Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAmAyaNa bhAga-2 'vivecanakA2 : AcAryazrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaiina zamAvANa bhAga - 2 isa baya pUrNa hote hI niyata samayAvavi meM jamA karane kI kAreM. jisase acAnaka isa upayoga kara sakeM. lekhaka zrI priyadarzana [AcArya zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI ma.] For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir punaH saMpAdana DAnatIrtha - kobA - SaSTha AvRti kArataka vada-13, vi.saM. 2005, 25 navembara 2008 : traNa bhAganA : rU. 46pa.00 : pAku peThuM traNAbhAganA : rU. 195.00 : kAcu peThuM Arthika bhojanya zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kevuM AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, tA.ji.gAMdhInagara - 382007 phona naM. (079) 23276204, 23276252 email: gyanmandir@kobatirth.org website : www.kobatirth.org mudraka navaprabhAta prinTarsa, amadAvAda phona naM. 9825598855 For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayabhadraguptasUrIzvarajI zrAvaNa zuklA 12, vi.saM. 1989 ke dina pudagAma mahesANA (gujarAta) meM maNIbhAI evaM hIrAbahana ke kuladIpaka ke rUpa meM janme mUlacandabhAI, juhI kI kalI kI bhAMti khilatIkhulatI javAnI meM 18 barasa kI umra meM vi.saM. 2007, mahAvada 5 ke dina rANapura (saurASTra) meM AcArya zrImad vijayapremasUrIzvarajI mahArAjA ke karamakamaloM dvArA dIkSita hokara pU. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ke ziSya bane. muni zrI bhadraguptavijayajI kI dIkSAjIvana ke prAraMbha kAla se hI adhyayana-adhyApana kI sudIrgha yAtrA prAraMbha ho cukI thI. 45 AgamoM ke saTIka adhyayanoparAMta dArzanika, bhAratIya evaM pAzcAtya tatvajJAna, kAvya-sAhitya vagairaha ke 'milasTona' pAra karatI huI vaha yAtrA sarjanAtmaka kSitija kI tarapha mur3a gaI. 'mahApaMthano yAtrI' se 20 sAla kI umra meM zuru huI lekhanayAtrA aMta samaya taka athaka evaM anavarata calI. taraha-taraha kA maulika sAhitya, tatvajJAna, vivecanA, dIrgha kathAe~, laghu kathAe~, kAvyagIta, patroM ke jariye svaccha va svastha mArgadarzana paraka sAhitya sarjana dvArA unakA jIvana saphara dina-ba-dina bharApUrA banA rahatA thA. premabharA ha~samukha svabhAva, prasanna va mRdu AMtara-bAhya vyaktitva evaM bahujana hitAya bahujana sukhAya pravRttiyA~ unake jIvana ke mahattvapUrNa aMgarUpa thI. saMgha-zAsana vizeSa karake yuvA pIr3hI, taruNa pIr3hI evaM zizu-saMsAra ke jIvana nirmANa kI prakiyA meM unheM rUci thI... aura isI se unheM saMtuSTi milatI thI. pravacana, vArtAlApa, saMskAra zibira, jApa-dhyAna, anuSThAna evaM paramAtma bhakti ke viziSTa AyojanoM ke mAdhyama se unakA sahiSNu vyaktitva bhI utanA hI unnata evaM ujjvala banA rahA. pUjyazrI jAnane yogya vyaktitva va mahasUsa karane yogya astitva se sarAbora the. kolhApura meM tA. 4-5-1987 ke dina gurudeva ne unheM AcArya pada se vibhUSita kiyA. jIvana ke aMta samaya meM lambe arase taka ve aneka vyAdhiyoM kA sAmanA karate hue aura aise meM bhI satata sAhitya sarjana karate hue dinAMka 19-11-1999 ko zyAmala, ahamadAbAda meM kAladharma ko prApta hue. For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAthaDIya pUjya AcArya zrI vijayabhadraguptasUrijI mahArAja (zrI priyadarzana) dvArA likhita ane vizvakalyANa prakAzana mahesANAthI prakAzita sAhitya jaina samAjamAM ja nahIM parantu jainetara lokomAM paNa khUba ja utsukatA sAthe vaMcAtu lokapriya sAhitya che. pUjyazrI 19 navembara 1999nA roja amadAvAdamAM kALadharma pAmyA pachI vizvakalyANa prakAzana TrasTanuM visarjana karI teozrInA prakAzanonuM punaHprakAzana baMdha karavAnA nirNayanI vAta sAMbhaLIne amArA TrasTIone bhAvanA thaI ke pUjya AcAryazrInuM utkRSTa sAhitya janasamudAyane hameMzA maLatuM rahe te mATe kaIMka karavuM joIe e Azaya sAthe vizvakalyANa prakAzananA TrasTamaMDaLane A vAta pUjya rASTrasaMta AcArya zrI padmasAgarasUrijInI saMmati pUrvaka jaNAvI. baMnne pUjya AcAryonI parasparanI maitrI ghaniSTha hatI. aMtima divasomAM divaMgata AcAryazrIe rASTrasaMta AcAryazrIne maLavAnI icchA vyakta karI hatI. pUjyazrIe A kArya mATe vyakti, vyaktitva ane kRtitvanA AdhAre potAnI saMmati prerakabaLa rupe ApI. teozrInA AzIrvAda pAmIne kobAIrthanA TrasTIoe A kAryane AgaLa dhapAvavA vizvakalyANa prakAzana TrasTanI pAse prastAva mukyo. vizvakalyANa prakAzana TrasTanA TrasTIoe paNa kobA tIrthanA TrasTIonI divaMgata AcAryazrI priyadarzananA pracAra-prasAranI utkRSTa bhAvanAne dhyAnamAM laI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobAtIrthane potAnA TrasTa dvArA prakAzita pustakonA punaHprakAzananA badhAja adhikAro saharSa soMpI dIdhA. te pachI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendre saMsthAnA zrutasaritA (jaina bukasTola)nA mAdhyamathI zrI priyadarzananA lokapriya pustakonuM vitaraNa jAhera janatAnA hitamAM cAlu karyuM. zrIpriyadarzananA anupalabdha sAhityanA puna:prakAzana karavAnI zRMkhalAmAM prastuta zrI jaina rAmAyaNa graMthane punaHprakAzita karIne vAcakone upalabdha karAvI rahyA chIe. zeTha zrI saMvegabhAI lAlabhAInA saujanyathI A prakAzana mATe zeTha zrI niraMjana narottamabhAInA smaraNArthe ha. zeTha zrI narottamabhAI lAlabhAI parivAra taraphathI je udAra Arthika sahayoga prApta thayo che e badala For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | amAM samagra zeThazrI narottamabhAI lAlabhAI parivAranA RNI chIe tathA : teonI hArdika anumodanA karIe chIe. AzA che ke bhaviSyamAM paNa teozrI taraphathI Avo ja udAra sahayoga maLato raheze. A AvRttinuM prUphariDIMga karI ApanAra zrI jagadIzabhAI prajApati, zaileSabhAI zAha tathA phAInala pRpha karI ApavAmAM saMsthAnA paMDitavarya zrI manojabhAI jaina, AziSabhAI zAhano tathA A pustakanA suMdara kampojhIMga tathA seTIMga karI ApavA badala saMsthAnA kamyuTara vibhAgamAM kAryarata zrI ketanabhAI zAha tathA zrI saMjayabhAI gurjarano ame hRdaya pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. Apane amAro namra anurodha che ke tamArA mitro ane svajanomAM A preraNAdAyI sAhityanI prabhAvanA karo. zrutajJAnanA pracAra-prasAra mATe apAyeluM nAnakaDuM yogadAna Apane lAbhadAyaka thaze. ane, navA kalevara tathA sajjA sAthenuM prastuta pustaka ApanI jIvanayAtrAno mArga prazasta karavAmAM nimitta bane ane viSamatAomAM samarasatAnAM lAbha karAve evI zubha kAmanAo sAthe. punaH prakAzana vakhate graMthakArazrInA Azaya tathA jinAjJA viruddhanI kAMI kSati rahI gaI hoya to micchAmi dukkaDam. sujJone dhyAna AkRSTa karavA vinaMtI. TrasTIgaNa zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra - - - For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AdhAgraMtha triSTizalAkApuruSa caritra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mULa granthakAra kalikAlasarvajJa AcAryadeva hemacandrasUrIzvarajI lekhaka nyAyavizArada pUjya AcAryadevazrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna pUjya AcAryadevazrI vijaya bhadraguptasUrIzvarajI 'zrI priyadarzana' For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naivedyama 'vAlmikI rAmAyaNa ane tulasIkRta rAmAyaNa' vagere rAmAyaNomAM je vAto ApaNane vAMcavA nathI maLatI tevI satya ane vAstavika vAto 'triSaSTizalAkA puruSacaritra' graMthamAM ApaNane vAMcavA maLe che. rAvaNanA janmathI mAMDIne yauvanakALa paryaMtanI aneka ajANI vAto, rAkSasadvIpa ane vAnaradvIpanI aneka romAMcaka ghaTanAo; hanumAnanAM mAtA aMjanAsuMdarInuM bhAvapUrNa caritra... A badhuM anyatra aprApya, jaina rAmAyaNa graMthomAM vistArathI jANavA maLe che. zrI rAmanA pUrvajono bhavya itihAsa, mahArAjA dazarathano magavijaya ane vanavAsanI aneka ghaTanAo... bIjI rAmAyaNomAM kyAM vAMcavA maLe che? alabatta, 'vIradeva' ane 'aMjali'nAM pAtro A rAmAyaNamAM kAlpanika lIdhelAM che, paraMtu magadha-vijaya mahArAjA dazarathe karelo, e taddana satya vAta che. rAmAyaNanAM vividha pAtro ane bhavya Adarzo mAnavanA jIvananAM tamAma kSetrone sparze che. manuSya potAnA jIvanane unnata, bhavya ane nirmaLa banAvavAnA saMkalpathI jo rAmAyaNanuM adhyayana kare, to ene rAmAyaNa badhuM ja puruM pADI zake ema che. zaurya, dhairya, tyAga, tapazcaryA, kartavyapAlana, zIlarakSA, sadAcAra ityAdi mAnavocita aneka sadguNone meLavavA, rakSavA ane vRddhiMgata karavA mATe rAmAyaNano graMtha adbhuta AlaMbana banI zake che. Aje manuSyane tattvagraMtho, upadezagraMtho ke philosophInA graMtho karatAM kathAgraMtho vAMcavA vadhu priya che. vRddhi-yuvAna-bAla sahune kathAo vAMcavI game che, jevI kathA tevA bhAva vAMcakanA manamAM pragaTe che, tevA vicAro bane che ane dRDha thAya che. adhama pApavRttione uttejanArI, korI For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org korI kalpanAo 52 AdhArita ane mAnavajIvananAM uccatama mUlyono nAza karanArI hajAro kathAo... chapAIne pustakomAM prakAzita thAya che... dharadharamAM e pustako pahoMcI rahyAM che ne rasapUrvaka vaMcAI rahyAM che... enA duSprabhAvo Aje vilAsa, svacchaMdatA, uddhatAi, durAcAravyabhicAra, anIti-anyAya... hiMsA, mAyA-kapaTa... vagere rUpe vyaktinA jIvanamAM, sAmAjIka jIvanamAM ane rASTrIya jIvanamAM pratyakSa jovA maLe che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAmAyaNanI mahAkathA evI mahAkathA che ke ene vAMcanArA manuSya para enA suMdara prabhAAM paDyA vinA na rahe. tyAga-vairAgya, zIlasadAcAra, nyAya-nIti, ahiMsA-satya-acaurya-brahmacarya ityAdi guNonI chAyA paDaDyA vinA na rahe. vi.saM.2046 zrAvaNa koi upadeza vinA, sIdhI ja saLaMga kathA lakhI che... e mahAkathAnAM pAtro ja bole che! emane je kahevuM che te ja kahevA dIdhuM che! vAMcanArAMonI rasavRtti aMta sudhI jAgrata rahe ane te te prasaMga ane ghaTAnI vAcaka mUlavaNI karI zake, e rIte lakhavAno prayatna karyo che. A paramapavitra mahAkathAnA vAMcananI sahu jIvAne sanmati prApta thAo, mokSamArga prApta thAo evI maMgala abhilASA sAthe viramuM chuM. For Private And Personal Use Only - priyadarzana
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .......... 271 ................ 284 297 ............ ............ 306 314 ...... ......... 322 .......... ......... 331 340 ....... 48 ........ 356 363 .......... 370 .......... 380 che ....... anukramaNikA 30. vara munivara bane che!........ 31. rAjarSi kIrtidhara ........ 32. mA?.. ................................................ 33. hiraNyagarbha ....... .... 34. siMhaNa jevI siMhikA...... 35. kadaradAnI! 36. satItvanI pratIti .......... 37. sodAsanuM patana .. ............... 38. narabhakSI .. 39. sodAsanuM utthAna ......... 40. tyAganI paraMparA jALavI jANI!.. 41. dazaratha. 42. kekeyInA svayaMvaramAM .................... 43. kautukamaMgalanA avanavA .......... 44. magadha-abhiyAnanI pUrvataiyArI .. 45. rAjagRhI 46. rAjagRhI tarapha ... 47, yuddha prayANa ...... 48, AkramaNa .... 49. magadhavijaya..... 50. rAma-lakSmaNa ............. pa1, sItAno janma para, mithilA bhayamAM ... 53. aNadhArI Aphata pa4. janakanuM apaharaNa 55. sItA-svayaMvara . 56. bheda khUle che .......... 57. dazaratha-vairAgya ............ 58. varadAna ......... ......... ............... 397 405 411 .............. 4 20 4ra7 ........... 435 ....... ............ 442 449 457 ...... 464 paDaraNA.............. je ................. 4 2 ......... je 486 ............ 993 ............. pa00 For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ........... 509 517 pa23 ............ ........ pa30 pa43 59. vana-gamana .... 60. bharatano rAjyAbhiSeka 61. pahelo visAmo 62. vaja karNa mukti 93. bIjo visAmo 64. trIjo visAmo............. 65. vijayapuramAM kapha, avanavI ghaTanAo... 67. daMDakAraNamAM .............. 68. AphatanA oLA .... 19. sItAnuM apaharaNa 90. pAtALalaMkAmAM ................. 71. sugrIvanuM saMkaTa 72. tArArANI. .......... 536 ..... ......... pa49 papa7 ..... ...... pa68 .............. pa78 ............ 586 ............. pa94 ............ 