya netAnI AjJA mAthe caDAvavA khAtara jarUra paherIza." mi. Tapamane javAba ApyA. pachI te mi. pikavikre peAtAnA bAkInA aMte mitrAne paNu temanI pasaMdagInA phaeNnsI-Dresa paheravAnI paravAnagI ApI dIdhI. 3 misisa liyeA haMTarane tyAM mijabAnI mATe parIone deza UbhA karI devAmAM AvatA hatA. mi. pikavikane temaNe ati AdarabhAvathI satkAra karyAM, ane kavi mi. snADagrAsane paNa; kAraNa ke peAte paNa deDakA-kAvya racanAra mahA-kaviyatrI hatI. haeNTarane khuza karavA temanI mA samAna mi. paeNTe sAmAnya rIte misisa liyeA temanI nAnI dIkarIAne saudaryanA avatAra jevI jAhera karI; eTale misisa liyeA haMTare peAtAnA nAjuka paMkhAthI temane " tAkAnI, naThArA, " kahI dhA karyAM. ( manamAM devInA hAthamAM nAjuka paMkhA !) pachI misisa liye| haMTare kAuMTa smArlaTArkanA paricaya mi. pikavikane karAbyA ane kahyuM, " eezrI iMglaeNnDa viSenuM peAtAnuM mahAna pustaka lakhavA mATe jAta-mAhitI bhegI karavA paradezathI padhAryAM che. " Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - pikavika kalaba kAuMTe tarata khissAmAMthI DAyarI kAThIne, temanuM nAma lakhI lIdhuM - tathA "pigaviga" ke "bigaviga" nAmanA eka mahAna berIsTarano paricaya thavA badala khuzI vyakta karI. mi. pikavike pUchayuM, "Apane maLIne khUba AnaMda thayo; Apa ghaNuM vakhatathI iMgleMDane abhyAsa karavA padhAryA hazo, kharuM ?" are ghaNA vakhatathI; eka pakhavADiyuM thaI gayuM are tethI paNa vadhAre" "haju paNa Apa ahIM vadhu rokAvAnA haze, nahi ?" eka aThavADiyuM to kharo ja." "Apane ghaNI ghaNI mAhitI ekaThI karavI paDatI haze, nahi? ane ATalA thoDA vakhatamAM e badhuM ekaThuM karavA jatAM Apane bahu tasdI levI paDatI haze !" are, badhuM bheguM karI paNa dIdhuM." "ema?" "hA, hA, badhuM ahIM bheguM karI dIdhuM che," ema kahI kAuMTa pitAnA kapALa upara arthasUcaka Takoro mAryo. tathA umeryuM, "mArA utArAnA sthaLe maTI paDI jeTalI sAmagrI thaI gaI che - saMgIta, citra, vijJAna, kAvya, poliTIka - badhI cIjo." poliTikasa e eka ja nAnA sarakhA mathALA nIce keTalI badhI agatyanI ane vizALa bAbatono samAveza thAya che!" mitra pikavike kahyuM. phaTa daIne kAuMTe DAyarI bahAra kADhI- "bahu sarasa zabdoprakaraNa zarU karavA mATe. prakaraNa sUDatAlIsa. paoNliTikasa e zabda heThaLa ghaNI ghaNI agatyanI bAbatono samAveza thAya che." pachI misisa haMTe kavi DagrAsano paricaya karAvyo. tarata kAuTa DAyarI kADhI lakhI lIdhuM, "mathALuM - kAvya - prakaraNa - sAkSara mitro-nAma sno-grAsa bahu sarsa-mahAna kavi iMgleMDane -snagrAsa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 pharI pAcho bheTe! mahAna piga-vigane mitra. misisa haMTe paricaya karAvyo vhekhikA - pharatA deDakAnI - nahi nahi, maratA aMgrejI joDaNuM "ma" "dekaDAnI.". misasa liye haMTare tarata mi. peTa sAme joIne kahyuM, "adbhuta mANasa che; rajerajanA kevA abhyAsI che? gaMbhIra philasUpha paNa che," mipaTe jaNAvyuM. pachI kAvya-saMgItano vAro hato. misisa paTe kaMIka kalabala kalabala gAyuM. pachI misisa liye haMTarane temanA mRtaprAya deDakA uparanuM khaMDakAvya gAvA mATe pharamAyaza thaI te temaNe eka vAra gAI batAvyuM; ane pharIthI gAvA mATe paNa temaNe taiyArI batAvI. paraMtu mahemAno have khAvA tarapha vaLI gayA hovAthI evo khulAso karavAmAM Avyo ke, misisa haMTara jevAM nAjuka prakRtinAM gAyikAne vadhu tasdI ApavI ThIka nahi. paNa javAbamAM misisa liyo haMTare potAnA prazaMsaka mitronA lAbhArthe AkhuM pharIthI gAI saMbhaLAvavAnI tasdI levAne niradhAra jAhera karyo. paNa pachI zrotAonI kharI anicchA jAhera thaI gaI. kAraNa ke, misisa haMTare potAnI rIta pramANe so jaNAne nimaMtryA hatA, ane nAstAnI sAmagrI pacAsa jaNanI ja taiyAra karAvI hatI -mAtra mahArathIone mATe ja; bAkInAo to potAnuM jema phaDAya tema pheDI le! eTale e bAkInAoe ja sauthI prathama dhasAro pirasAyelAM Tebale tarapha pitAnuM "phoDI levA mATe zarU karyo. A tarapha kAunTa eNrlaTake vividha vAnIonuM varNana DAyarImAM jhaTapaTa nedhavA mAMDayuM hatuM. mi. Tapamana ghaNI siMhaNene temanuM khAdya sarakAvavAnI priya sevA bajAvI rahyA hatA. mi. snoDagrAsa eka yuvAna kavayitrI sAthe kAvyanI divya sRSTimAM vicarI rahyA hatA, ane mitra pikavika sI keAI sAme pitAnuM maLatAvaDApaNuM DhALI rahyA hatA. misisa liyo haMTara gaurava-AnaMda -ane saMtoSa - pUrvaka badhuM nihALI rahyAM hatAM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 pikavika kalaba eTalAmAM mi. liye haMTare bUma pADIne potAnI maheradAranuM dhyAna kheMcyuM "mi. cArlsa phiTjhamArzala padhAryA." cAla, emane mArI pAse mokalI de; meDA AvavA badala mAre temane atyaMta krUra sajA karavI che," misisa liyo haMTare pitAnI eka vadhu agatyanI oLakha saune saMbhaLAvatAM kahyuM. "Avya, Avyo-vahAlAM meDama-bane teTaluM jaladI - lokonAM ToLe ToLAM-pUnamanI rAta ghaNI muzkelI - khUba." tarata ja mi. pikavikanA hAthamAMthI camaco-kAMTo paDI gayA. temaNe jhaTapaTa mi. Tapamana sAme joyuM to temanA hAthamAMthI paNa cama-kAMTo paDI gayA, ane vadhArAmAM vinA neTise jamInamAM UtarI javAnI ja te taiyArI karavA lAgyA. eTalAmAM naukA-adhikArIno pozAka paherele eka juvAniyo AgaLa Avyo. cAre pikavikiya tene oLakhI gayA-ane AphreDa jigala paNa cAre pikavikiyanene oLakhI gayo ! teNe A lokone joyA ke tarata misisa liye haMTarane lAMbo thayelo hAtha pakaDavo paDato mUkI ekadama bahAra nAsavA mAMDayuM. teNe kahyuM, "bhUlI gayo-mArA ghaDAghaDIvALAne sUcanA ApavAnuM - hamaNuM ja Avyo-tarata-jaladI." mi. pikavike have misisa liye haMTarane e juvAniyAnuM nAma-ThAma pUchayuM te to eka mahAna tavaMgara vyakti che; ane huM tamane tenuM oLakhANa jarUra karAvIza. kAunTa larTorka paNa tene maLIne ghaNuM rAjI thaze." "paNa te kyAM rahe che ?" "barImAM, "enjala" hoTelamAM." barI ?" Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! 145 "hA, hA, ahIMthI thoDA mAIla dUra - paNa mi. pikavika tame kema cAlyA ? ATaluM jaladI javAtuM haze ?" paNa mi. pikavika to bahAra dhasI gayA hatA, ane mitra Tapamana temanI pAchaLa pAchaLa. "e to kyArane cAlyo gayo," mi. Ta5mane kahyuM. "tenI pAchaLa barI jaIza," mi. pikavika bolI UThyA; " "tyAM paNa teNe kAne kevI rIte chetaravA mAMDayA haze! te saune veLAsara jaIne cetavI devA joIe." pachI mi. Ta5manane pote lakhe tyAre barI AvavAnuM kahI, mitra pikavika semane sAthe laI tarata jiMgalanI pAchaLa paDayA. 19 vahAra ! | ma0 pikavika ane sema barI tarapha jatI kacagADImAM besI jaI dhasamasATa AgaLa vadhI rahyA hatA. ogasTa mahinAmAM paNa kudaratanI AgavI zobhA hoya che. vasaMtamAM badhuM navuM phUTavA mAMDayuM hoya tenI zobhA hoya, to ogasTamAM phaLa tathA pAka utAravAno samaya Avyo hoya, tenI suzobhA hoya. te aMge chokarAM, strIo, gADAM vagerenI khetaramAM dhamAla macI rahe che. mi. pikavika eka pachI eka pasAra thatAM khetaro joIne semane kahyuM, "bahu manoraMjaka dekhAva che. " cimalInI bhUMgaLIone harAvI de che." pi.-10 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba mane lAge che ke jiMdagIbhara te cimanIo, ITa ane cUne ja joyAM che, sema," mipikavike hasatAM hasatAM kahyuM. "huM haMmezAM bUTsanI nokarI karato nathI Avya, sAheba, eka vakhata huM paNa gADuM hAMkanArAno nokara hato." kyAre ? jyAre mane jiMdagImAM deDakA-kUdanI ramata ramavI choDI mUkavAmAM Avyo tyAre sAheba. pachI hamAlano nokara banyo, pachI teno madadanI banyo, ane pachI bUTsa banyo. have huM eka sadagRhasthane nokara banyo chuM, ane koIka divasa pote ja moDhAmAM pAIpa phUMkato sadagRhastha ja banI rahIza, sAheba." tuM koI philasUpha hoya tevI adAthI vAta kare che, sema. " sAheba, e le to amArA kuTuMbanI nasamAM cAlyo ja Ave che. mArA bApu to e lAInamAM ja atyAre che : mArI oramAna-mA jyAre temane sArI peThe phiTakAre che, tyAre te mAtra mAMthI sITI vagADe che. jyAre te gusse thaI emanI cuMgI bhAgI nAkhe che, tyAre te bahAra jaI bIjI kharIdI lAve che. jyAre pelI bahu cIsAcIsa karI mUke che, ane IsTiriyA lAve che, tyAre te zAMtithI cuMgI phUkyA kare che, ane te pAchI zAMta thAya tenI gupacupa rAha jue che. e badhuM philasUphI kahevAya, kharuM ke nahi, sAheba ?" kharekhara, philasUphI nahi to enA jevuM to kahI ja zakAya. to tane vaMzaparaMparAgata maLelo e svabhAva jIvananI athaDAmaNamAM bahu upayogI nIvaDayo haze, nahi ?" "kema nahi sAheba, eka nokarImAMthI nAsI jAuM ane bIjImAM joDAuM tyAM sudhI mAre eka eka pakhavADiyA sudhI pharanicara vagaranA makAnathI calAvI levuM paDe." "pharanicara vagaranuM makAna ?" Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! "hA hA veTalU brija nIcenI pAchuM vagaranI karI kamAne, sAheba. e makAnamAM vAMdhe kADhI zakAya to eTalo ja che ke, temAM havAnI sagavaDa vadhAre hoya che. joke, tyAM kaMI kaMI dekhAvo jevAnA maLe, e naphAmAM." dekhAvo ?" "hA, sAheba; te dekhAvo tamArA jevAnA udAra hRdayanI to ArapAra vIMdhIne nIkaLI jAya, sAheba. nAnAM juvAna strI-puruSo, jemane temanA bhIkhanA dhaMdhAmAM haju baDhatI nathI maLI hatI, - pagAravadhAre kahe che te sto, - teone tyAM thoDoka vakhata rahevuM paDe che. jemane haju be-penI deraDA jeTalI Avaka nathI hotI, teo thAkI-pAkI, bhUkhe marI, tyAMnA aMdhArA khUNAomAM AvIne gabaDe che ne ArAma meLave che." - "be-penI deraDAnI Avaka vaLI kevI ?" eka rAta pathArImAM sUvA maLe te mATe be-penI bhADuM ApavuM paDe che sAheba. hoTalavALA rAte oraDAnI pharasabaMdI upara be-penI laI AvA lokAne sUvA de che. paNa A loke be-penI jeTalI UMgha laIne savAre vidAya thavAne badale arthe divasa pUro thAya tyAM sudhI paDI rahetA. eTale A loko have be lAMbAM doraDAM cha phUTane aMtare bAMdhe che. te doraDAM pharasathI traNa phUTa UMcAM rAkhe che. pachI e be doraDAM upara guNapATanI pathArIo bAMdhI devAmAM Ave che. be penI Apo eTale eka majAnuM hAlaraDuM rAtabhara sUvA maLe. paNa savAre cha vAgatAMmAM teo eka bAjunA be cheDA choDI nAkhe eTale dhaba daIne badhA nIce pachaDAya. eTale temane uThADavAjagADavAnI paMcAta ja na rahe !" paNa pachI barI gAma AvatAM ane "enjala vIzI AgaLa ja kAca-gADI UbhI rahetAM mitra pikavike semane eka khAnagI oraDe pitAnuM sAcuM nAma dIdhA vinA, bhADe rAkhI AvavA aMdara mokalyo. kAraNa, pelo jiMgala te hoTelamAM ja Utaryo hoI tene khabara na paDe e rIte aMdara pesI javuM joIe. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pikavika klaba e pramANe oraDe rAkhI AvIne, pachI pahelAM jamavAnI vyavasthA karavAmAM sema paDayo. te badhuM patyA pachI, hoTelanA bUTsa pAsethI jiMgala viSe kaDhAvAya teTalI mAhitI laI AvavA te cAlyo gayo. ardhAeka kalAkamAM te pAcho Avyo. te khabara lAvyo ke, mi. cArlsa phijha-mArzale pharI noTisa Ape tyAM sudhIne mATe eka eAraDI bhADe rAkhI che. atyAre to teozrI kAI paDeAzanA khAnagI gharamAM jamavAnA AmaMtraNano svIkAra karIne gayA che, tathA pote moDI rAte pAchA phare tyAM sudhI bAraNuM AgaLa besI rahevAnuM bUrsane kahetA gayA che. temanA nokarane te potAnI sAthe laI gayA che. eTale savAramAM pote e nokarane maLIne, mitra phiTjha-mArzalanI vizeSa mAhitI kaDhAvI lAvaze, ema seme chevaTe umeryuM. rAte pachI hoTelanA nokarImAM potAnI rIte hasya-majAkanI acchI mahephila seme jamAvI dIdhI. e lekAnA khaDakhaDATa hasavAnA bUma-baraDAthI pUrA traNa kalAka mitra pikavikane pitAnI oraDImAM UMgha na AvI zakI. savAramAM paMpa nIce mi. sema velara rAtane nazo moM uparathI dhoI kADhI rahyo hato, tevAmAM teNe malaberI-raMganI vardI paherelA eka nokarane AMgaNAmAM benca upara besI hAthamAMnA guTakAmAMthI pATha karato joyo. seme najara nAkhIne ja tenA svabhAvano tAga pahelethI meLavI levA prayatna karyo, paNa kharI rIte pelo ja guTakAmAM meM rAkhI, najara karIne emano tAga meLavato hato. seme have tenI pAse besI dhULadhamAM vAta karavA mAMDIH gaI kAle rAte nokara-sabhAmAM hAjara na hatA ? bahu majA paDI hatI I. mArA mAlika sAthe mAre bahAra javAnuM hatuM," pelAe javAba Apyo. tamArA mAlika? zuM nAma haze, vAru ?" phijhamAla." Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! 149 "vAha, tamAre hAtha mane Apo jouM; mane tamAro dekhAva bahu game che; eTale mAre tamArI sAthe dastI karavI paDaze." vAha, manomana sAkSI kahe che tevuM ja thayuM ne ? - mane paNa tamAro dekhAva bahu gamato hovAthI huM kyArano tamArI sAthe belavA ja TAMpI rahyo hato." he ? to tamAruM nAma zuM, bAdazAha ? " "joba, jaba-TreTara; paNa tamAruM nAma zuM, tyAre ?" "mAru nAma kare che, ane mArA mAlikanuM nAma vilkinsa che; tame savAranA pahoramAM eka-be TIpAM peTamAM nAkhavA Icachaze ja; cAlo mAre khAte, mi. kaeNTara!" ghaNuM sAruM; cAle." be pyAlA bharAvI, baMne jaNa pIvA lAgyA, te vakhate semavelare jobane pUchyuM, "tamArI nokarI kevIka che, bhAI ?" "kharAba; taddana kharAba. ane have te mArA mAlika pAchA paraNavAnA thayA che. " "le kara vAta! mAlika paraNaze to tame kaMI vadhu lAbhazo, vaLI; emAM dilagIra thavA jevuM zuM che?" are bhAI, e ja paMcAta che ne! paraNatA hota to kaMI vAMdho nahi; paNa A te benkiMga-skUlamAM bhaNatI ane khUba tavaMgara vArasadAra evI eka chokarIne mADI javAnA che. emAM zuM maLavA jevuM, bhAI! emAM to jela bhegA ja thavuM paDe ne!" Ama kahI, teNe to tarata AMkhe rUmAla dabAvI pitAnA bhAvI jela-nivAsanI poka atyArathI ja mUkavA mAMDI. lo gavarnara, jarA bIjo pyAlo bhare; sAMsatA thAo. tamArA mAlika paNa bhAre tavaMgara hazene ? paisA hoya to badhuM pahoMcI vaLAya !" seme AzvAsana ApavA mAMDayuM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 pikavika klaba pelA javAbamAM potAnA khAlI khIsA upara thapAko mArIne jaNAvI dIdhuM ke, mArA khIsAmAM paisA hoya, to mArA mAlikanA khIsAmAM hoya ! to pachI, tuMya bhAI baDo badamAza hovo joIe ke, tArA mAlika khIsAkAtarunI jema kAInI chokarI ane tene vArasa kAtarI jAya, ane tuM jarA moTuMya na halAve !" "jANuM chuM, ane samajuM chuM, tethI ja bhagavAnanI pothIno pATha karyA karuM chuM, ane aMtarathI raDyA karuM chuM." ema karI be pAchI A relAvavA mAMDI. paNa tuM jaIne beDiMga-skUlatI mahetAne kahI de, ane tArA mAlikane pakaDAvI de." paNa mArA jevA nokaranI vAta upara vizvAsa kANa mUke ? pelI chokarI nirdoSa ane samajadAra chokarI gaNAya che. te evo kazo vicAra hovAnI jhaTa nA pADI de, ane mArA mAlika paNa nA kahI de - to pachI badhA ema ja mAne ne ke, mArA mAlika to e chokarInA bApanA oLakhItA che, ane tenI khabara kADhavA mATe maLavA ja Ave che, tene kADhI javA nahi! paNa mArA pakSamAM koI evA sagRhastha hoya jemanA balavAnuM vajana paDe, to huM emanI madada laIne A apaharaNano kisso aTakAvavAnuM jarUra vicAruM khare. paNa ahIM A ajANI jagAe mane evuM koI maLe to paNa, mArA upara vizvAsa mUkI, evA DakhAmAM hAtha ghAlavA koNa taiyAra thAya ?" - sema bolyA vagara tarata ja UDyo ane jobano hAtha pakaDI tene potAnA mAlika mi. pikavika pAse kheMcI gayo ane jiMgalanA kAvatarAnI badhI vigatothI temane jANakAra karI dIdhA. apaharaNa te rAte ja thavAnuM hatuM eTale mi. pikavika jobane pUchIne sthaLa-kALanI badhI mAhitI meLavI lIdhI. mi. pikavika to Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! 151 te ja ghaDIe benkiMga-skUlanI misTresane maLavA ane tene A kAvatarAnI khabara kahevA doDI javA tatpara thaI gayA; paNa jaoNbe kahyuM, "mArA mAlika bahu hoziyAra mANasa che. temaNe e buThThI misTresane evI bheLavI dIdhI che ke, tene koI paNa rIte vAta kare to paNa te mAnaze ja nahi. kAraNa ke, tamArA pakSe purAvo te eka nekare kahelI vAtano ja gaNAya ne ? ane mAre mAlika tarata ja kahI de ke, meM e nokarane kA baratarapha karyo che eTale te potAne gune DhAMkavA mAre mAthe game tevA gunA oDhADavA prayatna kare che !" "to pachI zuM karavuM joIe !" "ene apaharaNa karatI vakhate ja pakaDavo joIe. ane Apa je saheja maracha batAvo to temAM jarUra thaI zake. jema ke, mane ne mArA mAlikane, ame pheDelI be karaDIo, rAte daza vAgye beDiMganA rasoDAmAM pesADI deze. pachI badhAM jyAre UMghI gayAM haze, tyAre ame rasoDAmAMthI bahAra nIkaLI, pelI juvAna bAnune tenA kamarAmAMthI uThAvI bahAra lAvIzuM. bahAra eka ghoDAgADI taiyAra UbhI haze, ane temAM tene besADI daI ame vidAya thaI jaIzuM. eTale tame sAheba nA bagIcAmAM taiyAra thaIne saMtAI raho, to badho upAya thaI rahe, tevuM mane sUjhe che." kema huM cho ?" "kAraNa ke, bahu dhAMdhala thAya, to misTresane potAnI saMsthAnI AbarUnI paDI hoya; ane pelI chokarIne paNa bahu jaNanI samakSa samajAvavI mukela thAya. A badhI nAjuka bAbato ochAmAM ochA dhAMdhalathI patAvavI sArI." "paNa te pachI, huM tenAM sagAMvahAlAMne ja khabara ApI dauM to zuM khoTuM ?" "azakya; teo ahIthI so mAIla dUra rahe che! A kAma AvuM badhuM muzkela hovAthI ja huM akaLAI rahyo chuM, ane mane kazo Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra pikavika kalaba rasto sUjhata nathI, sAheba." kahI joba TroTare AMkhamAMthI dhadhUDA kADhavA mAMDyA. alyA tArA mAthAmAM vaoNTara-vakarsanA pAIpano "meina'-vAlva che ke zuM ? tArA jevo marajImAM Ave tyAre Taba bharIne pANI ThAlavI zake te meM haju sudhI kAIne je nathI." seme kahyuM. "sema, tuM tArI jIbha jarA pakaDI rAkha, jeuM," mi. pikavike gusse thaIne kahyuM; "vakhata kavakhata paNa vicArIza ke nahi ?" "bahu sAruM sAheba, ekadama vakhata vicAravA besI jAuM chuM." seme javAba Apyo. "te, bhAI dveTara, e bagIcAmAM mAre dAkhala kevI rIte thavuM?" bhIMta bahu UMcI nathI, ane Apane nokara saheja Teke karaze, to tarata Apa upara caDI zakaze. pachI Apa bagIcAmAM saMtAI rahe ane sADA agiyAra vAge ke bAraNe TakorA mArajo, eTale huM bAraNuM ughADI daIza. e loko sADA agiyAre ja bahAra nIkaLaze, evuM nakkI thayuM che." "mane A yojanA gamatI nathI; chatAM bIjI kaI sUjhatI paNa nathI. paraMtu eka juvAna bAInI AkhI jiMdagI AvA badamAzane hAthe dhULadhANI thatI aTakAvavI hoya, to huM jokhama kheDavuM paNa paDe." mi. pikavike potAnI bhalamanasAIthI deravAIne kahyuM, "paNa e makAnanuM nAma zuM che ?" "vesTageTa hAusa, zahera bahAra nIkaLI thoDA jamaNI bAju phaMTAzo ke tarata mukhya rastA upara ekaluM UbheluM e makAna ApanI najare paDaze. daravAjA upara pittaLanI catI upara nAma paNa kotareluM che." Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! 153 mi. pikavike have tenA hAthamAM eka ginI mUkI dIdhI, ane tene javA paravAnagI ApI. pelo nIce namI, salAma karI, AMkhamAM AMsu sAthe cAlato thayo. tenI pAchaLa pAchaLa ja sema nIkaLyo hato. teNe tarata tenA khabhe hAtha mUkIne kahyuM, "dosta, tane AMkhanA pANIne sonuM banAvavAnI tarakIba sArI hAtha AvI che. tuM ema jhaTa jhaTa AMkhamAM pANI zI rIte lAvI zake che, yAra ?" "e te hRdayanI lAgaNInI vAta che; hRdaya bharAI Ave tyAre ja emAMthI AMsu chalakAya !" rAta paDI ane daza vAgyA eTale seme AvIne mi. pikavikane kahyuM ke, mi. jiMgala ane jaoNba bahAra gayA che, temano sAmAna peka thaI gayo che, ane temaNe eka ghoDAgADI maMgAvI che. sADAdaza vAge mi. pikavika paNa sema sAthe strI-jananI vahAra karavAnA nAjuka paraMtu hiMmatabharyA sAhase nIkaLyA. semanA khabhA upara UbhA rahI teNe mArelA AMcakAthI mitra pikavika bhIMta upara caDI gayA eTaluM ja nahi, paNa jarA dhAraNa gumAvatAM aMdara paNa paDayA. ThIka ThIka cholAyA - TicAyA, paNa atyAre tene vicAra karavAno hato nahi. jyAM sudhI niyata samaya na Ave, tyAM sudhI bAraNuM pAse javAya tema hatuM nahi; eTale jhADI-jhAMkharAM pAchaLa ja potAnI vizALa kAyAne chupAvIne te sthira UbhA rahyA. makAnamAM dIvo bujhAvA lAgyA, ane bArI-bAraNAM baMdha thayAM; eTale te samajyA ke, badhAM UMghavAnI taiyArImAM paDyAM che. sADA agiyArano TakAro saMbhaLAtAM ja, mi. pikavika pagane Terave dhImethI cAlatA bAraNa AgaLa gayA ane tyAM AstethI Takora Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba mAryo. paNa thoDI vAra thobhyA pachIya kaMI javAba na maLatAM temaNe bIje Takore jarA moTethI mAryo. chevaTe kaMIka pagalAM dAdarA uparathI AvatAM saMbhaLAyAM ane keTalAya AgaLAnacUkI kheMcAyAne avAja Avyo. pachI dhImethI bAraNuM UghaDayuM. - bAraNuM bahAranI tarapha UghaDatuM hatuM, eTale mi. pikavika tenI pAchaLa khasatA-lapAtA gayA. paNa e bAraNuM ughADanAra jaba-TreTara nahi paNa hAthamAM mINabattIvALI eka nokaraDI hatI. mi. pikavikane zvAsa thaMbhI gayo. pelI nokaraDI aMdara rahelI bIjIne saMbodhIne belI, "koI dekhAtuM nathI, e to bilADI philADI aMdara AvavA mAthuM pachADatI haze." Ama kahI teNe bilADIne aMdara AvavA rajanI Teva pramANe bacakArIne lAvI; paNa kAI aMdara na AvyuM, eTale teNe bAraNuM pAchuM baMdha karI dIdhuM. paNa thoDI vAramAM to gAjavIja ane vIjaLInA kaDAkA-bhaDAkA zarU thayA. Ave vakhate jhADa nIce UbhA rahevuM sahIsalAmata na mAnI, mi. pikavika bhIMtane khUNe UbhA thaI gayA. kAraNa ke, bagIcAmAM ke rastA vacce UbhA rahevuM e te rastA uparathI jatA cokIdArane najare paDavA jevuM thAya. eka vAra to mitra pikavike. bhIMta upara caDI bahAra nIkaLI javAno paNa vicAra karyo. paraMtu pitAnA bhAre zarIrane te pUratuM kudAvI zakyA nahi, ane UlaTA hAthe page vadhu chelAyA e naphAmAM. ghaNI vAre, badhAM UMghI gayAM haze ema mAnI, mi. pikavike pAchA dhIme page bAraNA pAse jaI bAraNA upara pharIthI Takoro mAryo. kaze javAba na Avyo. thoDI vAra rahIne bIje TakAro mAryo. A vakhate aMdara kazI gusapusano avAja saMbhaLAyo, ane pachI aMdarathI koIe pUchayuM : "keNu che?" Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! 155 e jobano avAja na hatuM, paNa koI strIno hato. mi. pikavika tarata ja bAraNuM ughaDe tyAre pAchaLa DhaMkAI rahevAya evI jagAe bhIMta sarasA UbhA thaI gayA. paNa A vakhate AkhuM makAna jANe saLagI UThayuM hatuM. mitra pikavika potAnI A dazAthI khUba gabharAyA ane akaLAyA. tathA badhuM dhAMdhala zamI jAya, eTale game tema karI, bhIMta ThekI jaI bahAra nIkaLI javAno vicAra karavA lAgyA. paraMtu A vakhate to bAraNuM UghaDayuM eTaluM ja nahi paNa traNa cAra jaNano sAmaTo avAja Avyo - koNa che ?" aMdarathI adhyakSAe have bUma pADI, "heya, tuM bahAra nIkaLIne bagIcAmAM jaIne kema jotI nathI ?" meDama, mane bIka lAge - trIsa trIsa chAtrAo aMdarathI tenA upara phiTakArane citkAra karI UThI. adhyakSAe tene pharIthI bahAra nIkaLIne jevA tAkIda karI, eTale te rasoIyaNa bicArI raDavA mAMDI, ane nekaraDIe tene pakSa laIne kahyuM, "balavuM saheluM che, paNa A aMdhArAmAM bAI mANasa eklI bahAra zI rIte nIkaLI zake ?" tarata ja tene tyAM ne tyAM eka mahinAnI neTise chUTI karavAnI sajA thaI. pachI adhyakSAe rasoIyaNane pharIthI dhamakAvIne kahyuM, "tuM bahAra jaIne jue che ke nahi ?" bIjI traNeka mahetIoe paNa rasoIyaNane kahyuM, "misisa kahe che te sAMbhaLe che ke nahi?" trIsa chAtrAo eka avAje bolI UThI, "A rasoIyaNuM bAI te kevI che !" Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba rasoiyaNe have jIva upara AvI, potAnI ja AMkha aMjAI jAya tema mINabattI AgaLa dharI bahAra jarA DokiyuM karIne kahyuM, "kAI nathI; e to pavanathI bAraNuM hAlyuM haze." ane e khulAso pUrato manAIne bAraNuM baMdha thavAnI taiyArImAM ja hatuM, paNa eTalAmAM eka cabarAka chAtrAe mijAgarAM vaccethI bahAra najara karIne joyuM to koI kadAvara AkRti bAraNuM pAchaLa bhIMta sarasI lapAyelI hatI. te dekhIne ja teNe eka kAramI cIsa pADI. adhyakSAe tene pUchayuM, "zuM che?" paNa javAbamAM to te chAtrA hisTIriyAnI ja vetaraNamAM paDI; paNa tyAra pahelAM eTaluM belI ke, bAraNA pAchaLa koI puruSa Ubho che !" ATaluM vAkaya sAMbhaLatAMnI sAthe ja adhyakSA deDatAMkane potAnA sUvAnA oraDAmAM bhAgyAM ane aMdarathI be AgaLA ane ThesIo lagAvI bAraNuM baMdha karI dIdhuM, tathA nirAMte bebhAna thaI pathArImAM gabaDI paDyAM. chAtrAo, mahetAo ane nokaraDIoe dAdara upara ja nAsabhAga karI mUkI ane ekamekanI upara ja paDatuM nAkhyuM. paNa temaNe je cIsAcIsa tathA bUmAbUma karI mUkI, tethI pAsenuM AkhuM gAma doDI na Ave te mATe ja mi. pikavika bAraNA pAchaLathI bahAra nIkaLyA, ane te saune dhImethI samajAvIne kahetA hoya tema pote kANu che, ane zA mATe AvyA che, e vAta kahevA lAgyA. paNa pelIone te sAMbhaLavAnA kAna ja na hatA; mAtra bUmo ane cIso pADavAnI jIbha ja hatI. mi. pikavike adhyakSAne belAvavA vAraMvAra vinaMtI karI. chevaTe mi. pikavikano saumya dekhAva, tathA lUMTaphATa karanAranI karaDAkIne badale temane UlaTo chobhIle AjIjIbharyo dekhAva joIne teoe eka vAra to temane eka oraDAmAM purAvAnI zarate ja AgaLa vAta karavA ke sAMbhaLavA taiyArI batAvI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vahAra! mi. pikavika tarata ja peAtAnI meLe eka nAnI eraDImAM purAyA. pachI badhAM adhyakSAne jaIne, ceArate pUrI dIdhAnI khabara ApI teDI lAvyAM. temaNe have hiMmatapUrvaka e eraDA AgaLa AvI peAtAnI kaDaka pUchaparacha AraMbhI. 157 << tuM amArA bagIcAmAM kema dAkhala thayA hatA ? " << huM tamArI chAtrAemAMnI eka tavaMgara chAtrA mi. cArlsa phiTjha - mArzala sAthe bhAgI javAnI hatI, tene rokavA tathA sAbitI sAthe tenI khabara tamane ApavA ja AvyA hatA. mane kahevAmAM AvyuM hatuM ke, mi. phiTjha- mArzale tamArI sAthe eLakhANa pADayuM heAvAthI, purAvAo vinA vAta karIe teA tame mAne tema nahetuM. tethI huM tee bhAge tyAre ja temane pakaDIne tamane seAMpavAneA irAdA rAkhatA hatA." paNa adhyakSAe evA keAI mANasane pAte oLakhatI hAvAnI ja nA pADI, tathA peAtAnI keAI chAtrAne maLavA bahAranuM keAI AvatuM heAvAnI paNa ghasIne nA pADI. eTale tarata mi. pikavika samajI gayA ke, e badamAza jiMgale ja peAtAnA neAkara mAraphate temane bharamAvIne A kaDhaMgI sthitimAM mUkI dIdhA che. mi. pikavike pachI peAtAnA teDAvI maMgAvI, mi. jiMgalanA A adhyakSAne vinaMtI karI. nAkarane H enjala' vIzImAMthI kAvatarAne khulAsA meLavavA tAkara rAkhanAra A mANusa kharekhara sagRhastha hAvA joIe evI khAtarI thatAM, tarata, adhyakSAe * enjala ' vIzImAM mi. saeNmyuela velaranI bhALa kADhavA mANasa mekahyuM. doDheka kalAka pachI saeNma AvyeA, paNa tenI sAthe buDhDhA mi. vorDala tathA temanA bhAvI jamAI mi. TrenDala paNa hatA. chevaTe sAmasAmA badhA khulAsA thatAM, adhyakSAne saMteASa thayA, ane mipikavika mi. vaoNDaeNla vagere sAthe enjala " tarapha pAchA karyAM. mi. vaoNrDale rastAmAM ja jaNAvI dIdhuM ke, te zikAra arthe Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 pikavi kalaba A tarapha AvyA hatA, ane "enjalamAM rAtavAsA mATe AvyA, tyAM temane khabara paDI ke, mi. pikavika paNa "enjalamAM ja Utarela che. tyAM pahoMcyA pachI mi. pikavikane thoDI pUchaparachathI ja samajAI gayuM ke, mi. jiMgala pikavika vagerene AvelA joI temanA hAthamAMthI chaTakavA ane bane to temane kaDhaMgI sthitimAM nAkhavA potAnA nokara mAraphata A kAvataruM yoryuM hatuM ! 20 misisa bADelano dAvo tADI rAta sudhI khullAmAM UbhA rahyA hovAne kAraNe mitra pikavikane bIje divase saMdhivAnuM sakhata darada UpaDayuM, ane te bhalA mANasa pathArIvaza thaI gayA. A tarapha misisa liye haMTarane tyAMnI mijabAnI pachI bAkInA pikaviyino eTansavila mukAme ja potAnA netAnA kaMI samAcAranI rAha jotA bhI gayA hatA. mi. Tapamana ane miDagrAsa "pIkokamAM ja hatA; ane mitra vikala AgrahabharyA nimaMtraNane kAraNe mi. paTanA ja makAnamAM temanAM maheradArane sobata ApI rahyA hatA. mi. poTa paNa te baMnene potAnI sebata avAranavAra ApatA rahetA; paraMtu temanA samayano mukhya bhAga jAhera hita mATe "IDipenDanTa" patranA pote niradhArelA vinAza pAchaLa ja rokAyelo rahe. eka vakhata mitra vikala nAstAnA kamarAmAM ekalA beThA hatA, tevAmAM te kamarAnuM bAraNuM jorathI UghaDayuM ane mitra poTa temanI tarapha aDaga nizcayathI Daga bharatA dhasI AvyA tathA ekadama tIkhA avAje mi. vikalane saMbodhIne belyA : "jherI sApa !" Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa khaDelanA dAvA 159 mi. vikala peAtAne mATe A vicitra sakheAdhana sAMbhaLI ekadama UbhA thaI gayA ane khelyA, sAheba ! zuM kahe che ? '' jherI sApa ! huM kahuM chuM ke, jherI sApa !" mi. pATa dAMta kacaDatA khelyA. CC C savAranA be vAgye je mANasa tamane mitratA ane aMgatatAnA bhAveAthI navAjate cAlate gaye! hAya, te sADA nava vAgye pAche! AvI tamane ' sApa ' saMmeAdhanathI saMkheAdhe, tyAre tamAre mAnI levuM ja rahyuM ke, daramyAnamAM kaMIka vizeSa banI gayuM che. ane vizeSa banyuM ja hatuM. DipenDanTa 'chApAe te divasanI AvRttimAM nIcenuM lakhANa chApyuM hatuM -- k ' amArA gaMdA samakAlIna patrabaMdhue peAtAnI haMmezanI khIbhatsa kaTAreAmAM, ApaNA bhAvI sabhya mi. phijhakina -- bhale A vakhate teo hAryAM, paNa bhaviSyamAM te jarUra jItavAnA che ja -- temanA aMgata jIvanane lagatI keTalIka bAbate lakhIne, vaiyaktika jIvananI pavitratAne te aspRzyatAne khaMDita karI che-kalaMkita karI che--dUSita karI che. ame tene gaMdo dAkhaleA haragija anusaravA icchatA nathI; nahi te tenA dharanA paDadA ame paNa UMcA karI zakIe chIe; ane je vAte badhA ja jANe che te vAte te AMdhaLAne khatAvI zakIe tema chIe. ame tenA dharatA e badhA ukaraDe amArAM pAnAM upara lAvIne, amArA chApAne bhraSTa karavA mAgatA nathI. paNa Aje amArA eka nAgarika baMdhu taraphathI maLelI nIcenI kaDIo utArIne ja saMtApa mAnIe chIe HH alyA poTa, teM jo jANyuM hAta, ke te paraNelI strI kevI evadhA tIvaDaze, teA jarUra teM tene paoNTa, tenA priyatamane ja sAMpI hAta !'' Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pikavika kalaba eTalAmAM misisa poTa ja tyAM AvI pahoMcyAM ane badhI paristhiti joI tarata pitAne hAtha miviMkalanA hAthamAM mUkatAM patine saMbodhIne belyAM, "zI vAta che, ane tamAre mAMe kahe jeuM ?" zI vAta che kema? juo A mAre mATe zuM chApavAmAM AvyuM che ! temAM kono ullekha che, te tame samajI zakazo ja." misisa paTe chApAne e bhAga vAMcI, tarata ja lAMbI tINI cIsa pADIne jamIna upara ja paDatuM nAkhyuM ane UMDA UMDA zvAsonI dhamaNa vacce potAnA kAyara patinI nirbaLatA upara tyAnata varasAvavA mAMDI. mipiTa bicArA hAMphaLA thaI misisanuM mAthuM jamIna upara ragadoLAtuM aTakAvavA ghUMTaNe paDI temane pakaDavA gayA; paNa pelIe to chaMcheDAyelI vAghaNanI jema garjanA karIne kahyuM, "kAyara, nAlAyaka, tArI bairI upara kavitA tArA duzamanoe chApI, teno javAba tuM e chApuM gharamAM laI AvI, potAnA mAnavaMta mahemAnane ane patnIne gALAgALI karIne Ape che ? phaTa, nAlAyaka, zaramathI pAsenA khAbociyAmAM DUbI mara !" te ja vakhate misisa peTanA vALa oLanArI gaNAtI paNa kharekhara to mipiTa sAme potAnI mAlikaNanA aMgarakSaka tarIke kAma karatI bAI guDavina tyAM doDI AvI ane teNe to potAnI katarAtI najarothI tathA dhutakArathI mitra peTane adhamUA ja karI nAkhyA. teNe vAraMvAra jaNAvyuM, "AvI phUla jevI nAjuka bAI AvA gamAranA hAthamAM paDI che, te teno khurada karI nAkhIne ja jaMpaze, I. misisa peTe have pitAne pakSe bhegA thayelA lAbho surakSita karavA sAru pitAnuM chelluM brahmAstra ugAmyuM ane guDavinanA khoLAmAM mAthuM mUkI jAhera karyuM ke, potAnA lephaTanaMTa bhAInI madada laIne te tarata A babUcaka pAsethI chUTAcheDA ja laI leze; A mANasanA hAthamAM potAnuM svamAna ke jIvana sahIsalAmata nathI ! Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa khADelano dAvA 131 HH A asra chUTatAM ja mi. paeNTanA ghAsaghA hAza UDI gayA ane te gaLagaLA thaI beyeA, mArA duzmana chApAmAM AvI gaMdI vAtA AvyAthI huM jarA uzkerAI gayeA hateA eTaluM ja "" " paNa te uzkerATa dharamAM dAkhavavA AvavAnI bahAdurI karavAne badale e chApAnA taMtrIne cAbuke cAbuke phaeNTakAravA kema doDI na gayA? hajI paNa tame e rIte tene phaTakAravA javAnuM vacana Ape! che ? - eNDI-gArDa guDivane tarata ja peAtAnI mAlikkune thAbaDatAM thAbaDatAM jaNAvyuM, vacana ApazestA; nahi te pachI evA mANasanA << paDakhAmAM bharAI rahevAmAM ze| mAla ?'" .. mi. poTane have khelI nAkhavuM ja paDayuM, "huM jarUra jaIne e badamAzanI khabara laI nAkhuM chuM." << paNa guDavina, e kayAre jaze ?" misisa paeNoNrTa mi. paeNATanA chobhIlApaNAne chevaTanI hade laI javA pUchyuM. << hamaNAM ja, abaghaDI, ane A divasa pUrA thAya te pahelAM joI lejo, "mi pATe huMkAra karyAM. mi paeNTane ja javAba ema kare ! '' jo ke manamAM te dharanuM chAparuM tUTI paDe ane te misisa paeNATe tarata ja mi. viMkalane premabharI AMkhA sAthe pUchyuM, " tame A prasaMgane kAraNe ahIMnA vasavATa TUMkA nahIM ja karI nAkhe, ema mAnuM chuM." C/C/ paDayo, nA, nA, teo zA mATe temaNe icchayuM ke, viMkalanA mAthA upara kAyamane tenI nIce gArada gaI jAya ! paNa mi. Tapamana savAranA ja AvI mi. viMkalane kharIthI AvelI mi. pikavikanI ciTThI batAvI gayA hatA, jemAM traNe mitrone jhaTapaTa kharI mukAme AvI javA temaNe jaNAvyuM hatuM. eTale mi viMkale tarata teA potAne javuM ja paDaze, ema jAhera karyuM. pi.-11 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 pikavika kalaba jyAre traNe mitro kAca-gADImAM besIne barI AvI pahoMcyA, tyAre "enjala' hoTelanA daravAjA AgaLa ja sema temano satkAra karavA taiyAra Ubhe hato. buDhDhA mitra vaoNrDala tathA mi. TrenDalane tyAM joI mi. viMkala ane mitra snaDagrAsane acaMbe thayA ane mitra Tapamanane rAzela yAda AvIne kaMIka mUMjhavaNa thaI. paNa mi. oNDale mi. Tapamano hAtha pakaDIne kahyuM, "kaMI zaramAvAnI jarUra nathI; mArI bahenanA hitanI dRSTie huM vicAruM to to tame tene paraNI jAo, e huM icchuM; paNa tamArA hitanI daSTie vicAruM, to tame tene te paraNe ema huM IcchuM. tamArA jevA juvAniyAne rAzela karatAM koI vadhu juvAna zikAra hAthamAM Avo joIe." ema kahI temaNe miTa5mananA paDakhAmAM haLavo godo mAryo. badhA hasI paDyA. pachI mitra vorDale badhA mitrone nAtAlanA arasAmAM potAne tyAM AvI pahoMcavA tathA lagnamAM hAjarI ApavA nimaMtraNa ApyuM. "mananI ?" mi. snoDagrAsa taddana phIkA paDI jaI belI UThayA. hA, hA, paNa gabharAzo nahi; mAtra TrenDala ane belAnuM lagna thavAnuM che, bIjA koInuM nahi" mivorDale emilI pratyenI mitra stoDagrAsanI Asakti lakSamAM rAkhI javAba Apyo. badhA pharI hasI paDayA. pachI mitra vorDalanA gharanAM badhAMnA samAcAra puchAI rahetAM mitra Ta5mane mi. vorDalane "teNInA samAcAra pUchayA. "teNI? tame mArI kuMvArikA bahenanI vAta pUcho cho ?" mitra vaDale vizeSa mAhitI mAgI. mi. Tamane mAtra meM bAjue pheravI laIne ja hakAramAM javAba Ape. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa khADelane dAvo 163 "oho, te to have amArA gharamAMthI cAlI gaI che, ane dUra amArAM sagAM sAthe rahe che. tenAthI mArI dIkarIonuM sukha dIThuM khamAtuM na hatuM, eTale meM ja tene javA dIdhI. paNa cAle have jamavA cAle. tame leko to ATale dUrathI AvyA eTale bhUkhyA thayA haze, ane huM to ghera beThA ja kayArano bhUkhyo thaI gayo chuM." jamavAmAM badhAe ja bhojanane yogya inasApha Apyo. pachI mi. pikavike, pote jiMgalanI phesalAmaNamAM kevI rIte AvI gayA, tenI AkhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI saumAM e duSTa pratye gussAnI tathA tiraskAranI lAgaNI pharIthI bhabhUkI nIkaLI. pachI to mitra viMkale eTansavila mukAme potAnI upara paNa mi. paTane ghera je prasaMge guja, tenI vAta hasatAM hasatAM kahI saMbhaLAvI. paraMtu mi. pikavikanI bhammaro e sAMbhaLI taMga thaI gaI ane jyAre mitra vikale e prasaMga pUre karyo tyAre thoDI vAra cUpa rahI, Tebala upara mukI mArIne temaNe kahyuM, "ApaNe jenA gharamAM pesIe chIe, tenA gharamAM kaMI ne kaMI bakheDo Ubho karyA vinA rahetA nathI, e kevI vAta ? ane ema banavAmAM ApaNe avicAra ja nahi paNa hadayanuM kALApaNuMya kAraNabhUta nathI hotuM, ema kahI zakAya tema hoya che kharuM ? mArA anuyAyIo-mitro je kAI saMgrahasthanA chAparA heThaLa pese che, tyAMnI koI vizvAsu bAInA mananI zAMti ane nirAMtane DaboLyA vinA rahetA nathI, e kharekhara mAre mATe lajajAspada vastu che --" AvI ne AvI bhASAmAM mipikavika haju AgaLa vadhyA hota; paraMtu eTalAmAM sema eka kAgaLa laIne aMdara dAkhala thayo. te TapAla-ophise gayo hato ane tyAM potAnA mAlikanA nAmano rasIlabaMdha kAgaLa Avelo joI te laIne tarata doDI Avyo hato. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavi kalaba mi. pikavike sIla ukhADIne kAgaLa vAMcyo, tenI sAthe ja temanuM moM kALuMdhaba paDI gayuM. mivarDale te temanuM evuM viluM meM jotAM ja pUchayuM, "koI marI te nathI gayuM ne?" mi. pikavika javAbamAM e kAgaLa mi. Tapamana pAse seravyo, ane saune moTethI vAMcI saMbhaLAvavA kahyuM. mi. Tapamane dhrujatAM dhrujatAM e kAgaLa vAMcyo - phrImensa korTa, kornehIla, ogasTa 28 mI, 1830 bArDela vi0 pikavika sAheba, misisa mAryA bAle tamArI viruddha lagna karavA ApelA vacananA bhaMgano, ane te aMgenI nukasAnInA paMdaraso pAuMDano. dAvo mAMDavA amane sUcavyuM hovAthI, ame tamane jANa karavA rajA laIe chIe ke, "kerTa oNpha kaoNmansa plIjhamAM A dAvA aMge tamArI sAme rITa kaDhAvavAmAM AvI che. eTale vaLatI TapAle, laMDananA tamArA eNTarnInuM nAma jaNAvI amane AbhArI karazo. ame chIe, sAheba, mi. semyuala pikavika. ApanA AjJAMkita sevako DaoNDasana ane phaoNga. dareka jaNa have Azcaryacakita thaI ekabIjA sAmuM ane pachI dareka jaNa mi. pikavika sAmuM jovA lAgyuM. chevaTe mi. Tamane cupakIdIno bhaMga karyo - * "DeDasana ane phaga." Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa khaDelane dA bArDela vi. pikavika" misnaDagrAse bhedI rIte mAthuM halAvatAM kahyuM vizvAsu bAIne mananI zAMti ane nirAMtane DakhoLavI" mi. viMkale uparanI chata sAmuM joIne kahyuM. mi. pikavika pitAnA anuyAyIonI A kaDavI - mUgI TIkAothI saLagI jaIne bolI UThayA, "A to hIna kAvataruM che. DoDasana ane phega e badamAza kajiyA-dalAlo che, ane jyAM tyAMthI AvA bakheDA saMghI kADhI dAvAo UbhA karAve che. misisa bAla pote AvuM kadI kare nahi - A to mArI pAsethI paisA kaDhAvavAnI yuktimAtra che." je hoya te, paNa DeDasana ane phaoNga e loko kAyadAnI bAbatanA jANakAra che, ane ApaNe mAtra temane tucchakArI kADhIe tethI kaMI vaLaze nahi; kAraNa ke, koI ne koI rItanI kAyadAnI cuMgala teoe zodhI kADhI hovI joIe." mi. oNrDale jaNAvyuM. are kaI cuMgala e badamAze zodhI kADhavAnA hatA ? eka sAmAnya bhADavAta potAnI ghara-mAlikaNa sAthe varte te karatAM judI vartaNUka meM pa misisa boDela pratye dAkhavI nathI - mArA A mitro paNa sAkSI che, pUcho temane; temaNe kadI mane enI sAthe kaDhaMguM belatAM ke vartatAM jAya che? -" mAtra ina prasaMga sivAya kadI nahi," mi. Ta5mane jaNAvyuM. mi. pikavikanuM moM paDI gayuM. juo, I vakhata to bIjAoe kaMIka joyuM che; paNa e prasaMgeya vIno kaMI artha kADhI zakAya tevuM kazuMka zaMkAbharyuM bolavAmAM ke karavAmAM AvyuM hatuM kharuM ?" mivoDaeNle tapAsa AgaLa calAvI. mi. Tapamane khaMdhAIthI potAnA netA sAmuM joIne kahyuM, "khAsa zaMkAbharyuM to kaMI na kahevAya; mAtra e bAI temanA baMne hAthanI vacce hatI - taddana DhaLI paDelI --" Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba bhalA bhagavAna, kharI vAta, te vakhate kevo dekhAva banI rahyo hata - te bebhAna thaIne mArA hAthamAM gabaDI paDI, ane te ja vakhate mArA mitro aMdara dAkhala thayA -" ane ApaNA mitra te bAIne sAmAnya AzvAsananA vahAlabharyA zabdo ja kahetA hatA - " mi. vikala DaMkha sAthe bolI UThyA. vAha, je dAvAmAM kazuM zaMkAbharyuM nathI ema kahevAmAM Ave che, emAM A badhuM vicitra nIkaLatuM jAya che - eheya pikavika, kharA raMgIlA mANasa lAgo che, tame to bhAI! " ema kahI buddhA mitra varDala khaDakhaDATa hasI paDyA. mi. pikavika have khUba duHkhI thaIne belyA, "saMjogo paNa koI koI vAra mANasanI kevI dazA karI mUke che - paNa mAre have A DaoNDasana ane phagane jAte maLavuM paDaze - huM kAle ja laMDana javA UpaDuM chuM." paNa mi. pikavikanA paganI dazA jhaTa nahi UpaDAya tevI na hovAthI, pachInA gurUvAre laMDana javA be jagAo koca mATe noMdhAvI AvavAnuM semane pharamAvavAmAM AvyuM -eka mitra pikavika mATe ane bIjI sema mATe. - sema paNa A badhuM sAMbhaLI vicAramAM paDI bahAra jato jato eka hAthanA paMjA upara bIjA hAthathI mukkI mAratAM gaNagaNyo - badhA kahe che, paNa mArA mAlika evuM kazuM kare tevA nathI, ema huM kahevA mAguM chuM - bhale pachI e vAta game tenI sAme UbhA rahIne kahevI paDe !" Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaDisana ane kaeNga DADasana ane phaganI ophisa phrImensa korTa, kahIla, ne dUrane cheDe AvelA eka gojA makAnanA bhoMyataLiye AvelI hatI. teo adAlatonA eNTarnIo hatA tema ja hAIkorTanA selisiTaro hatA. temanI ophisane cAra gumAstAo UMDA kUvAne taLiye rahetA hoya ane sUryanA svargIya prakAzanI jeTalI jhAMkhI meLavI zake, teTalI jarUra ahIM rahIne meLavatA. gumAstAone kamaro khAsa aMdhAriye, bhejavALo ane gaMdhAta hato. mi. pikavika ane seme zukravAre savAre jaIne te kamarAne bAraNe TakArA mAryA, tyAre aMdarathI eka gumAstA me javAba Apyo, "aMdara Ave, TakeArA zAnA mAryA kare che ? mi. DoDasana ke mi. kaeNga aMdara che?" mi. pikavika, vinayapUrvaka Topo hAthamAM rAkhI, dhImethI AgaLa vadhatAM pUchayuM. mi. DeDasana hAjara nathI, ane mikaeNga ghaNu rokAyelA che." "mi. DeDasana kyAre pAchA Avaze ?" " kahI na zakAya." "mi. phaoNgane kAmamAMthI phArega thatAM bahu vAra lAgaze ?" "jANI na zakAya." Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 karyAM. pikavika lakha mi. pikavikaeN kamarAnI bahAra besIne ja rAha jovAne nirNaya ane gumAstAo paDadInI ADamAM peAtAnI gurtege| AgaLa calAvavA lAgyA ( " Aje savAre tame kAI hatA nahi, te ApaNe rITa kaDhAvI hatI te AsAmI rAmse mi. phaeNgane maLavA AvyeA hateA. mi. phaeNge AMkhe| tataDAvIne tene pUchyuM, cUkate karavA AvyA che! kema ?' 'hA ' pelAe kahyuM. devuM e pAuMDa daza ziliMganuM che ane 3 pAuMDa pAMca ziliMga dAvAnA kharcanA.' pelAe paisA kAdI ApyA, eTale mi. phaeNge jarA khAMkhAro khAIne kahyuM, ' paNa mudata gaI kAle rAte pUrI thaI gaI, ane tame Aje savAre AvyA, eTale ame adAlatamAM Deklerezana noMdhAvI dIdhuM che, tethI kharcanI rakamamAM have sArI peThe vadhArA thayA che.' ' ' paNa ATalA paisA bhegA karatAM ja mArA dama nIkaLI gayA, te atyAre jyAre have huM badhuM game tema karIne bheguM karI lAgye, tyAre tame kaheA che ke, badhuM nakAmuM gayuM. ' tarata mi. phreMge mArA sAmuM joi te pUchyuM, * ApaNA mi. jaeNkasana Deklerezana noMdhAvavA kayAranA gayA . kharuM ne ? ' meM kahyuM, ' kayAranAya gayA. ' eTale mi. phreMge rAmsane kahyuM, 'jAe have jaIne theADA vadhu paisA vakhatasara bhegA karI lAve.' " huM mArAthI have kaMI thaI zake tema nathI, bhagavAna jANe che,' ema kahI pelAe Tebala upara peAtAne paMjo pachADayo. mi phreMge tarata UbhA thaIne kahyuM, 'tame mane dhamakI Ape che kema ?' nA re nA, tamane zAneA dhamakAvuM ? huM te| mArA kamanasIbane--' pelAe kahyuM. * nahi, tame mane dhamakI ApI rahyA che; abaghaDI oNphisamAMthI cAlyA jAe, ane jarA sabhyatAthI vartatAM zIkhatA pahelAM ahIM AvatA nahi.' pele bicArA pAte lAvelA paisA khIsAmAM mUkI cAlatA thayA, eTale tarata mi. phreMge hasatAM hasatAM khIsAmAMthI Dekalerazana kADhIne mane ApyuM ane kahyuM, 'jAe jaladI ene noMdhAvI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DoDasana ane phga 169 Ave. A mANusa meATA kuTuMbavALA tathA aThavADiye pacIsa ziliMga kamAtA mANasa che, eTale ApaNA paisA DUbavAnA nathI. ane AvA meTA kuTuMbavALe! mANasa devuM na karavAneA pATha barAbara zIkhe evuM karavAmAM ApaNe eka puNyanuM kAma ja karI rahyA chIe !' ApaNA mi. phaeNga kharA dhaMdhAdArI mANasa che, huM!" << bahAra beThelA same mi. pikavikanA kAna pAse meAM laIne kahyuM, bahu hoziyAra mANasA che, 'puNyanA kAma' viSenA temanA khyAle umadA che, ema kahevuM joIe." mi. pikavike saMmatisUcaka DeAkuM halAvyuM. thADI vAra bAda eka gumAstAe AvIne mi. pikavikane pUchyuM, " mi phga jo have navarA thayA hoya, te mAre tamAruM zuM nAma jaNAvavAnuM che?'' pikavika : "" aMdara rahelA gumAstAee e nAma sAMbhaLI gusapusa AraMbhI daI hasatAM hasatAM kahyuM : bArDela vi. pikavikavALA dAvAne AreApI ! misisa bArDelane paraNavA nIkaLyA che te! barAbara lAgamAM AvyA che, i. "C same mi. pikavikane kahyuM, "tamArI ThekaDI uDAvI rahyA heAya ema lAge che, sAheba,'' paNa gheADIvAra bAda gumAstAe AvIne mi. pikavikane ekalAne upara AvavA jaNAvyuM. mi phreMge mi. pikavikane joIne gumAstAne pUchyuM, " mi DaDasana aMdara che ? " hamaNAM ja AvyA che, sAheba," gumAstAe bedhaDaka javAba << ApyA. * temane ahIM AvavA kahejo. " ema kahI mi. pheMge mi. pikavikane besavA kahyuM. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 pikavika kalaba mi. DeDasana AvyA eTale mi. phege DeDasanane kahyuM, "A mi. pikavika che." oha, boDela vi. pikavinA dAvAnA AropI, kharuM ? tame zuM karavA mAgo cho, sAheba ?" huM to sadgaha, tamAre kAgaLa, maLatAM mane je navAI thaI te vyakta karavA ja ahIM Avyo chuM. tathA mAre e jANavuM che ke, mArI sAme A phariyAda UbhI karavAmAM tamArI pAse zAM kAraNe che." phariyAdanAM kAraNe ?" pheMga belavA gaye. mi. kaeNga, mane ja belavA de," DeDasane kahyuM, bhale, bhale, tame ja kahe; vacce belavA mATe kSamA." mi phoge kahyuM. phariyAdanAM kAraNo bAbata te sAheba, tame tamArA aMtarAtmAne pUchI zake che. ame te amArA asIlanA sTeTamenTane AdhAre ja cAlIe chIe. te sAcuM hoya ke khoTuM, mAnavA lAyaka hoya ke na mAnavA lAyaka, e jaNAvavAnuM kAma amAruM nathI; paNa eTaluM ame kahI zakIe ke, amAre kesa bahu majabUta che. tame kadAca kamanasIbIne kAraNe AmAM sapaDAyA hazo ke kharekhara tamArI dAnata ja kharAba haze; paraMtu jyurInA mANasa tarIke mane A kesamAM besADyo hoya, ane tamArI vartaNUka bAbata mane pUchavAmAM Ave, te huM eka ja javAba ApuM sAheba," ema kahI, mi. DeDasane bhAre dharmAtmA mANasanI peThe mAM UcuM karyuM. mi. kaeNge tarata ja "jarUra, cesa, niHzaMka," ema kahIne TApazI pUrI. mi. pikavikanA moM upara duHkhanI kALAza chavAI gaI te bolyA, "A bAbatamAM huM mAtra kamanasIbane kAraNe ja saMDevAyo chuM, ema tamane jaNAvavA ja huM Avyo chuM. mAre eTaluM ja jANavuM Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoNDasana ane kaeNga 171 che ke, tame A kesa kharekhara AgaLa calAvavA mAgo cho, ema ja bhAre samajavuM?" hA, hA, tame cokkasa ema samajI zake che." ane nukasAnInA paMdaraso pAuMDa mUkavAmAM AvyA che kema ?" mi. pikavike vadhu gusse thaIne kahyuM. hA, jo ke amArA asIle amAruM kahyuM mAnyuM hetate ame tenAthI traNa gaNu rakama mUkavA mAgatA hatA." miDaDasane kahyuM. ane amArAM asIla paMdara pAuDathI eka phAdhiMga e che samAdhAna karavA mAgatAM nathI, e paNa sAthe sAthe amAre jaNAvavuM joIe," mi. phage DeDasana tarapha joIne kahyuM. to le, rITanI A nakala hAthamAM pakaDe," ema kahI DoDasane mi. pikavikanA hAthamAM eka kAgaLa ApI dIdho. ThIka, sadagRhastha, ThIka, tamane mArA selIsITara pAsethI vadhu jANavA maLaze." mi. pikavike gussAthI UbhA thatAM kahyuM. ane e jANatAM amane ghaNe AnaMda thaze, sAheba," phoge hAtha ghasatAM kahyuM. " "ghaNo ja AnaMda vaLI," DoDasane pikavikane javA bAraNuM ughADatAM kahyuM. ane sadgahastho, jatA pahelAM huM tamane lokone saMbhaLAvata jAuM ke, hINapatabharyA ane badamAzIbharyA " bhe, bha, mi. jekasana, mi. visa, ahIM Avo jouM, A saMgrahastha je kaMI bole te noMdhI lejo.DeDasane be gumAstAone aMdara bolAvatAM kahyuM; "ThIka, sAheba, have bole, hINapatabharyA ane badamAzIbharyA --" hA, hA, badhAM hINapatabharyA ane badamAzIbharyA kAranAmAmAM tamAruM A kAranAmuM sauthI vadhu hIna ane badamAzIbharyuM che." mi. pikavike gussAthI saLagI jaIne kahyuM. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra pikavika kalaba tame sAMbhaLyuM, mivisa?DeDasane pUchayuM. "tame A zabda bhUlaze nahIM, mi. jekasana," pheMge kahyuM. "paNa tame haju amane bIjuM kaMI vizeSaNa lagADavA icchatA haze; jemake "Thaga', "luccA', "harAmakhora', huM ?" hA, hA, tame nA, nA, pharAmara ane bIjuM paNa je kaMI e jAtanuM hoya, te badhuM ja cho." mi. pikavike kahyuM. juo mi. viksa, juo mijekasana, tamane barAbara na saMbhaLAtuM hoya to jarA AgaLa Ave." DoDasana bolI UThyo. ane tame sAheba amane cera' paNa kahevA IcchatA haze, tathA amArAmAMnA koIkane tamArA mAravA paNa IcchatA haze; tamArI IcchA hoya to maherabAnI karIne pUrI karaze; ame jarAya ADe nahIM AvIe, sAheba," phage kahyuM. ane eTaluM belI phage mi. pikavikane lebhAvavA pitAnI jAtane temanA mukkI vALelA hAtha tarapha eTalI badhI najIka lAvI dIdhI, ke, jo seme AvIne tarata mi. pikavikane pakaDI lIdhA na hota, to temaNe jarUra phegane eka mukkI lagAvI ja dIdhI hota. juo sAheba, koIne mukkI mAravAnI tamArA hAthane kharekhara caLa ja UpaDI hoya, to bahAra AvI mane lagAvajo; paNa A jagAe e ramata ramavI vadhu kharcALa thaI paDaze, sAheba, A lokonI phI bahu AkarI hoya che." seme mi. pikavikane bAraNuM bahAra kheMcatAM kahyuM. bahAra nIkaLI, mi. pikavike mi. parkara vakIlane tyAM javA tarata ja ghaDAgADI laI AvavA temane pharamAvyuM. seme javAbamAM tarata ja kahyuM, "gaI kAla rAtanA ja tamAre tyAM pahoMcI javAnuM hatuM, sAheba, tene badale vacce ahIM nAhaka bhUlA paDI gayA. paNa sAheba, jatA pahelAM jarA sAMsatA thavA thoDuMka pINuM pI laIe, to kema ?" Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DADasana ane phga 174 si. pikavika e bAbatamAM tarata saMmata thayA; kAraNa ke atyAre temanuM magaja bahu dhamadhamI gayuM hatuM. saeNmanuM e zaheranAM hATela-pIThAMnuM jJAna bahu vizALa heAvAthI, te tarata emane eka pAnagRhamAM laI gayeA. te pAnagRhamAM pINA mATe ke pINA sAthe kheDelA badhA dhADAgADInA hAMkaDu ja hatA. eTale e leAkeAnuM A mAnItuM pAna-gRha hAya ema lAgatuM hatuM. e badhA DAIvarAmAM eka khaDatala mANasa paNa hateA. teNe mi. pikavikanuM dhyAna khAsa kheMcyuM. te mANasa bahu jorathI peAtAnI zruMgI kheMcatA kheMcatA vAraMvAra sama tarapha tathA mi. pikavika tarapha joyA karatA hatA. pahelAM te e mANasa saeNma tarapha sAmAnya najare ja jotA hatA; paNa pachI te teNe kaMIka vizeSa najare tenA tarapha jovA mAMDayuM, ane chevaTe tenA tarapha joIne khUma ja pADI - << samI, dIkarA ! '' " e kANu che, saeNma ? " mi. pikavike pUchyuM. " vAha, mane teA khAtarI ja paDatI nathI; e te mAruM mULiyuM hAya ema mane have lAge che. ' << 'mULiyuM ? zAnuM mULiyuM ? '' "" vAha, mAruM peAtAnuM mULiyuM vaLI, mArA pUrvaja - mArA janma jemane AbhArI che te peAte ja. kema cheA, vaDIla ? " same petAnA "" Apa tarapha pharIne pUchyuM. ** kharuM ? samI, tane joye e varasathI vadhAre ghaNAM varasa thaI gayAM, * bahu vadhAre ghaNAM thayAM haze, pUrvaja; paNa mArAM eramAna mA bhalAM-caMgAM kharAM ?' "huM tane badhI vAta sAcesAcI kahI dauM saeNmI; rAMDelI tarIke tenA jevI sArAmAM sArI kAI aiyara nahIM hAya; Aje paNa saeNnI huM ema ja kahuM ke, rAMDelI tarIke tArI navI-mA sArAmAM sArI aiyara Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 pikavika kalaba hatI. paNa keNa jANe teNe potAnI e rAMDelI jAta zuM karavA badalI nAkhI, ane paraNetara banAvI dIdhI, e huM tane nathI samajAvI zakata; kAraNa ke paraNetara tarIke te bahu saphaLa patnI nathI." ema ?" ema ja che; semI ema ja che. ane meM eka vakhata vadhAre paDatuM paraNuM nAkhyuM, eno mane khUba pastAvo thAya che. ane dIkarA, tArA sagA bApa uparathI zikSaNano pATha levo hoya, to koI dahADe rAMDelIonI saraso na jate; khAsa karIne te pAchI hoTela calAvatI hoya to to khAsa." pitA tarIkenI A eka amUlya zIkha dIkarAne bhALavI daI, velara Doso potAnI cuMgI pharIthI bharIne, tathA saLagAvIne uparAuparI goTA kADhavA lAgyo. pachI thoDe vicAra karI laIne te Ubho thayo ane mitra pikavika pAse jaIne bolyo, " juo aMgata vAtamAM mAthuM mAryuM na kahetA, paNa tame sAheba kaI rAMDelIne gharamAM nathI ghAlI ne?". nA, nA, "mi. pikavika hasatA hasatA bolyA. te daramyAna seme bApane samajAvI dIdhuM ke, te to pitAnA navA zeTha che. tarata ja DosAe mAthA uparathI Topa utArI namratAthI hoMsabhera mi. pikavikane salAma bharI ane pUchyuM, "semI barAbara kAma to kare che ne, sAheba ?" hA, hA, barAbara kare che, tenA upara huM bahu khuza chuM." mi. pikavike bhalamanasAIthI javAba Apyo. e sAMbhaLIne huM bahu rAjI thayo. meM, sAheba, tenI keLavaNI pAchaLa bahu mahenata lIdhI che. te nAno hato tyArathI huM tene zerImAM chUTo mUkato ane potAnuM potAnI jAte ja pheDI levA deto. chokarAne hoMziyAra karavo hoya, te e eka ja moTI gADAvATa che, sAheba, gheDAvATa ja kahone !" Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 175 DeDasana ane phoga "paNa e rIta kadAca jokhamabharelI kahevAya, ema huM mAnuM chuM," mi. pikavika jarA hasatAM bolyA. ane khAsa khAtarIbharelI paNa na kahevAya; juone DosA, tame mane e rIte keLavyo hato te paNa be divasa pahelAM ja eka jaNa mane chetarI gayo." ema kahI seme potAnA bApane joba DreTaravALo kisso kahI batAvyo. "huM ? eno zeTha sUkA ane UMce to nathI ? tathA e nokarajAda malaberI raMganI vadI to nathI paherato ?" DosAe ardhA UbhA thaI jatAM pUchayuM. hA, hA, e ja joDakuM che; paNa tame temane kyAM joyA ?" sema ane pikavika baMne bhAre itajorIpUrvaka pUchavA lAgyA. to to e bane cheDakAo kyAM che, e huM barAbara jANuM chuM. baMne jaNa IsavIca mukAme sIdhAsaTa pahoMcI gayA che. ane huM kema karIne jANI gayo ema pUcho, to kahevAnI vAta ema ke, mArA eka bhAIbaMdhanI badalImAM mAre gADI hAMkavA javAnuM hatuM, tyAre e baMne mArI gADImAM ja besIne sIdhA IpsavIca pahoMcyA che." te to temano tarata ja pIcho pakaDavA mAguM chuM," mi. pikavika utAvaLe bolI UThayA. paNa mArA vaDIla, tamane khAtarI che ke, teo e ja loko hatA ?" - hA, hA; koI paNa zeTha potAnA nekara sAthe ema bhAIbaMdhI karIne na bele. mAruM dhyAna tethI ja te be jaNa upara pahoMcyuM. uparAMta baMne jaNa vAta karatA hatA ke, buTTA TeTAne ApaNe ke banAvyo. ema kahI kahIne khUba hasatA hatA." to sAheba, tamane ja teo ema kahetA hatA, e have mane samajAya che." seme mi. pikavikane saMbodhIne kahyuM. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 pikavika kalaba basa "buddo TeTa" eTaluM ja vizeSaNa mipikavikane mATe pUratuM hatuM. te tarata ja IsavIca javA utAvaLA thaI gayA. paNa buThThA velare kahyuM, "IsavIca ja javuM hoya, to parama divase pAcho huM ja IsavIca gADI hAMkI javAno chuM. tame mArI gADImAM ja Avajo." barAbara che tyAM sudhImAM huM mArA mitrone paNa kAgaLa lakhI barIthI nIkaLIne IsavIca AvI pahoMcavA jaNAvIza. paNa tame cAlyA kema, mi. velara? tame kaMI mArA taraphathI pIzo bIza nahi?" ekAda pyAla brAnDI, tamAruM Arogya IcchavA, ane semIne tamArI nokarImAM saphaLatA icchavA, basa." hAle AvatAM buTTA velare tene eTalI jhaDapathI peTa bheguM karI dIdho ke, sema belyA vinA na rahyo, "khAmoza, kaptAna, khAmoza; Ama moTe ghUMTaDe pIvA mAMDazo, to tamane pAchuM tamAruM saMdhita-vAnuM darada pharI UpaDaze." paNa semI, have mane saMdhivAyane bharI baMdUka khAtarIbaMdha ilAja jaDI gayo che to ! " huM ? saMdhivAne khAtarIbaMdha ilAja ?" mi. pikavike jhaTa neTa-bUka kADhatAMkane TapakAvI levAnI taiyArI sAthe pUchayuM. kAraNa ke, te pote e daradathI vAraMvAra ribAtA hatA. "juo sAheba saMdhivAyano roga atizaya erA-ArAmathI pedA thAya che. eTale tamane saMdhivAya UpaDe ke tarata tamAre rAMDelI bairI zodhI kADhavI ane tene paraNI nAkhavI. zarata e ke, teno avAja sArI peThe bUmabarADiyo hovo joIe ane te avAjane tamArI upara vAparavAnI tene akabaMdha AvaData hovI joIe. basa, pachIthI tamane kadI saMdhivAya thAya ja nahi ne! kAraNa ke, paraNelA mATImAMthI jarejara sukha ane nirAMta kADhI nAkhavAnuM rAMDelI paraNetara jevuM koIne jarAya AvaDe nahi; ane jiMdagImAMthI sukha ane nirAMta patyAM, eTale saMdhivAya paNa tenI pAchaLa kUtaruM paDayuM hoya tema nAsI jAya." Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicitra asIla 177 mi. pikavika have mi. paranI ophise javA grejha-Ina tarapha UpaDyA. tyAM pahoMcatAM ATha vAgI gayA. te vakhate ophiso baMdha thaI gaI hatI. makAnanI nokaraDIne mitra parkaranA gharanuM ThekANuM pUchatAM teNe jaNAvyuM ke, te bahAragAma gayelA che. pachI mitra parkaranA gumAstA mi. leTananuM ThekANuM pUchatAM, te je hoTelamAM mitro sAthe atyAre maLI zake tema hatuM, te ThekANuM te bAIe batAvI dIdhuM eTale teo tyAM pahoMcyA. mi. leTane jaNAvyuM ke, mi. parkara to aThavADiyA sudhI pAchA nahi Ave. paNa tamAre bacAva rajU kara hoya, to tamArI pAse kAgaLa mane ApI jAo, eTale miparkara pAchA Ave tyAM sudhImAM karavA jevuM badhuM huM taiyAra karato thaIza. 22 vicitra asIla paNa gumAstA loTanano svabhAveya miparkara jevo maLatAvaDo hato, eTale teNe mipikavikane potAnA mitro sAthe raMga-pANI karavA AvavA AgrahabharyuM nimaMtraNa ApyuM, tathA uparathI lAlaca ApI ke, eka jaNa atyAre potAnI jAta-mAhitInI eka vAta kahevAno che. mi. pikavikane to e kAraNe ja basa hatuM. eTale tarata te aMdara jaIne beThA. e mANase kahelI vAta mi. pikavika pitAnI DAyarImAM seMdhelI che. teno sAra e hato ke - vIsa varSa agAu garIba devAdArone rahevA mATenI mArzasiyA jelamAM roja savAre eka mA ane dIkaro daravAje AvI UbhAM rahetAM. ciMtA ane ujAgarAmAM gALelI rAtane aMte pelI mA kadAca pi.-12 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 pikavika klaba ekAda kalAka vahelI AvI gaI hoya, ane jelanA daravAjA UghaDavAnI vAra hoya, to te pAchI pula pAse jaI ekarAne be hAthe UMce karI, nadInuM dazya batAvI rAja karatI. paNa pAchA aMtaranA duHkhathI UbharAI AvelAM AMsudhI tenI AMkho dhUMdhaLI thaI jAya, te te jhaTapaTa chokarAne nIce utArI potAnI zAlamAM potAnuM mukha ane AMkho dabAvI detI. e chokarAnAM jIvana aMgenAM saMsmaraNo bahu ochAM hatAM. Akho vakhata potAnI raDatI mAnA DhIMcaNa upara besI, chokaro tene raDatI ane DUsakAM bharatI ja nihALyA karato. chevaTe thAke tyAre tenA ghUMTaNa uparathI UtarI gharanA koI khUNAmAM sarakI jaI jAte paNa DUsakAM bharato UMghI jato. chokarAno bApa majabUta bAMdhAno hato; tathA kaI paNa majUrInuM kaThaNa kAma karI zake tema hato. paNa tene devAdAranI jelanI bhIMto vacce ja jIvana pUruM karavAnuM thatAM, tenuM hADa bhAMgI javA beThuM hatuM. tenI patnI. paNa zArIrika tema ja mAnasika bImArIthI dhIme dhIme kSINa thatI jatI hatI, ane bALaka to jIvananA uSaHkALathI mAMDIne ane poSaNanA sUryaprakAzane abhAve mAMdale ja hato. evAmAM ziyALo Avyo; TADha sAthe sakhata varasAda paDyo. pelI bAIthI have tene makAnethI jela sudhI cAlIne AvavuM muzkela banI gayuM hatuM. tema ja te makAnanuM bhADuM paNa bharavuM azakya banI gayuM hatuM. eTale jelanI pAse ja koI gaMdI gAjI jagAe AvIne te rahevA lAgI. joke, tene te patinI kaMIka vadhu najIkamAM rahevAnuM maLyuM eTalAthI AnaMda ja thayo hato. be mahinA sudhI mA ane dIkaro jelanA daravAjAne savAramAM niyamita UghaDato nihALatAM. eka divasa te na AvI. pachInI savAre te AvI, paNa ekalI ja. tenuM bALaka marI gayuM hatuM. tavaMgara ke sukhI loko to evI ja kalpanA kare ke, garIba lakAnA koI sagAnuM ke saMtAnanuM maraNa thAya, tyAre kharcamAM bacAva Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicitra asIla - 179 thavAthI temane nirAMta ja thAya. paraMtu jIvananAM sukha-sagavaDanI bAbatamAM garIba banelAone, potAnAM sagAM ane saMtAnanI arasaparasa dUphamAM. ja jIvanano ekamAtra AnaMda lAgato hoya che. eTale garIbene potAnAM saMtAnonuM ke nikaTanA sagAnuM mRtyu vadhu kAramuM nIvaDe che. temAMya o bALaka te kalAka sudhI gupacupa potAnAM mAtapitA sAmuM mAM UMcuM karI besI rahetuM, ane tenI mojUdagI ja e baMnene eTalo badho AdhAra ApatI ke, A pahelI vAranI enI gerahAjarI baMne jaNa mATe khUba ja asahya thaI paDI. baMne jaNa lagabhaga zUnya jevAM ja banI gayAM. - chokarAnA bApanA jela-sAthIo have joI gayA ke, mA have thoDA divasanI mahemAna che. tenuM mAM jIvatA mANasanuM mAM rahyuM ja na hatuM. ane eka rAte te jelamAM ja pati pAse bebhAna thaI gaI te pharI bhAnamAM ja na AvI. maratAM pahelAM te patine eTaluM ja kahetI gaI- jarja, tamane choDIne jatAM bahu AkaruM lAge che, paNa Izvare mArA vinA ja tamAre ekale hAthe badhuM duHkha veThavAnuM niradhAryuM lAge che. ApaNA bALakane Izvare vahelo belAvI lIdho te bahu sAruM thayuM. nahi te tame jelamAM, ane te phUla jevuM bALaka bahAranA jagatamAM nirAdhAra avasthAmAM zI rIte jIvI zakata? " nA, nA, merI, tuM na jaI za; mAre khAtara na jaIza. haju tuM dhAre to thoDuMka vadhu jIvI zakaze; mArAthI ekalA nahi jIvI zakAya." nA, nA, jarja, have e bane tevuM nathI. maherabAnI karIne teo mane mArA chokarA pAse ja dATe evI vinaMtI karaje. paNa vacana Apo ke, kaI divaseya tame jIvatA A jelamAMthI nIkaLe, ane tamArI pAse paisA thAya, to amane A bhayaMkara jagAmAMthI upADI, gAmaDA-gAmamAM dUra kAI zAMta jagAe devaLa pAse daTAvajo." Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 pikavika kalaba jarUra, jarUra; merI, paNa haju to jIvavAnA ja vicAra kara; bhagavAnane khAtara bharavAno vicAra na kara." paraMtu merI to patinuM e chelluM vAkya paNa puruM sAMbhaLavA jIvatI rahI na hatI. te rAte tenA jelasAthIo tene potAnI patnInA maDadA sAme ghUMTaNiye paDI, vera ane badalAnA kevA kevA kaparA zapatha lete nihALI rahyA. tenI AMkho lAla-lAla thaI gaI hatI, ane te mUMgo paththara je sthira besI rahyo hato. tenI AMkhamAMthI eka AMsu paNa nIkaLatuM na hatuM. te Akhe zarIre tAvathI dhagadhagI rahyo hato. maDaduM laI javA leko AvyA tyAre e sUnamUna thaIne bAjue Ubho rahyo. pachI jyAre teo kaphana-peTI upADI cAlyA, tyAre teNe mUMge moMe e kaphana-peTI upara thoDI vAra hAtha mUkI rAkhyo ane pachI e kaphana-peTIne AgaLa javA dIdhI. DAdhuo cAlyA jatAM e tarata pachADa khAIne jamIna upara tUTI paDyo. keTalAMya aThavADiyAM sudhI tAvamAM lavArI karatA e mANasanI tenA sAthIo sAvacetIthI dekharekha rAkhI rahyA. ghenamAM te AtmahatyA na karI bese, enI phikara sane hatI. chevaTe jyAre tAva Utaryo ane te bhAnamAM Avyo, tyAre to te tavaMgara banI gayo hato ane jelamAMthI chUTo thayo hato. tene bApa, jeNe pitAno dIkaro jelamAM ja marI jAya ema IchayuM hatuM, te eka savAre potAnI pathArImAM ja marI gayele jaNAyo hato. tene potAnI tabiyata ane dIrdhAyuSya viSe evI zraddhA hatI ke, potAnI milakatanI kazI vyavasthA teNe vicArI ja na hatI. mAtra e milakata pitA sivAya rphine kAma na Ave, eTale ja vicAra tene hato. paNa acAnaka tene uparathI teDuM AvatuM tenI badhI milakata jelamAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 vicitra asIla purAyelA tenA chokarAne maLI. eTale e paisAmAMthI tenuM devuM bharapAI thaI jatAM te jelamukta thayo. paNa mukta thatAM teNe bIjA kazAno vicAra karavAne badale potAnI patnI ane saMtAnanuM vera levAnuM ja yAda rAkhyuM; tenI patnInA bApe ja tene jelamAM purAvyo hato, kAraNa ke, tene A lagna pasaMda na hatuM - eTalA kAraNe ja teNe page paDIne karagaratI pitAnI putrIne ane tenA phUla jevA kumaLA saMtAnane chevaTanI ghaDI sudhI nakAra bhaNyo hato ane temane kaMgAliyatamAM maravA paNa dIdhAM hatAM. te thoDo vakhata potAnI tabiyata sudhAravA ekadama te dariyAkinArAnI koI zAMta jagAe cAlyo gayo. tyAM unALAnA prakAzamAM eka vakhata te zAMtithI dariyAkinAre Tahelato hato, tevAmAM dUrathI AvatI madada mATenI keInI bUma teNe sAMbhaLI. te cakIne e tarapha gayo to teNe joyuM ke, thoDe dUra pANImAM kAI DUbatuM hatuM, ane kinArA upara Ubhelo eka buTTo mANasa te DUbatAne bacAvavA koIne doDI AvavA bUmo pADato hato tathA mAthuM kUTato hato. Ane Avato joIne buDhDhAe kahyuM, "sAheba, mAre ekane eka putra nAhavA paDyo hato te have DUbe che, tene maherabAnI karIne bacAvo - jaladI; juo haju tenuM mAthuM dekhAya che, pachI to te aMdara pasI jaze, doDo jaladI doDo, jaladI !" pelo tarata ja te pramANe kapaDAM utArI aMdara paDavAnI taiyArImAM ja hato, tevAmAM tenI najara e buddA upara paDI, ane te tarata bhI gayo ane jaDasaDa thaIne bAjue Ubho rahyo. - pelo Doso tenI vicitra vartaNUka joI tene AjIjI karavA pAse Avyo. paNa pAsethI tene jotAM ja cIsa pADI UDyo, heliga!" pele mAtra cUpa rahI, mIThuM hasI rahyo. haliMga, heliMga, mAre vahAla putra DUbI rahyo che; atyAre pAchalI vAto yAda na karazo, jaladI tene bacAvo, juo te bicAre Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba taraphaDiyAM mAre che ane madadanI bUma pADe che, dayA, dayA, bacAvo, bacAve !" pelo mAtra cUpa rahI hasavA lAgyo. pelA DosAe have kahyuM, "mArA upara vera leje, mAre je kAMI karavuM hoya te karajo; mane badalAmAM A dariyAmAM ja DubADI deje, paNa ghare bacAvo." paNa pelAe have DosAnuM kAMDuM jorathI pakaDIne kahyuM, "buThThA, mArA bALakane paNa te jANI joIne bhUkhe-TADha-tAve maravA dIdho che; te vakhate tArI potAnI Ama ja karagaratI dIkarIne teM Thebe mArI che. have tuM tArA bhagavAnane yAda kara ane tArI sagI najare tArA dIkarAne ema ja taDaphaDato ane marato jo !" ane te ja ghaDIe thoDA ghaNA taraphaDATa pachI pele chokare dariyAnA pANImAM DUbI gayo. , e vAtane traNa varSa vItI gayAM. eka divasa laMDananA eka jANItA vakIlane bAraNe eka sagRhastha ghoDAgADImAMthI Utaryo. aMdara jaI teNe vakIlane pitAnA kAgaLo batAvyA ane kahyuM, "A kAma mATe huM tamane rokavA IcchuM chuM; bolo tame taiyAra cho ?" vakIle kAgaLo joIne kahyuM, "A bahu lAMbuM cAle tevuM kAma che." "hA, ane lAMbe vakhate lAMbA kharce ane lAMbI muzkelIe ja A kAgaLa paNa meM hAtha kya che. e kAgaLa upara je mANasanuM nAma che, teNe keTalAMka varSathI paisA uchInA lIdhA karyA che. e paisA dhIranArAoe maukhika zarata karelI che ke, avAranavAra e ciThThIonI mudata vadhArI ApavI; paraMtu e jAtanuM rAja nathI. meM e badhI ciThThIo traNa gaNI ke cAra gaNI kiMmata ApIne kharIdI lIdhI che. daramyAna e mANasane tenA bIjA dhaMdhAomAM khoTa gaI che. eTale A ciTTIonAM nANAMnI tAbaDatoba mAgaNI karavAmAM Ave Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 vicitra asIla to te mANasa dhULa cATato thaI jAya. ane mAre tene pUrNa vAto na kare che ! e kAma pAra pADI ApavA tame tamArI badhI AvaData ane mahenata mArA pakSamAM vAparavA taiyAra thAo, to huM tamane tamArI phIne meM-mAgyA paisA ApavA taiyAra chuM -ane te paNa pahelA ja -abaghaDI ja! bele, tamArI rakamanuM nAma pADe." pele vakIla navAI pAmI tenA meM sAmuM joI rahyo. pachI, pele AvuM kAramuM kAma karavAmAM potAnI madada levAnI nA pADe tevI IcchAthI ja, phanI bahu moTI rakama teNe kahI. paNa pelAe to te rakama tarata ja cUkavI dIdhI ane kahyuM, "juo, tamArI phI pahelI cUkavI dauM chuM, have mAruM kAma paNa tame abaghaDI hAthamAM le." pelA vakIle paNa tarata ja tene khAtarI ApI ke, "tamArA jevo asIla meM haju kAI joyo nathI, ke je dAvAmAM jItIne kazuM lAbhavAne badale badhuM khAvAne hisAbe mArI pAse Avyo hoya. ThIka tamAre tamArA kAmano ja hisAba che, kharcane hisAba nathI; huM paNa AjanI ghaDIthI bIjA kazAne hisAba rAkhyA vinA e kAmanI pAchaLa paDuM chuM." kahevAnI jarUra nathI ke, be varasane aMte pelA vakIle pote kahyA mujaba pelAnA duzmanane devALuM kaDhAvarAvyuM. | heliMga e cukAdo Avyo tyAre rAtonI rAte besIne e kAgaLo AnaMdathI vAMcyA karato. paNa acAnaka teno duzmana kayAMka lApatA thaI gayo ane game teTalA prayatna karyA chatAM kyAMyathI tene patto na lAgyo. tarata ja helige pANInI peThe paisA kharacIne tenI zodhamAM mANaso doDAvyA, ane pote paNa tenA sagaDa dAbato tenI pAchaLa paDyo. ardha varSa vItI gayuM. tyAra bAda acAnaka heliMga pelA vakIlane tyAM Avyo. teNe tene jaNAvyuM, "meM tene chevaTe zodhI kADhI che. te kaMDanamAM bhAre taMgI ane garIbAI veThata chupAI beThe che." Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba "basa, te rAtre ja tene jela bhego karI daIe." vakIle utsAhamAM AvI jaIne kahyuM. nA, nA, kAle nahi; paNa parama divase; kAraNa ke te divase tenA jIvananA eka prasaMganI sAlagarAha che. te divase ja e kAma pAra paDAya to sAruM." "bhale, tame tamArI badhI sUcanAo taiyAra karI Ape." e pramANe badhI taiyArI sAthe e leke keDana jaI pelAnA makAnamAM pahoMcyA. tenI nokaraDIne helige hAthamAM laI lIdhI hatI. pele buTTo heliMgane jotAM ja coMkI UThayo. helige svasthatAthI tenI sAme besIne kahyuM, "AjathI cha varSa pahelAM tArI putrInA maDadA pAse besI meM sogaMda khAdhA hatA ke, huM tenA jIvane badale tArA jIvathI ja laIza. tyArathI mAMDIne eka kSaNa paNa huM mArA e segaMda bhUlyo nathI- huM e ja eka hetuthI jIvato rahyo chuM; have huM mArA segaMda pUrA thatAM, kAle ja iMgleMDa choDI cAlyo jAuM chuM. te tArI putrIne ane enA saMtAnane je jIvanRtyamAM dhakelI dIdhAM hatAM, tevA jIvAmRtyumAM ja tane huM mUkato jaIza." ATaluM belI pelo tyAMthI dAdara UtarI nIce Avyo. paNa te bAraNuM ughADI bahAra nIkaLe, te pahelAM ja pelI nokaraDIe bUma pADI, "juo to kharA A DosI marI gayA che ke zuM ?" ane heliMga upara Avyo, to kharekhara e buTTAnuM maDaduM ja paDeluM hatuM. kenTanA eka devaLa pAsenI kabaromAM eka zAMta jagAe mAdIkarAnAM hADakAM eka suzobhita kabara nIce daTAyelAM paDyAM che. paraMtu e dIkarAnA pitAnuM -enI mAnA patinuM - zuM thayuM, te eno kuzaLa vakIla paNa chevaTa sudhI jANI zakyo nathI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 navuM parAkrama mi. O velarane kAca ipsavIca javA UpaDavAnI taiyArImAM hatA, ane saeNma peAtAnA mAlikane sAmAna laIne veLAsara AvI pahoMcyA. ** tArA zeDa te kaeNkhamAM besIne Avaze ne ?" mivelare saeNmane pUchyuM. "hAstA, ATha pensane bhADe che. mAIlanuM jokhama meAlavIne; paNa navAM-mA kema che?" " bahu vicittara dazAmAM che, saeNmI; hamaNAMnI te eka maeNtheDisTIkala* maMDaLImAM joDAI che, ane bhAre sAdhuDI banI gaI che. mane lAge che ke, huM have tene mATe lAyaka rahyo nathI.' (6 vAha, tame ja peAtAnI jAtanI niMdA karanArA saMta - mahAtmA banatA jAo che te, jarI-purANu ! '' HH " are, hamaNAMtI buDhDhAMone pharI janama levarAvavAnI yukti tArI navI-mAnA hAthamAM AvI gaI che. tee badhAM navA janama meLave che. tArI navI-mA pharI janame, e mAre najare jovuM che, samI. ceADI vAra cUpa rahI, e ja bAbatane vicAra karatAM karatAM saeNmanI jarI purANI AvRtti velara DeAseA pharI khelavA lAgyA : "ane thADA rr ?? * maeNtheDiTa '--khristIonA kaTTara paMtha. haeNna veslIe (1703-91) - sthApeleA. 185 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 pikavika kalaba dA'DA upara e lokee zuM karyuM, khabara che, dIkarA ? teoe temanA "bharavADa"ne cA pAvAnuM goThavyuM ane tene mATe teoe ApaNI " dukAnane bAraNe paraco coTADyo : "TikiTe, ardhA kAuna-darekane, kamiTInA sekreTarI misisa velara pAsethI maLaze." ane cauda - paMdara mahilAo ApaNA gharamAM bhegI thatAMkane maMDI TharAva upara TharAva pasAra karavA. khAna-pAnanA puravaThA mATesto. tArI navI-mAe mArI pAse parANe TikaTa levarAvaDAvI, ane zukravAre savAre huM phakakaDa kapaDAM paherIne gayo. - tArI navI-nAne janamatI jovA maLaze, ema mAnIne sto. badhI baiyara mane joIne gusapusa karavA lAgI, "mahApApiyo Avyo; ApaNuM guru sudhArI deze.' evuM evuM. pachI te eka jaNo Avyo ne e baiyara belavA lAgI, "guru AvyA - pApiyAne udhAravA." pachI to e "bharavADa" badhI baiyarone baccAo karavA mAMDI; badhIo kahe ke, "zAMtinuM cuMbana." paNa semI dIkarA, e bharavADanuM nAka bahu lAla hatu; keTale dArU ThAMsyo hoya, tyAre nAka evuM lAla thAya ! tenI joDe pAcho bIjo jADiyo baTake mANasa hato. tArI mAe badhAne mATe cA ukALavA mAMDI. paNa te pahelAM badhAe je khAvA mAMDayuM che ! ane pachI pIvA paNa mAMDayuM ! cA to haju UkaLatI hatI ne pelAoe bIjuM ja lAla - pANI ThAMsI lIdhuM. pachI cA pIdhI, ne pachI gAvA mAMDayuM. pachI bharavADe upadezATavA mAMDayuM. paNa senI dIkarA, bharavADa thavuM bahu agharuM che hAM; tuM kadI nA thaIza! ane khAsa karIne baiyarano bharavADa to haragija nA thaIza; kAraNa ke, evaDe e gaLA sudhI khAIne pIne ThAMsAyo hato, chatAM bicArAne barADA pADIne besavuM paDatuM 'tuM. belatAM bolatAM teNe acAnaka bUme pADI, pelo mahA-pApiyo kyAM che?" badhI aiyare mArI sAmuM jovA mAMDI eTale mane cIDa caDI. meM pUchayuM, "tuM zuM mane kahe che?" pelAe pharI mane "mahA-pApiyo' kahyo, eTale meM tene traNa-cAra lagAvI dIdhA tene pitAne sAru thaIne, ane pachI traNa-cAra ApI dIdhA tenI sAthenA baTakA mATe sAru thaIne. sema dIkarA, te e Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navuM parAkrama baiyaranI cIsAcIsa sAMbhaLI hoya, to-paNa, semI A tArA gavaMDara AvyA, AkhA ne AkhA-lAIpha-sAIjhamAM." buTTA velare guDa morniMga karyA. eTalAmAM lAla vALavALe, ane taNuM nAkavALo eka bIjo musAphara paNa bIjI kebagADImAM tyAM AvI pahoMcyo. teNe mi. pikavikane joIne pUchayuM, "IsavIca jAo che, sAheba ?" hA, cha," mi. pikavika javAba Apyo. "kevo asAdhAraNa sumeLa ! huM paNa tyAM ja jAuM chuM. kAcamAM tame bahAra ja besavAnA haze ?" kharI vAta !" mi. pikavika rAjI thaIne kahyuM. "huM paNa bahAra ja besavAne chuM; ApaNe sAthe ja jaIe ema sarajAyuM che, sAheba !" tamArI sebata maLaze, e jANuM mane khUba ja AnaMda thAya che," mi. pikavike kahyuM. mane paNa khUba ja AnaMda thAya che, ke sumeLa !" taNA nAke kahyuM; "sobata e ekalavAyA karatAM bahu sArI vastu che, - zreSTha vastu che, ema ja kahone !" "ApoApa samajAI jAya tevI vastu che; khIsAkAtarane jyAre musAphare pakaDIne kahyuM ke, "tuM saMgrahastha mANasa na kahevAya, tyAre teNe javAbamAM kahyuM hatuM tema," seme vacce TapakI paDatAM kahyuM. tamAre mitra lAge che," taNe nAke ghUrakatAM tathA semane pagathI mAthA sudhI nihALatAM kahyuM. "mitra to na kahevAya; Ama to te mAre nokara che; paNa huM tene bahu chUTa levA dauM chuM; kAraNa ke, belavA-cAlavAmAM te taddana maulika mANasa che," mitra pikavike kahyuM. mane maulika bAbato gamatI nathI; cAlu cIle cAlatI vastuo ja mane game, sAheba, paNa tamAruM nAma zuM ?" pelAe mipikavikane pUchyuM. A rahyuM mAruM kArDa, sAheba." Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pikavika kalaba oho, mi. pikavika, kharuM ? mane mANasanuM nAma jANI levAnI Teva che; enAthI ghaNI paMcAta ochI thaI jAya che. lo, A mAruM kArDa, mAruM nAma megnasa che; e nAma tamane kevuM lAgyuM ? sAruM che ne!" ghaNuM sAruM nAma che, kahevuM joIe," mi. pikavike hasavuM AvatuM dabAvIne kahyuM. ane enI AgaLane zabda piTara che; eTale mAruM nAma thayuM piTara maeNgnasa ane tenA AdhAkSara thAya "pI. ema." eTale "bapora pachI" e temane artha thAya. tethI huM mArI ciThThI-patrI nIce pI. ema. sahI karavAne badale "bapora pachI" lakhuM chuM, tyAre mArA mitrone ghaNe AnaMda thAya che. AnaMda thAya ja ne, sAheba ?" "kharI vAta; temane ghaNo ja AnaMda thato haze, e nakkI che." mi. pikavike javAba Apyo. pachI badhA musApharone besI javAnuM kaheNa AvyuM, kAraNa ke kAca UpaDavAno vakhata thayo hato. tarata ja mitra maMnase kAcavALAne pUchavA mAMDayuM - "mAro vo sarasAmAna mukAI gayo ?" "hA, sAheba." "lAla baeNga paNa? barAbara, sAheba." ane paTTAvALI baeNga paNa?" AgaLa ja mUkI che." "ane brAuna-peparamAM vIMTeluM pArsala ?" beThaka nIce, sAheba." "ane cAmaDAnI heTa-baeNkasa ?" "badhuM aMdara AvI gayuM sAheba." mi. pikavike have utAvaLa karAvatAM kahyuM, "have tame upara AvI jAone !" Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navuM parAkrama 189 mApha kare," megnasa paiDA upara Ubho Ubho ja belyo; "paNa AvI anizcita dazAmAM mArAthI upara AvI zakAze nahi. kAcavALAnA javAba uparathI mane cokkasa lAge che ke, mArI cAmaDAnI heTa-baeNga aMdara nathI ja AvI." kAca-vALAe ghaNI ghaNI khAtarI ApI ke, badho sAmAna AvI gayo che, paNa tenuM kazuM cAlyuM nahi. ane badhA sAmAna nIcethI e heTa-baeNga kADhIne mi. megnasane batAvI tyAre ja temane saMtoSa thayo. paNa pachI temane manamAM zaMkA javA lAgI ke, lAla beMga ThekANe mukAI nathI, paTTAvALI baeNga to carAI che, ane brAuna-peparamAM vIMTeluM pArsala pheMkApheMkamAM chUTI gayuM che. chevaTe jyAre e badhI vastuo kADhI-kADhIne temane batAvavAmAM AvI ane temane dekhatAM pharI goThavavAmAM AvI, tyAre ja te aMdara beThA ane kAca UpaDaze. TAunahola sAmenuM khulluM medAna pasAra karI raho, eTale ipsavicanI jANItI "greTa bahAITa horsa" vIzI Ave che. te vIzInA eka pachI eka khaDakAyelA majalA, ane te majalAomAM vAMkIcUMkI eAsarIenI AsapAsa UbhA karavAmAM AvelA ane DhagalAbaMdha nAnA moTA oraDA, tathA dAdaronAM pagathiyAMnI zreNIothI, e makAna eka vyavasthita bagIco nahIM paNa phAve tema UgeluM jaMgala ja banI rahyuM hatuM, evI upamA ApI zakAya. ane tenuM kAraNa e hatuM ke, jude jude vakhate temAM phAve tema umerAo karavAmAM AvyA hatA. kAca te hoTelanI sAme AvIne Ubho rahetAM ja mi. maeNgnase mi. pikavikane pUchayuM : "tame ka UtaravAnA haze ?" hA, sAheba." ke asAdhAraNa sumeLa! sAheba, ApaNe be jIvanamAM koI vicitra rIte sAthe ja joDAvA sarajAyA chIemitra maeNgnase jaNAvyuM. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lakha hA, kharI vAta; kAI adbhuta rIte ekabIjAnA jIvanamAM te joDAvAnA ' te| nahIM paNa mathaDAvAnA hatA, ane te eka rAta pUrI thAya tyAra pahelAM ja. 190 6 mi. Tapamana, mi. snoDagrAsa tathA mi. viMkala hajI AvI paheAMcyA na hatA. pUchaparathI mi. pikavike eTaluM jANI lIdhuM. bhAjana bAda mi. pikavika ane mi. maeNgnasa aMgIkI pAse vAteA karatA beThA hatA, tevAmAM mi. maeNgnase acAnaka mi. pikavikane pUchyuM. " huM ahIM zA mATe AvyeA chuM, te tame kalpI rAkeA che, mi.pikavika ? '' "huM jarA paNa kalpI zakatA nathI, sAheba; paNa kAI dhaMdhArAjagAra arthe ja AvyA hazeA, ema mAnI lauM chuM. " mi. pikavike javAba ApyA. kheATI vAta; paNa sAcI vAta kalpavA kAzirA te kare!" "nA sAheba, huM kazI kalpanA karI zakate nathI. "" "C "" te hI-hI-hI, jarA harakhAIne ma. maignase kahyuM; "" ahIM eka suMdarI pAse lagnaneA prastAva rajU karavA AvyA chuM ! "" << "" zAbAza, zAbAza, abhinaMdana ! tame jarUra saphaLa nIvaDavAnA, e huM tamane khAtarIpUrvaka kahI zakuM chuM, mipikavika temanA bhalamanasAIbharyAM hAsya sAthe khelyA. << " khare ja? tame evuM cAkkasa mAne che? '' << cAkkasa ja vaLI !" te tame mazkarI te nathI karatAne?'' ra vAha, evI te mazkarI hAtI haze?'' " te! huM tamane jarA mArI gupta vAta kahI dau': e suMdarI mAre e prastAva svIkAravA A haoNTelamAM ja bahAragAmathI AvIne Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navuM parAkama 191 UtarI che. paNa huM jarA vahemI svabhAvano chuM; eTale ene koI bIjuM lapharuM che ke nahi, e vAtanI mane bahu ciMtA rahe che." "tame vAreghaDIe kamarAnI bahAra jA-Ava kare che tenuM kAraNa e ja haze ?" "barAbara samajyA, paNa huM kaMI tenI AgaLa Aje jAhera thaI jauM evo mUrakha nathI. jAhera to huM kAle thavAno mArAM sarasamAM sarasa navAM kharIdelAM kapaDAM paheryA bAda. mArI bega tathA baMDalemAM e ja vastuo che; ane tethI ja huM e badhuM kAcamAM barAbara AvyuM che ke nahi tenI kALajI rAkhato hato. ema ja karavuM jaI ene, sAheba ? emAMnuM eka paNa khUTayuM-khare aNIne vakhate guma thayuM - ke pachI ApaNuM AkhuM jIvana ja DUla, kharuMne?" kahevuM paDe ! " Ama te paisA kharce badhuM maLe, paNa meM je raMga ane phezana pasaMda karyA che, tenI bIjI beDa AkhA laMDanamAM paNa na maLe; eTale IsavIcamAM to paisA nAkhI detAM paNa te na maLe, samajyA ? ane e kapaDAMmAM susajaja thaIne ja meM chello hale karavA dhAryo che, jethI mArA bIjA harIpha hoya to paNa medAnamAMthI UbhI pUMchaDIe bhAgI jAya, samajyA ?" "ema vAta che?" hA, sAheba; te bAnuM bahu ja suMdara prANI che; ane tene meLavavA mATe ardhI duniyA paDApaDI karavA lAgI jAya, to paNa huM navAI na pAmuM." vAha, vAha; to to khare ja e bAnuM bahu suMdara hovAM joIe." ahIMthI vIseka mAIla dUra te rahe che. te Aja rAte athavA kAle bapora sudhImAM ahIM AvavAnI che, ema khabara paDavAthI ja huM ahIM gupacupa badhI taiyArIo sAthe doDI Avyo chuM. bIjAone khabara paDe ane teo tenI AgaLa rajU thAya, te pahelAM ja huM tene sara karI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 pikavika klaba levA mAguM chuM. paNa mi- pikavika, tame ahIM zA mATe AvyA che, te mane kahezeA, vAru? " mi. pikavike hasatAM hasatAM javAba ApyA, "huM te evA kAI mIThA kAraNe nathI Avye; paraMtu meM jenA upara aMdhavizvAsa mUkayo hateA teNe AdarelI dagAbAjI ane jUne khullAM karavAnA hetuthI ja ahIMyAM AvyA chuM. .. C/C/ paNa e vizvAsa tame kAI strI upara ja mUkayo haze, kharuM ne ! tame paNa kharA luccA che, mi. pikavika! paNa huM tamane tamArI e aMgata vAta pUchIne mUMjhavaNamAM mUkavA nathI mAgatA, haragija nahi; darekane peAtAnI aMgata vAtA hAya ja; jema dareka jaNanI kAI ne kAI preyasI paNa hAya ja. ,, << juo sAheba, tamArI bhalI lAgaNI badala AbhArI chuM, paNa mAre kAI?? "" 'nahIM, nahIM, eka zabda vadhu na khelaze!; huM tamArA aMtaranI e mIThI madhura mUMjhavaNu tamArA mAMe elAvavA mAgatA ja nathI.' paNa sAheba--" ' "nA, eka zabda nahIM. ane have bAra vAgavA AvyA haze, kharuM ? " "bAra vAgI gayA, sAheba," mi. pikavike peAtAnuM ghaDiyALa bahAra kADhI, cAvI ApI, Tebala upara mUkatAM mUkatAM kahyuM. 66 te te! have mAre jaladI sUI javuM joIe; nahIM te| mAruM mAM kAle savAre phIkuM paDI jaze. ane phIkA meAMe lagnane prastAva laI ne kAI suMdarI samakSa rajU thavuM, e teA hAthe karIne parAjaya vaheAravA jevuM ja thAya kharuM ne, mi. pikavika ? '' " bilakula sAcI vAta che, sAheba." mi. maeNgnase jhaTapaTa peAtAnAM maMDale peAtAnA khAnagI kamarAmAM levarAvyAM. ane eka mINubattI sAthe temane peAtAne paNa temanA sAmAnanI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navuM parakama 193 pAchaLa ja kamarAmAM pahoMcADI devAmAM AvyA. bIjI mINabattI sAthe bIjo veITara mi. pikavikane temanA kamarAmAM laI gayo. mi. pikavika kamare khAso moTo hato, ane temAM bIjI eka pathArI paNa hatI. jo ke, te kamarAmAM bIjA koIno utAro na hato. veITara jatAM mi. pikavika have misisa mArthA bArDelano dAvo ane DoDasana- phaga vagerene vicAra ne ciMtA karatA beThA. pachI jhoke caDavA lAgatAM mi. pikavika pathArI tarapha javA UThayA. te vakhate ja temane temanuM ghaDiyALa yAda AvyuM. potAnuM ghaDiyALa, cAvI ApIne nIce jamavAnA kamarAmAM Tebala upara ja pote bhUlI AvyA che, teno temane tarata khyAla AvI gaye. e ghaDiyALa keTalAMya varasothI pathArImAM ozikA nIce TIka-ThIka karIne mi. pikavikane UMdhADatuM AvyuM hatuM. eTale Aje potAnA e paricita avAja vinA pitAne UMgha nahi Ave ema mAnI, temaNe tarata veITarane belAvavA ghaMTa vagADavAno vicAra karyo. paNa sau koIne ATalI moDI rAte e rIte uThADavAM e ThIka nahi, ema mAnI mitra pikanika mINabattI hAthamAM laI dAdara UtarI pote ja bhojananA kamarA tarapha cAlyA. paNa A zuM ? A makAnamAM naryA dAdara ane naryA kamarA khUTatA kema nathI ? keTalAya baMdha oraDAo AgaLanI osarIomAM aTavAtA mi. pikavika chevaTe bhojananA kamarA AgaLa AvyA ane Tebala upara potAnuM ghaDiyALa jemanuM tema paDeluM joI ghaNuM rAjI thayA. e ghaDiyALa khIsAmAM mUkI, te have potAnA sUvAnA kamarA tarapha javA pAchA vaLyA. paNa e eraDo kayA majalA upara kaI tarapha Avyo te khabara rahI nahIM. ane te ekasarakhA lAgatA keTalAya baMdha kamarAo Upara TakArA mAratAM aMdarathI AvatI "kaNa che-?" vagere gALo sAMbhaLI gAbharA thatA ADA-avaLA, upara-nIce pi.-13 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba aTavAvA lAgyA. chevaTe jyAre te hatAza thavAnI aNI upara AvI gayA, tyAre potAnA oraDA jevA eka oraDAnuM bAraNuM ughADuM joI temaNe aMdara DokiyuM karyuM. te te potAno ja oraDo jANe hato. aMdara be pathArIo, aMgIThImAM agni bhaDabhaDa baLe, kamarAmAM mINabattIne abhAva! (kAraNa ke potAnA oraDAnI mINabattI to potAnA ja hAthamAM hatI ne !)-e nizAnIothI pote potAne ThekANe AvI gayAnI temane khAtarI thaI gaI mi. pikavika potAnA oraDAmAM peThA ke tarata temanA hAthanI mINabattI bahAranA pavanathI ogaLatI egaLatI nIcenI mUDamAM ja UtarI gaI. paNa have zo vAMdho hato ? pitAnA oraDAmAM sUvA mATe kapaDAM ja utAravAnA bAkI hatAM ne ? ane e to aMgIThInA prakAzamAM paNa thaI zake. ane tarata te pathArInA paDadA pAchaLanI goLa khurazImAM besI kapaDAM utAravA lAgyA. kATa, vAskaTa, bUTa, geITarsa vagere utAratAM utAratAM te atyAra sudhI dAdaramAM ane osarImAM kevo aTavAyA hatA ane keTalAM bAraNAM thapathapAvI aMdarathI gALo sAMbhaLatA AvyA hatA, teno vicAra karI hasavA lAgyA. paNa A zuM? eka bAI bAraNuM ughADI hAthamAM mINabattI sAthe A ja kamarAmAM pesI rahI hatI ! e bAI bhUlathI ja potAnA kamarAnA ughADA rahelA bAraNumAM thaIne AvI haze ema mAnI, mitra pikavika pitAnI pUratAM kapaDAM vinAnI sthitimAM tenI AgaLa chatA thavuM aziSTa mAnIne, tathA pelI bAI potAnI bhUla pakaDAtAM pitAnI meLe ja pAchI bahAra cAlI jAya tenI rAha jevA sIdhA pathArImAM ja ghUsI gayA. paNa pelI bAI to potAnI rUmamAM ja AvI hoya tema mINabattI goThavI, nirAMte potAnA vALa sarakhA karavA lAgI. mi. pikavikane have bhaya lAgavA mAMDyo ke pote ja bhUlathI koI bAI mANasanA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navuM parAkrama kamarAmAM ghUsI gayA to nathI ne ? ane thoDI vAramAM temane khAtarI thaI gaI ke, pote ja bhUlathI koI bAnu utArUnA kamarAmAM ane have te pathArImAM ghUsyA che ! paristhiti ekadama nAjuka ane karUNa banatI cAlI. mitra pikavike have hiMmatapUrvaka pathArImAM rahyAM rahyAM khoMkhAro khAdho. pelI bAI coMkI ane bolI, "bhalA bhagavAna, ahIM kAne khoMkhAro saMbhaLAyo ?" tarata mi. pikavika pathArInA paDadAmAMthI bahAra nIkaLI AvIne belI UThayA, "bAnu, maherabAnI karI cUpa rahejo--huM sadgahastha chuM ane bhUlathI A kamarAne mAro mAnI AvI gayo chuM -" keNu saddhahastha mUo che?" ema kahI e bAnue bhayanI moTI cIsa nAkhI. hamaNuM ja AkhI vIzI A kamarAmAM doDI Avaze e bIkathI mi. pikavika karI ja gayA. chatAM hiMmatapUrvaka temaNe kahyuM, "bAnuM, kevaLa bhUla thaI che, bIje kaze hetu nathI; huM ghaNe ja dilagIra chuM, ghaNI ghaNI mAphI mAguM chuM; Aje sAMjanA ja A hoTelamAM Avyo chuM, ane mAruM ghaDiyALa bhojana-khaMDanA Tebala upara rahI gayeluM, te levA gayo hato te pAcho AvatAM bhUle paDaDyo chuM." je, tamArI A AkhI kahANI sAcI hoya, ane banAvaTI na hoya, to prathama to ekadama A eraDAmAMthI bahAra nIkaLI jAo, Ama rAte keAI bAnunA--" "bhUla kabUla karuM chuM, meDama, maherabAnI, meDama; A cAlyo meDama" I. belatA belatA mi. pikavika vadhAre lappana-chappana karyA vinA sIdhA bahAra nIkaLI gayA. pelI bAnue tarata ja bAraNuM aMdarathI vAsI bevaDI kaLa caDAvI dIdhI. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 pikavika kalaba paNa bahAra nIkaLyA pachI, kapaDAM hAthamAM, evI dazAmAM aMdhArAmAM AgaLa vadhavuM paNa azakya hatuM; kAraNa ke, have to AvI dazAmAM mINabattI vinA temane pharatA kAI jue, to koInAM kapaDAM uThAvI lAvelo cera gaNIne goLIbAra ja kare, eTale keAI dAdara AgaLanA khUNAmAM ja savAra thAya tyAM sudhI cUpa UbhA rahevAno temaNe nirNaya karyo. paNa temane Aje eTalIya nirAMta maLavAnI hoya ema lAgatuM nahotuM. kAraNa ke osarIne bIje cheDethI hAthamAM mINabattI laIne koI mANasa ATalI moDI rAte A tarapha Avato dekhAyo ! mi. pikavikanA bhaya-trAsano pAra na rahyo. paNa e badhe bhaya tarata teTalA ja AnaMdamAM palaTAI gayo. kAraNa ke, AvanAra mANasa bIjo kaI nahi, paNa temano vaphAdAra nokara sema hato. vIzInA bIjA nokara TapAla-gADInI rAha joIne beThA hatA temanI sAthe gappAM mArI, sema have sUvA mATe jato hate. mipikavika semane bUma pADI, tathA pitAne potAnA kamarAmAM laI javA jaNAvyuM. semane pitAnA mAlikane Ama ardhanagna dazAmAM potAnA kamarA bahAra bhaTakatA joI bahu navAI lAgI. mi. pikavike tene TUMkamAM kahyuM ke, huM ghaDiyALa levA gayo tyAMthI bhUle paDI gayo chuM. paNa emane pitAnA mAlikanI kapaDAM utArelI dazA joI emanI vAta upara bhaso na beThe. ane tarata ja tene misisa bArDele mAMDelo lagnakarAra-bhaMgano dAvo yAda Avyo ! Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 saeNma TaeNTaranuM devuM cUkavavA dhAre che mIje divase savAre kAca laMDana tarapha upADatA pahelAM velara DosA bhojana karavA beThA hatA, tyAM sema AvI pahoMcyo. AvatAMnI sAthe seme temanI sAme paDelA eIlanA UbhA pAtrane e lagAvyuM ane ardha karIne mUkyuM. DosAe mAthuM dhuNAvIne potAnA sapUtanI joradAra paMpa-zakti joI abhinaMdana ApIne kahyuM, "beTA, semI, tane pele malaberI-vardIvALA chetarI gaye, e jANuM mane bahu duHkha thAya che. velara kuTuMbanAM mANasonAM nAma sAthe kadI "bA" zabda joDAyo jANyo nathI; ane tAre kAraNe ApaNuM kuLane A badro lAge che, te tAre joI kADhavo jAIe-ghasI kADhavo joIe." "velara kuTuMbanA jeo rAMDyA pachI raDelIone paraNyA haze, temanA nAmane kadAca baTTo lAgyo haze, eTalI bAdabAkI karavI joIe, kharuMne, vaDIla ?" potAnA pitAnI thALImAMthI moTo koLiyo bharatAM seme jaNAvyuM. "je dIkarA semI, rAMDelI bAIone to dareka niyamamAMthI bahAra ja rAkhavAnI hoya che. kahe che ke sAta aiyare bhAgIne eka rAMDelI ghaDe che. kadAca paccIsa aiyare bhAgatA hoya to paNa mane barAbara yAda nathI." seme hakAramAM DokuM halAvyuM. ane raDelA mATIDAo paNa pharI paraNe to e temanI sakSamya' nabaLAI gaNAya. jyAre jyAre khUba mejamAM AvI jAya tyAre 197 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba pitAnI bairIne saLiyAthI TIpanArA mATIDAnA vakIle jaja AgaLa vAparelA zabdo vAparuM chuM. teNe kahyuM hatuM, "mI-oNrDa, bairIne khuzI thaIne dhabeDavI e to puruSa mANasanI sakSamya nabaLAI gaNuya." eTale rAMDelAo mATe huM eTale apavAda rAkhuM chuM ane mane khAtarI che ke beTA tuMya rAMDIza tyAre jarUra rAkhIza." nA, nA, huM to pahelethI ja samajIne evI mUrkhAI ja nahIM karuM !" seme javAba Apyo. "huM ? tuM mArA karatAM vadhu samajaNa dekhADIza, ema ? bahu DahApaNavALA dekhyo ! pelA malaberI-vardIvALAne hAthe tArA je hAla-behAla thayA e joyA-jANyA pachI paNa tuM mArI AgaLa ema kahevAnI hiMmata kare che, dIkarA?" ema kahI DosA velare jorathI Tebala upara mukako mAryo. have e gujarI gayelI vAta yAda karavAne kaze lAbha nathI, "je patI gayuM tenI baLatarA zI?" jema beTA mANasanuM mAthuM kApI nAkhyA pachI turkIvALA kahe che temAM paNa gavaMDara, have mAre vAre che, ane e TreTariyo mane pharIthI TicAya eTale jeje huM tene kevuM pANI batAvI ApuM chuM te !" mane AzA che, semI, ke tuM jarUra pANI batAvI Apaze; ane tArA bApadAdAnuM nAma dhoI kADhavA, temanA UjaLA nAmane je bo lAge che te ghasI nAkhaze. paNa have ghaDiyALa kahe che ke, mAre kAca upADavAno vakhata thayo che, eTale jaIne jouM ke badhuM barAbara ladAyuM che ke nahi; kAraNa, semI, kAcane paNa choDatAM pahelAM baMdUkanI peThe pUrepUro lAdavo paDe che." paNa pachI jatAM jatAM jarA gaLagaLA thaIne DesAe semane kahyuM, "beTA saeNmila, have huM tane pAchaLa mUkIne jAuM chuM te pharI tane kyAre maLIza te kahevAya nahIM. tArI oramAna mAM kaMIka evuM karI bese, je mArAthI sahana na thAya, - ane evI hajAra hajAra bAbato vacagALAmAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 saeNma DreTaranuM devuM cUkavavA dhAre che banI jAya ! paNa dIkarA ApaNuM "velara' nAma huM tane soMpato jAuM chuM. e nAmane baTTo na lagADIza. mane tArA upara ghaNI ghaNI AzAo che. paNa mArI eka vAta yAda rAkhaje-tuM pacAsa varSanI umaranI pelI tarapha pahoMcI jAya, ane tane paraNavAnuM mana thaI jAya, to game tema karIne tArA oraDAmAM pesI jaI jhapa daIne jhera khAI nAkhaje. deraDe laTakavuM e to halakA lokonuM kAma che, eTale jhera khAIne ja marI jaje, ane mane khAtarI che ke e kAma karyAne tane AkhI jiMdagI jarAya pastAvo nahIM thAya-UlaTo tuM rAjI thaIza ane mane barAbara yAda karIza." | bApane lAyaka AvI sonerI zikhAmaNa putrane ApI daI, DosA velara AMkha lUchatA luchatA cAlatA thayA. DosAne kAca sAthe vidAya karyA bAda sema jarA paga chUTA karIne TreTara bAbata potAnA dilane jarA haLavuM karavA thaDe bIjI bAjue laTAra mArato pharavA nIkaLyo. vacce AvatAM jUnAM ITarI makAna tarapha najara nAkhatA te vicAramAM ne vicAramAM AgaLa vadhato hato, tevAmAM eka makAnane lIlA raMgano daravAjo UghaDayo ane eka mANasa bahAra nIkaLyo. bahAra, nIkaLIne te mANase kALajIthI e daravAjo baMdha karyo ane pachI sema hato te tarapha e AvavA lAgyo. vAha, mArA bApanA baTTA vagaranA nAmanA sagaMdapUrvaka kahI zakAya ke, A to sAheba Tote ja che ne! kema maherabAna ? " seme pelA sAme joIne jarA tIkhAzathI pUchyuM. pele mANasa e avAja kyAMthI Avyo te nakkI karavA uparanIce-ADeavaLe ema badhI dizAmAM jovA lAgyo, mAtra sAme sema hato, te dizA sivAya !" eya misTara !" seme bIjI vAra ane pachI trIjI vAra tenuM dhyAna potAnI tarapha kheMcavA kahyuM. chevaTe pelAne sema sAmuM jovuM ja Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 pikavika kalaba paDayuM. "joba TreTara, tuM eTale badhe dekhAvaDo nathI, jethI tArI rUDI AMkhone Ama tema nakAmI phagAvI daI zake. eTale tArA DukakaranA DaLAne temane mULa ThekANe pAchA goThavI de, nahi to mAre ja tArI e bhamatI AMkhone ghummo mArIne khAmaNanI bahAra ja kADhI nAkhavI paDaze." paNa pele sema karatAM vadhu gaThiye hato. teNe have hamaNAM ja semane joyo hoya tema, "oha mArA vahAlA bhAI, tamane to meM kadI maLavAnI AzA ja nahi rAkhelI; paNa bhagavAnanI kevI apAra karuNA che, te mane temaNe tamArI bhego karI Apyo." ema kahI teNe tarata AMkhene dhadhUDe chUTo mUko. "alyA, porTebala ijina, tuM Ama cakalIne naLa kema ? tamane dekhIne mane bahu lAgI AvyuM che, tethI. te divase mAre mArA mAlikanI badamAzIne vaza thaI tamane- "cUpa rahe cUpa rahe; huM te divasano hisAba tArI sAthe bhArobhAra cUkate karavAno chuM." * "kharI vAta che; ane bhagavAne e hisAba cUkate karavAnI taka tamane ApI, tethI huM jeTaluM rAjI thayo chuM, teTaluM bIjuM koI nahi thayuM hoya. tame ane tamArA bhalA zeTha te divasanI mArA zeThanI badamAzI badala mane Ubho ne ADe raheMsI nAkho ane cAmaDI UtaraDI tenA joDA sivarAvo to sAruM-jethI huM tamArA paganI eTalI sevA bajAvIne kaMIka zAMti anubhavI zakuM. kharekhara, te divase tamArI sAthe vAta karato mArA zeTha mane joI gayelA, eTale temaNe cetI jaI pelI juvAna chAtrAne kazuM jANatI na hoya evo dekhAva karavAnI ane adhyakSAne paNa ema ja kahevAnI lAMca ApI, ane pachI mane laI tarata pobArA ja gaNI gayA. mane manamAM ghaNuM duHkha thatuM hatuM ke, tamArA bhalA zeTha temanuM jADuM zarIra laIne e bagIcAmAM bhIMta phUdIne Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNma TraoNTaranuM devuM cUkvavA dhAre che 201 jaze ne moDI rAta sudhI khullAmAM UbhA rahIne saMdhivAnuM darada vahAraze; paNa zuM thAya ?" * "paNa atyAre A lIlA daravAjAvALA makAnamAM tame baMne badamAzoe zuM dhAryuM che ?" "nA, nA, tyAM to meM mArI ja goThavaNa karI che. mArA zeTha to bIjI ja goThavaNamAM che. ane A vakhate bahu moTI cakalI temaNe phasAvI che. ahIM A lIlA daravAjAvALA makAnamAM to meM mAro ghATa utAryo che-lene tamane kahI ja dauM ! e makAnanI eka rasoiyaNa sAthe lagna karI svataMtra dhaMdhedArI banavAnuM meM goThavyuM che, jethI mArA badamAza zeThanI nokarI mArAthI choDI devAya. mAre e badhI vAta ja tamane karavI che." to ThIka, atyAre nahi; Aje sAMje "vahAITa horsa hoTelamAM tuM ATheka vAgye Avaje. je na Avyo, to pachI huM e lIlA daravAjAvALA makAnamAM jaI tAruM badhuM pigaLa ughADuM pADI daIza, samajyo ?" jarUra, jarUra." kahevAnI jarUra nathI ke, seme pAchI jaI mi. pikavikane khabara ApI dIdhI ke, teNe pelA badamAzonI bhALa meLavI che. mi. pikavika to tarata tenI sAthe pelA lIlA daravAjAvALA makAne deDI javA utAvaLA bhAgyA. paNa seme temane samajAvIne kahyuM, "badhuM vakhate thaze, atyAre utAvaLa karavAthI badho khela bagaDI jAya. kAraNa ke, e badamAza nokaranA ethI vadhu badamAza zeThanI bhALa meLavavAnI haju bAkI che." Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM jI savAre mi. pikavika miTa piTara maeNnasane maLyA, tyAre temanA baeNga baMDalanI badhI anokhI cIje temaNe temanA zarIra upara dhAraNa karI lIdhI hatI, ane te bhAre uzkerATamAM hatA. mi. pikavikane jotAM ja guDa morniMga' karI mi. piTara megnase temane tarata pUchayuM, "A badhuM kevuMka lAge che, sAcuM kahI do jeuM !" ekadama asarakAraka; koI nAjuka hRdaya A vastuonA humalA sAme jhIka jhIlI zake ema huM mAnato ja nathI." mi. pikavike atyaMta bhalamanasAIthI tene utsAhajanaka javAba Apyo. "meM Aja savAre tene mAruM kArDa mokalAvyuM hatuM, sAheba ane mane barAbara agiyAra vAgye hAjara thavAnuM jaNAvavAmAM AvyuM che. have mAtra paMdara miniTa khUTe che; paNa eka aMgata vAta pUchuM, khoTuM na lagADazo- tame kadI AvuM kAma kareluM che ?" kaI suMdarI AgaLa lagnano prastAva sAthe rajU thavAnuM ? nA, kadI nahi." to pachI, zarUAta kevI rIte karavI, e bAbatano tamane pitAne jarA paNa khyAla zAno hoya ?" anubhava bhale na hoya, to paNa mArA e bAbatamAM amuka khyAla jarUra baMdhAyA che. alabatta, e khyAleno kadI prayoga karI 202 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM 203 joye| na heAvAthI, tamane e pramANe vartavAnI huM salAha te na ja >> ApI zakuM. << nahIM, nahIM, tame mane tamArA e khyAleA jarUra kahI de; tamAma jevA pravAsI tathA anubhavI mANusanA khyAleA jarUra upayAgI thaI paDe. kazA khyAla vinA jatAM mane jarA gabharAmaNa jevuM thAya che, e tame joI zakA che. " "vhIka, teA sAheba, tenI pAse paheAMcIne prathama te! e suMdarInA rUpa -guNanI prazaMsAthI zarUAta karavI; pachI tenA jevI suMdarI mATe pete jarAya yeAgya vyakti nathI, evI kabUlAta karavI. paNa sAthe jaNAvatA javuM ke, tene mATe ja ApaNe ayeAgya chIe; bIjI strIe teA ApaNe hAtha meLavavAthI peAtAne bhAgyazALI mAne. pachI ApaNI bhUtakALanA jIvananI tathA vartamAna paristhitinI khullI vAta karavI ane tenA manamAM eveA khyAla UbhA thavA deveA ke, tene mATe paNa ApaNe lAyaka vyakti ja chIe. tyAra bAda tene mATenI ApaNI niSThA, AkarSaNa ane vaphAdArInI vAta upADavI. ane eTale sudhI AgaLa vadhyA bAda tenA hAtha ApaNA hAthamAM levAnuM mana thAya ja." mi. maeNgnasa mi. pikavikanI e vAta AgaLa khelI UThayA, "jarUra, e muddo bahu agatyane che." "" pachI sAheba, huM tenI AgaLa sIdhA prazna upara ja UtarI jAuM ke, 'tame mArA hAya svIkAraze| ?' ane e prazna AvatAM te jarUra tenuM mAM pheravI de. eTale tarata tenI saMmati mAnI laI, huM tene hAtha jarA dakhAvuM. ane mAnava-svabhAvanA mArA anubhavathI kahuM te, mArAM tene mATenAM bhAva ane bhakti joIne, hRdaya bharAI AvavAthI te peAtAne rUmAla peAtAnI AMkha upara dabAvI de. te vakhate tene rUmAla kheMcI laI, tene huM AdarapUrvaka eka haLavuM cuMbana karuM. ane jo bAI kharekhara ApaNe svIkAra karavA rAjI hAya, te tarata te vakhate ApaNA kAnamAM peAtAnI svIkRti jaNAvI le ja. "" Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 pikavika kalaba mi. piTara maeNgnasa jenuM nAma, te have gabharATanI sthitimAMthI badalAI ekadama jussAnI sthitimAM AvI gayA ane turata ja kamarAmAMthI doDI gayA, kAraNa ke mulAkAtano vakhata thaI javA Avyo hato. mi. pikavike te ja oraDAmAM ardhoeka kalAka AmathI tema AMTA mAryA haze, tevAmAM mi. Ta5mana, mi. viMkala ane mitra snoDagrAsa tyAM AvI pahoMcyA. mi. pikavika rAjI thaI temane AvakAra ApatA hatA, tevAmAM mi. piTara menasa te oraDAmAM dhasamasatA dAkhala thayA. mi. pikavika pitAnA mitronI oLakha mi. kaeNgnasane karAvavA mAMDI, paNa mitra maeNgnasa belI UThayA, "mi. pikavika, mAre je - kahevAnuM che, te prathama kahI levA deze ?" ATaluM belI mi. pikavikane bArI tarapha jarA bAjue laI jaI, temaNe kahyuM, "mane abhinaMdana Ape, mi. pikavika, meM tamArI sUcanAnuM ja akSarazaH pAlana karyuM, ane e mArI banI gaI che, ema ja mAne sAheba !" huM tamane mArA pUrA dilathI abhinaMdana ApuM chuM." mi. pikavike lAgaNIpUrvaka megnasane hAtha halAvatAM kahyuM. "paNa tamAre abaghaDI tene maLavA AvavuM ja paDaze." ema kahIne pelA mitranI mAphI mAgavA jevuM karI, mi. megnasa tarata mitra pikavikane kamarA bahAra kheMcI gayA. bAraNuM upara kAra mAratAM ja aMdarathI bAI mANasano avAja Avyo, "aMdara Avo." misa vidharaphilDa " mi. megnase kahyuM, "huM mArA khAsa mitra mi. pikavikanuM oLakhANa karAvavAnI rajA lauM chuM. ane mitra pikavika, A misa vidharaphilDa pote che." mipikavike cazmAM paherI e bAnu sAmuM joyuM tenI sAthe te eka acaMbAnI cIsa pADI UThyA. te bAI to pelI ja hatI, jenA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM 205 kamarAmAM rAte pAte bhUlathI ghUsI gayA hatA ! pelI bAnunA gaLAmAMthI paNa mi.pikavikane joi eka tINI cIsa nIkaLI gaI. mi. maeNgnasa e baMnenA A tAla joI ekadama jaDasaDa thaI ' gayA, ane pachI gussAthI dhamadhamI UThayA. HH "mi. pikavika, Ane ze! artha che? AneAze| artha thAya "" che, e kahI do jouM, mi. pikavika. er "huM e praznane maeNgnasanA meAMnI hAlata javAba ApavAnI nA pADuM chuM," mi. pikavika joI kheAlI UThayA. ema ?" "nA pADeA che, "hA; kAraNa ke, A khAtunI paravAnagI ane saMmati vinA, temane nAhaka trAsa thAya evuM kazuM yAda karAvavA huM mAgatA nathI. " misa vidharaphilDa, tame A vyaktine oLakheA che ?" maeNgnase have e bAI tarapha karIne pUchyuM. "emane ALakhuM chuM ? --nA, mAtra meM temane joyA che.' " kayAM ? kayAM joyA hatA vAru?' "" " e vAta huM game te thaI jAya tApaNu kahevAnI nathI. '" " paNa tamArI sAthe huM je saMbaMdhe joDAyA chuM, tene hisAbe, tame mArA prazna tarapha atyaMta TADhAzathI jotAM hai! ema lAge che; ane e vastu mane maMjUra nathI. '' "krUra mi. maeNgsa," eTaluM khelatAMmAM te! e bhalI khAI raDI paDI. mi. pikavika have tarata te bAnunI vahAre dhAyA. temaNe maeNgsa tarapha jarA kaDaka najara karIne kahyuM, "maherabAna, tamAre je kaMI kahevuM hAya te mane kaheA; e bAnune nAhaka trAsa na Apaze; e AkhA kissAmAM jo deSapAtra hoya te huM ja chuM; e bhalAM khAtu haragija nathI; temaNe te| mArA pratye eka sannArInI bhalI lAgaNI ja dAkhavI che. ' Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 pikavika kalaba ema? have samajyo. tame gaI kAle mane kahyuM hatuM ke, tame jenA upara aMdha vizvAsa mUkyo hatoteNe AdarelI dagAbAjI ane jUThane khullAM karavAnA hetuthI tame ahIM IsavIca AvyA hatA. arthAta tame A misa vidharaphilDanI bAbatamAM tamArA niSphaLa gayelA premane kAraNe tene tiraskAra karavA ja ahIM AvyA hatA. paraMtu, ekabIjAne ahIM maLyA pachI tame pAchA tamAro jUne saMbaMdha pharI joDavAnuM nakkI karyuM che. basa huM abaghaDI nirNaya upara AvI jAuM chuM - mAre tamArI baTelI-A eDI strIne jarA paNa khapa nathI. vAha, tenI sAthe tame ajamAvelI prema karavAnI rIto ATalI vigatathI mane samajAvI, tyArathI ja huM samajI to gayo ja hato ke, mAna na mAna, kAI anubhavInA bola che..." mi. pikavike tarata trADa nAkhI ane megnasane belato rokavA prayatna karyo. eka nirdoSa bAI upara, nahi jevA kAraNe, A mANasa avizvAsa lAvI, tene svIkRta saMbaMdha toDavA beTho hato eTaluM ja nahi, pitAnA upara phAve tevA AkSepa karato hato. temaNe tarata mi. Tapamanane belAvyA ane temane kahyuM, "juo mitra Tapamana, mane to tame barAbara oLakhe che; huM khAtarIthI tamane jaNAvuM chuM ke, mArA manamAM A bAnune lagatI je gupta bane che, tene A sagRhasthane lagatI kAI bInA sAthe koI saMbaMdha nathI; mAtra ajANatAM thayelI eka bhUlane kAraNe UbhI thayelI paristhiti ja mane e khulAso khullaMkhullA kahetAM rokI rahI che. paraMtu A mANasa je mArA bela upara avizvAsa karavAnuM cAlu rAkhaze, to tene huM mAruM apamAna thayuM gaNIza, e vAtanI sAkSI rahevA huM tamane vinaMtI karuM chuM. ane e bAbatanI jANa huM temane vidhisara karuM chuM, ne teno pachI temaNe sadgahasthanI rIte javAba vALavo joIze." ATaluM kahI, mi. pikavike mi. mensa sAme puNyaprakopathI bALI nAkhatI najare joyuM. paNa pelA paththarane tenI kazI asara na Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM 207 thaI. te to pitAno Topo jamIna upara pachADI, potAnA vALa be hAthe mUThIo bharIne kheMcI, eka pachI eka ema baMne paga jorathI ThekI, mi. pikavikanA bhalA caherA tarapha eka mukkI ugAmI Ubho rahyo; mi. pikavike tarata jaNAvyuM, "mArA taraphathI tamane huM sthaLakALa viSe khabara mokalAvIza." pelI bhalI bAnu A baMne jaNane ThaMdvayuddhamAM AkhaDI paDavA taiyAra thayelA joI tarata bahAra doDI gaI mitra Tapamana paNa mitra pikavikane bahAra kheMcI gayA. pelI bAju je duniyAdArInI jANakAra hota, to te samajI jAta ke, A rItanI paDakAranI phekoleja sudharelA jamAnAnI eka nirdoSa ane ahiMsaka vastu che; tethI keTalIka nakAmI varALa bahAra pheMkAI jAya che, eTaluM ja; paNa te bAnu duniyAdArIthI alaga paDI gayelI hoI, khunAmarakI thaze ema sAcesAca mAnIne te aTakAvavAnA kAme lAgI gaI teNe nakkI karyuM ke, tarata ja zaheranA mukhya mejisTreTane tyAM doDI javuM ane tene mi. pikavika ane mitra TapamananI dharapakaDa karavA vinaMtI karavI. A nirNaya upara AvavAmAM tene UMDe UMDe hetu e hato ke, mi. piTara megnasa bahu adekhA tathA AkaLA svabhAvanA che; eTale mi. pikavikane dekhI te zAthI eNkI hatI enuM sAcuM kAraNa to temane tenAthI kahI zakAya tema nahotuM; paNa pote je mi. piTara maeNgnasanI sahIsalAmatI bAbata AvI ciMtA ane kALajI dAkhave, te mi. piTara maeNgnasa tenA upara rAjI thAya; ane rAjImAM hoya tyAre dhImethI temane badhI vAta kahI daI temanA manano kAMTo sahelAIthI kAdI nAkhI zakAya. mi. jorja naSkinsa, ekvAyara, IsavIcanA mukhya mejisTreTa hatA, ane pitAnA ucca hoddAne anurUpa vaDAI te dareka rIte dAkhavavA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 pikavika kalaba tatpara rahetA. paraMtu Aje savAre te khAsa kSebha pAmyA hatA - kAraNa temanI vaDAIne dhakako pahoMcyo hato : zaheramAM baLavo thayo hato - zaheranI moTAmAM moTI zALAnA vidyAthIoe eka phaLavALAnI dukAna upara daroDo pADyo hato, tenI bArIonA kAca bhAgI nAkhyA hatA; ane kAyado tathA vyavasthAnA sarakArI karmacArI vacce AvyA, tyAre temanA upara paththaro pheMkyA hatA. e sarakArI karmacArI eTale ardha-lazakarI pozAkamAM sajaja raheto eka ja prauDha mANasa-gramara, je chellAM pacAsa varSathI e ja hoddA upara e ja kAmagIrI bajAvato Avyo hato. mi. naSkinsa IjhI-cera upara besI A badhI geravyavasthA bAbata ukaLATa dAkhavI rahyA hatA, tevAmAM temane khAnagI paNa agatyanI bAbata aMge eka bAju tatkALa maLavA mAge che, evI jANuM karavAmAM AvI. mi. naSkinse pRthvI uparanA samrATanI adAthI e bAnune potAnI samakSa hAjara karavA hukama karyo; ane tevA hukamanI adAthI ja tenuM pAlana paNa karavAmAM AvyuM. "majhala !" mejisTreTe gauravabharyo ugAra kAvyo. "hA sarakAra !" eka paheregIre javAba Apyo. "eka khurazI mUka, ane oraDAnI bahAra jA." "hA sarakAra." "have meDama, tame tamAruM kAma kahI saMbhaLAvaze ?" e vAta bahu duHkha-darada-bharI che, sAheba," misa vidharaphiDe jaNAvyuM. "hoI zake, mejisTreTane evAM ja kAme sAMbhaLavAnAM hoya che, bAnuM." mane A khabara ApatAM bahu duHkha thAya che, paNa A zaheramAM eka daMtayuddha laDAvAnI taiyArImAM che." Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM "A zaheramAM ? ? zI vAta che? badhI vigato kahI de, meDama. huM jyAM sudhI kAyade ane vyavasthA jALavavA beTho chuM, ane jAgato beTho chuM, tyAM sudhI evuM gerakAyade kRtya kadI nahi thavA dauM. are thoDA ja divasa pahelAM -gayA me mahinAnI cethI tArIkhesto - kustInuM eka daMgala goThavavAmAM AvyuM hatuM. te vakhate sATha spezyala kasTebalo laIne huM jAte dhasI gayo hato ane gusse thayelA prekSakonA mijAjanI darakAra rAkhyA vinA meM zAMti sthApI dIdhI hatI. to pachI huM haju jIvato - jAgato chuM ne IglavIcamAM ThaMdayuddha laDAya ? he ? evAM te konA mAthAmAM zIMgaDAM UgyAM che vAra ?" paraMtu kamanasIbe mArI mAhitI sAcI tathA pramANabhUta che, sAheba." A to asAdhAraNa vAta kahevAya. majhala? jaladIthI mitra jinkasane ahIM mokala." mi jinkasa AvatAM ja mejisTreTe temane e bAnu je kAramAM samAcAra laIne AvyAM hatAM tenI vAta karI. mi. jinkasane javAba Apavo te samajAyuM nahi, eTale te bicAra kara-mANasa jevuM hAsya kare, tevuM chobhIluM hAsya hasyo ane cUpa rahyo. tame zI bAbatanA hase che, mi. jisa ?" mejisTreTa taDUkyA. eTale jinkase tarata gaMbhIra dekhAva dhAraNa karyo. mi jinkasa tame badhu cho," mejisTreTe umeryuM. mi. jinkasa bicArA e mahAna adhikArI samakSa dInatA dhAraNa karI UbhA rahyA ane kalamane cheDe cAvavA lAgyA. mejisTreTe e bAnunuM sTeTamenTa lakhI levA temane pharamAvyuM. pachI mejisTreTa vadyA : "A pikavika ane Ta5mana e be khUnIo rAjadhAnImAMthI ahIM AvyA che. temanA trAsano mAryo temano pratispardhI jIva laIne nAsI gayo che, kharuM meDama ?" pi.-14 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 pikavika klaba misa vidhaphilve mi. kaeNgnasane bacAvI levA e pramANe nivedana karyuM hatuM. mejisTreTe tarata vairaMTa kaDhAvI grAmarane belAvyo. te Avyo eTale mejisTreTe pharamAvyuM - "rAmara !" jI strakAra." "zaheramAM have zAMti che ?" "cha akAra; chokarAo krikeTa jevA cAlyA gayA che, ane zaheramAM have kazuM dhAMdhala nathI, strakAra." A jamAnAmAM kaDaka hAthe pagalAM lIdhA vinA cAle tema ja nathI. rAjAnA adhikArIo upara paNa patharA pheMkAya, to ApaNe baLavAnI kalama jAhera karI devI ja joIe. ane mulkI sattA bArIonuM rakSaNa na karI zake, te lazkarI sattAe mulkI sattA tathA bArIonuM baMnenuM rakSaNa karavA nIkaLI AvavuM ja rahyuM. to ThIka, A varaMTa tathA joItA "spezyala" mANaso laIne jAo ane A be khUnIonI dharapakaDa karI lAvo." mi. jhamara voraMTa laIne "geTa vahAITa horsa" tarapha vidAya thayA. temane savAramAM paDelA bhAranI badanAmI dhoI kADhavI hatI. eTale pUrA damAmathI potAnI kAmagIrI bajAvavA sAru temaNe potAnI sAthe spezyala polIsanA bAra mANaso lIdhA. camare voraMTa batAvIne mi. Ta5mana ane mi. pikavikane giraphatAra karIne mejisTreTa samakSa laI javAne pitAne niradhAra ucita paribhASAmAM vidhisara jAhera karyo, tathA sarakAranA hukamanI avagaNanA thAya to potAnI sAthe bAra polIsanI TukaDI hAjara che, evo pratyakSa purAvo ApI dIdho, tyAre mi. pikavike sAmane karavA taiyAra thayelA mitrone zAMta pADI, mejisTreTa pAse javA taiyArI batAvI - joke Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM 211 temaNe saune e vAtanI teAMdha levA vinaMtI karI ke, eka aMgreja baccAnI svataMtratA upara manasvIpaNe tarApa mAravAmAM AvI che, ane peAte chUTA thaze tenI sAthe ja te kAyadesara pagalAM leze. mi. pikavike A pramANe mi. gramaranI sAthe javAnuM svIkAryuM, eTale kaMIka dhAMdhala - mArAmArI - paMcAta jovAnAM maLaze e AzAe bhegAM thayelAM haoNTelanAM karmacArIe tucchakAra ane phiTakAra darzAvatAM vidAya thaI gayAM. paraMtu tarata ja bIjI eka nahIM kalpavAmAM AvelI muzkelI UbhI thaI; mi. pikavikre sAmAnya gunegAranI peThe, zerIemAM thaI, kAyadAnA aphasareAthI vIMTaLAine pagapALA javAnI kAI paNa zarate nA pADI. ane te vakhatanI dhAMdhalabharI zaheranI sthitimAM mi. gramara paNa gunegAreAne chUTA rAkhI rastAnI sAmI bAjue cAlavA kabUla na thayA; eTale kAca-gADI maMgAvavAneA vicAra AvyeA. paNa mi. pikavika ane mi. Tapamane e krAya-gADInuM bhADuM ApavA haragija nA pADI; ane gramarane A vATa bajAvavA jatAM gheADAgADInuM kharca maMjUra karavAmAM AvyuM na hoI, te e kharce karI zake tema nahAtuM. eTale takarAra vadhI paDI. chevaTe kAyadAnA rakhevALAe e kaiAyaDAne kAyadesara ukela ANyAH vIzInA AMgaNAmAM eka tavaMgara paNa saMdhivAthI pIDAtA mANasa mATenI myAnA-khurazI paDelI hatI; temAM mi. pikavika ane mi. Tapamanane besADI devAmAM AvyA; ane pachI e khurazIne maeNjisTreTa pAse upADI javarAvavAmAM AvI. e vicitra saraghasa zerIomAM thaIne pasAra thayuM tyAre, dukAnadAro peAtAnA zaheranA kAyadAneA majabUta hAtha joIne garva anubhavavA lAgyA. bhramara paNa rAjadhAnImAMthI khAsa ipsIga AvelA evA dhAMdhaliyA gunegArAne peAtAnI pAchaLa dorI lAvatA hAI, Ache garva nahAtA anubhavatA. bIjI tarapha saima lIlA daravAjAvALA makAnanI guptapaNe saratapAsa karI AvIne, kazuM vizeSa jANavA na maLatAM, nirAza thai, hoTela Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 pikavika kalaba tarapha pAcho pharato hato. teNe A saraghasa AvatuM joI potAnI nirAzAne kevaLa hAMkI kADhavA sAru, e saraghasane potAnA AnaMdagArathI hiloLe caDAvI dIdhuM. pahelA mitra pramara pasAra thayA, pachI miDubbI pasAra thayA, pachI baMdha paDadAvALI mAnA-khurazI AvI. pAchaLa pilA polIsanI TukaDI hatI. seme e mAnA-khurazI AvatAM ja khAsa prakAranI bUmothI tene vadhAvavA mAMDI. eTalAmAM ja pAchaLa AvatA mitra vikala ane mi. naDagrAsa upara tenI najara paDI. seme tarata ja te be sagRhasthone pUchayuM : "A myAnA-khurazImAM koNa che vAru?" te baMnee ekIsAthe javAba Apyo; paNa semathI AjubAjunA avAjamAM sAMbhaLI zakAya nahi. eTale teNe bUma pADIne pharIthI pUchayuM. pelAoe jarA vadhu bUma pADIne javAba Apyo, paNa chevaTe temanA hoThonA halanacalanathI te kalpI zako ke, mi. pikavika aMdara che. e nAma sAMbhaLatAM ja tarata sema koNIo mArato ToLAmAM ghUsyo ane mAnavALAone thobhAvI daI pramarane pUchavA lAgya-"hele buddejI, ahIM A vahANamAM koNa che?" mi. jhamara atyAre lokonA AnaMdanA pikArathI sattAnA teramAM AvI gayA hatA. temaNe tarata javAba Apyo, "Agho khasa." "lagAvo, je na khase to," miDubbI pokAryA. "vAha, mArI sagavaDanI AvI paDapUcha karavA mATe tamo lokono AbhArI chuM. chatAM tame mArA praznano javAba Apazo to vadhu AbhArI thaIza-mi rAkSasanA kAphalAmAMthI bhUlA paDelA he sadgRhastho !" paNa eTalAmAM mi. pikavikane AgaLanI bArImAMthI DokiyuM karatA joI seme tarata temane pUchayuM, "kema cho sAheba?" mi. pramarano kaMTha to gussAne mAryo ja raMdhAI gaya; teNe tarata pitAno daDo kADho ane semanA mAthA upara ugAmyo. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pharI pAchA kAyadAnI cuMgalamAM * 213 seme tarata cAlAkIthI tene evo dhakko Apyo ke te Akho ne Akhe gabaDI paDavo; paNa te pahelAM nIce gAdI tarIke seme mAnAvALA eka jaNane gabaDAvI Apyo hato. mi. vikalane paNa keNa jANe semanI A bahAdurI joIne evuM vicitra zurAtana caDayuM, ke emaNe AgaLa AvI UbhelA eka nAnA chokarAne tyAM ne tyAM phaTakAryo. mi. snaDagrAse paNa sAthIone aNune vakhate sahAya karavAnI vRttithI, paNa khristI bhAvanA anusAra, duzmane upara ajANapaNAmAM paNa humalo na karavAnI dAnatathI, meTethI jAhera karyuM ke, pote paNa medAnamAM kUdI paDavAnI taiyArImAM ja che- ane purAvA tarIke temaNe potAno kATa zarIra uparathI utAravA mAMDyo. paNa temaneya mitra vikalanI peThe tarata dabAvI-pakaDI levAmAM AvyA, ane temanI saMgrahasthAIne biradAvavA khAtara eTalI neMdha levI joIe ke, dharapakaDa thayA bAda temaNe chUTA thavA jarA paNa dhamapachADA na karyA. jo ke sema to nokara-vargane mANasa heI, pakaDAyA pachI paNa kANuo mArato hato tathA chUTo thavA dhamapachADA karato hato. ane be-traNa vakhata te chUTo thayo paNa khare; ane te dareka vakhate ochAmAM ochA be-traNa polIsavALAone teNe gabaDAvI pADayA hatA. mi. pikavikathI A badhuM sahana na thaI zakyuM. temaNe chAparA taraphanuM bAraNuM UMcuM karI, sau nAgarikane potAnA pratye kevuM gerakAyade kavartana dAkhavavAmAM AvyuM che tenI, tathA potAnA nokaranI jAta upara kevaLa guMDAgIrIthI prathama humale karavAmAM Avyo che tenI, noMdha levA bUmAbUma karavA mAMDI. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 caDatI ane paDatI sUma velarane to lagabhaga UMcakIne ja polIse cAlatA hatA. te miamara tathA mi. DuplInA aMgata dekhAva vize lokone saMbodhI suMdara joDakaNAM saMbhaLAvato hato, tathA tene pakaDI rAkhanArAone vicitra dhamakIo Apato hato. mAnA uparathI mi. pikavika jussAdAra bhASaNe saMbodhI rahyA hatA; miTapamana temane e bAraNuM baMdha karI aMdara AvavA vinaMtI karatA hatA; leke AnaMdadgAre karatA hatA, ane mi. DagrAsa ane mitra vikala pitAnA netA sAme khinna najare joI rahyA hatA. paNa AkhA saraghasane pelA lIlA daravAjAvALA makAna tarapha vaLatuM ane tenA AMgaNAmAM ja pasatuM joI semano jusso tarata zAMta paDI gayo ane tene kevaLa Azcarya ja satAvI rahyuM; kAraNa ke, e makAnanA e lIlA daravAjAmAM ja tene joba TrekTarane bheTe thayo hato, ane hAlamAM ja jiMgala ane TrITaranI tapAsa karavA te makAnanI AsapAsa UbhA rahIne ja pAcho pharyo hato. majhale aMdara jaIne kedIo AvyAnI khabara mi nakinsane nivedita karI. tarata temaNe temane potAnI samakSa rajU karavAno hukama karyo. eAraDAno dekhAva bhavya hato, ane gunegAranA manamAM takSaNa Dara ane trAsa Ubho kare tevo hato. eka moTuM Tebala, moTAM moTAM vaeNlyumonA gheDA pAse hatuM. te Tebala upara sauthI moTuM velyuma paDeluM 214 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDatI ane paDatI - ra15 hatuM. te Tebala pAchaLa moTI khurazI hatI, ane te khurazI upara, e so saraMjAma karatAM paNa moTA tathA gauravabharyA mitra nakinsa pite virAjyA hatA. 1 Tebala upara kAgaLano Dhagalo hato, ane tene eka cheDe mitra jinkasa khUba kAmamAM DUbelA hovAno dekhAva karatA UbhA hatA. badhA aMdara AvyA eTale majhale kamarAnuM bAraNuM vidhisara baMdha karyuM ane pachI aMgarakSakanI adAthI mitra naSkinsanI pAchaLa jaIne te TaTAra Ubho rahyo. haM, jhamara, A AsAmI koNa che?" minaSkinse sau sAthIo vatI belavA tatpara thaI rahelA pikavika tarapha joIne pUchayuM. "e AsAmI pikivaka che, strakAra." graMmare kahyuM. alyA buDhDhA, tane te keNe A sarakArI khAtAmAM rAkhe haze ? sadbhavasthAnI vidhisara oLakha karAvatAM to AvaDatuM nathI ! tuM to khetaramAM cakalAM urADavA ja. juo sAheba, huM Apane oLakha karAvuM - A esa. pikavika eskavAyara che, A mi. Ta5mana che; pelA mitra snaDagrAsa che, ane temanAthI AgaLa mitra vikala che; - sau umadA sadagRhastho che, oLakhANa karavA lAyaka sajajano-evAonuM oLakhANa Apane upayogI tathA lAbhadAyI thaI paDaze, sAheba. eTale Apa ahIMnA be-cAra aphasarene cakkI calAvavA jelamAM mokalI de, eTale ApaNe sau sArA mANasonI jema haLI-maLIe. "kAmakAja paheluM, ane mojamajA pachI" - rAjA ricarDa trIjAe TAvaramAM bIjA rAjAne charI khosI detAM ane bALakone gUMgaLAvI mAratA pahelAM vAparyA hatA te zabdomAM." A mANasa koNa che, premara ?" mejisTreTe pUchayuM. "ghaNe khUnI - dhAMdhaliyA mANasa che, strakAra; teNe keTalIya vAra kedIone bhagADI mUkavAno prayAsa karyo hato ane strakArI aphasare Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 pikavi kalaba upara paNa humale karyo hato. tethI ame tene pakaDIne ahIM rajU karyo che." ThIka karyuM, e dekhIte ja koI rakhaDela bhAmaTa lAge che." "e mAre nokara che, sAheba," mi. pikavika gusse thaIne kahyuM. tamAre ja nokara che kema? mi. jinkasa, tenI sAme nyAyanA hetuo niSphaLa karavAne, ane sarakArI aphasarenuM khUna karavAno Aropa ghaDI kADhe." minaSkinse pharamAvyuM. mi jinkase tema karyuM eTale mitra naSkise temane pUchayuM - "tAruM nAma zuM ?" velara" "bhUgeTanI vaDI jelanI yAdImAM zobhe tevuM nAma che," mi napikanse majAka karI; ane sarakAre majAka karI eTale javAbamAM jisa, amara, DublI, badhA polIse ane majhale pAMca miniTa sudhI khaDakhaDATa hasyA karyuM. enuM nAma lakhI le, mi. jinkasa," mejisTreTe kahyuM. e "ela" lakhaje, baM," seme joDaNImAM madada karI. A vakhate eka kamanasIba polIsavALo hasI paDyo. tarata ja mejisTreTe tenA upara beadabInI phariyAda dAkhala karavAnI dhamakI ApI. te tarata cUpa thaI gayo. pachI mitra naSkinse emanI pUchaparacha AgaLa calAvI. "tuM kyAM rahe che ?" "jyAM huM rahI zakuM tyAM." "lakhI lo, mi. jisa; e kharekhara gharabAra vinAne bhAmaTA ja che. enA upara e ja gune lAgu karo." nyAyanI bAbatamAM A bahu niSpakSapAta mulaka heya ema jaNAya che." seme kahyuM. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDatI ane paDatI - 217 A vakhate eka bIjo polIsavALe hasyo. tarata ja mi. nakinsa gussAthI lAlacoLa thaIne taDUkyA. "gramara, A kevA kevA bhAmaTAone te bharatI karyA che? tarata ja teno paTTo utArI le. AvA mANasone bharatI karavA, e pharajamAM bedarakAra rahyA barAbara che. te badala sajA karIne huM tAro ja dAkhalo besADIza. e pIdhela paNa jaNAya che. bela tuM pIdhela che ke nahi ?" "huM jarAya pIdhela nathI, sarakAra." teM pIdhe ja che; tuM nA kahevAnI hiMmata kema karIne kare che? gramara, jo enuM meM gaMdhAya che ke nahi ?" | "bahu bhayaMkara bAsa mAre che, strakAra." graMmare javAba Apyo. "mane khabara ja paDI gaI hatI; oraDAmAM e dAkhala thayo tyArathI ja tenI AMkho cakaLavakaLa thatI hatI. tamArA lakSamAM paNa, mi. jinkasa, enI AMkho AvI hatI ke nahi ?" barAbara AvI hatI, sAheba." jise javAba Apyo. meM Aja savArathI moMmAM eka TIpuM paNa nAkhyuM nathI." pele polIsavALo gaNagaNyo. tuM mArI samakSa jUThuM bolavAnI hiMmata kare che, ema ? juo mi jinkasa, tame ja khAtarI karI le ke, atyAre e pIdhelo che ke nahi ?" bezaka pIdhele che, sarakAra." to basa adAlatanA tiraskAra bAbata huM tenA upara kAma calAvavA mAguM chuM, tarata dAvo ghaDI kADho." mitra jise have mejisTreTanA kAnamAM theDI gusapusa karI lIdhI. tene kAyadAno anubhava hato. teNe jaNAvyuM ke, e guno dAkhala thaI zake nahi; mATe tene Thapako ApI jato karavo. eTale mitra naSkinse pragaTa rIte tenA kuTuMbano khyAla rAkhavAnuM kAraNa jaNAvI pAeka kalAka sudhI Thapako ApI tene jato karyo. gramara, DuplI, majhala, Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra18 pikavika klaba ane bIjA polIsanA mANaso mitra naSkinsanA dilanI udAratA ane kSamAbhAvathI ekadama gaLagaLA thaI gayA. pachI graMmaranA segaMda levarAvI, tenuM sTeTameMTa levAmAM AvyuM. paNa jhamara muddA upara AvavAne badale AlatuphAlatu vAto karavA lAgyo, ane mitra naSkinsane bhojana mATe UThavAnI utAvaLa hatI; eTale temaNe prazno pUchI pUchIne, jhamara pAse hakAramAM javAba laIne ja enuM sTeTamenTa pUruM karyuM. enI sAthe sAthe ja sema sAme be vakhata humalA kyane gune, mivikala sAme dhamakIne gune, ane mitra stoDagrAsa sAme dhakkAdhakkI karyAno guno paNa dAkhala karI devAmAM AvyA. - have mi. naSkinsa potAno cukAdo saMbhaLAvavA saMbodhana karavA jatA hatA, tevAmAM mi. pikavike sajA karatA pahelAM potAne kahevAnI vAta saMbhaLAvavAnA pitAnA adhikArano muddo Ubho karyo. "cUpa rahe," mejisTreTe tAkIda ApI. "mAre ApanA hukamane tAbe thavuM ja rahyuM, sAheba, paNa..." "tamArI jIbha baMdha kare che ke, nahi ? nahi to mAre tamane ahIMthI baLajabarIthI khaseDavAno hukama Apavo paDaze." "Apa ApanA aphasarone game te hukama karI zake che. ane atyAra sudhI cAlelI kAravAIthI, e loko ApanA hukamanuM kevI dInatAthI pAlana kare che, tene namUne mane jovA maLI gayo che, sAheba paNa sAheba, Apa mane ahIMthI baLajabarIpUrvaka nahi khaseDA, tyAM sudhI huM mArI vAta tamane saMbhaLAvavAnA mArA adhikArano dAvo karyA ja karIza." "pikavika ane siddhAMta jhIMdAbAda !" seme pokAra karyo. "sema, tuM cUpa rahe." mi. pikavike kahyuM. "kANuM paDelA Dhela jevo ekadama cUpa thaI jAuM chuM, sAheba" mitra naSkinsa potAnI sAme thavAnI mipikavikanI hiMmata eTalo ja kaparo javAba vALavAnA hatA, paNa mijinkase temanA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDatI ane paDatI 19 kAnamAM kaMIka kahyuM tene maeNjisTreTe kaMIka virodhI javAba ApyA, paNa mi. jisa namratAthI chatAM aDagatAthI peAtAnI vAtane vaLagI rahyA, eTale chevaTe maeNjisTreTa kaDaveA ghUMTaDA gaLI jaI, mi. pikavika tarapha pharIte tIkhAzathI pUchyuM, "tame zuM kahevA mAgeA che?" ** * * prathama teA huM e jANavA mAguM chuM ke, mane ane mArA mitrane ahIM zA mATe lAvavAmAM AvyA che? " "mAre kahevuM paDaze ? '" maeNjisTreTa jisane pUchyuM. jise hA pADatAM maeNjisTreTe kahyuM, " mArI AgaLa segaMdapUrvaka nivedana karavAmAM AvyuM che ke, tame dvaMdvayuddha ramavAnI taiyArImAM hatA, ane mi. Tapamana temAM tamArA sAgarIta che. tethI huM tamane - mi. jinkasa, AgaLa zuM kahevAnuM che? " - (C sArI cAlacalagatanA ane zAMti jALavavA mATenA jAmIna ApavAnuM, sAheba. " jinkasa gaNagaNyA. * " hA, huM tamane jAmIna ja ApavAnuM jaNAvavA gayeA hateA tevAmAM mArA A kArakuna vacce elI paDayo - hA, teA jAmIna Ape." darekanA pacAsa pAuMDa jeTalA, zaheranA, dharabArI, sArA mANasAnA jAmIna - jise umeryuM.... (( "" "mAre pacAsa pacAsa pAuMDanA e dharabArI jANItA mANusenA jAmIna joI ze. mi. nakhrinse pUruM karyuM. "" *' paNa bhalA bhagavAna, A zaheramAM te ame cheka ajANyA chIe; eTale ahIMnA kAI dharabArIne huM jarA paNa eLakhatA nathI, ane yuddha khelavAne paNa mArA irAde hatA e paNa huM kabUla karatA nathI. " mi. pakavike jaNAvyuM. " irAdA nathI, ema kahIne tame chaTakavA mAgeA che kema? e kaMI cAlavAnuM nathI; kharuM te mi. jisa ?'' "hA, sAheba; na ja cAlI zake.' Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 pikavika kalaba mi. pikavika kaMIka garamAgarama javAba ApavA ja jatA hatA, evAmAM seme temanI bAMya kheMcIne temane kAnamAM evuM kaMIka kahyuM, jethI mi. pikavika rasapUrvaka tene vadhu prazna pUchavA lAgyA. daramyAna mitra napikanse, "tamAre bIjuM kazuM kahevAnuM che?" ema savAla pUchI laI javAba na maLatAM, tarata pitAno bAkIno pheMsalo saMbhaLAvavo zarU karyo. semane be pAuMDa daMDa pahelA humalA mATe, ane bIjA humalA mATe traNa pAuMDa; vikalano be pAuMDa daMDa, ane snoDagrAsano eka pAuMDa. tema ja nAmadAra sarakAranI pratye zAMti jALavavAnI jAta-kabUlAta uparAMtamAM ApavAnI. Denimala zramara pratye paNa, IsavIcanA vasavATa daramyAna, jarA paNa dhAkadhamakI ke mArapITa nahi karavAnI ke karAvavAnI. mejisTreTa pheMsalo saMbhaLAvI rahyA, eTale mipikavike temanA kheladilIbharyA hAsya sAthe mi naSkinsane, temane mATe agatyanI, eka vAta sAMbhaLavA pitAne khAnagImAM besavA devAnI paravAnagI mAgI. koI gunegAra AvI vinaMtI kare, e to asAmAnya bAbata gaNAya. eTale mitra naSkinsa tarata ja karaDAkIthI pUchayuM, "khAnagI mulAkAta mAgo cho, ema ?" khAnagI ja mulAkAta joIze, sAheba, je ke, e mAhitI mArA nekara mAraphata mane abaghaDI ja maLI hoI, tene hAjara rAkhavo paDaze." mejisTreTa mi. jinkasa sAme praznArtha najare joyuM; mi. jinkasane pitAne kaMI samaja na paDavAthI temaNe mi naSkinsa sAme joyuM; aphasaro ekabIjA sAme navAI pAmI jovA lAgyA. ane mitra naSkinsane tarata sijhara ane pavilanAM khUna thayAnI vAta yAda AvatAM te tarata phIkA paDI gayA - temane khAtarI thaI gaI ke, temanuM khUna thavAnuM koI kAvataruM pelA nokaranI jANamAM AvI jatAM, teNe tenA mAlikane e vAta karI che, ane e vAta ja mi. pikavika pitAne khAnagImAM jaNAvavA mAge che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDatI ane paDatI 221 "mi jinkasa, gunegAranI A araja viSe tamAre zuM kahevAnuM che?" mejisTreTe pUchayuM. mi. jinkasane potAne zuM kahevAnuM hoI zake te na samajAtAM, te kevaLa potAnA mAlikane khoTuM na lAge e arthamAM, kazo artha na thAya tevuM ke aneka virodhI artha thAya tevuM hAsya hasyA, ane samajadAranI peThe potAnuM DokuM AmathI tema halAvavA lAgyA. mi jinkasa, tame eka naMbaranA gadheDA che," mejisTreTe gaMbhIratApUrvaka kahyuM. mi jinkase e vizeSaNa namratAthI tathA vadhu phIkuM hAsya hasIne svIkArI lIdhuM. mitra naSkinse have potAnA mana sAthe ja zeDeka vicAra karI laI mi. pikavikane tathA semane bAjunI eka nAnI oraDImAM pitAnI pAchaLa AvavA kahyuM. mi. pikavika tathA semane eraDIne sAme cheDe UbhA rAkhI minaSkinsa ughADA bAraNuM AgaLa ja UbhA rahyA, jethI pilAe kaMI humalo karavAnI vRtti dAkhave te tarata pote nAsI jaI zake. mi. pikavike, tenI bhayagrasta manodazA joI vicArI, tarata ja TUMkamAM muddAsara jaNAvyuM, "sAheba, mane evuM mAnavAne kAraNa che ke, ApanA gharamAM Apa eka pharebI badamAzane Azaro ApI rahyA che." eka nahi, paNa be jaNAne; bIje mANasa malaberI raMganA pozAkamAM jaMgama voTaravarkasa che." sema bolI UThayo. mi. pikavika semane vacce belI, gUMcavaNa UbhI na karavA tAkIda ApI. ane pachI AgaLa kahevA mAMDayuM, "TUMkamAM kahuM to, mArA A nokarane zaMkA che ke, phijha mArzala nAmano tathA potAne kepTana tarIke oLakhAvato eka bahurUpiyo badamAza ApanA gharamAM Ave jAya che. ane huM Apane khAtarI karAvavA mAguM chuM ke, e mANasa -" Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara pikavika kalaba e mANasa zuM che?" naSkinsa have bAraNuM baMdha karatAM karatAM dhImethI belyA. "siddhAMta vagaranA, rakhaDato bahurUpiye badamAza che. te e rIte lakane ThagIne bheLavIne ja gujarAna calAve che. ene zikAra bananArA AbarUnuM ane milakatanuM bevaDuM nukasAna uThAve che. huM e badamAzane tenAM eka-be kArastAna aMge ughADo pADavA ja tenI pAchaLa pAchaLa ahIM daDI Avyo chuM." zuM, mi. pikavika, tame kepTana phijha mArzalane--" sAheba, e gaThiyo kepTana paNa nathI ke phiTjha paNa nathI ke mArzala paNa nathI. e te eka jaMgama bahurUpiyo nanTa che ane tenuM nAma jiMgala che. ane koI varU je malaberI raMganI vardI paherIne pharatuM hoya, to te teno nekara ke jeDIdAra jaoNba oTara pote che." tyAra pachI to mitra naSkinsa pote ja e mANasa viSe vadhu sAMbhaLavAnA valaNamAM AvI gayA; eTale mitra pikavika jiMgala sAthe pitAne bheTo kevI rIte thayo, ane teNe misa varDalane phasAvavAbhagADavAne kevo prayatna karyo hato, tenI badhI vAta karI. pachI pita teno pIcho pakaDavo, tyAre eka beDiMga skUlanI chAtrAne bacAvavAnuM jUThANuM UbhuM karI tenA nokare kevI rIte temane phasAvyA, e vAta paNa karI. mitra naSkinsa have badhuM samajI laI mi. pikavikane vizvAsamAM letAM jaNAvyuM ke, "IpsavIcamAM to juvAna dIkarIonAM mAbApa vacce e badamAzane potAno jamAI karavAnI bAbatamAM harIphAI ja cAlI rahI che ! mArAM potAnAM patnI tathA suputrI e badamAzane kaMIka pitA tarapha vadhu vALI zakyAM hovAthI AkhA zaheramAM UMcuM mAthuM karIne cAle che, ane te bAbatane garva anubhave che. e badamAza Ama ughADe paDatAM, pelAM badhAM have amArI kevI ThekaDI urADaze !" paNa mitra naSkinse chevaTe umeryuM ke, "kepTana phiTjha-mArzala jevA mANasane ghaNuM zatruo hovAno saMbhava che, eTale tame je vAta karI tenI vadhu nakkara sAbitI tamAre mane ApavI joIe." Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caDatI ane paDatI 223 mi. pikavike jaNAvyuM, "tame e mANasane mArI sAme Ubho karo, eTaluM ja basa thaze." to to Aje rAte ja te amAre tyAM AvavAnA che, paNa e badhI bAbatane bhahu bhavADo na thAya te rIte patavavI joIze, ane huM mArAM patnInI e bAbatamAM salAha levA vicAruM chuM. paraMtu pahelAM ApaNe A phariyAdanuM kAmakAja patAvI daIe; mATe maherabAnI karI tame bahAranA oraDAmAM Ave." mejisTreTe bahAra AvI sIdho camarane dhamakAvavA mAMDayo - "gramara !" jI, strakAra." "je, tArI ane tArAM mANasonI rItabhAta viSe mAre ghaNuM ghaNuM kahevAnuM che, paNa tenuM to pachI thaI raheze. prathama to te ApeluM sTeTamenTa tuM barAbara pharIthI kahI jA jouM; jo eka zabdano paNa pharaka paDyo, te banAvaTa karavAno guno lAgu karI tene sIdho jelamAM ja dhakelI daIza. A to kAyadAnuM kAma che, ane temAM kALajIpUrvaka badhuM bolavuM ke lakhAvavuM joIe." basa, ATalI prastAvanA thaI tenI sAthe zramare pitAnI phariyAda viSe be ke traNa vAra je sTeTamenTa pharI bolI batAvyuM, temAM keTalAya zabdone ane vigatone taphAvata Avyo. mi. naSkinsa tarata jAhera karyuM ke, AvAM jUThAM sTeTamenTo upara AdhAra rAkhI gunA dAkhala karI zakAya nahi. eTale karavAmAM AvelA daMDa tarata rada karI devAmAM AvyA. ane mitra jinkase tarata ja joItA jAmIna tyAM ne tyAM lakhI nAkhyA, ane AkhI phariyAdanI A rIte saMtoSakAraka ane vidhisara patAvaTa karI devAmAM AvI. gramara bicAre apamAnita thaI oraDA bahAra nIkaLyo. gheDA ja vakhata pahelAM zaheranI zerIomAM thaI mAthuM TaTAra rAkhIne te Avyo hato. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-bANa vAgyAM hoya te jANe nAsisa naSkinsa ane misa naSkinsane jyAre mi naSkinsa mi. pikavika taraphathI kepTana phijha-mArzala aMge maLelI mAhitI jaNAvI, tyAre te benI sthiti jovA jevI thaI gaI. paNa tarata ja te baMnee AkhA deSano Topalo mitra naSkinsane mAthe ja oDhADayo. misise jaNAvyuM ke, "mane pahelethI ja e mANasa viSe zaMkA hatI; paNa A mATIDAo mUA evA babUcaka hoya che ke, jhaTa daIne game evA bhAmaTAone gharanI vacce kheMcI lAve che, ane bairInI salAha te kaI divasa letA ja nathI!" jo ke, sAcI vAta to e hatI ke, misise ja harIphe pAsethI kepTana phiTajha mArzalane potAnI suputrI mATe kheMcI lAvavAmAM potAnA patine "namAlA che," "sUkuM pAna paNa bhAgI zakatA nathI," vagere TANuM mArIne madade lIdhA hatA. misa naSkinsa te tarata pitAnI AMkhamAM AMsu bharavA lAgI gaI misise tarata pitAnI putrInI dayA khAIne tene kahyuM, "huM to tArA A naThora pappAne vAraMvAra kahetI hatI ke, e mANasanuM kuLa-khAnadAna to jANI le. tArA pappA jevA hoddA upara beThelA mANasane e badhI mAhitI meLavatAM zI vAra lAge ? paNa tArA pappA jenuM nAma, te emane gharanI koI bAbata viSe jarAya khyAla hoya tyAre ne? e to huM na hota to A gharanuM zuM thaI beThuM hota," I, I. 224 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prema-khANa vAgyAM hoya te jANe 225 bicArA mi.napkinsa javAbamAM elavA gayA ke, " kharI rIte tame leAkeA te mANasane khelAvI lAvyAM hatAM, eTaluM ja nahi paNa, peAtAnA ALakhItA tarIke khIjA AgaLa rajU karyAM karatAM hatAM. '' paNa eTalAmAM te misise saMbhaLAvI dIdhuM, "jo dIkarI, huM kahetI ja hatI te, ke kazuMka kharAba thAya eTale tArA pappA devane badhA TAle chevaTe mAre mAthe ja DhAMkavA jaze? che tArA pappAne jarAya zarama ke lAja ? paNa have teA misisa pArkanahAmane huM mAM kevI rIte batAvIza. tenI ja mane ciMtA thAya che. "" misa napkinsa paNa keTalIya sakhIe AgaLa tathA cheAkarIenI AgaLa peAtAnA thanArA jetAnI vAta kalpanAmAM lAvI DUsakAM bharavA lAgI. paNa chevaTe misise ja yeAjanA ghaDI kADhI: pelA bahurUpiyA jiMgala Ave tyAM sudhI mi. pikavikane ane emanA mitrAne rekI rAkhavA. pachI temanI kahelI vAta sAcI nIkaLe, te| jiMgalane dhamakI ApIne, paNa bahu jAherAta karyAM vinA, ghara bahAra kADhI mUkave. ane pachI te kayAM gayA ema kAI pUche tA ema kahevuM ke, temanAM rAjakArI eLakhANene kAraNe temane sAmerA liyeAna*nA gavarnara-janarala nImavAmAM AvyA heAvAthI, te ekadama UpaDI gayA che. pachI mi. pikavika vagerene jamavA besADavAmAM AvyA. sama upara khuza thaI te minapkinse tene nIce laI jaI sArI peThe jamADavAnuM kAma majhalane sAMpyuM. majhala tarata saeNmane raseADAmAM laI gayeA. tyAM kAma karatI phUTaDI nAkaraDI maeNrI pratye, saeNma, A makAnanA pAte pahelAM karelA bahAranA nirIkSaNanA samayathI ja, bahu AkarSAyA hateA. majhale, jaI maeNrIne kahyuM, "jue A mi. velara che; sAhebe uparathI khAsa kahevarAvyuM che ke, temane barAbara jamADavAnA che." X * pazcima AphrikAmAM ATalAMTika-kinAre AveluM eka jUnuM briTiza saMsthAna. pi.-15 * Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 pikavika klaba "tamArA sAheba bahu samajaNA mANasa che, ane temaNe yeAgya jagAe ja mane mAkalI ApyA che. huM pAte ja A gharanA mAlika hAta, te| huM paNa ema ja kaheta ke jyAM merI che, tyAM saMtANa - AnaMda - tRpti - badhuM che.' "" << "" vAha, khuzAmata karatAM ghaNI AvaDe che, kaMI !' maeNrI zaramAtAM khelI, pachI majhale raseyaNu khAI sAthe saeNmanI eLakhANa karAvI. "kema che, maeNDama, " mi. velara vadyA; tamane maLIne ghaNA AnaMda thayA; ane kharekhara ApaNuM eLakhANa ghaNuM lAMbuM nIvaDaze, evI mane khAtarI che-- pelA sagRhasthe pAMca pAuMDa-neTane kahyuM hatuM te bhASAmAM kahIe te. ,, . paNa pachI te| bhAjana ardhuM pUruM thayuM tyAra pahelAM te| A badhAMe vacce saMpUrNa mitratA jAmI gaI. same jaoNba TreTara viSenI badhI mAhitI te badhAMne ApI dIdhI, tathA temanI pAsethI tene viSenI tathA tenA mAlika viSenI badhI joItI mAhitI meLavI lIdhI. "te te| e jaoNbaDeA dekhyA nahAtA gamatA, merI elI. " tamane na ja game. vaLI," sa~me jaNAvyuM. / "zAthI mane na game ?' tr * kAraNa ke kadarUpApaNuM ane ane suzIlatAnI sAme UbhI ja zI "" krebabAjI e be vAnAM sughaDatA rIte zake ?" maeNrI zaramAyA chatAM hasyA vinA na rahI zakI; ane chaNakA karatI kheAlI, leA, mArI pAse bIjo glAsa paNa nathI." re " ze| vAMdhA che? tame mArA TaeNbalaramAMthI ja pIvA mAMDeA. pachI e jagAne mArA hATha lagADIne huM tamane cuMbana karyAMnA avejI AnaMda laI zakIza." 88 jAe, jAe zaramAe vaLI, mi. velara !" maeNrI elI. "zI bAbatanuM zaramAvuM vaLI ? e te kudaratane kAyade che, prANIsvabhAva che, ---- preAphesara leAkeA chekarAone zikhaDAvatAM kahe che te pramANe. ' >> Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premabANa vAgyAM hoya te jANe 227 tarata ja rasoIyaNa hasavA maMDI; ane pachI to merInuM hasavuM ekadama chUTI gayuM-tenA moMmAM bharelo koLiyo aMtarAza cAlyA gaye, ane te rUMdhAI maravA jevI thaI gaI. semane UThIne teno baraDera thAbaDA paDayo tathA bIjI paNa sAravAra karavI paDI, tyAre te ThekANe AvI; paNa te ja ghaDIe rasoDAnA pAchalA bAraNe ghaMTa vAge. eka juvAniye nokara je paracUraNa kAmakAja karato hato, teNe UThIne bAraNuM ughADayuM. mijoba TreTara aMdara padhAryA. te aMdara to bahu khuzIthI AvyA hatA, paNa aMdara semane jotAM ja temanA paga lAkaDuM thaI gayA. "le A padhAryA, alyA bhAI ame tArI ja vAta karatA hatA ane tuM hAjara !" seme tene AvakAratAM kahyuM. pachI to seme UThIne tene kelarethI pakaDI aMdara kheMcyo, ane rasoDAnA bAraNe tALuM mArI tenI cAvI majhalane ApI dIdhI. vAha kevo meLa che ke suga che, kahone !- deDakAe bagAsuM khAvA moM phADayuM, ne aMdara mAkhI AvI jatAM kahyuM hatuM, te bhASAmAM kahIe to. kAraNa ke mArA mAlika, tArA mAlikane upara bheTaze, ane huM ahIM nIce tane bheTIza. kema have, tAruM kema cAle che, desta ! tuM ke khuzamijAja dekhAya che! tane jovo e paNa mAlapANI uDAvavA jevuM ja majAnuM lAge che, kharuM ne mitra majhala ? "taddana majAnuM," mi. majhala belyA. "juo to kevo AnaMdI svabhAvano che? mane maLyo tyAre kahetA hatA ke, A gharanI phUTaDI rasoyaNa sAthe paraNI jaI e to dIpadAnIonI dukAna zarU karavAno che. to bhAI e tArI dukAnanuM kyAM sudhI AvyuM ?" seme pUchayuM. TreTara vArApharatI badhAM tarapha joI rahyo, kazuM bolyo nahIM. paNa mi. majhala have belyA vinA rahI na zakyA. temaNe gussAmAM AvI jaIne kahyuM, "je bhAI A rasoIyaNa bAnu mArI Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 pikavika kalaba sAthe premamAM che. eTale te ene viSe manaphAvata ullekha karIne mane mArA nAjukamAM nAjuka bhAgamAM ghA karyo che. eTale have tuM bAjue AvIza? hamaNuM tArA zeTha tane belAve evo saMbhava nathI, eTale mane lAgelA apamAnano javAba huM mAnuM chuM; A mi. velara ApaNuM baMne vacce kazI geravartaNUka na AvI jAya te joze." paNa A vAtane Ama mArAmArInA paDakAra upara AvI jatI joIne rasoiyaNa bAI tarata joba TrITara upara lapakI, ane tenA meM upara lariyAM ane naheriyAM bharI pachI tenA vALanAM laTiyAMmAMthI mUThA bharIne ThIka ThIka bhAga kheMcI lIdho. mimajhala pratyenI pitAnI AMtarika lAgaNI A rIte vyakta karI, te bicArI hAMphavA lAgI ane chevaTe potAnI nAjukatAne kAraNe tarata behoza thaI gaI te ja ghaDIe ghaMTa vAgyo. "alyA tane upara belAve che," ema kahI seme TruTarane eka hAtha pakaDyo. ane majhale bIje. baMne jaNA ema tene kheMcatA dhakelatA upara laI cAlyA. upara jude ja dekhAva hata; sau koI AMkho vaDe jiMgalane vIMdhI nAkhatA UbhA hatA, ane jigala e saunI sAme bephikarAIthI hasato bAraNuM pAse Ubho hato. mi. naSkinsa trADatA hatA, "tame baMnene pharebAja Thaga tarIke jelamAM dhakelatAM kevaLa mArI dayAvRtti ja - mUrkha dayAvRtti paNa kahevAya -mane rokI rahI che." nA, nA, mUrkha ghamaMDa - mUrkha abhimAna -vAha pitAnI suputrI mATe eka kepTana - bIjIonA hAthamAMthI paDAvI lIdhela - hA-hA-hAe vastu have jAhera thAya - phajete thAya - eTale - khUba." "badamAza, tArA A halakaTa javAba upara ame tyAnI varasAvIe chIe," misisa belyAM. * "huM haMmeza e mANasane dhikkAratI AvI chuM," misa vaghAM. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premabANa vAgyAM heya te jANe 229 "hA, kharI vAta - suMdara juvAniyo - pelo siDanI porkanahAma jUne premI - paNa kepTana phiTjha jeTale tavaMgara nahi - pelAne tarata phagAvI dIdho - kepTana ja joIe - game te thAya - AkhA gAmanI chokarIo- kepTana pAchaLa - baMdA pAchaLa - gAMDI - khUba." ATaluM belI jiMgala joba sAmuM joI AMkha mIMcakArIne khUba hasavA lAgyo. misisa have belyAM, "nokarone sAMbhaLavA jevI A bAbato nathI, mATe A baMne badamAzone have gharabahAra kADho." "kharI vAta che; majhala ?" mitra naSkinsa bolyA. "jI, sarakAra." bAraNuM kholI nAkhe." jiMgala hasato hasato javA lAgyo eTale mi. pikavike tarata gussAbharyA zabdothI tene rokyo, ane kahyuM, "badamAza, huM tArA upara vadhu AkaruM vera laI zakyo hota; tArA A daMbhI mitra upara paNa." jaba TrATare te vakhate namratAthI nIcA namI, potAnA hRdaya upara eka paMjo mUkyo. mi. pikavika gusse thaI belavA lAgyA, "paNa huM atyAre to tArAM karatUto ughADAM pADIne ja saMtoSa mAnuM chuM, jethI samAjanAM bhalAMbhaLAM mANaso tArI jALamAM sapaDAya nahi. paNa A bAbatathI dhaDe laI tuM je sudharavA prayatna karaze -" A vakhate jo be jANe mi. pikavikanA zikhAmaNanA zabdo sAMbhaLavA rahI na jAya te mATe potAnA kAna pAchaLa paMjo mUkI chAjalI karI. - "tane kadI na sudharI zake e badamAza ja mAnuM chuM; meM joyelA ke sAMbhaLelA so harAmajAdAomAM tArA je kaI meM joye ke sAMbhaLyo nathI." vAha, vAha; zAbAza; pikavika, bhalA mANasa - bahu gusso na karo - nakAmuM moM bagaDe - peTa bagaDe - kapaDAM bagaDe - zAMta thAo, Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba 230 "" zAMta - khUba - jiMgala hasatA hasatA khelatA eraDA bahAra javA vaLyeA. jaoNba paNa mipikavikane laLI laLAne khUba namratApUrvaka salAma karI peAtAnA mAlikanI pAchaLa javA lAgyA. saeNma ekadama gusse thaI pelAenI pAchaLa javA vaLyA ke tarata mi. pikavike tene rAkayo. " sAheba, mane bagIcA sudhI teA javA de; huM A makAnamAM kazuM nahi karuM. paNa mi- pikavika tenI kazI vAta sAMbhaLI nahi. paraMtu majhala ustAda mANasa hatA. te saeNmanA manatI vAta samajI gayA hoya tema bAraNA pAchaLa evI rIte UbhA rahyo ke, pelA e dAdara tarapha vaLyA ke tarata bAraNuM baMdha karavA ja nIkaLyA heAya tema teNe jhapATAbaMdha bahAra nIkaLI pelAete ene dhakko lagAvI dIdhe! ke aMte jaNA eka upara eka ema gabaDatA gabaDatA cheka nIcale pathaye pahoMcyA. mi. pikavika have kinsa kuTuMbanI bhAvabharI vidAya lIdhI, tathA temane khAtarI ApI ke, A badhI vAta temanI pAse gupta ja raheze. pachI temaNe saeNmane tenA TApA paherI levA kahyuM. paNa sattAnAza ! TApeA te raseADAmAM ja rahI gayA hatA. ane raseADAmAM paNa mAtra maeNrI ja hatI. saeNme raseADAnA sAMkaDI jagAmAM, khUNe khAMcare, upara nIce, badhe TApA zeAdhavA mAMDayo, ane maeNrIe tene te zeAdhavAmAM sAtha ApavA mAMDayo. ane sAMkaDI jagAmAM nIcAM namI ke UMcAM thaI be jaNa kazuM kheALatAM hAya, teA saheje tee ekabIjAne TicAya; ane te vakhate puruSe nAjuka strIne vAgyuM heAya tenI mAphI mAgavA kaMI kaMI rIte akhatyAra karavI paDe. paNa chevaTe TApe! jaDayo, ane saeNma e jaDavA adala merIne AbhAra mAnavA gayA te vakhate ja e TApA tenA hAthamAMthI jamIna upara paDI gayA. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 mukaddame AgaLa vadhe che merI tarata nIcI namI ane Tepa upADI semanA mAthA upara mUkatAM kahevA lAgI, "kevA bedarakAra cho ? mane lAge che ke tame A Tepa pharI khoI nAkhavAnA ja cho." . te Topo semane paherAvatI vakhate merInuM meM semanA nI eka ja najIka AvI gayuM hatuM ke zuM thayuM, paNa semanA hoTha merInA hoTha sAthe TicAyA. "jANI joIne A nathI karyuM ema kahevA mAgo cho ?" merIe bhavAM caDAvI pUchyuM. nA, nA, mAro khyAla paNa nahoto; paNa jANI joIne karyuM hoya to kevuM thAya tenA tane khyAla ApavA ja have mAre tane pharI karI batAvavuM paDaze," ema kahI, seme have merIne rItasaranuM cuMbana karyuM. mi. pikavike pharIthI bUma pADI, "sema ?" "sAheba, bAraNuM pAchaLa kazuMka evuM bharAyuM hatuM ke bAraNuM UghaDatuM ja nahotuM." seme bahAra jaIne khulAso karyo. 28 mukaddamo AgaLa vadhe che 1. galane ugADe pADavAnuM mukhya kAma patAvI mi. pikavika sema sAthe misisa bADele potAnI upara mAMDelA dAvAnuM kAma kevuMka AgaLa vadhyuM che te jANavA laMDana AvyA. bAkInA mitro mitra vorDalane tyAMnA lagna mATe DiMglI-Dela javAnI pUrvataiyArI mATe potapotAne ghera vidAya thayA. ' mipikavika laMDanamAM lemba sTrITamAM AvelI "jyorja enDa valcara' hoTelamAM UtaryA. temaNe gela sTrITamAM misisa boDelane tyAMnuM potAnuM makAna khAlI karI bhADuM cUkate karavA, mahinAnI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra pikavika kalaba noTisane paisA agAuthI ApI devA, tathA badho sarasAmAna saMbhALapUrvaka bAMdhI-sameTIne mi. Tapamanane tyAM mokalavAnI vyavasthA karavAnI sUcanA sAthe semane misisa bArDelane tyAM kAgaLo lakhI ApIne mokalyo. paNa sema bAraNuM bahAra nIkaLyo nahi hoya ne mi. pikavike tene pAcho bolAvyo ane kahyuM, "tArAthI bane te misisa beDela teNe mUkelA dAvAnI bAbatamAM zuM dhAre che, tathA tenuM mArA pratyenuM valaNa kevuMka che, e paNa jANI lAvavAnA prayatna karIza te mane vAMdho nathI." sema gela sTrITamAM pahoMcyo tyAre naveka vAgyA hatA. beeka mINabattInA prakAzamAM judI judI bAnuonAM mAthAMnA paDachAyA bArInA kAca upara paDelA dekhAtA hatA. bAraNe TakorA mAratAM mAsTara bADele AvIne bAraNuM ughADayuM. seme tene AMkha mIMcakArIne tathA "zaherI buA' kahIne saMbodhyo tathA mAtRzrI'nI khabara pUchI, ane mammI ghaNI sArI che evo javAba maLatAM, pote Avyo che evI khabara ApavA seme tene jaNAvyuM. misisa bADela tenuM mana bahalAvavA AvelI be paDozI meLApI bAIo sAthe meM tathA mana mokaLAM karatI hatI : arthAta khAvAnuM pAtharIne beThI hatI. mi. pikavikano nokara Avyo che, e jANI pelI paDozI bAIoe kalakalATa karI mUkyo ane jaNAvyuM ke, "AvuM to Aje ja jANyuM,' 'najare joyuM na hoya to mAnIe paNa nahi,' I. A saMjogomAM koI paNa kAravAI potAnA vakIla mAraphata ja karavI joIe enI khabara na hovAthI, traNe bAnuoe A saMdezo lAvavA mATe mAsTara bArDela upara pastALa pADI. tenI mAe to tene khAze maThAryo. pele raDavA mAMDyo eTale meLApI bAIee, "Avo chokaro to kyAMya na joyo, bAI" "AnAthI nAnA chokarA hoya che to paNa Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukaddame AgaLa vadhe che 233 pitAnI mAne kevA TekArUpa thaI paDe che, tyAre A to -" I belIne te bicArAne vadhu chobhIla karI nAkhyo. to A mANasane mAre zuM javAba vALavo joIe ?" misisa bADele sakhIone pUchayuM. tamAre tene maLavuM to joIe ja; paNa sAkSI rAkhyA vinA . nahi," eka jaNIe salAha ApI. "be sAkSI vadhu kAyadesara gaNAya," bIjIe umeryuM. eTale mi. velarane aMdara AvavAnI rajA maLI. meDama tamane kaMIka aMgata agavaDamAM mUkavA jevuM mArAthI thayuM heya te mApha karajo;- gharaphoDa core buThThI mAlikaNane bAMdhIne aMgIThI upara mUkatAM kahyuM hatuM te bhASAmAM kahuM to. paNa mArA mAlika ane huM hamaNAM ja zaheramAM AvyA chIe ane tarata ja cAlyA javAnA chIe, eTale chUTako ja nahoto." "kharI vAta, nokara bicAro zuM kare, mAlika mekale to !" eka paDozaNe kahyuM. hAsto," bIjIe emane je vALa mATe besADaze, to Tebala uparanI cIjomAM taMgI paDaze ke nahi, tenI manamAM gaNatarI karI letAM kahyuM. eTale ahIM Avyo chuM; sadarahu muddAsara naM. 1 kahuM to mArA gavarnara vatI noTisa ApavA, naM. 2 kahuM to bhADuM ApavA, naM. 3 kahuM to amArA kamarAno sAmAna huM bAMdhI lauM te pachI je kaI amArI ciThThI laIne Ave tene soMpI devAnuM jaNAvavA, ane naM. 4 kahuM to e badhuM pate pachI tame jene marajI hoya tene makAna bhADe ApI zake che eno karAra karavA." game te kahIe, paNa eka bAbata sivAya mi. pikavika haMmeza sadagRhasthanI jema ja varyA che, ane temanA paisA eTale jANe beMkanA paisA jeTalA ja sadhdhara gaNAya." misisa bADele AMkha upara rUmAla dAbatAM kahyuM. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 I pikavika kalaba sema samajI gayo ke pitAne te mAtra cUpa ja rahevAnuM cheH A bAIe ja badhuM temanI meLe belyA karaze. "bicArI keTalI duHkhI thAya che; AvIne dago denAre tAro mAlika, bhAI kharekhara jAnavara hovo joIe; ane je te ahIM Ave te e zabdo tene moDhAmoDha huM saMbhaLAvavA taiyAra chuM." eka jaNI bolI. bicArInuM AkhuM jIvana ja raMDAI gayuM; khAvA-pIvA kazAmAM bicArIne AnaMda ja rahyo nathI. mAtra paDozI vagere maLavA Ave tyAre temane sAruM lagADavA be kALiyA moMmAM mUke, eTaluM ja." bIjIe umeryuM. tArA mAlikane paNa zuM kahevuM? eka patnInuM kharca temane kayAM jarAya aDe tevuM hatuM? chatAM te Amane kema paraNI gayA nahi ? javAba te Apa !" bIjIe pUchayuM. "e ja muddAne prazna che," seme saheja saMkaraNa karI ApI. "hA, hA, muddAno prazna ja che; ane mArA jevI pUchavA bese te javAba ApatAM paNa tArA mAlikane bhAre paDI jAya. paNa ame bAIo mATe paNa kAyade nAmanI cIja che, hoM ke. puruSe kaMI amane mana phAve tema rakhaDatI na mUkI zake. tAro mAlika paNa cha mahinA vadhu gharaDo thaze te pahelAM tene e bAbatane pATha barAbara bhaNAvI daIzuM, samajyo ?" misisa bADela paisAnI pahoMca laIne pAchI AvI tyAM sudhImAM semane A bAIonA bolavA uparathI khAtarI thaI gaI ke, dAvAnuM kAmakAja cAlu ja che. misisa bADele pachI temane ThaMDaka dUra karavA be TIpAM pIne javA jaNAvyuM. temane to A bAIonI vAto vadhAre sAMbhaLavI ja hatI; eTale te tarata ja kabUla thayA. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukSma AgaLa vadhe che 235 misisa khAOMle peAtAne ane paDeArANA mATe paNa pyAlIe bharI. eTale eka jaNIe tarata 'pikavika vi. bACla 'nA dAvAmAM jItanI zubhecchA tarIke e pyAlIe pIvAne prastAva rajU karyAM . " dAvAmAM AgaLa zuM cAlI rahyuM che, tenI te! tamane khabara haze, mi. velara, ' misisa bAsle pUchyuM. "" kaMIka kaMIka sAMbhaLyuM che, eTaluM ja, " same javAba ApyA. '' are, jAhera adAlatamAM Ama rajU thavuM e bahu muzkela bAbata che. paNa mArA vakIleA DeMDasana ane phga kahe che ke, mAre rajU thavuM ja paDaze, ane je kaMI purAveA rajU karI zakAya tema che, tethI avazya amArI jIta ja thaze, ema paNa tee khAtarIthI kahe che. ane mi. velara, tame ja kahA, huM ema na karuM te khIjuM zuM karuM? "" "dAvA cAlavA upara kayAre Avaze?" saeNme pUchyuM. ** " phebruArI ke mArcamAM, " misisa khAsle kahyuM. " are jojo te keTalA badhA sAkSIe hAjara thaze," eka paDeAraNa belI. "hA, hA, vaLI badhA sAkSIe jarUra Avaze. '' bIjIe pAchaLa na paDavA khAtara umeryuM. . ane mi. DeMDasana ane pheMge, A dAvA jitAya tyAre paisA levA - e hisAbe lIdhe heAvAthI, teo jItavAnI mahenata karyAM vinA echA rahevAnA che?" pahelIe AMkheAmAM khumArI sAthe kahyuM. saeNma camakayo; te samajI gaye! ke, A dAve! DaeNDasana ane phreMge 'jIte teA paisA' - e zarate lIdhA che arthAt te kajiyAlAle ja A dAvA pAchaLa kAraNabhUta che. << te tarata ja kheAlI UThayo, " peAtAnA dalAleA meAkalI kajiyAe zeAdhI kADhI dAve! laDanArA vakIlene temanAM kAmane badale na maLe te khIjuM zuM thAya ? tamane paNa bAnu tamArA pakSamAM jeTaluM sata che tene Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 pikavika klaba badalo jarUra maLaze-mArI evI zubhecchA che," eTaluM kahI seme vidAya lAgI. - seme mi. pikavikane badhI vAtathI mAhitagAra karyA. mi. pikavike tarata bIje divase potAnA vakIla mi. 5rkaranI mulAkAta lIdhI. | dAvo nIkaLavAne haju be-traNa mahinAnI vAra hatI, eTale te pite have kiMglI-Dela javAnI taiyArImAM paDayA. 29 saeNmanI apara-mA 0 pikavike ane temanA mitroe DiglI-Dela javA UpaDavAnA nizcita karelA samayane be divasanI vAra hatI, te daramyAna emane pitAne ghera jaI potAnI aparamAne jaI AvavAnuM mana thayuM. ane eka vAra mana thayuM eTale tarata ja tenuM mana tene DaMkhavA lAgyuM ke, Aja divasa lagI potAnI e pharajamAMthI e cUkayo zA kAraNe. mi. pikavika pAse rajA mAgatAM temaNe ghaNI khuzIthI e rajA ApI, ane putra tarIkenAM potAnAM kartavyo pratye te ATalo sabhAna che, te badala temaNe AnaMda vyakta karyo. mane pahelethI ja mA-bApa pratyenI pharajonuM bahu UMDuM bhAna che, sAheba," seme javAbamAM jaNAvyuM; "pahelethI, jyAre mAre kaMI cIja joItI hoya tyAre, huM haMmezAM mArA bApa pAse AdarapUrvaka tathA sahAnubhUtipUrvaka e cIja mAgato. ane je te e cIja ApavAnI nA pADe, te huM haMmezAM mArI meLe laI leto; jethI e cIja mATe bIjuM kaMI apakRtya huM na karI besuM. ema karIne huM mArA bApanI ghaNI nAhakanI UbhI thatI ciMtA TALato, sAheba." Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNmanI aparamA ra37 "huM kahuM chuM te cheka evo artha nathI thatA, sema !" mi pikavike jarA hasIne jaNAvyuM. paNa e badhuM ja umadA hetuthI ane bhalI lAgaNIthI ja huM karato; pelA sagrahastha pitAnI patnIne potAnI sAthe rahetAM duHkha thAya che ema joI tenAthI dUra nAsI jatAM kahyuM hatuM, tema." mAkisa oNpha eNbI" e rastA uparanuM ane misisa velaranI bhAlakInuM pIThuM kaho to pIThuM, ane hoTela kaho to hoTela - ema baMne vAnAM bhegAM hoya tevuM sthaLa hatuM. te sagavaDabharyuM hovA jeTaluM moTuM hatuM, ane cekhuM -TApaTIpabharyuM rAkhI zakAya teTaluM nAnuM paNa hatuM. seme bAraNuM ughADayuM ke tarata aMdarathI bAImANasano tINe avAja Avyo, "koNa che? kemanuM kAma che, juvAna ?" seme najara karI, te e tINo avAja khAtI-pItI sukhI avasthAnI bAInA kaMThamAMthI nIkaLyo hato. te bAI potAnI sAme beThelA lAla nAkavALA eka laMbUzanI sarabharAmAM rokAyelI hatI. peluM lAla nAka paNa kaMI tarata UThavAne IrAdo na hoya te rIte goThavAyeluM hatuM, ane pelI bAI je kaMI khAdya taiyAra karI karIne Ape te meMmAM home jatuM hatuM. "gavarnara aMdara che?" seme pUchayuM. nA, nathI; ane hAla turata Ave evo paNa saMbhava nathI." pelI hRSTapuSTa bAIe, arthAta misisa velare, arthAta semanI aparamAe javAba Apyo. Aje temane koI gADI laIne javAno vAro haze kadAca ?" seme pUchayuM. hoya ke na hoya; mAre zI paMcAta ?" evuM chAMchiyuM karI bAIe mi. sTiginsane vadhu khAvAnuM brahmArpaNa karavA vinaMtI karI. . pelA lAla nAke tarata ja e khAdyane brahmAgnimAM jhapATAbaMdha homavA mAMDayuM. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 pikavika klaba seme have sIdhI vAta upADI, "nAnI-mA, mane eALakhyo?" kANu, kAI velara-saMtAna to nathI ?" misisa velare sema tarapha AMkho UMcI karIne jarA cIDiyA avAje pUchayuM. "mane lAge che ke huM velarono vaMzaja chuM; ane A mahApuruSa ahIM beThA che, teo je ajugatuM na mAne, to huM kahevA mAguM chuM, nAnI-mA, ke mane tamArA putra hovA karatAM tamArA pati hovAnuM vadhu mana thAya." A be-dhArI prazaMsA hatI eno eka artha e thato hato ke, misisa velara bahu suMdara - juvAna - manohara bAI hatI; ane bIje artha e ke mi. sTiminsa kharekhara dharmAtmA saMta purava jevA lAgatA hatA. enI asara tarata ja thaI ane seme pote meLavelA uparahAthano lAbha laI, tarata potAnI apara-mAtAne cuMbana karyuM. jA, jA, aTakacALe kahIMne," misisa velare tene dUra dhakelI mUkatAM kahyuM. "zaramA, zaramA, juvAniyA," mi. sTiginsa belyA. zAMtaM pApaM, zAMtaM pApaM; apara-mAtAo jyAre bahu juvAna ane dekhAvaDI hoya, tyAre temane Ama na karavuM joIe, kharuMne, mahArAja " seme pUchayuM. e badhI mAyA che," lAla nAke jaNAvyuM. te mANasane sema Avyo e pahelethI ja gamyuM ja na hatuM; misisa velara paNa te jaladI vidAya thAya evuM ja irachatAM hatAM ema spaSTa dekhAtuM hatuM. paraMtu seme e bAbatamAM temane haragija AbhArI na karavAno nizcaya ja karyo hoya tevo dekhAva karyo, eTale chevaTe tene cA pIvA belAvavo ja paDyo. barAbara goThavAyA bAda seme pUchayuM, "bApunI zI khabara che?" A praznanA javAbamAM misisa velare baMne hAtha AkAza tarapha UMcA karI, mAtra eTaluM ja sUcita karyuM ke e mANasanI vAta kADhavI e temane mATe kevI duHkhanI-saMtApanI vAta che. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saeNmanI aparamA ra39 miTa sTigise paNa gaLAmAMthI rUMdhAmaNane avAja kADhavyo. "A saMtapuruSane gaLAmAM zuM bAjhayuM?seme pUchayuM. "tArA bApu je rIte varte che, e joI temane aMtaramAM UMDuM duHkha thAya che, vaLI." misise javAba Apyo. mi. sTigise TosTanuM moTuM bacakuM bharI, pharI temanA aMtaranA UMDA duHkhane vyakta karate UMhakAra karyo. "e mANasa haMmezane mATe IzvarathI tajAI gayo che," misise @AvyuM. are, bhagavAnane zApa tenA upara Utaryo che," misTiminsa umeryuM. paNa atyAre bApu zA navA cALe caDyA che, te to kahe," seme kahyuM. vAha, emanuM hRdaya paththaranuM banI gayuM che. A bhalA saMta puruSa roja rAte temane upadeza ApavA Ave che - ane kalAko sudhI AvIne bese che - paNa tArA bApu upara kaMI asara ja thatI nathI." "vicitra vAta kahevAya; temanI jagAe huM houM te mane to asara thayA vinA na ja rahe." vAta ema che ke, mArA juvAna mitra, temanuM hRdaya taddana caaDa banI gayuM che. mArA bhalA mitra, nahIM to amArI soLa soLa suMdaramAM suMdara bahene e eTaeTalI vinaMtI karyA chatAM, vesTa InDijhanAM nico bALako mATe phalAlInanAM jAkITa tathA dhArmika hAtharUmAla mATenA phALAmAM emaNe eka dokaDo paNa Apyo ja nahi ne !" e dharamanA rUmAla vaLI kevA; pharnicaranI e AITema meM kadI mArI AMkhoe bhALI nathI." pasaMda karelI dharmavArtAmAM jema citro umerIe, tema manoraMjana sAthe zikSaNa ApatA hAtha-rUmAle," misTiginsa belyA. rUpALI strIo samajAvavA gaI to paNa mArA bApu na mAnyA, hai?" seme pUchayuM. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 pikavika kalaba mAtra beThA beThA cuMgI phUMkyA karI; ane uparathI kahyuM ke, e nigro bALako to "haMbaga" che," misisa belyAM. mi. sTiminse te vakhate gaLAmAMthI khedasUcaka ghaNuM UMhakArA kADhayA. khUba khAna-pAna cAlyA pachI, mi. sTiginsane kaMIka agatyanI mulAkAta yAda AvI, eTale e tyAMthI UThIne sidhAvI gayA. ane misisa badhuM sameTavA lAgyAM. eTalAmAM laMDanano kAca bAraNa AgaLa Ubho rahyo, ane temAMthI mi. velara nIce UtaryA. semane jotAM veMta te rAjI thaIne belI UDyA, "vAha, sema tuM ahIM ? tArI nAnI-mA sAthe tAruM atyAra sudhI bhaluM gaThavAyuM lAge che. atyAra sudhI tuM A gharamAM rahI ja zI rIte zakyo, hai? mane to ema ja thAya che ke, tuM mane rasIda lakhI Ape to e bAI huM tane ja ApI dauM." "are, vaDIla, e aMdara ja che, sAMbhaLI jaze kyAMka." cA-pANuM pachI ene nIce jaI kalAka-e-kalAka gheravAnI Teva che. eTale ApaNI kazI vAta te sAMbhaLavAnI nathI." ATaluM kahI Desa be pyAlA ane be cUMgIo bharI lAvyA. pachI temaNe nirAMte besI vAta karavA mAMDI. ahIM bIjuM kAI AvyuM hatuM? " mi. velara- sIniyare DI vAre pUchayuM. juniyare DokuM halAvI hA pADI. "lAla nAka ? seme hakAramAM mAthuM halAvyuM. "bahu maLatAvaDo mANasa che; hisAba-kitAba paNa bahu sArA jANe che." e vaLI zuM?" Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNmanI aparamA 241 "je. somavAre aDhAra pensa uchInA le; pachI maMgaLavAre AvIne kahe ke, eka ziliMga Apo eTale arthe kAuna pUro thAya. pachI budhavAre AvI bIjo artho krAuna mAge, jethI pAMca ziliga pUrA thAya. ema te Dabala karato cAle ane pachI pAMca pAuMDanI noTano hisAba karI nAkhe." paNa tame e lokonA lAlIna jAkITanA phaMDamAM paisA na bharyA, kharuM ?" nA ja bharuMne; paradezanAM nimmara chokarAMne phalAlInanAM jAkITa ApavAno zo artha? ahIMnA ja keTalAkane gAMDAnuM jAkITa * paherAvavAnuM hoya to paisA bharuM vaLI. jeone khIsArUmAla vAparavAnuM na hoya - kAraNa ke khIsuM ja na hoya - tevAone khIsArUmAla ApavAneya ze artha ? are gaye ravivAre huM raste Avato hato tevAmAM maMdirane bAraNe tArI nAnI-mA hAthamAM thALI laIne UbhelI ane paisA ugharAvatI hatI. e paisA zAne mATe udharAvatI haze, bela to dIkarA ?" mahArAjane cA-pANInI pArTI mATe haze, kadAca." "nA, nA; mahArAje pANa-vere ja nahi bharelo-traNa traNa hapatAthI - eTale naLa kapAI gayo. mahArAje badhAM bairAne jaNAvI dIdhuM ke, e naLa kApI janArAnuM hRdaya zarama ane pastAvAthI DhIluM nahi bane, to enI bahu mAThI vale thaze. eTale A bairAM kUdI paDyAM ane mahArAja AkhI jiMdagIne pANa-vero bhare paNa na khUTe eTalA paisA ugharAvI ApyA." mi. velare pachI thoDI kSaNa thobhIne pAchuM AgaLa calAvyuM - A badhA mahArAjenuM beTTAonuM du:kha ja e che ke, teo juvAna bairIonAM magaja phaTavI nAkhe che. e bairIo pachI gharanI kazI ciMtA karatI nathI, ane e mahArAjenI pAchaLa ja bhaTakyA kare che. paNa * hAtha lAMbI bAMyamAM ke aMdara paTTAothI bAMdhI levAya tevuM gAMDAo mATenuM khAsa jAkITa. pi-16 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 pikavika kalaba e badamAzo to temanA paisA ane mAlapANI ja uDAvI javAnuM jANatA hoya che, dIkarA. mane to ghaNIvAra ema thAya che ke, beTAone eka reMkaDImAM joDavA hoya ane Akho divasa tageDyA hoya, to pApa na lAge." paNa eTalAmAM to eka tINo avAja saMbhaLAyo ane misisa velara yAM AvI pahoMcyAM. temaNe pUchayuM, "tame AvI gayA cho ne zuM? misTiminsa gayA hatA te pAchA AvyA ke nahi ?" nA, nathI AvyA; ane te kadI paNa pAchA na Ave to paNa huM marI jaIza, ema mane nathI lAgatuM," buDhDhAe cuMgI saMkAratAM kahyuM. "phaTa bhUMDA, e bhalA saMta viSe phAve tema elaphela bolI zA mATe pApamAM paDe che ?" paNa eTalAmAM to mitra sTiginsa pAchA AvI ja pahoMcyA. temane tarata Agraha karIne eka pachI eka traNeka pyAlA pivarAvI devAmAM AvyA. ane pachI haLavo nAsto karAvavAmAM Avyo. daramyAna te potAnA anuyAyIonI dhArmikatA, gurubhaktino mahimA, nagurA lokonI thanArI avagati vagere muddAo upara preraka upadeza ApatA rahyA. pachI jyAre temanA peTamAM vadhu pravAhI padharAvAya tevuM na rahyuM, tyAre meDI rAte UThIne te vidAya thayA. buDhDhAe temane tenI suvAnI jagA batAvI dIdhI. bIje divase savAre nAsto patAvI sema laMDana pAcho pharavA taiyAra thayo, tyAre tenA bApa tene mUkavA bAraNuM bahAra AvyA ane Tiginsa viSe gussAmAM AvI kaMIka belavA lAgyA. seme tarata ja temane saMbhaLAvI dIdhuM, "mArI AgaLa khAlI-khoTuM belazo nahi; tamArA jevo jAta-ghAluM mANasa evA sUkalA saMbUzane gharamAM pesavA ja zA mATe de che, e ja mane mAthAmAM pesatuM nathI." mi. velare sema tarapha jarA tINI najare joyuM ane pachI kahyuM, "semila, huM paraNele mANasa chuM, eTalesto. tuM paNa paraNIza, Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNmanI apara mA 243 beTA, tyAre atyAre na samajAtI ghaNI bAbato samajAI jaze. joke, eTaluM thoDuM zIkhavA keTalI badhI paMcAta veThavI paDe che, e jANuM mane jarUra ochuM AvI jAya che." ThIka, tyAre Avaje, vaDIla." "TAra, TAra, semI." paNa huM eTaluM kahete jAuM ke, je huM e hoTelano mAlika houM ane sTigina beTo mAre tyAM Ave to -" zuM, zuM, beTA ?" to enA pINAmAM jhera ogALI dauM." "huM, sAcuM kahe che ? sAcuM kahe che ?" "kharI vAta che; je ke huM ekadama enA upara bahu AkarA upAya na ajamAvuM; parathama paheluM to tene pANInA pIpamAM besIne uparathI DhAMkaNuM vAsI dauM. ane jo mArA e dayAbhAvanI tenA upara asara na thAya, to pachI mAre pele Akaro upAya ajamAvavo paDe." mi. velara potAnA sapUta tarapha prazaMsAnI ane zAbAzInI najare joI rahyA. pachI teno hAtha umaLakAthI potAnA hAthamAM laI thoDe dabAvI, tene vidAya ApI gharamAM pAchA pharyA. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 lagna-mijabAnI SlI-Dela pahoMcI mi. pikavika ane temanA mitro sema sAthe kecamAMthI UtaryA, tyAre mivorDale sAme levA mokalelo jADiyo josapha temane maLyo. te gADuM laIne badhAno sAmAna levA Avyo hato. mi. pikavike semane badho sAmAna laIne jesapha sAthe gADAmAM pAchaLa AvavA kahyuM; ane te pitAnA sAthIdAro sAthe pagapALA ja cAlatA thayA. sema badho sAmAna gADAmAM bharavA lAgyo, te vakhate jADiyo dUra UbhA rahI tene kAma karato joI rahyo. cheka chelle baMDala gADAmAM nAkhI lIdhA pachI seme e jADiyA sAmuM joIne kahyuM, "tuM kharekhara inAma jItavAnI harIphAImAM Utare e thayo che. tene mana upara kaI bAbatanI kazI ciMtA che kharI ?" mane kaIkahetAM koI ciMtA mana upara nathI," jADiyAe jADo javAba Ape. huM, paNa sAcuM kaheje tyA, koI juvAna chokarI mATe tuM taDapato hoya, ane te tane javAba na vALatI hoya, evo kaMIka roga to tane che ja." jADiyAe nanno bhaNavA DokuM halAvyuM. paNa e nanne jADe hakAra" ja hate. 244 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 lagna-mijabAnI "tuM koI divasa kazuM pIe che khare ?" "mane khAvAnuM vadhAre game che." huM to ema kahuM chuM ke, koI divasa garama thavA ekAda TIpuM tuM kadI pIe che kharo ? ke pachI tArAM hADakAM uparanI carabInI godaDIo vIMdhIne TADha bicArI aMdara pesI ja zakatI nathI ?" kaIka vakhata jarA sAruM pIvAnuM maLe te huM ekAda TIpuM pI lauM khare." "to cAlyo Ava, bhalAdamI," kahIne sema kAca-sTezana pAsenA pIThAmAM tene kheMcI gayo. tyAM je jhaDapathI e jADiyo pAMpaNa paNa halAvyA vinA Akho pyAlo gaTagaTAvI gayo, te joI semano tene viSe abhiprAya ekadama sudharI gayo. pachI baMne jaNa gADAmAM beThA, eTale jADiye pUchayuM, "tamane hAMkatAM AvaDe che ?" "kadAca, thoDuM ghaNuM." "to basa A sAme moMe hAM jAo, eTale jarAya bhUlA paDayA vinA ApaNuM ghara AvI jaze." eTaluM kahI lagAma temanA hAthamAM mUkI daI, jADiyo tarata ekAda bistarA upara mAthuM TekavI UMghavA lAgI gayo. mi. pikavika ane mitra haju zerI oLaMgatA hatA, tevAmAM ja temane eka AkhA ToLAe karelo harSanAda ane svAgata-nAda saMbhaLAyo. mivarDala, paraNanAra varakanyA belA ane TrenDala, eNmilI tathA bIjI ATha daza yuvatIo sAme UbhI hatI. e badhI yuvatIo bIje divase thanAra lagnamAM bhAga levA notarAyelI hatI. ane lagna-samAraMbha to khAsa yuvatIonAM ja AnaMda ane agatyano prasaMga, eTale te badhI anerA mahatva ane gauravanA umaMgamAM hatI. e badhAM nAtAlanA tahe Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 pikavika lakha vArA bAda navadaMpatI je makAnamAM vasavATa karavAnAM hatAM, tenuM phanacara ane susajjatA jovA jaI AvIne pAchAM karatAM hatAM. baMne maMDaLIonA arasaparasa eLakhANanA vidhi patyeA eTale pachI sau eka ja maMDaLInAM mANase hAya te rIte AgaLa cAlavA lAgyAM. khetarane mArge jatAM saLiyAnI vADeA eLaMgavI paDe, te vakhate pagane ghUMTaNa sudhInA bhAga puruSone dekhAI jAya tathA sAmI bAju gabaDI paDAya te vakhate nAjuka strIone paDatI mUMjhavaNA, te vakhate kANu kAne TekA le che tathA keNukAne TekA Ape che, tathA cAlatAM cAlatAM kAnI sAmuM joyA karavAmAM ThekarA khAya che, tenI cAlyA karatI mIDI mazkarIe, vagerethI e musApharI kharekhara AnaMdajanaka thaI paDI. mazkarIAnuM kendra mukhyatve paraNanAra nava-daMpatI uparAMta sneoNDagrAsa ane eNmilI, tathA mi0 vikala ane mahemAna tarIke AvelI kALI AMkhAvALI tathA bUTanI Tace pharatA gucchAvALI eka yuvatI banatAM hatAM. ghera pahoMcatAM pikavika-maMDaLIne tekaracAkara taraphathI paNa evA ja umaLakAbharyAM AvakAra maLyeA. mi. vorDalanAM DeAsIe paNu kANu amArI khabara le' thI mAMDIne, 'mane nathI saMbhaLAtuM" vagere vAkayothI mipikavikane satkAryAM. pahele haLave nAstA, pachI bhAjana. pachI meDI rAta sudhI cAlelA TALaTappA e badhI vigata, tathA bhInna divase lagnasamAraMbhamAM hAjara thavAnI taiyArIe! ane chevaTe lagna-samAraMbha pete-e badhuM patavIne, ApaNe jhaTapaTa, ghera pAchA pharIne thayelA bheAjanasamAraMbha upara jaI pahoMcIe. mi. pikavika bhegI thayelI maMDaLIne saMkheAdhIne 'e zabda' khelavA UbhA thatAM ja " hiyara, ' hiyara"nA pAkArAthI temane AvakAravAmAM AvyA. mi. vaoNrDale tarata badhA nekaracAkarAne paNa te vakhate hAjara rAkhyA. mipikavike calAvyuM -- "" 2 " bAnue ane sagRhasthA, " ('bAnue ' zabda upara 'hiyara, ' ' hiyara 'nA joradAra pAkArA) nahi, nahi, huM e saMmeAdhana ja vAparavAnuM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagna mijabAnI 247 vadhu pasaMda karIza - jo ahIM hAjara rahelI sannArIe mane e saMmeAdhana vAparavAnI paravAnagI Ape te "" * tarata ja bAnuoe tALIonA harSanAda karyA. pelI kALI AMkhAvALI misa ArAkhelA eNlane kahyuM ke, mane te UThIne e vahAlA mi. pikavikane cuMbana karI levAnuM mana thAya che.' tyAre mi. viMkale premazauryanI rIte javAba ApyA ke, mitra hAI, tame avejI tarIke mAre upayAga karI zakA che.' javAbamAM ArAmelAe chaNakA karIne kahyuM, "dhat!" huM emaneA ' "mArAM vahuAlAM mitrA," mi. pikavike AgaLa calAvyuM; " huM nava-daMpatInA ArAgyanI zubhecchAnI pyAlIne prastAva rajU karavA mAguM chuM. mArA juvAna mitra TUla phakkaDa ane bahAdura mANasa che; ane temanI naveADhA patnI paNa mAyALu ane maneAhara karI che. teNe peAtAnA pitAnA gharamAM vIsa vIsa varSa sudhI je sukha ane kaleAla bharyAM karyAM che, te have bIjA gharamAM - tenA peAtAnA gharamAM - jarUra bharI kADhaze, evI mane khAtarI che. mane te evI icchA thaI jAya che ke, huM te tenI baheneAnA pati thAya teTalI uMmaranA juvAna thaI jAuM, te abaghaDI tema karavA taiyAra thAuM (harSanAdo )! paNa ema banI zake tema nathI, eTale tenA pitA thavA jeTaleA muddo hAvAneA saMteSa mAnuM chuM. evA buDhDhA TharavAmAM eTalI sagavaDa che ke, huM jayAre jAhera karuM ke huM e baMnene bahu cAhuM chuM, saMmAnuM chuM, tathA vakhANuM chuM, tyAre bIjI kazI gerasamaja thavAne saMbhava rahetA nathI (AnaMdadgArA ane DUsakAMe ). kanyAnA pitA, ApaNA bhalA mitra, paNa bahu umadA mANusa che ane temanuM eLakhANa mane hAvAthI huM mArI jAtane bahu bhAgyazALA tathA gauravAnvita mAnuM chuM (bhAre pAkArA). te bahu mAyALu, svataMtra-mijAjI, khela-dila, mahemAnagata karI jANanArA tathA udAra sajjana che. temane peAtAnI dIkarIne peAtAnA aMtaranI icchA mujaba sukhI jovAnuM khuzanasIba prApta thAya evI ApaNu saunI AMtarika Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 pikavika kalaba IcchA che ja. te ApaNe sau navapariNIta daMpatInAM dIrdhAyuSya, ane ArogyanI zubhecchAmAM A pyAlI pI laIe." pachI te mi. vorDale mi. pikavika mATe zubhecchAmAM khAlI bharAvI, mi. pikavike mi. vorDalanAM buTTAM mAnI zubhechAmAM bharAvI, mi. grAse mi. velanI zubhecchAmAM, mivele mitra zrAsanI zubhecchAmAM, keIe mi. TapamananI zubhecchAmAM ane bIjA mitra vikalanI zubhecchAmAM -ema uparAuparI pyAlIo bharAvA mAMDI ane pivAvA mAMDI. pachI nRtya-samAraMbha thayo; temAM sau koIe uMmara ane sthitinA khyAla choDIne bhAga lIdho. pachI pINuM, ane vArtAo tathA prasaMgenI adbhuta lahANu sAthe e zubha prasaMga moDI rAte pUre thayo. 31 navA prema-phaNagA Aje divase savAre garama pANI laIne mi. pikavikanA kamarAmAM dAkhala thayo. teNe jaNAvyuM ke, sakhata ThaMDIthI badhe ja pANI jANIne cosaluM thaI gayuM che. to te bahu sakhata ThaMDI paDI kahevAya" mi. pikavika jaNAvyuM. "paNa jeo barAbara DhaMkAyelA -vIMTaLAyelA hoya, temane mATe bahu sarasa AbohavA che, sAheba, jema, skeTiMga karavA nIkaLelA pravapradezavAsI sapheda rIte potAnI jAtane kahyuM hatuM tema." huM pAeka kalAkamAM paravArIne nIce AvIza." mi. pikavike jaNAvyuM. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA prema phaNagA 249 "bahu sAruM sAheba nIce be ADavera loke paNa AvyA che." "kANa be AvyA che, vAru ?" "be ADavera leke." "ADa-vera leka eTale koNa?" "la sAheba, huM to jANato hato ke, ADavera eTale ADakAM vaheranArA sarajana ema to dareka jaNa jANatuM haze,"seme navAI pAmI javAba Apyo. "oho, be (hADa-vahera) sarajana-DAkaTare AvyA che, ema kahe," mi. pikavika hasatAM hasatAM kahyuM. jo ke, sAheba A leke pUrepUrA pAkelA ADavera loko nathI; teo haju UcharatA che." "hAM, hAM, meDikala vidyArthIo che, ema kahe ne !" sema velare hakAramAM DokuM halAvyuM. "vAha, e to bahu majAnI vAta e zAkhAnA vidyArthIonA nirNaya nirIkSaNa ane jAta-tapAsathI paripakava thayA hoya che, tathA temanA zokha vAcana ane abhyAsathI parisaMskRta thayelA hoya che." "teo to sAheba dhUmADiyAnI peThe sigAranA goTegoTA kADhe che." heya, mAyALu lAgaNuo ane yuvAnInA jussAthI teo UbharAtA paNa rahe che; mane meDikala vidyArthIo bahu game che." paNa emAMne eka jaNa Tebala upara paga nAkhIne beThe che ane brAnDI pIdhA kare che, ane bIje Dhagaloka oyasTara-chIpalAM DhIMcaNa upara laIne beTho che, te khAI khAIne tenAM kATalAM sAme khUNumAM UMghatA jADiyA upara tAkIne nAkhyA kare che." hA, hA; buddhivAno ke mahAprasta lokomAM keTalAka evA manasvI taraMgaDA heya che; ThIka paNa tuM have jA, huM AvuM chuM." Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 pikavika kalaba mi. pikavika paravArIne nIce AvyA eTale mitra varDale temane pelA be jaNanuM oLakhANa karAvyuM. A che misa elananA bhAI benjAmina elana pita; ane A che te mi. elananA nikaTanA mitra ane bhAvI "saMbaMdhI" mi. beba sauyara." paraspara eALakhANa-vidhi pUro thatAM pelA be to khAdhA upara ja pitAne hAtha calAvavA lAgyA. mi. pikavike thoDI vAra baMnenuM nirIkSaNa karyA karIne vAta upADavA kahyuM, "bahu suMdara prabhAta che, nahi, saddagRhastha ?" mi. baba soyare hakAramAM DeluM dhuNAvI mi. benjAmina elanane Tebala uparathI kaMIka khAvAnI vAnI potA tarapha dhakelavA kahyuM. Aje savAre ja AvyA, saMgrahastha ?" mi. pikavike pUchayuM. rAtanA magaTanamAM "lU lAyana"mAM rahyA hatA." mitra elane javAba Apyo. to to gaI rAte ja tame ahIM AvyA hatA, to majA AvatAM bhAre "nRtya-samAraMbha" ahIM jAmyo hato," mi. pikavike kahyuM, paNa tyAM vALanI vAnIo majAnI hatI ane sigAre paNa kherI nahatI. mi. eNlane javAba Apyo, ane pachI bebane khAvAnuM calAvye rAkhavA kahyuM, "dhapAvye rAkha, dasta." ema ja karuM chuM; vADhakApanuM kAma hAtha upara hoya che tyAre koNa jANe bhUkha vadhAre lAge che." mi. pikavikane kamakamAM AvI gayAM. paNa, baba, te paga pUro karyo ke nahi ?" Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 navA prema-phaNagA lagabhaga; paNa chokarAne paga hovA chatAM bahu jADo che." "meM eka hAtha mATe nAma neMdhAvyuM che. badhA paDApaDI kare che paNa mAthA mATe koI AgaLa AvatuM nathI. tuM laI lene !" nA; nA; e zekha maLe paDI jAya; mahIMthI magaja kADheluM taiyAra maLe te vAMdho nahi; paNa AkhuM mAthuM pheDavuM e bhAre kaDAkUTanuM kAma che." basa, basa, sadagRhastha, have cIraphADanI vAta baMdha kare; bAnuo AvatI saMbhaLAya che," mi. pikavike kahyuM ane eTalAmAM mi. snaDagrAsa, mi. vikala ane mitra TapamananI doravaNI heThaLa yuvatIo TapaTapa pagalAM mAMDatI tyAM AvI paDI. tarata ja pelI kALI AMkho ane phara-pa-bUTavALI yuvatI ArAkhelA mitra elana pAse jaIne belI UThI, "vAha, bhAI tame AvI pUgyA kaMI!" enA avAjamAM bhAIne jovAno AnaMda karatAM AzcaryanI lAgaNuM vadhAre hatI. "tane kAle savAre ghera laI javA Avyo chuM." benjAmina (TUMka nAma bena") belyA. mitra vikala e sAMbhaLI phIkA paDI gayA. "ArAbelA, te A mi. beba saiyarane joyA ke nahi ? temane belAva to kharI !" - ArAbelAe potAno hAtha baeNba saiyara tarapha chaTAthI AgaLa dharyo, jene temaNe lAgaNIpUrvaka dabAvyo. mi. vikalanuM hRdaya te joI amaLAI javA lAgyuM. "bhAI, tamane mi. vikalanI oLakhANa karAvI ke nahi ?" ArAbelA zaramathI lAla lAla thaI jatAM belI. nA, haju sudhI nathI karAvI, paNa temanI oLakhANa karatAM mane ghaNe AnaMda thaze, ArAkhelA." mi. elane ArAbelAnA zaramanA zeraDA tarapha jhINI najara karatAM gaMbhIratApUrvaka javAba Apyo. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para pikavika kalaba mitra vikala ane mi. seyara have ArAbelAnA harIpha umedavAra tarIke khullA paDI gayA hoya tema ekabIjA pratye AMkhothI ghurakiyAM karavA lAgyA. pANI sakhata jAmI gayuM hovAthI barapha upara skeTiMga karavA javAno kAryakrama goThavAyo. mi. eNlana ane mitra saiyara to e jAherAtathI khuzakhuza thaI gayA. mi. vorDale vikalane pUchayuM, "tame paNa skeTiMga jANatA ja hazo." "jarUra; paNa have prekTisa nathI rahI. mi. vikale gabharAtAM gabharAtAM javAba Apyo. paNa ArAbelAe mivikalane Agraha karIne kahyuM ke, mAre tamane skeTiMga karatA jevA che. eTale mi. vikalane kabUla rAkhyA vinA chUTako na rahyo. seme vaccene amuka bhAga sApha karyo eTale mi. baeNba saiyare te tarata skeTiMganI pitAnI pravINatA puravAra karavA mAMDI. pachI to temanI madadathI ane dabANathI mi. vorDala ane benjAmina eNlane paNa jhapATAbaMdha cakarAvA khAvA mAMDayA. A daramyAna mitra vikala page skeTane ADI avaLI game tema caDAvavA prayatna karI rahyA hatA. chevaTe sema temanI madade Avyo ane temane page pheTo tANI bAMdhI. pachI seme mi. vikalane UbhA karyA ane vacce dhasI jaI pitAnuM khamIra batAvI ApavA hAkala karI. paraMtu mitra vikala te bhayaMkara dhrUjatA dhRjatA saimane vaLagelA rahyA. "badhuM kevuM lapasaNuM che, tema " mitra vikala bolI UThyA. barapha upara navAInI vAta na kahevAya sAheba, paNa have tame jarA TaTAra thaI ghUmavAnuM zarU karI do ne !" Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA presa-phaNagA 253 paraMtu mi. viMkala te paga UMcA ne mAthuM nIce e rIte ja gabaDavAnI taiyArI karavA lAgyA. temaNe have saeNmane barAbara pakaDI rAkhIne kahyuM, "A aeTA jarA vicitra che, nahi ? '' '' nA, nA, kreTA teA barAbara che, paNa temanI upara Ubhele sagRhastha vicitra che, e kharuM." "have viMkala, cAlA zarU karA; tamAruM skeTiMga jovA bAnue iMtejAra thaI rahI che." mi. pikavika khelyA. hA, hA, huM hamaNAM ja UpaDayo," mi. viMkale cheAbhIluM hAsya hasIne javAba ApyA. << A UpaDayA, jIe," ema kahI same mi0 vikalanI pakaDa chUTI karavAnA prayatna karavA mAMDayo; paNa mi. viMkale tarata ja saeNmane kAnamAM kahyuM, "jo bhAI saeNma, mAre ghera eeka sArA kATa phAjala paDayA che; te huM tane ApI daIza. ,, ** << tamArA AbhAra mAnuM chuM, sAheba, saeNme javAba ApyA. * paNa tAre AbhAra darzAvavA tArA hAtha chUTA karI TApAe lagADavAnI jarUra nathI. uparAMta meM Aje savAre tane nAtAlanI geATha tarIke ApavA mATe pAMca ziliMga judA kADhI rAkhyA che. te Aja apeAranA huM tane ApI daIza. ,, "C tame bahu sArA mANasa che sAheba," same javAba ApyA. * paNa tuM mane barAbara pakaDI rAkhaje, sama; basa, have barAbara; gheADI ja vAramAM mane dhAraNa AvI jaze.'' saeNmanA TekAthI mi. viMkala cheka evaDavaLI gayelI sthitimAM have gheADuM theADuM sarakavA lAgyA. e joI mi. pikavike tarata bUma pADI, sama, ahIM Ava, mAre kAma che. .. (6 saeNme e bUma sAMbhaLI, tarata peAtAne chUTA karavA mi. viMkalane vinaMti karI, ane pachI jorathI temane chUTA karI, eka dhakko evA ApyA ke mi. viMkala pavanavege vaccenI phudaraDInI jagAe jaI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 pikavika lakha pahoMcyA. te vakhate mi. baeNba sAyara eka cAlAkIbharI phUdaDI khelatA hatA. mi. vikala sIdhA jANe tenI sAthe athaDAvA ja IcchatA hAya tema tenA upara ja dhasI gayA ane jorathI tenI sAthe TicAtAM aMte jaNu gabaDI paDayA. baeNba sAyarane vAgyuM te kharuM paNa te tarata Ubhe thaI gayA; jyAre mi. viMkala teA page skeTa sAthe UbhA thavAnI hiMmata ja na karI zakayA. mi. enjAmina eNlana tarata mi. vikala pAse deADI gayA ane temane bahu vAgyuM che ke nahi te pUchyA lAgyA. mi. viMkale temane AbhAra mAnyA ane bahu vAgyuM nathI ema jaNAvyuM. paNa mi benjAmine tarata temanA zarIramAMthI gheADuM leAhI kADhI nAkhavAnI salAha ApI ane pote te kAma karavA taiyArI batAvI. paNa mi. viMkale ghasIne nA pADI. mi. baeNkha sAyare mi. pikavikane Agraha karyo ke, te mi vikalane thADuM leAhI kaDhAvI nAkhavAnI salAha Ape. mi pikavika jvAbamAM samate gussAthI dhUMvAMpUvAM thaI jaNAvyuM, " emanA pagamAMthI skeTa utArI le." ** " paNa hajI meM skeTiMganI zarUAta paNa karI nathI, " mi vikale virAdha noMdhAvyeA. ** " cAla, temanA paganI skeTa utArI le," mi pikavike pharIthI tAkIdanA hukama karyAM. saeNme skeTa utArI lIdhI eTale mi. pikavike temane UMcakIne UbhA karavA pharamAvyuM. mi. viMkala UbhA thayA eTale mipikavika temane bAjue khelAvI gussAthI kAnamAM yahyuM, " tame eka haMbaga che, misTara. r .. " huM zuM kyuM ?" mi. viMkale cekIne pUchyuM. ,, "haMbaga che, misTara; ane vadhu spaSTa zabdomAM sAMbhaLavuM haiya teA baDAIkhAra daMbhI mANasa che!, sAheba. " ATaluM kahI mi. pikavika pAchA pharI peAtAnA mitrA sAthe joDAI gayA. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navA premanphaNagA 255 sema tathA jADiyo josapha paNa eka jagA sApha karI, tenA upara adAthI heTiMga karatA hatA. mi. pikavika khAlI UbhA UbhA TADhe pUjatA hatA; eTale taratamAM ja phUdaDIo khAI AvelA ane haju hAMphatA mitra varDalane temaNe pUchayuM, "skeTiMga e khUba garamI ApanArI kasarata che, nahi vAruM ?" hA, hA, tame paNa AvI jAone!" mitra vorDale temane utsAha ApatAM kahyuM. tamane saune hasavAnI taka pUrI pADavA mATe jarUra huM AvuM; bAkI mane jarAya AvaDatuM nathI, e kahI dauM. nAnapaNamAM gaTare upara thaDA lapasyA hoIzuM, e ja." mipikavike Agraha karatI bAnuo tarapha jaIne kahyuM. pachI to mitra vorDala, pAchaLa mi. pikavika, temanI pAchaLa sema, pachI jADiye josapha ane chevaTe mi. snaDagrAsa, ema eka pAchaLa eka sau phudaraDIo khAvA lAgyA, jANe temanuM AkhuM bhaviSya barapha upara keTathI lapasavA upara ja avalaMbI rahyuM na hoya! cAre bAju hAsya kallolanuM vAtAvaraNa jAmI rahyuM hatuM. paNa adhavaca eka jagAe kazuM taDAka tUTavAno avAja Avyo; eka dhabAko thaye; bAnuonI cIsa saMbhaLAI ane mi. Tapamane moTI bUma pADI. sIe thaMbhIne joyuM to baraphanuM eka moTuM cosaluM nIce UtarI gayuM hatuM ane mAtra mi. pikavikanI heTa ane hAthanAM mojAM ja upara taratAM dekhAtAM hatAM. darekanA caherA upara gamagInI ane ciMtA chavAI gaI. puruSo phIkA paDI gayA, ane bAnuo bebhAna banavA mAMDI. mi. DagrAsa ane mitra vikala ekabIjAno hAtha pakaDI potAnA netA je sthaLe aMdara adazya thayA hatA tyAM dUrathI joI rahyA; ane miTapamana jaladI madada laI AvavA "Aga, Aga, dhAjo, dhAjo !" evI bUmo pADatA, kAI cakaluMya pharakatuM na hatuM tevI dizAomAM doDAdoDa karavA lAgyA. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 pikavika kalaba mi. varDala ane sema tarata ja e bAkArA tarapha sAvadhAnIthI pagalAM bharatA AgaLa vadhavA lAgyA. eNlana ane beba to eka bAju UbhA rahI, maMDaLInAM badhAM mANasone svastha karavA temanA zarIramAMthI thoDuM thoDuM lohI kADhI nAkhavuM salAhabharyuM che ke nahIM, tenI carcA calAvavA lAgyo. te ja ghaDIe acAnaka mitra pikavikano cahero, mAthuM, ane khabhA pANImAMthI bahAra nIkaLatA dekhAyA. DI vAra paga upara UbhA raheje- thoDI ja vAra," mitra DagrAsa dUrathI pikAra karI UThaDyA. hA, hA, jarUra, mAre khAtara; huM vinaMti karuM chuM," mitra vikale trADa nAkhI. joke A badhI sUcanAo ane zikhAmaNa anAvazyaka hatI; kAraNa ke, bIjA koIne khAtara nahIM to pitAne khAtara paNa, mi. pikavike pitAnuM DokuM pANInI bahAra ja rAkhyuM hota. vAta ema hatI ke, jyAM AgaLathI baraphanuM cosaluM tUTIne nIce UtarI gayuM hatuM, te jagyAe pANInI UMDAI pAMca phUTathI vadhu na hatI. eTale mitra pikavika eka vakhata pITha upara ADA paDyA bAda tarata paga upara UbhA thaI zakyA hatA. bAkI to, eka vakhata ema baraphanA paDa nIce peThA pachI, pANI UMDAM hoya te, barapha tUTelI jagAe ja pAchuM DekuM kADhavAnI zakyatA ochI gaNAya. mi. pikavikane bahAra kADhayA pachI, temanI AsapAsa maMDaLInAM mANasanI jADI zAle pasaMda karI vIMTavAmAM AvI, ane zaradI lAgI na jAya te mATe mi. pikavikane sema sAthe jorathI doDatA doDatA ghera pahoMcI javAnI salAha ApavAmAM AvI. mi. pikavika e salAha barAbara mAnI lIdhI, ane pitAnI AgaLa utAvaLe doDatA semanI pAchaLa te paNa paganuM pUruM jora dAkhavavA lAgyA. bIje divase to so AgaMtuka mahemAno verAI javAnAM hatAM. mi. beba saiyare mi. pikavikane laMDanamAMnuM potAnuM saranAmuM ApyuM, ane pitAne tyAM pakhavADiyA bAdanA guruvAre mulAkAte AvavA khAsa Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadA aMgenuM thoDuMka 257 Agraha karyo. te divase temanA bIjA mitro paNa padhAravAnA hatA. mi. pikavike e sau mahAprone maLavA AvavAnuM khuzIthI svIkAryuM. vidAya thatI veLAe mi. vikala ArAbelA eNlana sAthe ane mi. DagrAsa caeNmilI sAthe bAjue jaI zI gusapusa calAvI rahyA hatA te to ame kahI zakatA nathI, paraMtu teo pAchA AvyA, ane kecamAM beThA, tyAra pachI paNa temanI AMkho upara rUmAla dAbelA hatA; tathA aThThAvIsa mAIlanI musApharI daramyAna mi. pikavika ke miTapamana sAthe e baMne mitro kazuM bolyA nahIM, te uparathI mAnavuM rahyuM ke, teone manamAM kazIka vAtanuM bhAre duHkha vyApeluM hatuM. 