602 610 For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 30. vara munivara bane che!? zrIrAmanI ayodhyAno A suvarNa-itihAsa che. tyAre ayodhyA suzIlA, suguNA, sujalA ane suphalA hatI. tyAranA rAjAo zIlanA pakSapAtI ane zIlavAnonA kadaradAna hatA. tyAre prajA sadAcAromAM ja jIvananI saphaLatA mAnanArI ane sadAcArone khAtara prANone tyajanArI hatI. vijayarAjA paNa evA ane emanI prajA paNa evI! mAtra pAMca indriyonA viSayomAM rAcanAra kIDAo te na hatA, paraMtu paramAtmA RSabhadevathI cAlI AvatI ane bhagavAna munisuvrate punaH sthApita karelI AdhyAtmika saMskRtinA mAnasarovaramAM mahAlanArA rAjahaMsa hatA. mahArAjA vijayane be putro hatA. vajrabAhu moTo putra hato ane puraMdara nAno putra hato. mAtA himacUlAe potAnA baMne putromAM divyadRSTithI DokiyuM karyuM. sthUla dehanI bhItaramAM rahelA AtmAone joyA. anaMtakALathI cAlI AvatI avanati ne unnatino romAMcaka krama joyo, himacUlAe baMne putrone pAraNAmAMthI paramAtmAnA premI banAvyA. paramAtma-paMthanA abhilASI banAvyA, teNe aihika pralobhanothI bharelAM hAlaraDAM na gAyAM... teNe to jJAnadRSTinuM udghATana karI Ape, ane mohanI nidrAmAMthI jagADI de, evAM suMdara hAlaraDAM gAyAM. anaMtakALathI bhavamAM bhamato... mAyAmAM lapaTAyo, anaMtajJAnano mAlika Atama! ajJAne bharamAryo. zuddha-buddha tuM niraMjana cho! rAgarahita cho vIrA! A jaganI kUDI mAyA... temAM rahejo dhIrA! deharahita ne nAmarahita tuM... deha... nAma mAyAnA, kIrtine apakIrti nahi tArAM, kAma sahu mAyAnAM. svArtha bharelA sahu saMbaMdho, temAM nahi mUMjhAzo, eka prabhu paramAtama sAthe putra! tallIna thAzo...! pAraNiyAmAMthI je bAluDAMone AvuM zikSaNa maLe, temano aMtarAtmA vairAgI bane temAM zI navAI! vajrabAhu jema jema moTo thayo tema tema teNe aneka kaLAo hastagata karI, paraMtu tenuM citta to AtmAnI vItarAga avasthAne prApta karavA talasatuM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 272 vara munivara bane che! varSo vItatAM keTalI vAra! vajabAhu yauvanamAM pravezyo. makaradhvajanuM paNa abhimAna ogALI nAkhe tevuM tenuM rUpasaundarya khIlI UThyuM. aneka rAjakanyAo vajabAhunI sahacAriNI banavA jhaMkhavA lAgI. pitA vijayarAja vajabAhuno vivAha karavA mATe utsuka banyA. vijayarAjane vajabAhu para atirAga hato. vajabAhu te jANato hato. vivAha pratye vajabAhu Atura na hato. bhavanA bhogo tarapha tenAmAM sahaja udAsInatA pragaTelI hatI. tyAM vijayarAjanI sabhAmAM nAgapuranA rAjA ibhavAhananA mahAmaMtrI AvIne UbhA. vijayarAje temane AvakAryA. praNAma karIne mahAmaMtrIe ibhavAhanano saMdeza peza karyo. mahArAjA! amArA mahArAjAe ApanI pAse eka mAgaNI karavA mATe mane mokalyo che. Apa amane nArAja nahi karo tevI zraddhAthI ame ahIM AvyA chIe." maMtrIzvara, mahArAja ibhavAhananI mAgaNI mArAthI kevI rIte nakArAya? paraMtu tame zAnI mAgaNI karavA AvyA cho, te to mane jaNAvo!" ApazrI kadAca jANatA hazo ke devI cUDAmaNinI putrI manoramA yauvanavayamAM pravezelI che. rUpa ane kaLAmAM te pAraMgata banI che. devI cUDAmaNie susaMskArothI manoramAne zaNagArI che. mahArAjA ibhavAhananI icchA che ke ApanA suputra vajabAhukumAranI sAthe manoramAnuM lagna karavuM." mahAmaMtrIe mAgaNI spaSTa karI. vijayarAjA prasanna thayA. eka divasa vicAra-vinimaya karIne bIje divase pratyuttara ApavAnuM kahIne vijayarAje mahAmaMtrIne atithigRhamAM rokAvA kahyuM. | vijayarAje paTarANI himacUlAne vAta karI. jo ke himacUlAnA haiyAmAM putrone saMsAranA bhogamArge vALavAnI bhAvanA na hatI. paraMtu patinA abhiprAyane te jANatI hatI. temAMya vajabAhu pratyeno rAjAno anurAga kevo tIvra che te tenA khyAla bahAra na hatuM. eNe vijayarAjane saMmati ApI. vijayarAje nAgapuranA mahAmaMtrIne bolAvyA ane zubha samAcAra ApyA. mahAmaMtrI khuza thaI gayA ane TUMka samayamAM ja lagna karavAnuM nakkI karI mahAmaMtrI nAgapura UpaDI gayA. vajabAhune potAnA vivAhanA samAcAra maLyA. tenA haiyAmAM koI AnaMdanI anubhUti na thaI, temaja koI kheda paNa na thayo. saMsAranA bhAvone te jJAnadRSTithI For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 273 jaina rAmAyaNa nihALI rahyo hato. lagnano divasa nakkI thayo. vijayarAje potAnA AjJAMkita rAjAone, mitra rAjAone ane snehIsvajanone AmaMtryA. mahAna ADaMbarapUrvaka putrano lagnotsava UjavavA teNe bhAre taiyArIo karAvI. rAjA ibhavAhane paNa vizALa parivAra sAthe kumArane nAgapura mokalavA mATe vijayarAjane nimaMtraNa pAThavyuM. paccIsa mitra rAjakumAro ane seMkaDo snehI-svajanonI sAthe, vajabAhu nAgapura tarapha javA nIkaLyo. mAtA himacUlAe vajabAhunA lalATamAM kaMkunuM tilaka karyuM ane AzIrvAda ApyA. alpa divasanA pravAsane aMte jAna nAgapuranA pAdaramAM AvI pahoMcI. vajabAhune jovA mATe nAgapuranAM hajAro naranArIo UmaTI paDyAM. manoramAnI sakhIo to vajubAhunI najIka AvIne Tagara-Tagara jovA lAgI ane ati harSita banI jai manamAM ne manamAM manoramAne karoDo dhanyavAda ApavA lAgI. sakhIoe manoramAnI AgaLa peTa bharIne vajabAhunI prasaMzA karavA mAMDI. manoramAnuM manaDuM paNa nAcI UThya. rAjA ibhavAhane jAnanuM ThAThamAThathI svAgata karyuM ane bhavya mahelomAM jAnane AvAsa Apyo. rANI cUDAmaNie jamAIne joyo ane prasanna banI gaI. zubha muhurta lagna levAyAM ane nAgapuramAM apUrva harSollAsa vyApI gayo. sahune AnaMda hato, paraMtu vajabAhunuM aMtara udAsIna hatuM! tenA mukha para AnaMda hato, paraMtu aMtarathI te nyAro hato. lagnotsava patI gayo ane manoramAne laI jAne AyodhyA tarapha prayANa karyuM. manoramAnA bhAI udayasuMdare vajabAhunA rathanuM sArathipaNuM saMbhALyuM. bahena taraphanI prItithI te paNa ayodhyA javA mATe taiyAra thayo. AgaLa paccIsa rAjakumAronA ratha cAlI rahyAM hatAM. tenI pAchaLa vAjabAhuno ratha cAlato hato ane tenI pAchaLa seMkaDo rAjapuruSo ane svajanonA ratha, azvo vagere cAlI rahyAM hatAM. - prabhAtano samaya hato. havAmAna khuzanumA hatuM. eka bAju girimALA ane bIjI bAju sarayUnAM nIra. vaccethI jAna pasAra thai rahI hatI. udayasuMdara ane vajabAhuno nirdoSa vArtAvinoda cAlI rahyo hato. sAthe sAthe vAjabAhunI dRSTi girimALAnAM UMcAM zikhara para doDI rahI hatI. kudaratI saundaryane nIrakhI te prasanna thaI rahyo hato. teNe udayasuMdarane pUchyuM: For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 274 vara munivara bane che! 'kumAra, tame jANo cho A parvatanuM nAma zuM che?' vasaMtAdri." udayasuMdare parvatanuM nAma kahyuM! kharekhara, vasaMta Rtu ja jANe kAyama ahIM vAsa karatI hoya tema lAge che!' vajubAhue vasaMtAdrinA saundaryane biradAvyuM. tyAM enI dRSTi eka nAnA zikhara para paDatAM te camakI UThyo. teNe jhINI dRSTithI jovA mAMDyuM. eka mahAmunine dhyAnasthadazAmAM UbhelA joyA! bAlAravinAM mRdu kiraNo munivaranA mukha para kriIDA karI rahyAM hatAM. munivaranuM mukha tejathI jhaLahaLI rahyuM hatuM. jANe zivapurano mArga jotA UbhA hoya tema temano tapasvI deha zikhara para zobhI rahyo hato. meghane joIne jema mayUra nAcI UThe! padmane joIne jema bhramara guMjArava karI UThe! kumAra vajubAhu, munivarane joIne thanaganI UThyo. munivaranAM caraNomAM vaMdana karI AtmAne apUrva AnaMdathI bharI devAnA tene koDa jAgyA. ratha thaMbhAvo..." kumAre AjJA karI. kema acAnaka?' azvonI lagAma kheMcI udayasuMdare pUchyuM. "are, juo to kharA! sadbhAgyanI balihArI! AvA araNyamAM mahAmuninAM darzana thayAM!" kyAM che?" cArekora najara karatAM udayasuMdare kahyuM. "juo, vasaMtAdrinA pelA pazcima taraphanA zikhara para,' kumAre udaya suMdarano hAtha pakaDI, lAMbo hAthe karIne munivarane batAvyA. udayasuMdare munine joyA. teNe vajabAhune kahyuM: sAcI vAta che tamArI.' "kevA lAge che! jANe kalpavRkSa nahi?' vajabAhu ekITase munivarane joI rahyo hato. tenI AMkhomAM harSa samAto na hato. jeTalo harSa manoramAnI sAthe pANigrahaNamAM nahoto anubhavyo tenAthI kaMI gaNo harSa munidarzanamAM anubhavyo. udayasuMdara to vAjabAhune joI hasI paDyo. kema, ATalA badhA AnaMdamAM? eka munine joi ATalo badho harSa?' kema harSa na thAya? kema AnaMda na UbharAya? e mahAtmAe kharekhara potAnA AtmAne unnatinI Toce pahoMcADyo che. A manuSyajIvananA mahAna kartavyane adA karyuM che!" For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 275 sAdhu thaI javuM e ja zuM manuSyajIvananuM mahAna kartavya che?' jarUra!" "to zuM tamArI paNa e ja vicAra che? udayasuMdara banevInI vAtane hAsyarasamAM jhaboLI rahyo hato. kema nahi? mArI paNa AMtarika-icchA sAdhu jIvananI ja che!' vajabAhue gaMbhIratAthI pratyuttara Apyo. "to pachI ATalI moTI jAna laIne zA mATe padhAryA hatA?' pitAjInA anurodhathI.' to have tamane koNa roke che? zubha kAryamAM vilaMba na karavo! tamArA zubha kAryamAM huM paNa sahAyaka banIza!' udayasuMdara majAka uDAvavA mAMDI. 'udayasuMdara, vicAra karIne bolo cho ne?' "hA, hA!" jo jo hoM, kSatriyanuM vacana mithyA na thAya." jarUra! vajabAhu rathamAMthI nIce Utaryo. jANe mAyAnagarImAMthI bahAra nIkaLyo! tenI pAchaLa manoramA paNa rathamAMthI nIce UtarI, udayasuMdara ane paccIsa rAjakumAro paNa kumAranI pAchaLa cAlyA. koI vAjabAhunA vairAgI AtmAne oLakhI zakayuM na hatuM. manoramA paNa udayasuMdara ane vajabAhunA vArtAlApane kevaLa eka vArtA-vinoda mAnI rahI hatI. eka rUpasuMdarIne paraNIne pAcho pharato navayuvAna rAjaputra, ekAeka sAdhu banI jAya, tenI kalpanA paNa kone AvI zake? balake AvA raMgarAganA mastIbharyA prasaMge sAdhutAnI vAta paNa koI kare to hAsyAspada lAge. jagata jIvanI bAhya kriyAo joIne ja jIva mATe UMcInIcI kalpanA karatuM hoya che, jyAre jIvanI kriyA karatAM AMtarabhAva judA hoI zake che. paraMtu te AMtarabhAvone carmacakSuthI joI zakAtA nathI. e jovA mATe divyacakSu joIe. vajabAhuM lagna karIne pAcho pharI rahyo che. jagata mATe A prasaMga rAganI mahephilano kahevAya. lagna karanAra rAgI ja hoya, jagata ema mAnatuM hoya che. udayasuMdare paNa ema mAnI lIdhuM, paraMtu vAjabAhue enI mAnyatAone khoTI TharAvI. For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 276 vara munivara bane che! vajabAhue vasaMtAdri tarapha pagalAM mAMDyAM. enI mukhamudrA para vairAgyanI rekhAo aMkita thaI. tenI cAlamAM tyAganA bhaNakArA saMbhaLAvA lAgyA. udayasuMdaranA haiyAmAM ciMtA jAgavA mAMDI "zuM vajabAhu sAcesAca to sAdhu nahi banI jAya?' teNe manoramAnI sAme joyuM. manoramAnA mukha para ciMtAnI rekhAo UpasI AvI hatI. teNe roSabharI AMkhe udayasuMdaranI sAme joyuM. tarata ja te vajabAhunI AgaLa jaI Ubho. "kema?' vajabAhue UbhA rahI pUchyuM. mArA vinodane gaMbhIra svarUpa na ApavA vinaMtI che." "meM tamArA zabdone vinoda mAnyo ja nathI!'vajabAhue kaMIka hasIne kahyuM. meM je kahyuM che te kevaLa vAtavinodamAM ja kahyuM che.' tame bhale vinodamAM kahyuM, parantu tamArA zabdo mArA mATe preraNArUpa banyA che." nA, meM tamane preraNA ApavA kahyuM ja nathI. tamAre dIkSAno vicAra ja karavAno nathI.' udayasuMdaranA mukha para glAni chavAI gaI. "kema nahi? A mAnavajIvanamAM tyAgano vicAra na karAya, to kyA jIvanamAM karavAno?" mahArAja kumAra, zuM A vaya tyAganI che? tyAganI vaye tyAgano vicAra karajo, hamaNAM nahi.' udayasuMdare vajabAhuno hAtha potAnA be hAthamAM dabAvyo. vajabAhue kahyuM: 'udayasuMdara! cAritra mATe yauvanano kALa ja suyogya che. AnA jevo bIjo koI kALa nathI. udayasaMdara, tyAgamArganI upAsanA mATe mArA AtmakalyANamAM tame sahAyaka bano.' kRpA karoA prasaMga tyAgano nathI. amane to haju tamArI pAse ghaNI AzAo che, manoratho che." kumAra, saMsAranI kaI AzAo pUrNa thaI che? kyA manoratho pUrNa thayA che? raNamAM dekhAtA mRgajaLanI pAchaLa haraNAM jema bhaTakI bhaTakIne prANa gumAve che tema saMsAranAM sukho pAchaLa doDato jIvAtmA potAnuM puNyadhana gumAve che ane aMte motanA zaraNe thaI jAya che. vajabAhunA mukhamAMthI vairAgyanuM jharaNuM vahI rahyuM. paccIse rAjakumAro vajabAhunAM vacano sAMbhaLIne diMga thaI gayA. rAganA mahelamAM tyAganuM saMgIta vAgI raheluM joI rAjakumAra AzcaryamAM paDI gayA. For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 277 'tamArI vAta sAcI hovA chatAM, A prasaMge te ucita nathI. mArI tamane prArthanA che ke hAla A vAta choDI do.' udayasuMdara, tame tamAruM vacana bhUlI gayA?" vArtAvinodamAM vacano pakaDI na rakhAya, enuM ullaMghana doSarUpa nathI gaNAtuM. lagnamAM gavAtAM gItone satya na samajI levAya." udayasuMdara, tame mAtra vartamAnano vicAra na karo, paralokano vicAra karo. tamArAM vacano to nimitta banI gayAM che. bAkI mArA hRdayamAM vairAgyanI bhAvanA bAlyakALathI rahelI che. mane saMsAranA sukhomAM rasa nathI." udayasuMdara mauna rahyo parantu tyAM indraprasthano yuvarAja zvetakIrti, ke je vajabAhuno khAsa mitra hato, te AgaLa Avyo ane teNe vajabAhune dIkSA na levA mATe samajAvavA prayatna karyo. zvetakIrti, tuM e vicAra ke, huM kyA mArge javA cAhuM chuM, huM je mArge javA cAhuM chuM e ja mArga tamArA sahu mATe zreyaskara che. AtmAnuM anaMta sukha e ja mArge maLI zake ema che. bAkI raMga-rAga ane bhogamAM kadIya jIvane tRpti thavAnI nathI, enA mATe tArA jevAe Agraha karavAno na hoya.' 'vajabAhu, pAramArthika dRSTie tArI vAta huM svIkAruM chuM. paraMtu hAlanA prasaMge tAre tArA vicArone amalamAM na mUkavA joIe. amArI khAtara nahIM paNa, manoramAne khAtara paNa tAre vicAravuM joIe. tArI pAchaLa enI zuM sthiti? enA kalyANano vicAra karavAnI paNa have tArI javAbadArI che." zvetakIrtie madhura zabdomAM potAnA vicAro vyakata karyA. alabatta, manoramAnuM hita na ghavAya, e mAre vicAravuM ja joIe. paraMtu huM mAnuM chuM ke te evA uttama kuLamAM saMskAro pAmelI che ke mArA mArgamAM te mane sahAyaka thaze.' ja tenA haiyAmAM paNa vairAgya ja hota to e lagna na karata. saMsAranAM sukhonA koDa laIne te tane varI che, tuM eno Ama tyAga karIne ene dago daI rahyo che, ema mane lAge che. zvetakIrtie bhArapUrvaka rajUAta karI. 'mitra, huM mAnuM chuM ke, A mArge javAmAM huM koIne dago nathI daI rahyo. hA, huM eno tyAga karIne bIjI koI rAjakumArIne grahaNa karuM to haju dago kahevAya, paraMtu vairAgyanA mArge javAmAM to ene A mAnavajIvananA sarvottama kartavyanuM bhAna karAvavAmAM huM nimita banuM chuM." For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 278, vara munivara bane che! mauna patharAyuM. vAjabAhu sivAya sahunA mukha para gADha nirAzA ane uddeza UpasI AvyAM. lagna mahotsavano AnaMda lupta thaI gayo. zuM saMsAramAM rahIne AtmAnuM kalyANa nathI thaI zakatuM?' udayasuMdare punaH potAnI dalIlo zarU karI. "saMsAramAM rahIne bharata mahArAjAe kevaLajJAna meLavyuM nathI? zvetakIrtie udayanI vAtane dRSTAMtathI puSTa karI. 