32 kAyadA aMgenuM thoDuMka adAlate vALA "Tempala'- vistAranA judA judA khUNAo ane bakhAomAM keTalAka aMdhAriyA gaMdA cebara che. temAM thaIne vekezana daramyAna AkhI savAre, ane kArTanI Tarma cAlu hoya tyAre ardhI sAMja vakIlenA gumAstAo hAthamAM kAgaLonA thekaDA laIne Ava-jA karatA dekhAtA hoya che. gumAstAonA vargo judA judA hoya che ane temanI khAsiyata paNa judI judI hoya che. jema ke, "ArTikalDa kalArka : je amuka phI bharIne jeDAyo hoya che, ane je bhaviSyamAM eTarnI thavAno hoI atyArathI darajInAM bila UbhAM karato hoya che. vaeNkezanamAM te bApane maLavA gAma jato hoya che. tene gumAstAomAM sarvocca vargane kahI zakAya. bIjo varga pagAradAra gumAstAne che. e bahArano tathA aMdarano ema bemAMthI game te eka prakArano hoI zake. te pitAnA aThavADiyAno trIsa ziliMga pagAra aMgata mejazokha ane TApaTIpa pAchaLa kharacI nAkhe che, aThavADiyAmAM traNa vakhata eNDelphI pi.-17 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 pikavika lakha thiyeTaramAM ardhI-kiMmate jovA maLatA khela jue che, ane pachI halakAM pIThAMmAM gauravabhera pIdhela banI mahAle che; TUMkamAM te cha mahinA pahelAM khatama thayelI phaeNzananuM kendra heAya che. chelle rahyo madhyama umarane nakalA karanAra mANasa, jene meTuM kuTuMba peAlavAnuM hoya che, ane tethI haMmeza je kaMgAla ja rahe che ane pariNAme vAraMvAra pIdheleA paNa. A badhA khUNA-khAMcarAtmAmAM ja adAlatanI judI judI jAhera kacerIo AvelI che. tyAM ja rITa'* kADhavAmAM Ave che, pheMsalA upara sahIo thAya che, DeklerezaneA phAIla karavAmAM Ave che, ane bIjAM paNa nAmadAra sarakAranI gulAma prajAne pIDavAnAM tathA satAvavAnAM cAlAkIbharyA asaMkhya kAranAmAM thAya che. e badhI kucerIA nIcAM chAparAMvALAM aMdhAriyAM makAnamAM AvelI che. tyAM naryAM kAgaLeAnA thAkaDA ThAMselA hAya che, jemAMnA ghaNAkharA gayA saikAthI gaMdha mAratA paDayA hAya che. mi pikavika ane temanA mitrA laMDana pAchA pharyA tenA daza ke paMdara divasa bAda, eka sAMje, sADA sAta vAgyAnA arasAmAM A oNphisamAMnI ekamAM DaeNADasana ane phaeNgane gumAstA jaMkasana kAgaLA upara kALA jhAMkhA sikkA marAvavA AvyA. pahelAM eka lAMbA dastAveja upara sikko marAbyA, ane pachI bIjA cAra kAgaLA upara paNa. pachI te tyAMthI nIkaLI mi- pikavikanA mukAme ~~~ * jyorja eNnDa vacara ' haeNTele AvyeA. . mi. pikavike te divase temanA traNa mitrone jamavA elAvyA hatA. badhA aMgIThInI AsapAsa pINuM pItA beThA hatA, tevAmAM AraDA batAvavA AvelA veiTaranI pAchaLa pAchaLa ja rajA mAgavAnI paMcAta karyAM vinA beMkasana aMdara pesI gayeA. badhA navAI pAmI joI rahyA eTale tarata teNe kahyuM, "huM DaeNDasana eNnDa krUNa' taraphathI AvyA chuM." adAlatI hukama. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadA aMgenuM beDuMka 259 mi. pikavika "DeDasana enDa pheginuM nAma sAMbhaLIne ja saLagI UThayA. temaNe bUma pADIne kahyuM, "je kaMI kAma hoya, te mATe mArA eTana mitra parkarane grejha-Ina mukAme maLe. veITara, A saMgrahasthane bAraNuM batAva." paNa jekasana to UlaTe potAno Topo nIce mUkI, potAnA khissAmAMthI pelA kAgaLa kADhavA maMDI gayo. pachI jarA hasatAM hasatAM teNe kahyuM, "AvI kAyadAnI bAbatamAM sAvacetI khAtara jAte kAgaLa pahoMcADavAno zirasto che. bIjuM kAMI nathI. bole, to A beThelAemAM mi. staMDagrAsa koNa che ?" A prazna pUchAtAM ja mitra stoDagrAsa evA coMkI UThayA ke, vadhu pUchaparachanI jarUra ja na rahI. mi. jekasane eka kAgaLa temanA tarapha dhakelyo ane tenA upara ziliga mUkI dIdho : bADela enDa pikavikanA mukadmAmAM sAkSI tarIke hAjara rahevAno A tamAro "sabapena' ane A tamAruM bhaththu. mukaddame caudamI phebruArIe cAlaze evI apekSA che. tamAre phariyAdI taraphathI sAkSI ApavA AvavAnuM che." pachI e ja pramANe teNe mitra Tapamana ane mitra vikalanA hAthamAM samansanA kAgaLa ane bhaththAne ziliMga pakaDAvI dIdhA pachI jekasane AjubAju joIne mi. pikavikane pUchayuM, "mAre tamane jarA takalIpha ApavAnI che; mi. semyuala velara koNa che ?" mi. pikavika semane mekalavA veITarane jaNAvyuM. daramyAna gusse thaI mitra pikavike jekasanane pUchayuM, "tamArA zeThe mane mArA mitronI jAbAnIthI ja sajA karAvavA mAge che, kema ?" paraMtu mi. jekasane te evA savAlano javAba ApavA pote baMdhAyela nathI evuM jaNAvatI ceSTA karIne jaNAvyuM, "mane khabara nathI; huM kahI zakato nathI." to pachI A badhA samansa mArA mitro upara zA mATe kADhavAmAM AvyA che ?" mi. pikavike pUchayuM. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pikavika kalaba jekasane javAbamAM eTaluM ja kahyuM, "tame koziza kare temAM vAMdho nathI; paNa mArI pAsethI kazuM kaDhAvI zakazo nahi. uparAMta e badhuM kalpavAnuM ane tamane samajAvavAnuM kAma tamArA vakIla parkaranuM che, amAruM nahi." mi. pikanika DeDasana enDa phagane mATe eka gaMbhIra gALa uccAravA jatA hatA, tevAmAM sema aMdara Avyo. semyuala velara ke ?" jekasane pUchayuM. "ghaNuM ghaNuM varasa bAda tame jo eka vAta jo sAcI bolyA ho, to te A che." seme svasthatAthI javAba Apyo. "A tamAre mATe "sabapena" che." "aMgrejI bhASAmAM eno zo artha thAya che, te kahe !" "ane A ziliMga," pUchelA praznano javAba TALIne jekasane kahyuM, "e ziliMga DoDasana eNnDa pheMga taraphathI mokalavAmAM Avyo che." vAha, mane oLakhatA paNa nathI, ne bheTa mokalI, te e bahu sArA mANasa kahevAya. mane emanA taraphathI e bheTa meLavyAno bahu AnaMda thAya che. jyAM jyAM kaze guNa che, tyAM oLakhANa vinA paNa Ama kadara karanArA loko laMDanamAM to zuM paNa duniyAmAM paNa zodhavA na maLe. mane to raDavuM AvI jAya che, sAheba," ema kahI seme tarata bAMya AMkhee lagADI. jekasanane temanA belavAno zo artha karavo te na samajAtAM teNe tyAMthI jhaTapaTa cAlatI pakaDI. te rAte mi. pikavikane bahu thoDI UMgha AvI. bIje divase savAra thatAM ja te semane laIne miparyaranI ophise doDI gayA. rastAmAM temaNe kevaLa mananI mUMjhavaNa dUra karavA ja sema sAthe vAto upADI. "sema, dAvAnI mudata bIje mahine 14mI tArIkhanI che." bahu kheladilI kahevAya." Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadA aMgenuM thoDuMka "veDha-zrI ? zI vAtanI ?" "kema, te te prema-patrane "velenTAIna-dina* che, eTale te ja divase paraNavAnA ApelA vacanane pheka karavA bAbatanI dAvAnI mudata hevI, e kheladilI ja kahevAya ne !" mi. pikavikamAM e javAbathI kazI ramuja pragaTayAnAM cihno na jaNAtAM, seme mi. pikavikanI gamagInI dUra karavA ja eka ghara tarapha AMgaLI karIne kahyuM, "sAheba e makAnamAM vikhyAta sausejaphekaTarI che." A "vikhyAta vaLI kemanI ?" "kema sAheba, A phekaTarInA mAlike evuM aMjina zodhI kADhayuM che ke, tenI pAse patharo mUke to paNa kumaLuM bALaka hoya tenI peThe tenuM kacuMbara karI tenI soseja banAvI de. paNa tenI baiyara karkazA hatI, sAheba. eka divasa pelAe bairIne dhamakAvIne kahyuM, "tuM Ama calAvye rAkhIza te huM amerikara jato rahIza." to baiyara kahe ke, amerikaranA lokone temanA e kamanasIba mATe huM atyArathI sahAnubhUti pAThavuM chuM." eTaluM kahI pachI te kalAka sudhI belatI ne babaDatI rahI ne pachI cIso pADavA mAMDI ne traNa kalAka bebhAnamAM rahI. vacce vacce te belyA karatI, "A mATIDo mAre kALa che-mAro jIva leze." basa bIje divase ja mATIDe geba thaI gayo. kazuM ja lIdhA vagara gayo hato, kATa paNa ahIM ja hato eTale amerikara nahi gayo hoya ema lAgatuM hatuM. pachI to dahADA gayA ne aThavADiyAM paNa. paraMtu, te pAcho ja na Avyo. misase paracA chapAvyA che, je te pAcho Avaze, te tenA badhA gunA mApha karavAmAM Avaze, tathA tene sArI rIte rAkhavAmAM Avaze. chatAM te pAcho na ja Avyo eTale tene nAsI gayelo mAnIne * 14mI phebruArInA divasa premIono divasa gaNAya che. te divase paMkhIo pitAne prema-sAthI pasaMda kare che, ema manAya che. prema-sAthI pasaMda thayelo hoya, to te divase tene premapatra ke bIjI nizAnI mekalavAmAM Ave che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 pikavika kalaba bAIe dhaMdho cAlu rAkhyo. eka zanivAre rAte kaI buddho gharAka gussAmAM ahIM dukAne Avyo ne kahevA lAgyo ke, "huM kaMI buTana khAIne rUMdhAI maravA tamAre tyAMthI seseja kharIdato nathI. ane mAMsa karatAM buTananuM pUraNa karavAnuM sastuM paDe ema paNa huM mAnato nathI.' ema kahIne teNe eka paDIkuM kADhI temAMthI vIsa-trIsa buTananAM aDadhiyAM batAvyAM. pelI bAI belI ke, "e to mArA dhaNInAM kapaDAMnAM buTana che." pelA buThThAe pUchayuM, "e zI vAta che?" aiyare kahyuM, "have samajAyuM, mAro dhaNI gussAmAM AvI jaI mAMsa kApavAnA aMjInamAM pesI gayo haze ke pachI bIjI koI rIte te aMjInamAM kheMcAI gayo haze, eTale tenI ja seseja banI gaI che.' pelo buDhDho to e sAMbhaLI, UbakA khAto evo to nAThe ne ke pachI koI divasa A dukAnanI seseja kharIdavAnuM ke khAvAnuM bhUlI gayo sAheba." A kisso pUro thayo tyAM sudhImAM baMne jaNa mitra parkaranA cembara AgaLa AvI pahoMcyA. tyAM bAraNAmAM miparano gumAsto laTana eka kaMgALa mANasane evuM samajAvI-paTAvIne vidAya karate hato ke, mi. 5rkara aMdara zuM na ja. mi. pikavikane e zabdo sAMbhaLI nirAza thaI pAchI vaLatA joI leTane AMkha micakArI temane ophisamAM aMdara AvavA kahyuM. pachI pelAne bahAra kADhI, bAraNuM baMdha karyA bAda, leTane mitra pikavikane kahyuM, "A devALiyAne kesa haju cAnsarImAM dAkhala thaye mAtra cAra varSa thayAM che, teTalAmAM to aThavADiyAmAM be vakhata pUchavA Ave che ke kesa kyAre nIkaLaze. eTale mAre ene ema kahIne kADhavo paDe che ke, mi. 5rkara aMdara nathI. paNa tamAre mATe to te aMdara che ja." mi. parlare mi. pikavikane jotAM ja Dasana ane phaga viSe khabara pUchaLyA, "ApaNe e hoziyAra mitronI zI khabara che ? teo cUpa to besI nahi ja rahyA hoya." mi. pikavika javAbamAM kahyuM ke, "e leka to atrala baranA badamAzo che." Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadA aMgenuM beDuMka 263 "ThIka, ThIka; e to abhiprAyano savAla che, mArA sAheba. ApaNe zabdonI paMcAtamAM kyAM UtaravA besIe? tame e badhI bAbato tarapha dhaMdhAdArI najare bhAgye jaI zake. ThIka, paNa eka khuzakhabara kahevAnI ke ApaNe sAraMjaTa snebinane ApaNe kesamAM rokI lIdhA che." te bahu sArA mANasa che?" sArA ? are sAheba, atyAre amArA dhaMdhAmAM sArajaMTa nabinanuM nAma ja mokhare che. badhA karatAM traNa gaNuM kAma emane maLe che. dareka jaNa dareka kesamAM temane ja rokavA Icache che." DeDasana enDa phege mArA traNa mitro upara sAkSI-samansa bajAvyo che." - "barAbara che tamArA mitroe tamane pelI nAjuka sthitimAM joyA hatA, eTale belAve ja ne." paraMtu pelI mArA hAthamAM jANI joIne bebhAna banavAne DhoMga karIne paDI hatI," mi. pikavike bhArapUrvaka jaNAvyuM. ema ja haze, ema ja haze, sAheba, paNa e vAtane purAvo zuM? sAmA mANasanA manamAM zuM hatuM te to keNi dekhI zake?" teoe mArA nokara upara paNa sAkSI-samansa bajAvyo che." sema upara ?" mi. pikavike DokuM halAvIne hA kahI. "huM jANatA ja hata; eka vakhata dhaMdhedArInA hAthamAM kAma sepyA pachI, tame sAheba, tamArI marajImAM Ave tema kAravAI karavA jAo, to pachI pariNAma tamAre bhogavavuM ja rahyuM." mipare kahyuM. "paNa mArA nekara pAsethI teo mArI viruddhanuM zuM kaDhAvavA mAgatA haze ?" Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba kema, sAheba, tame tene phariyAdIne ghera kaMIka samAdhAnane rasto kADhavAnuM kaheNa laIne mokalyo hato ne? joke, teo sema pAsethI kazuM vizeSa kaDhAvI zake, ema mane lAgatuM nathI," mi. pakare hasatAM hasatAM jaNAvyuM. kharI vAta, tenI pAsethI teone kazuM phAyadAnuM nahi maLe," mi. pikavike paNa hasatAM hasatAM javAba Apyo; "paNa ApaNe have kayo rasto levAno che?" ApaNe to temanA sAkSIonI UlaTatapAsa karavI joIe, ane temanI pAsethI ApaNe lAbhanuM kahevarAvavuM joIe. ApaNe e bAbatamAM snabinanA vakatRtva upara AdhAra rAkhavAno, nyAyAdhIzanI AMkhamAM dhULa nAkhavAnI, ane yUrIne ApaNI tarapheNamAM kheMcI levAnI." ane dhAre ke pheMsale mArI viruddhamAM gaye, to ?" mi. pare javAbamAM cUpa rahI tapakhIrane moTo saDAke kheMco. eTale ke, ema thAya to mAre pelIe mAgelI nukasAnI cUkate karI ApavAnI, kharuM ?" mane lAge che ke, ema karavuM paDe kharuM," mipare jarUra vagara devatA saMkaratAM kahyuM. to huM tamane jaNAvI devA mAguM chuM ke, teNe mAgelI nukasAsAnImAMthI eka penI paNa huM cUkate karavAno nathI. mArA paisAmAMthI eka pAunDa ke eka penI DeDasana eNnDa oNganA khissAmAM jAya, e vastu mArAthI sahana ja nahi thAya. e mAre AkharI ane aphara niradhAra che," ema kahI, mi. pikavike meja upara eka joradAra thapAke mAryo. bhale, sAheba, bhale, tamAruM hita tame ja vadhu sArI rIte vicArI zake; emAM mAre zuM kahevApaNuM hoya?" Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 kAyadA aMgenuM thoDuMka "paNa, paNa sArajaMTa snebinanuM ThekANuM zuM ?" mipikavike jaladIthI pUchayuM. "eDa skavera, liMkansa Ina," mi. pakare javAba Apyo. mAre temane maLavuM che." sArajaMTa naMbinane maLavuM che? vAha sAheba, e vAta to Aje ja pahelI vAra sAMbhaLI. e vastu taddana azakaya che. pahelethI mulAkAtanI phI bharIe ane vakhata mAgIe, tyAra pachI temanI sAthe maLI zakAya. e vAta kadI banI zake tema nathI, saMbhavita ja nathI, sAheba." paraMtu mi. pikavike sArajaMTa snebinane maLavAne e ja aTaLa nirNaya jAhera karyo; eTale daza miniTa bAda ja mitra parkara temane mahAna sArA snebinanI ophisanI bahAranA bhAgamAM laI AvyA. "sArajaMTa temanA kamarAmAM che, mitra malArDa " mi. pakare pitAnI tapakhIranI dAbaDI cheka ja vinaya sAthe gumAstA sAme dharatAM pUchayuM. hA, che; paNa bahu kAmamAM che. juone, ATalA kesa ahIM paDyA che; temAMnA ekanI upara temaNe haju potAno abhiprAya Apyo nathI, joke "utAvaLa karavA mATenI speziyala phI bharavAmAM AvI che, to paNa." "enuM nAma te dhIkatI prekiTasa," mitra pare pelAe tapakhIra temanI dAbaDImAMthI capaTI bharI eTale rAjI thatAM kahyuM. ane mArA sivAya koI sArajaMTanA hastAkSara vAMcI zakatuM nathI, eTale temanA abhiprAya lakhAI jAya, to paNa huM nakala taiyAra na karuM tyAM sudhI badhAne rAha jovI paDe, hA-hA-hA !" malArDe umeryuM. mi. pikavikane A vArtAlApa jarAya gamyA nahi. mi. parkare have malArDa tarapha joIne kahyuM, "mArI phInI je rakama cUkavavAnI che, tenI yAdI tame mane taiyAra karI Apaje eTale huM ceka mokalAvIza. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 pikavika kalaba paNa tamane khIsAmAM mUkavAnuM rokaDa ja eTaluM badhuM maLatuM hoya che ke yAdI taiyAra karI ugharANI karavAnI phurasada ja nahi maLatI hoya, hA-hA-hA !" ATaluM kahI mi. pare malArDane bAjue AvavA nizAnI karIne kahyuM, "mitra, mAre ane mArA asIlane sArajaMTane maLavuM che; to tamAre game tema karIne e goThavaNa karI ApavAnI che." vAha, vAha, sArajaMTane maLavuM che? e te kaMI vAta che!" malArDa ema nA kaheto gayo, paNa mi. 5rkaranI pAchaLa pAchaLa to gaye ja. eka aMdhAriyA khUNAmAM theDI gusapusa cAlyA pachI malArDa eka kamarAmAM gayo ane thoDI vAra pachI bahAra nIkaLI mi. pikavikane aMdara laI gayo. aMdara sArajaMTa kaMIka lakhavA beThA hatA. mi. parlare mi. pikavikanI oLakhANa karAvI tyAre temaNe bedhyAnapaNe mAthuM namAvyuM ane pachI te lokone besavA nizAnI karIne potAnI kalama khaDiyAmAM TekavI dIdhI. "mipikavika bArDela ane pikavika vALA mukadmAmAM AropI che, sArI snabina," mi. parkare kahyuM. mane e mukadmAmAM rokavAmAM Avyo che, kema?" sArajaMTe pUchayuM. "hA, jI." pakare javAba Apyo. sArajaMTe DokuM dhuNuvyuM ane pachI vadhu je kaMI kahevAmAM Ave te sAMbhaLavA iMtejArI dekhADI. mi. pikavika Apane maLIne ema jaNAvavA mAge che ke, temanI sAme AkSepa taddana jUTho che, ane kevaLa upajAvI kaDhAvavAmAM Avyo che. te ema paNa kahevA mAge che ke, pote taddana nirdoSa che Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 kAyadA aMgenuM thoDuMka evI khAtarI hovAthI ja adAlatamAM rajU thaI pitAno bacAva karavA vicArI rahyA che; nahi to te rajU thAta ja nahi." "mi. pikavika sAkSIo rajU karavAnA che ?"sArajaMTe pUchayuM. "nA, cha," mitra pakare javAba Apyo. sAraje. tarata ja jarA hasI, khurasInI pIThane aThIMgaNa dIdhuM. mi. pikavika sArInA manamAM UbhI thayelI potAnI nirdoSatA viSenI zaMkA tarata samajI gayA. eTale mitra parkaranA manAIsUcaka AMkhamIMcakArA ane ghurakATa chatAM, te sArajaMTane uddezIne belavA lAgyA, "sAheba, ApanA dhaMdhAnA lokone mAnava svabhAvanI hINI bAjuono ja vizeSa paricaya hovAthI, tathA nirdoSa tathA gunegAra baMne jaNa pitAnI nirdoSatA sAbita karavA ja IcchatA hovAthI, ane vakIla tarIke Apa lokone sAcA ke khoTA baMne prakAranA kesomAM UbhA rahevAnuM AvatuM hovAthI, je kaMI vAta ApanI AgaLa rajU karavAmAM Ave, tenA upara zaMkAnI najarathI ja jovAnI Teva paDI hoya che. eTale ApanI AgaLa huM game teTale nirdoSa chuM ema samajAvavAno prayatna karIza, to paNa Apane e vAta upara vizvAsa karavAnuM jarA paNa mana nahi thAya, e huM jANuM chuM. tema chatAM, huM ema bhArapUrvaka Apane evI khAtarI karAvavA ja ahIM Avyo chuM ke, huM A kissAmAM taddana nirdoSa chuM; ane e khAtarIthI ja Apa ApanI badhI zakti A kesamAM reDaje, ane ema karavAmAM Ape kevaLa satyane pakSa lIdhe havAne AtmasaMtoSa dhAraNa karaje." paNa mi. pikavika temanuM kahevAnuM pUruM kare, te pahelAM keTalAya vakhatathI sArajaMTa te pratye bedhyAna banI gayA hatA, te AMkhovALA kAIne paNa dekhAI Ave tema hatuM. eTale mi. pikavika belatA baMdha paDayA tyAra pachI keTalIka vAre jyAre sArajaMTa snebinane bhAna AvyuM ke, potAnA asIlo sAme UbhA che, tyAre temaNe eTaluM ja pUchayuM, "A kesamAM mArI sAthe koNa UbhuM rahevAnuM che?" Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba mi. phaMkI, sArajaMTa snebina" pakare javAba Apyo. "phaMkI, phaMkI, e nAma meM kadI sAMbhaLyuM hoya ema lAgatuM nathI. te kAI navo mANasa hovo joIe." hAjI, taddana navo mANasa ja che; prekiTasa zarU karyuM ATha varSa mAMDa thayAM haze." mi. malArDa, jarA mi-mi-" kaMkI, holabarna karTa, grejha-Ine," pakare vacce ja kahyuM. "hA, mi. phaMkIne kaho ke, eka miniTa ahIM UbhAUbha AvI jAya," sArajaMTa aubine vAkya pUruM karyuM. baeNrisTara tarIke phaMkI A mahArathIo samakSa game tevuM bALaka gaNAto haze, topaNa te khAso prauDha mANasa hato. belavA-cAlavAmAM te jarA saMkeca dAkhavato hato; ane e vastu tene sAdhanone abhAve ke pUratI dhUNatA ke ThokavidyA AvaDatI na hovAne kAraNe "dabAI rahevuM paDatuM hovAnuM ja pariNAma hatI. te AvatAM ja sArajaMTe tene pUchayuM, "meM kadI tamane pahelAM hoya ema lAgatuM nathI kharuM ?" mika phaMkIe namratAthI hakArasUcaka namana karyuM. sArajaMTe bhale temane nahi joyA hoya, paNa temaNe to sArajaMTane ghaNI vAra joyA hatA. tathA ATha ATha varSathI AzAmAM ne AzAmAM kaMgALa sagAMnI jema te temanI AsapAsa pharyA karatA hatA ! A kesamAM tame mArI sAthe UbhA rahevAnA cho, kharuM ?" sArajaMTe pUchayuM. je mitra phekI tavaMgara mANasa hota, to e vastu yAda karAvavA temaNe tarata potAnA kArakUnane belAvavA mokalyo hota; ane je temanAmAM DahApaNa hota, to temaNe AMgaLI kapALe aDADI, yAda karavA prayatna karyo hota, jethI pitAnAM aneka rokANamAM AvI eka Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyadA aMgenuM thADuMka 219 vigata yAda rAkhavI azakaya che, ema sAbita karI zakata. paNa temaNe tA tarata hakAramAM javAba ApI dIdheA. r tame badhA kAgaLA vAMcI gayA che?'' sArajaMTe pUchyuM. A prazna vakhate paNa mi. pheMkIe evA dekhAva karavA joI te hatA ke, peAte aneka rAkANAmAM e kesanI badhI vigatA bhUlI ja gayA che; paraMtu mi. pheMkIe te! A kesamAM temane rAkathA pachI, e kAgaLA te zuM paNa e dAvA aMge prastuta evuM bIjuM ghaNuM zeAdhI zeAdhIne vAMcyuM. hAvAthI tathA rAta ane divasa tene ja vicAra karyAM karyAM hAvAthI temaNe jhaTa daI te kabUla karI dIdhuM ke, pAte baMdhA kAgaLA karAvara vAMcyA che. ra A mi. pikavika che, temane bahAra laI jaI tame temanI sAthe vAta karI le, ane pachI ApaNe alabatta, kresa nIkaLe te pahelAM e badhuM vicAravA maLIzuM ja, " ema kahI sAraTe saune bahAra cAlyA javA sUcana karyuM.. ane badhA e sUcana samajI jaI, bahAra nIkaLyA eTale tarata sArajaMTa peAtAnI sAme Tebala upara paDelA kAgaLAmAM pAchuM mana parAvyuM. e kAgaLA eka vyaktine lagatA hatA, je eka saikA pahelAM marI gaI hatI. paNa jyAMthI kAI AvatuM nahetuM evI jagAethI nIkaLatA ane jayAM kAI jatuM nahotuM evI jagAe pahoMcatA rastA teNe baMdha karI dIdhA hatA, temAMthI e kesa UbhA thayeA hateA. mi. phaMkIe te| mi. pikavikane lAMbA vakhata sudhI pUchaparacha karIne badhI vAta barAbara samajI lIdhI, tathA peAte e kesanI vigateAthI kaiTaleA badhA paricita che, tene paracA tarata batAvI dIdhA. pachI temane mi. parkara sAthe paNa laMbANa vAta thaI, jene kula natIjo eTale nIkaLatA hatA ke, bheMsalA kaI tarapha Ave, te te| haragija kahI zakAya tema naheAtuM; paNa ApaNe sArajaMTa binane pahelethI rAkI lIdhA, e bahu sArI vAta karI hatI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 meDikala sALA-banevI ! 0 vorDalane tyAM ApaNI maMDaLInA mitrone maLelI ArAbelA elananA bhAI benjAmina eNlane pitAnI bahena mATe nakkI karI rAkhela pati baeNba soyare mi. pikavika tathA temanA mitrone je divase pitAnA bIjA dasto sahita potAne tyAM mulAkAte AvavA nimaMtraNa ApyuM hatuM, te divase vahelI sAMje mi. bena elana ane mitra baba saiyara aMgIThInI eka bAju beThA beThA vimAsaNamAM paDyA hatA. pArTI mATenI taiyArIo pUrI thaI hatI; chatAM baoNba seyarane meM para gamagInInI gherI chAyA gherAyelI dekhAtI hatI. tenI asara mi. bena elana upara paNa paDatI jatI hatI. te sahAnubhUtibharyA avAje belyo Aje ja e bAIne bhADAnI ugharANI mATe khATA thavAnuM muhUrta AvyuM, e kamanasIba bInA che; AvatI kAla sudhI potAnI ugharANI te mulatavI rAkhI zakI hota." e ja mAnava prANInI mULabhUta duSTatA che ne?" bebe javAba Ape; "te kahe ke, pArTI ApavAnA paisA maLe che, te ugharANInuM nAnuM sarakhuM bila cUkavatAM zuM thAya che? athavA bhADuM paheruM patavI, TchI pArTInI jogavAI karatAM paNa zuM jatuM rahevAnuM hatuM? A te kaMI prazna che? ane tene javAbeya zuM hoI zake, bhalA ?" keTaluM bila caDayuM che?" "savA mahinAnuM, mAMDa." 270 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 meDikala sALA-banevI bena eNlana e sAMbhaLI, jarA udharasa khAI devatA saMkAravA lAge. kAraNa ke, A taraphanA lattAomAM bhADAM vasUlane badale Drala vadhu thatAM hoya che, eTale aThavADiye aThavADiye ja bhADuM vasUla karAtuM hoya che. teNe kahyuM, paNa badhA ave te vakhate ja e bAI je dhAMdhala macAvaze, to kevo vara dekhAva thaze ?" "bhayaMkara, alabatta, bhayaMkara, " beba belyo. paNa te ja ghaDIe bebanA kamarAnI mAlikaNa (kAraNa ke A makAnamAM bhADavAtane paNa peTA bhADavAta rAkhavA paDatA,) nI dAsI TakArA mArI aMdara AvIne bebane kahI gaI ke, misisa reDala abaghaDI tamArI sAthe vAta karavA mAge che. paNa pelI e kahIne pAchI phare te pahelAM te misisa seMDala aMdara AvIne UbhI ja rahI. "juo mi. saiyara, mAre makAnamAlika bhADuM levA nIce ja AvIne Ubho che, mATe mane tame tamArA caDelA bhADAnA paisA samajI jaIne abaghaDI ApI de." tamane koI prakAranI agavaDamAM mUkavA badala huM dilagIra chuM, paNa mArAthI -" "sagavaDa-agavaDano savAla ja nathI; mAre paNa laIne sIdhuM makAnamAlikane ja ApavAnuM che. uparAMta tame AjanI bapore bhADuM cUkate karavAnuM vacana ApyuM hatuM. mArA A kamarAmAM bhADe rahevA AvI gayelA ane AvatA badhA ekavacanI sagRhastha ja hatA ane hoya che, ane tamAre e bAbatamAM sauthI judA paDavAnI kazI jarUra nathI. koI paNa saddagRhastha kahevarAvanAra mANasa khoTA vAyadA na kare, e to samajo cho ne?" huM dilagIra chuM, misisa reDala, paNa vAta ema che ke huM sITImAM gayo hato tyAMthI mane paNa nirAzA ja sAMpaDI che." bobe Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 pikavika kalaba javAba Apyo. e "sITI " vastu kaMIka vicitra ja hoya che; reja keTalA badhA mANaso tyAM nirAza ja thatA hoya che. paNa mi. saiyara, e vAtane ne mAre zI levA devA che? mane mAruM bhADuM ApI de, eTale basa! reja reja vAyado karanAra ane toDanAra mANasane huM mAruM makAna ane temAM nAstAnI maphata sagavaDa ApavA mAgatI nathI, samajyA ? tamArA jevA haMmezA dhUmADe pheMkyA karatA tathA dArU DhIMcyA karatA lapharone mATe huM mArI jiMdagInAM vIsa vIsa varSathI kAma karI karIne tUTI javA mAgatI nathI, samajyA ?" are, are, A zuM bole che..." mi. benjAmina eNlana vacce paDavA gayA. "juo maherabAna, tamArA zabdo tamArI pAse rAkhI mUke; tamane A vAtamAM vacce belavAno kaze adhikAra che, ema huM mAnatI nathI. meM A kamare tamane bhADe Apela che, evI mane khabara nathI." nA re nA, mane e sadbhAgya sAMpaDayuM nathI." "to pachI tamAruM sadbhAgya hospiTalamAM lokonA hAtha-paga toDavA pUratuM ja maryAdita rAkhe; nahi to pachI joyA jevI thaze." "tame kevAMka ADAM prANI che,-" mi. benjAmina elana belavA gayA. "zuM bolyo, juvAniyA? e zabda pharIthI bela jouM!" meM e zabda tenA kharAba arthamAM nahoto vAparyo, meDama" "nA, nA, paNa tuM prANI kene kahe che ? te e zabda mAre mATe vAparyo hato ? hA vApare ja ne; jeno dhaNI jAnavaranI peThe dAdara nIce TUMTiyuM vALIne gheryA kare, ane je potAnI bairIne AvA vADhakApa karanArA ane maDadAM cUMthanorA harAmajAdAonA oraDAmAM ekalI mekale, te strIne bIjI zI AzA rAkhavAnI hoya ? (DUsakAM) e namAla, nAmarda, mATIDe - haju dAdara caDIne upara Ave che?" ATaluM belI misisa reDala potAnA patine pote mArelAM ToNAMthI Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meDikala sAthe - anevI ra73 pANI caDayuM ke nahi, te jANavA jarA thobhyAM, paraMtu nIcethI Avato kaza avAja na saMbhaLAtAM te jaladI jaladI dAdara UtarI gayAM ane mArgamAM je cIja AvI tene Thebe caDAvavA tathA pachADavA lAgyAM. te ja vakhate bAraNe TakorA paDayA, ane mitra pikavika ane temanA traNa mitro, pelI ja nokaraDIe batAvelA baeNba seyaranA kamarAmAM AvI pahoMcyA. saune arasparasa oLakhANa-vidhi ke AvakAra-vidhi pUre thayo ne bAkI rahelA bebanA bIjA meDikala nimaMtrito paNa AvI pahoMcyA. jeka hopakinsa jarA moDe Avyo hato eTale baoNbe tene saheje kAraNa pUchayuM. teNe javAba Apyo - "hospiTalanA akasmAtavibhAgamAM eka sarasa akasmAta AvI gayo, eTale jarA moDuM thayuM." - "kevI jAtano akasmAta hato?" mi. pikavike pUchayuM. "cothA majalAnI bArImAMthI eka mANasa paDI gayo hato;bahu sAro kesa che; sarasa," mi. hepakinse javAba Apyo. eTale ke daradI sAjo thaI jaze e arthamAM sAre kesa che ?" mi. pikavike pUchyuM. nA, nA, daradI te sAjo thavAnI ke jIvato rahevAnI apekSA ja nathI. paNa kAle laeNzarane hAthe sarasa oNparezana jovAnuM maLaze, e arthamAM huM to kahuM chuM." mi. laeNzara bahu kuzaLa sarajana gaNAya che ?" jIvatA badhAmAM zreSTha ! gaye aThavADiye ja temaNe eka chokarAnA sAMdhAmAMthI paga kADhI lIdhe; chokaro te daramyAna pAMca sapharajana ane eka jijara-breDa-keka uDAvI gaye. oparezana patI gayA pachI be miniTa bAda chokaro kahevA lAgyo, "mAre ghera javuM che; huM ramakaDuM houM ema. ahIM badhAM mane jevA ToLe maLe che. nahIM javA do, to mArI bAne kahI daIza !" " pi-18 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 pikavika kalaba vAha, enuM nAma te oparezana !" mi. pikavike navAI pAmIne kahyuM. . "paNa e oparezana to kaMI ja nathI; emAM kazI moTI vAta che, beba ?hopakinsa pUchayuM. nA re nA, e to najIvuM oNparezana kahevAya." "khare "samati" to gaI kAla rAte Avyo hata; eka bALaka chokare Akho nekalesa gaLI gayo hate." "zuM gaLI gayo hato ?" mi. pikavika vacce ja pUchayuM. eka Akho nekalesa ! ekI sAthe nahIM ja; enAM mAbApa garIba mANasa che. e chokarAnI moTI bahena eka nekalesa kharIdI lAvI : sAmAnya nekalesa, lAkaDAnA kALA maNakAno derAthI parevIne banAveluM. chokarAne nekalesa bahu gamI gayo; teNe te saMtADI dIdho. pachI saMtADelI jagyAe jaIne te nekalesa sAthe ramavA lAgyo. ramatamAM teNe doro kApI nAkhyo; maNakA chUTA thaI gayA. teNe te divase eka maNake gaLI lIdhe; tene bahu majA paDI. paNa bIje divase te be maNakA gaLI gaye; trIje divase traNa maNakA, ema aThavADiyAmAM te te pUrA pacIse maNakA gaLI gayo. tenI moTI bahene to nekalesa khAvAvAthI raDI raDIne AMkho lAla karI dIdhI. eka vakhata badhA vALu karavA beThA hatA, te vakhate pelo chokare nIce ramato hato. bApe dhamakAvIne kahyuM, "alyA ATale khaDakhaDATa kema kare che ?" chokarAe javAba Apyo, "huM kaMI kazuM karato nathI. paNa chatAMya khaDakhaDATa cAlu rahyo, eTale bApe chokarAne jamIna uparathI mAravA upADaDyo. te vakhate to eTalo badho khaDakhaDATa thayo ke, jANe makAnanuM lakkaDakAma tUTatuM-phUTatuM hoya ! bApa navAI pAmI pUchavA lAgyo, "alyA A zuM khakhaDe che ?" pelA chokarAo tyAre kabUla karyuM ke, e to pelA nekalesanA maNakA khakhaDe che. "kyAM khakhaDe che ?" bApe pUchayuM. "mArA peTamAM, chokarAe javAba Apyo. e chokarAne tarata bApa Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 meDikala sALA-banevI hospiTalamAM laI Avyo. paNa tyAMya te cAle che tyAre gADuM patharA upara thaIne jatuM hoya te khaDakhaDATa thayA ja kare che. eTale bIjA dezone Dakhala na thAya te mATe tene meTA ovarakoTamAM vIMTI rAkhe che." mi. pikavika to e kisso sAMbhaLI dimUDha thaI gayA; ane meDikala-duniyAnI ajAyabIonuM jJAna vAgoLavA lAgyA. pachI to bAkInA AmaMtrito AvI rahetAM pattAMnI ramata zarU thaI, ane sAthe sAthe pIvAnuM. ramata daramyAna jeke be AmaMtrito vacce mArAmArIne sodo AvI gayo. paNa badhuM zAMtithI patAvI, hisAba cUkate karI, pachI vALanuM maMgAvavAmAM AvyuM. vALunI taiyArI paNa adhUrI ja hatI; koI bAbatamAM kazA DhaMga ja na hatA. paraMtu vALanuM patyA pachI dhUmramAna ane madyapAna jevI agatyanI bAbato zarU thaI brAnDI mATe nokaraDI pAse garama pANI maMgAvavAmAM AvyuM, te teNe jaNAvyuM ke, misisa reDala rasoDAmAM Aga olavI, cAvI mArIne poDhI gayAM che. eTale pachI ThaMDA pANIthI calAvavAmAM AvyuM. " madyapAna cAlatuM hatuM te daramyAna pelA be jhaghaDALuoe pAcho pitAne jhaghaDo zarU karyo. baMne jaNa amIra-umarAvanI peThe kaMThayuddhane paDakAra ApI beThA. paNa pachI zAMta thayA ane atUTa mitratAnI zubhecchAmAM pyAlIo caDAvavA lAgyA. pachI eka jaNane gAvAnuM tAna caDayuM eTale bIjAne paNa caDayuM ane pachI to ghaNAne caDayuM. e bUmAbUmathI jAgI UThelI misisa reDala upara deDI AvI; teNe "bhADuM ApyA vinA AkhuM ghara dhamAcakaDI ane bUmAbUmathI rAtanA be vAgye toDI pADavAnI taiyArI karanArA harAmajAdAo" kahIne, e lekene hAMkI kADhavA, uparane mALa poDhelA pitAnA patine hAkala karI. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 pikavika kalaba patie pathArImAM paDyAM paDayAM bUma pADI, "zaramAo, bhAI jarA zaramAo." misisa le patine nAmardanuM biruda cepaDIne jaNAvyuM ke, "bAyalAnI peThe pathArImAM paDyA paDyA zuM radana kare che ? bahAra AvIne A badhAne kAna pakaDIne bahAra pheMkA to marada kharA." "paNa huM ekaluM chuM, ane teo mArA karatAM saMkhyAmAM vadhAre che," patie karuNa avAje javAba Apyo. dhata kAyara ! paNa tame misaiyara A badhAne abaghaDI vidAya karo cho ke nahi ?" teo jAya ja che; abaghaDI jAya che," ema kahI bebe sau mitrane "maherabAnI karI vidAya thavA vinaMtI karI. paNa hopakinsa upara jaI pelA patine phaTakAravA taiyArI batAvI; eTale bebe tene ja jaladI vidAya thaI javA Agraha karyo. DI vAra pachI misisa reDala pAchI AvI ane mitra pikavika vagere dhIme dhIme UThatA hatA temanA upara ja tUTI paDI : "koNa jANe bhAmaTAo, zuM karavA ahIM bhegA thayA thayA che te ! ane A to e chokarAono bApa thAya tevo Dhacare che, to paNa nAnA chokarAo joDe DhIMcIne hAhA-hIhI karatAM zaramAto paNa nathI." mi. pikavike kaMIka khulAso karavA vicAra karyo paNa pachI temaNe jaladI e gharamAMthI bahAra nIkaLI javAmAM ja DahApaNa mAnyuM. benjAmina elana mipikavika vagere sAthe laMDana brija sudhI sudhI cAlato Avyo. daramyAna mi. vikalane pasaMda karIne eka gupta vAta temanA kAnamAM teNe saMbhaLAvI dIdhI ke, mArI bahena ArAbelAnA prema mATe mArA mitra mi. beba soyara sivAyanA bIjA koI paNa umedavAranuM gaLuM abaghaDI kApI nAkhavA te taiyAra che. paNa ATaluM bolatAM belatAMmAM te te raDavA maMDyo ane pAcho hasavA mAMDyo. tene jarA vadhAre paDato caDyo hato. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 saeNmane prathama prema-patra misisa bADelavALo dAvo 14mI phebruArIe nIkaLavAne hato. tene Agale divase savArathI mi. pikavike temane mi5rkarane tyAM pherA khavarAvavA mAMDyA. kAma kazuM khAsa na hoya; paraMtu pahelI ja vAra adAlatamAM hAjara thavAnuM haiI, mi. pikavika cheDI thoDI vAre ciThThI lakhIne pUchAvatA : "vahAlA parkara, badhuM ThIka cAle che ne ?" ane mitra parkara paNa acUka javAba vALatA, "vahAlA pikavika, cAlI zake teTaluM sarasa cAle che." joke, bIje divase savAre ja kesa cAlavAne hoI Agale divase ThIka ke a-ThIka kazuM cAlavAnuM ja na hoya, e koI paNa mANasa samajI zake. baporanA be sudhI seme Ama mi. 5rkarane tyAM dhakakA - pherA khAdhA karyA. sema paNa evo utsAhI ane khuzamijAja nekara hato ke, te hasate moMe ja e badhA dhakkA khAto. pachI mi. pikavike tene thAka utAravA chUTI ApI. - sema mi. pikavike ApelA paisAmAMthI kazuM garamAgarama pINuM maMgAvIne beThe hato, tevAmAM bhaviSyamAM kocane DrAIvara thavAno hoya evA dekhAvane eka chokaro tyAM Avyo ane pUchavA lAgyo, "ahIM keAI sema che ?" "paNa enuM AgaLanuM nAma kahIza?" seme ja pUchayuM. "mane zI khabara ? mane to eka cAcAe kahyuM, eTale huM Avyo." "kyA cAcA ?" "ImsavIcano kAca hAMke che te. gaIkAle savAre mane kahyuM ke, "jyorja enDa vacaramAM jaje ane temanuM nAma deje." 277 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba "vAha, teA te! e mArA pUrvaja hAvA joIe. te ThIka, huM saeNma chuM. mAre zuM karavAnuM che ?" * " cha vAgye Avajo 'blyU bAra' hoTelamAM; te tamane maLavA mAge che. " ATaluM kahI e jIvAniyeA bharavADA DhAra bhegAM karavA vagADe che tevI sITI heATha vaDe vagADavAnI prekTisa karatA karatA cAlyeA gayeA. 208 khApe teDAvyA heAvAthI mi. pikavika pAse saeNme javAnI rajA mAgI. te temaNe tarata ja ApI; kAraNa ke atyAranI uzkerATabharI sthitimAM te ekalA ja vicAro ane ciMtAone ghUMTayA karavA mAgatA hatA. rastAmAM eka mUkaoNlaranI dukAne e hRdayAne eka khANathI vIMdhIne Aga upara zekavA mUkavAM heAya tevA dekhAvavALuM citra laTakAvyuM hatuM ane upara lakhyuM hatuM ---- ' vaeNlenTAIna.' saeNmane tarata e joI AvatI kAlane prema-patra-dina yAda AvyA. teNe kinArIe sAnerI gileTavALeA eka sArA kAgaLa kharIdyo, tathA kaThaNa TAMkavALI kalama kharIdI, jethI lakhatI vakhate thathare nahi. pachI blyU era' haoNTelamAM pahoMcI, bApa haju AvyA na heAvAthI, bAjue juduM eka Tebala tathA zAhIne khaDiyA maMgAvI, tathA garama pANI sAthenI brAnDIneA oNrDara ApI, te ipsavIca mukAme maeNjisTreTa nipkansane tyAM kAma karatI phUTaDI bAI maeNrIte premapatra lakhavA kheDe. jete lakhavAnI Teva nathI, tene eka kAgaLa lakhave e kevuM bhagIratha kAma lAge, tene sAmAnya lakha lakha karanArAone khyAla paNa na Ave. sa~me DAbA hAtha upara mAthuM namAvyuM, AMkhe| kAgaLanI samAMtara rAkhI, ane je akSara lakhavAne hoya tene AkAra jIbha vaDe prathama meAMmAM kADhIne lakhavA mAMDayuM. doDheka kalAka sudhI teNe hekacheka ane ghUMTaTyUTa karIne kazuMka cItaryAM karyuM; keTalAya akSarA kheTA lakhAyelA lAgyA te AMgaLI vaDe lUchI nAkhyA ane upara ghUMTIne bIjo akSara lakhyA. eTalAmAM tene khapa AvI pahoMcyA. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMmane prathama premapatra 279 "kema, semI, kema che?" seme kalama nIce mUkI sAmuM pUchayuM, "mArAM navAM mAnI tabiyata nuM "leITesTa" buleTIna zuM kahe che? "misisa velare rAta sArI pasAra karI, paNa savAra thatAM temanuM ADApaNuM ane cIDiyApaNuM khUba vadhI rahyuM che. paNa tuM A zuM kare che, lyA ?" huM kazuMka lakhato hato; paNa have pUruM thaI gayuM che." tuM keAI juvAna bAIne to kazuM lakhato nahi hoya, ema huM khAtarIthI mAnuM chuM." nahoto lakhate ema kahevuM e khoTuM kahevAya ane jU huM paNa kahevAya. huM "velenTAIna" lakhato hato." "zuM lakhato hato?" bApe bhayathI cAMkIne pUchayuM. velenTAIna," seme javAba Apyo. "semila, semila, tuM A kAma karIza, ema huM mAnato nahato. tArA bApanI e nabaLAInuM zuM pariNAma AvyuM che te sAMbhaLyA chatAM ane najare joyA chatAM paNa tuM A zuM karI beTho ? tArI navI-mAnI eka vakhata mulAkAta lenAra mANasa prema karavAnI janmabharanI kho bhUlI jAya, ema ja huM to mAnuM." ema kahI Doso eTale badhe lAgaNIvaza thaI gayo ke, temanI sAme paDeluM Dhabalara upADI teNe moMe ja mAMDI dIdhuM. paNa vAta zI che, DosA, e to kaho." "are beTA, mArI A pAchalI uMmare tane mArI peThe e nabaLAIne zikAra thayelo jovo e mAre mATe AkarI kasoTI cheghara sajA che. bApa thaIne chokarAne e DhALa tarapha gabaDato jevo e kharekhara bhAre musIbata che." are paNa DosA, huM paraNavAne kyAM chuM te? tame tamArI cuMgI bharI maMgAvo, ane pachI huM e kAgaLa tamane vAMcI saMbhaLAvuM te sAMbhaLI le." Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lakha aMgI AvI tethI ke pachI peAtAnA kuLamAM khairI upara prema karavAnI kuTeva ke nabaLAI jaDa ja ghAlI gayelI che, ema vicArIne DeAse sAMsatA thayA. 200 ' ' ' suMdara suMdarI, '" saeNma vAMcavA lAgyA. " haiM, kavitA te| nathI ne ? kavitA e binakudaratI vastu che. halakA leAkeA sivAya kAI kavitA eTale ke lakhe nahi, e yAda rAkhaje dIkarA. '' "nA, nA, A kavitA nathI, " sa~me kahyuM. ** "ThIka, e sAMbhaLIne mane ghaNe! AnaMda thayA. mArA kuLamAM kavitA lakhanAre ke eAlanArA kAI janmyA che, e jANI huM bahu nirAza thaI jAuM meTA. tuM kadI e cIjanI sarasA na jatA. saeNme have AgaLa calAvyuM. t - " suMdara suMdarI, tane A saMkheAlatAM ' -- are nA, nA, saMbhAlatAM, huM - A 'bha' jevuM dekhAya che chekAI gayuM che. hA, hA, saMkheAdhatAM mArI jAtane zaramarajavAnuM-- are, zaramAI maravAnuM mana thAya che. paNa tuM bahu uttama cheAkarI che ane e sivAya bIjuM kazuM ja nathI.'' vAha, e bahu sArI rIte lakhyuM . dIkarA; mane jemAM nAma pADayAM hAya evuM lakheluM bilakula nathI gamatuM. keTalAka leAkeA aiyarane vinasa kahe che, apannA kahe che-e badhI khelavAnI kaDhaMgI rIteA che. mANasane mANasa ja kahevuM joIe. ThIka have AgaLa hAMka.' " tane meM joI tyAM sudhI huM badhI aiyarAne sarakhI gaNatA hatA." << paNa badhI bhaiyA sarakhI ja hAya che dIkarA !" 39 "" are AgaLa sAMbhaLeA teA kharA : * paNa have mane samajAya che ke, atyAra sudhI huM eka peAcA magajane aDabhaMga taDabUca ja hatA; nahIM te! tArA karatAM bIjA kAine vadhAre rUpALuM te sAruM mAnI ja zI rIte zakata ? tethI Aje, vahAlI maeNrI, Aje huM tane kahI dauM chuM ke, tane pahelI vAra joI, tyArathI ja pelA kkhI pADanArA yaMtra Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 saimane prathama premapatra karatAM paNa vadhu jaladIthI ane vadhu UjaLA raMgamAM tArI chabI mArA hRdayamAM taiyAra thaI gaI che. ane te paNa kAca phrema sAthe ane laTakAvavA mATenA AMkaDAvALI." dIkarA, e badhuM to kavitAnI dhAra upara jaI pahoMcyuM hoya evuM lAge che." nA, nA, kavitA jevuM nathI," ema kahI seme bApa sAthe takarArI muddo Ubho na karavA mATe vAMcavAnuM AgaLa calAvyuM: " "A mAre prema-patra svIkAraje, mArI vahAlI merI, ane meM kahyuM che te bAbata upara vicAra karaje. mArI vahAlI, have huM pUruM karuM chuM." beTA A to ekadama gADI thaMbhAvI dIdhA jevuM thayuM lAge che." "jarA paNa nahi; tene IcchA rahe ke haju AgaLa vadhAre kaMI heya te sAruM, e ja kAgaLa lakhavAnI kharI kArIgarI che." "paNa alyA tenI nIce sahI nahi kare ?" mane e ja samajaNa nathI paDatI ke huM zuM lakhIne sahI karuM. prema-patramAM pitAnuM nAma to lakhAya ja nahi. to vivi nAma lakha. te sAruM nAma che ane lakhavAmAM , saheluM che." "basa te have huM cheDe jeDakaNe ja banAvI dauM chuM, "tAro java-sIva -- vivi. ATaluM lakhI laI, kAgaLanI saMbhALapUrvaka gaDI karI, tene kavaramAM bIDI teNe saranAmuM karyuM "merIne maLe; hAusa-meIDajha mitra nepakinsane tyAM, meyarane ghera, ImsavIca, saphaphIka. * prema-dada. *gharakAmavALI. Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa maniSedhaka maMDaLI name kAgaLa barAbara bIDIne khissAmAM mUkyA pachI bApane pUchyuM, "paNa DosA tame mane zA mATe lAvyo hato te to kaho." dIkarA, be vAta che. pahelI to tArA gavarnara bAbatanI. temane kesa kAle cAlavAno che kharuM? to, te sArA mANasa che, evuM sogaMda upara jaNAvanArA sAkSIo joIe ne ? amArI DrAIvaranI maMDaLIe Aje vicAra karyo che ke, tArA zeThanI sArI cAlacalakata viSe barAbara soTa sAkSI pUravI. tema ja elIbI mUkavA paNa ame taiyAra chIe. ane amArA eka DrAIvara upara khUnano kesa cAlato hato te vakhate ame badhAe maLIne, "te e vakhate bIje kayAMka hatuM,' evI elIbI mUkI dIdhI, te jhaTa detakane chUTI gayo. badhA mAmalAmAM eNlIbI bahu jarUrI che. ane amArI maMDaLIne khAsa vakIla eNlIbI goThavI ApavAmAM bahu huziyAra che." paNa bApujI tame zuM ema mAne che ke, mArA mAlika upara khUna karyAno kesa cAlavAnuM che? eTale tamArI eNlIbI ane tamArA vakIlanI vAta tamArI pAse ja rAkho. A to vacana-bhaMga karyAnI phariyAda che, ane teya lagna bAbatanA. emAM tame ane tamArI maMDaLIvALA zI rIte segaMda upara kahevAnA hatA ke, mArA gavaMDare eka aiyarane paraNavAnuM vacana nahotuM ApyuM ?" nA, nA, dIkarA tuM samajato nathI; tArA gavaMDarane badhAe bhegA maLI guna erADhavAnuM kAvataruM karyuM che. eTale emAM huM kahuM chuM te rIte ja bacAva karavo joIe." 282 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maghaniSedhaka maMDaLI 283 seme have vAtane muddo badalavA bApane potAne bIjo muddo jaNAvavA kahyuM. e bIjI vAta to kuTuMba-nItinI che, semI; pele sTIginarAtA nAkavALo tArI navI-mAnI mulAkAte evo niyamita ane dararoja Ave che ke, evo niyamita te bhagavAnane yAda karato haze ke kema, tenI zaMkA che. vaLI te ApaNuM kuTuMbano e cAhaka che ke, te ApaNe gharanI bahAra nIkaLe tyAre sAthe ApaNuM gharanI kazIka yAdadAsta laI gayA vinA tene cAlatuM ja nathI. eTale te Ave teTalI vakhata doDheka piMTa bharAya tevI eka capaTI boTala leto Ave che, ane jAya tyAre bharIne sAthe laI jAya che." ane pAcho Ave tyAre khAlI karato Ave che, ema ja ne ?" saphaphAcaTa ! mAtra bUca ane thoDI gaMdha aMdara bAkI rahe to rahe. vAta ema che ke, Aje maniSedhaka maMDaLInI brika lena brAncanI miTIMga che. tArI navI-nAne sAMdhA-vAnuM darada UpaDayuM che, eTale te javAnI nathI. paNa tene maLelI be TikiTo huM upADI lAvyo chuM." ane Ama kahI DosAe jANe khUba majAnI vAta karI hoya tema sema sAme joI ne AMkha mIMcakArI. ThIka; paNa tene AgaLa zuM ?" vAha, e TikiTothI tuM ne huM baMne vakhatasara miTTIMgamAM pahoMcI jaIzuM, paNa DepurI zepArDa*-peluM rAtuM nAka - sTIgina beTa nahIM jaI zake. jarAya nahIM jaI zake," ema kahI DosAe meMmAM jIbha uchALI AnaMdanA DacakArA bolAvavA mAMDyA. AvuM gharaDuM bhUta meM janmyA pachI kadI joyuM nathI," ema kahI saMme DosAnI pITha upara Aga saLagI UThe tevA jorathI hAtha ghasIne kahyuM, "paNa peTanI mahA-gUNa, AmAM hasavA jevuM zuM AvyuM *pyuTI zepharDa'. madadanIza - purohita. dharmagurune pitAnA TeLAne bharavADa - zepharDa kahevAmAM Ave che. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 pikavika kalaba te to samajAtuM nathI; DacakArA - mIMcakArA paDatA mUkIne je kahevuM che te kahI nAkhane ?" je, semI dIkarA, dhImethI bela ane sAMbhaLa; mArA be bhAI baMdhane meM enI pAchaLa goThavI dIdhA che. teo ene eTale pivarAvaze eTale pivarAvaze ke tenAthI miTTIMgamAM jatI vakhate page UbhA rahevAya tevuM paNa nahIM rahe. pachI teo tene miTTIMganA bAraNA sulI dhakelI lAvIne mUkI jaze. pachI je majA ! dArU na pivaDAvanAra sabhAmAM e pIdhelo bhAmaTe, e zobhaze, e zobhaze !" ema kahI, pAchA DosA meMmAM DacakArA belAvavA mAMDyA. bApa-dIkaro vakhatasara jyAre maniSedhaka maMDaLInI brika-lena zAkhAnI beThakamAM jaI pahocyA, tyAre tyAM hAjara rahelI moTA bhAganI bAnuo, purupo, pramukha ane maMtrI cA pItAM beThAM hatAM. Deso tarata ja semanA kAna pAse meM laI jaIne bolyo, "A badhAne kAle savAre TAMkA na levarAvavA paDe to huM tAro bApa nahIM; alyA je to khare, e badhI phATI paDaze; ATaluM badhuM pIvAnuM - ekI sAthe ! dArUno badalo cAthI te vaLAya ?" "DosA cUpa rahone." "sema, paNa huM kahuM chuM te yAda rAkhaje. pelo sekreTarI jo pAMca ja miniTa Ama ne Ama hAMkya rAkhaze, te TesTa ne pANInA vajanathI ja Ubho phATI paDaze." paNa ene phATI javuM hoya to bhale phATI jAya, tamAre enI zI paMcAta DosA ?" paNa A AkhI sabhA A hisAbe pIdhe rAkhaze, to mAnava prANI tarIkeya mAre ciramenane khabara ApavI joIe. pelI bAIe to sADAnava pyAlA pUrA karyA, ane huM mArI sagI AMkhe tene latI jouM chuM." Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 maniSedhaka maMDaLI haju mi. velara A ja rIte AgaLa calAvye rAkhata, paNa eTalAmAM jAherAta thaI ke cA-pANI pUrAM thayAM che ane sabhAnuM kAmakAja have zarU thAya che. sekreTarIe have pramukha tarIke mi. enthanI hamane pramukhapade cUMTI kADhavA prastAva mUkyo, je tALIonA bhAre gaDagaDATathI vadhAvI levAmAM Avyo. pramukhe potAne A rIte cUMTIne bahumAna rAkhavA badala so sannArIo ane saMgrahasthAno AbhAra mAnyo ane sekreTarIne brAncanI kAmagIrIne ahevAla vAMcavAnuM zarU karavA pharamAvyuM. jemAMthI thoDe bhAga nIce utAryo che : tamArI kamiTIne jaNAvatA AnaMda thAya che ke, teNe gayA mahinAmAM pitAnI kAmagIrI kRtajJatApUrvaka AgaLa dhapAvI che; ane madhaniSedhanI pratijJAmAM nIcenA lekene kheMcI ANyA che. 1. eNca. vokara : darajIpatnI ane be bALakevALo. vIsa varSathI halakI jAtano dArU pIto. have kamANI vagarano ane kAma vagara thaI gayo che. e pariNAma dArUnA vyasanane lIdhe ja AvyuM che, ema pote kabUla kare che. (harSanA pikAre.) je ke tene jamaNo hAthe gaMThAI javAthI te kAmakAja karatA baMdha thayo ke nahi, te e nakkI karI zakato nathI. paNa te eTaluM kahe che ke, AkhI jiMdagI teNe zuddha pANI sivAya bIjuM kazuM pIdhuM na hota, to tenA sAthIdAre tene jamaNA hAthamAM kaTAyelI soya khosI dIdhI na hota, ane teno jamaNe hAtha nakAmo thayo na hota. (bhAre harSanAda.) have tene ThaMDA pANI sivAya kazuM pIvA nathI maLatuM; ane pariNAme te kadI tarasyo paNa nathI thato. (tALIo.) 2. beTsI mArTina : vidhavA. eka bALaka, eka AMkha. pahelethI ja eka ja AMkha hatI. paNa ema mAne che ke, tenI mAne dArUnuM vyasana hatuM, ane tene pariNAme ja tene bIjI eka AMkha na thaI Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 pikavika klaba (bhAre harSanAda. ) ane ema paNa mAne che ke, pAte paNa pahelethI dArUnuM vyasana cheDI dIdhuM heAta, te! tene atyAra sudhImAM jarUra baMne AMkhA thaI jAta. (bhAre harSanAda. ) jyAM jyAM kAme jatI tyAM rAjanA aDhAra pensa, eka peMTa pArTara dArU, ane brAnDIne eka glAsa mAgatI. paNa have jyArathI maniSedhamAM bhaLI che, tyArathI rAjanA mAtra nava pensa pagAra ja mAge che. ( kAna baherA thaI jAya jAya teTaleA tALIone avAja. ) 3. hetrI elara: kArpeArezananA bheAjana-samAraMbheAmAM mukhya kArabhArI; khUba paradezI dArU pIte; ane ghaNI vAra eka-be bATalIe gajavAmAM ghAlI ghera laI jatA. AkhA vakhata mAMdale tathA gamagIna rahetA ane khUba tarasa lAgyA karatI. have ekAra banyA che, eTale kadI paradezI dArUnA TIpAne aDatA nathI. (tALIe. ) 4. thaeNAmasa barTUna : bilADInuM mAMsa bheLavavAmAM nahi, tenA nirIkSaka. tene lAkaDAne eka paga che. naveA paDatA eTale lAkaDAnA sekaMDa-haeNDa paga vAparatA; ane mAMthI rAja rAte eka glAsa bharIne garama jaina dArU kAI vAra e paNa. (UMDA nisAsA. ) khalAsa thaI jatA. ema mAne che ke, lAkaDAnA paganuM baMdhAraNa kamajora banI jatuM ane te jaladI phATI jatA. (bhAre harSanAda.) have lAkaDA naveA paga ja vApare che. ane pANI ane cA ja pIe che. e paga pahelAMnA sekaMDa-haeNMDa paga karatAM bamaNA vadhu Take che. enuM kAraNa pAte maniSedhamAM joDAyeA tene mAne che. (bhAre harSanAda. ) eneA lAkaDAne garama jIna peAte AvyuM che ke paga medhA bacelA paisA pIteA ~~ kAI paga jaladI pIte| tethI ahevAla pUrA thatAM eka sabhya have gIta zarU karyuM. mULe juvAna khalAsI ane tenI premikAonuM gIta hatuM, paNa A sabhye tene madyaniSedhaka DhaMga ApavA prayatna karyAM hatA ane temAM (mAtra pANI ja pItA) eka khalAsInI AsapAsa badhI juvAna strIe kevI TALe maLatI, ane bIjA (dArUDiyA) khalAsIne paDatA mUkatI - tenuM vastu hatuM. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madyaniSedhaka maMDaLI 287 . gIta cAlatuM hatuM, te daramyAna eka jaNu AvI pramukhanA kAnamAM kaMIka kahI gayA. tarata pramukhe UbhA thaI jAhera karyuM ke, DeArkiMga brAnca taraphathI pratinidhi tarIke bradhara sTiginsa AvI paheAMcyA che. te ApaNane madyaniSedhanA bhUMDA vyasananI bAbatamAM e khela saMkheAdhaze. (sau bAI AnA bhAre harSanAda. ) misTiginsa bAraNAmAM dAkhala thayA, tenI sAthe ja tALIonA gaDagaDATathI temane vadhAvI levAmAM AvyA. mi. sTiginsa saune phATelI AMkhe ane hAsya-aMkita sthira meAMe joI rahyA. pachI te lathaDiyAM khAtA maMca tarapha AgaLa vadhyA. pramukhe temanI dazA joI te pUchyuM, bradhara sTiginsa, tamArI tabiyata ThIka nathI, zuM ?" 66 " huM la-rAITa chuM; ane huM la-rAITa nathI ema kANu kahevAnI hiMmata kare che, te jovA mAguM chuM. tene evuM na khelavAnI mArI salAha che; bahu cokhkhI salAha che." " tame A sabhAne uddezIne e khela kahezeA, bradhara ?" pramukhe nimaMtraNasUcaka maMda hAsya hasIne pUchyuM. "nA, jI; nA, jI. huM ema kahevA mAguM chuM -mArA eve spaSTa abhiprAya che ke, A AkhI sabhA pIdhelI che, sAheba. ane bradhara Tejara ! tame paNa pIdhelA che. " ema kahI bradhara sTiginse e bhUMDA sekreTarInI asaramAMthI sabhAne mukta karavA sekreTarInA nAka upara jorathI eka mukko ThokI dIdheA, sekreTarI bicArA A aNudhAryAM humalA khALI zake tevI sthitimAM na hatA eTale te maMca uparathI nIce gabaDI paDayo. tarata ja strIoe bhAre cIsAcIsa ane bUmAbUma zarU karI dIdhI. teoe khItI jaIne, khunAmarakImAMthI bacavA sabhAmAMnA pAtapeAtAnA mAnItA bradharAnA kaMThe baMne hAtha vIMTALI dIdhA. pramukha dhaNI bAnuonA mAnItA hAI, temanI AsapAsa dhaNI strIe ekasAmaTI Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 pikavika kalaba pharI vaLI. moTA bhAganI battIo acAnaka toDI pADavAmAM AvI ane cAre bAju dhamAla ane bUmAbUma macI rahI. buddA velAre tarata ja potAno kATa utArIne semane seMpI dIdho ane pachI pote sIdho sTiginsa pAse jaI pahoMcyo. tyAM jaI tene dhakakA - mukkI karato ane tenI AsapAsa pheraphUdaDI pharato te AnaMdathI nAcavA lAgyo. seme joyuM ke e Doso kALabharyo pelA garADIne katheluM mArI besaze, eTale te tene parANe kheMcIne bahAra laI gayo. kAraNa, ATalI dhamAla thatAM polIsa AvI pahoMcavAnI ja, ane tyAM Ama mArAmArI karatA pakaDAvuM DosAnA hitamAM na hatuM. ane thoDI ja vAramAM AsapAsanA lokonI bUmAbUmathI polIsa tyAM AvI ja pahoMcI. chevaTe jyAre teo rAtapUratA mitra sTiginsane hAjatamAM pUravA dhakelI gayA, tyAre bhegA thayelA lokoe khAso hariye belAvyo. maMDaLInA bIjA sabhyo te polIsane mAmale joI nAsabhAga karatA vIkharAI gayA. 36 kesa cAlyo aAje divase adAlatano vakhata thatAM mi. pikavike kAcA maMgAvyo. cAra pikavikiyano ane mitra parkara temAM besI gilDahela tarapha haMkArI gayA. mi. parkarane gumAsto leTana kAgaLanI baeNga sAthe kenamAM besI pAchaLa cAlyo. mi. pikavike adAlatamAM peThA pachI bhAre uzakerATamAM cotarapha najara karI lIdhI. berisTaranI beThakamAM keTalAya baeNrisTara IMgleMDanAM mazahura nAka ane mUcho sAthe beThelA hatA. jemanI pAse koI kesanI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAlyo 289 brIpha hatI, te teo sau jue tema hAthamAM pakaDI rAkhatA, ane avAranavAra tenA vaDe pitAnAM nAka valUratA. jeonI pAse batAvavA mATe koI brIpha na hatI, teo khIsAmAM hAtha rAkhI, dekhAvAya teTalA DAhyA dekhAtA hatA; bAkInA AmathI tema nakAmI ke kAmanI doDAdoDa karIne ajANyAonI prazaMsAbharI najara pakaDavA mathatA hatA. phaMkI, sArajaMTa snabina, tathA gumAstA malArDa paNa AvIne goThavAyA. eTalAmAM sAmAvALAno sArajaMTa bajhaphajha pitAnA sAthIdAra mi. skipina sAthe aMdara Avyo. sArajaMTa bajhaphajhe sArajaMTa snebina sAme joI "gUDa maoNrniMga' karyA. mi. pikavika e joI gusse thaI parkarane pUchayuM, "e harAmakhera sAmA pakSano vakIla hAI ApaNuM vakIlane zuM meM laIne gUDa morniMga' kare che" paNa eTalAmAM jaja sTeleM adAlatanA kamarAmAM dAkhala thayA ane "zAMti" "zAMti" nA pokAro cAre tarapha thaI rahyA. pachI jUrInAM nAma belAvA mAMDayAM. daza ja nAma thayAM; eTale tatkALa eka kAchiye ane eka kemisTane pakaDI lAvavAmAM AvyA, jethI bAranI saMkhyA pUrI thAya. kAchiyAe to jUrI tarIke besavAnA segaMda laI lIdhA, paNa kemisTe vAMdho uThAvyo ke, "mArI dukAne mAre badale besanAro koI madadanIza nathI, eTale mane jato karavo joIe." madadanIza nathI te huM zuM karuM? tamAre madadanIza rAkhavo joIto hato," jaje pharamAvyuM. madadanIza rAkhI zakAya tevI mArA dhaMdhAnI sthiti nathI, mAya lerDa." to rAkhI zakAya tevI sthiti rAkhe," jaja taDUkyA. A jajane mijAja bahu garama gaNato hato. temaNe tarata pharamAvyuM, "cAle e sadagRhasthane segaMda ApI do." "mane sogaMda levarAvo che, mAya laoNrDa, mane?" * "hAsto vaLI." pi-19 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba "tA te! A kesa pUrA thaze te pahelAM Aje laMDana zaheramAM keTalAMya leAkeA kameAte mAryAM jaze. mArI dukAne je nAkara che, te deDhaDAhyo che; tene kazI parakha nathI, ane chatAM badhuM jANavAne dekhAva karIne davAne badale keTalAyane jheranAM paDIkAM Apaze." davAvALAe sANaMda letAM letAM kahyuM. 290 mi. pikavika bhayaMkara trAsanI lAgaNIthI e davAvALA tarapha joI rahyA hatA. tevAmAM kArTamAM kazIka dhamAla macI rahI. misisa khaDelane misisa lapinsa TekA ApI adAlatanA AraDAmAM derI lAvyAM. DaeNDisana ane phaeNga tarata te tarapha doDI gayA. misisa khADaeNla jIvatuM zakha hAya te rIte eka beThaka upara mAthuM nIcuM namAvIne besI gayAM. pachI misisa saeNnDarsa mAsTara khADaeNlane aMdara dorI lAvyAM. peAtAnA bALakane jotAM misisa khADaeNla cAMkI UThayAM; ane ekadama tene vaLagI paDIne cuMbana karavA lAgyAM. tyAra pachI acAnaka hisTIriyAnI tANumAM te jaDasaDa thaI gayAM. pachI bhAnamAM AvIne pUchavA lAgyAM, 'huM kAM chuM ? ' javAbamAM misisa kapinsa ane misisa saeNnDarsa ApuM joI raDavA lAgyAM. mesarsa DaeNDasana ane pheMga misisa khADaeNlane zAMta paDavA AjIjI karavA lAgyA; tathA 'A nyAyanI adAlata che, ane ahIM jarUra nyAya maLaze, ' evuM AzvAsana ApavA lAgyA. sArajaMTa bejha pazu meTA rUmAla vaDe peAtAnI AMkhA lUchavA lAgyA, ane jUrInA sabhyA tarapha karuNuAbharI AMkhe jovA lAgyA. jaja sAhebane paNu A dRzya joI lAgaNI thaI AvI ane prekSakeA te! udharasanuM Thapa khAI, peAtAnI lAgaNIne mAMDa dabAvI rahyA. < * mi. parkare tarata mi. pikavika taraph pharIne kahyuM, ane phreMga aMte jaNu dhaNA cAlAka mANuseA che. asara mATenA temanA khyAlA prazaMsanIya che." A DaeNDasana pedA karavA mAsTara khADelane badhAnI najara tenA upara paDe te rIte besADa vAmAM AvyA. te paNa A badhuM nATaka joI jarA gabharAyA, ane Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAlyo 292 tene ja phAMsIe caDAvavA laI jatA hoya, ke janmabhara dezanikAla karatA hoya tema karuNajanaka cIso pADI raDavA lAgyo. DoDasana ane phagane eTaluM ja joItuM hatuM. jaje pachI "bADela ane pikavika"ne kesa hAtha upara lIdhe. te nAmanA yathecita pikAra thayA bAda jaje phariyAdI taraphathI keNu UbhuM che te pUchayuM. mi. sArada bajhaphajhe UbhA thaI namana karI potAnuM nAma kahyuM. "tamArI sAthe koNa che ?" mi. kiMpine namana karI javAba Apyo ke te pote temanI sAthe che. mi. sArajaMTa snebine have AropI taraphathI pote UbhA che tenI jAherAta karI. tamArI sAthe kAI che ke ?" adAlate pUchayuM. "miphaMkI, mAya leDa, " sArajaMTa snebine javAba Apo. jaje tarata phariyAdI ane AropInA vakIlonAM nAma lakhyAM - sArajaMTa bajhaphajha ane mikiMpina, sArajaMTa aubina ane mitra maMkI. jajane namratAthI miphaMkI evo sudhAro karavA vinaMtI karavAmAM AvI. ThIka, ThIka; meM kadI e mahAzayanuM nAma Aja pahelAM sAMbhaLyuM hoya ema lAgatuM nathI," jaje jaNAvyuM. pachI mikiMpine kesa zarU karyo. traNa miniTamAM e kazuM vizeSa kahyA vinA besI gayo ane pachI sArajaMTa bajhaphajha A agatyanA kesane chAje evAM gaurava ane gaMbhIratA dhAraNa karI UbhA thayA. temaNe DoDasana ane phrega sAthe thoDIka vaidhika gusapusa karI lIdhI, ane pachI jUrIne saMbodhIne temaNe bhabhakabharI gherI bhASAmAM jaNAvyuM ke, jyArathI temaNe A vakIlAtanA dhaMdhAmAM jhaMpalAvyuM che - are jyArathI kAyadAne abhyAsa temaNe zarU karyo che, tyArathI mAMDIne kahIe to paNa Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 pikavika kalama cAle - tyArathI temaNe kadI koI kesa AvI UMDI lAgaNI sAthe ke gaMbhIra javAbadArInA bhAna sAthe lIdho hoya tevuM emane yAda nathI AvatuM. temanA asIlano kesa arthAta nyAya ane satyane kesa Apa sau buddhizALI tathA samajadAra jUro samakSa yogya cukAdo pAmaze evI temane khAtarI na hota, to te AvI gaMbhIra javAbadArIbharyuM kAma hAthamAM levAnI hiMmata paNa karatA nahIM. Apa lokoe mArA mitra mi. skipina pAsethI sAMbhaLyuM tema, A kesa lagnanA vacananA bhaMga badala paMdaraso pAuMDa nukasAnI mAgavAne lagato che. A dAvAmAM phariyAdI eka vidhavA che. tenA pati mi. bADela zAhI mahesUlanA eka adanA saMrakSaka tarIke potAnA nAmadAra rAjAno vizvAsa ane Adara ghaNAM varSo sudhI bhogavyA pachI, A jagatamAMthI vidAya thayA, ane kasTama khAtAnI nokarI je zAMti ane ArAma na ApI zake, te paramadhAmamAM zedhavA cAlI gayA." (alabatta, mi. bArDelane dArUnA pIThAmAM be piMTa dArU bhareluM vAsaNa mAthAmAM mAravAmAM AvyuM hatuM, ethI te sati pAmyA hatA, e judI vAta thaI!). potAnA mRtyu agAu mi. bAle potAne yogya vArasadAra Ubho karyo hato. potAnA patinI eka yAdagIrI rUpa e bALakane laIne misisa bADele jagatanI dhamAla choDI gela-zerInI zAMtimAM nivRtti lIdhI. tyAM gayA pachI "ekalA sagRhastha mATe epArTamenTa bhADe maLaze" evuM pATiyuM potAne bAraNe temaNe laTakAvyuM. have sadagRhastho, A pATiyAnA zabdo upara ApanuM barAbara dhyAna gayuM ja haze: "ekalA sagRhastha mATe'! misisa bAlane te potAnA sagata patinA uttama svabhAva ane nikaTa paricayanA pratyakSa anubhavathI samagra puruSa-jAta tarapha vizvAsa ane Adara hoya, e svAbhAvika che. tenAmAM puruSa-jAta pratye Dara ke avizvAsanI lAgaNI hatAM ja nahi. "mibAla IjajatadAra, vizvAsu ane namUnedAra Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAA ekavacanI pazu hatA. vidhavAe evI dalIla 293 . pazu paraNatA pahelAM karIne mana sAthe nakka karI lIdhuM ke, ApaNe paNu ' ekalA ' mANusa upara vizvAsa mUkaveA; kAraNa ekalA ' evA peAtAnA patie peAtAnA nAjuka, vizvAsu hRdayanA prema jItavAmAM saphaLatA meLavI hatI. A pATiyuM laTakAvyAne theADA vakhata pazu nahIM gaye! hAya te AvA zikAra zodhatA karatA e paga upara cAlatA eka puruSa jeneA khAdya dekhAva ja mAnavane hateA, paNa kharI rIte je eka pizAca hatA -- te tyAM AvyeA. te mANusanuM nAma pikavika hatuM - je A kesamAM AreApI che." - sajjana hatA. te aa hatA. A A vakhata daramyAna jaja sTeMTlene jhAkuMja AvI gayuM hatuM. paNa sArAMTa khajhajha khelatAM acAnaka thAbhyA eTale te jAgI UThayA. temaNe tarata kalama vaDe kAgaLa upara kazuM lakhavA mAMDayuM ---- jo ke kalamamAM zAhI ja rahI na hatI * paNa temaNe nUrIne dekhADavuM ja rahyuM ke pote UMghatA na hatA paNu AMkhA mIMcI, lakSa daIne, badhuM barAbara sAMbhaLatA hatA. sArajaMTa bajhajhe pAchuM AgaLa calAvyuM - A pikavika mANusa viSe huM vizeSa kaMI kahevA mAgatA nathI. e mAsamAM kahevA jevuM paNa zuM che? ane tenI hRdayahInatA tathA IrAdApUrvakanI duSTatAnuM kazuM varNana karavuM mane jarAya na game, ane mane khAtarI che ke, Apa leAkeAne sAMbhaLavuM paNa bhAgye game. ---- ' .. mi. pikavika have peAtAne gussA rokI zakayA nahi. te peAtAnA mAthAne jhaTakA ApI, ekadama UbhA thavA gayA, paNa mi. pakare temane kheMcIne pAchA besADI dIdhA. sAraTa bajhajhe have peAtAnuM vaktRtva AgaLa calAvyuM -- "jo e pikavika mANasa A adAlatamAM hAjara hoya, ( ane mane kahevAmAM Ave che ke te hAjara che ja) te huM tene saMbhaLAvavA mAguM chuM ke, te enI irAdApUrvakanI duSTatAmAMthI theAbhI gayA hAta, teA saune mATe sAruM thAta. atyAre jo ke, e kaMIka judI ja ceSTAe dhAraNa karIne Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pikavika klaba nirdoSa gheTuM dekhAvA prayatna karaze, paNa Apa leAkeA ApanI ujjavaLa nyAyanI jyeAtine e DhAMgaveDAthI jarAya vicalita nahi thavA de, enI mane khAtarI che. uparAMta mane e paNu kahevA deA ke, ane nAmadAra korTa paNa Apa saune kaheze ke, peAtAnA asIla pratyenI pharaja bajAvatA vakIlane kAIthI DarAvI-dhamakAvI zakAya nahi. ane jo te tema karavA jAya, te te vastu tenA ja ahitamAM pariName; bhale pachI te meATA pikavika hoya ke nesahAya ke sTeTakasa hAya, ke brAuna hAya ke thAmpsana heAya. "have sagRhasthe! huM ema batAvavA mAguM chuM ke, e pikavika be varSa sudhI satata mi. bArDelanA makAnamAM tenI saMbhALabharI premALa sarabharA heThaLa AnaMdathI rahyo. e AkhA vakhata daramyAna misisa khADaeNla tenI tahenAta bharatAM, tenuM khANuM pakAvatAM, tenAM kapaDAM dhAvA ApatAM, ane tenI badhI jarUriyAtA tarapha kALajIbharI najara rAkhatAM. pele pikavika e AkhA samaya daramyAna temanAmAM pUrA vizvAsa ane zraddhA pedA karatA rahyo. te misisa khADaeNlanA nAnA cheAkarAne kAI vAra ardhA pensa ApatA, teA kAI vAra cha pensa paNa ApatA. eka vakhata te| e chekarAnA mAthA upara tene hAtha pheravatA jonAra sAkSIe paNu meAjUda che. pachI te keTalA lakheATA yeA che, tathA tenI pAse amuka jAtanA lakheATA che ke nahi, ema pUchaparacha karIne ArapI tene jhaTa pUchI kheTA, * tane khIjA bApu maLe te! game ke nahi ? 'AvI mehajALa bichAvyA pachI e pikavika eka varSathI acAnaka jANe, misisa bArDelanA snehataMtu teADavAnA irAdAthI avAranavAra gerahAjara rahevA lAgyA. paraMtu tene nizcaya bahu dRDha AMhe hAya te kAraNe, athavA tenA hRdayamAM thADAka sArA aMzanI jyeAta hajI pUrepUrI bujhAI gaI nahi heAya te kAraNe, ke pachI mArAM asIlane sAlasa svabhAva ane AkarSaNu prabaLa nIvaDayAM hAvAne kAraNe - je hA te hA - paNa bahAragAmathI pAchA AvI Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cA 25 teNe tarata misisa khADelane lagnanI oNphara ApI. ane tenA peAtAnA ja mitronI jAta-mAhitI uparathI huM sAbita karI ApIza ke te temane vAraMvAra hAthamAM lete tathA AzvAsana tathA prema-sUcaka zabdo vAparatA. khI. taduparAMta huM tenA peAtAnA hastAkSaranA be kAgaLA rajU karavAneA chuM; jemAM teNe tenA khyAla mujaba premanI aneAkhI saMketabhASA vAparI che! mANusajAtanI harAmakheArI te! jue! peAtAnA nApAka hetu pAra pADavA te kevA kevA upAya ajamAve che! jue, pahelA kAgaLa A pramANe che : ' gerAvevjha, khapeAranA bAra. vahAlAM misisa cApa ane TamaeNTA sAsa. tamArA pikavika, ' sagRhasthA, Ane ze| artha che? TamaeNTA sosa ! eka vizvAsu bhalI khAInI lAgaNIo sAthe AvAM saMmeAdhane vAparIne ceDAM karavAnAM hAya ? ane A bIjo kAgaLa tA tArIkha vagaranA che; e ja vastu tenA badairAde puravAra karavA mATe pUratI che. * vahAlAM misisa khI. huM kAle dhera paheAMcI nahi zakuM, dhImeA kAca. ' ane A pachI je vAkaya Ave che, te khAsa nAMdhapAtra che : zekavAnI leAdI mATe kazI phikara na karaze.' have Apa sagRhasthA vicAra karI jojo ke, ' zekavAnI leAdI ' e te rasADAnuM eka nirdoSa sAdhana che. tene kAraNe kAI puruSa ke strInI mAnasika zAMti khaMDita thAya tevuM hAI zake kharuM? eTale A kAI judA ja agninI vAta che-- prema-agninI ! ane 'dhIme| kAca' e zabdonA artha have Apa sau kalpI zakaze. e pikavika peAte che. paNu ApaNe have tenI dhImI gati badalIne utAvaLI karI ApIzuM, evI mane khAtarI che. : . tr << paNa, sadgRhasthA hRdaya du:khathI phATI paDatuM hAya, tyAre evI zAbdika majAka-mazkarI karavAnuM mane gamatuM nathI. mArA asIlanI AzAo ane kArakirdInA leApa thayeA che. tenI AjIvikA paNu baMdha paDI che. e kamarA have khAlI paDayo che--satA paDayo che je Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba kamarAmAMthI bhalAM misisa bADele potAnA jIvanamAM pharI kalela pragaTavAnI AzA rAkhelI. A pikavika mANase eka bhalI bAInuM jIvana haMmeza mATe raphephe karI nAkhyuM che. chatAM te mANasa pote sarajelI barabAdI tarapha kevaLa naphaTAIthI ane nirliptatAthI nihALI AnaMda mANI rahyo che. paraMtu tene khabara pADI devI joIe. bhAre nukasAnI tenI pAse cukavAvavAmAM Ave, to ja te ghamaMDI mANasanI tumAkhI DI Utare. alabatta, tethI mArAM asIlanAM sukha-zAMti kaMI pAchAM nathI pharavAnAM; paNa temanA sahRdayI dezabaMdhuo temane thayelA anyAya pratye samaja ane sahAnubhUti dAkhavI, temane nyAya maLe e jovA tatpara che, eTaluM jANavA mAtrathI te bAIne jevo tevo AnaMda nahi thAya." ahIM AgaLa sArajaMTa bajhaphajhanuM vyAkhyAna pUruM thatAM, mitra jasTisa sTerle jAgI UThayA. have misisa kalapinsane jAbAnI ApavA bolAvavAmAM AvI. misisa senDarsa, misisa bAla, mi. DeDasana ane mikaeNga e saue maLIne e bhalI bAIne Teko ApI sAkSInA pAMjarAmAM caDAvI. misisa kalapinsa," sArajaMTa bajhaphajhe pUchavA mAMDayuM; "maherabAnI karI jarA sAMsatAM thAo ane javAba Apo - " paNa sAMsatA thavA vinaMtI karavAmAM AvI tenI sAthe ja misisa kalapinse DUsakAM khAvA mAMDIne hisTIriyAnI tANa zarU thavAnAM evAM cihno pragaTa karI dIdhAM ke, temanA moM ane nAka pAse suMghavAnI davAo tatkALa dharavI paDI. sArajaMTa bajhaphajhe e pUrvayojita nATaka zeDo vakhata cAlava dIdhA bAda pUchayuM, "amuka eka divase tame misisa bADelane tyAM jaI caDavAM, tyAre misisa bADelane tame mi. pikavikanA kamarAmAM joyAM hatAM, kharuM?" Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 kesa cAlyo mAya lerDa ane jUrInA saMgrahastho, huM Apane chetaravA nathI mAgatI; eTale huM kabUla karI dauM chuM ke, e divase huM jANI joIne misisa bAlane khabara na paDe te rIte temane gharamAM gaI hatI. mAro kazo bIjo irAdo na hato - temanA gharanuM bAraNuM ughADuM dekhIne bajAramAM kharIdI mATe jatAM jatAM bhI ane temane "gUDa-maeNniMga" karavA aMdara dAkhala thaI temane nIce na jotAM, uparane majale huM pahoMcI gaIpaNa tyAM to mane avAja saMbhaLAyo." tamAro irAdo e zabdo saMtAIne sAMbhaLavAne haragija nahi ja hoya, kharuM ne?" bajhaphajhe pUchayuM. nA jI, kadI nahi; ame sau jAhera rIte jANatAM hatAM ke misisa bADelane mi. pikavike paraNavAnI mAgaNI karelI ja che, eTale dhaNI-dhaNiyANanI premavArtA cAlatI hoya te chupAIne sAMbhaLavI e yogya na ja kahevAya. paNa e avAje eTale moTethI AvatA hatA ke saMbhaLAI ja jAya. pikavika dhImethI ane AjIjIpUrvaka misisa bArDelane sAMsatAM thavA, ane zAMta thavA manAvatA hatA." vAcake e prasaMge thayelI vAtacItathI mAhitagAra hovAthI ame e badhuM pharIthI bevaDAvatA nathI. paNa bajhaphajha eTalI pUchaparacha karI lIdhA bAda besI gayA ane A sAkSInI UlaTatapAsa karavAno mitra sArajaMTa snebinano vAro Avyo. paNa sAraMjaTa snebine jaNAvyuM ke, "mArA asIla jaNAve che ke, A sAkSIe e prasaMge je sAMbhaLyuM hevAnuM jaNAvyuM che, te tattvataH sAcuM che, eTale huM A sAkSInI UlaTatapAsa karavA mAgato nathI." misisa lapinsa have potAnA gharakuTuMbanI keTalIka agatyanI vigato adAlatane ane jUrIne jaNAvavA tatpara thayAM. jema ke, te ATha chokarAMnI mA che, ane eka mahinAmAM navamAM bALakanI pitAnA patine bheTa dharavAnAM che I . paNa jaja have vacce paDavA eTale tene ane misisa senDarsane bahAra laI javAmAM AvyAM. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 piki kalaba mi. skipine have netheniyala vikalane sAkSIne pAMjarAmAM hAjara thavAnuM pharamAvavA korTane vinaMtI karI. mi. viMkale AgaLa AvI, vidhipUrvaka sogaMda laI jajanI sAme joI temane namana karyuM. "mArI sAme jovAnI jarUra nathI, jUrI sAme juo," jaje karaDAkIthI kahyuM. mitra vikale tarata hukama mAthe caDAvyo ane pUrI jyAM haze ema mAnyuM te tarapha AMkho pheravI; kAraNa ke, temanI e mAnasika gUMcavaNabharI sthitimAM temane kazuMya spaSTa dekhAvuM azakaya hatuM. mi. sikaMpina mi. viMkalanI sthiti samajI gayA, eTale temaNe temane barAbara gabharAvavAnuM zarU karyuM : "have tame bhalA thaIne tamAruM nAma nAmadAra jajane tathA jUrIne jaNAvazo sAheba, ke pachI tamane AjIjI karavI paDaze ?" vikala." "paNa tamAruM prathama nAma zuM? " jaje AvA adhUrA javAbathI gusse thaIne pUcha "netheniyala, sAheba." "Deniyala ke bIjuM kaMI?" "netheniyala sAheba, Deniyala nahIM, mAya le. netheniyala Deniyala ke Deniyala netheniyala ? "nA, nA mAya le, mAtra netheniyala, Deniyala nahIM." "to pachI mane pahelAM Deniyala kema kahyuM hatuM, te kaheze ?" meM nathI kahyuM, mAya laoNrDa." "tame kahyuM ja che; nahi to mArI neMdhamAM e nAma kayAMthI adhdhara kUdI paDayuM ?" e dalIka akATa hatI. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 kesa cAle "mi. vilanI yAdadAsta bahu nabaLI hoya tema lAge che, mAya lorDa," eTaluM jajane saMbodhIne pachI mikiMpina jUrI tarapha najara karIne bolyA, "paNa ApaNe temanI jubAnI pUrI karatA pahelAM temanI yAdadAstamAM pUratI phurti lAvI daIzuM." tamAre jubAnI ApatAM kALajI rAkhavI joIe; samaje che ke nahi?" jaje karaDI AMkha karIne kahyuM. bicArA mitra vikalane mAthuM namAvI e svIkAryA sivAya chUTaka nahoto. have mitra vikala, mArA tarapha lakSa ApavAnI jarA maherabAnI kare jouM, ane nAmadAra jaje ApelI tAkIdamAM huM mArI bhalAmaNa paNa umeruM chuM ke, jarA kALajIpUrvaka javAba Apaje. tame pikavikanA khAsa mitra che kharuM ? cho ke nahi, ekadama kahI do ?" huM mi. pikavikane oLakhuM chuM; lagabhaga --" juo mitra vikala, tame savAlano javAba kema TALo cho ? tame AropInA mitra che ke nahi ?" "huM hamaNAM ema ja kahevA jato hato ke " - "tame mArA praznano javAba ApavA mAgo che ke nahi? "jo tame praznanA javAba na ApavAnI ADAI dAkhavaze, te tamArA upara nyAyanA kAmamAM Dakhala karavAno Aropa lAgu karavAmAM Avaze, samajyA ?" jaja taDUkathA. to bole jouM, tame AropInA mitra che ke nahi ?" mi. rikaMpine pUchayuM. hA, chuM." "to atyAra sudhI tamane eTaluM kahetAM zuM vAMdho naDato hato, vAra? kadAca tame phariyAdIne paNa oLakhatA haze, nahi ?" huM misisa bArDelane oLakhatA nathI; meM temane joyAM che kharAM !" Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba tame zuM kahevA mAge che, te A jUrInA sadgasthane spaSTa karaze ?" "huM eTaluM ja kahevA mAguM ke, mAre temanI sAthe nikaTano paricaya nathI; jyAre mi. pikavikane maLavA jato, tyAre meM temane joyelAM." "tame temane ema keTalI vAra joyAM haze ?" "keTalI vAra?" "hA, mi. piMkala, keTalI vAra ? tamAre joIe to e prazna Dajhaneka vakhata belI batAvavA taiyAra chuM." prathama to mitra vikale kahyuM, meM keTalI vAra joyAM haze tenI cakkasa saMkhyA huM kahI zakato nathI. paNa jyAre temane pUchavAmAM AvyuM ke, vIseka vAra joyAM haze ? tyAre temaNe kahyuM, enAthI te ghaNI vAra vadhAre. "to tame seeka vAra joyAM haze ?-pacAsa karatAM vadhu vakhata joyAM haze ema tame segaMdapUrvaka kahI zake kharA ?-ane vadhu cokkasa kahevuM hoya to paMcotera vakhata joyAM haze ?' ema mitra vikalane gabharAvavAmAM AvyA. ane te pUrA gabharAI rahyA, eTale temane pAchI tAkIda ApavAmAM AvI ke saMbhALIne vAta kare - phAve tema ThekA na kare, I. pachI mitra vikalane sIdhe prazna pelA divasanA prasaMga bAbata pUchavAmAM Avyo. temanI sAthe te vakhate mi. kheMDagrAsa ane mitra Tapamana hatA ke nahi, te paNa pUchavAmAM AvyuM. ane pachI e baMne adAlatamAM hAjara che ke nahi te paNa pUchavAmAM AvyuM. ane mitra vikala teo je tarapha hatA te tarapha pharIne najara karavA lAgyA eTale tarata temane tAkIda ApavAmAM AvI ke, "emanI sAthe kazI saMtalasa karI banAvaTI vAto belavAnI nathI, mATe te tarapha joyA vinA kahe ke, tame AropIne tyAM te savAre gayA tyAre tame zuM joyuM? sAcesAcuM bela; meDA yA vahelA ame tamArI pAsethI sAcI vAta kaDhAvavA prayatna karavAnA ja chIe, eTaluM yAda rAkhaje." Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAha 301 mi. pikavika misisa bAlane hAthamAM pakaDI rahyA hatA, temanI kamaranI AsapAsa hAtha vIMTALIne; ane misisa bADela bebhAna thaI gayAM hoya ema lAgatuM hatuM." AropIne kaMI belatA tame sAMbhaLelA?" te misisa bArDelane saMbodhIne kahetA hatA ke, tame bhalAM thaIne sAMsatAM thAo, Ama zuM karo cho ? koI Ave ne jue to kevuM dekhAya, I." "have mipiMkala, mAre tamane eka ja prazna pUchavAnuM rahe che, ane huM tamane nAmadAra jaja sAhebe ApelI tAkIda yAda rAkhavA vinaMtI karuM chuM. tame segaMdapUrvaka ema kahevA taiyAra cho kharA, ke, pikavika A zabdo nahotA bolyA: "vahAlAM misisa bArDela, tame bahu sArAM bAI che; tame A sthiti AvatAM gabharAM kema thaI jAo che, chevaTe te A sthitie tamAre AvavuM ja paDavAnuM che',-evA arthanuM kaMIka ?" evA arthanuM e belyA hatA e huM cokkasa nathI kahI zakata; huM dAdara upara hato eTale mane kazuM spaSTa saMbhaLAyuM na hatuM; mArA mana upara evI chApa paDI hatI ke--" "jUrInA sadgahasthone tamArA mana upara paDelI chApanI kazI jarUra nathI. temanA jevA pramANika sIdhA mANasone tamArA vikRta mAnasanI chApano kaze upayoga na hoI zake. paNa meM kahyA te arthane zabdo pikavike nahotA vAparyA, ema tame segaMdapUrvaka nahIM kaho kharuM ?" "nA, huM nahIM kahuM," mivikala javAba ApI beThA. Ta5 daIne mikiMpina caherA upara vijayanI chaTA sAthe besI gayA. have miDa phaMkI mitra vikala pAsethI mi. pikavikane upayogI thaI paDe tevuM kaMIka nIkaLI zake to kaDhAvavA UbhA thayA. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 pikavika kalaba mi. vikala, mi. pikavika juvAna uMmaranA to na ja kahevAya, evuM tame mAne che ne ?" hA che, te to mArA bApa thAya teTalI moTI uMmaranA che." "tame mArA vidvAna mitrane ema jaNAvyuM ke tame mitra pikavikane ghaNu samayathI oLakhe che, tamane kaI vakhata - kadI ema lAgeluM kharuM ke te paraNavAnI taiyArImAM che?" "haragija nahi." mivikala ati tatparatAthI belI UThayA. vakIla mAne che ke, be jAtanA sAkSIo kharAba kahevAya? javAba ApavAmAM AnAkAnI karatA; ane atizaya tatparatAthI javAba ApatA. mi. vikala baMne rIte kharAba sAkSI nIvaDayA hatA. mi. phaMkIe have bahu zAMtithI ane sahAnubhUtibharI rIte pUchayuM : "mivikala, ethI paNa thoDe AgaLa jaIne huM pUchuM ke, strIjAti pratyenA mitra pikavikanA valaNamAM chevaTanA e koI pheraphAra tame je hato ke jethI tamane ema mAnavAne kAraNa maLe che, te lagna karavAnuM kadAca vicAratA hoya ?" nA, nA, haragija nahi." mi. vile javAba Apyo. "ane temanI strIo pratyenI vartaNUka paNa koI prauDha uMmaranI vyakti jenI vRttio ane rasa potAnA dhaMdhAomAM tathA kAmakAjomAM sthira thaI gaMThAI gayAM che e jAtanI - arthAta koI pitA potAnI putrIo pratye dAkhave e jAtanI ja hatI ne ?" e bAbatamAM jarA paNa zaMkA nathI. arthAta e ja jAtanI hatI." sArajaMTa khabine have phaMkIne besI javA nizAnI karI, paNa teNe chevaTanA eka vadhu prazna pUchapaH "misisa bArDela ke bIjI koI paNa strI pratye temanI vartaNUkamAM kadI tamane evuM kaMI jovA maLeluM kharuM ke je zaMkAspada gaNAya ane jene kaMIka bhaLato artha thaI zake ?" Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAlyo "nA, eka ja prasaMga bAda karIe to; ane te prasaMgane paNa bIjI rIte khulAso thaI zake." have kamanasIba pheMkI sArjanaTa snebine nizAnI karI te ja vakhate besI gayA hota, to A kamanasIba vAkaSa mitra vikalanA meMmAMthI nIkaLI paDayuM na hota. kAraNa ke, mi. phaMkI jevA beThA ane sArajaMTa snebine mitra vikalane pAMjarAmAMthI nIkaLI javA nizAnI karI, te ja vakhate sArajaMTa bajhaphajhe UbhA thaI jajane vinaMtI karI ke, mitra vikala je prasaMganI vAta kare che, te prasaMga kayo che te nAmadAra korTa taraphathI pUchavAmAM Ave evI mArI vinaMtI che." jaje tarata ja mi vikalane e prasaMga khulAsAvAra kahI saMbhaLAvavA pharamAvyuM. - mitra vikale kahyuM, "e prasaMga mAre mee huM kadI nahIM kahI batAvuM." paNa jaje have e kahI batAvavA Agraha ja karyo. chevaTe mi. vikale, IpsavIca mukAme piTara maeNgnasanI prastAvita patnI misa vidharaphilDanA kamarAmAM rAte mi. pikavika ghUselA jaNAtAM kevI rIte piTara maeNgnase vivAha toDI nAkhyA hatA tathA mi. pikavikane hRdayuddhanuM AhvAna ApyuM hatuM, ane pariNAme sane mejisTreTa naSkinsa samakSa rajU thavuM paDayuM hatuM, e Akho prasaMga kahI batAvyo. mi. pikavikano kesa have eka rIte have khatama thaI gayo, ane temanA mitra mitra vikalane ja hAthe! sArajaMTa snebine have mivikalane kazuM ja kesa karavA pUchavAnI nA pADatAM, mi. vikala ghera aparAdhInI jema pAMjarAmAMthI nAThA ane hoTalamAM potAnA kamarAmAM jaI pathArI bhegA thaI gayA. temaNe potAnA mitra ane netAne potAnI jubAnIthI thAya teTaluM nukasAna ja karyuM hatuM.- ane te paNa tethI UlaTuM karavAnI marajI hovA chatAM. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 pikavika kalaba TresI Ta5mana, ane egasTasa DagrAsane have pAMjarAmAM vArApharatI belAvavAmAM AvyA ane temane meMe paNa mitra vikale kahelI vAtanuM ja samarthana karAvI karAvIne temane vidAya karavAmAM AvyA. have misisa senDarsane pAMjarAmAM levAmAM AvyAM. temaNe jubAnI ApatAM jaNAvyuM ke, pikavika misisa bADelane paraNavAnA che, evI cokakasa vAta paDozamAM badhe ja jANatI hatI ane ame badhAM to e lagna-divasanI rAha jotAM misisa bArDelane pUchI pUchIne pajavatAM paNa kharAM. sArajaMTa snebine misisa senDarsane krosa karatAM pUchayuM, "misisa bAla koI bhaThiyArA pratye premanI najare jotAM hatAM ane e bhaThiyAre misisa bArDela tarapha premanI najare joto hato, e tame kahI zakaze kharAM ?" "nA, huM sogaMdapUrvaka temAMnuM kazuM kahI zakuM tevI sthitimAM nathI." pachI sArajaMTa bajhapha semyuela velaranI jubAnI levA mAMDI. temanA manamAM hatuM ke mivikalanI peThe A babUcaka jevA lAgatA nokara pAsethI paNa mi. pikavikanI viruddhanuM ghaNuM kaDhAvI zakAze. jaje pUchyuM, "tamAruM nAma zuM ?" "sema velara, mAya laoNrDa." "joDaNI "vI" karavI ke "Dabalyu' ?" "e to sAheba joDaNI karanAranI maMchA upara ke zekha upara AdhAra rAkhe che. meM pote to AkhI jiMdagI bhAgye eka ke be vAra mArA nAmanI joDaNI karI haze - ane te vakhate meM "vI" joDaNa karI hatI." te ja ghaDIe gaeNlarImAMthI avAja Avyo, "barAbara che, eNmila, barAbara che. "vI-I' ja lakhI nAkhe, mAya laoNrDa." adAlatane Ama vagara belAbe koNa saMbodhavAnI hiMmata kare che ?" jaja taDUkayA, ane adAlatanA chaDIdArane e belanAra Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAyA 305 mANusane pakaDI lAvavA hukama karyAM, paraMtu, je kAI khelyuM hatuM te hAthamAM na AvyuM, eTale dhAMdhala gheADuM zamyA bAda, jaje saeNmane ja pUchyuM : " e kANu khelyuM hatuM, te tame kahI zake! che?" k " e mArA bApu haze, evA mane pAkA vahema jAya che, mAya lArDa. ,, ** tame emane ahIM adAlatamAM joI zakeA che? ' "nA, mAya laoNrDa; mane jarA paNu dekhAtA nathI, '" sa~me adAlatanA chAparAmAMthI TiMgAvelA phAnasa tarapha joIne javAba ApyA. jo tame temane dekhADI ApyA hAta, te huM jarUra temane "" sajA karata. saeNme nIcA namIne e vAtanA svIkArasUcaka namana karyuM ane pachI sAraTa bajhaphajI tarapha najara karI. cr 'have, mi. velara, '' sArajaTe kahyuM. k " have, sAheba, " saeNme javAba ApyA. * tame mi. pikavikanI nokarImAM che, kharuM ne? jo hA, teA melI nAkhavA maherabAnI karA, jaladI. '' (" "mAre kheAlI ja nAkhavuM che, sAheba; huM e sagRhasthanI nArImAM chuM, ane te bahu sArI neAkarI che, sAheba. "" " bahu sArI ja haze ! kAmakAja nahIM, ane maLatara vadhAre, kharuM ne ? 'jhaM tr ghaNuM maLatara, sAheba; pelA sainikane jyAre traNaseA pacAsa *TakAnI sajA thaI tyAre teNe kahyuM hatuM tema. "" cr tamAre kAI sainike zuM kahyuM hatuM te kahI batAvavAnI jarUra nathI; e jImAnI na kahevAya," jaje kahyuM. (c bahu sAruM, mAya laoNrDa, have kAIe kaheluM kazuM ja nahi kheluM. ' pi. - 20 "" Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika lakha " tamane jyAre nAkarImAM rAkhavAmAM AvyA te savAre kaMI prasaMga banyA heAvAnuM tamane yAda che?'' sArajaMTa ajhajhe pUchyuM. 39 hA jI. 66 306 ,, " tA. bhalA thaI te e prasaMganI vAta nUrIne kahI saMbhaLAvA.' " mane te divase navAM kapaDAM paheravA maLyAM hatAM, ane mArI jiMdagImAM e khAsa aneAkhA prasaMga hatA, jUrInA sAhebe. cAre bAju e javAbathI hasavAnuM meAjuM pharI vaLyuM. jaje gusse thaIne kahyuM, " sAvadhAna ! ' r ,, * mi. pikavika paNu te vakhate mane navAM kapaDAMnI bAbatamAM sAvadhAna rahevA ja jaNuAvyuM hatuM, mAya laoNrDa. " same javAba ApyA. jaja gusse thaI saeNma taraph be miniTa jorathI tAkI rahyA. paNa pelAnA mAM upara evI nirdeSatA, bheALApaNuM tathA gaMbhIratA chavAI rahelAM hatAM ke, temanAthI kazuM kahI zakAyuM nahi. pachI sArajaMTa bajhajhe AgaLa calAvyuM - ----- "" * " teA, mi. velara, tame ema kahevA mAgeA che ke, tame misisa ArDelane ArApInA hAthamAM bebhAna thaIne paDelAM joyAM naheAtAM ? '' kaththuMya joyuM nahAtuM; kAraNu ke huM osarImAM UbhA hatA ane mane khelAve tyAre ja mAre aMdara javAnuM hAya -- aMdara kAI khAtu hAya tyAre te khAsa. tame pete paNu mane evI ja salAha ApeA, ema huM khAtarIthI mAnuM chuM, sAheba. '' << << >> kalama jue dhyAna Ape, " bajhajhe saeNmane gabharAvavA khaDiyAmAM eALI lakhI levA taiyArI rAkhIne pUchyuM, " tame ema kahevA mAgeA che ke, tame esarImAM hatA chatAM zuM banI rahyuM hatuM, te jotA nahAtA? tamAre eka joDa AMkhA che ke nahIM ? ,, (c mAre pUrI eka joDa AMkheA che, sAheba. paraMtu mArI e AMkhA vIsa lAkha gaNuM mAruM jonAra sUkSmadarzaka kAca hAta tApaNu baMdha bAraNAnI ArapAra zI rIte joI zake te mane samajAtuM nathI. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kesa cAlyA 307 uparAMta tame sAheba joI zake! che ke, mAre kapALamAM evA kAca nahIM pazu mAtra AMkhA ja che. " A javAba jarA paNa uzkerAyA vinA evI siphatathI tathA bheALapaNunA dekhAva sAthe ApavAmAM AvyA hatA ke, badhA prekSakA khaDakhaDATa hasI paDayA ane sArajaMTa bajhajha cheAbhIle paDI gaye|. teNe DaoNDasana ane phNa sAthe theADI gusapusa karI laIne pUchyuM, "have mi. velara, tamArI marajI heAya te bIjA eka muddAne lagatA prazna pUchuM. "" " hA jI, tamArI marajI hAya te pUcheA. " tame eka rAte naveMkhara mahinAmAM misisa bArDelane ghera gayA hatA, e tamane yAda che? '' << "" barAbara yAda che, sAheba. " tr ema tamane yAda che, kema? mane khAtarI ja hatI ke tamAre meethI kazuMka ame kaDhAvI zakIzuM ja. ' mi. bakke have evaDA dhamaMDa sAthe sau tarapha najara karatAM kahyuM. " huM paNu ema ja mAnatA hatA sAheba, ke tame mArA meAMmAMthI badhuM ja kADhI levAnA che. " e javAbathI pAchI prekSakaiAmAM hasAhasa phelAi rahI. 66 ThIka; teA tame misisa khADaeNlane tyAM vAtacIta karavA gayA hatA, nahIM ?" ajhajhe pUchyuM. "huM bhADuM cUkavavA gayeA hateA, sAheba; paNu tyAre A dAvA aMge vAta nIkaLI hatI, kharI. ' A dAvA aMge kaMI (6 te| zI vAta nIkaLI hatI, te bhalA thaIne kaheze ? '' " are mArI jiMdagAnInI pUrepUrI khuzIthI kahI dauM, sAheba; theADINI nakAmI vAtA thayA pachI, hamaNAM ahIM jubAnI ApI gayelI. sadguNI khAI e mi. DaeNDasana ane phganI bhalamanasAInAM khUba khUba vakhANu karavA maMDI gaI. ' Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 pikavika kalaba DeDasana enDa Draga e phariyAdInA eo che; to. teo phariyAdInA vakIlenI bhalamanasAInAM khUba vakhANa karatI hatI, kharuM ? teo zAM zAM vakhANa karatI hatI, vAru ?" "DeDasana ane phege bhAre udArapaNuM dekhADIne Akho kesa chate tyAre je nukasAnI maLe eno bhAga rAkhavAnuM kAMdhuM karIne maphata laDavAnuM kabUla karyuM hatuM, evI vAta karI hatI, sAheba. vakIla pahelethI phI na mAge, e temanI bhalamanasAI ja kahevAyane sAheba ?" A aNadhAryA javAbathI prekSako hasavA maMDI gayA ane DaoNDasana ane phaganAM meM kALAM ThaNuka paDI gayAM. kAraNa ke, vakIla tarIke AvI rIte kAMdhAM karavAM e taddana ajugatI rIta gaNAya. kajiyA-dalAla jevA halakI koTInA loko ja asIlanI hAra-jIta upara A saTTo khele. DoDasana ane phage utAvaLe sArajaMTa bajhaphajhane kAnamAM kaMI kahyuM, eTale teNe tarata jajane saMbodhIne kahyuM, "mAya laoNrDa, A agamya mUrkhatAvALA sAkSI pAsethI kaMI agatyano muddo nIkaLI zake tema na hovAthI, huM tene vadhu prazno pUchIne nAmadAra adAlatane nAhaka thakavavA mAgato nathI. te basa, tame pAMjarAmAMthI UtarI jAo, sAheba." bajhaphajhe semane saMbodhIne kahI dIdhuM. "bIje kaI sadgahastha mane kaMI pUchavA Icche che?" seme Topa hAthamAM laI cotarapha najara karatAM kahyuM. huM to nathI ja pUchavA mAgato." sArajaMTa snebine hasatAM hasatAM jaNAvyuM. Ama DaDasana ane phaganA kesane potAnAthI thAya teTaluM nukasAna karI ApIne, ane mitra pikavika viSe jeTaluM ochuM kahevAya teTaluM kahIne sema pAMjarAmAMthI nIce Utaryo. sArajaMTa snebine pachI jUrIne saMbodhIne bahu lAMbuM tathA judA judA muddAo upara bhAra mUkIne bhASaNa zarU karyuM. temaNe mitra pikavikanA cAritrya ane vartana viSe ghaNuM prazaMsAtmaka zabdo vAparyA; Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 kesa cAle temanA je kAgaLo rajU karavAmAM AvyA hatA, te kevaLa pote bahAragAmathI Ave tyAre khAvAnI zI zI taiyArIo rAkhavAnI hatI, te aMgenI sucanArUpa ja hatA, ema temaNe e zabdone ucita artha batAvIne samajAvyuM. TUMkamAM temaNe mi. pikavinA pakSamAM je kaMI sAruM kahevAya te badhuM ja kahI dIdhuM. - tyAra bAda mi. jasTisa eNlee jUrI samakSa paraMparAgata rUDhi mujaba AkhA kesano upasaMhAra karyo. jema ke, je misisa bAlanuM kahevuM sAcuM hoya, te mi. pikavikanuM kahevuM avazya khoTuM ja hoya. ane jo teo misisa kalapinsanI jubAnIne pramANabhUta gaNI zake, to teoe tene pramANabhUta mAnavI joIe; ane je teo na gaNI zake to teoe na mAnavI joIe. je teone khAtarI thAya ke, lagnanuM vacana ApavA bAda tene bhaMga karavAmAM Avyo che, to teoe phariyAdIne je kaMI nukasAnI apAvavAnuM ThIka lAge, te apAvavI joIe. ane je teone ema lAge ke, lagnanA vacanano bhaMga karavAmAM AvyA nathI, to teoe AropIne nirdoSa jAhera karI, tenI pAsethI kazI nukasAnI na apAvavI ghaTe, i., I . jUrI tyAra pachI vicAraNA mATe alaga kamarAmAM cAlI gaI tyAM temane temanuM magaja sApha thAya te mATe nAstAne ane pINune prabaMdha hato. pAeka kalAka IMtejArImAM pasAra thayo. pachI bhUrI pAchI AvI. teNe misisa boDelanI tarapheNamAM cukAdo Apyo ane nukasAnI sAtaso pacAsa pAuMDa TharAvI. badhA bahAra nIkaLI adAlata-phI vagere cUkavavAnuM paravAratA hatA, tevAmAM DaDasana ane phaoNga AnaMdathI hAtha ghasatA tyAM AvyA. mi pikavike temane joIne kahyuM, "tame loke ema mAnatA haze ke, huM nukasAnI bharI daIza eTale temAMthI tamane tamAro bhAga maLI jaze, kema?" Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pikavika kalaba phaoNge kahyuM ke, "evo saMbhava che khare." ane DeDasane kahyuM, ame koziza to karIzuM ja.' to tame baMne jaNa koziza karavI hoya teTalI karyA karaje. paraMtu huM nukasAnI bharIza ja nahi eTale tamArAM khIsAmAM eka pAI paNa nahi Ave. huM mArI bAkInI jiMdagI devALiyAnI jelamAM gALavAnuM ja pasaMda karIza. paNa tamArA hAthamAM mAre paiso Ave e haragija pasaMda nahi karuM." hA - hA - hA ! e to atyAra pUratuM; paNa pachI tame pheravicAra karaze ja enI amane khAtarI che. amArA paisA amane cAMdA jevA hAthamAM AvelA ja dekhAya che!" DeDasane javAba Apyo. hI- hI-hI ! badhuM thoDA ja vakhatamAM jaNAI jaze, mitra pikavika," kaeNga hasatAM hasatAM bolyo. mi. pikavikano kaMTha gussAthI rUMdhAI gayo, ane te eka zabda vadhu kADhavA prayatna kare te pahelAM miparkara temane bahAra kheMcI gayA. sema jaladIthI kAca laI Avyo, ane temAM temane besADI devAmAM aAvyA. 37 bAtha" tarapha bIje divase savAre mi. parkara pikavikane ghera AvI pahoMcyA. temaNe pUchayuM, "kharekhara, mi. pikavika, tame nukasAnI ane dAvAnuM kharca bharI devA mAgatA nathI ?" "eka artho penI paNa nahi." "siddhAMtano jaya ! pelA vyAjakhAue mudata pUrI thatAM khAtuM pharIthI pADI ApavAnI nA pADatI vakhate kahyuM hatuM tema." seme kahyuM. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtha' tarapha 311 "" " sama, tuM bhale thaIne nIce cAlye! jA, jouM, " mi pikavika kahyuM. (C 6 kr jarUra, sAheba, '" ema kahIne saeNma tyAMthI nIkaLI gayeA. juo, parkara, mArA mitrAe paNa mane samajAvavA khUba prayatna karI joyA che; paNa kAMI vaLyuM nathI. eTale sAmA pakSavALA mane devALiyAenI jelamAM purAve tyAM sudhI huM mAruM rAjanuM kArya karyAM karIza." '' 'e vastu tA teo have rajAo pachI ja karI zake - arthAt be mahinA pachI, " parkare javAba ApyA. " te| have savAla eTalA ja rahe che ke, e be mahinA ApaNe kayAM jaI te kevI rIte gALavA?' mi.pikavika, peAtAnA zekAtura mitrAnA mAM tarapha hasatAM hasatAM joIne pUchyuM. "" mi. Tapamana ane mi. snADagrAsa te mi. pikavikanI jelamAM javAnI jakathI ja eTalA gAbharA thaI gayA hatA ke kazA javAba ApavAnI sthitimAM ja na hatA. ane mi. viMkala haju kesa daramyAna peAte peAtAnI jubAnIthI mi. pikavikane je nukasAna pahoMcADayuM hatuM, tenI zaramathI ja eTalA chapAI gayA hatA ke kAI paNa bAbata viSe kaze| javAba Apave| temane mATe zakaSa rahyuM na hatuM. chevaTe mi- pikavike mitronA javokhanI rAha joI rahIne, thAkIne jaNuAvyuM ke, " ApaNe 'khAtha' jaIe, te| kema ? ApaNAmAMnuM kAI kadI te tarapha gayuM nathI, ema huM mAnuM chuM." kAI ja te tarapha gayuM na hatuM; ane mi. parkare paNa e sUcanane khUba AvakAryuM. temanA manamAM UMDe UMDe evA khyAla paNa hatA ke, khA zaheranA Arogyaprada jharAonuM pANI pIvA AvatA ane tyAM rahetA leAkeAnA AnaMdI vAtAvaraNutI asara taLe AvatAM mi. pikavikanA devALiyAonI jelamAM javAne nizcaya kadAca dIleA paDI jaze. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 pikavika kalaba | sarvAnumatithI A sUcana maMjUra thatAM semane bIje divase savAre sAta vAgye UpaDatA kAcamAM pAMca beThako mATenI TikiTa kharIdavA mokalavAmAM Avyo. be beThako aMdaranI bAjue ane traNa beThako bahAranI maLI zake tema hatI; seme e pAMca beThake rAkhI lIdhI. kAca UpaDavAne haju vAra hatI, eTale mi. pikavika ane mitro keca-sTezane musApharo mATenA upAhAra-gRhamAM gayA. tyAM 45 varSano, kaDaka AMkhevALo eka muchALe utAru nAsto karato beTho hato. mi. pikavike tyAM besatAM besatAM mitra vikalane pUchayuM, "bAtha pahoMcI keca kayAM chUTate haze ?" "tame bAtha tarapha jAo che, kema ?" pelA muchALA utAruo pUchayuM. "hA, sAheba," mi. pikavike javAba Apyo. "ane A bIjA badhA sahastho paNa?" "teo paNa AvavAnA che." "vaghA = aMdaranI bAjue nahIM besavAnA ho ?" "ame badhA ja aMdara nahi besI zakIe." " nahi ja besI zake vaLI; aMdaranI cAramAMnI be jagAo te meM ja rekelI che; ane je teo cAranI jagAmAM cha ne besADe, to huM tarata ghoDAgADI karIne zaheramAM jaI, A loko upara manAI hukama ja lAvuM. meM bhADuM bharI dIdhuM che, ane bhADuM bharatI vakhate ja kalArkane kahyuM hatuM ke, vadhAre mANaso bharazo e nahIM cAle. huM jANuM chuM ke, ema ja karavAmAM Ave che - roja ja vadhAre mANaso bharavAmAM Ave che, paraMtu mArI sAthe ema karI to jue! Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAtha" tarapha 313 "juo sAheba, tame nakAmA AkaLA thAo che; ame aMdaranI be jagAo ja rekI che." "A zabdo sAMbhaLIne ghaNo rAjI thayo chuM, mArA zabdo pAchA kheMcI lauM chuM. A mAruM kArDa; tame tamArI oLakha Apo jeuM." "ghaNI khuzIthI, sAheba, ApaNe sAthe ja musApharI karavAnA chIe; ane mane AzA che ke, ApaNe sau sArI rIte vakhata pasAra karI zakIzuM." "mane khAtarI ja che ke, ApaNe sArI rIte vakhata pasAra karI zakIzuM. tamArA moDhA uparathI ja mane jaNAI gayuM che. sau sadugRhastha, tamArA hAtha, ane tamArI oLakha mane ApI do jeuM. e muchALA utAranuM nAma miDAulara hatuM. te pahelAM lazkaramAM hatA; ane pitAnAM patnI misisa DAulara sAthe AnaMda-pramoda mATe ja "bAtha' tarapha jaI rahyA hatA. potAnI patnI bAbata kahetAM temaNe jaNAvyuM, "misisa DAulara bahu suMdara strI che; mane te vAtanuM bahu abhimAna che ane te abhimAna sakAraNa che, ema huM kahevA mAguM chuM." mane potAne e bAbatano nirNaya karavAnI taka hamaNuM maLavAnI ja che," mi. pikavike hasatAM hasatAM kahyuM. "jarUra nirNaya karaje; te tamAruM oLakhANa karaze; te tamane jarUra sakAraze. meM bahu abhuta rIte tene prema cho che. meM tene joI ane huM tene cAhavA lAgI gayuM. meM lagnano prastAva mUkayo; teNe nA pADI. te bIjAne cAhatI hatI. meM tene tyAM ja jaNAvI dIdhuM ke, huM tenA premInI jIvatAM cAmaDI utArIza. meM tarata pelAne kAgaLa paNa lakhI dIdho ke, huM lazkarano mANasa chuM, ane meM tenI cAmaDI utAravAno nizcaya karyo che, ane lazkarI mANasa tarIke mAre mArA kahyA pramANe karI batAvavuM ja rahyuM. tarata pelo nAsI gayo - ane huM paraNI gayo. paNa le, A misisa DAulara AvI pahoMcyAM. " Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 pikavika kalaba | eka ghoDAgADI tarata ja tyAM AvI pahoMcI, ane temAMthI misisa DAulara nIce UtaryA. paraMtu koca UpaDavAne samaya paNa thaye hovAthI, sau have potAnI jagyA rokI levA lAgyAM. mi. rAmana ane mitra DagrAsa kAcanA pAchaLanA bhAgamAM beThA; mitra vikala aMdara beThA. ane mitra pikavika aMdara besavA jatA hatA tevAmAM seme AvIne temane bAjue laI jaIne kahyuM, "A kAcanA bAraNuM upara kazuMka vicitra lakheluM che." zuM lakheluM che ?" ema kahI, mi. pikavike jyAM kAcanA mAlikanuM nAma lakheluM hoya che tyAM joyuM to moTA akSaremAM "pikavika" nAma lakheluM hatuM. e kAcanA mAlikanuM nAma paNa pikavika hovuM e to eka akasmAta ja kahI zakAya. paNa semano khyAla judo hato - te ema ja mAnato hato ke, jANI joIne mi. pikavikanuM nAma kAcanA bAraNuM upara lakheluM che. eTale teNe umeryuM, "ane pikavika nAmanI AgaLa pAchuM "mejhijha" lakhyuM che ! e to ghA karIne upara mIThuM bhabharAvavA jevuM thayuM - pelA popaTane tenA vatanamAMthI upADI leMDamAM lAvI tene pAchI aMgrejI bhASAmAM vAta karatAM zIkhavavA mAMDyuM tyAre teNe kahyuM hatuM tema." paNa mipikavike kAcanA mAlikanuM nAma potAnI samAna havA. badala tene sajA karavAne kazo IrAdo batAvyo nahi, eTale sema mAthuM halAvI vicAravA lAgyo ke, mArA mAlika A kesane cukAdo AvyA pachI badalAI ja gayA che - dIlA paDI gayA che. musApharI daramyAna khAsa kaMI navAInuM na banyuM. mi. DAulara ja potAnA parAkramanI vAto pheMkaye jatA hatA; ane avAranavAra tenA samarthanamAM misisa DAularane bolavAnuM kahetA hatA. misisa DAulara paNa je kahetI, tethI mitra DAulare kahelI temanI yazagAthAmAM sAro umere ja thato. mi. viMkala bahu rasapUrvaka e vAta sAMbhaLatA, ane Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atha' tarapha 315 khAsa karIne phUTaDI misisa DAulara jyAre kaMIka kahetI, tyAre te te ekeeka zabda peAtAnA kAnamAM pese tenI khUba kALajI rAkhatA. sAMjanA sAteka vAgye sau khAthanA mahAna paMpa-rUma sAmenI vhAITa hArTa haoNTele pahoMcI gayA. " e divaseAmAM, mi. pikavika jevA nirIkSakane, tyAM bhegAM thayelAM leAkeAnI ekabIjA karatAM suMdara, juvAna ke tavaMgara dekhAvAnI tamannA, pattAM, tyAMnAM ati lAbhadAyaka pANInuM pAna, nRtyasamAraMbha vageremAM noMdhavAlAyaka ghaNuM ghaNuM maLyuM. e sthaLanA garama pANInA jharA aMge eka daMtakathA paNa temane maLI ---- rAjakuMvara blAhudane eNthensa bhaNavA mekalavAmAM AvyA. te tyAMthI mAtra jJAna ja nahi, raktapittane raNa paNu laIne pAche| AvyA. raktapittiyAne mAbApa paNu na saMdhare, eTale te rAjakuMvara rAjadarabAra chADI gAmaDiyAemAM ane DukkarAmAM peAtAnA divase| pasAra karavA lAgyA. badhAM DukkarAmAM eka Dukkara tenI svacchatA, nIrAgitA, ane baLa-parAkrama vagerenI bAbatamAM sarvazreSTha hatuM. rAjakuMvarane te DukkaramAM khUba rasa paDayo--te enI rItabhAta, rAjiMdA kAryakrama vagerenuM khArIkAIthI nirIkSaNu karavA lAgyA. e DukkaranI eka khAsiyata teNe e joI, ke bIjAM sAmAnya ThukarA mAtra unALAmAM ThaMDaka mATe kAmAM ALeATe che, tyAre A Dukkara te| ziyALAnI kAtIla ThaMDInA vakhatamAM paNa AkhA vakhata amuka jagAe kAdavamAM khesI rahevuM; ane te kAraNe tene kazuM nukasAna thavAne badale UlaTA tene ghaNA ArAma maLatA heAya tema lAgatuM. rAjakumAre e jagAe peAte besIne te jagAnAM baLaprada tattvA peAtAnA rAga upara ajamAvavAnA vicAra karyAM. ane kharekhara te kAdavatI nIce garama pANInA jharA ja hatA. e pANIvALA garamAgarama Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 pikavika lakha kAdava zarIre lagADavAthI tathA te pANInuM sevana karavAthI, rAjakumArane rAga dUra thaI gayA. tyAra pachI te peAtAnA rAjyamAM pAchA gayA, ane sau tene nIrogI thaIne AvelA joI atyaMta khuza thayAM. rAjakumAre rAjagAdIe AvyA pachI, e jharAmenI jagAenI jagAe A ' bAtha ' zahera sthApyuM, ane tyArathI mAMDIne A jharAonA pANIne mahimA jagavikhyAta thaye|. 4 mi.pikavika pelI daMtakathAne vistArIne eka vArtA rUpe lakhavAnuM pUruM karI, uparane mALa sUvA cAlyA. rivAja mujaba te mi. DAularanA bAraNA AgaLa 'gUDa-nAITa '' kahevA theAbhyA. ' mi DAulare pUchyuM, " sUvA cAlyA ? mane paNa tamArI peThe atyAre sUvAnuM maLyuM heta te! kevuM sAruM thAta? paNu mArAM patnI haju samAraMbhamAMthI pAchAM AvyAM nathI eTale huM te besI rahevAne chuM. rAta ghaNI pavanavALI ane aMdhArI che, nahi ? '' '" mipikavike kahyuM. << * hA; ' gUDa-nAITa, ' " gUDa-nAITa," mi. DAulare javAba ApyA. ane pachI pAte patnI pAchI Ave tyAM sudhI bAraNuM ughADavA mATe aMgIThI AgaLa jAgatA besI rahevAnI tene ApelI utAvaLiyA bAMhedharIne pastAve karavA lAgyA. pachI jhekAM AvavA mAMDatAM, ane aMgIThInI kinAra sAthe mAthuM TicAvAnI dhAstI UbhI thatAM, mi.DAulara jAgatA rahevAnA nizcaya sAthe pathArImAM saheja 'ADA paDayA ane thADI vAramAM bhara nidrAmAM paDI gayA. * ghaDiyALamAM rAtanA traNu vAgyAnA TakArA paDayA te ja ghaDIe misisa DAulara myAnA-khurazImAM besI haoNTelane bAraNe AvI paheAMcyAM. myAnA UMcakanArA e jaNumAMthI eke prathama dhImethI ane pachI misisa DAularanA kahyA pramANe jorathI bAraNe TakArA mAravA chatAM Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAtha' tarapha 317 aMdarathI kAI e bAraNuM udhADayuM nahi. sau jANe ghasaghasATa UMdhamAM paDayAM hatAM. te ghaDIe e dhamAkAethI mi. vikalane peAtAnI pathArImAM paDayAM paDayAM evuM svapnuM zarU thayuM ke pAte klabanI sabhAmAM beThA che ane sabhyAnA dheAMghATane cUpa karavA pramukha Tebala upara megarI kayA kare che. theADI vAra pachI temane lAgyuM ke, bahAranuM bAraNuM ja DhAkAtuM hoya ema lAge che. paNu khAtarI karI jevA te dazeka miniTa pathArImAM paDaSA rahyA. pachI khArA upara e traNu ane trIsa DeAka gaNyA eTale AkhI haiM|TelamAMthI tarata jAgI UThavA badala te peAtAnI jAtane dhanyavAda ApavA lAgyA. daramyAna bAraNA upara dhabadhabATa cAlu ja rahyo. chevaTe, vAta zI che e jANuvA khAtara ja rAtrI-peAzAkamAM ja, jhabhbhA jevuM kazuM edI laI, hAthamAM mANubattI sAthe te dAdara UtarI nIce AvyA. bAraNuM ThokanArA chevaTe khelyA, " kAIka Ave che te kharuM, tr "" gaeNDama. ' '' ,, " huM e harAmajAdAnI pAchaLa heAta te AvuM ghera UMghavA adala tene kAMka pATha zikhavAData, bIjo myAnAvALA ghUrakayo. " kANu che ? " viMkale sAMkaLa udhADatAM pUchyuM. tr ' beTA, bharataranA leADhAnA mAthAvALA, savAla pUchyAnuM rahevA de, jaladI bAraNuM udhADa, " pahelAe kahyuM. "" mi. viMkale bAraNuM udhADIne bahAra joyuM ke tarata temanA meAM upara mazAlacInA hAthanI mazAlanuM ajavALuM paDayuM. temane ekadama thaI AvyuM ke, makAnamAM Aga lAgI che. sAme UbhelI myAnA-khurazIne temaNe Aga-aMbe mAnI lIdhe. paNu eTalAmAM pavanane susavATA AvatAM temanA hAthamAMnI mINubattI elavAI gaI, ane temanI pAchaLanuM bAraNuM paNu dhaDAka daIne vasAI gayuM. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 pikavika kalaba myAnA-khurazIvALAe ciDAIne kahyuM ke, "le, bAraNuM to vasAI gayuM; have aMdarathI kANu pAchuM kayAre ughADaze, koNa jANe!" mitra vile tarata bAraNuM ThokavA mAMDayuM; daramyAna temanA zarIra upara oDhelo jhabhbho pavanamAM UDavA lAgatAM temanI sthiti dayAmaNI thaI gaI paNa eTalAmAM bIjA mANaso rastA upara A tarapha AvI rahyAM hatAM, ane temAM strIo paNa hatI, ema vAtacItanA avAja uparathI saMbhaLAtuM hatuM. mi. vikalane have AvA rAtrI pozAkamAM strIo AgaLa UbhavuM paDaze enI evI zarama AvI gaI ke, te myAnAkhurazInI bArImAMthI DokiyuM karatAM misisa DAularane joyAM hovA chatAM ekadama to enI aMdara ja pesI gayA. te ja vakhate uparane mALa, nIce bAraNuM uparanI ThekaThekathI jAgI UThelI mi. DAularanI paDozI bAIe bArI ughADIne rastA upara najara karIe to misisa DAularanI myAnA-khurazImAM mivikalane jaladI jaladI besI jatA joyA. teNe tarata mi. DAularanA bAraNuM pAse AvI ThekaTheka karIne bUma pADI : "are miDAulara, jAgo, jAgo, tamArI patnI bIjA koI sagrahastha sAthe nAsI jAya che !" mitra DAulara tarata pathArImAMthI ThekaDo mArI UbhA thayA ane rastA uparanI bArI ughADI nIce najara karavA lAgyA. te ja vakhate mi. pikavike paNa zAnI dhAMdhala che te jovA bArI ughADI. - DAulare tarata ja paheregIrane bUma pADI ane mAnA-khurazImAM peThelA badamAzane pakaDI rAkhavA pharamAvyuM tathA pote hamaNuM charI laIne e badamAzanuM gaLuM kApI nAkhavA Ave che, ema jaNAvyuM. mi. vikala e dhamakI sAMbhaLI tarata e mAnA-khurazImAMthI nIkaLIne e makAnanI pAchaLanI bAju pradakSiNuM karatA bhAgyA. DAulara ane paheregIra temanI pAchaLa paDayA. mi. vikale mukhya bAraNuM AgaLa AvI, aMdara pesI bAraNuM aMdarathI baMdha karI dIdhuM, ane pitAne kamarAmAM pasI jaI tenuM bAraNuM baMdha karI tenI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. viMkalanI kheladilI 319 pAchaLa Tebala vagerenI puSkaLa ADo goThavI dIdhI. pachI vahelI savAre gAma choDI bhAgI chUTavA mATe joItI vastuo te sameTavA lAgyA. DAulara jevA khUnI sAthe eka gAmamAM rahevuM ja jANe harAma che! miDAulare mivikalanA bAraNa AgaLa AvI, temanuM gaLuM kApI nAkhavAnI pharIthI dhamakI ApI. paNa atyAre bAraNuM baMdha hovAthI divasa daramyAna jyAre te bahAra nIkaLe, tyAre temane pote khatama karaze ema jaNAvyuM. daramyAna kamarA bahAra ghaNuM leke bhegAM thaI gayAM ane mi. DAularane samajAvIne tyAMthI kheMcI gayAM. te saunA avAjamAM moTethI belatA mitra pikavikano avAja paNa saMbhaLAto hato. 38 mi. vikalanI kheladilI savAre mi. pikavika semane bolAvyo ane mitra vilane mAthe miDAulara taraphathI UbhA thayelA khatarAnI vAta karI. sema rAte badhA nokarenA maMDaLe ApelA khAsa AmaMtraNane mAna ApI, teonA jalasAmAM cAlyo gayo hato ane vahelI savAre ja pAcho Avyo hato. teNe kahyuM ke, "meM paNa e vAta hamaNAM ja sAMbhaLI, sAheba." "sema, paNa mane kahetAM duHkha thAya che ke, e DaranA mAryA mi. vikala Aje bhAgI gayA che." bhAgI gayA ?" seme pUchayuM. "Aja vahelI savAre ja mane ke koIne kaMI kahyA vinA bhAgI gayA che, ane kayAM bhAgI gayA che te huM kaTapI zakato nathI." Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba emaNe ahIM rahIne laDI levuM joItuM hatuM, sAheba; e DAularane DhAkavAmAM zI takalIpha paDe tema hatuM ? " 320 ' ' paNa sa~ma, mane viMkalanI bahAdurI ane nizcayabaLa viSe have ghaNI zaMkA jAya che. paraMtu e vAta atyAre rahevA daIe, paNa mi. viMkala Ama zaramajanaka rIte nAsI gayA che, temane game tema karIne zeAdhI kADhavAnA che. '' tr paNa zodhI kADhayA pachI te ahIM pAchA AvavAnI nA pADe te!, sAheba? " teA. ene baLajabarIthI ahIM lAvavAne vaLI. " " e baLajabarI kANu kare?" 'tuM ja vaLI. (( "" "" "C ' ghaNuM sAruM, sAheba. tarata ja saeNma prAraMbhika tapAsa mATe bahAra cAlyeA gayA ane gheADI vAramAM khabara laI AvyeA ke, " mi. vikalanA dekhAvane maLatA kAI sAheba Aje savAre brisTala jatA kAcamAM cAlyA gayA che. ' "" (6 'teA sama, tuM temanI pAchaLa brisTala jA. "" "" " jarUra jaIza, sAheba. te tuM tenI bhALa meLavI zake ke tarata mane patra dvArA khabara Apaje, jo te tArA hAthamAMthI chaTakIne nAsI javA prayatna kare, tA tene mArIne DhIlA karaje athavA kamarAmAM kAMka pUrI deje. tane mArI saMpUrNa sattA che, seMma. " "huM barAbara kALajI rAkhIza, sAheba. << tAre tene kahevAnuM ke, teNe lIdhelA asAdhAraNa pagalAthI huM bahu ja nArAja thayA chuM, ane mane bahu ja kheATuM lAgyuM che. ' "huM temane barAbara saMbhaLAvIza, sAheba. ' tr paNa tane khAtarI che ke, tuM temane zodhI kADhI zakIza ? " kk " te game tyAM haze, tyAMthI huM zodhI teA jarUra kADhIza, sAheba. ' "" Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. vikalanI kheladilI " te pachI le A paisA, ane UpaDa jaladI. '' (" paNa sAheba, huM eka vakhata ApaNI vacce thayelA karAra pharIthI kheAlI jAuM te ? '" 321 >> ' ThIka, kheAlI jA. dara na mAne te temane mArIne mAre DhIlA karavAnA, e huM barAbara samajyA chuMte, sAheba ? '' "hA, hA; je jarUrI heAya te badhuM ja karaje, mArI saMmati che; mAtra jIvaleNu vAgI na jAya teTaluM ja jALavaje, ' 2 mi. viMkala brisTala cheADI javAnA peAtAnA nirNaya upara kevI rIte paheAMcyA hatA, te ApaNe temane nyAya thAya te khAtara noMdhavuM joIe. " A DAulare mane dhamakI ApI che, eTale e mAruM gaLuM kApI nAkhavA AvavAne ja; have mAre paNa mAruM gaLuM sahIsalAmata rAkhavA prayatna karavA ja joIe; eTale ke mAre tene sAmane karavA joi e. paraMtu mArAmArImAM tene bahu kharAba rIte vAgI jAya ane te mRtyu paNu pAme eveA saMbhava kharA ja. paNa tene jIvatI patnI che; ane patnIne AdhAra teA pati ja kahevAya. te pachI huM e patnInA patine mArI nAkhuM eTale e strI nirAdhAra thaI jAya; ane e vastu jIvanabhara mane DaMkhyA kare. " eTale peAtAne hAthe hatyA thatI nivAravA khAtara ja te haoNTelamAM kAI UThe te pahelAM ja keAca-sTezane doDI gayA, ane brisTala taraphanA kAca pahelA UpaDavAnI taiyArImAM joI, temAM khesI gayA. * brisTala pahoMcI, temaNe 'khuza ' haeNTalamAM utArA lIdheA. temanA vicAra evA hatA ke, mi. DAularanA gussA zAMta paDe, tyAM sudhI mi. pikavikane paNa peAtAnA saranAmAnI khabara na ApavI. eTale te brisTalanAM jovAlAyaka sthaLeA jovAmAM vakhata pi.-21 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pikavika lai gALavA lAgyA. eka vakhata te kilaTana tarapha javA nIkaLyA. paNa zaheranI galI-kUMcIomAM te jarA aTavAI gayA. eTale keAI makAnavALAne pUchIne rastAnI bhALa meLavavAnA irAdAthI, ekAda dukAna khullI joI te temAM peThA. paNa AgaLanA bhAgamAM gileTiyAM lebalavALAM khAnAMvALo ghoDo ane zIzIovALo galle hovA chatAM, koI mANasa hAjara na hatuM. eTale temaNe aMdaranA bAraNuM upara TakorA mAryA. aMdarathI vAtono avAja Avato hato. bIje Takore eka gaMbhIra dekhAvane, lIlAM cazmAMvALe yuvAna hAthamAM meTI copaDI sAthe nIkaLyo. teNe gallA pAchaLa pahoMcI jaI mi. vikalane pUchyuM, "Apane zuM joIe che?" "Apane takalIpha ApavA mATe huM bahu dilagIra chuM, paraMtu Apa mane li-" paNa mitra vikala vAkaya pUruM kare, te pahelAM to pelo juvAniyo khaDakhaDATa hasI paDaze. te to hAthamAMnI copaDI havAmAM phaMgALI, gallA uparanI zIzIone bhUko thaI javAnuM jokhama UbhuM thAya te rIte bahAra nIkaLI Avyo. te baeNba seyara hato - benjAmina eNlanano bhAvi banevI - ArAbelA elanano bhAvi pati ! mi. viMkala paNa have tene oLakhIne rAjI thayA, ane tene badhI paDapUcha karavA lAgyA. temane je hakIkata jANavA maLI, te ATalI hatI-- parIkSA pAsa karatAM veMta mitra ba seyare ahIM AvI dhaMdho zarU karyo hato. jo ke, dhaMdho sAcA arthamAM kazA "mAla" vagarane hato - zIzIomAM davAne badale raMgIna pANuM hatuM ane gheDAnAM khAnAM ardhA khAlI hatAM tathA bAkInAM ardhA UghaDatAM ja na hatAM. eTalAmAM aMdara beThele benjAmina elana paNa bahAra Avyo. pachI, badhA aMdara jaI pIvA beThA. te vakhate mi. baoNba soyarane nokara Toma - je eka nAno chokaro hato, te bahAra gayelo tyAMthI pAcho Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivilanI khelaDhilI 323 AvyA. tene judAM judAM makAneAmAM judAM judAM paDIkAM ane zIzIo, davA levAne vakhata ane rIta lakhI ApIne, khATI jagAoe mUkI AvavA mekalavAmAM AvyA hatA. hetu e hatA ke, pachI sAMjane vakhate, pAte bhUlathI mUkI gayA hatA ema kahI, te e vA pAchI laI Ave - paN daramyAnamAM aneka gharAmAM OMkaTara baeNba sAyaranuM nAma pahoMcI jAya ! < jAherAtanI tathA gharAka meLavavAnI bIjI yAjanA paNu mi. baeNba sAyare viMkalane kahI saMbhaLAvI. carcamAM pAte beThA hAya, te vakhate A chekarA temane utAvaLe * arajaMTa kesa che' ema kahetA doDatA teDavA Ave. e rIte tyAM AvelAM badhAM kuTuMbeAmAM jANu thaI jAya ke, DaeNAkaTaranI maeNkiTasa dhamadheAkAra cAle che. e daramyAna kAI gharAka AvavAthI mi. baoNba sAyara gallA pAchaLa jaIne UbhA rahyA. te daramyAna, mi. benjAmina eNlana dArUnA dhenamAM mi. vikalane saMbhaLAvI kheDA ke, temanI nAnI bahenane mi. baeNba sAyarane ja paraNAvavAnI che. kAraNa ke, baMne jaNAMne ekabIjA mATe ja kudarate pote niyata karelAM che - jIete, teonI uMmaramAM varAvara pAMca varSane taphAvata che, ane te baMnenI varasagAMTha oNgasTa mahinAmAM ja Ave che. "" pachI teNe umeryuM ke, " tema chatAM mArI nakkI karela A lagna sAme bhAre virodha uThAvI che ke tenuM mana bIje ceTayuM che. << "" khIje kayAM cAMTayuM haze, tenI tamane kalpanA jAya che ? ' mi. vikale bhAre AnaMdamAM AvI jaIne DaratAM DaratAM pUchyuM. bahena meM tene mATe rahI che. mane lAge '' javAbamAM eNlane aMgIkIne leAkhaMDI saLiyA UMcA karI, havAmAM ghumAvI jorathI agni upara pachADayo ane kahyuM, " e kANu che, e ja mAre jANavAnuM bAkI che; pachI teA te mANusatI khAparImAM A ja saLiyA khAsI daIza, e nakkI che. "" Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 pikavika klaba mi. vikalane saLiyo koInI paNa parImAM peThe hoya, e citra bahu pasaMda na AvyuM; kAraNa ke, te pote ja ArAbelA upara ochA Asakta na hatA; ane temane UMDe UMDe vahema hato ke, ArAbelA paNa potAnA upara teTalI ja Asakta che. eTale temane Dara paNa lAgyo ke, mi. benjAmina e saLiyo potAnI parImAM ja pesavAne sarajAyo che; chatAM chevaTe temaNe dhIme rahIne pUchayuM, "tamArAM bahena hA mitra vorDalane tyAM ja che ke zuM?" nA, nA, tyAM to huM enA jevI manasvinI chokarIne rahevA ja na dauM; kAraNa ke tyAM tene caDAvanArA ke Teko ApanArA ghaNA nIkaLe. eTale huM to ene - mArAM mAbApa gujarI gayAM hAI- A tarapha eka gharaDAM phaIne tyAM laI Avyo chuM. tyAM te bIjA koIne maLI zake tema ja nathI. mane lAge che ke, e jagAe thoDA divasamAM tenA manano tera UtarI jaze. ane chatAM je te nahi mAne, to thoDA divasa bAda huM tene laI paradeza cAlyo jaIza, eTale te tarata sIdhI thaI jaze." tamArAM pheI ahIM brisTalamAM ja rahe che, kharuM ?" "nA, nA; brisTalamAM nahi." pachI teNe pitAno aMgUThe jamaNuM khabhA tarapha ulALIne kahyuM, "e tarapha rahe che; paraMtu baeNba have Avaze; tene kazI vAtanI khabara na paDavI joIe; eTale have e vAta baMdha karI de." jamyA pachI, dArUnuM pAna barAbara cAlyuM; paNa mi. vikale joyuM ke, ahIM to dhaMdhedArI khyAti jamAvavAnI hoI mi. beba seyare bakhALA pADIne gANuM calAvyuM nahi. joke, vAtacIta ane khaDakhaDATa hasavAnuM bharapade cAlatAM ja hatAM. | dArU barAbara caDavA lAgyo, evAmAM ja eka juvAna bAI DekTarane pAsenI zerImAM kesa tapAsavA mATe vijhiTe bolAvavA AvI. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi viMkalanI kheladilI 325 viseka vakhata pelI bAIe kesanI vigato kahI saMbhaLAvI pachI, mitra beba saiyara tarata ghena ochuM karavA mAthe bhInA pANInuM patuM mUkI daI lIlAM camAM caDAvI, tenI sAthe cAlatA thayA. mitra vikala paNa elananI rajA laI buza hoTela tarapha ravAnA thayA. mi. elana traNeka aThavADiyAMthI boba saiyara sAthe ja rahetA hatA ane dArUnA ghenamAM ja vakhata pUrI karatA hatA. mitra vikale utAre jaI, kAMI khAvAnI ruci rahI na hovAthI mAtra seDA-Tara ane brAnDIne pyAlo maMgAvIne pI lIdhe; pachI te hoTelanA kaoNphI-rUmamAM AvI aMgIThI pAse jaIne beThA. temane ArAbelAnI vAta sAMbhaLI ciMtA thaI hatI ane te bhAre vicAramAM paDI gayA hatA. AkhA oraDAmAM bIjA eka ja gRhastha aMgIThI pAse beThA hatA. temanI pITha mi. viMkala tarapha hatI. paNa bIjA koI gRhasthane pAchaLa AvIne beThele je temaNe potAnI khurazI vaccethI jarA bAjue khaseDI, jethI mi. vikalane paNa aMgIThIno sIdho tApa maLe. paNa A zuM? e mANasa miDAulara pote hatA -jemanAthI bhAgIne mitra vikala brisTala AvyA hatA ! mi. vikalane sauthI prathama vicAra madada mATe ghaMTa vagADavAne AvyuM. tenuM deraDuM mi. DAulara beThA hatA te tarapha hovAthI temaNe te tarapha pagaluM bharyuM ke mi. DAulara ekadama namI paDayA ane belyA, "mitra vikala, sAheba, zAMta paDe, zAMta paDe; mane mAraze nahi. jarA beso ane huM kahuM te sAMbhaLI lo." DAularanI vANu evA DarI gayelA mANasanI hatI ke, mitra vikalane ja navAI lAgI. chatAM pagathI mAthA sudhI dhrujatA dhrujatA te bolyA, "tamArI pAse besuM? ema ? tame gaI kAle rAte ja dhamakI ApI che, te bhUlI gayA?" Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara pikavika kalaba dhamakI ApI hatI; paNa sAheba, tame ja vicAra karIne ke saMjogo kevA zaMkA upajAve tevA hatA. paNa badhA khulAsA thaI gayA che. ane tamane khoTuM lAgI jAya e svAbhAvika che. paraMtu tamArI lAgaNIo eka sagrahasthane chAje tevI ja che - huM temanI kadara karuM chuM ane mane tamArA mitra tarIke svIkAravA vinaMtI karuM chuM." mi. viMkala tarata samajI gayA ke, kaMIka judI ja vAta che; ane mArI peThe A DAulara paNa kaMIka Darano mAryo bhAge che, tethI ja ahIM paNa mane sAme dekhI tenA motiyA marI gayA che. temaNe tarata kaMIka judI rIte vAta karI jevA prayatna zarU karyo: paNa kharekhara, sAheba, huM--" hA, hA, tame zuM kahevA mAge che te huM samajI gaye chuM. badhuM svAbhAvika ja che. huM paNa tamArI jagAe houM to tema ja karuM. mArI gaMbhIra bhUla thaI hatI. tamArI huM mAphI mAguM chuM; mane tamArA mitra tarIke svIkAre." Ama kahetAM kahetAM DAulare mivikalane parANe hAtha pakaDIne besADI dIdhA. ane tema karavAmAM tene je jera dAkhavavuM paDayuM, tethI mi. vikalanI tAkAta viSene tene aMdAja ekadama vadhI gayo. "paNa have maherabAnI karIne mane kaho ke, tame mane ahIM zI rIte zodhI kADhaze? sAce sAcuM kahI do." taddana akasmAta rIte ja " mivile TUMkamAM javAba Apyo. "huM paNa tamane ahIM akasmAta ja maLavA pAmyo e sAruM thayuM. badhI khullaMkhullA vAta thaI zakaze; tyAM badhAM vacce sAcA khulAsA na thaI zake. Aje savAre ja huM jAgyo tyAre mane rAtane Akho prasaMga yAda Avyo, ane mane hasavuM AvI gayuM. meM tarata ja misisa DAularane kahyuM ke, rAte kazuM samajyA vagara meM tamane kevI dhamakI ApI hatI. misisa DAulare mane tarata ja cetavyuM ke, Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi viMkalanI kheladilI 3ra7 kaI sadagRhasthane huM paDakArI beTho hato ane pelA sagrahastha je e jhIlIne mArI sAme laDavA AvI jaze, to huM zuM karIza? huM tarata e vAta samajI gayo ane tamane zodhavA nIce Utaryo. paNa tame maLyA nahi, ane tamArA mitra mi. pikavakanuM meM meM khUba udAsa joyuM eTale huM samajI gayo ke, tame kadAca pistolanI jogavAI karavA ja nIkaLI gayA hazo. kharekhara, tamArI e zauryabharI ane kheladilIbharI vartaNUkanI huM bahu kadara karuM chuM. paraMtu, meM kahyuM tema, mAre IrAde kazuM apamAna karavAno hato ja nahi. saMjogavazAta ja huM evuM belI beThe, ane misisa DAulare jyAre mane uparathI tataDAvyo ke, bAraNuM ughADavA jAgatA rahevAnuM meM vacana ApyuM hovA chatAM huM UMdhI gayo, ane bAraNuM ThekI ThekIne mAnAvALAne dama nIkaLI gayo chatAM huM na ja UThaze tyAre tame bhalA thaI rAtanAM kapaDAMmAM ja utAvaLe bAraNuM ughADavA AvyA; paNa te vakhate sAmethI strIone AvatI joIne, rAtanA pozAkamAM strIo sanmukha na dekhAvAnI sadgahasthAI dAkhavavA ja tame myAnA-khurasImAM pesI gayA hatA - e badhuM jANyA pachI mane mArI vartaNUka badala eTalo badho kheda thaze ke, huM pAchaLa tamAre mATe ciThThI mUkIne, A tarapha kAmakAja hevAthI ahIM doDI Avyo. paNa tamane e ciThThIthI saMtoSa na thaye, eTale tame jAta-khulAso meLavavA mArI pAchaLa pAchaLa ahIM AvyA kharuMne? tame ThIka ja karyuM. paNa have e badhuM bhUlI jAo. mAruM kAmakAja paNa huM paravArI gayo chuM, eTale huM kAle ja pAcho pharuM chuM. te tame paNa mArI sAthe cAle." vikala have badhI vAta samajI gayA. A DAulara paNa upara uparathI ja tumAkhI banAvato hato; bAkI aMdarakhAnethI cheka ja kAyara mANasa hato. eTale te paNa, badho uzakerATa zame nahi tyAM sudhI jAtane bacAvavA khAtara ja, bahAragAma bhAgI Avyo hato. bhale bahAnuM kAmakAja'nuM batAvato hoya ! Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba paNa mi. vikala A badhuM samajyA eTale tarata bahAdurI, khelidelInA, tumAkhInA, ane mAphI ApavAnA bhAva eka pachI eka dhAraNu karI, chevaTe bahu vAre te zAMta thayA; ane Ama baMne kAyara puruSA hAtha milAvI, rAta pUratA chUTA paDayA. 328 39 saeNmanI kAmagIrI rAtanA sADA bAra vAge mi. vikala pahelI UMdhanI meAja mANI rahyA hatA, tevAmAM ja temanA kamarAne bAraNe joradAra TakArA paDepo. e TakArAnuM jora eTaluM asAdhAraNu rIte vadhavA lAgyuM ke, mi viMkalane UMdhamAMthI jAgavuM paDayuM ane bAraNuM ughADavuM paDayuM. bahAra veITarane laIne saeNma UbhA hatA. bAraNuM UdhaDayuM eTale tarata saeNma aMdara pesI gayA. teNe bAraNuM baMdha karI, cAvI lagAvI dIdhI. pachI e cAvI kADhIne peAtAnA khIsAmAM mUkI dIdhI. ATaluM karyAM bAda te mi. viMkalane pagathI mAthA sudhI nIrakhatA UbhA rahyo. AnA ze! artha che? abaghaDI mArA kamarAmAMthI nIkaLI jA, "" "" mi. viMkale gusse thaIne kahyuM. << huM A kamarAmAMthI tame je miniTe nIkaLazeA te miniTe ja nIkaLavAnA irAdA rAkhuM chuM; alabatta, tamane mArI pITha upara nAkhIne mAre bahAra nIkaLavuM paDaze, te! tamArAthI mArA DeAkApUra bahAra vahelA nIkaLyA hoIza eTaleA apavAda gaNavA." eTaluM kahI saima peAtAnA DhIMcaNu upara e hAtha mUkI mi. viMkalanI sAmuM jovA lAgyA. HH tame bahu pachI gheADI vAra bAda teNe pAchuM zarU karyuM : maLatAvaDA svabhAvanA che, eTale mane chellI hade javAnI pharaja nahi pADe| ema huM mAnuM chuM. paraMtu tame tamArI kAmagIrIthI mArA gavarnarane Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saeNmanI kAmagIrI 329 ghaNI kaDhaMgI paristhitimAM nAkhatA jAo che; ane te paNa jyAre peAtAnA siddhAMtane khAtara mArA gavarnara badhuM jatuM karavA taiyAra thayA che tyAre. "" k ThIka, bhAI, ThIka; tArA zeTha mATenI tArI vaphAdArI huM samajuM chuM, ane tArA zeThane ciMtA thAya tevuM kaMIka meM karyuM che, te huM kabUla karuM chuM. paraMtu te viSe tane mAre je kaMI vizeSa kahevAnuM che, te huM savAre ja kahIza. atyAre te huM pathArImAMthI nIkaLyA chuM, eTale TADhe dhrUjavA lAgyA chuM. tuM paNa nirAMte jaIne sUI jA. ,, "huM bahu dilagIra chuM. << 'zuM tuM sUvA mAgateA nathI ?" (6 nA; mArAthI sUI zakAya tema nathI." 23 r paNa zuM tuM atyAre ja pAchA pharavA mAge che? ' "" e te! tamArI marajI evI ja hAya teA; khAkI, mArA gavarnaranA tAkIdanA hukama eveA che ke, tamane pAchA temanI pAse laI jatA sudhI mAre eka miniTa paNu vIlA na mUkavA." "nA, nA, mAre haju ahIM be ke tema che; uparAMta eka yuvatInI mulAkAta tArI ja madadanI dhaNI jarUra paDe tema che, ja vadhu rokavA icchuM chuM." traNu divasa rAkAvuM paDe meLavavAnA prayatnamAM mate eTale huM tane paNu ahIM paNa e badhAnA javAbamAM sa~me DAkuM halAvIne eTaluM ja kahyuM, "e banI zake tema nathI. ,, pachI mi. vikale DAulara sAthe thayelI peAtAnI mulAkAtanuM vigate varNana karI batAvyuM, tyAre saeNma kaMIka DhIlA paDavA lAgyA. chevaTe baMne vacce samAdhAnanA karAra thayA, jemAM nIcenI zaratene samAveza thatA hatA - - saeNma A eraDAmAMthI atyAre bahAra nIkaLe, paNu e zarate ke khArAne bahArathI tALuM mAre ane kUMcI sAthe laI jAya. joke Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba Aga ke evA koI akasmAtane vakhate teNe jaladI deDI AvIne bAraNuM kholI nAkhavuM joIe, e samajI rAkhavAnuM. bIje divase ja vahelI savAre mitra vikale mi. pikavikane patra lakhI, DAulara sAthe ja hAthe hAtha pahoMcADAvo ane temAM sema tathA vikala brisTalamAM thoDA vadhu divasa rokAya tevI paravAnagI mAgavI ane te aMgeno javAba vaLatA ja kAcathI parata mAgavo. je paravAnagI maLe, to baMne jaNa brisTalamAM rahe. A daramyAna mitra vikale bArImAMthI, dhumADiyAmAMthI ke bIjA kAI mArge bhAgI javA prayatna na kare. zarato baMne pakSe kabUla rakhAtAM, sema bAraNe tALuM mArI nIce sUvA ravAnA thayo. 2. bIje divase seme mitra vikalane eka kSaNa paNa vilA na mUkyA. vikala khUba akaLAyA, paNa semane mana mi. pikavikano hukama eTale IzvarI AjJA hatI, ane te bAbatamAM te jarAya namatuM mUkavA taiyAra na hato. chevaTe sAMjanA ATheka vAgye mi. pikavika pote ja kAcamAM besI tyAM doDI AvyA, ane temaNe badhuM jANyA pachI hasIne semane tenI pharajamAMthI mukta karyo, tyAre ja mitra vikalano chUTake thayo. meM jAte ja doDI AvavAnuM ThIka mAnyuM," mi. pikavike mi. viMkalane saMbodhIne kahyuM; " kAraNa ke, semane tamArI madadamAM mUkatA pahelAM mAre khAtarI karI levI joIe ke, tame pelI yuvatInI bAbatamAM kharekhara gaMbhIratApUrvaka tathA samajadArIpUrvaka vicAra karI rahyA che ke kema." huM eTaluM ja kahevA mAguM chuM ke, huM tene mArA pUrA aMtarathI cAhuM chuM, ane mArI e lAgaNI uparachalI nathI." juo bhAI, huM koI yuvatInI nAjuka lAgaNIo sAthe tamane uparachalI ramata ramavA daI zakIza nahi, e yAda rAkhaje." Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samanI kAmagIrI 331 " mArA vicAra evA upaleA nathI, e mAnavA huM tamane AgrahapUrvaka vinaMtI karuM chuM; alabatta, tame mane bIjI strIe pratye paNa kheMcAyelA joyeA che, paNu A yuvatI pratyene mArA prema taddana judI vastu che. mane ema lAge che ke, mAruM jIvanabharanuM sukha ane sArthakaSa e strImAM ja samAyelAM che. "" tyAra pachI mi. viMkale e yuvatInA bhAI benjAmina eNlana pAsethI peAtAne maLelI mAhitI kahI saMbhaLAvI, tathA umeryuM ke mArA vicAra game tema karI eka vakhata te yuvatInI mulAkAta levAne che, jethI huM mArI lAgaNI tenI samakSa nivedita karI zakuM. e yuvatIne atyAre * DAunsa ' tarapha kayAMka tenI phAI te tyAM pUrI rAkhavAmAM AvI che ane te yuvatIne e lagna sAme sakhata virAdha che, eTaluM huM tenA bhAI sAthenI vAtacIta daramyAna sAMbhaLelA ullekhA uparathI kalpI zakuM chuM. ' khIje divase saeNmane ejAmina eNlananA kathA uparathI sUcita thatA ' DAunsa ' nAmanA vibhAgamAM ArAmelA eNlananI tapAsa mATe meAkalavAmAM AvyA. baMnene saeNmanI zakti upara vizvAsa hateA ane peAtAnI baMnenI e bAbatanI zakti upara avizvAsa hatA. tethI e be jaNAe teA bIje divase mi. baeNba sAyaranI mulAkAta levAnuM nakkI karyuM, jethI, tenI sAthenI vAtacItamAMthI ArAkhelAne jyAM chupAvavAmAM AvI che te sthaLa viSe vizeSa mAhitI kadAca maLI jAya. saeNma aneka takaracAkara, gheADAgADIvALA vagerenI sAthe vAtacIta karatA peAtAnI zeAdhakheALane kAme AgaLa vadhavA lAgyA. paNa keTalAMya gharAmAM juvAna khAI hatI, ane te bAIe kAInI sAthe gupta rIte premamAM paDI hAvAne! gharanA tekaracAkarAne pAke pAye vahema hateA paraMtu .ArAkhelA eNlana nAmatI yuvatI viSe teA saeNma kaMI samAcAra na meLavI zakayo. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 pikavika klaba DAunsa" tarapha AgaLa ne AgaLa vadhatAM chevaTe sema thAkapo. AsapAsa keTalAya "vilA' chUTaka chUTaka patharAyelA hatA. eka zerI e badhA "vilA'nA pAchaLanA bhAgane joDatI laMbAtI hatI. sema temAM ja vaLyo; kAraNa ke, e tarapha ja gharanA nekare AvatA jatA maLI jAya. eka tabelAnA bAraNuM AgaLa gheDAvALo dhULadhamAM kaMIka kAma karato hovAno dekhAva karato vakhata gALI rahyo hato. tenI pAse jaI seme kahyuM - maoNrniMga." marniga nahi paNa pAchale pahera, ema ja kahevuM che ne?" pelAe kaMIka aNagamA sAthe javAba Ape. bahu sAcI vAta kahI dIdhI, moTAbhAI mAre ema ja kahevuM hatuM; paNa majAmAM cho ne?" "tane maLavAthI mArI majAmAM kaMI vadhAre thAya ema mane lAgatuM nathI." "vAha, navAInI vAta che; mane to tamAro khuzanumA dekhAva jaIne AnaMda AnaMda thaI gayo che." pelAe sema mazkarI kare che ke nahi tenI khAtarI karavA tenA tarapha najara karI. paNa semanuM meM evuM bhaluMbhALuM tathA nirdoSa dekhAtuM hatuM ke, pelAthI bIjuM kaMI kahI zakAyuM nahi. tamArA mAlikanuM nAma vokara che, kharuM ?seme pUchayuM. "nA, jarIke nahi." "to brAuna haze, kharuM ne ?" "nA, e paNa nahi." "ta, vilsana ? "e paNa nathI." Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eNmanI kAmagIrI 333 "ThIka, to huM ema mAnato hato ke, tamArA mAlikane mArI oLakhANanuM bahumAna maLeluM che, paNa have mane lAge che ke, mArI mAnyatA beTI che. paNa mAro AbhAra mAnavAnI tasdI levAnI jarUra nathI." pelAne aMdara jaI daravAjo baMdha karavAnI taiyArI karato joI seme kahyuM, "sagavaDa pahelI, ne ziSTAcAra pachI; huM tamane kSamA ApuM chuM." tAruM mAthuM huM ardhA krAunanA badalAmAM teDI nAkhavA taiyAra chuM." "paNa e zarate e kAma karAvavuM mane pAlave tevuM nathI; badalAmAM AkhI jiMdagInI janamaTIpa bhogavavA tame taiyAra ho topaNa nahIM. paNa aMdaranAM saune mATe AbhAra jaNAvajo ne jamavA mATe mArI rAha na jue ema kahI deje. vaLI mAre mATe kazuM DhAMkI mukAvavAnI paNa jarUra nathI, kAraNa ke huM AvuM te pahelAM e vAsI thaI jaze." pele have eka gALa bhAMDI, bAraNAne jorathI baMdha karavA dvArA pitAno gusso vyakta karIne dekhAto baMdha thayo. tenA vALanI eka laTa yAdagIrI mATe ApatA javAnI temanI bhAvabharI vinaMtI paNa teNe pitAnA gussA ADe sAMbhaLI nahIM. sema have eka patharA upara thAka khAvA beThe; tathA zuM karavuM te vicAravA lAgyo. prathama to teNe evI yojanA ghaDI kADhI ke brisTalanI AsapAsa pAMca mAIla sudhInAM badhAM bAraNAM upara TakerA mArI ughADAvavAM. rejanAM deDhaso ke baso bAraNuM e rIte ughADAvIe. te kaI ne kaI bAraNuM ughADavA ArAkhelA pate Ave, te tarata bheTa thaI jAya. te Ama vicAra karato beTho hato, tevAmAM pAsenA bIjA eka gharamAMthI nokaraDI zetaraMjI jhATakavA bahAra AvI. e karaDI dUrathI bahu phUTaDI dekhAtI hatI, ane bhAre zetaraMjIo UMcakavA lAgavA koI madadagAra tenI sAthe na jotAM, sema kevaLa strI pratyenA - hA, juvAna strI pratyenA AdarabhAvathI ja prerAI tene madada karavA UThayo. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 pikavika kalaba pAse jatAM jatAM te bolyo, "mIThaDI, tuM ekalI A bhAre zetaraMjIo halAvavA jaze, to tAruM nAjuka zarIra halamalI UThaze; mATe lAva huM madada karavA lAgyuM." pelI nokaraDI ajANayAne meDhe AvI vAta sAMbhaLI tene dUrathI nA pADavA ja jatI hatI. tevAmAM to te ekadama cekIne saheja pAchI haThI. sema paNa have najIkathI tene joIne ocho na cekapo; kAraNa ke, A to teNe hamaNuM jene velenTAIna (premapatra) lakhe hato, te mi. naSkinsanI phUTaDI nokaraDI merI hatI. "oho, A to vahAlI merI che ne !" sema belyo. "le, mi. velara, tame lokone kevA bivaDAvatA pharo cho!" seme tene zo javAba Apyo te to ame cokkasa kahI zakatA nathI. paNa teNe merIne pakaDI laIne cuMbana karI dIdhuM hatuM, eTalI amane beeka bAbatene AdhAre kalpanA jAya che. jemake, semane Topo paDI gayo hato ane phUTaDI merI thoDI vAra pachI belI UThI hatI, "pharI ema karo te kharA; khabara pADI dauM" I. paNa tame ahIM zA mATe AvyA cho ?" merIe pUchayuM. "vAha tane zodhavA ja vaLI," seme javAba Apyo. "paNa huM ahIM chuM, ema tame kevI rIte jANI lIdhuM ? meM IsavIcamAM nokarI lIdhI hatI, ane e loke ahIM brisTala AvyAM eTale huM ahIM AvI chuM, e badhuM tamane koNe kahyuM hoya ?" e ja vAta che ne; kahe jouM, mane kaNe kahyuM hoya ?" "hA, hA, mimajhale kahyuM haze." "nA, teNe nathI kahyuM." to pelI rasoiyaNe." eNe kahyuM hoya, kharuM." Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 saeNmanI kAmagIrI "AvuM te mArI pAchaLa pAchaLa bhamAtuM haze, vaLI ?" paNa bhamatA AvyA ja chuM, eTale e paMcAta mUka; paNa vahAlI maeNrI, mAre bIjuM eka agatyanuM kAma che. mArA gavarnaranA mitra pelA mitra vikala hatAne ?" hA, lIle keTa paheratA hatA te vaLI." basa e ja; te koI yuvatInA ekadama premamAM paDI gayA che; ane mAtra paDI gayA hota to vAMdho nahIM, paNa DUbI ja maryA che." "bApare !" paNa, je temanI pelI juvAnaDIne khoLI kADhIe, te te jIvatA thaI zake tema che." "lo, meM to evI premamAM DUbI maravAnI vAta mArA sagA kAne kadI sAMbhaLI nathI." "meM paNa vAta sAMbhaLI nathI; mAtra mitra vikalane evA premamAM bUDelA najare joyA che; eTale ja huM khAvAnuM, pIvAnuM, UMghavAnuM badhuM bhUlI, temanI e misa ArAbelAne zodhato bhaTakayA karuM chuM." "koNa misa ?" misa ArAbelA elana." "oho ! e te pelA gharamAM ja rahe che ! cha aThavADiyAM thayAM, e AvI che. e gharanI nokaraDIe eka savAre badhAM UThayAM te pahelAM bahAra UbhAM UbhAM e vAta mane kahI hatI." ema kahI merIe pelo gheDAvALa sema upara gusse thaIne je gharamAM pesI gayo hate te ghara ja batAvyuM. semanuM mukhya kAma acAnaka Ama pUruM thayuM tethI tene eTalo badho harSa thaI Avyo ke, tene UbhA rahevA mATe paNa merInA zarIrano Teko levo paDaze, ane AbhAradarzaka kaMIka kaMIka ceSTAo karavI paDI. pachI teNe kahyuM, "mAre te bAIne ja eka saMdezo pahoMcADavAnuM che, eTalA sAru thaIne huM savArane Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klama 336 rakhaDapA karuM chuM." H 'saMdezA ApavAnuM teA hamaNAM nahIM banI zake. kAraNa ke te sAMjanA bahu thADA vakhata tenA gharanA bagIcAmAM ekalI pharavA nIkaLe che. te vakhate tene maLAya te| maLAya. bAkI te haMmeza pelI muThThI bAInI sAthe ja nIkaLatI heAya che. " me tarata ja peAtAnI yeAjanA vicArI lIdhI. sAMje ArAelAne bagIcAmAM karavAne samaya thAya tyAre ja pAchA AvavuM, ane merInA gharavALA bagIcAmAM UbhelA eka meTA jhADa upara caDI javuM; pachI ArAkhelAnA bagIcAmAM jhajhUmatI tenI DALIo upara jaI saMtAI javuM. pachI ArAkhelAne mi. viMkalanI vAta karIne, te kabUla thAya, te| e ja rIte, e ja jagAe, te menI mulAkAta bIje divase sAMje geAThavAya teA geAThavavI. pachI maeNrIte tenuM zetaraMjIe jhATakavAnuM aTakI paDeluM kAma jaladI patAvI ApavAmAM saeNma kharA dilathI madada karavA lAgyA. ane Ama te zetaraMjIe jhATakavI e taddana bina-jokhamakAraka vastu che; kAraNu ke baMne pakSe zetaraMjI jeTalA tA dUra rahe che. paNa jyAre zetaraMjInI gaDI karavAnI thAya, tyAre te kAma pUruM jokhamakAraka banI rahe che. kAraNa ke dareka gaDIe baMne pakSanuM aMtara ardhuM thatuM jAya che. ane jyAre gaDI vALatAM vALatAM e aMtara batrIsamA bhAga jeTaluM thaI jAya che, tyAre pachI e baMne pakSe jo saeNma ane maeNrI hAya, teA chevaTanI gaDI vakhate e baMne jaNu kAI agamya rIte eka bIjAnI lageAlaga ja AvI jAya che. vakhatasara saeNma pAche! AvI maeNrInA bagIcAmAM thaI jhADa upara caDIne, ArAkhelA jyAM pharavA AvatI te taraphanI DALImAM chupAI gayA. ArAkhelA gamagInapaNe bagIcAmAM AvIne ekalI AMTA mAravA lAgI, Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 samanI kAmagIrI tyAre seme gaLAnI kharakharInA vicitra avAje kADhIne tenuM dhyAna kheMcavA prayatna karavA mAMDaze. ArAbelAe DarI jaIne e avAje kayAMthI Ave che, te jevA prayatna karyo, ane chevaTe DALa tarapha najara karatAM eka mANasane beThelo joI te tarata ghara tarapha bhAgI javA gaI, paNa tenA paga DaranA mAryA evA bhAgI paDayA ke te pAsenI beThaka upara ja besI paDI. je teNe ghara tarapha deDI jaIne bUmAbUma karI mUkI hota, to eNmanI yojanA kadAca haMmeza mATe niSphaLa gaI hata. sema tarata ja hAMphato hAMphato belI UTho, "are, A strIone jyAre bebhAna na banavAnuM temanA hitamAM hoya tyAre ja bebhAna thavAnuM AvaDe che. are eya misa hADa-vahera, are misisa vikala, maherabAnI karI bUma na pADaze ke bebhAna na banazo." - have mi. vikalanuM jAduI nAma sAMbhaLIne, ke khullI havAne kAraNe, ke pachI semane avAja oLakhavAne kAraNe, ArAbelAe tarata ja jhADa tarapha pharIthI meM UMcuM karyuM ane pUchyuM, "tame koNa che, ane ahIM zA mATe AvyA cho ?" sema have tarata DALI uparathI bhIMta upara kUdI AvIne be, "e te huM ja chuM, misa, huM ja chuM, bIjuM kaI ja nathI !" "tame mi. pikavikane mANasa, kharuMne ?" barAbara e ja; paNa huM to e kahevA Avyo chuM ke, mivikala tamArA vinA ekadama gAMDA thaI gayA che, have zuM karavuM che?" "huM? temane zuM thayuM?" "are bilakula gAMDA thaI gayA che, ane eTaluM ja kahyA kare che ke, kAla sudhImAM tamane najare nahi jue, to te DUbI nahIM mare te tenAthI vadhu kharAba kaMI jarUra karI besaze." " "huM ? evuM karI besaze?" pi.-2 Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kha " are misa, mi vikala ekadama ekavacanI puruSa che; ane evuM karaze ja enI khAtarI rAkhajo. uparAMtamAM temaNe hADa-vahera pAsethI tamAre viSe badhI vAta jANI lIdhI che. '' mArA bhAI pAsethI ? '' " eTale 338 "e bemAMthI kANu tamArA bhAI che e te huM nathI eLakhatA; paNa emAMthI vadhu gaMdA je che tenI pAsethI. ' ,, "" "hA, hA, mi. velara; pachI tamArI vAta AgaLa kare.' ' vAta ema che ke, tamArA bhAIe mi viMkalane badhI vAta kahI dIdhI che ke, te tamane pUrI rAkhavAnA che, ane pelA khInna hADa-vaherane paraNAvavAne che. eTale mArA gavarnara ema mAne che ke, tame jo mi. vikalane jaladI maLIne temane ja paraNavAnuM vacana nahIM ApI de, teA mi. viMkala tamArA bhAInA mAthAmAM eTaluM sIsuM bharI deze ke, pachI kudaratI vikAsanuM mULiyuM taddana marI jaze, bhale pachI tene spiriTanI zIzImAM DUbADUba bharI rAkhe. ' "" HH * arere, huM A badhI khUnakhAra takarArA ane laDAI e krama karIne aTakAvuM? "" * basa, badhI khAnAkharAbI dUra karavAne eka ja upAya che ane te meDhAmeADha vAtacIta; - jema bahAraviTayAe umarAvane lakhelI jAsAciThThImAM lakhyuM hatuM tema. tamAre mi. viMkalane maLavuM ja joI e; te| ja temanA premanI Aga baMdUkanI AgamAM pheravAtI aTakI jaze bhale pachI e aMdUka temanA peAtAnA mAthA taraph tAkI heAya ke tamArA bhAInA mAthA tarapha ke tamArA bhAInA parama priya mitranA mAthA taram. .. * paNu huM temane kevI rIte maLI zakuM ? mAre bhAI evA avicArI tathA kAra hRdayanA che ke, mane te kadI mi. viMkalane maLavA ja nahIM de; are, tamane A rIte huM maLI chuM, eTaluM ja te Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara adabhuta prakAzanI zedhane janma jANe, to kamarA bahAra Ama cheDe vakhata mAruM pharavA nIkaLavAnuM paNa baMdha karAvI de." juo misa, mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke, A bAbatamAM tamane je kaMI madada joItI hoya te karavA huM cheka ja taiyAra chuM -e be hADavaheremAMthI ekAdane ocho karavAnI jarUra hoya to tema karIne paNa." pahelAM to ArAbelA mitra vikala sAthenI sIdhI mulAkAta goThavavAnI bAbatamAM kabUla thavA AnAkAnI karavA lAgI; paNa eTalAmAM bagIcAmAM kAI AvatuM hovAno avAja sAMbhaLatAM ja, teNe semane utAvaLe eTaluM jaNAvI dIdhuM ke, kAle rejanA samayathI eka kalAka meDI eTale ke aMdhAruM thaye bagIcAmAM A jagAe te AMTA mAraze. adbhuta prakAzanI zodhane janma seme jaIne potAnI mulAkAtane ahevAla mi. pikavika tathA mi. vikalane kahI saMbhaLAvyo, tyAre baMne jaNa vicAramAM paDI gayA. mi. pikavika chevaTe bolyA, "ApaNe tyAM javAmAM bahu kALajI rAkhavI joIza; ApaNe kAraNe nahi, to pelI yuvatIne kAraNe te khAsa." Aje javAmAM ?" mi. vikale bhArapUrvaka pUchayuM. "ApaNe te huM sAthe ja AvIza." mi. pikavike paNa eTalI ja khAtarIthI sAme javAba Apyo. tame ?" "hA, hA, huM ja vaLI. tamane mulAkAta ApavAmAM e yuvatIe svAbhAvikapaNe ja paraMtu eka avicArI pagaluM bharyuM che. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 pikavika klaba eTale A mulAkAta vakhate baMnenA hitecchu ane baMnene pitA hAI zake tevA pukhta uMmaranA mANusa hAjara heAya, teA pachI kAI prakAranA AkSepa-AreApane bhaviSyamAM savAla UbheA na thAya. .. mivikalane peAtAnA A prauDha mitranI zubhecchAbharI lAgaNI UMDe sudhI asara karI gaI. teNe tarata temane hAtha bhAvapUrvaka hAthamAM lIdheA ane kahyuM, "tame jarUra Avajo. '' vakhata thatAM saeNma kAcagADI laI AvyA. mi. pikavika ane mi. viMkala aMdara beThA, ane saeNma DrAIvara sAthe besI gayA. jyAM javuM hatuM te jagAthI pAeka mAIla dUra te leAkeA UtarI gayA. DrAIvarane peAtAnI rAha joI tyAM ja theAbhavAnuM kahI, teo pagapALA maeNrIvALA ghara tarapha cAlyA; paNa vakhate ja mi pikavike peAtAnI sAvacetInA ane samajadArInA pratIka tarIke peAtAnA khIsAmAMthI jarA hasatAM hasatAM eka cAra-phAnasa kADhyuM, ane tenI khUbIo viMkalane cAlatAM cAlatAM samajAvavA mAMDI. mi. pikavika samane paNa hasatAM hasatAM kahyuM, " kharI mukAme kanyAchAtrAlayanA bagIcAmAM jatI vakhate paNa jo AvuM sAdhana mArI pAse hAta, tA mane bahu madada thAta. "" 66 hA sAheba, A badhI vastuone upayega heAya tyAM kAmamAM levAya te! bahu kAmanI che. paraMtu jyAre kAI ApaNune na jue evuM ApaNe icchatA hAIe, tyAre A vastu jhAjhI upayAganI hAya ema mane lAgatuM nathI. '' mi pikavika jaeNmanA zabdAmAM rahelI TakrAra tarata samajI gayA, ane temaNe te phAnasa khIsAmAM mUkI dIdhuM. maeNrInA dhara pAse AvatAM sa~me eka meTA patharA upara te baMnene esADI dIdhA, ane peAte maeNrIte saMparka sAdhI, badhI geAThavaNu karI AvavA khAtara, dhImethI tenA gharanA pAchalA bAraNA pAse gayA. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ addabhuta prakAzanI zodhane janma 341 pAMca ke daza miniTa bAda te pAcho Avyo ane baMnene merInA bagIcAmAM pelA jhADa pAse laI gayo. paNa tyAM jatAM jatAM mi. pikavike pAchuM phAnasa bahAra kADhayuM ane seme tarata temane TokayA, "sAheba A mAnavaMta phAnasa Aje ApaNe badhAnuM mota banavAnuM che. tame A phAnasanuM phekasa barAbara pelA makAnanI bArI upara nAkhyuM che, te jotA nathI ?" mi. pikavike gabharAIne phAnasanuM meM pheravI lIdhuM. have bIjA ghara upara tenuM phekasa jAya che, sAheba," saMme utAvaLe utAvaLe kahyuM. mipikavika gabharAIne tene baMdha karavA gayA. "bhalA bhagavAna, have tabelA upara tenuM phekasa tame nAkhyuM che. tene baMdha karI dene! nahIM te hamaNuM paDezIo ane temanA cAkara ApaNane cera dhArI ahIM deDI Avaze, te vadhArAmAM." mi. pikavike mahAparANe have phAnasanuM DhAMkaNuM nIce pADI dIdhuM. tarata ja bhIMta pAchaLa koInAM pagalAM saMbhaLAyAM. seme vikalane kahyuM, "tame sAheba, have bhIMta upara ThekaDo mAre jeuM; tamArAM bAnu AvI pahoMcyAM." UbhA raho, UbhA rahe. pahelAM mane tenI sAthe vAta karI levA de." mi. pikavika belI UThaSA. sema tarata nIce name; mi. pikavika tenI pITha upara besI gayA pachI sema UMce thatAM mi. pikavike bhIMtanI kAre paMjA bhIDAvI dIdhA. pachI vikala ane sema baMnee maLIne temane paga pakaDIne thAya teTalA UMcA karyA. eTale temanAM cazmAM bhIMtanI dhAra sudhI jaI pahoMcyAM. tarata ja mi. pikavike ArAbelAne saMbodhIne kahevA mAMDayuM, bItI nahi, mIThaDI; e te huM ja chuM." Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34ra pikavika klaba "maherabAnI karIne cAlyA jAo mipikavika; badhAne ja cAlyA javAnuM kaho. mane bahu Dara lAge che. ahIM Ama UbhA na raheze; tame paDI jaze ane vagADI besaze." je mIThaDI, Ama DarI na jA. mArA mitranI sthiti cheka ciMtAjanaka thaI na gaI hota, to huM temane Ama maLavAnI salAha tane na Apata. chatAM have jyAre A mulAkAta goThavavI ja paDI che, tyAre huM eTalA mATe hAjara rahyo chuM ke jethI tame baMnene nirAMta rahe, -ane koI kazI jAtanuM ALa tame loko upara caDAvI na zake." tamAre AbhAra mAnuM chuM, mitra pikavika; tame tamArA mitranA ane mArA kevA hitecchu che, e huM barAbara jANuM chuM," eTaluM kahI ArAbelAe hRdaya bharAI AvatAM AMkhe rUmAla lagADo. paNa eTalAmAM mi. pikavika acAnaka nIce paDI gayA. temanA khabhA upara paga badalavA jatAM temano paga havAmAM adhdhara ja goThavAye ane te sIdhA jamIna upara AvyA. paraMtu chelAyA -vAgyAnI saheja paNa paravA karyA vinA, temaNe tarata mivikalane bhIMta upara jaI pitAnI mulAkAta cAlu karI devA sUcanA ApI. mi. vikala te pramANe bhIMta upara caDI gayA eTale mitra pikavika zerImAM kAI Ave jAya tenI tapAsa rAkhatA bahAra UbhA rahyA. hAthamAM temaNe temanuM vahAluM phAnasa pakaDI rAkhyuM hatuM. ane AkhI zerIne raste te tene prakAza dUra sudhI nAkhyA karatA hatA. mi. viMkale mevuM karyA vinA bhIMta uparathI nIce ArAbelAnA paga AgaLa ja paDatuM nAkhyuM, ane potAnA premanI prabaLatAnuM sogaMdapUrvaka bayAna zarU karyuM. A arasAmAM ja, ahIMthI betraNa ghara dUra eka mahAna vijJAnI pitAnA abhyAsagRhamAM bArI pAse beThe beThe, pAse paDelA sIsAmAMthI vakhatovakhata jJAnottejaka pINuM kADhI kADhIne pIto pIto, potAnA vijJAna Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabhuta prakAzanI zedhane janma 343 vicAramAM mazagUla thaI beTho hato. te vakhate tenA magajamAM eka anokhA siddhAMtanI prasUti-vedanA UpaDelI hatI, ane te eka prakAranA khAsa ajaMpo anubhavI rahyo hato. acAnaka teNe eka tejasvI prakAzano lisoTo zerImAM pasAra thato joyo. jamInathI thaDe ja UMce te pasAra thato hato, ane pAcho baMdha thaI jato hato. ema keTalIya vAra banyuM. e mahA-vijJAnIe e joI potAnI bIjI badhI vicAraNuM bAjue mUkI dIdhI, ane A prakAzanA lisoTAnAM kudaratI kAraNonI tIvra tapAsa AraMbhI dIdhI. e lisoTo ulkAno prakAza to na hoI zake; kAraNa ke, A to vadhAre nIce che. te AgiyAone prakAza paNa na hoI zake; kAraNa ke, A to vadhu UMce che. te dArUkhAnuM na hoI zake; kAraNa ke, te phUTavAno avAja jarAya Avato nathI. te A prakAza atyAra sudhI na jANavAmAM Avele, na samajAvI zakAyela koI abhuta prakAza che. ane tenI zodhakhoLa karavI ane te bAbata pustaka lakhavuM, e to vijJAnanI ane mAnavajAtanI bhAre sevA karI kahevAya, ema tene lAgyuM. tarata ja teNe e prakAza kayAre dekhAyo tenI tArIkha, samaya, eka eka jhabakAranI sthaLa-kALamAM laMbAI vagere muddAsara mAhitI neMdhavA mAMDI. ane jema jema teNe e tapAsa AgaLa calAvI, tema tema, eka mahAna avakAzI zedhanA prAraMbhanA gauravathI tenuM hRdaya phATI paDavA lAgyuM. muddAonI seMdhaNI pUrI thayA bAda teNe te prakAzanI lIlA ja Atura citte nihALavA mAMDI. teNe have pitAne patnI na hovAthI, pitAnA nekarane e vAtanA sAkSI tarIke bolAvyo. teNe e prakAzanuM nRtya tene batAvIne pUchayuM, "jo, e prakAza ? tuM enAM mULa kAraNo viSe zuM dhAre che ?" Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 pikavika klaba "cAra leAkA AvyA lAge che, sAheba," nAkare tarata javAba ApyA. ' pelA mahAvijJAnIne puNya-prakApa A javAbathI tarata bhabhUkI UThayo. teNe trADa nAkhIne kahyuM, "eka vijJAnInA saMzAdhanane avaLe pATe caDAvI devA icchanAra babUcaka mUrkha, tuM cAlyeAjA ahIMthI." peleA nAkara jarA chebhIle paDIne cAlyeA gayeA, eTale A mahAvijJAnIe have jarA vadhu najIka jaI, e prakAza viSe vizeSa mAhitI meLavavAne irAdo karyAM. te tarata TApu| paherI, peAtAnA bagIcAnA jhAMpA pAse jaI paheoMcyA. have te ja ghaDIe mi. pikavika zerImAMthI kAIne AvatuM kharekhara sAMbhaLyuM athavA temane evA bhrama thayA, eTale tarata te peAtAnA phAnasanuM DhAMkaNu utAvaLe ughADa-vAsa karatA maeNrIvALA makAnanA bagIcA tarapha dADaSA ane saune bahAra nIkaLI AvavA ane ThekANe paDI javA temaNe tAkIda karI. tarata mi. vikala pAchA kUdI AvyA, ArAkhelA tenA makAnamAM pesI gaI, maeNrI tenA makAnamAM, ane saeNma vagere traNa jaNu bagIcAne jhAMpA vAsI daI, bahAra zerImAM nIkaLI AvyA. te ja vakhate pele vaijJAnika peAtAnA bagIcAnA jhAMpAnuM tALuM kheAlatA hatA. saeNme mi. pikavikane kahyuM, "maherabAnI karIne tamAruM phAnasa eka sekaMDa mATe kheAlI nAkheA." mi. pikavike enuM DhAMkaNu kheAlyuM, tenI sAthe ja saeNmanI najare pelA mahA-vaijJAnikanuM mAthuM bagIcAne daravAjo ughADavA UMcuM nIcuM thatuM dekhAyuM. tarata ja teNe peAtAnA hAtha vaDe eka dhakko nIcenI tarapha evI rIte dIdhA ke te mahAna mAthuM bagIcAnA daravAjA upara aphaLAya tema vaijJAnika peAte jamIna upara tUTI paDayo. A badhuM ati cAlAkIpUrvaka patavI daI, saeNma tarata mi. pikavikane pITha upara nAkhI, Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adabhuta prakAzanI zedhane janma 345 ghoDAgADI tarapha jorathI doDI jatA mitra vikalanI pAchaLa pAchaLa doDaze, ane e zerI bahAra dhArI rastA upara AvIne ja thaMbhyo. pITha uparathI mi. pikavikane utAryA pachI mivile ane seme temane pitAnI vacce tALI rAkhI, ghoDAgADI sudhI deDAvI lIdhA. ghoDAgADImAM besADatI vakhate seme vilane dhImethI pUchI lIdhuM, "tamArI pahelAM kaI pelIne radiyAmAM ghUsI gayeluM te nathI ne ?" badhuM barAbara che, sema, badhuM barAbara che. kazo vadhe nathI." mi vikale dhImethI hasatAM javAba Ape. bIjI bAju pelA mahA vaijJAnike pachI e abhuta prakAza upara eka moTo graMtha lakhe, te ahIM ja kahetA jaIe. teNe have sAbita karyuM ke, e prakAza pRthvImAM rahelI vIjaLInA amuka amuka vakhate, amuka kAraNae thato AviSkAra che-je kAraNe alabatta zodhavAM rahe che- paNa AkAzanI vIjaLI sAthe te prakAzane kazo saMbaMdha nathI, e nakkI che; kAraNa ke, te vakhate AkAzamAM vIjaLI hatI nahIM. e prakAza pRthvImAMnI vIjaLIne che, e bAbatano bIjo agatyano purAvo e hato ke, pote jyAre bagIcAno jhAMpo ughADI bahAra nIkaLavA gayo, te ja vakhate e prakAzano gALo tenA tarapha kheMcAye, ane tene mAthA upara evo dhakko lAgyo ke jethI pAeka kalAka sudhI te cheka ja bebhAna thaI gayo hato. badhAM vaijJAnika maMDaLeAe A zodhane anupama utsAha ane abhinaMdanathI vadhAvI lIdhI; ane eNe noMdhelA muddAone AdhAre jora jorathI AgaLa zodhe cAlavA lAgI. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 jela-mahelamAM bAtha" tarapha rahevAno je samaya nakkI karavAmAM Avyo hato te pUre thatAM, mi. pikavika ane temanA mitro laMDana pAchA pharyA. mi. pikavika tarata potAnA " rja enDa valcara" hoTelanA mathake cAlyA gayA. AvyA pachIne trIje divase savAre eka vicitra dekhAvanI gADImAM eka mANasa tyAM AvI pahoMcyo. te pahelAM tenA karatAM vadhu vicitra dekhAvano eka mANasa kayArano AsapAsa cokI karato Ubho hato. te e gADIne AvelI dekhI pAse AvIne Ubho rahyo, e emanI najaranI bahAra rahyuM nahIM. te tarata bAraNu vacce AvIne Ubho rahyo. te samajI gayo hato ke, pitAnA mAlika jenI rAha joI rahyA che, te ja e leke hatA. DI dhakkAmukkI ane belAcAlI thayA pachI eka jaNe semane bAraNAnI bAjue dabAvI rAkhyo ane gheDAgADImAM Avelo bIjo mANasa aMdara ghUsyo. teNe gallA upara beThelI bAIne mi. pikavikano kamare batAvavA pharamAvyuM. bAIe veITarane kamara batAvavA mokalyo. mi. pikavika pathArImAM ghasaghasATa UMghatA hatA. bAraNuM bahAra thayele avAja sAMbhaLI te jAgI UThayA. sema Avyo haze ema mAnI temaNe hajAmatanuM pANI mAgyuM. 346 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jelamahelamAM - 347 "hamaNAM ja tamArI hajAmata karI nAkhuM chuM, mi. pikavika," ema kahI pelA mANase tarata adAlata taraphathI misisa bADelanA kesanA cukAdA aMgenuM veraMTa batAvyuM, ane pitAnuM oLakhapatra rajU karyuM. te ja ghaDIe seme aMdara AvI pelAne pUchayuM, "tame kakara che ?" huM koNa chuM ke huM tane jatA pahelAM batAvato javA mAguM chuM tathA jarA sArI rItabhAtane pATha paNa zIkhavavA dhAruM chuM." tAre AbhArI chuM, bhalAdamI; huM paNa tane keAI sahasthanA oraDAmAM kema karIne pesAya tenI rItabhAta zIkhavADI dauM chuM; cAla tAre Topa mAthA uparathI uThAva-" ema kahI seme evI cAlAkIthI eka jhapATo mAryo ke pelAne Topa UDIne dUra paDaze tathA teNe mAM ghAlelI dAMta khotaravAnI senAnI saLI tenA gaLAmAM UtarI jatI mahAparANe rahI gaI "juo, juo, mi. pikavika, mArA upara -eka sarakArI nokara upara, tenI pharaja bajAvatI vakhate, humalo karavAmAM Avyo che; mArI jiMdagI jokhamamAM che, ane tame te bAbatamAM sAkSI pUraze evI AzA rAkhuM chuM." sAheba, AMkha mIMcI de, eTale kazuM jovAnI sAkSI pUravI nahi paDe ane Ane to huM A bArI bahAra vidAya karI dauM chuM." seme uzkerAIne kahyuM. "mAmi. pikavika gussAbharyA avAje belI UThayo: "je tuM have AgaLa eka zabda paNa belIza, to abaghaDI tane mArI nokarImAMthI chUTo karI daIza." mi. pikavikane have utAvaLathI paravArI levA kahevAmAM AvyuM. pachI temane laMDananA zerIphanA aphasaranI kacerImAM laI javAmAM AvyA. gheDAgADImAM Avelo mANasa e aphasara pote ja hato. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 pikavika klaba mi. pikavikane kophI-rUma' kahevAtA eka oraDAmAM besADavAmAM AvyA. temaNe tarata mane pitAnA vakIla parkarane belAvI lAvavA mokalI dIdho. tyAM bIjA betraNa jaNa paNa beThelA hatA. temAM eka egaNIsavIsa varSane juvAniye paNa hato. te Akhe vakhata dArU pIdhA karato hato ane sigAra pheMkyA karato hato. tenA UbharAyelA meM uparathI lAgatuM hatuM ke, jiMdagInAM chellAM be-traNa varSathI teNe e ja kAma karyA karyuM che. tenA eka joDIdAre hajAmata karI rahyA pachI potAne ane tene dharyo ane tene hajAmata karI levA kahyuM. paNa pelA juvAnaDAe javAba Apyo ke, kalAkekamAM te tene chUTo karavAmAM Avaze, eTale ghera jaIne te nirAMte ja hajAmata karaze. astrAvALAe have mi. pikavika sAme joIne hasatAM hasatAM kahyuM, "A chokarAne ahIM Avye eka aThavADiyuM thayuM, chatAM teNe eka vAra hajAmata karI nathI. te ema mAne che ke, ekAda kalAkamAM ja tene ghera pAchA pharavAnuM thaze!" bicAro !" mi. pikavike sahAnubhUtimAM kahyuM, ane pUchayuM, "to zuM tenA chUTavAnA cAnsa bahu ochA che?" pelAe javAbamAM mAtra khabhA caDAvyA. e joI pelA juvAnaDAe pitAne tAkIdane kAgaLa lakhavA kAgaLa-kalama maMgAvyAM, ane e kAgaLa sArA zabdomAM lakhavA pitAnI jAtane tatpara karavA mATe dArUno pyAle maMgAvyo. thoDI vAra bAda be ke traNa jaNa te chokarAne maLavA AvyA ja. e lokonI lAMbI vATAghATanA je thoDA zabdo mi. pikavike sAMbhaLyA, te uparathI temane khAtarI thaI ke, chokarAnI vAraMvAranI geravartaNUka, ane devuM karavAnI TevathI trAsIne tenA bApe ja tene ahIM devALiyAnI jelamAM purAvavAnuM pagaluM bharyuM hatuM, ane have te tene eka paNa vadhu taka ApavAnI nA pADato hato. Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jela-mahelamAM 349 mi. pikavike have peAtAne besavA mATe eka alaga eraDI mAgI. peAtAne paise mAgI sagavaDa tyAM maLe tema hatuM. mi. parkare AvIne mi. pikavikane samajAvavA mAMDayA, ane daMDanA paisA bharI daI, ahIMthI ja ghera pAchA pharavA vinaMtI karI. paNa mi. pikavikre badhA vidhi pUrA karI, tarata Aje te Aje ja ' devALiyAonI jelamAM pahoMcI javAne niradhAra jAhera karyAM, ane e vidhi jaladI patavavAmAM ja madada karavAnI mi. parkarane vinaMtI karI. < 2 mahu phlITa sTrITamAM AvelI devALiyAonI jelamAM pesavAne! raste vicitra hateA. jamInanI nIce ja jANe eka pachI eka dAdara UtaravAnA hatA. te joI saeNma kheAlI UThayeA, A kharuM che! kUvAmAM kUvA kahe che te AnuM nAma!" HH ' TIma zakara nAmanA karmacArI mi. pikavika tathA saeNmane AgaLa dAratA jateA hateA. mi. pikavika aMdhAriyAM ane bhejavALAM dheAlakAMnI paMktie joI kheAlI UThayA, khare ja ahIM mANusA rahe che? '' * hA, hA; kema na rahe? rahe che eTaluM ja nahi paNu maratA sudhI rahe che, vaLI ! "rAkare javAba ApyA. HH pachI pAchA thADA dAdara caDIne tee upara AvyA. amuka jagyAe gayA pachI mi. pikavikane eka kamarA ughADI ApavAmAM AvyA. e vArDanane eraDA hatA, ane tyAM mipikavike rAta pUratA sUI rahevAnuM hatuM. HH saeNme aMdara khIjA mANasA joI ne pUchyuM, " ahIM A khIjA je che, te badhA sagRhasthA haze, ema mAnI levuM joIe, kharuMne ?" hA hA, sagRhasthA sivAya khIjA krAIma ahIM AvI zake nahi. A kaMI jela nathI; ' nivAsa ' che, ane ahIM rahenAra badhAnuM kharca haeNTelanI mAphaka cUkavAya che. ' rAkare javAba ApyA. O Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 pikavika klaba e oraDo eka moTI osarImAM khUlato hato; ane jarA garamI hovAthI e osarImAM khUlatA bIjA oraDAonA nivAsIoe bAraNuM jarA khullAM rAkhyAM hatAM. mi. pikavika semane kahyuM, "jene bhAI devA mATenI jelamAM purAvuM emAM sajA jevuM kaMI hoya ema lAgatuM nathI. A badhA kevA majAmAM dArU pIe che, ane sigAra phUke che!" bIje divase mi. pikavikane 27mA naMbaranA oraDAmAM jagA ApavAmAM AvI. te oraDAmAM temanA uparAMta bIjA traNa jaNa hatA. mi. pikavika tyAM gayA tyAre e oraDAmAM khAlI jagA jevuM khAsa na hatuM. pelAoe mi. pikavika je bIje kyAMka jAya te lAlaca ApavA aMdaroaMdara phaMDa ugharAvavAnI taiyArI batAvI. mi. pikavike navAI pAmI pUchayuM, "zuM, marajI mujaba rahevAnuM ahIM badalAvI zakAya che? meM to jANyuM ke e loko nakkI karI Ape tyAM ja ApaNe rahevAnuM hoya che." pelA traNamAMnA eka hasIne javAba Apyo. "bhAI, paisAthI bahAra" paNa jema badhuM banI zake che, tema "ahIM" paNa tamArI pAse kharcavAnA paisA hoya, to tame eka alaga eraDI paNa meLavI zakaze !" mi. pikavika tarata rokara pAse pAchA AvyA. pelAe hasIne kahyuM, "sAheba, tamAre mane pahelethI kahI devuM hatuM ke tamArI pAse paisA che! have to huM tamane pAMca miniTamAM judA kamarAnI vyavasthA karI ApIza tathA temAM tamAre joItuM pharanicara paNa vAparavA mATe mAre tyAMthI bhADe ApIza." cAnsarI kedI tarIke oLakhAto eka kedI ghaNA vakhatathI kephI-rUma pAsenA eka sarasa eAraDAmAM raheto hato. pahelAM to kuTuMbIjano, mitro vagere pAsethI Avaka thatI; paNa have e badhuM baMdha thavA lAgyuM hatuM. eTale tene maLelo alaga kamara Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jela mahelamAM 351 aThavADiye eka pAuMDa bhADuM levAnuM nakkI karIne teNe rAjI thaIne mi. pikavikane khAlI karI ApyA. rAkare aThavADiye sADI sattAvIsa ziliMge mi. pikavikane eka zetaraMjI, cha khurasIo, eka Tebala, sAphA-eDa, cAnI kITalI- eTalI cIjo bhADe ApI; tathA have peAte temanI vadhu zI sevA bajAve ema pUchyuM. kr mi. pikavike tene pUchyuM, " ahIM kAI bahAranA pherAphAMTA khAnArA mANusa maLI zake ?" " bahAranA ?" " hA; arthAt kAI bahAra jaI zake - kedI na heAvAne kAraNe evA mANusa ?" "hA, hA; garIba-vibhAgamAM rahetA eka kedIneA sageA bahArathI ahIM AvyA kare che. te AvA pherAkAMTAnuM kAma kare che. huM tene tamArI pAse meAkaluM ?" "hA, hA, jarUra meAkalajo. paNu tame garIba-vibhAganuM nAma dIdhuM, te zuM ahIM evA kAI vibhAga pazu che ? te tarapha huM pote ja eka vakhata jaI AvavA mAguM chuM, "" devAdArAnI jelane garIba-vibhAga, eTale tenA nAma uparathI ja sUcita thAya che tema, bahu ja kaMgALa ane tuccha devAdArAne pUrI rAkhavAne vibhAga. peAte garIba-vibhAgamAM javA mAge che ema devAdAra jAhera karI de, eTale pachI tene bhADuM ApavuM paDatuM nathI. tene khAvAnuM theADuMghaNuM maLI rahe, paNa teya keTalAka dAnavIra leAkeAe peAtAnA vIlamAM e leAkeA mATe lakhI ApelI rakameAmAMthI. e jelanI bhIMtamAM bahArathI najare paDe evuM majabUta saLiyAnuM eka pAMjaruM jaDI devAmAM AveluM hatuM. temAM beThelA garIba devAdAra hAthamAM eka dAna-peTI khakhaDAvyA karatA ane jatA-AvatAne kahetA, "garIba devAdArAne bhUlaze| nahi; temane Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para pikavika klaba kaMIka ApatA jAo." garIba-vibhAganA badhA devAdAre vArApharatI te pAMjarAmAM besatA ane dhULadhamAM je maLe te vaheMcI letA. atyAre te have e pAMjaruM jaMgalIpaNAnI nizAnI gaNIne caNI levAmAM AvyuM che, paNa garIba devAdArane kaMIka AzarAnuM e sAdhana tethI karIne baMdha thayuM eTaluM ja; bAkI briTiza kAyado khUnI-DAku jevA bhayaMkara gunegArone khavarAvavAnuM pivarAvavAnuM ane majabUta raheThANa ApavAnuM svIkAre che, paNa garIba devAdArane to bhUkhe- tarase nagna avasthAmAM maravAnI ja svataMtratA bakSe che. rekara AvIne mi. pikavikane garIba-vibhAganI sIDI sudhI mUkI gayo. mi. pikavika pachI pote e sAMkaDo dAdara caDIne upara gayA, to temanI najare eka vizALa oraDo ane temAM purAyelI teTalI ja virATa kaMgAliyata najare paDayAM. temanuM dhyAna aMgIThI pAse mAthuM nIcuM rAkhI vicAramagna thaI beThelI eka vyakti tarapha kheMcAyuM. te mANasa AphreDa kiMgala pote hato. joke, atyAre te cIMtharehAla dazAmAM hato ane bhUkhamare, hatAzA tathA kaMgAliyata tenA meM upara zilAlekhanI peThe ketarAI rahyAM hatAM. e oraDAnA bIjA nivAsIonI kamakamATI upajAve tevI sthiti, tathA temanI pAse beThelAM strI bALaka vagerenAM moM -e badhAnuM hRdayadrAvaka citra tarata mi. pikavikanA citta upara DAmanI peThe aMkAI rahyuM. mi. pikavika e badhA tarapha najara karatA UbhA hatA, tevAmAM bAraNAmAMthI Thokara khAte eka bIje kaMgalo Avyo. tenA upara najara paDatAM ja mi. pikavika tene oLakhI gayA : te mi. jigalano dasta ane sAthI joba Tara hato. rokare bahAranA pherAphAMTAnuM kAma karavA, garIba-vibhAganA eka kedInA sagAne mokalavAnuM mi. pikavikane jaNAvyuM hatuM, te A jeba DreTara ja haze, e paNa mi. pikavikane samajAI jatAM vAra na lAgI. Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 jela-mahelamAM jaoNba mi. pikavikane joI, tarata ja belI UThaze, "mi. pikavika !" jiMgale e zabdo sAMbhaLIne coMkI UThI te tarapha meM pheravyuM, paNa pachI mipikavikane ja sAkSAta UbhelA joI zaramanA mAryA pitAnuM meM tarata nIcuM nAkhI dIdhuM. mi. pikavika e be jaNAnI kaMgALa dazA joIne gaLagaLA thaI gayA. jemAM jiMgalane mATe kAMI khAvAnuM ja bahArathI lAvyo hato. tenA upara najara karatAM ja mitra pikavika samajI gayA ke teo ke chellI koTIne bhUkhamaro veThI rahyA che. mi. pikavike jiMgalane vAtacIta karavA bAjue bolAvyo. DIka vAtacIta uparathI ja jaNAI gayuM ke, teoe eka pakhavADiyuM pitAnA bUTa khAdhA che-arthAta pitAnA bUTa vecI nAkhIne je AvyuM te upara teo jIvyA che; hAthIdAMtanA mUThAvALI rezamI chatrI upara eka aThavADiyuM temaNe kADhayuM che, ane pachI koTa, jebanAM khamIsa vagerene vAro paNa eka pachI eka AvI gayo che. have mAtra pathArImAM paDayA paDayA bhUkhathI marI javAnuM ja bAkI rahetuM hatuM. vAta pUrI karI rahyA pachI, jiMgale chevaTe umeryuM ke, "mArI karaNInI pUrI sajA mane barAbara thaI che; keTalAya divasa bImAra rahyo chuM; bhUkhe paNa khUba maryo chuM; meM ghaNAne ThagyA che, ane e badhA gunAono vicAra karatAM, have jiMdagI A rIte pUrI thAya to tenuM khAsa duHkha huM nathI mAnata." mi. pikavike tarata dhamakAvatA hoya tema jobane pAse bolAvyo, ane Akho kaDaka karIne kahyuM, "le !" A bhASAmAM kazuM ApavAnuM hoya to te ghummo ke phaTako ja hoya. ane jaoNbe paNa mAnyuM ja hatuM ke, pote A bhalA mANasane je rIte ThagyA che, banAvyA che, herAna karyA che, te jotAM te eka garamAgarama ghume mArI de, topaNa te kAyadesara kahevAya. paNa kharekhara to hAtha ugAmIne mipikavike jebane je ApyuM te mAtra camakAra ja karatuM tenI hatheLImAM lapAI gayuM. jobanI AMkhamAM AnaMda ane pi.-23 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 350 pikanika klaba AbhAranI lAgaNI UbharAI AvI, ane thoDAM AMsu paNa; paraMtu tenAM A AMsu jiMdagImAM pahelI vAra sAcAM hatAM. Foto Perfect hos in or you mi. pikavika pitAnA kamarAmAM pAchA pharyA, tyAre sema tyAM Avyo hato ane mitra pikavike maMgAvelI badhI vastuo goThavato hato. mi. pikavike semane jotAM ja pUchayuM, "mitra Tapamana vagere mitro maLyA ?" hA, huM temane maLavA gayo hato; teo kAle ahIM AvavAnA che; jeke, kAne nathI AvavAnA e ekadama vicitra vAta che." ThIka, paNa sema, mAre tane eka vAta kahevI che, tuM jarA dhyAna daIne sAMbhaLa." "hA, hA, sAheba, belI nAkhe." je bhAI, A jagA juvAna kAmagarA mANasa mATe vadhu vakhata rahevA yogya jagA nathI." buTTA mANasa mATe paNa yogya kahevAya tevI jagA nathI, e sAthe ja kahI nAkhene !" seme javAbamAM kahyuM. hA, hA; paNa buddA mANaso to temanI gaphalata tathA ati vizvAsupaNune kAraNe ahIM AvavAnI sajA pAme paNa kharA. paraMtu tArA jevA juvAna mANasane to tAro svArthI zeTha tane ahIM rAkhe to ja rahevuM paDe. eTale juvAna kAmagarA mANasoe ahIM vadhu samaya kaMI kAraNa vinA na rekAvuM joIe, ema huM mAnuM chuM. tuM mArA kahevAnI matalaba samajyo ke nahi ?" "tame kaI tarapha dhasI rahyA cho, e to huM joI zakuM chuM, jema meIla-gADIvALA kocamene baraphanA tophAnane pitA tarapha dhasI AvatuM joIne kahyuM hatuM tema." to pachI, tAre ahIM ALasamAM vakhata gumAvo sAre nahIM; ane A jelakhAnAmAM rahenAre potAnI tahenAta mATe eka nokara rAkhavo e to cheka ja behUduM lAge. eTale thoDoka vakhata tuM mArAthI chUTa thAya e sAruM che." Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sama suzkelImAM AvI paDe che 'thoDo vakhata ?" saeNma TANA mAratA heAya tema pUchyuM. 'hA, huM ahIM rahuM teTale samaya; huM tane tArA pagAra te ApyA ja karIza. mArA traNa mitrAmAM kAI paNu tane peAtAnI tahenAtamAM rAkhI leze. ane jyAre huM A jagA cheADIne bahAra AvIza, eTale tarata tane mAre tyAM kheAlAvI laIza, enI khAtarI ApuM chuM.' te| sAheba, mArI vAta paNa sAMbhaLI le; tamAre A vAta kadI ApaNI vacce upADavI nahi, " "" * rUpapa "nA, nA; paNa meM mArA mana sAthe nakkI karI lIdhuM che. " "ema ? ema ? te| meM paNa nakkI karI lIdhuM che," ema kahI tarata sama doDatAkane bahAra nIkaLI gayeA. tene khATuM lAgI gayuM, ema jANI, mipikavika zAMtithI badhI vAta samajAvavA tene pAche pharavA bhUme| pADavA lAgyA, paNa saeNma tyAM hatA ja nahi. 42 saeNma muzkelImAM AvI paDe che 1 liMkansa Ina philDajha tarapha AvelI pArTugala sTrITamAM devALiyAAnI kArTa AvelI hatI. tyAMnA badhe| dekhAva devALiyA ja hatA. chatAM tyAM paNa e badhAmAMthI kamANI karI khAvA cchanArA vakIlA ane lAlA dhamAla karatA karyAM ja karatA. saeNmanA bApa mi. velara sIniyara, peAtAnA eka sahadharmI kAcagADI DhAMkanArA aMgenA dAvA khAkhatamAM, hAMkaDuonA mAnItA vakIla mi. salAmana pela pAse AvyA hatA. mipela mi. velarane khAtarI ApatA hatA ke, pote jarUra pelA mANasane cheDAvI Apaze. joke, temaNe umeryuM" ke, " tame khIjA tr Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpanA pikavika kha kAI krAve tevA vakIla pAse gayA heAta, teA zuM pariNAma Avata te kahevAnI jarUra nathI. ' kesa cAlavAnA thatAM mi. velara bIjA kAcavALAo sAthe dhakkAmukkI karatA adAlatanA khaMDamAM ghUsavA jatA hatA, tevAmAM temane bhAre paga krAInA paga upara AvI jatAM, pelAe temane TApe| thapATa mArIne mAthA uparathI AMkheA upara lAvI dIdheA. joke, e thapATa mAranArA mi. velara sAme joI ne tarata pAchA coMkI UThayo, ane temane dhakelatA kheMcatA bahAra laI AvyeA. mi. velare tene jotAM ja kahyuM, "vAha, saeNmivela, ghaDapaNamAM tArA bApanA mAthAne TapAratAM kapArathI zIkhyA, dIkarA ?" " paNa tame che| enI mane zI rIte khabara paDe ? mArA paga upara mUkelA tamArA zarIranA bhArathI mAre jANI levuM joIe, ema ''? "sAcI vAta che, saimivela, paNa tuM ahIM zuM kare che? tArA gavarnara ahIM AvyA che?" ' tr "are huM teA gaI rAte cheka tamAre ghera jaI AvyA, tamane zodhavA mATe." "tA mArI mahArANIne paNu joI haze.' k hA, hA. ' mahArANI kevIka dekhAtI hatI ? ' * bahu vicitra dekhAtI hatI; mane lAge che ke, pelA pAdarInI pIne tabiyata bagADI nAkhI che. ' ' sAbate caDI jaI te vadhAre paDatuM pI mi.velare e vAta sAMbhaLI, duHkha ke nirAzAne kaMI bhAva batAvavAne badale AMkhamAM kaMIka AzAnI camaka sAthe saeNmane hAtha pakaDI laIne pUchyuM-- "" kharI vAta ? kharI vAta ? tuM paNu ema mAne che ? huM atyAra sudhI e vAta, pAchaLathI nirAza na thavuM paDe e kAraNe, tane kahetA nahAtA, paNa have kahI dauM chuM ke, pelA pAdarInuM lIvara paNa bagaDI cUkyuM che. Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 sama muzkelImAM AvI paDe che "te paNa bahu nabaLo paDI gayo che?" hA, hA, taddana phIkephaca. mAtra tenA nAkanuM TeravuM vadhAre ne vadhAre lAla thatuM jAya che. te khAya che bahu thoDuM, paNa DhIMce che bhAre !" seme have DosAne tenI vAtone gaDagaDATa baMdha karI pitAnI ekabe vAto ekadama sAMbhaLI levAnuM sUcavatAM kahyuM, "mArA gavarnara have mane temanI pAse rahevA devA mAgatA nathI." "huM tArA vagara ekalA zuM karaze ? jelanA loko to temane jIvatA ne jIvatA phelI khAze. ema kadI na banavuM joIe." "paNa kahuM chuM ke, ema na ja banavuM joIe. paNa tethI zuM vaLyuM ? tamane kazo rasto sUjhe che?" jo te pote tane tyAM rahevA na de to tuM tyAM na ja rahI zake, semI. jela e kaMI dharI rAjamArga nathI, ke jethI game te mANasa phAve tyAre tyAM haMkArI jaI zake," velara DosAe kahyuM. ane pachI thoDo vicAra karI laIne umeryuM, "je temane pathArInA vIMTAmAM vIMTI laIne, paherAvALA jue nahi tema, bahAra kADhI lAvIe to ? tAre kahevuM ke e tArI pathArI che, bhUlathI tArA gavarnara sAthe AvI gaI che. athavA tAre eka DosInAM kapaDAM bagalamAM ghAlIne laI javA ane pachI temane burakhA sAthe paherAvI, tArI sAthe pAchI bahAra kADhI lAvavA." DesA, tamAruM bhejuM paNa pelA pAdarInI peThe pI- pIne casakayuM lAge che. je mANasa siddhAMta khAtara ja aMdara gayo che, te ema dhakhe daIne nIkaLI AvavA kabUla thAya khare? tenA karatAM mane eka rasto sUjhe che; bele kabUla che?" "hA, hA, dIkarA, bolI nAkha." te tame mane pacIsa pAuMDa ekadama UchInA ApI do jouM." "tethI zuM thAya?" Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka pikavika klaba "are, tame e pacIsa pAuMDa mane ApIne pAMca miniTa pachI pAchA mAgajo. huM pAchA nahIM ApuM. eTale tame tarata mArA upara dAvo mAMDI, mane devALiyAnI jelamAM mArA gavarnara pAse dhakelI deje. bela DosA, tamArI akkala pahoMce che?" Deso thelI vAra sema tarapha joI rahyo; pachI AkhI vAtane marma samajAtAM, tarata ThekaDo mArI Ubho thayo ane emanI akkala mATe zAbAzI batAvatAM batAvatAM teNe potAnA jADA zarIrane eka bAju AmaLavA AMcakA mArI mArIne, pitAnuM jaMgI khIsuM hAtha tarapha AyuM. pachI temAMthI moTuM pAkITa kheMcI kADhI, temAMthI noTa kADhIne semanA hAthamAM pakaDAvI dIdhI. pachI te ene kheMcatA kheMcatA pelA vakIla salemana ela pAse laI gayA. tyAM jaI temaNe vakIlanA kAnamAM badhI vAta samajAvI dIdhI ane "abaghaDI" semane phalITa jelamAM mokalI ApavAmAM potAnI badhI buddhi kharcI nAkhavA bhalAmaNa karI; "phI tamAre mAMgavI hoya teTalI mAgI le!" mi. pele tarata e dAvAnuM kharca gaNI kADhayuM, ane eTalI rakama khIsAmAM paDI gaI eTale pachI semane zAbAzI ApavA mAMDI ke, vaphAdArI AnuM nAma! DesA velaranI chAtI e sAMbhaLIne gaja gaja UchaLavA lAgI. alabatta. mi. pila sAthe te ghaDIe e zarata karAvavAmAM AvI ke, mi. pikavika kaI kAraNe jelamAMthI chUTe, to semane paNa jelamAMthI choDAvavAnI taiyArI te ja ghaDIe karI devAnI. ATha ATha jaNa hakArA-bakhALA karatA saimane phalITa-jelane daravAje mUkI gayA. sema tarata ja pitAnA mAlika mi. pikavikanA oraDA tarapha doDI gayo. bAraNuM baMdha hovAthI teNe thoDuM thapathapAvyuM. mitra pikavike aMdarathI kahyuM, "ughADIne aMdara Avo." Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sema muzkelImAM AvI paDe che. 359 seme tarata aMdara jaI heTa utArI salAma karI. mi. pikavika tene joI kahevA lAgyA, "sema, tuM utAvaLe cAlyo gayo, paNa mAre IrAdo tArI lAgaNI duHkhavavAne na hato; eTale mAre je kahevuM hatuM te huM tane vigate pharI samajAvavA mAguM chuM; jarA dhIme paDIne sAMbhaLa to khare." paNa huve badhuM nakAmuM che, sAheba." kema have zuM nakAmuM che, vAru?" "hamaNAM mArI pathArInI vyavasthA jaladI karI levAnI utAvaLamAM chuM, sAheba." tArI pathArIna? ahIM jelamAM?" mi. pikavike DaghAIne pUchayuM. hA, sAhebanuM kAraNa eTaluM ja ke, huM paNa kedI chuM; Aje pAchalA pahore, devAne kAraNe mane pakaDIne ahIM dhakelI devAmAM Avyo che." devAne mATe pakaDavAmAM Avyo che?" mi. pikavike navAI pAmI pUchyuM; "keTaluMka devuM hatuM ?" sAheba, e paMcAtamAM paDavA jevuM nathI; kAraNa ke, jeNe mane jelamAM purAvyo che, e evo khUnI khabrasa che ke mane jelamAM purAvyA vinA tene zAMti thAya ema ja nathI. ene paisA nahIM, paNa mAre lehI ja joIe che, ane jyAre tame A jelamAMthI chUTA thaze tyAre ja te mane bahAra nIkaLavA deze; nahi to koI paNa hisAbe kadI nahi, e nakkI che." "eTale zuM, bhalA ?" "eTale e ja ke, mAre ahIM cAlIsa varSa jelamAM rahevuM paDaze, to paNa huM ahIM kazI rokaToka vinA rahI zakIza. have vAta tamArA hAthamAM nathI rahI, sAheba." Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 mi. vikala jAna upara AvI jAya che mi. pikavika semanI vaphAdArI joI AbhA banI gayA. temanAmAM have semane dhamakAvavAnI ke samajAvavAnI hiMmata ja na rahI. alabatta, tene A rIte devALiyAnI jelamAM purAvanAra mANasanuM nAma te vAraMvAra pUchatA rahetA; paNa sema e nAma Apato ja nahIM. te kaheto, "enuM nAma jANavAthI kaze phAyado nathI, sAheba, enA jevo jherIle, adekho, kharAba svabhAvane, paisA mATe marI jAya che, ane paththara jevA hRdayano bIjo mANasa ja janme nathI. tenA jevAnA hRdayane palALavuM azakaya che-pelA maravA paDelA sadagRhastha pitAnI milakatamAMthI devaLa baMdhAvavAne badale te milakata pitAnI pAchaLa potAnI patnIne ja ApatA javAnuM vicAryuM, tyAre tene samajAvavA AvelA dharmaguru pAdarIe kahyuM hatuM tema." paNa sema, e rakama game teTalI hoya to paNa jhaTa tene cUkate karI daIe, ane tuM bahAra Ava-jA karI zake tevo svataMtra mANasa hoya, to mane keTale badhe upayogI thaI zake, e te vicArI je." paNa sAheba, e naThera, kaThera, duzmana pAse maherabAnI mAgavA javAnuM huM UMghamAM paNa IcchuM nahIM." paNa ene paisA pAchA ApavA emAM enI maherabAnI bhAgavApaNuM kyAM che? UlaTuM e te enA upara maherabAnI karavA jevuM che." Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. viMkala jAna upara AvI jAya che 31 "paNa e mANasa paisA pAchA ApavA jevo lAyaka mANasa ja nathI, sAheba. ene paisA pAchA ApavA e paisA UMDA pANImAM pheMkI devA barAbara che." ' mipikavika have akaLAyA. seme te joI, vAta badalavA mATe kahyuM, "sAheba, mAre e nizcaya aDaga siddhAMtane khAtara che. uparAMta, siddhAMtanI vAta uparathI mane eka mANasano dAkhalo yAda Ave che." kayA mANasane e dAkhala che, vAru, " mi. pikavika keAI dAkhalo sAMbhaLavAnI vAta AvatAM utsAhamAM AvI jaI belI UTha5. "sAheba, e mANasa bhAre siddhAMtavAdI hato; te pitAnA siddhAMta khAtara paisA bacAvyA karato; pitAnA siddhAMta khAtara te koI bIjA sAthe bhaLato-haLato nahIM, - rakhene teo tenI pAse paisA UchInA mAgI bese. potAnA siddhAMta khAtara pakhavADiye eka ja vAra te hajAmata karAvato; ane varasamAM traNa sUTa kapaDAM ja kaMTrATathI kharIdatavarasane aMte jUnAM pAchAM levAnI zarate. te dararoja eka ja jagAe eka ja bhAve niyamita khAvA jato, ane AkhAmAMthI amuka sAre bhAga ja khAvAmAM leto. chApAM Ave to hoTelanA bIjA gharAke aMdara rAha joIne besI rahe, ane te to bahAra doDI jaI chApAvALA pAsethI chApuM paheluM ja hAthamAM laI leto ane pachI eTaluM badhuM vAMcyA karato ke, bIjA gharAko trAsI jAya. jamaNu pachI traNa kalAka te tyAM ja besI raheto ane te daramyAna UMgha sivAya bIjuM kazuM ja leto nahi. pachI te tyAMthI nIkaLI thoDe dUra AvelA kephI-hAusamAM pahoMcI jato ane tyAM nAno kaoNphIne pyAle ane cAra "kaMpeTa" (keka) khAI leto. tyAMthI sIdho te pitAne ghera page cAlatA jaIne sUI jato. e ene siddhAMta mujabano rojano vyavahAra hato. eka rAte te bahu mAMdo paDaze. DAkaTara Avyo. teNe pUchayuM, "zuM khAdhuM hatuM ?" "kaMpeTa." "basa e ja kAraNa che; huM gALIo mokaluM chuM; havethI kadI na khAzo." "goLIo kadI na pAuM ne ?" Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra pikavika klaba * nA, nA, kaMpeTa kadI na khAze|. ' < paNa huM paMdara varSethI niyamita rAja rAte kaMpeTa ja khAuM chuM. ' pazu havethI niyamanI rIte ja kaMpeTa kadI na khAtA.' '*peTa te bahu sArI cIja che.' ' tamAre mATe sArI cIja nathI.' ' paNu eTalA paisAmAM enAthI peTa bharAya tevuM khIjA kazAthI na bharAya.'* paNu tamane teA kaMpeTa khAvA badala uparathI paisA maLe teApaNu have na khAtA; nahIM te| bahu mAMghI paDI jaze,--cha mahinAmAM te tame khatama thaI jaze!.' pelA daradI dAktaranA mAM sAmuM gheADI vAra joI rahyo, pachI khehkA, 'dAktara, tamane khAtarI che ke kaMpeTa khAvAthI huM cha mahinAmAM khatama thaI jaIza?' jo huM khATA paduM te mAre dAktarIthI hAtha dheAI nAkhavA. jo rAja rAtanA cAra kaMpeTa khAvAthI huM cha mahinAmAM marI jAuM, teA ekI sAthe huM keTalI khAuM te tarata ja marI jAuM ? ' * e te mane khabara nathI.' * paNa ardhA krAunanI ' > < < ( aDhI ziliMganI ) laIne ekI sAthe khAuM te marI ja jAuMne ?' * jarUra !' ' / traNa ziliMganI ekIsAthe khAuM te te khasUsa ja marI jAuMne? ' cAkkasa !' ' ' * bIje ja divase savAre teNe traNa ziliMganI peTa maMgAvI, ane badhI ja TAsTa karIne te khAI gayeA. tyArabAda baMdUkanI geALI lamaNAmAM mArIne marI gaye.' "" ** zA mATe bhalA? mi. pikavikre pUchyuM. "" tr " peAtAnA siddhAMtane puravAra karavA khAtara ke, pAte kaMpeTa khAdhAthI marI nathI gayA, paNu aMdUkanI geALAthI ja marI gayA che!'' vAtamAM vakhata cAlyeA gayA. pachI mi. pikavikre saeNmane eka mesInI eraDImAM sUvAnI jagA bhADe apAvarAvI, ane rAkara pAsethI pathArI bhADe apAvI. e pathArI upara saeNma jyAre sUI gayA tyAre eTalI nirAMtathI UMdhavA lAgyA ke jANe traNa peDhIthI te e jelanA ja rahevAsI hAya. Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivila jAna upara AvI jAya che s bIjI savAre mi. pikavika nAstA karavA beThA hatA ane sama temanA joDA vagere sA karatA hatA, tevAmAM mi. Tapamana, mi viMkala ane mi. snADagrAsa temane maLavA tyAM AvI pahoMcyA. 343 "" ' mi. pikavikre traNe jaNu sAthe vArAkaratI hAtha milAvI temane hArdika AvakAra ApyA. traNe jaNu AMkhe rUmAla dAkhavA lAgyA. "gUDa maeNArniMga, sagRhasthA, same te ja ghaDIe sApha karelA joDAo sAthe kamarAmAM praveza karatAM kahyuM; ane zAka jaladI dUra karA; jema peAtAnI mahetI marI gaI tyAre nAnA cheAkarAe kahyuM hatuM tema." mi. pikavike tarata saeNmanA mAthA upara TapAkA mArIne kahyuM, " A mUrakha mArI najIka rahI zakAya te mATe keda pakaDAI ne Avye che, jANA che ? '' << "" zuM? " traNe mitrA kheAlI UThayA. "hA, sagRhasthA; huM kedI chuM; baMdha-khAraNe chuM, jema suvAvaDI bAIe kahyuM hatuM tema. "" " kedI ? " mi. vikala lagabhaga aDabaDiyuM khAtA kheAlI UThayA. "zuM thayuM, sAheba ? zI vAta che?" sa~me pUchyuM. "meM evI AzA rAkhI hatI,- paNa kaMI nahIM, kaMI nahIM. mi. viMkala utAvaLe khelavA gayA ane eTalA ja utAvaLe adhavaca "" thAbhI gayA. mi. pikavikre mi. viMkalanA gAbharApaNAnA khulAsA mATe bIjA e mitrA tarapha joyuM. " amane kazI khabara nathI, " mi. Tapamane javAba ApyA; "paNu e divasathI mi vikala bahu uzkerAyelA rahe che, ane temanI vartaNUka bahu badalAI gaI che. kaMIka avanavuM banyuM hAya ke banavAnuM hAya ema lAge che; paNa pUchIe chIe tyAre ' kazuM nathI ' ema ja kahyA kare che." Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba mi. pikavike have sIdhuM mivikalane ja pUchayuM. paNa temaNe eTalo ja javAba Apyo, "huM khAtarIthI kahuM chuM ke, kaMI ja nathI. mAtra mAre thoDA vakhata mATe aMgata kAmasara zahera choDI bahAragAma javuM paDe tevuM che; ane huM temane mArI sAthe laI javA mAgato hato, eTaluM ja." semanA hAtha te vakhate acAnaka dhrUjI UThayA. mi. pikavike te joI semane te kaMI jANato hoya to kahI devA jaNAvyuM. paNa teNe kahyuM jANato hovAnI khAtarIpUrvaka nA pADI. teNe mAtra eTaluM ja kahyuM ke, "huM kaMIka kalpanA karI zakuM chuM. paNa bIjAnI bAbatamAM evI khoTI beTI kalpanAo karavAne ane kahI batAvavAne mAre dharama nathI." mi. pikavike e bAbatanI coLAcoLa have baMdha karAvI, ane mitrone satkAramAM khAvA-pIvAnuM maMgAvyuM. chevaTe jyAre sau UDIne javA taiyAra thayA, tyAre mivile acAnaka pAchA pharIne mi. pikavikano hAtha pakaDIne kahyuM, "mArA mitra, mArA hitecchuM, mArA mAnavaMta sAthI, mArA viSe kaMIka bhUMDI vAta sAMbhaLo te mAre viSe kaze utAvaLo nirNaya na bAMdhI letA. paraMtu eTaluM ja jANa rAkhajo ke, cheka chevaTanI hade pahoMcyo haIza tyAre ja " paNa zuM che? bhAI zuM che? mane kahe to kharA," mitra pikavike pUchayuM. kaMI nathI, kaMI ja nathI; ThIka tyAre Avaje," ema kahI mi. vikala, mi. TAmane utAvaLa karavA bahArathI pADelI bUmanA javAbamAM vidAya thayA. tarata seme bAraNuM bahAra nIkaLI miTha vikalanA kAnamAM kaMIka gusapusa karI lIdhI. khAtarI rAkhaje, sta, mArA upara vizvAsa rAkhaje." mitra vikale javAbamAM jarA moTethI kahyuM. "tame bhUlI to nahi jAone?" Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miviMkala khana upara AvI jAya che 35 "nA, nA. kadI nahi." "tamane khuzanasIba vAMchuM chuM; huM paNa tamArI sAthe jarUra Avyo hata; paNa kahe che ne ke, samA AgaLa zANapaNu kAmanuM nahi." nA, nA, bhAI, tuM tArI jAte ahIM rahevA taiyAra thayo che, e tArI lAyakAta ja che." mitra vikala eTaluM bolatA bolatA vidAya thaI gayA. te ja vakhate rekare AvIne mi. pikavikane khabara ApI ke, temane A oraDI badalI ApanArA cAsarI-kedInI hAlata gaMbhIra che, ane tene alaga khaseDavAmAM AvyuM che. mi. pikavikanA vizeSa praznanA javAbamAM teNe jaNAvyuM ke, cha mahinAthI tene kSayaroga vadhI rahyo hato, ane DAkaTare tene sArI havAmAM khaseDavAnI salAha ApI hatI. paNa jyAM khAvAnA ja sAMsA, tyAM cokhkhI havAmAM javAnuM ka95vAnuM ja zAnuM hoya?" ane vIsa varSa A jelamAM saDavA bAda, tathA daramyAna potAnuM ekanuM eka bALaka marI gayuM te vakhate paNa tene maLavA pAmyo na hato e zokathI hijarAta e mANasa te divase chevaTe jelanivAsamAMthI kAyamanI mukti pAmyo. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 saimane dharmopadeza sema eka vakhata jarA ArAmathI, hAthamAM pravAhI bharela pyAla rAkhI temAMthI TesathI pIta, jUnuM chApuM hAthamAM pheravato beTho hato, tevAmAM tene bahAranA mulAkAtInuM teDuM AvyuM. tenA pitAzrI ja tene maLavA AvyA hatA. semane joI te AMkhe micakArI hasavA lAgyA, ane hasavAno avAja meMmAM ne peTamAM ja bharI rAkhavA jatAM zarIre aneka jagAethI phATI paDavAnI sthitie jaI pahoMcyA. seme tarata temane pUchayuM, "are budde, ahIM AvIne Ama phATI paDavAnI zI jarUra che, vAru?" semI, dIkarA, bela jouM, ahIM mArI sAthe koNa AvyuM haze ?" "vakIla pela?" ' DosA velare DokuM halAvyuM. pachI mahAparANe thaMbhIne te bolyA, tArI navI mAM AvI che, ane pele lAla nAkavALo pAdarI ! tane zikhAmaNa ApavA AvyAM che !" eTaluM kahI A vakhate te te hoho-ho karatA hasI ja paDayA. paNa pachI dhImethI semanA kAna pAse meM laI jaIne belyA, "je paisA dhIranAranuM nAma te leke AgaLa belI na besato." teo kyAM beThAM che?" "are vAha, ArAma-gharamAM; e lAla nAkavALe jyAM dArU na heya, tyAM hoya ja nahi. Aje ApaNuM kAbaracItarAne DamaNI-gADImAM 366 Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samane dharmopadeza 367 joDIne, temAM eka khurazI mUkIne tenA upara tene besADIne lAvyeA chuM. paNu jyAM jyAM rastAnA vaLAMka AvyA, tyAM meM gADI evI calAvI che ke, be-cAra vakhata enuM lAla nAka, ane khurasI sAthe e AkhA peAte,-rastA upara ja UlaLI paDavAnAM thayAM hatAM. eTaluM kahI e DeAsA pAche khaDakhaDATa hasavA mAMDayo. "DAsA phagaphaga hasI paDavAnI tamArI A Teva sArI nathI." sArI nathI kharuM ? vAta kharI che. paNa jo mane Ama hasavAnI Teva na hota, te| tArI mAne gussAbharyAM zabdo khelavAnA keTaleAya zvAsa bacI gaye| hAta. paNa mane keNu jANe hasavAnA rAga ja thaI gayA lAge che. ane kAIka vakhata huM hasI hasIne ja marI javAne| chuM. te baMne jaNA have je kamarAmAM pelAM khe beThAM hatAM tyAM AvI pahoMcyA. ,, (C ,, saeNme tyAM pahoMcI, mAne ane pelA pAdarIne vaMdana karyAM. " huM saeNmyuela, A jagA te bahu bhUMDI kahevAya. velare kahyuM. ' "nA, nA, evuM kaMI nathI; evuM khAsa che kaMI, pAdarI khAvA?" javAbamAM mi. sTiginse hAtha UMcA karyAM ane sAthe ja AMkhA UMcI karI, jethI dheALA bhAga are pILeA bhAga ja bahAra dekhAtA rahyo. "" misisa HH mA, Amane zuM thaI gayuM? te kaMI bImArI che? ' k " tane ahIM joI ne e bhalA mANusane pArAvAra duHkha thAya che, saeNmyuela. ' "meM te jANyuM ke, Aje kAkaDI khAtI vakhate joDe . pIpara levAnuM bhUlI gayA haze, eTale temanI AMkheA caDI gaI che. teA sAheba, have nIce TharatA thAe; rAjAe peAtAnA minisTarAne dArUgALAthI UMce uDADI dIdhA pachI kahyuM hatuM tema, nIce TharatA thavA mATe eksTrA cArja nathI." Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 pikavika klaba juvAniyA, tuM jela-nivAsathI jarAya narama paDaze lAgato nathI," sTiginse kahyuM. "mApha karaje, sAheba, Ape hamaNAM maherabAnI karIne zuM saMbhaLAvyuM?" "mane Dara che ke, A sajA maLavAthI tuM jarAya narama paDaze nathI." huM svabhAve narama nathI, e tame darzAvelA abhiprAyathI huM tamAre bahu AbhArI chuM, sAheba." A ghaDIe dUra khUNAmAM beThelA velara DosAnA peTamAMthI khaDakhaDATa hasavAno avAja dabAvI rAkhyo hoya evo avAja Avato saMbhaLAyo. tarata misisa velara tADakI UThayAM, "velara, velara ! ahIM Avo jouM." bahu AbhAra, mIThaDI; paNa huM ahIM ja bahu sagavaDamAM chuM." e javAbathI tarata ja misisa velara phUTI phUTIne raDavA lAgI. zuM thayuM? zuM thayuM, mama?" seme pUchayuM. "o semyuela, tArA bAputhI have huM trAsI gaI chuM. kazAthI e nahi sudhare ?" e DosA, leDI pUche che ke tame kazAthI jarA paNa sudharavAnA che ke nahIM ?" misisa velaranI vinayabharI pUchaparacha mATe AbhArI chuM, semI. tuM mane ahIM cuMgI bharAvI Ape, to mane ghaNo phAyado thAya kharo. ahIM evI sagavaDa maLI zakaze ?" misisa velare vadhu AMsu relAvyAM ane mitra sTiminsa gaLAmAMthI rUMdhAmaNune avAja kADhavA mAMDaze. are A kamanasIba sadagRhastha pAchA bImAra thaI gayA ke zuM? tamane kAM takalIpha che, sAheba ?" Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMmane dharmopadeza 369 "rudiyAmAM ja, juvAnaDA, rudiyAmAM ja badhI takalIpha bhegI thaI gaI che," sTigise gaLAmAMthI avAja bahAra kADho. sahAnubhUtimAM misisa velare paNa DUsakAM bharatAM bharatAM jaNAvyuM, "e puruSa to saMta che, duniyAnA lokonAM pApa joI temanuM hRdaya AgathI saLagI UThe che." "mA, mane to A mahApuruSa ahIMnuM badhuM duHkha ane pApa joIne tarasyA thaI gayA lAge che." e bhalI bAIe javAba mATe mi. sTiginsa tarapha joyuM. paNa sTigise AMkho cakaLavakaLa karatAM karatAM, potAnA gaLAne jamaNuM hAthe dAkhyuM ane kaMIka gaLatA hoya evI ceSTA karI, eTale sema samajI gayo ke, teozrI tarasyA thayA ja che. misisa velare have dilagIrI pUrvaka jaNAvyuM ke, temanI lAgaNIvAtAnuM e pariNAma che. tamAre mAnIto khyAla kayo che?seme pUchayuM. "badhA pyAlA kevaLa meha che." misisa velare e mahA satyanA TekAmAM saMmatidarzaka mAthuM halAvyuM. hA, sAheba, paNa e badhA mehamAMthI tamAro khAsa meha zuM che ? "mane to e badhA ja pratye tiraskAra ja che; paraMtu je koI eka pratye ocho tiraskAra hoya to te "rama" kahevAtA pravAhI pratye. AMbalara dITha khAMDanAM traNa DhephAM basa thaze." paNa e cIja A saMsthAmAM vecavA devAmAM AvatI nathI, eTale ja vAMdho che." seme jaNAvyuM. lyAnata haze, A pApI-kaThera sthAna upara ! arere, A pAmara manuSyanI hRdayahInatA te juo AvI amAnavatA pitAnA pi-24 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. pikanika kalaba mAnavabaMdhuo pratye dAkhavavI e kevaLa IzvarI zApane pAtra thavA barAbara che." eTaluM kahI teozrIe potAnI chatrI pitAnI chAtI upara evA jorathI pachADI ke, temane gusso ane ghaNuM taddana sAcAM hatAM e samajAI gayA vinA na rahyuM. chevaTe thoDA pANI sAthe, garama masAlA ane khAMDavALA pArTavAIne maLaze to cAlaze, evuM nirAkaraNa AvatAM, te taiyAra karavAno orDara ApavAmAM Avyo. daramyAna DosA velare sema pratye jaIne kahyuM, "beTA semI, A mulAkAtathI ane A vAtacItathI tane ghaNuM ghaNuM phAyadA thaze ane AnaMda thaze, e vadhArAmAM." seme DosAne cUpa rahevA chAMchiyuM karyuM. paNa DosAe mi sTiminsanI pAchaLa, temanA mAthAne mukko mArI mArI cUra karatA hoya tevI ceSTAo kAI na jue tema karI lIdhI, tyAre ja temane kaMIka zAMti thaI peluM garamAgarama pravAhI AvyA pachI, mi. sTigise prathama tene cAkhI joyuM, pachI jIbha hoTha upara pheravI e pravAhI mATe saMteSa jAhera karyo ane pachI eka zvAse A pyAlo khAlI karI pharI bharI ApavA mATe AgaLa dharyo. misisa velara paNa e bAbatamAM pAchaLa na rahyAM. zarUAta to temaNe ema kahIne karI ke, te pote te evI cIjonA eka TIpAne paNa aDakatAM nathI. paNa pachI eka TIpuM, eka ghUMTaDo, eka glAsa, be glAsa ema kAma AgaLa calAvyuM. jyAre pI pIne mi. sTiginsa thoDA "pIdhela" banyA, tyAre temaNe UbhA thaI AMkha ughADa-vAsa karatAM karatAM temane mATe game te dizAmAM pharatAM pharatAM upadeza ApavA mAMDayo,-jANe cAre tarapha zrotAjo vIMTaLAIne beThA hoya. temaNe semane A narakamAM paDayA pachI Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samane dharmopadeza 371 paNa sAvaceta rahevA Agraha karyAM, ane hRdayanuM dhamaMDa ane daMbhaneA tyAga karavA bhalAmaNu karI. chevaTe peAtAnA jevA mANaseAnA dAkhalAne dhruva-tAraka tarIke svIkArI, A viSama saMsAramAMthI hemakhema nIkaLavAne e ja ekamAtra mArga che, ema kahI, temaNe peAtAnuM lAMchyuM vyAkhyAna pUruM karyuM. paNa pachI kaMIka yAda AvavAthI temaNe dArUnA vyasananA sadaMtara tyAga karavAnI AvazyakatA upara bhAra mUkayo. ane jJAna-jyAta jemanA aMtaramAM jaLahaLI rahI hAya, tevA leAkeA te vastu AvazyakatA paDe tyAre gheADI ghaNI bhale pI le, paNa tethI karIne ajJAna aMdhakAramAM sabaDatA saeNma jevA pAmara leAkeAe e vastu pIvI e te AtmanAza neAtaravA kharAkhara che, evI gaMbhIra cetavaNI ApI. pachI vadhu vakhata TaTAra UbhA rahevuM azakaSa thaI jatAM, lathaDiyuM khAI, temaNe khurazInI pITha pakaDI lIdhI ane pachI eka AMkha mIMcI khIjI AMkha pRSTha maTamaTAvyA karI. arthAt te pachInI je upadeza-dhArA temanA magajamAM UbharAtI hatI, te badhI temaNe peAtAnA aMtaramAM ja samAvI rAkhI. misisa velara teA mi. sTiginsanA zabde zabde AMkheA relAvatAM ja rahyAM, tathA upadeza pUrA thatAM khelyAM, "tuM A upadezathI bahu lAbha uThAvIza, evI huM AzA rAkhuM chuM, saeNmyuela. "" saeNme javAba ApyA, " mane paNa lAge che ke, jarUra lAbha thaze." (C "" tArA bApune paNa ethI lAbha thaze, evI AzA rAkhuM chuM. 'AbhAra, AbhAra, mIThaDI; paNu e upadeza bAda tArI peAtAnI tabiyata kevI rahI che, e te kahe. ' " dhat avizvAsu, nAstika," misisa velara tahUkamAM. "" " cheka ja aMdhakAranI gartAmAM sapaDAyelA, " mi. sTiginsa vadyA. te pachI vidAya letI vakhate DeAsA velare saeNmane bAjue melAvIne kahyuM, " saeNnI, piyAnara, piyAnara ajamAvI jo. ' "" Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika klaba " DAsA, samajAya tevuM teA khelA; tamane paNa dharmAMpadezakanI jema jJAna-prakAza lAgyeA hoya tema peAtAnI jAtane ja saMbhaLAvavA zuM lavyA kareA che?' 32 " beTA semI, meM ane mArA eka bhAIbaMdha piyAnara banAvanArAe eka yukti vicArI kADhI cheH tArA gavaMDara eka piyAnara bhADe maMgAve, ane teya mArA bhAIbaMdhanI dukAnethI. tenI aMdaranI badhI mazInarI kADhI nAkhelI haze. pachI tArA gavaMDara e piyAnAmAM bUTa-haeNTa sameta khesI jAya, eTale tuM pachI e piyAnara kharAba che, vAgatA nathI ema kahIne pAchA meAkalI deje, pachI temane mATe amerikaranA paeNseja kaDhAvI rAkhIzuM eTale tarata te amerikara bhegA thaI jaze, ane evA paisApAtra mANasane amerikara sarakAra pAchA nahi ja kADhI mUke. pachI jyAre misisa khAOMla marI jAya ke mi. DaoNDasana ane phaeNgate phAMsIe caDAvavAmAM Ave ( ane mane khAtarI che ke, e badamAze| theADA divasamAM phrAMsIe caDavAnA ja che) tyAre nirAMte tArA gavaMDara amerikarathI pAchA Ave ane amerikaranA anubhave viSe eka majAnI cApaDI lakhI nAkhe, te tyAM javA-AvavAnuM kharaca pazu maLI raheze. khela, A yeAjanA kevI ravAlabaMdha che ? " ATaluM kahI DeAse tarata tyAMthI cAlatA thayeA. Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 saeNma navAbharyuM dRzya jue che bApe kahelI mi- pikavikane jelamAMthI bhagADavAnI 'piyAnara' (piyAnA vAjAmAM pesIne nAsI chUTavAnI ) yukti sAMbhaLyA pachI sama haju peAtAnI pahelAMnI svasthatA prApta kare, te pahelAM ja mi. pikavike saeNmane jelamAM karavA' mATe javA sAthe lIdhe. 6 thAsDeka AgaLa jatAM ja jiMgala sAme AvIne UbhA rahyo. Aje tenI sthiti kaMIka sArI dekhAtI hatI; kapaDAM badalAyAM hatAM ane hajAmata paNa karAvelI hatI. chatAM te bahu ja nabaLA tathA dUbaLA paDI gayelA dekhAtA hatA. khImArI tathA taMgIe tenA zarIrane ane tenI akkaDatA tathA dhITatAne samULagAM teDI nAkhyAM hatAM. mi. pikavikane joIne teNe tarata TApa| hAthamAM laI salAma karI ane saeNmane joI tarata zaramiMdA khatI mAM pheravI lIdhuM. jiMgalanI pAchaLa pAchaLa ja jaba TreTara AvatA hateA. tenA durguNeAnI yAdImAM khIjI game teTalI bhIDa haraze, pazu peAtAnA mitra ane sAthImAM zraddhA tathA AsaktinA abhAva zAkhyAM jaDe tema naheAtAM. tenI sthiti teA hajuya cIMtharehAla tathA kaMgALa ja hatI. mi pikavikanI tarapha joI teNe paNa namratAthI namana karyuM ane bhUkhamarAmAMthI bacAvI lIdhA badala temane kaMIka dhImethI gaNugaNI AbhAra mAnavA prayatna karyAM. mi. pikavike tarata ja tene vaccethI ja pAchaLa pAchaLa AvavA kahyuM, ane jiMgalane kaMIka AgaLa lIdhe. rekI, saeNma sAthe r vAta' karavA 373 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pikavi kalaba jiMgalathI jarAya utAvaLe Daga bharI zakAtuM nahotuM tathA te lathaDiyAM khAto hato. mi. pikavike tene potAnA hAthane Teke laI cAlavA kahyuM, paNa jiMgalathI te hiMmata thaI zakI ja nahi. teNe pitAnA AzrayadAtAnA zarIra tarapha evI beadabI dAkhavavA ghasIne nA pADI. mi. pikavike tarata tene hAtha pitAnI bagalamAM jorathI kheMcIne dabAvI lIdho ane AgaLa vadhavA mAMDayuM. sema jobanA moM tarapha tathA jiMgalanA moM tarapha Abho banI joI rahyo. joba tenI navAI jaIne dhImethI gaNaga, "mAre viSe zaMkA na rAkhaze, huM have badalAI gayo chuM." hA, hA; jema kAunanuM paracUraNa mAganArA sadagRhasthane be zaMkA paDatA ziliMga ane cha pensa maLyA tyAre teNe kahyuM hatuM tema, A pherabadale sAre thayo lAgato nathI." nA, nA, mi. velara, have A badhuM sAcA dilanuM che. AMsu to kheTAM lAvI zakAya, paraMtu A badhuM khoTekhoTuM lAvI zakAya kharuM?" -ema kahI teNe bAMyo caDAvIne pitAne soTI je pAtaLe thaI gayele hAtha batAvyuM. tenA upara snAyunuM eTaluM ochuM paDa raheluM hatuM tathA te evo baraDa thaI gayelo lAgato hato ke, jANe saheja aDakatAMya bhAgI jaze. semane e badamAza tarapha pahelI ja vAra sAcI dayA AvI. ', "A zuM karI nAkhyuM?" kazuM nahi. keTalAya vakhatathI kazuM ja karyuM nathI, ane ochAmAM ochuM khAdhuM pIdhuM che, eTaluM ja." sema tenA meM sAmuM joI rahI tarata tene hAtha kheMcI tene ghasaDato doDavA lAgyo. bacAre navAI pAmI pUchavA lAgyo, "mane kayAM laI jAo cho? mane zuM karavA mAge che, mi. velara? dayA lAvo, maherabAnI kare, have pahelAMnI vAta yAda na rAkhe !" Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saeNma navAIbhayuM` dRzya jue che 35 " melyA vinA mArI pAchaLa pAchaLa Ava, nahIM te| tArI khera nathI." ema kahI saeNma tene pAna-gRha tarapha derI gayA. ane tyAM laI jaI tene eka garamAgarama pINAnA pyAlA bharAvI eka zvAse pivarAvI dIdhA ane kahyuM, jo eka TIpuM paNa rahevA dIdhuM che te AvI banyuM; khAlI karIne UMdhA karI khatAva. '' "" jaoNe bicArAe AkhA pyAlA khAlI karI, UMdhA namAvI tAnyeA. aMdarathI eka TIpuM paNa paDayuM nahi. jaeNbanA meAM upara gheADIka tRptinI AbhA joI saeNma prasanna thayeA. pachI tene kaMIka khAvAnA vicAra che ke nahi te pUchyuM. ".bhaluM thajo, tamArA gavarnaranuM ke, amane have khAvAnuM te maLI rahe che," jo AMkhamAM pANI sAthe kahyuM; " te pahelAM teA keTale divase meAM halAvavA pAmatA te huM jANuM chuM. "" "haiM, mArA mAlika tamane leAkeAne khAvAnuM pUruM pADe che ?" "" hA sAheba; tethI paNa vadhAre; mArA mAlikanI tabiyata bahu bagaDI gaI hatI, eTale have paisA kharcI, temaNe kaMIka rahevAya suvAya tevI eraDI paNu meLavI ApI che. eTaluM ja nahi, kAI jANe nahi tema rAte te temane jovA ane khabara kADhavA paNa Ave che. mane te temanA paganI dhULa mAthe caDAvavAnuM mana thaI jAya che. evA mANusanI sevA-cAkarI karatAM jAna jAya te paNa eche Ache. " tr saeNme tarata ja jaoNbane jorathI pakaDIne khUba halAvyA ane kahyuM, alyA eya, mArA mAlikanI sevA-cAkarI karavAnI vAta huM jIvatA chuM tyAM lagI rahevA de. mArA sivAya mArA mAlikanA nAkara kAI nahi thaI zake, samajgyA ? paNu te e sArA vicAra darzAvyA te badala tane eka gupta vAta huM kahI dauM chuM; ane te e ke, mArA mAlika jevA cazmAM paherelA ane TAITa ane geiTara paheranArA bIjo devadUta A pRthvI upara mane kAI batAve, teA tenI sAthe laDI levA huM taiyAra chuM. "" Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klama ATalI vAtacIta pachI, aMte jaNu, mi. pikavika jiMgalane kaMIka kahetA hatA tyAM jaI pahoMcyA. ke " te! tamArI tabiyata sArI thAya tyAre; utAvaLa nathI; paNa badhA hisAba mAMDI kula saravALA kADhI jojo, ane pachI mArI sAthe vAta karajo. atyAre have tamArI AraDIe jAe; tamane jarA vadhAre paDatA thakavyA che." mi. AlphreDa gile kaze! javAba ApyA vinA mi. pikavika sAme vadhAre paDatuM nIcuM namana karI cAlavA mAMDayuM. saeNma navAI pAmIne joI rahyo ke jiMgala jenuM nAma, te mANusa, ceAdhAra AMsue raDatA hatA. 46 misisa khAsla AphtamAM 1 julAI mahinA pUrA thavA AvyA hatA, e arasAmAM gaiAsvalazerI tarapha eka gheADAgADI vege dhasI rahI hatI. misisa khAlanuM makAna AvatAM te gADI tyAM theAbhI, ane temAMthI DaoNDasana eNnDa *gata gumAstA jaeNsana nIce UtaryAM. pachI pUchaparathI misisa khADaeNlane eka mimAAnImAM gayelAM jANI te tyAM pahoMcI gayeA. bAnuenI ja mahephila jAmI hatI. jaeNksanane joI misisa khADaeNla rAjI thatI kheAlI UThI, " mi. pikavike nukasAnI bharI dIdhI ke zuM?" " ke pachI misisa khADaeNla sAthe lagna karavAnuM svIkAryuM ke zuM ? " misisa lapinsa kheAlI UThI. 66 jaeNkasane jaNAvyuM, " misisa khACla, tame jarA mArI sAthe amArI kacerIe cAlaze| ? tamArI jarUra paDI che. meM eTalA mATe Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa Dela AphatamAM gheDAgADI bahAra UbhI rakhAvI che. mulatavI rakhAya tema nathI; mitra DaDasane mane khAsa kahyuM che, ane phage paNa." "kevuM vicitra ?" misisa bADele kahyuM. badhI paDezaNAe jaNAvyuM ke, kharekhara A vAta to vicitra ja kahevI paDe; paraMtu kazuMka agatyanuM na hota to DeDasana ane phage Ama teDuM mokalyuM ja na hota; ane agatyanuM ja kAma hoya to misisa bADele tarata ja javuM joIe, vaLI ! pitAnA vakIle Ama bhayaMkara utAvaLa karI pitAne teDAve e jAtanI potAnI agatya viSe sau paDozaNo samakSa misisa bADela garva anubhavavA lAgyAM. sau bAIeAe mitra jesana utAvaLa karatA hovA chatAM temane kaMIka pIvA Agraha karyo. mi. jekasane kahyuM, "mAre utAvaLa che; tema ja mArI sAthe bIjo eka mitra gADImAM Avela che." "to tene paNa belA," saue Agraha karyo. "paNa bAnuo samakSa AvatAM te jarA zaramAya che." jekasane "to pachI tene gADImAM ja kaMIka mokalIzuM." pINAnuM patyA pachI jesane utAvaLa karAvI eTale pachI misisa senDarsa, misisa klapinsa ane misisa bArDelane sapUta TamI, eTalAM sAthe misisa bArDela gADImAM besI gaI gADImAM beThA pachI misisa senDarsa vagere kAe caDavAM eTale jekasane misisa bADelane jaNAvyuM ke, "amArA lokonI phInA paisAnI kaMIka vAta che." "hA; kharekhara mipikavike nukasAnI na bharI, eTale tamArA lekanI phInA paisA maLyA nathI; ane te badala huM paNuM dilagIra chuM. paraMtu tame lokoe nukasAnI maLe tyAre temAMthI ja phI levAnuM pahelethI kabUla kareluM che ne?" Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 pikavika lai "paNa kesa patyA pachI, temanI phInI rakama bAbata tame leNuciThThI temane lakhI ApI che ne ?" "e to te lekee ja kahyuM hatuM tema mAtra dekhADa pUratuM ja lakhI ApavAnuM hatuM." misisa bAle bhArapUrvaka jaNAvyuM. hA, hA, leNa-ciThThI to ugharANI karatI vakhate dekhADa karavA mATe ja hoya ne!" jekasana manamAM gaNagaNyo. misisa bAla paNa dhIme dhIme UMdhe caDI. paNa pachI ghoDAgADI thebhatAM te jAgI UThI ane pachI to badhAM ja jAgI UThayAM. je jagAe temane utArIne laI javAmAM AvyAM, te kaMI DoDasana ane phreganI ophisa na hatI. tarata ja misisa bADele bhIne kahyuM, "A kaI jagA che?" "e paNa jAhera kacerI ja che," jekasane misisa bArDelane aMdara laIne bIjI bAIe paNa aMdara barAbara Ave mATe potAnA sAthIdArane sAvaceta karatAM kahyuM. pachI teone thoDAM pagathiyAM UtArI eka kamarAmAM laI javAmAM AvyAM. tyAM pahoMcyA pachI jekasane kahyuM ke, DeDasana ane phaoNga evA bhalA mANasa che ke, teone potAnI phInI vasUlAta mATe tamane sIdhAM jela bhegAM karavAno ja haka hovA chatAM, teoe tamArI lAgaNIne vicAra karI tamane A rIte ahIM ApyAM che. A phalITa jela che, devALiyAone pUravA mATenI. to Avo, misisa boDela! gUDa nAITa TomI !" ema kahI jesana tenA sAthIdAra sAthe cAlato thayo. have tyAM Ubhele maTI cAvIvALo eka mANasa AvI, misisa bADela vagerene vadhu DAM pagathiyAM utArI eka bAraNA tarapha dhakelI gaye. aMdara AMgaNAmAM mi. pikavika havA khAvA khullAmAM pharatA hatA. misisa bAle temane jotAM ja cIsa pADI. mi. pikavika tene jotAM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa ArDela AphatamAM 379 ja dhRNAthI pAchA karI gayA. paNu saeNma ane jaoNba TrATara tyAM UbhA hatA, te tarata AgaLa AvyA. saeNme majAkamAM misisa khAlane salAma karavA TApa| UMcA karyAM ane pelA paheregIrane pUchyuM, A khAI zA mATe ahIM AvI che? " re ** " DaeNDisana ane phreMge dAvAnA kharca mATe lakhAvI lIdhelI ciThThInI vasUlAta na thavAthI tene jelamAM purAvI che. ' "" saeNme tarata ja jA~khate kahyuM, A te kaMIka phAyadAnI vAta thaI lAge che; tuM jaladI jaladI parkarane kheAlAvI lAva, ane huM mArA gavarnarane jaIne vAta karuM. .. 1 rAte teA mi. parkara AvI zake tema na hatuM, eTale khIje divase savAre ja mi. parkara peAtAnA gumAstA sAthe lITa-jelamAM AvI pahoMcyA. temane badhI khabara maLI gaI hatI. saeNme tarata mi. parkarane dAkhala karavA mi- pikavikanA kamarAnuM bAraNuM udhADayuM. mi. parkare saeNma tarapha arthapUrNa najara nAkhIne izArAthI jaNuAvI dIdhuM ke, teM mane teDavA meAkayeA hateA e vAta huM mi pikavikane kahevAnA nathI. tathA pachI tene pAse khelAvI tenA kAnamAM vizeSa kaMIka kahyuM. " sAcI vAta? kharekhara ?' same atizaya cAMkIne pAchA khasatAM kahyuM. parkare javAbamAM mAthuM dhuNAvyuM tathA smita karyuM. saeNme have mi. pikavika sAmuM joyuM, pachI chata sAmuM joyuM ane pAchuM parkara sAmuM joyuM, pachI peAtAneA TApeA zetaraMjI uparathI upADI vadhu khulAsA vinA bahAra cAlatI pakaDI. '' mi. pikavikre navAI pAmI, parkara sAmuM joIne pUchyuM, " zI vAta che?" Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika chalALA kaMI nahIM, kaMI nahIM, paNa mArA sAheba, jarA khurazI Tebala pAse kheMcIne besI jAo jouM, mAre ghaNuM ghaNuM vAta tamane kahevAnI che." A zAnAM kAgaLiyAM che?" mi. pikavike pakarane kAgaLanI nAnI thekaDI kADhatA joIne pUchyuM. " "bAla ane pikavika'nA dAvAnA kAgaLo che," pakare dAMtathI uparanI derI teDatAM kahyuM. mi. pikavika e sAMbhaLI tarata ja khurazInI pITha upara aDhelIne adabavALI besI gayA. jANe e bAbata sAthe temane kazI nisabata na hoya. "tame e dAvAnuM nAma paNa sAMbhaLavA rAjI nathI, kema?" "nA, haragija nahi." . "to te kharekhara huM dilagIra chuM, paraMtu mAre e aMge ja vAta karavAnI che." paNa parkara, e bAbata viSe mArI AgaLa kazI vAta tamAre kadI kADhavI nahi, evI mArI bhalAmaNa che." "jAo, jAo, mArA sAheba, e bAbata viSe paNa vAta to kADhavI ja paDe; ane e mATe to huM khAsa Avyo chuM." "tamArI jUnI ja vAta haze; paNa huM e bAbatamAM aDaga chuM, e jANI le." "nA, nA, sAheba, A jarA judI vAta che; jarA sAMbhaLo to kharA. misisa bArDela ke je A dAvAnAM phariyAdI hatAM, te have A jelakhAnAmAM padhAryA che." meM hamaNAM ja temane joyAM." "to te zA mATe AvyAM che, e paNa jANatA hazo ?" "seme mane te aMge hamaNuM ja kaMIke kahyuM." Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 misisa bAheMla AphatamAM te savAla e che, sAheba, ke e bAI A jelakhAnAmAM rahe, e yogya che kharuM ?" e vastu mane zA mATe pUche che ? e to DaoNDasana ane phaganA hAthanI vAta che." e DoDasana ane phaganA hAthanI vAta haragija nathI. tame e lokene barAbara oLakhe che, mArA sAheba. eTale e vastu pUrepUrI tamArA hAthanI vAta che; bIjA koInA hAthanI vAta nathI." "mArA hAthanI vAta che ?" "hA, tamArA hAthanI; e jaladI A jagAmAMthI chUTe ke kAyamanI ahIM rahe, e tamArA ja hAthanI vAta che, mArA sAheba. tame ja tene A narakamAMthI choDAvI zake tema che; tame A dAvAnA kharcanA paisA bharI de ke tarata badhuM patI jAya. AkaLA na thAo, mArA sAheba, zAMtithI sAMbhaLo." mi. pikavikanA meM upara jabarA pheraphAro thavA lAgyA hatA ane temane gusso phATI paDavAnI taiyArImAM ja hato. paNa pare zAMtithI, dhImethI, pitAnI dalIla cAlu rAkhI- huM Aje savAre ja e bAIne maLyo chuM. tame dAvAnA kharcanI rakama bharI de, tenI sAthe ja tene pUrNa chuTakAra thaI jaze. teNe Apa-marachathI svahaste mane evo patra lakhI Apyo che ke, A A dAvo pahelethI mAMDIne DeDasana ane phoganI samajAvaNI, ane caDhavaNInuM ja pariNAma che; ane tamane A rIte pajavaNI ane nukasAna pahoMcADavA badala te kharekhara bahu dilagIra che. tenA hAthanuM A lakhANa maLyAthI tamAre nukasAnInI je rakama tene bharavAnI che te have nahIM ja bharavI paDe. teNe mane raDatAM raDatAM AjIjI karIne tenA vatI tamane A badhuM kahevA jaNAvyuM che." Ama kahI pakare eka kAgaLa pelI thekaDImAMthI kAryo ane kahyuM, "A kAgaLa eka bAI Aje savAranA nava vAgye mArI Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 pikavika klaba misisa khAOMlane gaI te pahelAM huM A jelamAM meM paga paNu mUkayo na hatA. "" oNphise AvIne mane ApI maLyA paNa na hatA ke tamAre ATaluM ja kahevAnuM che ne ? " mi. pikavike have jarA dhImethI pUrNa .... (6 "" "nA, sAheba. huM atyAre kahI zakatA nathI ke, misisa bArDele lakhI ApelI leNA-ciThThInA zabdo jotAM, tathA AkhA dAvA kevI rIte UbhA karavAmAM AvyA hatA tenA je kaMI purAvA ApaNe bhegA karI zakIe, te uparathI ApaNe kAvataruM karyAMnA kesa UbhA karI zakIe ke kema. kadAca, ApaNe na ja karI zakIe. DeMDisana ane phaeNga bahu cAlAka leAkeA che. paraMtu ApaNe je kaMI mAhitI bhegI karI zakIzuM te uparathI badhA vicAravaMta mANaseAne khAtarI thaI zakaze ke, tamArI nAhaka badanAmI karavAmAM AvI che. uparAMta mAtra dAvAnA kharcenA doDhaseAeka pAuMDa bharI devA e tamAre mATe meATI rakama nathI. nUrIe tamArI viruddha cukAdA ApelA che. bhale te khATA hAya. paNa emane ThIka lAgyuM tevA cukAdo temaNe ApyA che, e vAtanI nA pADI nahIM zakAya. paNa have tamane evI taka maLe che ke jethI tame ahIM rahIne kadI AzA na rAkhI zake| tevI nirdeSitAnA zikhara upara jhaLahaLatuM sthAna prApta karI zakA. ahIM raheze! te leAkeA tamArA cAritrya upara zaMkA puravAra thayelI gaNuze ane uparathI tamane jakkI ane pAjI gaNuze e vadhArAmAM. pazu tenI sarakhAmaNImAM AkhA samAjamAM ane badhA paricita mitrAmAM A rIte nirdoSa TharI, tathA apakAra upara upakAra karanAranuM biruda pAmI, pAchA peAtAnI bahAranI cAlu pravRttimAM joDAvuM ane AreAgya tathA sevAnA bhAgI banavuM, e vadhu upayegI nathI? tamArA vAdAra ane bhAvayukta jIvAna teAkara pazu tarata ja tamArI sAthe mukta thaI jaze. nahi te tene paNa tamArI sAthe A jelamAM ja purAI rahevuM paDaze. ane tamArA upara apakAra karanAra khAI upara tame kevA upakAra karyAM Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa bArDela AphatamAM kahevAze ? A kaMgAliyata ane vyabhicAranA dhAmamAM kaI puruSane paNa mokalavo e pApa gaNAya; to hAthe karIne eka strIne A sthAnamAM dhakelI ApavI e to kevaLa pazutA ane jaMgAliyata ja gaNAya. huM A badhuM tamane tamArA kAyadAnA salAhakAra tarIke nahIM, paNa eka sAcA mitra tarIke kahI rahyo chuM. DeDasana ane phreganA khIsAmAM eka pAI paNa na javA devAne Agraha rAkhavAne badale, bhale A thoDA pAuMDa temanA khIsAmAM jAya, tenAthI teo potAnA A kuTila mArge AgaLa dhape jaI chevaTe potAno sarvanAza jarA jaladI vaheraze, eTalAthI ja sateva mAnene! mArAthI A badhI vAto gya bhASAmAM nathI mUkI zakAI paNa meM mArA dilanI vAta tamArI AgaLa rajU karavA prayatna karyo che. have tamArA javAbanI ja rAha jovAnuM mAre mATe bAkI rahe che." mi. pikavika A badhAne kaMI javAba Ape, teTalAmAM te bahAra kaMI pagalAMne ane bolacAlane avAja saMbhaLAyo. seme bahArathI bAraNuM thapathapAvyuM ane kahyuM, "sAheba, Apane keAI bAI maLavA mAge che." huM atyAre jarUrI kAmamAM chuM, ane koIne maLI zakato nathImipikavike misisa bArDelanI kalpanA karIne ja kahI dIdhuM. "sAheba, paNa tame koNa AvyuM che e jANyA pachI tamAre mata jarUra badalazo, ema mane lAge che." koNa che?" paNa tame temane maLavA kabUla thAo cho kharA ?" "hA, hA, aMdara AvavA de." tarata ja seme bAraNuM kholI nAkhyuM ane mitra netheniyala vikala, DiglI Dela mukAme pharanI TocavALA bUTa paheranArI suMdara yuvatIne doratA, aMdara dhasI AvyA. misa ArAbelA eNlana ?" mi. pikavika khurazI uparathI UbhA thatA tenI sAmuM joI, mIThuM hasIne bolI UThayA. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika klaba nA" miviMkala ghUMTaNiye paDIne bolI UThayA, "misa eNlana nahIM. paNa misisa vikala! tamArI mAphI mAguM chuM, mArA parama mitra ane zubhecchaka, mane kSamA kare." mi. pikavika kazuM mAnI zakaya ja nahi. emanI sAthe pAchI pelI phUTaDI karaDI merI paNa UbhI hatI, jeNe potAnA mAlikaNanA bagIcAmAM mi. pikavika tathA mivikalane te rAte dAkhala karyA hatA. "mi. pikavika, tame mArI dhRSTatAne mApha karaze ?" have ArAbelAe pitAnA rUperI TaDI jevA avAje kahyuM. mi. pikavike tarata potAnAM cazmAM utArI nAkhyAM ane tenA baMne hAtha pitAnA hAthamAM pakaDI laI tene aneka vAra cuMbana karyA, ane pachI tene eka hAtha pitAne hAthamAM ja rAkhIne mi. viMkalane dhamakAvatA hoya tema UbhA thaI javA kahyuM. mi. pikavike tarata temanI pITha upara cAra pAMca dhabA lagAvI dIdhA ane pachI mi5rkaranA hAtha sAthe jorathI hastadhUnana karyuM. mi parkara badho palaTo gya samaye Avato joI mane mana ghaNuM rAjI thayA. te rAjI thatA saunI sAthe hAtha milAvavA lAgyA, ane chIMkaNInA saDAkA upara saDAkA kheMcavA lAgyA. vahAlI dIkarI, A badhuM zI rIte banI gayuM, e tuM ja have mane kahI de, A harAmakhera vikala upara to mane jarAya vizvAsa nathI," mipikavika pitAnI ja dIkarI hoya tema tenA nI suMdaratA tarapha abhimAnabharI najare jotA ane tene potAnI pAse ja besADatA bolyA. ArAbelAe tarata sema tarapha najara karIne kahyuM, "A semanI mahenatane ja badhuM AbhArI che. teNe ane tenI A merIe madada na karI hota, to mArAthI kazuM thaI zakata nahi." mi. pikavike have merIne paNa potAnI pAse besADI lIdhI. pachI ArAbelane pUchayuM, "tamane lokone para keTalA divasa thayA ?" Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hA misisa bADela AphatamAM "traNa divasa," ArAbelAe mi. pikavika sAme zaramathI lAlacoLa thaI jatAM kahyuM. mAtra traNa divasa ja? to A badhA traNa mahinA tame zuM karyuM ?" kharI vAta, mitra vikala, tame ATalA mahinA ALasu thaIne besI kema rahyA, tene javAba Apo. e to huM paraNelo chuM, nahi to tamArA jevA ALasunA hAthamAM AvI phUTaDI ane lAyaka strIne javA ja na deta," ema kahI, mi. parkare mi. viMkalanI pAMsaLImAM gera mAryo. vAta ema che ke, huM belAne lAMbA vakhata sudhI mArI sAthe bhAgI javA manAvI ja na zako. chevaTe jyAre manAvI zako, tyAre bhAgI javAnI takanI rAha jovI paDI. uparAMta A merI potAnI nekarImAMthI mahinAnI noTisa ApyA vinA chUTI thaI zake tema na hatuM ane tenI madada vinA te kazuM hAlI zake nahIM, eTale." mi. pikavika rAjI thatA thatA vArApharatI vila ane ArAbelAnA meM sAmuM jotA jotA bolyA, "paNa tArA bhAIne khabara paDI che, mIThaDI ?" "nA, nA, vahAlA mi. pikavika, tene to A samAcAra tamArA meM sivAya bIjA koIne moMe kaherAvavAnI mArI hiMmata ja cAlatI nathI. te bahu krodhI tathA jhanUnI mANasa che tathA tenA mitra mi. seyara tarapha eTalA badhA pakSapAtavALe che ke, te zuM karI bese te kahI zakAya nahi," ArAbelAe javAba Ape. mi para have vacce jhaMpalAvyuM, "kharI vAta che, mi. pikavika, tamAre have A juvAnaDAMnuM kaMIka goThavI ApavuM paDaze. teo je pagaluM bharI beThAM che, temAMthI have temane pAra pADavAnuM bIjA koInuM gajuM nathI." "mArI mIThaDI, tuM bhUlI jAya che ke, huM te kedI chuM." mi. pikavike ArAbelAne javAba Apyo. pi-25 Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikanika phlama "mane rAta-divasa tame kevI bhayaMkara jagAe AvI paDavA che, tenA ja vicArA AvyA karyAM che. paNa have tamAre peAtAne mATe tame je kadI na karata, te amArAM sukha ane sahIsalAmatI mATe karavuM ja paDaze. mAre A duniyAmAM mArA bhAI sivAya khIstuM kAI nathI, ane tene tame ja samajAvI zake! tema che. bIjA kAryanI vAta te sAMbhaLe paNa nahi, ane tene kahevAnI bIjA krAInI hiMmata paNa cAle nahIM. eTale tame jo vacce nahIM paDeA, tA mAre te ekanA eka bhAI paNa gayeA ja samajavAnA. meM bhAre utAvaLa karI che, meM bhAre bhUla karI che!" eTaluM khelatAM khelatAM ArAkhelA ekadama dhrUsake dhrUsake raDI ja paDI. 386 mipikavika ArAkhelAnAM AMsu joI jarA DhIlA thayA. benjAmina eNlana kevA jhanUnI mAjIsa hateA teneA temane anubhava hatA. ane mi. vikala ArAkhelAnuM ke peAtAnuM tenA hAthamAMthI rakSaNu karI zake evI sthiti ja na hatI. viMkala te UlaTA ArAkhelA karatAM paNu vadhu dIlapaNu dAkhave, evI temane khAtarI hatI. (C paNa evAmAM mi parkare mi. pikavikanI hAlakaDeAlaka paristhitine lAbha laI, tarata umeryuM ke, "mi. vikalanA pitAne paNa temanA putre lIdhelA A pagalAnI khabara nahi ja hoya. ane mi. vikalane temanA pitAnA vArasAnA ja AdhAra che. eTale temanAthI pazu A bInA lAMkhe vakhata gupta rAkhavAmAM Ave, te te A badhuM jANyA pachI peAtAnA putra upara gusse thaI zuM pagaluM bharI bese te kahevAya nahi. eTale mi pikavike brisTala jaI mi. eNlanane maLavuM jema jarUrI che, tema barmiM gvAma jaI mi. vikalanA pitAne maLavuM ethI paNu vadhAre Avazyaka che. kAraNu ke, huM teA mi. viMkalane nA-vArasadAra TharAvelA atyArathI ja mArI sagI AMkhe jouM chuM. Ama baMne pakSe mi- pikavika jAte vacce paDI badhI jhIka jhIlavA taiyAra nahIM thAya, te A juvAnaDAMnI mADI vale esI javAnI che, e nakkI che. uparAMta mi. vikalanA pitAe peAtAnA juvAna putrane ghaDAvA mATe ja mi. pikavikanI chatrachAyAmAM Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misisa bAheMla AphatamAM 387) soMpyo che. eTale mitra vikase lIdhelA pagalAnI badhI javAbadArI kharI rIte mi. pikavikanI ja gaNAya. temaNe ja moDhAmoDha vikalanA pitAne maLIne kaMIka rasto kADhI Apavo joIe." mi. parkara A Dhabe haju vadhu kaMIka AgaLa bebe jAta, paraMtu e vakhate miTa5mana ane miDagrAsa tyAM AvI caDayA. temaNe paNa mi. vikalanA pitA viSe evI ja vAta karI. mi. pikavika upara Ama ekIsAthe cAre bAjuthI Thoka paDavA mAMDaze. chevaTe te ekadama UbhA thaI gayA ane ArAbelAne potAnI chAtIe vaLagADIne AliMgana ApatAM bolyA, "mIThaDI, koNa jANe pahelavahelI jyArathI tene joI che, tyArathI huM tane mArI dIkarI ja gaNato Avyo chuM. e vAta Aje ja tane mee kahuM chuM, paNa tArI vAta jyAre jyAre Ave, tyAre huM bIje kazo vicAra ja karI zakato nathI. have huM jouM chuM ke, te hiMmatapUrvaka lIdhelA pagalA badala mAre tane abhinaMdana ApavAnI sAthe ja, tAruM pachInuM lagnajIvana sukhI ane sahIsalAmata nIvaDe e jovAnI mArI pharaja che, ane huM te adA karIza. bIjI koI bAbata mane jela nahi choDavAnA mArA nizcayamAMthI vicalita karI na zakata." - seme tarata pokAra karyo : "siddhAMtane jaya! siddhAMtane jaya!" ane bahAra jaI tarata ja joba pheMTarane teNe potAnA vakIla mitra palanI pAse mokalI dIdho, jethI tenA pitAnA devAnA dAvAmAMthI tarata tene mukti apAvavAnI kAravAI zarU karI de. mi. pala sAthe pahelethI e jAtanI zarata karI rAkhavAmAM AvI hatI. bIjuM kAma seme e karyuM ke, jelamAM chUpI rIte dArU vecanArA pAsethI potAnI pAsenI badhI rekaDa rakama kharacIne pacIsa gelana dArU teNe maMgAvarAvyo ane jene pIvo hoya te saune pivarAvI dIdho. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba mi. pikavike tyAra bAda jelanA ALakhatA thayelAone bhAvapUrvaka eka pachI eka maLavA mAMDayuM. mi. jiMgala pAse jaI temaNe mi. parkarane saMmeAdhIne kahyuM, " A mi. jiMgala che, jemane viSe meM tamane vAta karI kr >> hatI. 399 mi pare jiMgala tarapha karIne kahyuM, "huM kAle tamane pharI maLIza. huM je samAcAra tamAre mATe kAle lAvIza, te AbhArapUrvaka yAda karavA tame lAMkhuM jIvaze, evI huM AzA rAkhuM chuM." jiMgale parkarane nIcA namI salAma karI, ane mi. pikavike lAMkhe karelA hAtha pakaDatAM te| te Akhe zarIre bhrUjI UThayo ane cAdhAra AMsue raDI paDayo. '' A jAMbune paNa tame eLakhA che ne ?" mi. pikavike tene parkara sAme dharatAM pUchyuM. HH " huM e badamAzane kharAkhara eLakhuM chuM. te tuM tArA mitranI saMbhALa rAkhaje ane kAle eka vAgye huM AvuM tyAre sAmeA TicAje." mi. pakare jaoNbate majAkatI rIte kahyuM. mi. pikavike phlITa-jelamAMthI vidAya thatA pahelAM saeNmanA ane peAtAnA eLakhItA jela-nivAsIone je judI judI bheTA ApI te gaNuAvavAnI jarUra nathI. ' gheADAgADImAM besIne jatAM same mi pikavikane kahyuM, " sAheba A dhADAe traNeka mahinA phlITa jelamAM rahI AvyA hAta, te bahu sAruM thAta. " kema bhalA ?" mi. pakavike navAI pAmI pUchyuM. "" "" "te teo jarA vadhu jaladI ghara tarapha javA doDatA hAta. saeNme javAba ApyA. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 mi pikavika bena a~lanane ane robarTa sAyarane maLe che mi. benjAmina eNlana ane mi. kheMAba sAyara dukAnanI pAchaLanA 'sarjarI' kahevAtA bhAgamAM beThA hatA. vicAra cAlatA hatA dukAnanA vartamAnanA ane najIkanA bhaviSyanA. mi. AAba sAyara kahetA hatA ke, dhaMdhAmAMthI ThIka ThIka Avaka thAya tevA cAnsa bahu echA dekhAtA hatA. mi. eNlane e bAbatamAM saMmatine sUra purAvavA khIrA eka meATA ghUMTa pIdheA. << garIba leAkeA ja mate haMmezAM davA karAvavA kheAlAve che; ane rAte game te vakhate paNu uThADe che. teo mArAM badhAM auSadhA jathAbaMdhane hisAbe vApare che tathA saMkhyAbaMdha dAstAne daradI tarIke lAvI Ape che, uparAMta peAtAnA kuTuMbamAM je navA avatArA thavAnA hoya che ke thAya che, temanuM AyuSya ane Arogya pazu mArA hAthamAM ja soMpI de che." "bahu vyApaka ane bahu bhAre prekTisa kahevAya. ** hA, emAM nA nahIM; paNu thADAka paisAdAra leAkeA paNa e TALAmAM bhaLe, teA khAsa vAMdhAjanaka na kahevAya. "" "" "te mATe teA huM kahyA karuM chuM ke, have tAre jaladImAM jaladI ArAkhelAnA hajAra pAuMDanA mAlika banI javuM joI e. te uMmaralAyaka thavAmAM hajI varasanI vAra che, paNu paraNavA mATe te tuM akhaghaDI taiyAra thAya te kazI vAra ja nathI. '' 389 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba ArAbelA bahu suMdara ane mIThI chokarI che enI nA nahi; paNa tenAmAM eka meTI kheDa che ? tene huM jarAya gamato nathI!" "huM to ema mAnuM chuM ke, tene zuM game che te ja tene khabara nahi hoya." kadAca ema haze; paNa tene je nathI gamatuM te e barAbara jANe che; ane e vastu vadhu agatyanI che." elana tarata hAthamAMnI karI ugAmIne be , "tene mana sAthe ka badamAza ceDAM kADhI rahyo che, te huM jANuM te A charIthI takSaNa tenuM gaLuM kApI nAkhavA huM taiyAra chuM." mane paNa khabara hoya to huM ja tenA mAthAmAM thoDuM sIsuM bharI devA taiyAra chuM. ane eTalAthI enuM kAma tamAma na thAya, te e goLI pAchI kADhavAnuM oparezana karIne to tene huM takSaNa khatama karI nAkhuM." paNa te kadI ArAbelAnA hAthanI sIdhI mAgaNI karI che kharI?" nA; kAraNa ke, mane peTa bharIne khAtarI che ke, ema karavAne kazo artha ja nathI." "basa, huM kahuM chuM ke, vIsa kalAka vIte te pahelAM tAre tenI AgaLa tenA hAthanI mAgaNI rajU karI devAnI che, samajyo ?" ThIka, ApaNe joIzuM." hA, hA; ApaNe joIzuM ke te nA kevI rIte pADe che. te cheka nAnI hatI, tyArathI ja tuM tene cAhato Avyo che, joke tyArathI ja tArI lAgaNuone te Thebe caDAvatI AvI che, e paNa eTalI ja sAcI vAta che." baMne mitro tarata ja e bALapaNanAM smaraNamAM ja khavAI gayA. te ja vakhate eka ghoDAgADI dukAnane bAraNe AvIne UbhI rahI. te ghoDAgADImAM hAMkanAra tarIke pelo mANasa ja hatuM, jenI sAthe Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. pikavika ena eNlanane ane barTa sauyarane maLe che 391 merInuM ghara jaDatA pahelAM semane jarA "belAcAlI thaI hatI; ane e gheDAgADImAM besanAra elananI pheIja hatI, jene tyAM ArAbelAne pUrI rAkhavAmAM AvI hatI. pheIe AvIne eNlanane jotAM ja hAMphaLA phAMphaLAM kahI nAkhyuM, "te nAsI gaI! traNa divasa upara ja mArI bahenane tyAM maLavA javAnuM bahAnuM kADhIne te gaI ane pachI Aja savAre mAtra tene patra ja mane maLe. temAM teNe jaNAvyuM che ke, te cUkI che." benjAmina ne atyAre khUba ja pIdhela hAlatamAM hato. pitAnI bahena paraNI cUkI che, evA zabdo sAMbhaLyA ke tarata UThIne te khurazI uparathI beThe thayo ane phAInA ghoDAgADIvALA mArTina upara sIdho lapaTakyo. pele bicAro tene IrAdo zo che te kapI paNa zake te pahelAM te elane tenuM gaLuM jorathI dabAvI dIdhuM. pelAe svarakSA arthe ja bena elanane thoDA prahAra karI nIce gabaDAvI pADavo. pachI baMne jaNa jhanUnamAM AvI jaIne bAthaMbathA AvI gayA. te ja ghaDIe mi. pikavika ane sema tyAM AvI pahoMcyA. sema mAnyuM ke, A hADa-vahera tenA koI daradIne na-gamatI davA pivarAvavAne kaI prayoga ja ajamAvI rahyo che, eTale te cUpa badhuM joto Ubho rahyo. paNa mi. pikavike tarata ja vacce paDI baMnene chUTA pADyA. mi. pikavike bebane pUchayuM, "zI vAta che? tamArA mitrane zuM thayuM che?" elana tarata ja duHkhapUrNa avAje belI UDyo, "mArI bahena, mArA sAheba, mArI bahena!" gabharAzo nahi; tamArI bahena sAjIsamI che, ane huM tenA samAcAra kahevA ja ahIM Avyo chuM." sema have bolI UThaze, "mApha karaje sAheba, A majAnA kAryakamamAM khalela pahoMcADavA mATe-rAjAe pArlamenTa vikherI nAkhatAM Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 pikavika klaba kahyuM hatuM tema; paNa A bIjA eraDAmAM eka bAI paNa vADhakApa mATe taiyAra karyAM heAya tevI hAlatamAM paDelAM che." HH huM bhUlI gayeA; te mArAM phAI che; bicArAM bebhAna thaI gayAM lAge che. kahyuM, alyA DepITI-hADavahera, "" laI Ava. same tarata baeNbanA nAkarane kaMI sUMghADavAnI davA-khavA hAya teA mahAparANe phAIbAne bhAnamAM lAvavAmAM AvyAM. pachI pikavika saune bhegAM besADI eNlanane samAcAra kahevA mAMDayA :~~~ << "" tamArAM bahena laMDanamAM che; bhalAMgaMgA che ane sukhamAM che. " tenA sukhanI mane jarA paNa paravA nathI, jo te paraNI gaI heAya te, " eNlana hAtha vIMjhIne khelyA. (" (C " tenA patinI mane khAsa paravA che,'' baeNba sAyara khelyuA; khAra ja DagalAM dUra UbhA rahI, huM tenA zarIranA ghATa tarata badalI nAkhIza; harAmajAdA, badamAza ! " " thAbA thAbheA sAheba; ekadama tamArA nirNaya jAhera karavA na besaze; paraNatAra mANusanA keTalA aparAdha che, ene! jarA zAMtithI vicAra karA; tathA sAthe eTaluM vicArajo ke te mAre| mitra che. '' "zuM?" baoNba kheAlI UThayo. 66 tenuM nAma ? " ena eNlana khelye. << ,, mi. tetheniyala viMkala, " mi. pikavike kahyuM. ena eNlane tarata peAtAnAM cazmAM paga taLe nAkhI chUMdI nAkhyAM, ane kAcanA badhA TukaDA traNa judAM khIsAMmAM bharI lIdhA; pachI mi. pikavikane khUnI najara vaDe tAkatA te UbhA rahyo ane khelye, << te| tame jAte vacce UbhA rahIne A " ane e sagRhasthanA kare ja rakhaDayA karIne mArA nAkarAne phADavA prayatna mArA gheADAvALA mArTinane. " phaIbA khelyAM. lagna karAvyuM che, kema ? '' mArA gharanI AsapAsa karyAM hatA. pUchI juo Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. pikavika ena eNlanane ane robarTa sAyarane maLe che 3 mi. pikavika haeNve samajAvatA hAya tema khelyA, juo, mArI vAta pahelAM sAMbhaLI le. meM A lagnamAM kazI madada karI nathI. mAtra lagna pahelAMnI eka mulAkAta vakhate huM hAjara rahyo hatA; te paNa yuvaka-yuvatI ekalAM ekAMtamAM maLe e ajugatuM gaNAya te mATe. jo ke, te vakhate mane vahema sarakhA paNa na hatA ke, tee lagna karavAnI AvI utAvaLa karaze. jo ke, lagna karavAnA temane irAde che, ema meM jANyuM hAta, teA huM ADe AvyA hAta ema huM ethI nathI kahevA mAgatA. ' 66 " jue, tame badhAM sAMbhaLe, A mAlusa zuM kahe che te!" eNlana gussAmAM khelI UThayo. "hA, hA, huM icchuM chuM ke te badhAM mArI vAta sAMbhaLe. tamane tamArI bahena upara parANe kazuM lAdavAne jarA paNa adhikAra nathI; kAraNa ke tamArAM mA ane bApa na hovAthI bhAI tarIke tamArI pAse ja te peAtAnA mananI vAta pragaTa karI zake tathA sahAnubhUtinI AzA rAkhI zake. paNa tame te tenA mananI lAgaNIone kaze| ja vicAra karavAne badale tenA upara jorajulama calAvavAneA ja irAdo rAkhyA karyAM che. mArA mitra badhI rIte lAyaka juvAna che; e vAtanA jo tame leAkeA zAMtithI vicAra karavA na mAgatAM hai, te mAre tamArI sAthe vizeSa vAtacIta karavI nathI. "" eNlane tarata khurazI uparathI UbhA thaI jAhera karyuM ke, te ArAkhelAnuM mAM have kadI jovAne nathI; ane mi. AAba sAyare jaNAvyuM ke, e bhAgyazALI vararAjA upara te peAtAnuM vera eka divasa khasUsa leze. paNa A jagAe phAIbA vacce paDayAM. temanA upara mi pikavikanI vAtane sArA prabhAva paDayo hatA. temaNe mi. enjAmina eNlanane samajAvIne kahyuM, A je thayuM che temAM kazuM khATuM thayuM nathI; Dara e vAtanA hatA ke AthIya vadhu bhUMDuM thaI bese. je thaI cUkayuM Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 pikavika klaba che, tene have badalI zakAya tema nathI. ane jeno upAya na thaI zake, tene veThI levuM ja rahyuM. paNa mi. benjAmina eNlane to eTaluM ja jaNAvyuM ke, "mAre kAInuM khAmukhA apamAna karavuM nathI, ane bIjAone badhuM sarakhuM bhale lAge, paNa huM pote to maratA lagI mArI bahenane dhikkAryA ja karavAno - mRtyu bAda paNa." pitAno A nirNaya jyAre teNe pacAseka vakhata belI batAvyo, tyAre chevaTe phaIbA gusse thaI bolI UThayAM, "mArA ghaDapaNane ane mArI sagAIne tAre kazo vicAra ja na karavAno hoya, tathA janamatI vakhatathI jene jANatI ane saMbhALatI AvI chuM evA bhatrIjA AgaLa paNa Ama mAre phegaTa kAlAvAlA ane AjIjI karavAnI sthitimAM mukAvAnuM hoya, to bahetara che ke, mAre paNa kaMIka nizcaya upara AvI javuM ane AvAM namAramuMDAM sagAMne visArI mUkavAM." DesI elana upara potAnI vAgdhArA Ama ajamAvI rahyAM hatAM, te daramyAna mipikavika bIba saiyarane bIjA oraDAmAM laI gayA ane samajAvavA lAgyA. ane e samajUtIne pratApe ke pachI mi. beba soyare eka kALA raMganI zIzInuM meM khelI nAkhI tene peTamAM padharAvavA mAMDI tene pratApe, tarata mi. boba seyara e zIzI sAthe ja bahAra dhasI AvyA ane bolyA, "atyAra sudhI karelI mUrkhAI badala huM dilagIra chuM, ane huM atyAre ja mi. viMkala ane misisa vikalanuM dIrdhAyuSya ane sukha vAMchavA A boTala pIvAno prastAva sau samakSa rajU karuM chuM." ema kahI tarata ja bebe e kALI zIzI eNlananA hAthamAM mUkI dIdhI. eNlane temAMthI eka lAMbe ghUMTaDo kheMce, ane ene aMte enA moM upara dArUDiyAne zUnya hAsya chavAI rahyuM. chevaTe saunAM moM hasatAM thayAM, eTale mi. pikavika jaNAvyuM ke, "kAle savAre nava vAgye ghaDAghADI laIne huM AvIza. mAre mitra vikalanA pitAne maLavA ane manAvavA javAnuM che, te vakhate sAthe mi. benjAmina eNlana paNa hoya to sAruM." Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 mi vikla-sIniyara kahyA pramANe mi. pikavika saeNma sAthe khIje divase mi. enjAmina eNlanane teDavA AvyA, tyAre temaNe joyuM ke, mi. baeNba sayara paNa temanI sAthe dheDAgADImAM besavA taiyAra thaI rahyA hatA. mi. eMkha sAyare eTaluM ja jaNAvyuM ke, ahIM dhaMdhA kharAkhara cAlatA nathI, ane mAre ahIM rahevuM paNa nathI. mi. pikavikre dukAnanA mAlane Ama ravaDatA mUkavA a Mge tathA khAsa te| peAtAnA vizvAsu daradIone ravaDatA mUkavA aMge ciMtA darzAvI. mi. boba sAyare temane AMkhA micakAratAM micakAratAM jaNAvI dIdhuM ke, dukAnamAM kazA 'mAla' ja na hatA, ane daradIone tA dukAnamAM je kaMI bhUkI upalabdha hoya tene ja judA judA raMganA pANI sAthe pIvAmAMthI ugArI levA, e te temanA upara upakAra karavA jevuM ja hatuM. mi. pikavikane mi. vikalanA pitAne maLavA javA jevA agatyanA kAme AvA gaMDune sAthe levAmAM bhArAbhAra jokhama jaNAyuM; pazu atyAre eNba sauyaranI bAbatamAM mi. benjAmina eNlanane chaMcheDavA e paNu eTaluM ja jokhamakAraka hatuM, eTale temaNe gupacupa baMnene dhADAgADImAM besADI ja lIdhA. musApharI daramyAna baMne mitrAe rastAmAM AvatAM vizrAMtigRhAne khAna-pAna mATe, ane khAsa te! pAna mATe eve lAbha lIdhA karyAM ke, jyAre barmiM MgjhAma najIka AvyuM, tyAre mi. benjAmina eNlana te zUnyatAne sAtame AsamAne ja paheAMcI gayA hatA. 35 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 pikavika klaba olDa rela hoTala AgaLa AvIne gADI UbhI rahI. mitra pikavika thoDuM paravArI rAtorAta ja mi. vikalanA pitAne maLavA mAgatA hatA. eTale elanane soDA pivarAvI jarA hoMzamAM lAvavAno prayatna karavo paDyo. rAte dazanA TakorA paDatAM ja mi. pikavika mitra vikalanA pitAnA svaccha, sughaDa, alaga makAne AvI pahoMcyA. viMkala DasA vALu karavA besavAnI taiyArImAM ja hatA. paNa mipikavikanuM kArDa maLatAM ja e saune maLavA beThakanA oraDAmAM AvI pahoMcyA. te jarA baTakA kadanA hatA; tathA mipikavikane joI temaNe temane hArdika AvakAra Apyo. mi. beba soyaranuM oLakhANa temanA putranA mitra tarIke mi. pikavike karAvyuM. ane mibenjAmina elananuM eALakhANa karAvatAM umeryuM ke, "tamAre mATe huM je patra lAvyo chuM, te vAMcI jaze eTale tamane jaNAze ke, A sahastha tamArA putrane nikaTanA saMbaMdhI che. temanuM nAma elana che." mitra vikale elana tarapha joyuM tyAre to te kyAranA ghenamAM paDI gayA hatA. eTale bobe temane jagADavA eka sakhata cImaTI bharatAM te cIsa pADI jAgI UThyA. pachI koI ajANyAne potAnI samakSa Ubhelo joI ekadama pAMca miniTa sudhI temanA baMne hAtha pakaDI temaNe halAvyA ane pUchayuM, "tamane joIne mane ghaNe AnaMda thayo che; tame atyAre lAMbuM pharI AvyA pachI zuM pINuM leze? ke jamavAnA samaya sudhI pIvAnuM mulatavI rAkhazo ?" ATaluM kahI, te pAchA nIce besI jaI, zUnya najare cotarapha najara karavA lAgyA. mi. pikavikane A baMne mitrone vyavahAra bahu mUMjhavaNakartA thaI paDyo. mi. vikala-sIniyara ta ajAyabI pAmI A anokhAM vyaktine nihALI ja rahyA. mi. pikavike vAtane jhaTa TUMkI karavA khIsAmAMthI eka kAgaLa kADhyo ane mitra vikala-sIniyarane ApatAM kahyuM, "A patra tamArA putre Apela che. te vAMcIne tame samajI Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivila sIniyara 397 zakaze| ke, A patra upara tame sahAnubhUtibharyAM vicAra karo tenA upara ja tamArA putranA bhAvI sukha tathA yegakSemanA AdhAra che. tame e patra vAMcIne temAMnA muddA aMge kaMIka carcA ke vicAraNA mArI sAthe karIne mane AbhArI karaze, evI mArI icchA che. agAuthI khabara ApyA vinA atyAre meDI rAte ja huM sIdhA tamane e patra ApavA jAte doDI AvyA chuM, te uparathI tamArA nirNayanI agatya tamArA putrane keTalI bhAre haze, tenI kaMIka kapanA tame karI zakazeA." tathA pachI pelA be jaNA taraph thADI najara karI laIne mi. pikavike umeryuM, "atyAre tamane AvA agatyanA kAma mATe maLavA AvavAmAM saMjogeA kevA pratikULa che, tenuM mane pUrepUruM bhAna che, sAheba. ' "" mi. viMkala-sIniyara mi. pikavikre ApelA kAgaLa hAthamAM laI, cAre bAjuthI joI laI, tenuM sIla teADI, vAMcavA lAgyA. te vakhate mi *ba sAyare temanA taraph mAM karI, DhIMcaNu upara hAtha mUkI, temanA vicitra rIte cALA pADavA mAMDayA. mi. vikala-sIniyarane vahema gayA ja hatA, eTale temaNe hAthamAMnA patranI kAra uparathI najara karIne mi. baeNbanA cALA joI lIdhA. mi. *ba sAyara Ama pakaDAI javAthI kaMIka cheAbhIlA banI razAMta thaI gayA. "tame mane kaMIka kahyuM, sAheba ?"" DeAsAe pUchyuM. "nA sAheba, " A~khe tadna zANuA mANusanI peThe javAba ApyA. * "tamane khAtarI che ke, tame kazuM kahyuM nathI?" "hA, sAheba; tadna khAtarI che.'' "mane lAgyuM ke, tame kaMIka kahyuM, sAheba. kadAca tame mArI sAme joyuM haze, kharuM ?" "nA, sAheba, jarA paNa nahi." Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kalaba e sAMbhaLI mane ghaNo AnaMda thayo sAheba" eTaluM gauravabharI rIte baeNba sAme ghUrakIne mi. vikala-sIniyare patra vAMcavAnuM zarU karyuM. mi. pikavika temanA moM upara thatA pheraphAra bArIkAIthI tathA dhabakatA hRdaye nihALI rahyA. mi. vikala-sIniyare kAgaLa vAMcI laI kALajIthI tenI gaDI karI lIdhI ane pachI khaDiyAmAM kalama bALIne pUchayuM, "gUMtheniyalanuM saranAmuM zuM che, vAru?" "jyorja enDa valcara' hoTela." "e kyAM AvI ?" "labArDa sTrITamAM." "zaheramAM ke bahAra ?" zaheramAM." pachI e buThThA sahastha vidhisara UbhA thaI saranAmuM TapakAvele e kAgaLa potAnA TebalanA khAnAmAM mUkI daI tene tALuM mArI dIdhuM, ane cAvIo pAchI khIsAmAM mUkatAM mUkatAM kahyuM, "to have ApaNe vadhu rokAI rahevuM paDe evuM kAMI ApaNI vacce bolavA-kahevAnuM rahetuM nathI, ema huM mAnI lauM chuM." "khAsa to kAMI bAkI nathI rahetuM sAheba, paraMtu ApaNuM juvAna mitranA jIvanamAM banelI A nirNAyaka ghaTanA aMge tame kazo abhiprAya mane atyAre jaNAvavA mAgatA nathI, sAheba ?" atyAre mAre kaMI kahevAnuM nathI. huM haju e bAbata aMge vicAra karIza. huM dhaMdhedArI-vepArI mANasa chuM, sAheba. mane utAvaLe kazuM bolIne baMdhAI javAnI Teva nathI. alabatta, je kaMI uparacoTiyA najare dekhAya che, teTaluMya mane khAsa gamyuM nathI, eTale huM kahI zakuM chuM. hajAra pAuMDanI e bAInI milakata che, e kaMI vizeSa na kahevAya." Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 mi viMkala sIniyara "tamAruM kahevuM taddana sAcuM che, sAheba," bena eNlana belI UThayA. temane to ardhajAgRta avasthAmAM eTaluM ja lAgyuM ke, jANe pitAnA hajAra pAuMDa temaNe capaTImAM kharcI nAkhyA che; "tame bahu samajadAra mANasa lAge che; beba, A mANasa bahu DAhyo che, enI noMdha avazya laI le." mArA viSe tame Avo sAre abhiprAya darzAvyo e badala huM tamAre AbhArI chuM sAheba," mitra vikala-sIniyare elana tarapha tucchakArabharI rIte joIne kahyuM, "vAta ema che ke, mi. pikavika, jyAre meM mArA chokarAne (tamArI dekharekha heThaLa) anubhave ghaDAvA mATe eka varasa pharavA haravAnI paravAnagI ApI, tyAre te Ama paraNI besaze, e vastunI ka95nA sarakhI mane nahotI. mAre putra barAbara jANe che ke, huM tenA taraphathI A kAraNe mAruM mAM pAchuM pheravI lauM to teNe navAI pAmavAnI nahi hoya. tene thoDA vakhatamAM mArA taraphathI lekhita javAba maLaze. mi. pikavika, gUDa nAITa, sAheba, mArgareTa, bAraNuM ughADa." A daramyAna beba elanane kaMIka kahevA godAvyA karato hato. te have ekadama taDUkI UThayo, "sAheba, tamAre Ama belatAM zaramAvuM joIe." hA, hA, e yuvatInA bhAI tarIke tamane tamArA abhiprAya bAMdhavAne haka che, e huM kabUla karuM chuM; paraMtu, have A prasaMga pUre kare; mi. pikavika, gUDanAITa." ATaluM kahI DosAe saune sIdhuM bAraNuM ja batAvI dIdhuM. mi. pikavika have AkaLA thaIne bolI UThyA, "tame tamArI A vartaNUka badala jarUra pastAvAnA cho, sAheba." "atyAre to huM ethI UlaTA ja abhiprAyane chuM- tamArA ziSya ja A pagaluM bharIne jiMdagIbhara pastAvApaNuM che; paNa tamane huM gUDanAITa' vAMchuM chuM, sAheba." Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba mi. pikavika gussAmAM ThekaDA bharatA bahAra rastA upara cAlI AvyA. pelA be jaNe paNa temanI pAchaLa pAchaLa lathaDiyAM khAtA AvyA. 49 chellI lAta beba ane elanane mi. viMkala ane ArAbelAnI sAthe bheTa karAvIne bIje bhUMDo prasaMga Ubho thato TALavAnA vicArathI, mi pikavika "jyorja eNnDa valcara' hoTelathI thoDe dUra UtarI gayA ane e baMne juvAniyAono utAre judI eka hoTelamAM goThavI dIdho. - sema " rja enDa velyaranA bAraNuM AgaLa AvyuM eTale misisa vikalanI nokaraDI tarIke rahelI merI tene sAme maLI. mi. pikavika aMdara dAkhala thaI gayA eTale seme merIne kahyuM, vAha, zuM mIThuM mIThuM meM che?" jAo, jAo, A badhuM zuM kare che, mi. velara ! mArA vALa kevA bagADI nAkhyA ? juone cAra divasathI tamAre eka kAgaLa AvIne paDyo che, te meM sAcavI rAkhyo che, paNa tamane e kAgaLa mAgavAnIya phurasada kyAM che? koNa jANe meM kyAM mUkyo haze ? ThekANe rahyo hoya to sAruM, nahIM to mAre mAthe badanAmI Avaze." ema kahI merIe e kAgaLa potAnAM kapaDAMmAM Ama tema phaphasI, chevaTe chAtI upara bAMdhelA suMdara kApalA heThaLathI kADhI Apyo. seme e badala merIne yogya rIte AbhAra mAnyo. pachI sema maeNrI sAthe eka bArInI kinAra upara besI e kAgaLa vAMcavA lAgyo. tarata te bolI UThyo, "are A zuM che ?" merI tenA khabhA AgaLa mAM rAkhI e kAgaLa tarapha najara karIne bolI UThI, "zI vAta che? kaMI mAThA samAcAra to nathI ?" Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chellI lAta 401 paNa merIe e prazna pUchatI vakhate evI mIThI ciMtAbharI najara karIne saima sAme joyuM hatuM ke, sema mATe e AMkhonuM AkarSaNa anullaMghanIya banI gayuM. "jAo, jAo, mArI AMkho sAmuM zuM joyA karo cho ? tamAre kAgaLa vAMce ne!" kurabAna jAuM A mIThImadha AMkhe upara," semathI bolyA vinA na rahevAyuM. e kAgaLa lara DosAe svahaste lakhyo hato. temAM tenI navI-mA pelA pAdarInuM bhASaNa sAMbhaLavAnA lebhamAM moDI rAta sudhI khullAmAM kevI rIte besI rahI, ane pariNAme tene zaradI lAgI gaI enI vAta mAMDIne lakhI hatI. "pelA pAdarIe brAnDI ane pANInuM mizraNa pIne cAvI caDAvIne bhASaNa mAMDave ja rAkhyuM. tArI mAe paNa pelA pAdarInI sAthe ja zarUAtamAM khUba brAnDI pIdhelI hoI te paNa ghenamAM ne ghenamAM khullAmAM chevaTa sudhI besI rahI. DAkaTara kahe che ke, teNe je zarUAtamAM brAnDI pIvAne badale chevaTe pIdhI hota to AvuM na thAta. tenAM paiDAM UMjavAnuM ne sApha karavAnuM kAma tarata dAktare zarU karI dIdhuM, paNa tenuM gADuM khoTe DhALe gabaDavA mAMDayuM te chevaTe badhuM chUTuM paDI gayuM tyAM sudhI myuM ja nahi. eTale maMgaLavAre sAMje cha vAgyAmAM to tenuM chelluM nAkuM cUkavI daI te vidAya thaI gaI. have tuM eka vakhata ahIM AvI jaIne mane maLI jaze to mane sAruM lAgaze. huM ekale paDI gayuM chuM. ane tArI mAne vIlamAM jaNAvelI ghaNI bAbatono nikAla lAvavAnuM che. tArA gavaMDara tane ahIM AvavAnI rajA jarUra Apaze. temane mArA salAma -TanI velara seme kAgaLa be vAra vAMcIne pUro karyo. teNe merIne kahyuM, to e gaI! svabhAve bahu sArI bAI hatI; paNa pelA pAdarIonA pi-26 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kha 402 sAthamAM te khATe ravADe caDI gaI na heAta, teA sukhI thAta ane sukhI karata. paNa je thavAnuM hatuM te thaI gayuM. have tene kaMI upAya nathI; jema pelI muTThI bAnue peAtAnA padAtI sAthe lagna karI lIdhA bAda kahyuM hatuM tema. ThIka, maeNrI, te! huM mArA zahenazAha pAse rajA mAgavA jAuM chuM. te Avaje, vidAya !" 66 Avajo." HH "paNu mArI sAthe chevaTanA hastadhUnana paNa nahIM kare ?" phUTaDI maeNrIe peAtAnA hAtha AgaLa dharyAM. e hAtha tAkaDIne hatA, chatAM nAnA suMdara hatA. "huM lAMkhe| vakhata ghera-hAjara nahi rahuM." "tame teA bahAra ja raheA che; AvyA te nahIM, te pahelAM pAchA cAlyA !" maeNrIe DUsakuM khAtAM jaNAvyuM. sa~me tene pAse kheMcI. pachI jyAre teo chUTAM paDayAM tyAre maeNrIte peAtAnA kamarAmAM jaI peAtAnA mAthA uparanuM meciyuM ane vALa samAM karI levAM paDayAM. mi. pikavike saeNmane tarata rajA ApI, eTaluM ja nahi paNu tenA pitAne peAtAnI kaMI madadanI jarUra hoya te tarata saMdezA kahevarAvavA jaNAvyuM. " saeNmanI navI-mAnI mAlikInI mArvisa oNpha caeNnjI' AvI pahoMcatAM saeNma gADImAMthI nIce UtaryAM. daphanakriyA te divase patI gaI hatI, ane DeAse eka khurazI upara vicAramAM paDI jaI zAMta kheDA hatA. saeNmane joIDAsA khuza thayA. ADI avaLI theADI vAta thayA pachI, DeAsAe kahyuM, dIkarA, samI, mate rahI rahIne ema lAgI Ave che ke, te gaI e bahu khATuM thayuM. "" same DAku dhuNAvI te vAtamAM saMmati darzAvI. HH 66 * ane dIkarA, maratA pahelAM te keTalIka vAteA karatI gaI, te bahu samajadAra vAtA hatI. te melI, 'mane have bahu vicAra Ave Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chelI lAta 403 che ke, tamArI sAthe huM sArI rIte vartI nahIM. tame bahu bhalA mAyALu hadayanA mANasa che; ane meM dhAryuM hota to tamAruM ghara meM sukhazAMtithI bharI kADhayuM hota. paNa have bahu moDuM thaI gayuM tyAre pastAvAne artha nathI. paraNetara bAIe devaLa-maMdiramAM dharma-karma tarapha lakSa ApavA pahelAM potAnA gharanAM dharma-karma prathama saMbhALavAM joIe. meM ghara tarapha cheka ja durlakSa rAkhyuM, ane bahAranAM mAna-pAna tarapha ja vadhAre lakSa rAkhyuM. mAro samaya, zakita ane milakata me nakAmAM veDaphI nAkhyAM. paNa huM marI jAuM tyAre huM pelA pAdarIone ravADe caDI te pahelAM jevI hatI tevI mane yAda karaje. huM mULe AvI nahotI." semila, mane enA e zabdo yAda AvI bahu ochuM AvI jAya che. meM tene javAba Apyo, "susAna, tuM bahu sArI ane bahu lAyaka patnI nIvaDI che. mATe manamAM bIjo kazo vicAra na karIza. tuM haju paNa sAjI thavAnI ja che; ane huM pelA sTiginsanuM mAthuM phADI nAkhIza te najare jovAnI che. te mArI vAta sAMbhaLIne hasI paDI, paNa chatAM chevaTe marI ja gaI." - semane paNa potAnI navI-mAnA AkharI zabdo sAMbhaLI lAgaNI thaI AvI. chatAM AzvAsana ApavA pUrato te bolyo, "ThIka, gavarnara, ApaNe badhAne chevaTe e raste ja javAnuM che." "kharI vAta che, dIkarA," DosAe javAba Apyo. paNa eTalAmAM paDozanI eka dhiMgI bAI tyAM AvI pahoMcI ane DosAne kaMIka pIvA Agraha karavA lAgI. DosAe nA pADI, tema pelI vadhu Agraha karavA lAgI. chevaTe Doso ciDAI gayo. pelI bAI, duHkhathI mANase kevA cIDiyA banI jAya che, e vAta bolatI bolatI chaNako karIne cAlI gaI. DesarAe kahyuM, "dIkarA, semila, jyArathI tArI navI mA marI gaI tyArathI A badhI paDozaNa bAIone mArA pratyene bhAva Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 pikavika kalaba ekadama UbharAI gayo che. teo kaMIne kaMI khAvAnuM ne pIvAnuM laIne Ave che, ane mArI AgaLa kaMI kaMI vAte karI jAya che. teo badhI ja vidhavAo che, ane teo mane paraNI nAkhavA mAge che! ane je huM ahIM ekAda aThavADiyuM vadhu thajo, to A jADI to mane baLajabarIthI paraNI jaze. eTale huM to mArI kAca-gADI upara jaladI cAlyo javA mAguM chuM." paNa to pachI A dukAnanuM zuM karavA dhAryuM che ?" e badhuM mAla-sAmAna, gUDavIla sAthe vecI nAkhavAnuM che, ane je paisA Ave temAMthI aDhIse pAuMDa tArI navI-mAe tAre nAme pelA kazAmAM rokavAnA kahyA che." " kayA kazAmAM ?" zaheramAM je UMce caDyA kare che ne nIce paDayA kare che, temAM." "egnIbasamAM ?" "nA, nA, je caDa-Utara karyA kare che, ane phAve tema dezanA devAmAM ne badhe aTavAyA karatA kahevAya che, e." sarakArI kAgaLiyAMmAM, kharuM ?" hA, hA, sADAcAra TakAnAM; bAkInA paisA mATe nAme rokavAnA che ane huM marI jAuM tyAra pachI te badhA tane maLaze. paNa koI vidhavAne tArI milakatanI khabara na paDI jAya, e jALavaje; nahIM to te tane paraNI pADaze ane tAruM AvI banaze, dIkarA." te ja ghaDIe bAraNuM upara keAIne TakorA paDyA. velara-DosAe kahyuM, "bhale Takera mAryA kare; haze keAI vidhavA!" koIe bAraNuM ughAyuM nahi eTale TakorA mAranAre pote ja bAraNuM ughADayuM ane mAthuM aMdara ghAlyuM. e mAthuM koI strInuM na hatuM paNa mi. sTiginsanuM pitAnuM hatuM. teNe aMdara AvI bAraNuM jALavIne baMdha karyuM ane pachI sema tarapha najara karI, kuTuMba upara AvI paDela mahA-zokamAM sahAnubhUti Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 chellI lAta dAkhavavA hAtha tathA AMkha AkAza tarapha UMcAM karyA, ane pachI aMgIThI tarapha khurazI kheMcI jaI teNe AMkhoe rUmAla dAbavA mAMDyo. velara-Doso A pAdarAnI hiMmata joI Azcaryacakita thaI tenA tarapha jaI rahyo. ane sema paNa A aNagamatI mulAkAtanuM zuM pariNAma Ave che, te jANavA iMtejAra banI gayo. sTiginsa thoDI vAra rUmAla AMkho upara rAkhI besI rahyo. pachI sema tarapha joIne belyo, "mArA juvAna mitra, A to bhAre zekajanaka vipatti AvI paDI kahevAya." seme saheja DokuM halAvI saMmati darzAvI. "tArA nAstika pitA mATe paNa. paraMtu, sema, huM e jANavA mAguM chuM ke, tArI mAe amArA devaLa mATe-maMDaLa mATe kaMI rakama vilamAM mUkI che ke kema ?" nA, nA kaMI mUkyuM nathI. bharavADa mATe paNa nahi ke tenAM gheTAM mATe paNa nahi ke tenA kUtarAo mATe paNa nahi," seme javAba Apyo. mAre mATe paNa kaMI nahi, semyuela ?" seme DokuM halAvyuM. "kaMIka to haze ja; kaMIka pratIka jevuM paNa kazuMka." "nA, nA, tamArI jUnI chatrInI kimata jeTaluM paNa nahi." "kadAca, tArA nAstika pitAne teNe mArI kALajI rAkhavAnuM to kahyuM ja haze." kadAca ema banyuM hoya; mArA bApu hamaNuM tamArI ja vAta karatA hatA." ema? to to temane A vipattithI sAre hRdayapalaTe thayo kahevAya. te te ame baMne have nirAMte sAthe rahI zakIzuM. te bahAra gayA haze tyAre huM temanI milakatanI saMbhALa paNa rAkhIza. ane bahu sArI saMbhALa rAkhIza, semyuela !" Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba ATaluM kahI mi. sTiginsa have kaMIka svastha thaI UbhA thayA ane eka jANItI abharAI pAse jaI, tenA uparathI eka TaMbalara laI temaNe temAM cAra aaaN khAMDa nAkhI; pachI temAM pAIna-epala rama umerI eka UkaLatI kITalImAMthI pANI laI AkhuM TaMbalara bharI kADhayuM. pachI temAMthI eka meTA ghUMTaDA bharI, te zvAsa levA theAbhyA. 40 DAsA velara atyAra sudhI te mAtra joIja rahyo hatA; paNu have te jhaTapaTa UThayo. teNe tenA hAthamAMthI kaMbalara jhUMTavI lIdhuM ane aMdaranuM pravAhI tenA meAM upara jorathI jhApaTayuM. pachI tene kAlarethI pakaDI teNe tenA AkhA zarIra upara lAteA tathA DhAMsA DhAkavA mAMDayA. pachI e ja rIte DaeNAMsA ane lAte lagAvatA tene dhakelIne bahAranA bAraNA AgaLa laI gayA, ane tyAM paNa vadhu jorathI DhAkADAka razarU karI. bicArA sTiginsa velara-DeAsAnA hAthamAM mAchyuM taraphaDe tema taraphaDavA lAgyA. pachI bahAra gheADAone pANI pAvAnA havADA pAse laI jaI, DeAsAe tenuM mAM temAM jhabakALI dIdhuM. chevaTe jyAre te rUMdhAIne marI jaze ema lAgyuM, tyAre ja teNe tenuM memAM UMcuM AvavA dIdhuM. tyAra bAda peAtAnA AkhA zarIranI samagra tAkAta peAtAnI chellI lAtamAM kendrita karI, teNe tenA pUMchaDA upara lagAvI dIdhI ane meTethI kahyuM, " sAlA, ALasunA pIra, haju tamArA bIjA bharavADAne paNa ahIM AvavA deje, eTale temanuM mArI mArIne cUramuM karI ApIza. ' ** Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 keTalIka vidAya: bhAvabharI ane kaDavI AzarAbelAne dhIme dhIme, AghAta na lAge tema mitra pikavike mivikala-sIniyara sAthenI potAnI mulAkAtane ahevAla saMbhaLAvyo, tyAre te bicArI pitA-putra vacce AvA kAramA aNabanAvanuM nimitta banavA badala kalpAMta karavA lAgI. "vahAlI mIThaDI, emAM tAre zuM vAMka che? e DosA potAnA putranA lagnano ATalo badhe virodha karaze, e pahelethI kalpI zakAya tema ja nahotuM. ane te DosA potAnA kevA sadabhAgyane pitAne hAthe pitAnI pAsethI dUra ThelI rahyA che, e joI mane temanA upara kharekhara dayA Ave che." paNa Ama ja je te amArA pratye aNagamo kAyama rAkhaze, to amAruM zuM thaze ?" ' "haju temanA javAbanI rAha joIe, vahAlI; temane paNa vicAra karavA devo joIe." paNa netheniyalanA bApu potAnI madada pAchI kheMcI leze te netheniyalanuM zuM thaze ?" je ema banaze, mIThaDI, to huM bhaviSya bhAkhuM chuM ke, tArA vahAlA patine koI zubhecachaka mitra tene jagatamAM ucita sthAne pahoMcADavA mATe madade doDI AvavAmAM pAchI pAnI nahi ja kare." ArAkhelA e vAkyamAM raheluM sUcana samajI gaI. teNe tarata potAnA baMne hAtha mi. pikavikanA gaLAnI AsapAsa vIMTI dIdhA, ane temane vahAlapUrvaka cuMbana karatAM karatAM vadhu jorathI DUsakAM bharavA mAMDyAM. 407 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba " sAMsatI thA, mIThaDI; tArA patinA patranA kazAka javA DAsA jarUra Apaze. tenI ApaNe haju theADA divasa ahIM ja rokAIne rAha joizuM. pachI jo te cheka ja khasI jaze, te mArI pAse Dajhaneka yeAjanAe taiyAra che, jemAMthI eka paNu tamane baMnene ekadama sukhI karI mUkaze. "" 408 1 bIje divase savAre pikavika A juvAnaDAMne ja vicAra karatA karatA, mi. parane hisAba cUkate karavA nIkaLyA. mi. para haju oNkrise AvyA na hatA. gumAstA leTane mipikavikane jaNAvyuM ke, " gaI kAla rAte amAre tamArA mitra mi. jiMgalanuM devuM pADe daza ziliMga lekhe cUkavavAnI khaTapaTamAM meADI rAta sudhI jAgavuM paDayuM hatuM. paNa e badhuM have kharAkhara patI gayuM che. '" mi. pikavikre e jANI AnaMda pradarzita karyAM. leTane uparAMtamAM jaNAvyuM ke, " livarapulanI peDhIvALAe jaguAvyuM che ke, tame dhaMdhAmAM hatA tyAre tame emane keTalIya vAra madada karI che; eTale te tamArI bhalAmaNuthI mi. jiMgalane peAtAnI tAkarImAM levA taiyAra che, ane te temane DaeNmererA meAkalI Apaze. "" kr vAha e te| bahu sAruM thayuM.' "" paNu ene dAsta kaheA ke nAkara kaheA, pelA TrATara, tene mi.parkara avADiye aDhAra ziliMgane pagAre peAtAnI oNphisamAM rAkhI levA taiyAra hatA, paNu teya mi. jiMgala sAthe DaeNmererA javA mAge che. chevaTe mi. parkare pharIthI lakhApaTTI calAvI, ane tene pazu mi. jiMgala sAthe ja vesTa IMDijha meAkalavAnI vyavasthA karI dIdhI che. "" pazu eTalAmAM mi parkaranAM pagalAM saMbhaLAyAM ane mi. pikavika mi. parkarane peAtAnA mitrane ja maLatA hAya e umaLakAthI maLyA. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka vidyAya : bhAvabharI ane kaDavI 403 : mi. jiMgala ane jaoNba TroTara paNu sAthe ja hatA. mi. jiMgale peAtAnI tUTaka bhASAmAM peAtAnA jIvanadAtA, AzrayadAtA'tA khUba khUba AbhAra mAnyeA. tathA peAtAne madada karavA badala mi pikavikane kaMI pastAvA nahIM karavA paDe evI khAtarI ApI. ' kayAre livarapula baMdare javA UpaDavAnA che|', evA praznanA javAbamAM jaoNbe ja jaNuAvyuM, " Aje sAMje sAta vAgye, sAheba. kAcamAM beThakA meLavI lIdhI che. ' "" " paNu tuMya mi. jiMgala sAthe javA mAge che? " "hA, sAheba; jiMdagImAM e eka sivAya mAre bIjA krAI mitra nathI; ane huM chevaTa sudhI temanI sAthe ja rahevA mAguM chuM. mi. parkare have livarapula pahoMcI tyAMnA ejaMTane ApavAne patra mi. jiMgalanA hAthamAM mUkI dIdhA, tathA pharI vAra salAha ApI ke, " vesTa IMDijha jaIne paNu pAchA samA-sakhanA rahejo. A taka tamArA mATe chellI che. ane tenA lAbha uThAvavAne pUrA prayatna karo. geralAbha levAne niha. ' mi. jiMgale mi- pikavikane tathA mi. parkarane krIthI khAtarI ApI ke, amane madada karIne tamAre jarAye pastAvuM nahi paDe. baMne jaNu vidAya thayA eTale mi. pikavike mi.parkarane '' kahyuM, " mane AzA che ke, A leAkeA sudharI jaze. ' mi. pare kahyuM, " hamaNAM hamaNAM te temane tAjetaranA duHkhane DaMkha yAda che, eTale te sIdhA cAlaze. paNu pachI e DaMkha dhasAI jatAM teo zuM kare che, e muddAnI vAta che. pariNAma game te Ave, paraMtu tamArA hetu teA bahu umadA che, e huM kabUla karuM chuM, bahu sAvacetIbharI ke dIrdhasUtrI madada karavA janAra kharekhara kAIne madada karI zakatA ja nathI. enA karatAM te| A baMne jaNu AvatI kAle ja cAra-DAku banI jaze, tApaNu Aje tame je karyuM che, te mATene mArA abhiprAya tA jevA ne tevA sArA ja raheze. ' Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. I pikavika klaba pachI mi. pikavike mi. vikalanA pitAnA jakakIpaNAnI. ane ADAInI vAta kADhI. mi parkare kahyuM, "eka aThavADiyuM haju temane Apo." "eka aThavADiyAmAM te mAnI jaze, ema tame mAne che, mitra parkara ?" "mane lAge che ke te jarUra mAnI jaze. ane nahi mAne te pachI ApaNe juvAna ArAbelAnI mIThI jIbhane upayogamAM levI paDaze. Ameya, AkhI duniyAmAM tame ja evA mANasa haze ke jemane ene upayoga karavAnuM na sUjhayuM !" paNa eTalAmAM leTane AvI bAraNuM khakhaDAvyuM. rajA maLatAM aMdara AvIne teNe mi5rkarane jaNAvyuM, " DoDasana ane pheMga tamane maLavA AvyA che." mi. pare tarata mi. pikavikane jaNAvyuM, "hisAba karavA meM temane sADA agiyAre bolAvyA hatA. paNa tame zuM karazo ? bIjA kamarAmAM cAlyA jaze ke ahIM besI rahezo?" "vAha, mAre temanAthI zA mATe zaramAvuM paDe ? teone kharI rIte mArA meM sAmuM jotAM zaramAvAnuM hoya." mi. pikavike puyaprakopanI dazAmAM AvI jaIne jaNuvyuM. to sAheba, tame kharekhara vicitra bhUlamAM che. DeDasana ane phega tamArAthI chapAya ke zaramAya, evuM tamArA sivAya bIjuM koI na mAne. mi. leTina temane ahIM ja mokalo jeuM." te baMne aMdara AvatAM, mitra pakare temane jaNAvyuM- "A mi. pikavika che; tame temane pahelAM joyA che, ema huM mAnI lauM chuM." . "vAha, kema cho, mi. pikavika ?" DoDasane mATe avAje kahyuM. "vAha, vAha, kema cho, mi. pikavika ? AzA rAkhuM chuM, tamArI tamArI tabiyata sArI haze." pheMge sUra purAvyo. Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka vidyAya : bhAvabharI ane kaDavI 411 pachI teoe kAgaLA kADhI hisAba karyAM te ekasA chatrIsa pAuMDa, cha ziliMga, cAra pensa cUkavavAnA thayA. mi. parkare ceka taiyAra karavA mAMDayo. * daramyAna DaeNDasane mi. pikavikane mAyALupaNe pUchyuM, tamane chellA meM joyA tevA haSTapuSTa tame hamaNAM lAgatA nathI, sAheba. "" mi. pikavikane gussA UbharAvA lAgyA. temaNe javAba ApyA, kharI vAta che, sAheba; hamaNAMnAM mAre keTalAka badamAze| sAthe pAnAM paDamAM hatAM, jemaNe mane satAvavAmAM ane pajavavAmAM kasara rAkhI nathI." ' mi. pakaira jorathI khAMkhArA khAvA lAgyA. temaNe mi. pikavikane pUchyuM, tamAre Aja savAranuM chApuM vAMcavuM che, sAheba ?" "C mi pikavike ghasIne nA pADI. paisAnA ceka phge khIsAmAM mUkI dIdheA, pachI teNe mi. pikavika tarapha saMteSanI najare jotAM jotAM kahyuM, "mane lAge che ke, Aje have tamane amArA viSe te divase jevuM lAgyuM hatuM, tevuM khATuM nahi lAgatuM hAya, kharuMne sAheba ?" << zA mATe lAge ?"'OMADasane khATI rIte dUbhavavAmAM AvelA nirdeoNMSa mANusanI adAthI kahyuM; "have mi. pikavika ApaNane vadhu sArI rIte oLakhatA thayA haze. ApaNA dhaMdhAnA mANusA viSe temane game te abhiprAya hAya, paNu huM temane khAtarI ApavA mAguM chuM ke, te divase ApaNI oNphisamAM AvIne ApaNuM je apamAna karI gayA hatA, te huM jarAya yAda rAkhavA mAgate nathI. ' "nA nA; huM paNuM bhUlI ja javA mAguM chuM," phge jaNuAvyuM. << * amArI vartaNUka ja amArA sAcA paricaya tamane Apaze. ame A dhaMdhAmAM varasAthI chIe, ane amane amArA uttama asIleAnA vizvAsa prApta karavAnuM bahumAna maLeluM che." Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 pikavika kalaba mi5rkare have e loke jhaTa vidAya thAya te mATe leTanane bAraNuM ughADavA kahyuM. mi. pikavika tarata ja vacce AvI belI UDyA, "the, thobhe, mAre kaMIka kahevuM che." mi. 5rkare kahyuM, "sAheba, vAta jyAM che tyAM ja thaMbhAvI de; mi. pikavika, huM vinaMtI karuM chuM." nA, nA, mane A loko Ama dabAvI jAya, e huM jarAya sAMkhI levAno nathI. mi. DoDasana tame ane tamArA bhAgIdAre hamaNAM jANe mArI tarapha maherabAnI karI kSamAbhAva dAkhavatA ho tevI vAta karI. paraMtu tamArA jevAnI pAsethI paNa evI dhRSTatAnI meM AzA rAkhI nahatI." "Apane zuM kahevuM che, sAheba ?" DeDasana belI UThyo. "hAM, Apane zuM kahevuM che, sAheba ?" phege punarukti karI. "tame jANo cho ke, huM tamArA badamAzIbharyA duSTa kAvatarAno bhoga banyo hato. tame jANe che ke, tame mane jelamAM purAvyo hato, tathA have lUMTayo che. tame phariyAdIne vakIla che, e paNa jANe che." hA, sAheba ame jANIe chIe," DeDasane javAba Apyo. alabatta, ame jANIe ja chIe," phage cekavALuM khIruM ajANamAM ja thAbaDatAM kahyuM. tamArAM e badhAM kAranAmAM viSe mAre abhiprAya zuM che e huM tamane moDhAmoDha saMbhaLAvI devA mAgato hato; paNa mArA priya mitra mi. 5rkara mane nA pADI rahyA hatA. paraMtu tame je ThassAthI mArI sAthe vAta karI, te joI huM Abho ja banI gayo chuM." Ama kahI mi. pikavika phaga tarapha evA jussAthI vaLyA che, te ekadama bAraNuM tarapha dhasI gayo. DaoNDasana e saumAM kadAvara mANasa hato, paNa te te phaganI pAchaLa pahele bharAI jaIne bolavA lAgyo, "mi. kaeNga, bhale tamArA upara te humalo kare; kazeya sAmano na karatA." Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keTalIka vidyAya : bhAvabharI ane kaDavI 413 "nA, nA; huM kazeA vaLatA humalA haragija karavAne nathI. ' << tame baMne badamAza, rAskala, hIna DAkue che, " mi. pikavike javAba ApyA. juo, sAhebeA, have tamAre vizeSa rokAvAnI kaMI jarUra nathI; mi. pikavikane je kahevuM hatuM te tame sAMbhaLI lIdhuM che. have maherabAnI karI vidAya thAo. " mi. parkara utAvaLA kheAlI UThayA. << - iMglaeNMDa dezamAM kAyadA nAmanI cIja haze, teA tamAre sAheba tamArI A vartaNUkathI pastAvAnuM thaze, enI khAtarI rAkhajo, " "Dasane mi. pikavikane kahyuM. * tame aMte badamAza, (C yAda rAkhane, sAheba, tamAre A mATe meAMghI kiMmata cUkavavI paDaze, 'pheMge kahyuM. "" "" - hIna DAkue che, " mi. pikavike emanI dhamakIe jarA paNu lakSamAM lIdhA vinA vAkaya pUruM karyuM. pelA baMne have daDabaDa dAdara UtaravA lAgyA eTale mi. pikavikra dAdarane mathALe jaI paheAMcI khUma pADI, " DAkue !" ** mi. parkara ane leATana mi. pikavikane pakaDI rAkhavA tarata doDI ,, AvyA. pazu mi.pikavika e baMnenA hAthamAMthI jora karIne chUTI gayA ane dAdaranI khArI udhADI, bahAra joI ne pelAene saMbhaLAvatA khelyA, " DAkuo !" C/C/ mi. pikavika have bArImAMthI me pAchuM kheMcI laI, hasate zAMta cahere oNphisamAM pAchA AvyA. parkare AkhI dAbaDI tapakhIra nAkamAM kheMcyA pachI tene krI bharI lAvavA leATanane ApI, tyAM sudhI te kazuM te ekadama peTa khAvI eTaluM badhuM hasavA pachI temane mAMDa kaLa vaLI. melyA nahIM. pazu pachI maMDayA ke, pAMca miniTa Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba mi. pikavike temane kahyuM, "cAlo ApaNe be vaccenI vAta paNa have patavI laIe." tame hamaNAM je vAta patAvI tenI peThe ?" eTaluM kahI mi parkara pharI pAchA hasavAnA eka vamaLamAM sapaDAI gayA. 51 mi vorDalanI muzkelIo baMne mitro ekabIjAno hisAba cUkate karI rahyA, tevAmAM bAraNu upara ekadhAre TakarAno varasAda varasavA lAgyo. mi. velane nokara jesapha Avyo hato. Ama bAraNuM upara satata TakArA mAryA karavAnuM kAraNa pUchatAM teNe jaNAvyuM ke, "huM bAraNuM bahAra Ubho U UMghI na jAuM, mATe mArA mAlike mane bAraNuM UghaDe nahIM tyAM sudhI TakorA mAryA karavAnuM pharamAvyuM che." mitra vorDala thoDe dUra ghoDAgADImAM ja beThelA hatA. te have tarata doDatA upara AvyA. temaNe mi. pikavikano hAtha potAnA hAthamAM laIne jaNAvyuM, "vAha, dasta, jelanI havA khAI AvyA e vAtanI mane to khabara ja paDI ja nahi. mi. 5rkara, tame hAjara hatA chatAM tame Ama kema thavA dIdhuM ?" mAruM kaMI ja cAlyuM nahi, sAheba, tame jANe che ke te kevA jiddI che," mitra parvare hasatAM hasatAM kahyuM. "huM jANuM chuM, barAbara jANuM chuM; ane eTale ja have huM temane mArI AMkha AgaLathI saheja paNa dUra thavA devAno nathI." ATaluM kahI, mitra vorDala eka khurazImAM besI paDyA. pachI temaNe mitra parkaranI dAbaDImAMthI chIMkaNInI capaTI bharIne kahyuM, "ke samaya Avyo che ? kazI ja samaja paDe tevuM rahyuM nathI." Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mi. vADelanI muzkelIo 12 HH tame zuM kahevA mAge che, bhAI ?" mi. pikavike mi. vAlanA avAjamAM kaMIka nirAzAne sUra sAMbhaLIne pUchyuM. (C zuM kahevAnuM, dAsta ? badhI chekarIe have gAMDI thaI javA kheDI che." k tame zuM A mahAna samAcAra kahevA mATe ja ahIM laMDana sudhI doDI AvyA che, mitra?" mi. parkare pUchyuM. << nA, nA, ema teA na ja kahI zakAya; jo ke, mArA AvavAnuM e mukhya kAraNu tA che ja. paNa ArAkhelA kema che?" << ghaNI sArI che; ane tamane joIne ghaNI rAjI thaze, enI mane khAtarI che,'' mi. pikavike javAba ApyA. kALI AMkheAvALI nAnakaDI jAdugaraNu ! game tyAre tene paraNI nAkhavAne mAre ja vicAra hatA! paNa lagnanA samAcAra jANI huM dhaNA rAjI thayA chuM ghaNA ja rAjI thayeA chuM. ' 66 cr "" paNa tamane enA lagnanA samAcAra zI rIte maLyA ? << * mArI dIkarIe mAraphata ja vaLI. ArAelAe ja parama divase patra lakhIne jaNAvyuM ke, teNe peAtAnA patinA pitAnI jANu vinA chAnuMmAnuM lagna karI dIdhuM che rakhene nA pADI bese, e bIke; ane evuM evuM badhuM. meM mArI dIkarIone tarata ja bhASaNu ApavA mAMDayuM ke, chekarAMe peAtAnAM mAbApanI saMmati vinA paraNe, e kevI bhayaMkara vAta gaNAya, i. paNa temanAM hRdaya upara ApaNA kahevAnI jarAya asara thAya tyArene ! temane te emAM ArAkhelAne kanyA-sakhI vinA paraNavuM paDayuM eTalI vAta ja bhayaMkara lAgI; bAkInuM te! kazuM ja nahi ! paNu A teA hajI pAzerAmAM pahelI pUNI jevuM ja che. cha cha mahinAthI je prema-prakaraNA ane prema-kAvatarAM cAlatAM hatAM, tenI ApaNane kazI khabara ja paDI na hatI. ApaNe jANuM chupAvIne dATelI suraMgA upara ja rahetA hatA; ane have eka pachI eka e suraMgA phUTavA lAgI che!' Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 pikanika plama "huM ? zuM kahA aa ? pAchuM bIjuM kAI gupacupa paraNI te nathI gayuM ? " ,, '' nA, nA, eTaluM badhuM kharAba te nathI thayuM. ' " teA pachI ? huM e badhAmAM kayAMka saMDevAyA chuM, kharA ? "" tame evA jaladI bhabhUkI UThanArA juvAna che ke, tamane kazuMka kahetAM Dara lAge che. paNu jo mi. parkara ApaNI khetI vacce besavA kabUla thAya, te huM kahevAnI hiMmata karuM kharo. "" pachI kamarAnuM khAraNuM baMdha karI, vArDale mi. parkaranI dAbaDImAMthI pharI chIMkaNInA saDAkA kheMcI zarU karyuM.. 66 mArI dIkarI AijhAkhelA te TrenDala sAthe paraNI che, e ** vAta tame jANA chene? '' (( hA, hA; pachI ?" mi. pikavika adhIrAIthI pUchyuM. jIe Ama AkaLA thaI zarUAtathI ja mate gabharAvI detA nahi; vAta ema che ke, ArAkhelAnA kAgaLa maLyA pachI mAthuM duHkhavA lAgavAthI eNmilI tarata sUvA cAlI gaI. eTale AijhAkhelA te sAMje mArI pAse besIne ArAkhelAnA lagnavALI vAta karavA lAgI. mArI aMte chokarIe barAbara temanI sadgata mAtAnI Akheba pratikRti che. temaneA avAja ane temanI AMkhA aMte mane tarata mArI sadgata patnInI ja yAda Ape che; ane temanI sAthe vAta karatAM jhaTa huM mArA juvAnInA divaseAmAM pahoMcI jAuM chuM. huM, teA pachI AijhAkhelA kahevA lAgI, e lagna teA pUruM premalagna che, pappA.' meM kahyuM, 'hA, kharI vAta; paNa evAM badhAM lagna chevaTe sukhI nIvaDatAM nathI. "huM e abhiprAya sAthe saMmata nathI," mi. pikavika vacce elI UThayA. < " cr bahu sArI vAta : paNu huM pUruM karuM pachI tamAro vAro Ave tyAre je kahevuM hAya te kahejo; atyAre maherabAnI karI mArI vAtamAM bhaMga na paDAvatA. "" Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si. vArDalanI muzkelIo " tamArI mAphI mAguM chuM, " mi. pikavikre kahyuM. "" ' * cAlA ThIka; mArI dIkarI AijhAyelAe tarata mane javAba ApyA, tame premathI karAtA lagnanI viruddhamAM che, e jANI mane duHkha thAya che pappA.' pazu meM tenA gAla upara haLavI TapalI mArIne kahyuM, meM khoTuM kahyuM, mIThaDI; tArI mAnuM lagna paNu prema-lagna hatuM ane tAruM paNa.' khelAe jhaTa kahyuM, 'enI vAta nathI, pappA; vAta ema che ke, huM eNmilI khAkhata tamane kaMIka kahevA mAgatI hatI.'' mi. pikavika coMkI UThayA. HH " kema, DeAsA, have zuM thayuM ? krama cAMkA?" varDale hasatAM hasatAM kahyuM, ane pachI AgaLa calAvyuM; "TUMkamAM AijhAelAe hiMmata bhegI karIne mane kahI ja nAkhyuM ke, eNmilI ghaNI rikhAya che; tenI ane tamArA mitra mi. snoMDagrAsanI vacce gaI nAtAlathI mAMDIne lagAtAra patra-vyavahAra cAlyA ja kare che; tathA teNe paNa ArAkhelA jevI sakhIneA dAkhalA laI, temanI sAthe bhAgI javAne nirNaya laI ja lIdheA hatA; paNu peAtAnA aMtarAtmA pAse e vAta te kabUla karAvI na zakI, tathA huM te baMne upara bhAva dAkhavatA Avyo ja hatA, eTale teoe lagna bAbata prathama mAre kAne vAta nAkhavAnI maherabAnI karI hatI. te have mi. pikavika, tamArI AMkheAte temanA mULa kade lAvI daI, mane salAha Ape| ke, ApaNe A bAbatamAM zuM karavuM che?" 417 << 32 snoDagrAsa ? gaI nAtAlathI mAMDIne ? " mUMjhAyelA mi. pikavikanA meAMmAMthI eTalA ja zabdo nIkaLI zakayA. ** 'hA, udhADu ja che; mAtra ApaNe bahu khATA naMbaranAM cazmAM vAparatA heAvA joIe ke, ApaNe A pahelAM kazuM dekhI zakA ja nahi. ,, " mane te kazuM samajAtuM ja nathI; kharekhara mane kazuM samajAtuM ja nathI. " pikavika kheAlI UThyA. pi.-27 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika kahANa "badhuM sahelAIthI samajI zakAya evuM ja che. tame je jarA vadhu juvAna hota, te tamane kayAranI e gupta vAtanI khabara paDI gaI heta. paNa huMya tamArA jevo ja buTTo, eTale chellA cAra-pAMca mahinAthI huM, amArA paDozanA eka yuvAna sadgahastha sAthe paraNavA emilIne Agraha karyA karato hato. mArI DAhI dIkarI emilIe e vAta mi DagrAsane paNa karI haze, jethI mi. snaDagrAsa jarA utAvaLA thAya ane potAnI kiMmata temanI AgaLa vadhe! chevaTe e baMne jaNa evA nirNaya upara AvyAM ke, AkhI duniyA temanI viruddhamAM paDI che, ane te baMnene ribAvavAmAM ja AnaMda mAne che tethI e prema-paMkhIDAM mATe have gupacupa lagna karyA sivAya ke AtmahatyA sivAya bIje kaze mArga bAkI raheto nathI! have savAla e che ke, ApaNe zuM karavAnuM che?" paNa tame A pahelAM zuM zuM karyuM che, te kahI dene!" mi. pikavike pUchayuM. meM mUrakha mANasa jevuM je kaMI karI zakAya te karyuM che vaLI! meM bUmabarADA pADayA, dhamakIo ApI, ane mArI buThThI mAne hisTIriyA caDAvyo !" zAbAza; bahu rUDuM kAma karyuM; A sivAya bIjuM karI paNa zuM zake ?" miparkare kaTAkSamAM kahyuM. bIje Akho divasa paNa babaData, barADato, ane phUMphADA mArato rahyo; pachI mane ja lAgyuM ke, Ama sI pAse akArA thavAnI zI jarUra che? eTale meM tarata eka gheDAgADI bhADe karI, ane emilIne ArAbelAne maLavAne bahAne ahIM upADI lAvyo." "to misa varDalane tame sAthe ja lAvyA che, kema?" "hA, aDephImAM orna hoTelamAM huM Utaryo chuM, ane tamAre parAkSmI mitra, huM ahIM Avyo te daramyAna tene uThAvI na gayo hoya, te te atyAre paNa tyAM ja haze." Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 mi. vorDalanI muzakelIo tamAre A bAbatamAM mArI salAha joIe che, kharI ?" mitra pare pUchayuM. jarUra," veIle mi. pikavika sAmuM jotAM jotAM kahyuM. "to, mArI salAha e che ke, tame baMne ahIMthI UThe, ane ekabIjA sAthe vAta karI le; pachI tame baMne je ekamatIthI nirNaya upara na AvI zake, to huM mAre pheMsale tamane saMbhaLAvavA taiyAra chuM." "A te bahu saMtoSakAraka yojanA che," vorDala hasavuM ke gusso karavo e nakkI na karI zakavAthI bolI UThayA. are jAo, maherabAne, tamane huM barAbara oLakhuM chuM, tame baMne kyAranA eka nirNaya upara AvI ja gayA che," ema kahI parkare potAnI dAbaDI mi. pikavikanI tathA mi. vorDalanI pAMsaLImAM vArApharatI khosI dIdhI. traNe jaNa khaDakhaDATa hasI paDayA. to Aje tame pAMca vAgye mAre tyAM jamavA Avaje." vaDale mi. pakarane pharamAvyuM. mitra vorDala ane mitra pikavika "jyorja eNnDa valcara" hoTele AvyA tyAre temane khabara paDI ke, eNmilIne patra maLatAM ja ArAbelA aDelphI tarapha tene maLavA pahoMcI gaI che. mi. varDalane zaheramAM kAmakAja hovAthI temaNe josapha sAthe potAne utAre khabara kahevarAvI ke, mi. pikavika vagere sAthe pote pAMca vAgye jamavA pAchA pharaze. josapha utAre pAcho pharyo tyAre bAraNe TakorA mAryA vinA aMdara kamarAmAM ghUsyo. te vakhate ArAbelA ane tenI phUTaDI nokaraDI merI bArI tarapha kaMIka jevA vaLyAM hatAM, ane daramyAna mioNDagrAsa milInI kamare hAtha vIMTALI tene kaMIka AzvAsana ApatA hatA. jesaphane aMdara Avelo joI sau coMkI UThayAM. josapha mi. vaDalane mAnI nekara hoI te je miDa snoDagrAsa chUpI rIte Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 pikavi kalaba AvIne milIne maLyA che evuM kahI de, to badhI bAjI ekadama bagaDI jAya. eTale sau gabharAI gayAM. teoe bAjue jaI ekadama vicAra karI lIdhe. mi. snaDagrAse tarata AgaLa AvI pAMca ziliMga jesaphane pakaDAvI dIdhA; ane ArAbelAe paNa jesaphanAM vakhANa karI, tene pAMca ziliMga ApyA. milIe tarata tene kaMIka khAvAnuM ApavA merIne jaNAvyuM. badhI vAta samajI jaI, merI tarata te jADiyAne mIThA madhura zabdothI AvakAratI nIce laI gaI ane tene Tebala upara besADI khAvAnuM maMgAvI, dhIme dhIme vAta karavA lAgI. sArI sArI vAnIo khAvAnI AvatAM jADiyAne meMmAM rasa chUTavA lAgI gayo. paNa jADiye jADiyeya chevaTe marada hato, eTale mIThaDI merIne pAse beThelI joI tene paNa khAvA mATe Agraha karavA tathA sparze karavA lAgyA. merIe vakhata vicArI tene ToLaTappAe caDAvyo ane jemake thoDI ja vAramAM kabUla karavA maherabAnI karI ke, merI te misa emilI karatAM paNa vadhu suMdara che. jADiyAe have roga potAnI sAthe Ama khAvA besavA merIne nimaMtraNa ApyuM. merIe dilagIrI sAthe jaNAvyuM ke, tene te Aje rAte ja pAchA javAnuM che. chatAM mitra jesapha je eka maherabAnI kare, to te avAranavAra temane maLavA Ave kharI. bolI nAkha, pyArI." uparanAM bAnuonI IcchA che ke, tame miTha snaDagrAsa ahIM AvyA hatA, te vAta mitra varDalane na kaheze." basa eTaluM ja ? huM nahi ja kahuM vaLI." je tame kaheze to mitra vorDala gusse thaI, tamane tathA misa eNmilIne pAchI dUra gAmaDe laI jaze, jyAM huM tamane kadI maLavA pAmIza nahIM." Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mivaDalanI muzkelIo ra1 "kharI vAta; huM kahIza ja nahi. paNa tuM UThe che kema ?" "upara jaI mAre mArAM mAlikaNune Dinara mATe taiyAra karavAnAM chene!" nA, haju na jatI." "paNa mAre javuM ja joIe," ema kahI merI, jADiyAne lAM thayela hAtha capaLatAthI TALI, jhaDapI pagale upara cAlI gaI. jADiyAe pachI khAvAnI vastuo upara jorathI mAro calAvyo. daramyAna, upara sau maMDaLe judI judI paristhitimAM zuM karavuM te aMge vicAraNA karI lIdhI. mi. Dela je kAI paNa hisAbe A lagna kabUla rAkhavA taiyAra na ja thAya, to kevI rIte nAsI jaI chUpI rIte lagna karI nAkhavAM tenI yojanA paNa sAMgopAMga vicArAI gaI. paNa e badhI vAtamAM saune khyAla na rahyo ke, mivorDala vagerene jamavA AvavAno samaya thaI gayo che. chatAM chevaTe paNa moDuM thayAne vicAra AvatAM sau kyAM. bAnuo jamavA sAru taiyAra thavA mATe eNmilInA zayanakakSa tarapha deDI gaI ane mitra snoDagrAsa bahAra cAlyA javA mATe beThakanA oraDAnA bAraNAnI bahAra nIkaLyA. paNa eTalAmAM nIce mivarDalane avAja sAMbhaLI gabharAyA ane e ja kamarAmAM pAchA pharI, tenI aMdarathI javAtA mitra vorDalanA zayanakakSamAM pesI gayA, ane aMdarathI tenuM bAraNuM temaNe baMdha karI dIdhuM. mitra vorDala, mi. pikavika, mitra netheniyala vila ane mitra benjAmina elana have beThakanA oraDAmAM AvIne beThA. aMdara peThelA mitra snaDagrAsa pote jaladI pAchA pharI gayA te badala jAtane dhanyavAda ApavA lAgyA ane e kamarAnuM bIjuM bAraNuM ughADI bahAra nIkaLavA gayA. paNa A zuM? e bAraNAne bahArathI tALuM mAreluM hatuM. have to bAnue kalpanA karIne, pite Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 pivika lAkha aMdara haze ema mAnI, enI cAvI meLavIne potAne chuTakAro kare te ja! paNa daramyAna miDela kazuMka levA A oraDAmAM Ave to kevI phajetI ? jamaNa beThakanA oraDAmAM maMgAvavAmAM AvyuM. jesapha saunI tahenAta bharavA lAgyo. paNa te vAraMvAra bAnuo tarapha joto jete AMkha micakArI ke bIjA cALA karI temane khAtarI Apato hato ke, pote samajI gayo che ane mitra naDagrAsa AvyAnI vAta mitra vaDalane jaNAvavAnuM nathI. tenI ceSTAo ekabe vakhata mitra vorDalanI najare paDI jatAM, temane vicitra lAgyuM ane te bolI uThayA, "A josaphe Aje vadhAre paDatuM pI lIdhuM che ke zuM ?" "nA, sAheba nathI pIdhuM," kahI e jADiye pAcho bAnuo tarapha nizAnIo karavA lAgyo. daramyAna mivorDalane potAnI tapakhIranI dAbaDI aMdaranA zayanakakSamAM rahI gayelI yAda AvavAthI jesaphane temaNe te laI AvavA aMdara mokalyo. josapha aMdara gayo to tyAM mistaMDagrAsa UbhA hatA. temaNe gupacupa bahAra jaI peluM bIjuM bAraNuM ughADI pitAne bahAra kADhavA jesaphane kAlAvAlA karavA mAMDayA. paNa josapha aMdara vadhu rokAya te saune vahema jAya e bIke temaNe tene chIMkaNInI dAbaDI sAthe bahAra mokalI lIdhe. jesaphe bahAra AvI, misnaDagrAsane bahAra kADhavAnuM kAma merIne bhALavavAne vicAra karyo, eTale dAbaDI ApI te sIdhe merIne maLavA bahAra doDI gayo. paNa merI to potAnAM bAnune taiyAra karIne utAre pAchI cAlI gaI hatI, eTale josapha paDI gayele moDhe sau jamatA hatA tyAM Avyo. mi. valane tenI A deDAdoDa ane tenuM Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mivahelanI muzkelIo jara UtarI gayeluM mAM joI navAI lAgI. temaNe tene pUchayuM, "bahAra kaSAM gayo hato ?" josapha tata-55 karavA lAge. mivorDale akaLAI cIjhanA TukaDA mitra pikavikane pIrasavA tene kahyuM. jesaphe mipikavika pAse jaI cIjha dharatAM dharatAM temanA moM pAse meM laI jaI aMgUThA vaDe pelA zayanakakSanA baMdha bAraNu tarapha nizAnI karI, paNa mitra pikavike te joyuM nahIM eTale jesaphe TAMkaNI jevuM kazuMka temanA pagamAM besI temanuM dhyAna kheMcavA prayatna karyo. mi. pikavika TAMkaNI bhoMkAvAthI ekadama cakIne UchaLyA, ane josapha gAMDo thayo che ke zuM ema bolI UThaze. mi. laeNle taDUkIne jADiyAne pUchayuM, "tuM Ama kema kare che ?" te mArI sAmuM jotA nathI ane mArI vAta samajatA nathI, eTale." jADiyAe javAba Apyo. "paNa tAre zI vAta temane samajAvavI hatI, harAmakhera ?" mAre mi. pikavikane kAnamAM kazuMka kahevuM che." "hA, hA, tAre temanA kAna karaDI khAvA haze, badamAza !" mi. Dela gusse thaI belI UDyA; "ghaMTa vagADe ane A pIdhela badamAzane nIce laI jaI kAlasAnI oraDImAM thoDI vAra purAvI de, tyAre te hAsamAM Avaze." mi. vikala ghaMTanI derI kheMcavA ja jatA hatA, tevAmAM mitra snagrAsa zayanakakSanuM bAraNuM UghADI dhIme dhIme bahAra nIkaLI AvyA. mitra vorDala rokIne bolI UThyA, "A zuM vaLI ?" "tame pAchA AvyA tyArathI huM e oraDAmAM ja chupAI rahyo hato." mi. DagrAse dhImethI kahyuM. eNmilI, mane AvI badhI corIchUpI pasaMda nathI; tArI A vartaNUka cheka ja gerakAyadesara che. tArI pAsethI meM AnI AzA rAkhI nahatI, emilI !" mitra vorDala duHkha sAthe bolI UThyA. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba vahAlA pappA ! ArAkhelA jANe che, josa* jANe che, - sau kAI jANe che ke, meM emane tyAM saMtADayA nathI. oNgasTasa (snADagrAsa ), bhagavAnane khAtara tame ja badhA khulAsA karA, eNmilI kakaLI UThI. kaSTa C/ "" mi. sneoNDagrAse tarata peAte A sthitimAM zI rIte mukAyA tene khulAsA saMbhaLAvI dIdheA. ane peAte e sthitimAM mukAyA te badala ghaNI dilagIrI darzAvIne mAphI mAgI. paNa sAthe jaNAvyuM ke, "huM phaeNmilIne mArA aMtarathI cAhuM chuM, ane eNmilInI paNa mArA pratye evI ja lAgaNI che. amArI baMnenI vacce hajAro mAIla ke mahAsAgarA AvI jaze, te paNu amArI ekabIjAnI lAgaNImAM jarAre pharaka paDavAnA nathI ..." ATaluM kahI, namratAthI saune salAma karI, mi. snADagrAsa bahAra javA bAraNA tarapha vaLyA. * " thAbheA ! " vArDale trADa nAkhI; pazu A badhuM karavAne badale tame pahelethI mane kahI kaeNma na dIdhuM ? '' " ke mane paNa kema vizvAsamAM na lIdhe ? " mi. pikavike << pUchyuM. ArAelAe javAba ApyA, A badhuM pUchyAne have ze artha che? tame sau jANeA che ke, putrInA pitAene tavaMgara jamAI meLavavAnA kuvA leAla heAya che? uparAMta te putrInI kazI vAta sAMbhaLatA pahelAM ja kevA gusse thaI jAya che tathA khUnI banI jAya che ? eTale have teA mi. snaoNDagrAsa mATe paNu bhANuM maMgAve ane temane atyAre teA sAthe jamavA besADI de|, e ja bhadratA kahevAze. ekae bATalIo khAlI thayA pachI, tamAre je kahevuM hAya te temane kahejo ne saMbhaLAvo. ,, mi. vaoNrDale tarata UbhA thaI ArAkhelAne kAna pakaDayo ane tene jarA paNa saMkrAca vinA mIThuM cuMbana karI lIdhuM. pachI peAtAnI Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coMkAvanArI vAtA karasa dIkarI eNmilIne paNu premathI cuMbana karI, temaNe mi. snADagrAsa sAthe umaLakAbhera hAtha milAvyA. mi. parkara paNu e arasAmAM vakhatasara AvI paheAMcyA, ane TUMkamAM e jamaNu vivAhanI jAherAtanuM jamaNu ja banI rahyuM. para cAMkAvanArI vAtA 1 mi0 pikavika potAnA kamarAmAM mitra vikala ane ArA khelAnI bAbatamAM AgaLa zuM karavuM tene vicAra karatA beThA hatA, tevAmAM maeNrIe AvIne kahyuM, " nIce saeNmyuela AvyA che, te puchAve che ke, temanA bApu atyAre tamane maLI zake, sAheba ?" "C jarUra; saeNmane Avye keTaleA vakhata thayA, vAru? " 'hamaNuAM ja AvyA; tathA te kahe che ke, tamArI pAsethI have vadhu chUTI mAgavAnA nathI. " kr maeNrIe kaMIka garamIthI kahelI A vAta upara mi. pikavika navAI pAmI vicAra karavA lAgyA. te tarata samajI gayA ke, saeNma ane maeNrI vacce prema-saMbaMdha jAmatA jAya che; Ama sau juvAna sAthIe ane mitrA, navA navA saMbaMdheA AMdhI peAtAnAthI chUTA paDatA jAya che athavA chUTAM paDatAM jaze, e vicArathI temanA premaLa hRdayane jarA AchuM AvyA jevuM thaI gayuM. chatAM temaNe maeNrIne teA pelAone upara jhaTa meAkalI ApavA jaNAvI ja dIdhuM. '' saeNma ane tene bApa AraDAmAM dAkhala thatAM ja mi. pikavike pUchyuM, " tane pAchA AvelA joI bahu AnaMda thayA, saeNma. mi. velara tame paNa bhalA-gaMgA teA kharA ?" Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pikavika kalaba "AbhAra, sAheba bahu sArI hAlatamAM chuM, sAheba, tame bhalA-gaMgA chone sAheba?" velara DosAe sAmI khabara pUchI. "AbhAra; huM paNu barAbara chuM." mAre tamArI sAthe pAMceka miniTa vAta karavI che, sAheba, jo atyAre phurasada hoya to," DosAe kahyuM. jarUra; sema, temane mATe eka khurazI pAse lAva." paNa DosA pote ja khurasI kheMcI lAvIne beThA paNa saMkAcane kAraNe kazuM bolI na zakAtAM eTaluM ja bolyA, "Ajano divasa bahu majAne che, nahi sAheba ?" "hA, bahu majAno che, jarUra." "meM kadI na joI hoya evI sArAmAM sArI Rtu che, sAheba," ema kahI, DosA uparAuparI udharasa khAvA maMDI gayA. daramyAna temaNe sema tarapha dhamakIbharI nizAnIo karavA mAMDI. mi. pikavika samajI gayA ke, DosAne kaMI kahevuM che, paNa bolatAM khacakAya che, eTale temaNe pAse paDelI copaDInAM pAnAM kApavAno dekhAva karI, DosA AgaLa bole tenI rAha jovA mAMDI. tArA je kharAba chokaro meM kadI joye nathI, eNmila; mArI AkhI jiMdagImAM paNa," velara DesA taDUkI UThayA. "tamane kaMI pajave kare che ?" mi. pikavike pUchayuM. "te zarUAta ja karato nathI; te jANe che ke, mane barAbara phAvatuM nathI; chatAM te Ubho Ubho joyA kare che ane tamAre kImatI samaya bagADe che. potAnA bApanI AvI phajetI karAvavI e sArA chokarAno dharma che, sAheba ? jarAya nahi, " ema kahI, DosAe kapALa uparathI parase lUchavA mAMDayo. "vAha, tame e badhuM bolavAnA cho, ema to tame mane pahelethI kahyuM hatuM; huM kema karIne jANuM ke, tame pahele dhaDAke ja pANImAM pesI javAnA cho ?" Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAvanArI vAta ra7 paNa mArI gADI UpaDatI ja nahotI, e joIne to tAre samajI javuM joIe ne ? ghoDo pAcho khasato heya, rastAnI khetI bAju tarapha jato hoya, paga UMcAnIcA karato hoya, to pAse UbhelAe madada karavI joIe. mane tArI zarama Ave che saeNmila, zarama Ave che." "vAta ema che sAheba, mArA bApu potAnI badhI milakata vecIsATI rokaDa paisA karI lAvyA che." - "barAbara che, dIkarA, barAbara che. AgaLa cAla; mAre tane 5ke ApavAno jarAya vicAra nahoto, samajyo, sesI. barAbara che, ThIka zarUAta karI. zAbAza saeNmila mArA bApu pAse pAMcaso ne trIsa pIMDa che, sAheba; temAM temaNe ghara tathA dhaMdhA-rojagAra vecI-sATIne je AvyuM te umeratAM temanI pAse agiyAraso eMsI pIMDa thayA che." vAha, e te bahu sArI rakama thaI kahevAya, mi. velara; tamane abhinaMdana ApuM chuM." seme AgaLa jaNAvyuM, "e badhA paisA e kAIka sahIsalAmata jagAe mUkvA mAge che. huM paNa ema ja IcchuM chuM, sAhebanuM kAraNa ke, je e paisA temanA hAthamAM rahyA, to te koI ne koIne UchInA ApI deze athavA ghoDAo kharIdavAmAM vAparI nAkhaze, athavA potAnuM pAkiTa rastAmAM ja kyAMka nAkhI deze ane cheDI vAramAM Ijipzayana mamI jevA khAlIkhama thaI jaze." "vAha, eNmila, barAbara che," jANe dIkarAe pitAnAM guNagAna karyA hoya evA bhAvathI DesA bolI UThyA. e kAraNe te badhA paisA upADI, ahIM ema kahevA AvyA eTalAmAM velara DosA ja vacce bolI UThyA, "ke, e paisAne mAre kaze upaga nathI, to Akhara sudhI kAcagADI ja Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 429 pikavika klaba hAMkavA karavAnA chuM; eTale e badhuM kAca-gADImAM ja mUkI rAkhuM te kAIne nAhaka cArI karavAnuM mana thAya. eTale A paisA tame ja rAkhA; ane--" pachI mi. pikavikanA hAthamAM e paDIkuM mUkI detAM temaNe dhImethI kahyuM, " emAMthI sAheba tamArA dAvAnA kharcanA paisA pazu ApI devAze --" eTaluM kahI, te kazuM kAI kahe te pahelAM AraDInI bahAra nAThA. << mi. pikavika tarata ja khUma pADI UThyA, " saeNma, temane pakaDI lAva; pAchA pakaDI lAva, jaladI. " same mAlikane hukama thatAM, DeAsAnI pAchaLa doDI jaI, temane jorathI eraDAmAM kheMcI ANyA. * bhalA mitra," mi- pikavikre DAsAnA hAtha peAtAnA hAthamAM letAM kahyuM; tamArA mArA upara vizvAsa joI kharekhara huM rAjI thayA chuM. paNa mArI pAse huM AkhI jiMdagI sudhI vAparI zakuM te karatAM paNa ghaNA vadhu paisA che. eTale tamArA A paisA te tamArI pAse ja rAkheA." "C "" velara DeAsA gusse thaI kheAlI UThyA, "ThIka, teA saeNmI, jANI rAkha, have A paisA mArA hAthamAM rahetAM huM kazuMka mayuM kAma karI nAkhIza; ane kAI vidhavA AvIne mane upADI jAya, teA tene paNa bharAMsA nahIM. tArA bApathI have tuM hAtha dheAI nAkha, dIkarA. mi. pikavika tarata UbhA thaI gayA. temaNe kahyuM, " ThIka, ThIka, mi. velara, huM e paisA mArI pAse ja rAkhIza. kadAca e paisAne huM tamAre mATe sArI rIte rokI ApI zakIza." (C basa, barAbara che; e ja huM kahevA mAgatA hatA, sAheba," DAsA rAjI thatA thatA khelyA. 'ThIka, ThIka; paNu have tame jarA khese; mAre tamane eka vAta karavI che; sama tuM jarA bahAra jaIza?" saeNma tarata bahAra cAlyeA gayeA. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMkAvanArI vAtA mi. pikavike have DeAsAne saMkheAdhIne kahyuM, viruddha che, ema meM sAMbhaLyuM che, kharI vAta ?" " hA; javAba ApyA. DAsAe tarata mAthuM halAvyuM. temane ekadama ciMtA thaI AvI ke A pikavika DeAsAnA upara vaLI krAI vidhavAe kAmaNu karavA mAMDAM ke zuM? jouM. tr tame hamaNuAM saeNma sAthe upara AvyA tyAre nIce kAI juvAna karIne UbhelI joI hatI kharI ?" eka juvAnaDI UbhI hatI kharI," DeAsAe TUMkamAM "" '' " tene viSe tame zuM 29 tame lagna-jIvananI ra dhAre che, te mane sAcesAcuM kahI de, "phIka geALamaTALa ane sArI dhaDelI lAgatI hatI kharI.' " te suMdara-sudhaDa che, e sAcI vAta che. pazu tenI vartaNUka kevI lAgI ?' ** bahu majAnI ane sagavaDabharI. ' * ' sagavaDabharI ' e gheADAgADInuM vizeSaNu A che|karInI bAbatamAM zI rIte lAgu pADI zakAya enI ciMtA mi. pikavikre na karI. te samajI gayA ke chekarI DeAsAne gamI che kharI. "huM e cheAkarInI bAbatamAM ghaNe! rasa lauM chuM, mi. velara.' velara DeAsAe ajANutAM aNugamA darzAvatA avAja gaLAmAMthI kADhayo. " enuM bhaluM thAya, e sArI rIte geAThavAI jAya, e rItane rasa huM tenAmAM dharAvuM chuM, samajayA ?' "have barAbara samajyeA.' " e juvAnaDI tamArA dIkarA upara prema rAkhe che." * saeNmivela upara ?" DeAseA bUma pADI UThayo. hA. ' Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 pikavika e basa e peDhIgata durguNa che, semIe bahu sAvaceta rahevuM paDaze." tame zuM kahevA mAge che, te samajAvazo?" mi. pikavike dhImethI pUchayuM. sAvaceta e bAbatamAM rahevAnuM ke, ene kaMI vacana na ApI bese. bephAmanI ghaDImAM te kaMI kahI bese ne pachI tenA upara lagana karavAnA karArano bhaMga karavAno dAvo maMDAya to ? A aiyaro sAthe tame kadI sahIsalAmata rahI zakatA nathI. teoe eka vakhata tamane dADhamAM ghAlyA ke pachI teo tamane kyAM ghasaDI jAya tenuM ThekANuM nahi. huM ja pahelI vAra e rIte para hato ne e pagalAnuM pariNAma semI che, have samajyA, sAheba ?" mAre je kahevuM che te pUruM karavA mATe tame mane khAsa uttejanA ApatA ho evuM lAgatuM nathI. paraMtu eka vAra huM kahI dauM e ja barAbara che. A juvAnaDI tamArA putra upara prema rAkhe che eTaluM ja nahi, paraMtu tamAre putra paNa tenA upara bahu bhAva rAkhe che." vAha, bApanA kAne gharaDe ghaDapaNa sAMbhaLavAnI bahu sArI vAta AvI ! bApa thavuM e kevI AphatanI vAta che, sAheba ? pitAnA nIvaDelA chokarAne chevaTe eka aiyaranA hAthamAM jaI mATI thato jovAno !" juo mi. velara, huM e baMnenAM lagna karAvI temane eka svataMtra dhaMdhe mAMDI ApavA mAguM chuM, jethI teo sukhethI ane nirAMte gharasaMsAra mAMDI zake. tamane e vAta maMjUra che ke nahi ?" pahelAM to lagnanI vAtathI ja bhaDakatA DosA chevaTe merI vidhavA nathI e eka dalIlathI dhIme dhIme "hakAra" tarapha vaLatA thayA. ane pachI to mitra pikavika pAsethI AvatI koI paNa vAta vicAravA yogya, DahApaNu bharelI ane emanA hitamAM ja hoya evo emane AMtarika vizvAsa phAvI gayo. have to te pote ja semane jhaTapaTa pelI sAthe paraNAvI ThekANe pADI devA utAvaLA thaI gayA ! Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : na AvyA. coMkAvanArI vAta emane have aMdara bolAvavAmAM Avyo. "sema, huM ane tArA bApu tArA viSe eka agatyanI bAbatamAM vicAra karatA hatA, ane mane kahetAM AnaMda thAya che ke, te e bAbatamAM mArI sAthe saMpUrNa sahamata che," mi. pikavika vAta mAMDI. "sAMbhaLyuM, semI ? tArA hitanI vAta che ane mitra pikavike e bAbatamAM barAbara vicAra karyo che, samajyo? phAve tema AnAkAnI na karI besato; ane e bAI vidhavA nathI, e huM tane pahelethI kahI dauM chuM." velara DosAe umeryuM. mi. pikavike pachI hasatAM hasatAM merI sAthe tenuM lagna karavAnI pote vicArelI vAta semane samajAvIne kahI. sema thoDIvAra cUpa rahIne pachI ekadama moM pheravIne bolI UTho, "e vAta bane tevI nathI, sAheba." zuM?" "e vAta bane tevI nathI, sAheba, kAraNa, huM paraNIne cAlyo jAuM pachI tamAruM zuM thAya, sAheba ?" bhalAdamI, mArA mitronI sthitimAM ja pheraphAre jhaDapathI thavA lAgyA che, te jotAM, have mAre paNuM mArA jIvanane navesara goThavavAnuM vicAravuM ja paDaze. huM paNa have gharaDo thato jouM chuM, ane mAre paNu ArAma ane nirAMtanI jarUra che; sema, mArA pravAsa have pUrA thAya che." paNa mane tenI zI khabara paDe ? tame atyAre Ama vicAre ne ghaDI pachI bIjuM vicAro to zuM thAya? tame hajI pacIsa varSanI uMmaranA mANasa jevA capaLa che ane kAmagarA che; eTale huM na houM to tamArI saMbhALa keNu rAkhe ? mATe huM kahI dauM chuM ke, e vAta bane tevI nathI." "zAbAza, semila, tArA kahevAmAM ghaNuM ghaNuM vajUda che," desA utejana rUpe bolI UThaSA. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pikavika klaba "lAMbo vicAra karIne ja kahuM chuM ke, huM have pharavA rakhaDavAnuM choDI devAne chuM. cAre bAjuthI have navI paristhitimAM huM mukAte jAuM chuM, ane meM pote ja have sthira thaIne rahevAnuM nakkI kareluM che." to e kAraNe ja have to tamArI jarUriyAto ane Te samajI zake e mANasa haraghaDI tamArI sAthe joIe, jethI tame nirAMtamAM rahI zake. tamAre mArA karatAM koI vadhu sudharelA nokara rAkha hoya te rAkhI zake che, tenI nA nathI; paNa huM to tame pagAra Ape ke na Ape, athavA mane rAkho ke na rAkhe paNa tamArI pAse ane tamArI sAthe rahevAno ja chuM. bhale jene je karavuM hoya te karI nAkhe!" ema kahI sema hAMphato hAMphato eka bAju meM pheravI Ubho rahyo. DesAthI have rahevAyuM nahi; te pote kayAM che, sAme koNa che e badhuM bhUlI tarata UbhA thaI gayA, ane semI velara mATe temaNe To UMco karI traNa vAra jayanAda karyo ! semI velAnI vAta temanA aMtaranA vicArane eTalI badhI maLatI AvatI hatI. paNa, bhalA sema, tAre pelI mIThaDIneya vicAra karavo joIe ne?" mi. pikavike chelluM zastra vAparyuM. meM tenI sAthe badhI vAta karI lIdhI che, sAheba. meM tene kahyuM ke, mArA mAlikanuM ThekANuM na paDe, tyAM sudhI huM paraNavAne nathI. tene rAha jovI hoya to jue. mane lAge che ke, te jarUra rAha joze. ane je te rAha nahi jue, to meM dhArI hatI tevI te strI nahi hoya, eTale huM ja tenI sAthe lagana karavAnI paMcAtamAM nahIM UtaruM." mi. pikavika semane pitA pratyene A bhAva joI kharekhara gaLagaLA thaI gayA. bApa-dIkarA baMnee Aje temane coMkAvyA hatA. upara mi. pikavikanA oraDAmAM A badhuM cAlatuM hatuM, te daramyAna eka baTakA gharaDA sahastha eka nAnI sarakhI baeNga hAthamAM Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coMkAvanArI vAtA 433 laIne pAchaLa AvatA majUra sAthe nIce AvI pahoMcyA. temaNe rAtane mATe peAtAnI pathArInuM nakkI karI lIdhA pachI veiTarane pUchyuM kai, misisa vikala nAmanAM khAtu A ja hoTalamAM UtaryAM" che ke kema ? veiTare DAkuM halAvI 'hA'mAM javAba ApyA. "te atyAre ekalAM haze ke kema?" aTakA sadguhasthe AgaLa pUchyuM. "mane lAge che ke atyAre te ekalAM ja haze; paraMtu Apa sAheba kahetA ho te huM temanI nAkaraDIne kheAlAvI lAvuM." "nA, mAre tenI jarUra nathI." sagRhastha jarA utAvaLe kheAlI UDayA. "paNuM mArA AvavAnI jAherAta karyAM vagara mane temanA kamarA batAvI de." "zuM, sAheba ?" tuM baherA che?'' "nA, sAheba." "tA . sAMbhaLa, mArA AbhyAnI jAherAta karyA vinA mane temanA kamarA batAvI de jouM," ema kahI, baTakA sagRhasthe veiTaranA hAthamAM pAMca ziliMga pakaDAvI dIdhA. haiM, sAheba, paNu mane lAge che ke veITara vAkaya pUruM kare te pahelAM sagRhastha pote ja khelI UThayA, rahevA de; vakhata zA mATe bagADe che? tuM mane tyAM laI javAtA ja che." e kheAlatI vakhate sagRhasthanA mAM upara eTalI TADhAza ane svasthatA dekhAtI hatI ke veiTara vadhu kaMI kheAlyA vinA, pAMca ziliMga petAnA khIsAmAM seravI daI, DAsAne dUrathI kamarA batAvIne pAchA kyAM. veiTara dekhAtA baMdha thatAM ja sagRhastha kamarAnA bAraNA upara TakArA mAryAM. aMdara Ave." ArAkhelAe javAbamAM kahyuM. 28 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 pikavika kalaba "huM. avAja te mITho che, paNa ethI zuM?" ema gaNagaNata buTTo saddagRhastha bAraNuM ughADI aMdara dAkhala thaye. ArAbelA koI ajANyAne kamarAmAM dAkhala thate joI, hAthamAMnuM kAma paDatuM mUkI, gAbharI banIne ekadama UbhI thaI gaI. paNa te vakhateya tenI mehaka chaTA pragaTa thayA vinA na rahI. bAnu, UbhA thavAnI jarUra nathI," buddo kamarAmAM dAkhala thaI bAraNuM baMdha karatAM be. "mAnI lauM chuM ke tame misisa vikala cho?" ArAbelAe javAbamAM mAthuM namAvyuM. misisa netheniyala vikala, ke je baramihAmanA eka buddA DisAnA dIkarA joDe paraNyAM che ?" moM upara dekhAI AvatI acaMbAnI AbhA dabAvatAM ajANyAe pUchayuM. A vakhate paNa ArAbelAe mAthuM namAvIne bahA'mAM javAba Ape; paNa te have madada mATe bUma pADavI ke nahIM tenI gaDabhAMjamAM paDI gaI mane dekhI tame coMkyAM lAge che, kharuM?" DosAe khurazImAM besavAnI rajA mAgavAnI sabhyatA dAkhavIne pUchayuM. ane sAthe sAthe ja khurazImAM besI jaI, AstethI khAsAmAMthI cazmAMnI dAbaDI kADhIne camAM nAka upara caDAvyAM. tame mane oLakhatAM nathI, kharuM ne?" buddAe e savAla pUchatAM eTaluM tAkIne ArAbelA sAmuM joyuM ke te bicArI DaghAI gaI "nA, sAheba," ArAbelAe dhImethI javAba Apyo. mAruM nAma paNa nahIM jANatAM ho ?" "nA che! paraMtu te huM pUchI zakuM ?" hamaNAM ja jANaze, hamaNAM ja !" DosAe ArAbelAnA mAM uparathI AMkha khaseDyA vinA kahyuM. "paNa bAnu, tame hamaNuM taratamAM ja paraNyAM cho, kharuM ne ?" ArAbelAne je vAtano Dara atyAra sudhI satAvato Avyo hate, te acAnaka tenA manamAM phurI AvyuM. te have cheka ja DhIlI paDI jaIne bhAgye sAMbhaLI zakAya tevA avAje bolI, "hA, cha." Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coMkAvanArI vAtA 45 "ane te paNa tamArA pati jene Azrita che te bApane pUchavAnA viveka dAkhavavAnuM tamArA patine sUcavyA vinA '' "huM te vAtaneA inakAra nathI karI zakatI, sAheba." "ane vaLI tamArA pati, tenA bApanI IcchA tene jyAM paraNAvavAnI hatI, tyAMthI tene je Arthika ane sAMsArika lAbhA thAta tenI avejImAM sATuM vALavA jevI tamArI potAnI Arthika sthiti sadhdhara nathI, te sArI peThe jANutAM hovA chatAM ?" buDhDhAe AgaLa calAvyuM. "Ane juvAnaDAM niHsvArtha - svargIya - prema kahe che, kharuM? paNu jyAre temane peAtAnAM cheAkarA-cheAkarI thAya che, tyAre temanuM e badhuM svarga kayAMya UDI jAya che, ane nakkara vAstavikatA temanA mAthA sAthe aphaLAya che!" ArAkhelAne have khAtarI thaI gaI ke, te peAtAnA sasarA sAthe vAta karI rahI che. te ceAdhAra AMsue raDI paDI ane kahevA lAgI ke, pAte bahu kAcI uMmaranI ane binaanubhavI che. tenI peAtAnI Asakti ja tene lagnanuM pagaluM bharavA derI gaI hatI; ane nAnapaNathI ja mAbApa vinAnI banI gaI hAvAthI, tene temanI zikhAmaNu ane dAravIne jarA paNu lAbha maLyA na hatA. "bahu khATuM karyuM, bahu ja khoTuM karyuM. naryA premalAveDA, ane mUrkhAI, bIjuM zuM ?'' "e mArA vAMka hatA, badhdhA mArA ja vAMka hatA, sAheba.' ArAkhelA raDatAM raDatAM kheAlI. 2 "nakkAmI vAta." DAsA kheAlI UThayo. "te tamArI sAthe premamAM pAco e tamAro vAMka kevI rIte kahevAya ?' paNa pachI gheADI vAra ArAkhelA tarapha chUpI rIte joI rahyA bAda DAsA eciMtA kheAlI UThayo, "tamAro ga badhA vAMka che, vaLI; te bicArA khIjuM kare paNa zuM ?" peAtAnA sauMdaryanI A ADakatarI tArIthI ke kaDhaMgI rIte DAsAe karelI enI rajUAtathI ke DAsAnA pahelAM karatAM mAyALu Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka pikavika kalaba banelA vyavahArathI ke e traNe vAnAM bhegAM thavAthI ArAbelAne AMsu vacce paNa thoDuM hasavuM AvI gayuM. pachI pitAnA moM upara paNa AvI rahelA hAsyane chupAvavA DAsAe ociMtuM pUchayuM: "tamAro pati kyAM che, vAru ?" abaghaDI ja AvI pahoMcavA joIe. pitAnA pitA taraphathI kaze javAba maLyo na hovAthI te bahu bhAMgI paDayA hatA; eTale meM ja temane savArane thoDuM pharI AvavA samajAvyA hatA." bhAMgI paDyo che ? sAcuM kahe che ? te te beTamajI e ja dAvanA hatA." "temane mArA vatInuM khUba lAgI Ave che evo mane Dara che; ane mane paNa temanA vatInuM evuM lAgI Ave che, ke temanI A vale thavAmAM huM ja kAraNabhUta chuM." "tenA vatInuM mAThuM lagADavAnI jarA paNa jarUra nathI. enI e ja vale thavI joIe. tenI mAThI vale thaI che, e jANI, UlaTo mane AnaMda ja thAya che." paNa eTalAmAM bahArathI Avele pagalAMne avAja sAMbhaLatAM ja baMne jaNa ekasAthe samajI gayAM ke keNu Ave che. Doso ekadama jhAMkho paDI gayo paNa svAstha dekhAvAno prayatna karIne Ubho thaI gayo. te ja ghaDIe mi. vikale oraDAmAM praveza karyo. bApu!" ema belatAMmAM te miviMkala gAbharA banI lathaDiyuM khAI gayA. hA, cha" baTakA DosAe javAba Apyo. "ThIka, sAheba, have tamAre mane zuM kahevAnuM che?" mi. vikala cUpa rahyA. "tamane have zarama lAgatI haze, kharuM ne?" mi. vikale kaze javAba na Apyo. "tamane have tamArA vatInI zarama Ave che ke nahIM ?" Deso taDUko . Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eMkAvanArI vAta 437 have vile ArAbelAne hAtha potAnA hAthamAM bheravI laI javAba Apyo, "nA sAheba, mane mArA vatInI ke mArI patnI vatInI jarA paNa zarama AvatI nathI." "khare ja?' Dosa maraDATamAM belI UThayo. tamAre mArA uparano bhAva ocho thAya evuM karavA badala huM kharekhara dilagIra chuM; paraMtu mAre sAthe sAthe ja kahevuM joIe ke A bAnune patnI tarIke svIkAravAthI bhAre jarA paNa zaramAvApaNuM nathI. tema ja Apane paNa ene putravadhu tarIke svIkAravAthI jarA paNa zaramAvApaNuM nathI." e chellA zabdo sAMbhaLatAM ja DosAnI badhI akaDAI jANe cAlI gaI putre temane potAnI putravadhUthI jarAya zaramAvApaNuM nathI evuM je kahyuM, te jANe temanA upara khoTo Aropa mUkyo hoya tevuM temane lAgyuM. te e Aropane radiyo ApatA hoya ema ekadama badalAyelA avAje ArAbelAne saMbodhIne belI UDyA, cAla dIkarI, tuM tAro hAtha mane Apa ane mane cuMbana kara jouM. mane nAnakaDI suMdara putravadhU maLI che, e vAtanI kaI nA te pADI jae !" thoDI ja miniTamAM mi. vikala deDatA jaIne pikavika DosAne bolAvI lAvyA ane pachI baMne DosAoe AnaMdathI pUrI pAMca miniTa sudhI hastadhUnana karyuM. "tame mArA putra tarapha je mAyALutA dAkhavI che te badala huM tamAro khUba khUba AbhArI chuM, mi. pikavika ! tame jyAre A lakonA lagnanA samAcAra laIne AvyA. tyAre ociMtA e samAcAra maLavAthI huM gUMcavAI gayo hato ane akaLAI gayA hatA. paraMtu vadhu vicAra karatAM huM A bAbatano mArA manamAM ukela lAvI zakyo huM ane tamArI sAthe abhadra rIte vartavA badala huM tamArI ghaNI ghaNuM mAphI mAguM chuM." jarA paNa nahi, sAheba! UlaTuM tame mAre AnaMda paripUrNa banavAmAM je vastu khUTatI hatI, te pUrI pADIne mane AbhArI karyo Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 pikavika klaba che." pikavika belI UThayA. ane pharI pAchA baMne DosAo pUrI pAMca miniTa sudhI hastadhUnana karatA rahyA. 53 "sau sAruM, jenuM chevaTa sAruM..." jIvanayAtrAmAM jema jema mANase AgaLa vadhatA jAya che, tema tema temane aneka sagAM-saMbaMdhI sAMpaDatAM jAya che. paraMtu kudaratI kramamAM ja temane temanAthI chUTA paNa paDavuM paDe che, ane keTalAMkanI bAbatamAM te adhavaca paNa pahoMcatA pahelAM! lekhakanI bAbatamAMya pitAnAM priya banI gayelAM pAtrothI sarjanakaLAnA kramamAM ja chUTA paDavAnuM Ave che, ane keTalAkanI bAbatamAM te adhavaca paNa pahoMcatA pahelAM. - A kamamAM lekhakane have keTalAMya priya pAtrothI vidAya levAnI ke vidAya ApavAnI veLA AvI pahoMcI che. pikavika kalabanA saMsthApaka mi. pikavike pote ja potAnI kalabanA sabhyone lakhI jaNAvyuM che ke, have pikavika-bane sameTI levAmAM Ave che. mi. pikavika pravAsamAM hatA te daramyAna kalabanA sabhyomAM aMdara-aMdaranA ja keTalAya vikhavAde evA UbhA thayA hatA ke temanI vacce maLavA bolavAno vyavahAra ja rahyo na hato. mi. pikavikanI potAnI zarUAtanI jiMdagI dhaMdhA-rojagAramAM custapaNe aTavAI rahI hovAthI bahu phUlIphAlI na hatI; paNa have jIvananA pAchalA pahore pravAsa daramyAna tathA bIjI rIte je navA anubhavomAMthI temane pasAra thavuM paDayuM hatuM, tene kAraNe temanA aMtaramAM keTalAya avanavA phaNagA phUTavA mAMDyA hatA. te badhAne bAjue besI nirAMte vAgeLavAnI ane pitAnA aMtarane vadhu mokaLuM thavA devAnI jarUra temane lAgavA mAMDI hatI. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4s: "o sAruM jenuM chevaTa sAruM." 439 tethI, mitra vikala-siniyare AvIne pitAnA putra sAthe ane vadhAre te potAnI phUTaDI putravadhU sAthe sumeLabharyuM samAdhAna sAdhI letAM, tene AnaMda ane saMtoSa sau mANI rahyAM hatAM te daramyAna ja, mitra pikavika ane temano vaphAdAra anucara sema roja savAranA kayAMka cAlI nIkaLatA te cheka rAta paLe pAchA pharatA. e vastu vAraMvAra dhyAnamAM AvatAM, mitra varDale, pote UtaryA hatA te hoTalamAM tAkIde eka pArTI goThavIne saune bhegAM karyA. badhAM AvI gayAM ane pINuM-bINuM pIne saheja sAMsatAM thayAM, eTale tarata mi. vaoNrDale UbhA thaI mi. pikavikane dhamakIbharyA svare pUchayuM ke te ane temane hariye eNma konA vAMke ke zA vAMke sau mitrone choDI ekalA ekalA bahAra pharatA phare che, tene khulAse temaNe tAkIde kara, nahi to ... I0 mi. pikavika mitra varDalanI dhamakI sAMbhaLI rAjI thatA thatA ekadama UbhA thaIne bolI UThyA ke, huM pote ja Aje e badhA samAcAra tamane kahevAnuM hatuM, paNa tamArA saune mArA upara saddabhAva vadhu baLavAna nIvaDayo ane tame ja mane pUchavAnI pahela karI. thoDAka divasathI ApaNuM saunI vacce je banAva banyA che ke banavAnA thayA che - arthAta je lagna thaI cUkyuM che ane je have . pachI thavAnuM che - te badhAne kAraNe ApaNAM jIvanamAM je pheraphAro thavAnA che, te lakSamAM rAkhI, mane paNa mArA bhaviSyanA jIvana bAbata kaMIka bhejanA vicArI kADhavAnuM Avazyaka lAgatuM hatuM. daramyAna A laMDana zaheranI najIkamAM ja kayAMka eka sAruM sthaLa zodhI kADhI, tyAM zAMtimaya nivRtta jIvana gALavAno mane vicAra Avyo. te pramANe ahIMthI najIkamAM ja Davica mukAme meM eka alaga sAruM makAna zodhI kADhI kharIdI lIdhuM che ane mArI jarUriyAte vicArI laIne tene sArI rIte sajAvyuM che. te makAnanI AsapAsa meTo bagIco che jemAM lAMbA kalAke ekAMtamAM besIne gALI zakAya tevI sagavaDa che. mArA vaphAdAra sAthI sema sAthe tyAM rahevAnuM meM nakkI karyuM che. mArA bhalA vakIla parkare ghara saMbhALanArI eka prauDha bAI bhalAmaNa Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 pikavika kalaba karIne mokalI che, ane teNe mAgyA pramANenAM bIjAM paNa keTalAMka nokara-cAkara meM rAkhI lIdhAM che. tyAM zAMtithI rahI, mAruM bAkInuM jIvana avAranavAra tame mArA priya mitronI sAthe haLavAbhaLavAmAM huM gALIza; ane mRtyu bAda tamArAM vahAlabharyA saMbhAraNAM mArI pAchaLa leto jaIza. jIvana daramyAna sAruM kahevAya evuM bahu bhale meM nahi karyuM hoya; paNa kharuM kahevAya evuM bahu ochuM karyuM haze, ene mane saMtoSa che. huM mArA gharanuM uddaghATana, mArA mitra mivarDala je vAMdho na le che, temanI suputrInuM lagna mArA priya mitra ane sAthI DagrAsa sAthe te ThekANe UjavIne karavA mAguM chuM; ane te prasaMge AnaMdanI vRddhi karavA tame sone nimaMguM chuM. saue tALIo pADIna, ane potAnA priya mitra, vaDIla ane sAthIthI chUTA paDavAnuM najIkamAM ja ApyuM che enA khyAlathI kaMIka bhAre haiye, mi. pikavikanA nivedanane vadhAvI lIdhuM. mi. snaDagrAsane to lagna pahelAM bahu juja taiyArIo karavAnI hatI. temanAM mAtA ke pitAmAMthI koI jIvatuM na hatuM ane sagIravaye mi. pikavikanA vAlIpaNA heThaLa ja UcharIne te pukhta uMmaranA thayA hoI mi. pikavikane temanI badhI askAmatanI pUrepUrI mAhitI hatI. te temaNe mi. velane kahI saMbhaLAvI. mi. varDalane te jANI pUrI saMtoSa thaye; ane temaNe pote paNa emilIne ApavA rakama nakkI karI rAkhelI hovAthI baMne daMpatI sukhe jIvana gALI zake tevI jogavAI thaI gaI hatI. eTale AjanA divasa pachI ethe divase ja lagna levAnuM nakakI thayuM. mi. vela pitAne pakSe badhI taiyArIo karavA tarata ja pitAne gAma DiglI Dela javA UpaDI gayA. eTalA TUMkA vakhatamAM lagna mATenA pozAko taiyAra karAvavAnI strI-jananI tAkIdathI darajIo to jIva upara AvI gayA. lagnavidhi, te pachInI mijabAnI, mipikavikanuM bharyuMbhAryuM thaI gayeluM ghara, temanA nokarano umaMga ane utsAha, semanuM khuzI Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to sAruM jenuM chevaTa sAruM..." 41 ane AnaMdathI phATI paDatuM vaphAdAra hRdaya, merIne ethI paNa vadhu AnaMdabharyo chatapatATa - e badhuM jIvananI sukhI paLonuM varNana karavAnI khaTapaTamAM have na UtarIe. game tevI milananI sukhI paLo pAchaLa vidAyanI premabharI paNa gherI zakabharI paLe AvatI ja hoya che; paraMtu ghuvaDanI peThe ApaNe aMdhArA tarapha ja zA mATe AMkha TheravavI? ene badale AnaMdanA sUryaprakAzane ja jhIlatA vidAya thaIe, emAM zuM kharuM? chatAM, keTalIka vigate ApaNuM kathAne pUrI karatA pahelAM ke pUrI karavA mATe ja jaNAvI levI jarUrI che. mi. vikala ane misisa vikala upara khuzI thaI gayelA vikala DosAe mi. pikavikanA makAnathI bhAgye ardhoeka mAIla dUra AveluM evuM eka navuM baMdhAyeluM makAna pasaMda karyuM ane temAM teone vasAvI dIdhAM. vikala DosAe uparAMtamAM pitAnA putrane zahera taraphanA pitAnA kArobArane ejanTa paNa nImI dIdho. mi. vikale have pitAno medAnI' pozAka tajI daIne sIdhA aMgreja sagRhasthane pizAka dhAraNa karyo che, enI noMdha levI ghaTe. mitra ane misisa snagrAse DilI DelamAM ja eka jAgIra kharIdI lIdhI - AvakanA hetuthI nahIM paNa kaMIka kAmakAjamAM rekAvA khAtara. misnoDagrAsane avAranavAra khinna thaI javAno svabhAva temanI kavi tarIkenI kAvya-sarjananI prasUti pIDA rUpa ja manAte; jevuM ghaNu mahAnubhAvonI bAbatamAM manAtuM Ave che. joke temanI koI kAvyakRti amArA jevAmAM haju sudhI nathI AvI. - mi. Ta5mane, potAnA be sAthIdAro paraNI gayA pachI, ane mi. pikavika pitAnA navA gharamAM goThavAI gayA pachI, ricamaMDa mukAme nivAsa karyo. haja te kuMvArA ja che, jene kuMvArI prauDha strIo temane jhaMkhI rahI che, ema te mAne che. mi. beba saiyara ane mi. benjAmina elana baMgALAmAM IsTa InDiyA kaMpanIe sarjana tarIke nimaNUka karatAM inDiyA cAlyA gayA che; ane ThekANe paDyA che tathA ThekANe AvyA che. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 pikavi kalaba sema velara pitAnI pratijJA pramANe be varSa sudhI apariNIta rahyo. mi. pikavikavI gharaDI gharakArabhAraNa marI gaI tyAra pachI mitra pikavike merInI nimaNUka e hoddA upara karI - eka zarate ke teNe saeNma sAthe lagna karavuM, je zarata teNe kazo babaDATa karyA vinA svIkArI lIdhI. mi. pikavikanA bagIcAnA pAchaLanA jhAMpA AgaLa be dhiMgAM bhUlakAM kaI kaI vAra doDatAM-kUdatAM, dekhA de che, te uparathI mAnavAne kAraNa maLe che ke sema kuTuMbI banyo che. eNmanA bApa velaraDesAe bAreka mahinA te koca uparanI pitAnI jUnI kAmagIrI bajAvavI cAlu rAkhI. paNa pachI saMdhivAthI vadhu ne vadhu jakaDAI jatAM temane te dhaMdhAmAMthI nivRtta thavuM paDayuM. paraMtu mitra pikavike temanA paisAnuM je kALajIbharyuM rokANa karyuM hatuM, tene pratApe te. . . lattA taraphanI eka lejamAM ArAmathI svataMtra jIvana gujAre che. tyAM paNa pikavika sAthenA saMbaMdhanI vAte tathA vidhavAothI bacatA rahevAnI salAhathI te paravAratA ja nathI. mi. pikavike pitAnA anubhavane itihAsa lakhavAmAM thoDoka vakhata gALyo, ane te itihAsa kalabanA maMtrIne mokalI Apyo. A kathA matrI pAsenI te dhAne ja AbhArI che. mi. vikala, mi. snoDagrAsa ane mitra TrenDala taraphathI vAraMvAra AvatAM potAnAM saMtAnonA gaDa-phAdhara banavAnAM nimaMtraNa sivAya bIjI koI vAtano mitra pikavikane trAsa nathI. te AmaMtraNa paNa have temane kaThe paDI gayAM che. mi. jiMgala ane tenA sAthI joba TreTara upara mi. pikavike karelA upakAra badala mi. pikavikane pastAvAnuM kAMI kAraNa maLyuM nathI. baMne jaNa samAjanA AbarUdAra nAgarika banI gayA che. mi. oNrDala dara varSe pitAnA badhA saMbaMdhIone bhegA karavA mATe pitAne tyAM moTI mijabAnI goThave che ane badhAM ja acUka e mijabAnImAM hAjara rahe che. mi. pikavika paNa saeNma sAthe tyAM hAjara rahe che ja. e be mAlika-nokara vacce arasaparasa prema-Adarane je dRDha taMtu baMdhAya che, tene mata ja teDI zake tema che. Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12.00 vikaTara hagenI navalakathAo siMkSipta anuvAda] * darinArAyaNa le mirAnsa' sapATa gepALadAsa paTela sicitra] 2. kAMti ke utkrAMti? (nAInTI zrI] . 5.00 saMpA. gopALadAsa paTela sicitra] 3. dharmAdhyakSa hiMcabeka opha netradAma] saMpA. gopALadAsa paTela [sacitra] 4. prema-balidAna [Toilarsa opha dha sI] saMpA0 gopALadAsa paTela sicitra) che. "lAphiMgamaeNna' yAne umarAvazAhInuM pAta ne pratibhA 8.00 saMpA. gopALadAsa paTela sicitra] 10,00 parivAra prakAzana sahakArI maMdira li. satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-54 Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alekajhAnDara DUmAnI navalakathAe [saMkSipta anuvAda] 1. thrI maskeTiyarsa'-1 cAne premazoryane rAhe badhInA saMpA. geApALadAsa paTela [sacitra] 2. zrI maskeTiyarsa'-2 cAne vIsa varSa bAda! [TavenTI iyasa' ATara' - sacitra] 3. zrI maskeTiyarsa-3 cAne kAminI ane kAMcana ['vAIkAunTa da brAlAna'-sacitra] 8. 'zrI maskeTiyarsa'-4 cAne prema-paMka ['luijhA da la vAhiyera' ] 5. zrI maskeTiyarsa-5 cAne dagA kisIkA sagA nahIM ! 15.00 [maeNna ina dha Ayarna mAska'] 6. kAunTa opha monTekrisTo' [kizoro mATene saMkSepa, sacitra 7. AzA ane dhIraja [uparanA pustakanA prauDhA mATenA sakSe] 800 8.00 10.00 15.00 4.00 4.50 Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmasAhitya [zrI. maganabhAI desAi saMpAdita] 1. IzAvAsya upaniSada [mULa, padArtha, anvaya, anuvAda tathA vivecana sahita] 12. kenAlpaniSada 3. muMDakAniSada [mULa, padArtha, anvaya, bhASAMtara, vivecana, padasUci sahita] [mULa, padArtha, anvaca, bhASAMtara, vivecana, puravaNIo, padasUci sahita] [prathama yAda. yAgatattva vize vistRta ane aitihAsika upeAdhAta sahita] 6. gItAnuM prasthAna [mahAbhAratanA yuddhamaMDANa pahelAMnI rasika kathA] 4. mAMDUkayopaniSada 1.75 [mULa, padArtha, anvaya, anuvAda, vivecana tathA gauDapAda kArikAonA sAra sahita] 5. yAga eTale zuM? 7. gItAne prabaMdha [gItAnA viSayanI geDavaNI ane rajUAta kevI rIte thaI che tenuM saLaMga nirUpaNa] 8. zrIkRSNArjunasaMvAda athavA buddhiyAga-1 [gItAnA vistRta vivaraNanA prathama be adhyAya] 2.00 9. zrIkRSNArjunasaMvAda athavA buddhiyAga-ra 1.75 uparanA graMthanuM bIjuM pustaka a0 3-4-5] 2.00 3.25 500 3.00 5.00 5.00 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 2,00 2.00 parivAranI zikSApatrIo suvicAro ane suvAkyo 1. vicAramALA saMpAkamubahena putra che. paTela suiMdara vicAra-kalikAo) 2. citAmaNimALA saMpA. upara mujaba [vicArapuSponI phUlagUMthaNa] 3. amaravela sapATa upara mujaba [deza-dezanAM DAhyA strIpuruSanAM vicAramotika] 4. Ama-zodhanamALA sapATa upara mujaba [Atma-saMzAdhanane lagatAM subhASito) 5. vicAra-maNimALa saMpA. upara mujaba [vicAra-kalikAe 6. pArasamaNi saMpa0 upara mujaba [zikSaNa ane sAhitya mAsikamAMthI cUMTelAM subhASito ane suvAkyo) 7. avaLavANa saMpa0 upara mujaba cAbakhA, kAraDA ane kaDavI vANI jevAM suvAkyo) 8. metImALA saMpA, bhavAnIdAsa metIvALA suibhASita saMgraha) 2.00 200 2.00 2,00 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (A nukrayAmAM) phikase ekasAthe hAsya ane navalakathAne rasa bhegA karIne eka anokhuM sarjana karyuM che. pikavi nAmanA eka tavaMgara ane nivRtta saMsRhasthe sthApelI 'pikavika kalaba "ne pAyAmAM thaI tenA pramukha ane sthA5ka mitra pikavika sAthe bIjA traNa satyAne ... lekhaka (Dikansa) anna-pravAse mekaDhe che .. - 98 e pravAsIo mAraphata Dikansa potAnA A khA samAjanAM - strI-puruSe, tavaMgara-garIba, mAlika-mekarA, kAMcade ane nyAyanA sa2kSaka tathA vitaraka gaNAtA polIsa-nyAyAdhIza-vakIthagumAstAo, prajanI zArIrika saMbhALa rAkhanAra kahevAtA dAktare, prajAnA AdhyAtmika rakhevALa gaNu tiA dharmAcAryo, lokazAhInA prANarUpa gaNAtI cUMTaNIo, vijJAnIonA saMzAdhanA ane abhyAse, ke, maMDaLA ane temanI kAmagIrIe - e badhAM upara potAnI kaTAkSa-kaTArI calAge che. koI yuga ke vyakti enI ugAmelI kalamanA prahAramAMthI bacI zakatAM nathI. ... >> che : ( t 1} | AvaraNa : parivAra presa, satyAgraha chAvaNI, amadAvAda-380 054 phIne ? 446578