'tame kevaLa mArA pratyenA rAgathI prerAIne ja vAta karI rahyA che. tame mane saMsAramAM rAkhIne tamArA manane rAjI rAkhavA cAho cho. paraMtu mArA hRdayano tame haju vicAra nathI karatA. mAruM hRdaya saMsAravAra pratye rAgavihIna banyuM che, tyAre mane saMsAramAM rAkhIne zuM mArA hRdayane tame prasanna karI zakazo? mAro AtmA je jhaMkhe che, te meLavavAmAM tame sahAya karo, te tamArA premabhAvanuM zuM kartavya nathI?' A zuM tame tamArA ja AtmAnuM kalyANa karavA, sahune tarachoDI, duHkhI karI cAlyA jAo, te svArthabhAvanA nathI?' udayasuMdare kahyuM.' huM to cAhuM chuM ke huM ekalo ja zA mATe cAritra lauM? ApaNe sahu sAthe laIe ane AtmAnuM kalyANa karIe! koIneya duHkhI karavAnI mArI bhAvanA nathI. sahu parama sukhI bane ane AtmAnAM anaMta sukho meLave e huM cAhuM chuM." "mane to lAge che ke mArAM vinodanAM vacanothI tamane khoTuM lAgyuM che ane tame A Agraha karI rahyA cho. tamArI A vairAgya kSaNika che'. udayasuMdare nArAja haiye kahyuM. udayasuMdara, tamArAM vacanothI mane jarAya duHkha thayuM nathI. tamane pahelAM paNa kahyuM ke tamArAM vacano to mAtra nimitta banyAM che. bAkI mArA haiyAmAM vairAgya to bAlyakALathI ja rahelo che. Aje te utkaTa banyo che ane tyAganAM mArge javA mATe mane prabaLa vega ApI rahela che.' manoramA maunapaNe potAnA patinA zabdo sAMbhaLI rahI hatI, vajabAhunA zabdomAM teNe kharekharo tIvra vairAgya sAMbhaLyo. tenA cittamAM rAga ane tyAganuM baMddha jAmyuM. eka bAju saMsAranAM vaiSayika sukho tarapha kheMcANa thavA mAMDyuM ane bIjI bAju patinA tyAgamArge anusaravA mATe kheMcANa thavA mAMDyuM. Aja dina sudhI racelo bhAvi sukhabhogano mahela bhAMgIne cUrA thaI jato lAgyo. tene navA ja For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 27 kaSTabharyA mArge vaLavAnA aNasAra thavA lAgyA. tenuM yuvAna haiyuM dhabakavA lAgyuM. thoDIka ja kSaNomAM nirNaya karI levAno hato ane enA para ja enuM samagra bhAvi nakkI thavAnuM hatuM. puraMdarakumAra moTAbhAInA jIvanathI suparicita hato. e jANato hato ke vajrabAhu bAlyakALathI vairAgI che. ene khyAla hato ke saMsAranA jIvo je viSayasukhamAM AnaMda anubhave che te viSayasukhathI vajrabAhunuM citta virakata baneluM che. ene e paNa khyAla hato ke game tyAre vajrabAhu saMsArano tyAga karI sAdhutAnA mArge cAlI nIkaLaze. udayasuMdara ane zvetakIrtie vajrabAhunI sAme ghaNI dalIlo karI, paraMtu puraMdara eka zabda paNa na bolyo. jo ke kyAreya puraMdarane vajrabAhunI sAthe carcAmAM UtaravAno prasaMga upasthita thayo na hato. vajrabAhunA vicArone puraMdara AdarapUrvaka samajato hato ane svIkArato hato. puraMdarane Aje cokkasa lAgI gayuM ke 'moTAbhAI jarUra Aje saMsArano tyAga karI jaze. potAnA 52ma zraddheya ane parama priya moTAbhAInA virahanI kalpanAe enA dilane duHkhI karI mUkyuM. enI AMkhamAM AMsu chalakAyAM. koI joI na jAya e rIte eNe AMkho lUchI nAMkhI, paraMtu vajrabAhunI dRSTie puraMdaranI sthitine joI lIdhI. 'puraMdara, pitAjIne tuM AzvAsana Apaje. teonA dilane AghAta jarUra thaze, paraMtu teo jJAnadRSTivALA che. teonA aMtarAtmAne pachI AnaMda thaze, jyAre mAtAjI to ApaNane vairAgyano bodhapATha ApanAra 'guru' che. emanA dilane to anahada harSa thaze. e sAdhvIhRdaya mAtAne mArI vaMdanA kaheje.' 'moTAbhAI...' puraMdara rudanane na rokI zakyo. te vajrabAhunA pagamAM DhaLI paDyo... kaMI paNa bolI na zakyo, sivAya... rudana... 'puraMdara, tAre Ama na karavuM joIe, tAre paNa bhaviSyamAM A ja mArge AvavAnuM che. bhagavAna RSabhadevathI mAMDIne ApaNI e paraMparA cAlI Ave che! tAro mArga kuzaLa ho!' paccIse rAjakumAronI AMkho bhInI thaI gaI, uddayasuMdaranI AMkhomAMthI AMsunI dhArA vahevA mAMDI. manoramA haiyAne dAbI rAkhIne, AMkho baMdha karIne, jIvananA rahasyane samajavA prayatna karI rahI. 'udayasuMdara, mane anujJA Apo. eTaluM ja nahi, tame sahu paNa paramAtmA jinezvaranA mArge mArI sAthe cAlo. ApaNe sahu ApaNA AtmAne ujvaLa For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 280 vara munivara bane che! banAvIne evA siddhasthAne pahoMcI jaIe ke jyAM kadIya ApaNo viyoga na thAya! anaMta-anaMta kALaparyata sAthe ja rahIe ane sAthe ja anaMtasukhamAM mahAlIe." saMsAranAM tuccha, alpakALa TakavAvALAM, pariNAme dAruNa, parAdhIna sukhonI indrajALamAM phasAI na jAo. AtmAne bhUlI jagatanI mAyAmAM aTavAI na jAo. sahu vajabAhunI sAkarathI ya madhura vANI sAMbhaLI rahyA. rAganI Aga bujhAvA lAgI ane tyAganI jyota pragaTavA lAgI. ApaNA anaMtakALanA bhUtakALane yAda karo. bhUtakALamAM ApaNe zuM nathI bhogavyuM? zuM nathI joyuM? chatAM tRpti nathI thaI. bhoganI tRpti kadIya nathI thatI. tyArathI ja aMtarAtmAnI caramatRpti thAya che, tyAgathI ja paramasukhano anubhava thAya che.' paccIse rAjakumAronAM ane udayasuMdaranAM bhAvuka haiyAM pIgaLI gayAM. kema na pIgaLe? vajabAhu pratye sahune anurAga hato, bahumAna hatuM. manoramAM jevI rUpasuMdarIne paraNIne haju ghera nathI pahoMcyo tyAM ja e jIvananA sarvasvano tyAga karI paramAtmAnA parama paMthe javA ujamALa bane evA apUrva sattvazIla AtmAnAM vinamra, vivekI ane vairAgya bharapUra vacano bhAvuka haiyAM para kAmaNa karI jAya che. kudaratano A kAnUna che. jenA pratye ApaNane AMtaraprIti hoya, bahumAna hoya, enAM vacano ApaNA para dhArI asara karI javAnAM. jenA pratye ApaNane aNagamo hoya, aprIti hoya, enAM game tevAM vacano paNa ApaNA para dhArI asara nahi ja karI zake. manoramA to potAnA prANapriya patinA vacanomAM ekarasa banI gaI. eNe potAnA cittamAM patinA paMthe ja javAno daDha saMkalpa karI lIdho ane teNe mastake aMjali joDIne vajabAhune vinaMtI karI. mane ApanuM ja zaraNa ho. je Apano mArga te ja mAro mArga.' basa jyAM manoramAe potAno nirNaya jAhera karyo tyAM udayasuMdare paNa potAno nirNaya karI lIdho ane vajabAhune praNAma karI kahyuM: mane paNa ApanuM ja zaraNa ho. huM ApanI sAthe ja cAritra laIza." For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 281 jene rAmAyaNa paccIse rAjakumAroe vajabAhunI sAthe ja cAritra levAnI bhAvanA vyakata karI. kevI apUrva maitrI! kevI nirupAdhika prIti kevI e dhanya kSaNo! vasaMtAdri para AdhyAtmikatAnI vasaMta khIlI UThI. paMkhIoe harSanAM gIta gAvA mAMDyAM ane vana latAoe nRtyo karavA mAMDyAM. sahunI sAthe vajabAhue mahAmuninAM pAvana caraNomAM paMcAMga praNipAta karyo. dharmalAbha..." munie jamaNo hAtha UMco karIne AzIrvAda ApyA. teo eka svaccha zilA para rajoharaNathI pramArjana karI Asana para birAjyA. he kRpALu! amArA para karuNA karI amane bhavasAgarathI tAro." vAjabAhue hAtha joDIne prArthanA karI. mahAnubhAva paramapitA jinezvara bhagavaMtanA cAritrathI bhavasAgara tarI zakAya che, mATe cAritramArgano udyama karavo joIe." guNasAgara mahAmunie madhura gaMbhIra svare bhavasAgara taravAno mArga batAvyo. kRpA karIne amane cAritra pradAna karo evI amArI Apa kRpALune prArthanA che.' vajabAhue prArthanA karI. divasa zuddha hato. yoga zubha hato. nakSatra anukULa hatuM. mahAmunie tyAM vajabAhune, manoramAne, udayasuMdarane ane paccIsa rAjakumArone cAritra ApyuM, devoe harSanAda karIne puSponI vRSTi karI. kumAra puraMdare sahune bhAvapUrvaka vaMdanA karI, bhAre haiye, azrubharelI AMkhe, nidmANa banI gayelI jAnane laI ayodhyA tarapha te AgaLa vadhyo. eka ghoDesvAra nAgapura tarapha ravAnA thayo ane guNAsAgara mahAmuni navadIkSitone laI tyAMthI vihAra karI gayA. saMsAranI bhUmikA para jyAre AvI avanavI ghaTanAo banI jAya che tyAre saMsAranA jIvonI jabAna para te ghaTanAo divaso ane mahinAo sudhI ramatI rahe che. pachI dhIre dhIre te bhulAtI jAya che, paraMtu koI tattvajJAnI e ghaTanAone akSaradehane surakSita jagAe mUkI de che, koI upadezaka e ghaTanAone potAnA upadezamAM vahetI karI de che ane upadezakonI paraMparA e ghaTanAone ciraMjIva banAvI devA mathe che. koI zilpIo e addabhuta ghaTanAone pASANamAM kaMDArIne hajAro varSo sudhI jIvana paraMparAne e ghaTanAothI paricita rAkhavA prayatna kare che. For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 282 vara munivara bane che! paraMtu hAya, saMsArane evuM jANavAnI, sAMbhaLavAnI ke vAMcavAnI kyAM paravA che? e to enI aihika vAsanAonI tRpti karavA mATe ja doDato rahe che, pelA viSayonA mRgajaLanI pAchaLa... keTalAka divasonI daDamajalane aMte puraMdara ayodhyAnA pAdare AvI pahoMcyo. ayodhyAnAM hajAro nara-nArIo potAnA yuvarAjanuM svAgata karavA ane bhAvi rAjarANIne nirakhavA UmaTI paDyAM... paraMtu temane kyAM emano managamato yuvarAja ke yuvarAjJI jovA maLe ema hatAM! mahAmaMtrIe jAnane sUnasAna ane vajrabAhu vinAnI joI aneka zaMkAo... bhayanI lAgaNIo sAthe puraMdarane praznonI hAramALAthI mUMjhavI nAMkhyo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'vajrabAhu kyAM? rAjakumAro kyAM? yuvarAjJI kyAM? badhAM kyAM gayAM? rastAmAM zuM akasmAta naDyo? tame e badhAMne mUkIne kema AvyAM?.' puraMdara zo javAba Ape? enuM haiyuM bhAre hatuM. tenI AMkho raDI raDIne sUjI gayelI hatI tenA mukha para glAninI asaMkhya rekhAo UpasI AvI hatI. chatAMya eNe TUMko pratyuttara ApI maMtrIne zAMta karyA. 'kaMI paNa aniSTa nathI banyuM.' 'to banyuM che zuM?' mahAmaMtrI jijJAsAne dabAvI na zakyA. jyAre bIjI bAju hajAro nArako paNa aneka zaMkAomAM paDI gayA. 'moTAbhAIe cAritra svIkAryuM. puraMdaranI AMkhamAMthI punaH AMsunI dhArA vahevA mAMDI. 'haiM cAritra? yuvarAjJInuM zuM?' 'emaNe paNa cAritra svIkAryu...' 'zuM kahe che! khoTI vAta! azakya...' 'sAcI vAta che. taddana sAcI vAta che.' 'paccIsa rAjakumAro vaccethI ja potapotAnA nagare cAlyA gayA?' 'nA, paccIse rAjakumAroe ane ibhavAhananA naMdana udayasuMdare paNa cAritra svIkAryuM.' 'haiM gajaba...' vayovRddha mahAmaMtrInI AMkho pahoLI thaI gaI. temano varSo sudhIno anubhava paNa zaramAI gayo. haju to puraMdara pAdare hato tyAM vAta vijayarAja pAse pahoMcI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 283 jaina rAmAyaNa vijayarAjanuM snehadheluM hRdaya A samAcAra kevI rIte jhIlI zake? e to vAta sAMbhaLatAM ja mUrchA khAIne bhUmi para paTakAI paDayA. paTarANI hemacUlA doDI AvyAM. dAsadAsIvarga bhergo thaI gayo. bIjI bAju puraMdara paNa parivAra sAthe AvI pahoMcyo. hajAro nara-nArIo rAjamahelamAM UbharAI gayAM. saunA hRdayamAM duHkha hatuM. yuvarAjano sadA mATeno viraha saunA dilane dubhAvanAro... du:khadAyI hato. zItaLa upacAro karIne mahArAjAne svastha karyA. paraMtu mahArAjAnuM kalpAMta tIvra hatuM. sau gamagIna banI gayAM. paraMtu hemacUlAe svastha rahIne mahArAjAne zAMta karyA. zAMta paDIne vijayarAje hemacUlAne kahyuM: 'vajrabAhue cArjharatra lIdhuM, enuM duHkha nathI, du:kha e vAtanuM che ke haju ApaNe saMsAranI mAyAmAM paDI rahyAM chIe. dhanya che e suputrane, bharayuvAnImAM eNe paramAtmAno mArga svIkAryo. 'ApanI vAta sAcI che. ApaNe paNa have vilaMba karyA vinA putrane mArge javuM joIe.' hemacUlAe patinI bhAvanAne puSTa karI. basa, rAjarANIe nirNaya karI lIdho. puraMdarano rAjyAbhiSeka karavA mATe mahAmaMtrIne AjJA karI ane bIjI bAju koI mahAmuninI rAha jovA mAMDI. puraMdarano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. ayodhyAnA udyAnamAM 'nirvANamoha' nAmanA maharSi padhAryA. ughAnapAle vijayarAjane vadhAmaNI ApI. rAjAe ughAnapAlane prItidAna daI tenA dAridrayane dUra karyuM ane 'nirvANamoha' munIzvaranAM caraNomAM rAjArANIe jIvana arpaNa karyuM, cAritra svIkArI AtmAne mokSamArgano ArAdhaka banAvyo. ayodhyAnA rAjakuLanI A paraMparA asaMkhya kALathI cAlI AvatI hatI. rAjaputra yogya vayamAM AvatAM rAjyanI dhurA tene soMpI, rAjA nivRtta thAya ane sadgurUnAM caraNomAM cAritra svIkArI AtmakalyANamAM jIvana pUrNa kare. kevI e suMdara kuLaparaMparA! e uttama kuLamAM janmanArA kevA uttama AtmAo! For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 31. rAjarSi kIrtighara ane kevo e adhyAtmanAM ajavALAMno kALa! pAMca indriyonA viSayomAM gADha Asakti nahotI. viSayono upabhoga karatAM paNa enA tyAganI ja chUpI chUpI bhAvanA! dRSTi paraloka tarapha ane sRSTi para deva-guru ane dharmanuM sAmrAjya! ane jyAM dRSTi paraloka para maMDAI ke A lokanA sukhonI na evI kAramI kAmanA! ke na e sukho meLavavAno dharmavimukha puruSArtha dharmane sAcavIne ja arthArjanano puruSArtha ane emAM jeTaluM maLe temAM ja saMtoSa! potAnA karatAM bIjAne vadhu maLe to na IrSyA ke na spRhA! pApa ane puNyanA siddhAntone smRtimAM rAkhIne sukha ane zAMtino anubhava karavAno! vijaya rAjAe paNa rAjyasukhano tyAga karIne sAdhujIvanane svIkAryuM eTale rAjyanI dhurA puraMdara kumAra para AvI paDI. puraMdara paNa sAdhupitAno putra hatI. tenA cittamAM rAga ane tyAganuM gharSaNa jAmI paDyuM. khAna-pAna ane sanmAnanAM sukha tenA AtmAne ThArI na zakyAM. vaibhava ane rAjyasattA tenA citta para sattA na jamAvI zakyAM. puraMdara e badhAM sukhone kSaNika mAnato hato. e sukhonA upabhoganI pAchaLa bhayaMkara duHkhonI Ago tene dekhAtI hatI. e paNa pitA ane moTAbhAIne paMthe ja javA mATe talasI rahyo hato. paraMtu eka vicAra tenI tIvra utkaMThAnI siddhimAM ADe Avato hato. puraMdaranuM lagna "pRthvI" nAmanI sazIla rAja kanyA sAthe thayuM hatuM. lagna thaye be-traNa varSa vItI gayAM hatAM, paraMtu pRthvI putravatI nahotI banI. ayodhyAnA rAjyano bhAvi bhUpati jyAM sudhI na janme tyAM sudhI puraMdara sAdhu-jIvanane kevI rIte svIkAre? bhagavAna RSabhadevathI IkvAkuvaMzanA rAjAo ayodhyAnA rAjyasiMhAsana para AvIne prajAne sukha ane zAMti ApI rahyAM hatAM. eTaluM ja nahi, paraMtu tyAgamAM ja paramasukha ane parama zAMti che,' eno bhavya Adarza pUro pADatA hatA. jyAM rAjAo ja tyAgamArga saMcaratA hoya, te rAjyanI prajA bhogamAM rAce kharI? bhogasukho mATe anIti, anyAya, durAcAra. vagere pApo Acare? jo puraMdara putrane rAjyasiMhAsana para ArUDha karyA vinA tyAgane mArge cAlyA jAya, to kevo mahAna anartha sarjAI jAya? rAjya para koI bIjuM lohI For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 285 jaina rAmAyaNa Ave ane bhogamArgane ja mukhya banAve. A lokanAM sukho mATe ja te prajAne puruSArtha karavA prere. prajA bhogamAM Asakta bane ane bhoganI Asakti prajA pAse kayuM pApa na karAve? pariNAme sArIya prajAmAM arAjakatA ane pAponuM sAmrAjya phelAI jAya. puraMdara rAjAnuM tana saMsAramAM hatuM ane mana mokSamAM hatuM. zarIra rahetuM hatuM rAjamahelamAM paNa mana rahetuM hatuM vanavAsamAM! enI vANImAM vairAgya nItarato hato, enI AMkhomAM karUNA vasatI hatI, rAjarANI-pRthvI puraMdara rAjAnA sahavAsamAM potAnI jAtane mahAdhanya mAnatI hatI. e jANatI hatI ke puraMdara rAjA rAgI nathI, paraMtu vairAgI che. patinA vairAgyamaya jIvanane pRthvIrANI khUba anukuLa banIne jIvatI hatI. paramAtmA jinezvaranA tyAgamArgane pRthvIrANI sArI rIte samajatI hatI, sAthe sAthe e paNa jANatI hatI ke ayodhyAnA rAjAonuM aMtima lakSa saMsArano tyAga karIne sAdhutA svIkAravAnuM hoya che. varSo vItatAM gayAM. eka divasa pRthvIrANI sagarbhA banyAM ane nava mAsa pUrNa thatA rANIe putrane janma Apyo. sArAya nagaramAM harSa hiloLe caDhayo. joSIe rAjaputranI janmakuMDalI kADhI ane phalAdeza vicAryuM. te kuMDalI rAjarSi'nI hatI! ayodhyApatine pAraNiye alpakarmA alpabhavI jIvo ja jANe AvatA hatA! rAjaputranuM nAma "kIrtidhara pADavAmAM AvyuM. rAjA puraMdare eka prazAnta rAtrIe rANI pRthvInI samakSa potAnA hRdayanI vAta vyakta karIH devI! have mane mukta karo. saMsArano tyAga karI huM paramAtmAnA mArge javA cAhuM chuM....' nAtha, huM jANuM chuM, ApanA cittamAM tIvra vairAgya che. Apa saMsAramAM rahelA yogI ja cho, paNa zuM Apa mane saMsAramAM rAkhIne javA mAMgo cho?" bahu sarasa devI! tame paNa sarvatyAganA mArge cAlo." "jo Apane mAruM paNa kalyANa karavuM hoya to kRpA karIne thoDoka vilaMba karo." 'zA mATe? jyAM sudhI kIrtidhara yogya samajamAM na Ave ane tenA susaMskAro dRDha na thAya, enA haiyAmAM paNa sarva tyAganuM lakSa jyAM sudhI na jAge tyAM sudhI ApaNe For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 283 rAjarSi kIrtidhara teno tyAga na karavo joIe, ema mane lAge che. pachI Apa kaho te mane pramANa che. huM to eka strI chuM, strInI buddhi..' nA nA, devI, tame kaho cho te yogya che. ApaNe kIrtidharane rAjyArUDha karIne pachI sAdhuvezane dhAraNa karIzuM'. pRthvIrANIne AnaMda thayo. bIjI bAju puraMdara rAjAe kIrtidharakumAranA suyogya ghaDatara mATe suMdara yojanA vicArI lIdhI ane svayaM rAjyaciMtAmAMthI dhIre dhIre mukta thavA lAgyAM. vaphAdAra bAhoza maMtrIvarga rAjyanuM saphaLa saMcAlana karavA lAgyo. varSo vItavA lAgyAM. kumAra kIrtidhara candranI kalAnI jema vadhavA lAgyo, rAjA-rANIe kumAranA sarvAgI vikAsa mATe pUrNA kALajIpUrvaka prayatno karyA. prajAmAM kumAranI muktakaMThe prazaMsA thavA lAgI. ema karatAM kumAra yuvAvasthAmAM AvI pahoMcyo. eka divase vanapAlake AvIne mahArAjA puraMdarane vadhAI ApI. mahArAjA, udyAnamAM lekara nAmanA mahAna tejasvI munibhagavaMta padhAryA che.' mahAtmApurUSanA AgamananA samAcAra sAMbhaLI puraMdara rAjAnuM haiyuM AnaMdathI bharAI gayuM. vanapAlakane prItidAna ApI, parivAra sAthe pote munivaranAM darzana mATe nIkaLyAM. jyAM rathamAM paga mUkyA, mahArAjAnA aMgeaMgamAM harSano romAMca thayo. temane koI UMDI sAnubhUti thaI. jamaNuM netra skurAyamAna thavA lAgyuM. ratha udyAnanA dvAre AvIne Ubho. mahArANI ane parivAranI sAthe rAjAe udyAnamAM dUrathI ja jyAM mahAmunine joyA tyAM mahArAjAnAM nayano TharI gayAM. abhuta rUpa! apUrva saumyatA! apUrva dehAkRti! mahArAjAe aMjali joDI bhAvapUrNa hRdayathI vaMdanA karI ane najIka AvIne puna: vaMdanA karI, sukhazAtA pUchI vinayapUrvaka yogya Asane beThA. mahAmunie dharmalAbhanI AziSa ApI ane mIThI vANImAM Atmahitakara upadeza Apyo. deha ane AtmAnuM bhedajJAna karAvyuM, AtmAnuM mULasvarUpa samajAvyuM. mULasvarUpane pAmavAnI sAdhanA samajAvI. mahArAjAno vairAgya For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 287 navapallavita banIne dIpI UThyo. temanI AMkhomAM harSanAM AMsu UbharAyAM. deva! Ape kahyuM te yogya ja che. taddana sAcuM che. ApanAM vacanone meM mArA hRdayapAtramAM jhIlI lIdhAM che. mArA hRdayanA bhAvo ullasita banyAM che." "rAjana! A jIvanamAM je kharekhara karavA jevo purUSArtha che, tene vinA vilaMbe kara joIe, kAraNa ke jIvana caMcaLa che ane zarIranI zaktio asthira che." prabho! Apa amane cAritra ApI A bhavasAgarathI tAravA kRpA karo." basa, kumAra kIrtidharano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. mahArAjA puraMdara ane pRthvIrANIe kSemaMkara mahAmuni pAse cAritra aMgIkAra karyuM. te baMnenuM anukaraNa aneka nagaravAsIoe karyuM, muktimArganI kevI e ajaba jAhojalAlI! mokSa dRSTinuM e sRSTimAM kevuM apUrva udghATana dhanya e kALa! dhanya e pavitra purUSo! ayodhyAmAM rAjya kIrtidharakumAra suMdara rIte saMbhALI rahyo hato. paraMtu tenA cittamAMthI mAtA-pitAnA saMsAratyAgano prasaMga khasato na hato. kyAreka rAjyasabhAmAM paNa beThA beThA te vicAramAM caDhI jato ane mAtA-pitAne mArge doDI jaI, temanI pAse pahoMcI javA talasI UThato. bahAranI duniyAmAM rahevA chatAM tenI AMtara-duniyA judI hatI. kIrtidharanuM lagna sahadevI' nAmanI rAjakanyAnI joDe thayuM. jo ke AMtarika icchA saMbaMdhathI joDAvAnI na hatI, paraMtu tene saMjogone anusaravAnI pharaja paDI. chatAM ya bhogalaMpaTatA tene jarAya sparzI zakI nahi. kIrtidhara potAnA zayanagRhamAM nidrAdhIna hato. rAtrIne bIjo prahara cAlI rahyo hato tyAM tene eka svapna AvyuM. 'pote jANe rAjyasiMhAsana para beTho che.. tyAM puraMdara rAjarSi acAnaka padhAryA. pote saMbhramapUrvaka siMhAsana parathI nIce UtarI doDI jaIne rAjarSinA caraNomAM mastaka mUkI AMsuonA nIrathI caraNaprakSAlana karyuM. rAjarSie kumAranA mastaka para hAtha mUkI dharmAziSa ApI. pitAjI, Apa mane mUkIne cAlyA gayA tethI huM ghaNo duHkhI chuM. mane ApanI sAthe ja laI jAo." kumAre gadgad kaMThe AMsu nItaratI AMkhe prArthanA karI. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rAjarSi kIrtidhara 288 'kumAra! tAre zAnuM duHkha? A rAjya che, saMpatti che ane parivAra che. rAjarSie kahyuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir "pitAjI, saMsAra e ja duHkharUpa che, rAjya paNa saMsAra che ane saMpatti paNa saMsAra che. emAMthI mane mukta ka2vAnI kRpA karo.' rAjarSinI AMkhomAMthI karuNAnI dhArA chUTI. kumAra temAM sukhano anubhava karI rahyo. tenI AMkho baMdha thaI gaI. thoDI vAra vItatAM teNe AMkho kholI to zayanagRhamAM maMdamaMda dIpako dekhAyA ane bAjunA palaMga para bharanidrAmAM sUtelI sahadevI dekhAI! svapnasRSTimAMthI te vAstavika sRSTimAM Avyo, paraMtu tene mana to e ja svapnanI duniyA vAstavika hatI, A sRSTi to tene kalpita ane mithyA bhAsatI hatI. tenI nidrA bhAgI gaI. te palaMganI nIce UtarI eka svaccha Asana para besIne paramAtmA jinezvaradevanA dhyAnamAM parovAI gayo. aMtima prahara zarU thatAM ja sahadevI jAgI gaI. teNe rAjAne Ama nIce dhyAnastha dazAmAM joyA. ...te palaMgamAMthI saphALI beThI thaI gaI...ane nIce UtarI ane svAmInI sAme besI gaI. paraMtu te keTalI dhIraja rAkhI zake? teNe thoDIka dhIraja dharI paraMtu pachI teNe kIrtidharanA hAtha para potAno hAtha mUkI dhyAna pUrNa karavA sUcavyuM. kIrtidhare dhyAna pUrNa karyuM ane sahadevInI sAme dRSTi karI, 'kema Aje Ama?' sahadevIe ciMtAtura cahere prazna karyo. 'AjanI rAta apUrva vItI!' 'zuM thayuM?' 'eka apUrva... suMdara svapna joyuM!' 'mane kahevA... kRpA karazo?' 'meM svapnamAM pitAjIne joyA...!' 'emAM tame AkhI rAta jAgatA rahyA?' 'are pUrUM sAMbhaLo. pitAjIne joIne meM vaMdanA karI. pachI prArthanAmAM kevo bhAvano ullAsa, pitAjIe pratyuttara Apyo, temanI AMkhomAMthI karUNAnI dhAra varasatI hatI. kharekhara, svapna jo sAcuM banI jAya to...' 'Ape zAnI prArthanA karI?' sahadevIe pUchyuM. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 289 jaina rAmAyaNa "A saMsAramAMthI mane mukta karavAnI!" mane na gamyuM nAtha." devI, A jIvananuM bIjuM kayuM ucca kartavya che? saMsAravAsamAMthI mukta thayA vinA zAzvata sukha-zAnti maLI zake ema nathI." zuM saMsAramAM rahIne dharma na karI zakAya?' devI, tame ja kaho; saMsAramAM ApaNe keTalo ane kevo dharma karI rahyAM chIe? zuM ApaNe ApaNA vizuddha AtmAnuM dhyAna dharI zakIe chIe? zuM viSayo ane kaSAyonI nAgacUDamAMthI mukta thaI zakIe chIe?' Apa game te kaho, Apa dIkSAnI vAta karo cho ne mArA haiyAmAM phALa paDe che.' prabhAta thaI gayuM hatuM. kIrtidhare sahadevIne AzvAsana ApyuM. paraMtu sahadevInA cittamAM pAko nizcaya thaI gayo ke jarUra rAjA vahelAmoDA saMsArano tyAga karI jaze. kIrtidhara paNa dinapratidina saMsArathI virakta thatA jatA hatA. temanA cittamAM cAritrajIvananuM AkarSaNa vadhatuM ja jatuM hatuM. eka divasa to temaNe mahAmaMtrIne bolAvIne kahI paNa dIdhuM: mahAmaMtrIjI, Apa mArA vicArothI paricita cho. rAjyanI cintAmAMthI mukta thavA mAguM chuM ane paramAtmA jinezvaradevanA cAritramArgane ArAdhavA mAguM chuM. tame buddhivaibhavathI ane vaphAdArIthI paripUrNa che. rAjyanA mATe koI yogya AtmAne zodhI. ' svAmI, huM samajuM chuM ke ayodhyAnA rAjyasiMhAsana para Ajadina sudhI haju koI evo AtmA nathI Avyo ke jeNe cAritra svIkArIne mahAna Atmahita na sAdhyuM hoya. bhagavAna RSabhadevanA IsvAkuvaMzanI A balihArI che, paraMtu kRpAnAtha mArI Apane prArthanA che ke jyAM sudhI mahAdevInI kukSIe putraratnano janma na thAya tyAM sudhI Apa saMsAratyAga na karo. asaMkhyakALathI cAlI AvatI uttama vaMzaparaMparAno aMta na AvI javo joIe, kAraNa ke A vaMzaparaMparA sArAya vizvane upakAraka che. A vaMzanA rAjavIonA AlaMbane asaMkhya AtmAo bhavasAgara tarI gayA che. vizeSa Apane zuM kahyuM? mahArAjA mahAmaMtrInI gaMbhIra vAtano marma samajI gayA. thoDAMka varSo vItyAM ne ayodhyAnA rAjamahelamAM pAraNiyuM baMdhAyuM. paraMtu jyAM putrano janma thayo jANyo ke tarata ja sahadevIe pUrvayojanAnusAra For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 290 rAjarSi kIrtidhara tene chupAvI devA mATe dAsIne izAro karyo. dAsIe tarata putrane laIne mahelanA chUpA bhoMyarAmAM mUkI dIdho ane pote paNa tyAM ja rahI. A bAju sahadevIe mahArAjAne kahevarAvI dIdhuM ke putra janmatAM ja mRtyu pAmyo che. kIrtidharane samAcAra maLatAM te tarata ja aMtaHpuramAM AvyA. sahadevInA mukha paranA bhAvone jotAM kIrtidharanA cittamAM zaMkA jAgI. temaNe pUchyuM: devI, kyAM che e mRtaputra?' ene to dAsI laI gaI..' kaI dAsI?' sunaMdA." mahArAjA sahadevInA khaMDamAMthI bahAra nIkaLIne mahelane daravAje UbhelA dhArarakSakonI pAse AvyA? ahIMthI sunaMdA kyAre bahAra gaI?" "kRpAnAtha! Aja AkhI rAta ane savArathI atyAra sudhI sunaMdA bahAra gaI nathI.' "bIjuM koI hAthamAM nAnA bALakane laIne bahAra gayuM che kharuM? nA jI." kSaNabhara kaMIka vicArI laI mahArAjA punaH mahelamAM AvyA ane aMtaHpuranI bIjI dAsIone bolAvI: sunaMdA kema nathI dekhAtI?' mahArAjAe pUchayuM. "e mahArANInA koI kAme kyAMka gaI che. kyAM gaI che te amane kahyuM nathI." ene jatAM koIe joI che?" 'tyAM eka dAsI bolAvAnI icchA karatI hatI, paraMtu bolI zakatI na hatI. mahArAjAe enA mukha paranA hAvabhAva parathI kaLI jaIne kahyuM: tuM gabharAIza nahi. mArA taraphathI tane abhaya che. je hoya te kahe." kRpAnAtha! meM sunaMdAne jatI to joI nathI. paraMtu mahAdevI tene putraratna ApatAM hatAM. rAjakumAra rotA hatAM. sunaMdA temane laIne mahelamAM ja kyAMka adRzya thaI gaI che!' basa, mahArAjAne paristhiti samajAI gaI. dAsIone vidAya karI teo For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 291 sahadevInA khaMDamAM gayA. punaH mahArAjAne AvelA joI sahadevInA mukha para saheja bhayanI rekhAo UpasI AvI. devI, zA mATe tame sAcuM nathI kahetAM? putra jIvaMta che; e meM jANI lIdhuM che...." khoTI vAta, khoTI vAta, te jIvaMta nathI..." bacAva na karo. vAraMvAra jUThuM na bolo. e batAvo ke putrane kyAM saMtADyo che?" "paNa...' jarAya nahi cAle. sUrya udayane chUpo rAkhI zakAya nahi. tame nahi batAvo to huM zodhI laIza.' sahadevInI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. AvA prasaMge tamAre zoka karavAno hoya ke AnaMda pAmavAno hoya?' putrajanmano AnaMda che, paraMtu Apa...' huM cAritra lauM enuM duHkha che ema ne?' hA, svAmInAtha...' atyAre e vicAra na karo. putra kyAM che te tarata batAvo ke jethI rAjyamAM samAcAra ApI zakAya. rAjyamAM mahotsava UjavI zakAya.' sahadevIe hakIkata kahI batAvI. tarata mahArAjA pote ja bhoMyarAmAM pahoMcI gayA. sunaMdA rAja kuMvarane joI nAcI rahI hatI. rAja kuMvaranA mukha para tejasvitA jhaLakI rahI hatI. mahArAjAne jotAM ja sunaMdA coMkI UThI. bhayathI tharathara dhrujI ane dUra jaIne hAtha joDIne natamastake UbhI rahI. sunaMdA, tuM gabharAIza nahIM, te gunegAra nathI." mahArAjAe patrane potAnA hAthamAM lIdho. kumAranuM mukha hAsyathI malakI UThya! te TagaraTagara pitAnI sAme joI rahyo! pitA ekITase putrane nihALI rahyA! rAjyamAM putrajanmanA maMgaLa samAcAra ApavAmAM AvyA. rAjyamAM zrImaMtonI hAramALA rAjasabhAmAM bhaTaNAM laIne AvavA lAgI. zrI jinamaMdiromAM aThThAI mahotsava maMDAyA. nagaravAsIoe gheraghera ane zerIe zerIe AnaMdotsava UjavavA mAMDyA. sahunA haiyAmAM AnaMda UbharAto hato. mAtra sahadevInuM haiyuM zokamAM DUbeluM hatuM. tene pAko vizvAsa hato ke have mahArAjA sahune choDIne cAritra svIkAraze. For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 292 rAjarSi kIrtidhara pativirahanI kalpanA tenA cittane vihvaLa banAvI rahI hatI, paraMtu mahArAjAe tatkAla kAMI ja pagaluM na bharyuM. "rAjakumAranuM nAma sukozala pADavAmAM AvyuM. jema jema sukozala moTo thato gayo tema tema sahadevIno tenA para khUba rAga vadhavA mAMDyo. bIjI bAju kIrtidhara uparathI rAga osaravA mAMDyo. e arasAmAM tyAM "vijayasena nAmanA AcArya bhagavaMta vizALa ziSyaparivAra sAthe padhAryA. rAjA kIrtidhara saha-parivAra vaMdanArthe gayA. AcArya bhagavaMte dharmanI dezanA ApI. mahArAjAe dezanAnA aMte UbhA thaIne, aMjali joDIne prArthanA karI: prabho! mane cAritra ApIne bhavasAgarathI tAravA kRpA karo." rAjakumAra sukozalano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo ane mahArAjA kIrtidhare saMsArano tyAga karyo. patie dIkSA lIdhA pachI sahadevInI sAme be kartavyo AvI UbhAM. sukozalanA zikSaNa ane saMskAranA ghaDataranuM tathA rAjyanA saMcAlananuM. sahadevI baMne kartavyone khUba kunehathI bajAvatI hatI. bIjI bAju mahAmuni kIrtidhara cAritra laIne gurUkulavAsamAM rahI saMyamanI suMdara ArAdhanA karI rahyA hatA. teo brahmamuhUrta jAgIne zrI paMcaparameSThI bhagavaMtanuM dhyAna dharatA. zrutajJAnanuM ekAgrapaNe pArAyaNa karatA. apramattapaNe ane upayogapUrvaka pratikramaNa-pratilekhanA karatA. gurU mahArAjanI sevA-bhakti karatA ane vaLI zrutAbhyAsamAM manane parovI detA! bhikSAno samaya thatAM bhikSA mATe bhamatA, nirmaLabhAve kevaLa dehane TakAvavA mATe bhikSA laI AvatA ane anya bhikSukone potAnI bhikSA mATe prArthanA karatA, pachI gurU mahArAjanI AjJA laI rAgadveSa ryA vinA AhAra karatA, vaLI nihAra vihArAdi pachI jJAnArjana mATe besI jatA! A badhuM karatAM sevA-bhakti vinaya-vaiyAvRtya vagere karavAmAM teo jarAya pAchA na paDatA. gurUmahArAjanA abhiprAyane oLakhIne te mujaba anusaravAnuM to temanuM cokkasa lakSa banI gayeluM. bIjI bAju temanA haiyAmAM uttarottara ghora ane kaThora ArAdhanA karavAnA abhilASa ugra banavA lAgyA. keTalIka vAra kaDakaDatI ThaMDImAM teo vastro utArI nAkhIne dhyAna dharatA UbhA rahetA, to keTalIka vAra upAzrayanI bahAra For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 293 koI vRkSa nIce zItapariSahane sahatA. bhayasaMjJAne jItI levA mATe kyAreka teo gurUdevanI anujJA laI gAma bahAra prAsuka jagAe AkhI rAtri dhyAna dharatA. jherI jIvajaMtuo temanA page, hAthe ane bIjAM aMgo para DaMkha detAM chatAM ya teo dhyAnadazAmAM lIna rahetA. kyAreka teo smazAnamAM jaIne kALI rAtrio dhyAnamAM ja pasAra karatA. koI bhUta-pizAca ke vyaMtara temanA nirbhaya AtmAne bhayAkrAnta banAvI zakatA nahi. kIrtidhara muninI AvI bhavya ane kaThora sAdhanAthI gurUmahArAja khUba prasanna banyA. temaNe mahAmunine ekAkI vicarIne uttamottama ArAdhanA karavAnI AjJA karI. mahAmuni bhagavaMta jinezvaradeve batAvelA ugra sAdhanAmaya jIvananI keDIe cAlavA mAMDyA. krodha, abhimAna, mAyA, lobha, mada ane moha vagere AMtarazatruone temaNe vaza karI lIdhA. deha 52nA mamatvane to temaNe sAva utArI nAkhyuM. temane baLabaLato unALo DarAvI zakato nahi. hADane paNa ogaLI nAMkhe tevI himavarSA temane calita karI zakatI nahi. gAma-nagaramAM vicaratA vicaratA teo ayodhyAnA udyAnamAM padhAryA. paraMtu koI emane oLakhI na zakyuM ke A to ayodhyAnA panotA maharSi che! emane oLakhI zake evuM emanAmAM rahyuM hatuM paNa zuM? hA, carmacakSuvALA temane bhale oLakhI nahotA zakatA, paraMtu divyadRSTivALA anaMta AtmAo temanA anaMta aizvaryavALA AtmAne pratisamaya joI rahyA hatA. madhyAhnano samaya thayo. mahAmuni ayodhyAnA rAjamArge bhikSArthe bhamavA lAgyA. sAmrAjJI sahadevI mahelanI aTTAlikAmAM beThI hatI. potAnA vaibhavabharyA nagarane ane nagaravAsIone joI pramudita thaI rahI hatI. tenI dRSTi rAjarSi kIrtidhara para paDI. pahelI dRSTie te temane oLakhI na zakI. bIjI dRSTie zaMkAzIla banI. trIjI dRSTie nirNayAtmaka jJAna karAvyuMH 'oha, A to svAmInAtha!' sAmrAjJI animeSa nayane potAnA svAmInAthane joI rahI. eka vakhatanA mahArAjA Aje temane ayodhyAnA rAjamArgo para durbaLa dehe ane malina vastre pharatA joI sahadevInI AMkho AMsuthI bhIMjAI For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 294 rAjarSi kIrtidhara gaI. te sihAsana parathI UbhI thaI gaI. pAchaLa hAthamAM vIMjaNo laIne UbhelI dAsI, acAnaka sAmrAjJIne UbhI thayelI jotAM coMkI. kema mahAdevI? "nA nA, kaMI nahi.' te punaH besI gaI. kSaNabhara tene vicAra AvI gayo ke nIce jaIne maharSine bhikSA mATe nimaMtraNa karuM. paraMtu bIjI ja kSaNe eka bhaya... eka krUra vicAra tenA manamAM bhUtAvaLanI jema jAgI UThyo. "jo putra sukozala enA pitAne joze to jarUra e temanI sAthe cAlyo jaze ane huM putravihoNI banI jaIza. vaLI A rAjA mane to rajhaLAvI cAlyA gayA. e putrane paNa laI jaze. mATe temane putra sukozala oLakhI na jAya. koI rAjapurUSa oLakhI na jAya, te pUrve temane nagaranI bahAra ravAnA karAvI dauM! mArA naMdanavana jevA saMsArane verAna ujjaDa banAvI devA te ahIM AvyA che. paraMtu huM have khoTA rAgamAM emane paravaza nahi banuM. emanuM dhAryuM nahi thavA dauM, vratadhArI hoya, bhale te niraparAdhI ho... rAjyane khAtara. putrane khAtara emane nagara bahAra kADhI mUkye ja chUTako.' svArthanI chINIe sahadevInI zubha bhAvone chedI nAMkhyA. varSo sudhI jenI sAthe sneha karIne mAnavasahaja vRttione saMtoSI che, jene seMkaDo vAra "prANanAtha, hRdayezvara, svAmInAtha' kahIne snehasudhAnuM pAna karyuM che... te Aje nigraMtha banIne punaH ayodhyAnA rAjamArgo para pharI rahyA che. eka mahinAnA upavAsanuM emane Aje pAraNuM che evA parama yogIne A abhAgI strI nagaramAMthI hAMkI kADhavAno krUra vicAra karI rahI che! A che saMsAra! A che kevaLa vAsanAjanya saMbaMdhonuM pariNAma! sahadevIe dvArarakSakane bUma pADI. tarata dhArarakSaka AvIne namana karIne Ubho rahyo: koTavAlane bolAvI lAva." jevI mahAdevInI AjJA..." dvArarakSaka thoDI vAramAM ja koTavAlane bolAvI lAvyo. koTavAlajI, tame nagaranuM zuM dhyAna rAkho cho? meM Aje ahIM beThAM nirIkSaNa karyuM." paNa kaMI ajugatuM dekhAyuM?" koTavAla saheja bhaya pAmyo. For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 25 'A nagaramAM ATalA badhA bhikhArIo kyAMthI UtarI paDyA? ayodhyAmAM zuM dukALa paDI gayo che? nagaranuM mUlya AvA bhikhArIo ghaTADatA hoya che. jAo, je koI bAvA... bhikhArI rastA para rakhaDatA dekhAya te badhAMne nagara bahAra kADho, ane pachI emane je joIe te ApIne vidAya karo...' 'jevI mahAdevInI AjJA...' koTavAla natamastake praNAma karIne cAlyo gayo. sahadevInA haiyAne dharapata vaLI. paraMtu... bhavitavyatA kaMIka juduM kAma karI rahI hatI. rAjA sukozalano mahela paNa rAjamArgo para ja hato. mahelanA jharUkhAmAM sukozalanI dhAvamAtA zivA beThelI hatI. teNe paNa maharSi kIrtidharane joyA ane bhAvapUrvaka tyAMthI ja vaMdanA karI manomana maharSinA bhavya tyAgamaya jIvananI anuodanA karatI hatI. tyAM nIce acAnaka kolAhala saMbhaLAyo. koTavAla grAmarakSaka sainikone AjJA karI rahyo hato. 'juo, mahAdevInI AjJA che. ayodhyAnI koI galImAM ke mArga para koI paNa bhikhArI, bAvA ke bhikSuko rahevA na joIe. temane nagara bahAra laI jAo . huM tyAM AvuM chuM.' TapoTapa sainiko nIkaLI paDyA, sau prathama rAjarSi kIrtidhara ja ghara ghara pharIne bhikSA letA dekhAyA, sainiko oLakhI na zakayA. temaNe to tarata ja mahAmunine UbhA rAkhyA. 'are, bhikhArI, ahIM kema bhaTake che? nIkaLa bahAra.' 'mahAmunine kyAM oLakhANa ApavAnI hatI! sainikonAM dhikkArabharelAM vacano para mahAmunine jarAya roSa na thayo. emanuM haiyuM jarAya na dubhAyuM. teo naga2nI bahAra cAlyA gayA. paraMtu A hRdayadrAvaka dRzyane joI dhAvamAtA dhUMdhavAI UThI. te ekadama nIce doDI AvI. mahelane dvAre koTavAla Ubhelo hato. 'are koTavAlajI, A tame zuM karI rahyA cho? ayodhyAnI puNyabhUmi para RSi-maharSionI avagaNanAnuM ghora kRtya karIne tame rAjyane ghora anyAya karyo che...' dhAvamAtAnuM mukha roSathI lAla banI gayuM. mAtA! ApanI vAta sAcI haze, paraMtu ame rAjamAtAnI AjJAne anusarI rahyA chIe, pachI ame anyAyI kevI rIte?' For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjarSi kIrtidhara 'dhAvamAtAe rAjamAtAnI aTTAlikA tarapha aMgArajharatI dRSTi nAMkhI. rAjamAtAnA mukha para jarAye zoka ke aphasosa na hato, balake saMtoSa ane AnaMda taravarI rahyo hato. pIDha ane anubhavI dhAvamAtA thoDIka kSaNomAM samagra paristhitine kaLI gaI. tenI AMkhamAMthI AMsu vATe roSa nItarI gayo. te zokAtura mukhe ane AMsujharatI AMkhe potAnA mahelamAM pravezI. sAme ja mahArAjA sukozala bheTI gayA. "are, A zuM mAtA?" mahArAjAnA sukomaLa mukha para ciMtA UpasI AvI, beTA, tArA rAjyamAM ghora anyAya thaI rahyo che, dhAvamAtAe kahI dIdhuM. evuM te zuM banyuM? "tuM zuM karI zakIza?" paranta...' kaMI nahi karI zake. khuda rAjamAtA anyAya karI rahyAM che." mane kaMI nathI samajAtuM. tame spaSTa vAta karo.' rAjarSi kIrtidhara ayodhyAmAM padhAryA hatA." haM? kyAre? kyAM che?" adhIra na thA. rAjamAtAe temane joyA.' "pachI?" koTavAlane bolAvI temane nagara bahAra kaDhAvI dIdhA...." 'huM? sukozalanA mukha para viSAda ane roSa, ciMtA ane utsukatA jevA aneka bhAvo AvI gayA. paNa temaNe zA mATe Ama karyuM? 'tuM emanAM darzana kare to tuM paNa cAritra laI le, e bhaya lAgyo." dhAvamAtA dhrusake dhrusake raDI paDI. mahArAja sukozala doDatA mahelanI bahAra AvyA. bahAra ane taiyAra Ubhelo hato. tarata ja azvArUDha banI mahArAjAe azvane nagara bahAra haMkArI mUkyo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32. mAre to rAjarSi kIrtidhara ayodhyAnI bahAra udyAnamAM eka vaTavRkSanI nIce dhyAna karatA UbhA rahI gayA hatA. temanI mukhamudrA para samatA-samAdhinuM amRta relAI rahyuM hatuM. tapazcaryAnI tejomayatA samagra deha para patharAI gaI hatI. mAsakSamaNanuM pAraNuM karyA vinA ja teo pAchA vaLI gayA hatA. - sukozala ayodhyAnI bahAra AvI pahoMcyo. cArekora mahAmuninI zodha karato te vaTavRkSa pAse AvI pahoMcyo. mahAmunine jotAM ja tenuM haiyuM gadgad banI gayuM. tenI AMkhamAMthI AMsu vahI paDyAM. te mahAmuninAM caraNomAM DhaLI paDaDyo ane dhrusake dhrusake raDI paDyo. bhAgyazALI, ATalo badho zoka zA mATe ?" mahAmunie dhyAna pUrNa karI vAtsalyabharyA zabdothI rAjA sukozalane zAMta karavA prayatna karyo. paraMtu sukozalanuM rUdana na aTakyuM, tema ja kaMI bolI paNa na zakyo. sukozala! AmAM koIno doSa nathI. mArA pUrvakRta karmano ja doSa che ane te paNa sArA mATe ja che. sahavAno avasara ApaNA pApodaya vakhate ja maLe che." prabho! kharekhara A saMsAra ja pApanuM nimitta che. evA saMsArathI ja sayuM. Apa kRpA karI mane A saMsArathI ja ugArI lo..." sukozalanI kevI sUkSma dRSTi! teNe mAtAno doSa na joyo. paraMtu mAtA pAse bhUla karAvanAra je saMsAra ane saMsAranI vAsanAo, eno doSa joyo. jyAM sudhI jIva saMsAranI bhautika vAsanAo para vijaya na meLave tyAM sudhI e bhUlo karato ja rahevAno, gunA karato ja rahevAno. jIvane guno karato aTakAvavA mATe saMsAranA viSayonI vAsanAo ochI karavI ja rahI, nAmazeSa karavI ja rahI. - vizva para adhyAtmavAda A kAma karI rahela che. e manuSyane viSayonI spRhAthI aLago banAve che. bUrI vAsanAone bhUsI nAMkhe che. tethI manuSya bhUlo karato, gunA karato aTake che ane tethI mAnavasRSTimAM zAMti ane sukhanuM vAtAvaraNa sarjAya che. adhyAtmavAda sivAya manuSyane koI ja vAsanA-vinAzanI preraNA ane protsAhana ApI zake ema nathI ane te sivAya anyAya, anIti, durAcAro aTake ema nathI. sukozala yuvAna hato. ayodhyAnA vizALa rAjyano adhipati hato. chatAM tenA hRdaya para adhyAtmavAdanI pakaDa hatI. tenI dRSTimAM jJAnanI jyoti hatI. te jyotithI te jagatanA prasaMgone vAstavikatAnI bhUmikAe joI zakato. For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 298 mA? kharekhara sahadevIno zo guno hato? tene putranehanI vAsanA satAvatI hatI. e vAsanAe ene rAjarSi para dveSa karAvyo. Amane joIne putra paNa cAritra laI leze.. pachI mAruM koNa? kharekhara to vAsanA gunegAra hatI. sahadevIno AtmA to nimitta mAtra hato. rAjamahelamAM kolAhala macI gayo. dAsadAsIo dvArA vAta AkhA mahelamAM vyApaka banI gaI. sahadevI para chUpI rIte sahu tiraskAra varasAvavA lAgyA, paraMtu rAjamAtAne koNa kahIM zake? sahadevIne paNa khabara paDI gaI sukozalane rAjarSinA AgamananI jANa thaI che ane tarata te azvArUDha banIne gAma bahAra doDI gayo che. te hAMphaLIphAMphaLI banI gaI. teNe tarata ja maMtrIgaNane bolAvyo ane pote sukozalanI patnI citramAlA pAse doDI gaI. citramAlA eka sAttvika ane pativratA sannArI hatI. sukozalanA adhyAtmavAdI AtmAthI te suparicita hatI, tethI tenA haiyAmAM AnaMda hato. kAraNa ke e paNa ema ja mAnatI hatI ke A jIvanamAM jo purUSArtha karavA jevo hoya to AtmakalyANa mATe ja karavA jevo che, paraMtu hAla te garbhavatI banelI hatI. 'citramAlA, gajaba thaI gayo. tane khabara paDI?' sahadevIe zayanagRhamAM pravezatAM ja kahyuM. nA mAtAjI,' citramAlAe UbhA thaIne rAjamAtAne praNAma karyA. "rAjarSi ayodhyAmAM padhAryA che. sukozalane khabara paDI, te rAjarSi pAse doDI gayo che... have..." mAtAjI Apa ciMtA na karo. huM hamaNAM ja jAuM chuM... temane vinavIza." paNa nahIM mAne to..." sahadevI jANe bhaviSyane joI rahI hatI. to emanA para amAro adhikAra kyAM che? emano amArA para adhikAra che.' sahadevI citramAlAne joI rahI, tyAM dAsI AvI kahI gaI ke mahAmaMtrI vagere AvI gayA che. sahadevI citramAlAne parivAra sAthe sukozala pAse javAnuM kahI pote potAnA AvAsamAM pahoMcI. mahAmaMtrIjI, Ape badhI vAta jANI to haze ja." "hA jI.' Ape zuM vicAryuM?" For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 299 jena rAmAyaNa mane lAge che ke mahArAjA rAjarSi pAsethI pAchA nahIM Ave." huM?' sahadevInI AMkhamAMthI AMsu TapakI paDyAM. mAtAjI, Apa ciMtA na karI. zoka na karo, ayodhyAnA rAja kuLanI A to anaMtakALathI cAlI AvatI rIti che!" paraMtu rAjyasiMhAsana khAlI paDe tenuM zuM?" basa, temane rokavA mATeno A eka ja upAya che. temanI sAme A prazna mUkIe ane rokAI jAya to judI vAta." to pachI Apa sahu tarata ja jAo ane samajAvo." mahAmaMtrI rAjyanA mukhya mukhya adhikArIone laIne rAjarSi kirtidharanI pAse pahoMcyA. temanI pAchaLa ayodhyAnAM hajAro strI purUSo potAnA priya rAjarSinAM darzana karavA doDI gayAM. sahu gayo paraMtu sahadevI na gaI. enuM citta dveSanI jvAlAothI saLagI UryuM hatuM... rAjarSi kIrtidhara para teNe manomana bhAre roSa ThAlavyo. paraMtu e roSano agni kIrtidharane kaMI ja na karI zakyo. balake sahadevInI samatAsamAdhine bharakhI gayo. zuM karuM? rAjarSine to meM nagara bahAra kaDhAvI mUkyA, paraMtu chokaro ja buddhi vinAno hoya ane kRtaghna hoya tenuM zuM thAya? e mUrkhane mAro vicAra paNa Avato nathI. meM ene sahAya karI. ene sArAmAM sArI kanyA zodhIne paraNAvyo, A badhA upakAro te bhUlI gayo ane sAdhu banI javA hAlI nIkaLyo.." sahadevInI AMkhamAMthI Aga varasavA lAgI. teNe dAMta pIyA. be hAthane jorathI dAkhyA. rAjarSi kIrtidharane ane rAjA sukozalane jANe pIsI nAMkhavAnI dRSTi vAsanAmAM ramI rahI. rAga ane dveSanI kevI krUra ramata cAlI rahI che! kSaNo pahelAM je putra paranA snehane vaza banI potAnA pati rAjarSine nagara bahAra kADhI mukAvyA te ja putra para atyAre te vicAro sivAya kaMI ja karI zakavA samartha nathI mATe eTalethI aTakI... bAkI jo saMyogo hoya to rAga ane dveSa jIva sAthe ghoradArUNa vartAva karAvatAM acakAya nahIM. citramAlA rathamAM besIne parivAra sAthe jhaDapathI nagara bahAra AvI pahoMcI. vaTavRkSane thoDe dUra ratha thaMbhAvI, citramAlA nIce UtarIne maryAdApUrvaka vinayasahita For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 300 mA mahAmuni samakSa AvI. vidhipUrvaka vaMdana karI, te yogya jagyAe beThI. enI pAchaLa parivAra paNa besI gayo. mahArAjA sukozala maharSinA caraNa pakaDIne beThA hatA. mauna patharAyuM. koI kAMI bolatuM nathI. tyAM mahAmaMtrI maMtrImaMDaLa sAthe AvI pahoMcyA. rAjarSine vaMdana karI teo mahArAjA sukozalanI sAme vinayapUrvaka beThA. prabhu, Ape ayodhyAmAM padhArI amArA para mahAna kRpA karI. ajJAna sevakoe Apane oLakhyA nahIM. ApanI sAthe anucita vartAva karyo, Apa kRpAsAgara cho. amArI bhUlane kSamA karazo.' mahAamAtye aMjali joDIne kSamAyAcanA pharI. 'mahAmaMtrI, sevakoe ucita ja karyuM che. Avo prasaMga ApIne teo mArA karmano kSaya karavAmAM sahAyaka banyA che!' mahAmunie mukha para AcherUM smita karIne kahyuM. 'prabho! sahAyaka sevako nathI thayA, mArI mAtA thaI che!' sukozale spaSTatA karI. emAM paNa ApanA pratyeno mAtAno sneha nimitta banyo che. kRpAnAtha!' mahAmaMtrIe mahArAjAnI sAme joIne kahyuM. 'e sneha sAco sneha nathI, paraMtu svArtha che, mahAmaMtrI! saMsAramAM sAco sneha hoya paNa kyAMthI? saMsAra nAma ja enuM ke jyAM svArtha sAdhavAnI ja ramato ramAtI hoya, mATe kharekhara to saMsAravAsa ja sarva pAponuM kAraNa che. mATe mAre A saMsA2thI ja saryuM. huM saMsArano tyAga karI pitAjInAM caraNomAM jIvana arpaNa karavA taiyAra thayo chuM.' nAtha, paNa Ama rAjyane rajhaLatuM mUkI Ape cAritra levuM yogya nathI. rAjA vagaranA rAjyanI zI sthiti thAya, te zuM Apa nathI jANatA?' citramAlAe gadgad svare sukozalane vinaMtI karI. 'devI, rAjyano vArasadAra garbhastha che. eTale rAjya sattAtha ja che. huM garbhastha putrano rAjyAbhiSeka karIza.' sukozale mArga batAvyo. 'paraMtu Apa pitAjIno ja vicAra karo. teoe Apano rAjyAbhiSeka karIne pachI ja cAritra svIkAryuM hatuM.' citramAlAe rAjarSinI sAme joIne kahyuM. 'tamArI vAta sAcI che. huM paNa putrano rAjyAbhiSeka karAvavA mAMguM chuM. For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na rAmAyaNa 301 taphAvata eTalo che ke mAro janma thayA pachI pitAjIe rAjyAbhiSeka karyo hato, huM garbhastha putrano abhiSeka karavA mAguM chuM!' Apa thoDAMka varSa rahI jAo evI mArI namratAbharI vinaMtI che' citramAlAnI AMkhamAM AMsu UbharAyAM. 'tame zoka na karo. tame mArA aMtarAtmAthI paricita cho. mArUM dila saMsAravAsamAM have rahI zake ema nathI. have eka kSaNa paNa mane AkarI lAgI rahI che. ekAMte AtmaparAyaNa banIne karmonAM baMdhano toDIne, paramapadane prApta karI levAnI tIvra bhAvanA jAgI UThI che. have mane saMsAravAsamAM rokIne tame mane sukhI karI zakazo? tamane paNa huM zuM sukha ApI zakIza?' sukozale citramAlAnI sAme joyuM. atyAra sudhI mauna rahIne sAMbhaLI rahelA rAjarSie madhura vANImAM citramAlAne kahyuM : 'he bhAgyavaMtI! sukozalanA zreyanA mArgamAM tamAre sAtha Apavo joIe. paramAtmA jinezvara devanA zAsanane samajelA AtmAnuM e ja kartavya hoya.' basa, have citramAlAne kaMI bolavAnuM sUjhayuM nahi. teNe maharSine aMjali joDIne teozrInuM vacana svIkArI lIdhuM. maMtrIvarge paNa mauna rahIne potAnI anumati pradarzita karI. ekaThAM thayelAM hajAro naranArIo to potAnA lADIlA yuvAna mahArAjAne cAritra levA taiyAra thayelA joI codhAra AMsue raDI rahyAM. mahArAjA sukozale tyAM sahune jIvananA mahAna kartavyane samajAvyuM. AtmatattvanI oLakha karAvI. karmanAM baMdhanothI mukta karavAnI preraNA ApI. tyAM ja garbhastha putrano rAjyAbhiSeka karIne mahArAjA sukozale rAjarSi kIrtidhara pAse saMyama svIkArI lIdhuM. dIkSAnA samAcAra vAyuvege sahadevIne maLI gayA. te dharaNI para DhaLI paDI. dAsIoe zItaLa jalano chaMTakAva karIne vAyunA vIMjhaNA DhALIne sabhAna karI, paraMtu tenuM kalpAMta maMda na paDyuM. kSaNe-kSaNe, divase-divase ane mahinemahine kalpAMtanI vedanA vadhatI gaI. citramAlAe ghaNuM ghaNuM AzvAsana ApyuM, paraMtu niSphaLa! maMtrImaMDaLe vAraMvAra samajUtI karI, paraMtu nirAzA! e jhUratI ja rahI, jhUratI ja rahI. teNe khAvAnuM tyajI dIdhuM, nahAvAnuM tyajI dIdhuM, pharavAnuM tyajI dIdhuM. kyAreka te rAgAkula banI putra sukozalane yAda karatI haiyAphATa rUdana karavA For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 302 mA? lAgI, kyAreka dveSa pracaMDa banI jatAM aMgeaMgamAMthI sukozala para agnivarSA karavA lAgI. kyAreka pAgala jevI aTTahAsya karavA lAgI. tana-mananI zaktio kSINa thaI gaI. eka divase saMdhyAnA samaye sahadevIno AtmA mAnavadehane tyajI gayo. rAga ane dveSanI ramatamAM teNe mAnavajiMdagIno jugAra khelyo. te mAnavajiMdagI hArI gaI. jugAra khelavAnI adhUrI tamannAo laI te eka giri-guphAmAM pahoMcI gaI. te vAghaNanA peTe vAghaNa tarIke avatarI. ahIM tene daiSanI ramata khelavAnuM moTuM kSetra maLI gayuM, amaryAda kSetra maLI gayuM! bIjI bAju pitA-putrane rAga-dveSa para vijaya meLavI levAnuM vizALa kSetra maLI gayuM! nirmama ane niSkaSAya banI pitA-putra pRthvI-paTane pAvana karI rahyA. vItarAgatAne varavA mATe temaNe dharakhama puruSArtha Adaryo. temaNe tanane tapazcaryAmAM rokI manane dhyAnamAM parovI dIdhuM. adhyAnA rAjezvaro ane dharAtalanA yogIzvaro bhAratane nivRttimArganI zreSThatA batAvI rahyA. cAturmAsano kALa nikaTa Avato hato. rAjarSi sukozalano AtmA bhavya sAdhanA karavA uchALA mArI rahyo hato. temaNe yogIzvara kIrtidharanAM caraNomAM vaMdana karI aMjali joDI prArthanA karI: prabhu cAturmAsano kALa nikaTa AvI rahyo che." hA, muni!" kIrtidhara mahAryAgIe sukozalanI AMkhomAM camakatuM teja joyuM. "prabhu, ApaNe koI giriguphAmAM jaIe, prAsuka jagAe cAreya mAsa paramAtmadhyAnamAM rahIe, jo Apa kRpALanI.." muni! tamArI manoratha suMdara che.' mahAmunie sukozala mahAtmAnI bhAvanAne vega Apyo. "to ApaNe evI koI giriguphA tarapha vihAra karIe.' pitA-putranI kevI adbhuta joDI! eka sAdhanAmArga! eka sAdhanAvicAra! eka tamannA ane eka ja Adarza! baMnee vihAra karyo. vasaMta-parvatanI taLeTImAM pahoMcyA. bAjumAM ja govALonuM eka nAnakaDuM gAma vaseluM hatuM. mahAtmAoe tyAM cAra mahinAnA upavAsanuM aMtara pAraNuM karIne parvata para ArahaNa karavA For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 303 mAMDyuM. eka pachI eka zikharo vaTAvatAM teo eka vizALa guphAne dvAre AvI pahoMcyA. eka moTI zilAne ja korIne guphA banAvavAmAM AvI hatI. guphAmAM manorama zilpakaLAnAM darzana thatAM hatAM. vizeSatA to e hatI ke e ja zilAmAM eka bhavya jinamUrti banAvavAmAM AvI hatI. nIrava zAMti hatI. sAdhanAnukULa vAtAvaraNa UpaseluM hatuM. baMne mahAtmAoe guphAnA adhiSThAyakanI anujJA prArthanA karI zrI jinezvara bhagavaMtanI bhAvaarcanA karI ane dhyAnopAsanAno AraMbha karyo. na hatuM khAvAnuM ke na hatuM pIvAnuM! cAra mahinAnA upavAsa! eka ja kAma hatuM. AtmAne paramAtmabhAva sAthe joDI devAnuM. jema jema divaso pasAra thavA lAgyA tema tema teone agama-agocara anubhava - prakAza prApta thavA lAgyo. sahaja jJAnaskuraNa pragaTavA lAgyAM. anupama AnaMdAbhUti thavA lAgI. teo A ja sRSTi para hovA chatAM A sRSTi para vilasI rahelA ajJAna, moha, rAga, dveSa, kAma, krodha, mAna, mAyA vagere asaMkhya pApapizAco, e giriguphAmAM rahelI hRdayaguphAonA dvAre paNa DokAI zakatA na hatA. temanI AsurI zakti mahAtmAonI anaMta Atmazakti AgaLa lAcAra banIne rakhaDI rahI hatI, mahAtmA sukozalanuM AtmabaLa jhagArA mArI rahyuM hatuM. vItarAganI jyoti temanI nikaTa AvI rahI hatI. Atmasukhano sAgara hiloLe caDhyo hato. cAra mAsa pUrNa thayA. baMne mahAtmAoe gaga kaMThe bhaktibharyA haiye bhagavaMta zrI jinezvaradevanAM caraNomAM bhaktinAM puSpa caDhAvyAM. romAMcita zarIre baMne guphAnI bahAra nIkaLyA. vasaMta parvatanI vanarAjIoe namInamIne baMne yogIzvaronuM svAgata karyuM. pakSIoe pradakSiNA karI. paramabrahma tRptino anubhava karatA, dhyAnasudhAno oDakAra paraMparAno AsvAda karatA pitA putra vasaMtAdri parathI UtaravA lAgyA. temanI dRSTi bhUmi para maMDAI hatI. eTalAmAM eka vAghaNanI dRSTi temanA para maMDAI. e ja vAghaNa... mAnavajIvanane hArI gayelI sahadevIno AtmA! For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 304 mA sukozalane jotAM ja vAghaNanI vairavRtti jAgI UThI. tenuM kalpAMtakALa samuM DAcuM pahoLuM thayuM. parvatazilAone phADI nAMkhe tevI trADa pADI teNe chalAMga mArI. eka, be ane traNa chalAMge to te baMne mahAtmAonI najIka AvI paDI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jyAM vAdhaNanI garjanA thaI tyAM ja baMne mahAtmAo sAvadhAna banI gayA. temane kaMI bhAgavAnuM na hatuM. temane vAghaNathI kaMI DaravAnuM na hatuM! ke vAdhaNathI dehanuM rakSaNa karavAnuM na hatuM! e to sAvadhAna thayA Atma-samAdhi mATe, dehotsarga samaye samatAnI siddhi mATe. baMne mahAtmAo dhyAnastha banIne UbhA rahI gayA. jagatanI tamAma jIvasRSTine khamAvI daI, paramakRpALu paramAtmA jinezvaradevanA dhyAnamAM lIna thaI gayA. teonI AtmasRSTimAMthI jagatanA tamAma padArtho dUra thaI gayA. yAvad potAno deha paNa dUra thaI gayo. parabrahmamAM lInatAne siddha karI lIdhI. vAghaNe chalAMga mArI, tenA krUra paMjA mahAtmA sukozalanA deha para tUTI paDyA. munino deha dharaNItala para DhaLI paDyo. AtmA to paramabrahmanI lInatAmAM UMce ArohaNa karato hato. caT...caT...caT... cAmaDAM cIryAM... ga...gar...ga...rudhira pIdhAM... traT...tra...traT...mAMsanA locA toDyA. hoMze hoMze khAdhA. juo, A eka vakhatanI snehasabhara mA! putra khAtara pAgala banI janArI mA! je putrane eka vA2 potAnA hRdayanuM amRtapAna karAvanArI Aje e putranA dehanuM rudhira pIne badalo laI rahI che! je putranA dehane godamAM laI hularAvanArI mA... Aje putranA dehanuM mAMsa phADI phADIne khAI rahI che! je putranA dehacarmane cuMbanathI AliMgana denArI mA... Aje e putranA dehacarmane kasAInI jema cIrI rahI che! A che saMsAra, saMsAranA pariNAma-dArUNa sneha-saMbaMdho! pariNAmadarzI jJAnI AtmAo saMsArane... ane saMsAranA snehasaMbaMdhone choDI jAya che, te A mATe. 'saMsAranA sneha-saMbaMdhomAM vivekazUnya banI ame koI paNa jIva sAthe anyAya karanAra na banI jaIe...' A vizALa dRSTi jJAnI puruSone saMsAranA sneha-saMbaMdhothI mukta banAve che. For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 35 deha parathI sAva mamatvazUnya banI gayelA mahAtmA sukozala, jyAre temano deha vAghaNathI vidArAto hato tyAre, dharmadhyAnamAMthI phaladhyAnamAM ArUDha banyA.. dhyAnAgnimAM ghAtakarmo homAI gayAM. kaivalya pragaTa thayuM.... aghAtikarmo paNa pUrNa thaI gayAM ane temano AtmA anaMta siddha bhagavaMtonA sahavAsamAM jaIne besI gayo. mAtra korAM hADakAMne tyAM mUkI, dArU Na vairabhAvanAne saMtoSI vAghaNa tyAMthI cAlI gaI. mahAtmA kIrtidharane paNa dhyAnanI dhArAmAM kevaLajJAna pragaTa thayuM. kevaLajJAnanA prakAzamAM temaNe putra sukozalane anaMtanA dhAmamAM pUrNa sukhamAM mahAlato joyo. 0 0 0. For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 33. hiNyagarbha sukozalapriyA citramAlAe putrane janma Apyo. putranuM nAma 'hiraNyagarbha' rAkhavAmAM AvyuM. kALakrame hiraNyagarbha yauvanavayamAM Avyo. citramAlAe mRgAvatI nAmanI suzIla rAjakanyA sAthe hiraNyagarbhanuM lagna karyuM. hiraNyagarbhe rAjyano vahIvaTa saMpUrNatayA saMbhALI lIdho. mAtA citramAlAe AtmasAdhanAmAM citta parovyuM. varSone vItatAM keTalI vAra? hiraNyagarbha vRddhAvasthAne Are AvI pahoMcyo. paraMtu sukhavaibhavanA nazAmAM, mAnava jiMdagIno te sadupayoga na karI zakyo. hA, kyAreka kyAreka potAnA cAritrI pUrvajonI paraMparA tenI smRtimAM UbharAI AvatI ane alpa kSaNomAM osarI jatI. hA, e smRtinI sUkSma cinagArIo kyAMka kyAMka rahI jatI hatI. rANI mRgAvatIno prema haju paNa evo ja askhalita dhArAe vahI rahyo hato. e premanA pravAhamAM hiraNyagarbha matta banIne mahAlI rahyo hato. roja mRgAvatI hiraNyagarbhanI kezabhUSA ane vastrabhUSA karatI, patinI sevAmAM niraMtara rata rahetI. tene mana pati e ja sarvasva hatuM. ene je kaMI priya hatuM te badhuM ja te potAnA patimAMthI prApta karatI. eka prabhAte, vibhUSAgRhamAM mRgAvatI hiraNyagarbhanI kezabhUSA karavAmAM tallIna hatI, tyAM acAnaka tenI najaramAM hiraNyagarbhanA mAthe 'sapheda vALa' dekhAyo ane te sahasA bolI UThI: 'nAtha, dUta Avyo!' 'kyAM che?' hiraNyagarbhe dvAra tarapha dRSTi karI. teNe AgaLa-pAchaLa joyuM, to koI manuSya na dekhAyo. teNe mRgAvatI sAme joyuM... mRgAvatI khaDakhaDATa hasI paDI. 'dUta dvAra para nathI, AjubAju nathI, upara che.' mRgAvatIe hiraNyagarbhanuM kutUhala vadhArI dIdhuM. rAjAe upara joyuM, tyAM to ratnajaDita jhummaro ane chata para Alekhita nayanaramya citrAvala hatI! 'A rahyo dUta!' kahetAM mRgAvatIe kuzaLatAthI patinA mAthethI sapheda vALa toDIne hiraNyagarbhanA hAthamAM mUkyo. For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 307 aho, A to bhayaMkara yamadUta che,' AMkho pahoLI karIne hiraNyagarbha potAnA hAthamAM rahelA yamadUtane joI rahyA. devI, tame kharekharA dUtane batAvI dIdho. yamarAja dhasamasato AvI rahyo che. ApaNe enA para vijaya prApta karavA mATe sakhata pUrvataiyArI karavI joIe.' vidUSI rANI patinA kathananuM tAtparya samajI gaI, paraMtu samajatAM ja enA komaLa dehamAM eka AchI kaMpArI prasarI gaI. hiraNyagarbha te kaLI gayo. bhaya lAgyo devI?' 'bhaya to nahi, paraMtu....' A to ayodhyAnA kuLanI, anaMtakALathI satata cAlI AvatI, paramapavitra paraMparA che! mRtyu para vijaya prApta karavAnI ane te mATe saMsAra tyajI sAdhutA-svIkAranI!' magAvatI mauna rahI. paraMtu tenA cittamAM eka pachI eka aneka prazanonI hAramALA UThI, kAraNa ke te vidUSI hatI, eka mahAna dezanI paTarANI hatI. nAtha, zuM mRtyu para vijaya prApta karavo jarUrI che?' hiraNyagarbha mRgAvatInI sAme joI rahyo. pachI teNe potAnI baMne AMkho baMdha karI lIdhI ane te potAnI AtmabhUmi para pahoMcI gayo, ke jyAM jJAnano prakAza che, vivekanuM ajavALuM che. rAjAne prakAza prApta thayo. dIrghakALanA raMgarAgabharyA jIvanamAM je AnaMda nahoto anubhavyo te AnaMda tene A jJAnaprakAza prApta thatAM thayo. teNe AMkho kholI, mRgAvatInI sAme joyuM. devI, zuM mRtyu para vijaya prApta karyA vinA anaMta, apAra ane akSaya sukha maLI zake ema che?" hiraNyagarbhe sAmo prazna pUchyo. zuM saMsAranAM A sukhomAM koI khAmI che? Ano tyAga karavAnI zI jarUra che?' "kyA sukhamAM khAmI nathI? khAvAnA, pIvAnA, paheravAnA bhogavavAnA, sattAnA, zrImaMtAInA... kyA sukhamAM svAdhInatA che? kyA sukhamAM akSayatA che? kyAM sukhamAM nirbhayatA che?" tyAre zuM saMsAranAM tamAma sukhomAM parataMtratA, kSayazIlatA ane bhayapradatA che? For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 308 hiraNyagarbha anubhavathI samajAya che! bhAganuM sukha. e sukha meLavavA mATe mAre tamArI parataMtratA ane tamAre mArI parataMtratA. tame nAkhuza to mane bhoganuM sukha maLe? bIrja levA jAuM to tyAM paNa bIjAnI khuzI para ja e sukha maLavAnuM ne? evI rIte parataMtra banIne paNa je bhogasukha meLavyuM te zuM akSaya che? indriyo zithila thatAM e sukhanI icchA thatAM meLavI zakAtuM nathI. te meLavavA jatAM rogono bhaya dekhAya che! evI rIte tame koI paNa sukha tarapha dRSTi karo.' 'ApanI vAta satya che, paraMtu zuM A sukhono tyAga vinA, mRtyu para vijaya prApta na karI zakAya? svataMtra, nitya ane abhaya sukhanI tIvra tamannA jAgrata thayA pachI; parataMtra, anitya ane bhaya bharelAM sukhano tyAga karavAnI vAta samajAvavI paDe evI che? sAMsArika sukhorno tyAga karavAnI icchA jo nathI jAgatI, to samajavuM joIe ke mRtyunA vijayathI prApta thanArAM svataMtra, nitya ane abhaya sukhonuM haju prabaLa AkarSaNa nathI thayuM!' kalAka pahelAMno raMga-rAgamAM DUbelo rAjA, kalAka pachI eka tattvajJAnI vaiirAgI banI gayo! kyAMthI AvyuM A tattvajJAna? tattvajJAna ke vairAgyane bahArathI thoDA ja lAvavAnAM hoya che? e to sUtelo AtmA jyAM jAgyo ke tattvajJAna ane vairAgya relAI gayAM samajo! hiraNyagarbhano AtmA "sapheda vALa" rUpI yamadUtanA AgamanathI jAgI gayo che. zuM mRtyu para vijaya meLavyA pachI ja evuM anupama sukha maLe che?' mRgAvatInI jijJAsA tRSAtura haraNanA jevI banI gaI che. tRSA chipAvavA te tasvAmRta pItI ja jAya che. hA, jyAM sudhI mRtyu che, tyAM sudhI ja evuM sukha maLe ema nathI. jyAM sudhI zarIra sAthe AtmAno saMyoga che, tyAM sudhI mRtyu che. mRtyu para vijaya meLavyA pachI zarIrarahita, kevaLa AtmAnuM jIvana AraMbhAya che, tyAM mRtyu AvI zakatuM nathI! basa, zarIranA saMyoga vinAnuM kevaLa AtmAnuM ja jIvana AraMbhAyuM ke svAdhIna - nitya ane abhaya sukhanI anaMta mastI prApta thaI gaI." eno aMta kharo?' "nA re! eno aMta ja nahi! mATe to te nitya kahevAya che! mATe to te anaMta kahevAya che!' sukha to e ja kharekhara meLavavA jevuM che. paraMtu zuM sAdhuno veza dhAraNa For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 39 karyA sivAya ahIM mahelamAM ja rahIne, e meLavavAno puruSArtha na thaI zake?' zuM ema nathI lAgatuM ke mahela taraphanI Asakti sAdhavezane dhAraNa karavAmAM aTakAyata kare che? Asakti toDavAnI jarUra kharI ke nahi?" "zuM Asakti vinA mahelamAM na rahI zakAya? jo Asakti ja na hoya to pachI mahelamAM zA mATe rahevuM? vana-jaMgalomAM kema na rahevuM? mahelamAM rahevAthI, rAjya pratyenAM, kuTuMba pratyenAM, bIjAM kartavyo bajAvI zakAya ne? sAthe sAthe ApaNe Atmahita paNa thAya." devI, haju zuM sAMsArika kartavyo bajAvavAnA bAkI che? zuM jIvananA chellA zvAsa sudhI saMsAra ja kartavya che? rAjyanAM kartavyone bajAvavAnI javAbadArI have ApaNA zire nathI. naghuSa rAja calAvavA mATe yogya che. jIvanamAM koI paNa eka kartavya sadAne mATe hotuM nathI... jIvananA bhinna bhinna kALamAM kartavyo paNa bhinna bhinna hoya che.' mRgAvatI mauna rahI. tenA manamAM gaMbhIratA hatI, gahanatA hatI. tenA hRdayamAM patinA vicAroe praveza karyo hato. te vicArone hRdayamAM jaDI devA mATe, teNe koI paNa pratipakSI virodhI vicAra hRdayamAM rahI na jAya, te mATe zodhI zodhIne teno nikAla karavA mAMDyo. teNe hiraNyagarbhane uparAuparI aneka prazno pUchuyA. te hiraNyagarbhanA vicArono sAmano karavA mATe nahi, paraMtu hiraNyagarbhanA vicArone ThIka rIte samajavA mATe, vizeSa spaSTatAthI samajavA mATe. Aje manuSya moTe bhAge, bIjAnA udAtta vicAro sAMbhaLIne, e vicArone toDI pADavA mATe praznono humalo kare che. bIjAnA uttama vicArone samajavAnI rIta nathI rahI. potAnA ja vicArone sarvoparI mAnI levAnuM mithyAbhimAna vadhI rahyuM che. devI, jyA vicAramAM paDI gayAM?' mRgAvatIne mauna rahela joI hiraNyagarbhe pUchyuM. ApanA pavitra, bhavya Azayane samajavA prayatna karI rahI chuM. kAraNa ke, mAre paNa ApanA ja mArge AvavuM che ne!" bahu sarasa.' hiraNayagarbhane AnaMda thayo. For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 310. | hiraNyagarbha | hiraNyagarbha vibhUSAgRhamAMthI nIkaLIne potAnA ArAma khaMDamAM Avyo. dvArapAlane bolAvIne mahAmaMtrIne bolAvI lAvavA kahyuM. samAcAra maLatAM ja mahAmaMtrI hiraNyagarbha pAse AvI pahoMcyA. namana karIne yogya Asane beThA. "mahAmaMtrIjI?' jI, mahArAjA..." have naghuSano rAjyAbhiSeka karI devo joIe." zI utAvaLa che deva!", utAvaLa? ghaNuM moDuM thaI gayuM che. mArA jeTaluM moDuM to pitAjIe ke pitAmahe paNa nahotuM karyuM.' "yuvarAja rAjyAbhiSeka mATe saMpUrNa yogya che." mahAmaMtrIe naghuSamAM potAno vizvAsa vyakata karyo. ane naghuSe kaLAone siddha karelI hatI. mRgAvatIe putranA AMtarabAhya vikAsa para pUratuM lakSa ApyuM hatuM. bAhya yuddhakaLA, zastrakaLA ane zAstrakaLAnI sAthe sAthe AtmAnA kalyANanI paNa mArga sArI rIte samajAvyo hato. zIla ane sadAcAranI preraNA ApI hatI. prajAmAM paNa nagSe sArI priyatA meLavI hatI. naghuSanuM lagna siMhikA nAmanI suzIla rAjakanyA sAthe thayela hatuM. zubhamuhUrta naghuSano rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo. bIjI bAju vanapAlaka zubha vadhAmaNI laIne Avyo. mahArAjAno jaya ho. udyAnamAM "vimala' nAmanA mahAmunIndra padhAryA che. aneka munibhagavaMtothI parivarelA che. yauvanavaya hovA chatAM nirvikArI dekhAya che. mukha para tapazcaryAnuM teja che..." rAjA hiraNyagarbhe vanapAlakane prItidAnathI bharI dIdho ane tarata ja parivArane sAthe laI munibhagavaMtanAM darzanArthe ravAnA thayo. udyAnamAM pahoMcatAM teno harSa khUba vadhI gayo. mahAmuninAM darzana karatAM tenuM hRdaya harSathI nAcI UDyuM. rAjAe bhAvapUrvaka vaMdanA karI. rANI mRgAvatIe paNa vaMdanA karI ane vinayapUrvaka munivaranI sAme Akho parivAra goThavAI gayo. vimala munivare gaMbhIra dhvanimAM dharmalAbhano AzIrvAda ApI, maMgaladezanA AraMbhI. jema jema hiraNyagarbha dezanA sAMbhaLato gayo tema tema tenI sarvatyAganI bhAvanA ullasita banatI cAlI. mRgAvatInA hRdayamAM paNa saMsAranAM sukho For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 311 jaina rAmAyaNa pratye Asakti osaratI gaI. dezanA pUrNa thaI, hiraNyagarbhe aMjali mastake lagADI, vinamra bhAve mahAmunine prArthanA karI: kRpAnAtha! ApanI vANInuM zravaNa karI amArA hRdayamAMthI saMsArano rAga nAza pAmyo che. amane bhavasAgarathI tAranAra saMyamamArganuM dAna karI amArA para kRpA karo.' hiraNyagarbhe mRgAvatInI sAme joyuM. mRgAvatIe to kyAranIya potAnI saMmati patine ApI dIdhelI hatI. nagaramAM paNa vAta jAhera thaI cUkelI hatI. jinaprAsAdomAM mahotsava maMDAyA. vAcakone dAna apAvA lAgyAM. nagaranAM dvAra para toraNa baMdhAyAM. rAjamArgo para sugaMdhita jaLa chaMTAyAM. zubhamuhUrte rAjA-rANIe paramakRpAnidhi vimala munivaranA pAvana haste cAritra aMgIkAra karyuM. nagaravAsIonI sAthe naghuSe rAjarSinA caraNe vaMdanA karI. nAma konuM amara rahyuM? eka divasa pahelAM "mahArAjA hiraNyagarbhano jaya ho!" nA pokAro thatA hatA. Aje "mahArAjA naghuSano jaya ho!' pokAro thavA lAgyA! naghuSe rAjyanI dhurA hAthamAM letAM ja paheluM kAma ayodhyAnI sImAne surakSita karavAnuM karyuM. koNa koNa ayodhyAnA duzmana rAjAo che tenI teNe tapAsa karI lIdhI. ayodhyAnA vizALa rAjyano jhINAmAM jhINo khyAla meLavI lIdho. tapAsa karatAM tene khyAla Avyo ke uttarApathanA rAjAonuM jora vadhatuM jAya che, ane vahelAmoDA ayodhyA para trATakvAno irAdo rAkhe che. naghuSe UgatA dumanane dAbI devAnI nItine akhatyAra karI. teNe mahAmaMtrI ane mukhya senApatine maMtraNAgRhamAM bolAvyA ane potAnI rAjanIti samajAvI; "mAro vicAra ema che ke ApaNe ApaNA UgatA zatruone DAmI devA joIe. tamArI dRSTie tamane koNa kevA zatruo dekhAya che? mahArAjA, jyAM sudhI zatru ApaNA upara humalo na kare, tyAM sudhI ApaNe zA mATe emano nigraha karavAno prayatna karavo joIe?" mahAmaMtrIe potAno vicAra vyakata karyo. 'uttarApathanA rAjAono sarahada para zuM raMjADa nathI thato?' naghuSe senApatinI sAme joyuM. For Private And Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 312 hiraNyagarbha 'hA jI, vAraMvAra te rAjAo potAnuM varcasva jamAvavA mATe prayatna kare che, paraMtu ApaNuM sainya temane kAmiyAba banavA detuM nathI.' senApatie naSTanA maMtavyamAM bhaLatAM kahyuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'mATe ja, mane lAge che ke eka vAra temano sakhata nigraha karI levo joIe. vaLI uttarApathano koI eka rAjA duzmana nathI, aneka che. mATe temano nigraha karavA mATe ApaNe taiyArI paNa eTalA ja vizALa pAyA para majabUta karI levI joIe.' 'e to mahArAjAnA puNyaprabhAvathI thaI jaze... paNa...' senApatie mahAmaMtrInI sAme joyuM.' 'ApaNe emanuM rAjya laI levuM nathI; ApaNe to emane parAjita karIne, pharI te ayodhyA sAme kudRSTithI na jue tema karavuM che.' naghuSe mahAmaMtrIno abhiprAya mAgyo. 'Apano irAdo kharAba nathI. prajAnI sahIsalAmatI mATe Apa je vicAro cho te suyogya che.' mahAmaMtrIe saMmati ApI. 'senApatijI, tame have sainyane taiyAra karo. taiyArImAM paNa eka mahino nIkaLI jaze.' 'jema bane tema jaladI taiyArI karIne Apa kRpALune nivedana karuM chuM.' senApati nayanAM caraNomAM praNAma karI vidAya thayA. 'mahAmaMtrIjI, bIjI to koI taiyArI ApaNe ka2vAnI rahetI nathI ne?' naSe pUchyuM. 'ApaNe samagra sainyane laIne jaIzuM to pachI ayodhyAnA rakSaNa mATe paNa vicAravuM paDaze ne?' 'ayodhyAne bIjo kono bhaya che? je zatru che, tenI sAme to ApaNe jaI ja rahyA chIe.' 'te chatAM ayodhyAne sUnI mUkIne kema javAze?' 'ema to naga22kSakadaLa to rahevAnuM ja che.' 'nahi jI, lazkara paNa rahevuM joIe.' mahAmaMtrInA Agraha para naghuSa chaMcheDAyo. paraMtu anubhavI pITha mahAmaMtrInI vAtane sAva uDADI devAnuM teNe sAhasa na karyuM. For Private And Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 'thoDuM sainya rAkhavA mATe senApatine tamo kahI dezo.' 'huM e mATe Agraha rAkhuM chuM ke rAjakIya kSetre kyAreka aNadhAryA prasaMgo banatA hoya che, kyAreka mitrarAjya zatrurAjya banI jAya che.' 313 mahAmaMtrIe potAnA abhiprAyane spaSTa karyo. naghuSane A vicAra yogya lAgyo. mahAmaMtrIne vidAya karI nathuSa potAnA ArAmagRhamAM Avyo, jyAM siMhikA rANI tenI pratIkSA karI rahI hatI. 'devI ekAda mahinAmAM mAre uttarApatha javuM paDe.' ArAmAsana para besatAM naghuSe siMhikAne potAnI paradezagamananI vAta kahI. siMhikA mauna rahI. 'pAchA AvatAM keTalo samaya jAya te kahevAya nahi! huM paNa ApanI sAthe 8...' 'nA nA, tamAre ahIM ja rahevAnuM. A to yuddhano mAmalo, kyAre kAM rahevAnuM hoya? kayAre zuM khAvAnuM hoya? tame to ahIM ja raho, te sAruM che.' 'Apane mArI ciMtA nahi karavI paDe! chAyA to puruSanI sAthe ja Ave ne?' siMhikAe sAthe javA mATenI tatparatA batAvI. 'hA, bhale tame sAthe Avo, paraMtu pachI A ayodhyAne koNa saMbhALaze? tame ahIM raho to prajAne dhaNI zAMti ane hUMpha raheze.' For Private And Personal Use Only naghuSanI A vAta sAMbhaLI siMhikA vicAramAM paDI gaI. tenI dRSTi ayodhyAnAM lAkho prajAjano para doDI gaI. prajA tene khUba khUba cAhatI hatI. patinI vAta tenA haiyAmAM jacI gaI. 'nAtha! ApanI AjJA mane mAnya che. khuzIthI padhAro ane vijayI thaIne pAchA Avo.' nakhanA hRdaye AnaMda anubhavyo.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir I 38. siMhANA jevI siMhikAra mahAdevI! gajaba thaI gayo che." zuM thayuM?' dakSiNApathanA rAjAo ekatra thaI AvI rahyA che.' "koNa koNa che?' rAjadeva, alaMkAradeva... sahyAdri... vagere...' guptacare AvIne siMhikA rANInI samakSa samAcAra rajU karyA. siMhikA rANI vicAramAM paDI gaI. naghuSa to vizALa sainya laIne uttarApatha tarapha pahoMcI gayo hato. aneka vIra senApatio yuddhamAM gayA hatA, mahAmaMtrI paNa naghuSanI sAthe gayA hatA. koIne kalpanA paNa na hatI ke dakSiNApathanA rAjAo ayodhyA para humalo karaze! rAjanIti konuM nAma duzmana mitra banIne Ave! mitra duzmana banI jAya! dakSiNApathanA rAjAoe jANyuM ke "naghuSa potAnA samagra sainyane laIne uttarApatha tarapha gayela che, ayodhyA sUnI che, temaNe taka jhaDapI lIdhI! evuM ociMtuM AkramaNa karyuM ke uttarApatha tarapha gayeluM sainya Ave e pUrve to ayodhyA para Adhipatya jAmI jAya! phUDa-kapaTa ane vera-jherathI bharelI rAjanItine maharSioe narakano mArga kahyo che te yathAsthiti ja kaheluM che. sattAnuM siMhAsana evuM unmAdajanaka che ke e siMhAsana upara besIne nyAya, nIti ane sadAcAranuM pAlana karavuM ja du:zakya. koI virala vibhUti ja e pAlana karI zake. alabatta, mahAmaMtrIne zaMkA to hatI ja, kAraNa ke pIDha rAjapurUSa rAjanItinA dAvapeca jANato hato. paraMtu garama lohIvALA parAkramI naghuSane dakSiNApathanA rAjAo para mitratAno vizvAsa hato. chatAM mahAmaMtrInA Agrahane vaza thaIne naghuSane ayodhyAmAM pAMca hajAranuM sainya rAkhavuM paDyuM hatuM, paraMtu senApati vinAnuM sainya zatruno zuM sAmano karI zake? siMhikA jema gRhakalAmAM nipuNa hatI tema yuddhakalAmAM paNa pravINa hatI. teNe potAnI kumArAvasthAmAM yuddha kalAnuM suMdara zikSaNa meLaveluM hatuM. rAjarANIne yuddhanA medAnamAM UtaravuM paDe evI paristhiti A pUrve ayodhyAvAsIoe joI na hatI. paraMtu siMhikA mATe yuddha sivAya bIjo koI For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 315 mArga na hato. jo ke "mArI yuddha karavAnI maryAdA nathI.' ema ekAMta siddhAMta pakaDIne besI rahe to rAjya para bhaya toLAI rahe ema hatuM. siMhikAe khUba khUba vicAryuM. tenA aMtarAtmAne e ja yogya lAgyuM ke eNe yuddhanA medAnamAM UtaravuM. nagaramAM kolAhala vadhI rahyo hato. prajAmAM bhayanI lAgaNI prasaravA lAgI hatI. siMhikAo dvArapAlane bolAvyo. jAo, senApati sumukhane bolAvI lAvo." je thoDuM sainya ayodhyAmAM raheluM hatuM, teno senApati sumukha hato. dvArapAla tarata ja sumukhanI pAse pahoMcyo; ane siMhikArANIno saMdezo Apyo. senApati tarata ja dvArapAlanI sAthe rANInI pAse upasthita thayo. tamane samAcAra to maLyA haze ke dakSiNApathanA rAjAo ayodhyA para AkramaNa karavA AvI rahyA che?" siMhikAe pUchyuM. mahAdevI, lokone moDhe evI vAta sAMbhaLI che, paraMtu te satya che ke asatya teno nirNaya nathI." te vAta sAcI che, ApaNA guptacare AvIne samAcAra ApyA che, ane covIsa kalAkamAM to ayodhyAne pAdare dakSiNApathanA lAkho sainiko AvI pahoMcaze." sumukha vicAramAM paDI gayo. kema ciMtAmAM paDI gayA, senApatijI!' mahAdevI, ApaNI pAse mAtra pAMca hajAranuM sainya hAjara che. lAkhono sAmano mAtra pAMca hajArathI kevI rIte karavo? enA vicAramAM paDI gayo." senApatijI! ApaNI pAse lAkho sainiko che! ayodhyAnA lAkho prajAjano ApaNA sainiko che. tame ciMtA na karo." paNa covIsa kalAkamAM to....' covIsa ghaDI kema bAkI nathI? DaravAnI jarUra nathI. huM pote yuddhane morace AvIza. dakSiNApathanA rAjAonI bUrI dhAraNAne dhULa bhegI karIne ja rahIza." samukha to siMhikAnI sAme ja joI rahyo. siMhikAnA jussAe sumukhanA hRdayane himmata ane zauryathI bharI dIdhuM. have tame vilaMba na karo. ayodhyAnA cAre moTA daravAjA baMdha karAvI do. dareke dareka kAra para eka-eka hajAranuM sainya goThavI dhe, bAkI raheluM eka hajAranuM sainya laIne tame taiyAra raho For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 316 siMhaNa jevI siMhikA senApati rANIne namana karIne ravAnA thayo. punaH siMhikAo dvArapAlane bolAvyo. dvArapAla vaMdanA karIne hAjara thayo. jAo, azvapAlane bolAvI lAvo.' pA kalAkamAM ja azvapAlane laIne dvArapAla upasthita thayo. "azvazALAmAM keTalA azvo hAjara che?" 'dasa hajAra, mahAdevI." "nagaravAsIo pAse keTalA azvo haze?" 'lagabhaga paccIsathI trIsa hajAra azvo nagaramAM hovA joIe." 'tame tamArI pAsenA dasa hajAra azvone taiyAra rAkho, ane emAMthI mArA mATe eka yuddhakheDu azvanI pasaMdagI karIne lAvo." jevI mahAdevInI AjJA." azvapAlane jatAM ja siMhikAo dvArapAlane bolAvIne AjJA karI : "AkhA nagaramAM DhaMDhero piTAvI do ke darekedareka prajAjana, strI ane puruSa rAjabhavananA paTAMgaNamAM bhegAM thAya." tarata ja sainiko ayodhyAnI galI-galImAM yuddhanI bherI bajAvatA ane ghoSaNA karatA pharI vaLyA. loko potapotAnAM kAmo paDatAM mUkIne rAjabhavana tarapha doDavA lAgyA. be kalAkamAM to paTAMgaNamAM lAkho nAgariko UbharAI gayA. siMhikAe virATa mAnavazaktine joI, teno harSa hiloLe caDhyo. teNe rAjabhavananA jharUkhAmAM AvI prajAjanonA harSapokArano hAtha joDIne javAba Apyo. sa zAtta thaI gayA. siMhikAe bolavAnuM zarU karyuM. mArAM priya prajAjano! tame jANo cho ke mahArAjA uttarApathanA ucchaMkhala rAjAono nigraha karavA mATe uttarApatha tarapha padhAya che. A takano lAbha laI dakSiNApathanA rAjAonI ayodhyAnuM rAjya levA dADha saLavaLI che. teo potAnAM sainyo laIne AvI rahyA che. mArAM priya prajAjano! ApaNA dezanuM saMrakSaNa karavA mATenI pharaja ApaNA para AvelI che. jyAM sudhI ApaNAmAMthI eka paNa manuSyanA zarIramAM lohInuM chelluM TIpuM paNa hoya, tyAM sudhI e duSTa ane kAyara rAjAo ayodhyAmAM paga na mUkI zake. humalAkhora rAjAonI sAna ThekANe lAvavAnI che. temane bhAna karAvavAnuM che ke ayodhyAnI prajA para vijaya meLavavA navo janma levo paDaze... koI paNa yuvAna gharamAM na rahevo joIe, jenI pAse azva nahi hoya tene rAjyamAMthI azva maLaze. jenI pAse For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 317 zastro nahi hoya tene rAjyamAMthI zastra maLaze, tame nirbhaya banIne Avo. tamArA sahunI AgaLa mAro azva raheze!' mahArANIno jaya ho!' 'mahArAjA naSano jaya ho!' prajAjanoe harSanA gaganabhedI avAjo karyA. siMhikArANIe punaH be hAtha joDIne prajAnA premane satkAryo. nagaranA AgevAna nAgarikoe mahArANIne saMpUrNa sAtha ApavAnuM vacana ApyuM. siMhikA jharUkhAmAMthI mahelamAM AvI. tyAM koTavAla mahArANInI rAha joto Ubho hato. siMhikAne teNe praNAma karyAM. 'koTavAlajI, zA samAcAra che?' 'mahAdevI, zatrunAM sainyo aodhyAthI have mAtra bAra mAIla dUra che.' 'nagaranI bahAra gayelA prajAjano aMdara AvI gayA che? 'jI hA, ane nagaranA daravAjA baMdha karI dIdhA che. cAreya daravAjAnA killA para hajAra hajAra sainiko zastrasajja banIne UbhA che. paraMtu...' 'vizALa sainyano mukAbalo kevI rIte ka2ze ema kahevuM che ne?' siMhikAe saheja smita karIne pUchyuM. 'hAM jI.' 'ciMtA na karo, pUrepUro mukAbalo thaze, tamAre eka kAma karavAnuM che.' 'zastrAgAramAM tamAre rahevAnuM ane je koI yuvAna zastro levA Ave tene zastra pUrAM pADavAnAM.' koTavAla praNAma karIne ravAnA thayo. tyAM dAsI nayanA AvI pahoMcI, 'mahAdevI, Aje savArathI Ape kAMI paNa bhojana lIdhuM nathI, bAra to vAgI gayA che, mATe Apa bhojana karI lo.' nayanAe bhojana taiyAra ja rAkhyuM hatuM. siMhikAe bhojana karI lIdhuM. nayanAe ArAma karI levA mATe kahyuM. paraMtu Aje vaLI ArAma kevo? siMhikA bhojanathI jyAM 52vArI tyAM to dvArapALe praveza karyo. 'mahAdevI, hajAro yuvAno zastrothI sajja banIne, paTAMgaNamAM ekaThA thaI gayA che. kharekhara, yuvAnono utsAha adamya che! teo ApanI rAha joIne UbhA che.' For Private And Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 318 siMhaNa jevI siMhikA sarasa. nayanA, jo to azvazALAmAMthI mArI azva AvI gayo ke nahIM che? ane sAthe sAthe mArA mATenAM zastro taiyAra thaIne AvI gayAM ke nahIM?' 'tame jAo, yuvAnone kaho, huM hamaNAM ja AvI rahI chuM' dvArapAlane ravAnA karI siMhikA nayanAnI pratIkSA karatI rahI. pa kalAkamAM ja nayanA pAchI pharI. mahAdevI, azva taiyAra che, zastro paNa taiyAra che ane kavaca paNa taiyAra che.... paNa...' paNa zuM?' huM paNa ApanI sAthe AvIza." tane yuddha karatAM AvaDe che?' hA jI." 'tuM kyAM zIkhI?' ahIM, ayodhyAmAM ja!' "Dara to nahIM lAge ne?" ApanI sAthe mane Dara zAno?" to taiyAra thaI jA!' nayanA khuza thaI gaI. siMhikA tenI khuzI joI malakAI UThI. siMhikAe yuddhano veza dhAraNa karI dIdho. vAsthaLa para abhedya kavacane dhAraNa karI lIdhuM, kamare kaTArI laTakAvI dIdhI. DAbe khabhe "dhanaMjaya-dhanuSya' bharAvI dIdhuM ane pITha pAchaLa tIrono bhAtho bAMdhI lIdho. hAthamAM tIrNa bhAlo laI lIdho. kulavRddhAe mahArANInA lalATamAM kumakumanuM tilaka karyuM. kulanI nArIoe vijayagIta upADyuM ane kulavRddhAe AzIrvacana uccAryuM. devI, duzmano para vijaya meLavaje! tAro yaza devalokamAM gavAze!' rAjyapurohite zubha kSaNe prayANano Adeza karyo. chalAMga mArIne siMhikA azvArUDha thaI gaI. tenI pAchaLa bIjA azva para nayanA paNa zastrasajja banIne besIne cAlI. For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 319 senApati sumukhe hajAra sainikonI sAthe siMhikAnI pAchaLa prayANa karyuM. siMhikA paTAMgaNamAM AvI pahoMcI. paccIsa hajAra navayuvAno mahAna utsAhanI sAthe thanaganatA UbhA hatA. siMhikAnA adhe jorathI haSArava karyoH "mahArANIno jaya ho!" nA avAjathI paTAMgaNa dhamadhamI UThyuM. siMhikA paccIsa hajAra navayuvAnonA abhinava sainyane joI harSathI nAcI UThI. tene potAnA vijayanI niHzaMka zraddhA thaI gaI. cittamAM zrI RSabhadeva bhagavAnanuM smaraNa karI paTAMgaNamAMthI prayANa karyuM. rAjamahAlayanA buraja para raNabherI bajI UThI. yuddhanI nobata gagaDI UThI. ayodhyAnA rAjamArgo parathI siMhikA pasAra thavA lAgI. ayodhyAnI lalanAoe potAnI mahArANI para puSya-akSatanI vRSTi karI, vRddhAoe AzIrvAdano varasAda varasAvyo. siMhikA pUrva dizAnA siMhadvAra para AvI pahoMcI. killA para UbhelA hajAra sainiko paccIsa hajAranA virATa sainyane joI tAjuba thaI gayA. temAMya sauthI AgaLa mahArANIne senAnInA libAsamAM joIe to temaNe harSanI kikiyArI karI mUkI. siMhikAe senApati sumukhane najIka bolAvyo. 'tame pAMca hajAra yuvAno sAthe pazcimanA dvAre jAo. zatruo pUrva taraphathI Avaze. ApaNe temane khullA medAnamAM yuddha ApavAnuM nathI. tame pazcimanA dvArathI bahAra nIkaLIne zatrusainyanA pAchaLanA bhAgamAM evI rIte pahoMcI jAo ke zatrane gaMdha paNa na Ave. huM vIsa hajAra navayuvAnonI sAthe acAnaka ja zatrusainya para chApo mArIza. tamAre pAchaLathI sakhata humalo karIne sainyamAM rADa paDAvI devAnI. tamArA je pahelAMnA eka hajAra sainiko che, temane uttara tarapha ravAnA karo. teo e bAjuthI humalo kare.' senApati pAMca hajAra tAlImabaddha zastrasajja navayuvAnonA sainya sAthe ravAnA thayA. bIjA eka hajAra sainiko uttara taraphanA dvAre pahoMcyA. vIsa hajAra yuvAno sAthe siMhikA killAnA aMdaranA bhAgamAM rokAI. dakSiNApathanA carapuruSo to cakita ja thaI gayA hatA. emane kalpanA paNa na hatI ke ayodhyAmAM ATaluM moTuM sainya chupAyeluM haze? dakSiNApathanA rAjAo paNa e ja bhramaNAmAM hatA ke ayodhyA atyAre rAjArahita... sainyazUnya che. thoDAka samayamAM ja ayodhyAnA rAjya para ApaNo dhvaja pharakI jaze! eTale teo potAnI sAthe thoDuM sainya laIne AvyA hatA. carapurUSoe jaIne rAjadeva vagere rAjAone samAcAra ApyA. For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siMhaNa jevI siMhikA "mahArAja, ayodhyAnI mahArANIe raNacaMDInuM svarUpa dhAraNa karyuM che. trIsa hajAranA sainya sAthe te mukAbalo karavA thanaganI rahI che. eTaluM ja nahIM, ayodhyAnI vIrAMganAonuM paNa eka virATa sainya taiyAra thaI rahyuM che. ayodhyAnA killA para vikarALa kALa jevA cAra hajAra sainiko ApaNI rAha jotA aDIkhama UbhA che." rAjadeva, sahyAdri vagere rAjAo to sAMbhaLIne TharI ja gayA. emane ATalA pratikAranI kalpanA paNa na hatI, paraMtu have zuM thAya? jo pAchA vaLI jAya to paNa beijjatI thAya. yuddha karyA vinA bIjo koI mArga dekhAto na hato. sainyane AgaLa dhapavAno Adeza ApavAmAM Avyo. be-traNa kalAkamAM to ayodhyAnA sImADAmAM azvonA heSAravano ane zastronA khaDakhaDATano bhAre kolAhala macI gayo. rAjana, ApaNo pratikAra karavA, ApaNane AgaLa vadhatA aTakAvavA mATe koI paNa sainika dekhAto nathI. rAjadeve sahyAdrine kahyuM. mane to lAge che ke rANI pAchI mahelamAM jaIne besI gaI haze. bAyaDI te vaLI zuM yuddha karavAnI hatI? paraMtu carapuruSo je samAcAra lAvyA che te khoTA nathI." "A to yuddhano mAmalo. chellI ghaDIe pANI UtarI jAya tevuM kAM na bane?' to pachI ApaNe ayodhyAne gherI laIe.' barAbara." dakSiNApathanuM sainya AgaLa dhapyuM. ayodhyAnA pUrvadyAre AvIne cAre kora phelAvA mAMDyuM. pacAsa hajAranuM sainya jotajotAmAM ayodhyAne gherI vaLyuM. tyAM to pAchalI haroLamAM bUma paDI. senApati sumukhe maraNiyA banIne pAMca hajAra sainiko sAthe pAchaLathI sakhata dhasAro karyo ane ghAsanI jema dakSiNApathanA sainyane kApavA mAMDyuM. bIjI bAju uttara tarapha vaLelA dakSiNApathanA sainyanI ayodhyAnA ekahajAra vIra sainikoe khabara levA mAMDI. rAjadeva pAchalI haroLamAM doDI gayo. sahyAdri uttara tarapha vaLI gayo, tyAM to pUrvanuM dvAra khUlyuM... ane "jaya RSabhadeva!' nI gaganavyApI garjanA sAthe silikAe vIsa hajAra lohItarasyA juvAno sAthe sakhata humalo karIne dakSiNApathanA sainyamAM dekAro bolAvI dIdho. nirbhayatAnA bharosAmAM raheluM dakSiNApathanuM sainya acAnaka tripAMkhiyA humalAthI bebAkaLuM banI gayuM. siMhikA kharekhara siMhaNanI jema trATakI. eka hAthamAM For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 321 kaTArI ane bIjA hAthamAM Dhola laIne teNe jhajhUmavA mAMDyuM. ayodhyAno ekaeka juvAna dakSiNApathanA paccIsa-paccIsa sainikone bhUzaraNa karavA mAMDyo. nayanAno azva siMhikAnA azvanI AsapAsa ghUmI rahyo hato. nayanA siMhikA paranA prahArone niSphaLa banAvatI eka vIra nArInI jema jhajhUmI rahI hatI. rAjadeva ane alaMkAradeva siMhikA tarapha dhasI AvyA. uttara tarapha gayelo sahyAdri paNa AvI pahoMcyo. traNeya rAjAo siMhikAne gherI vaLyA. siMhikA ane nayanA traNeyane haMphAvavA lAgyAM. sahyAdrie DAbI bAjuthI siMhikA para bhAlAno tI prahAra karyo. e ja kSaNe nayanAe sahyAdrinA prahArane niSphaLa banAvI eka ja vaLatA prahArathI sahyAdrinA DAbA hAthane zarIrathI judo karI nAkhyo. bIjI bAju siMhikAe rAjadevanA ekaeka ghAne niSphaLa banAvI tene thakavI nAkhyo. senApati sumukha paNa mAra mAra karato AvI pahoMcyo. alaMkAradevanI sumukhe khabara levA mAMDI. eka prahara vItI gayo hato. rAjadeve vicAryuM, "nAhaka sainya khuvAra thaze, vijayanI koI AzA dekhAtI nathI." teNe yuktipUrvaka potAnA ane pAcho haTAvyo ane dhImedhIme te sainyamAMthI nIkaLI gayo. teNe azva doDAvI mUkyo. dakSiNApathanuM sainya ghaNuM khatama thaI cUkyuM hatuM. jeTalA baA hatA temaNe paNa potAnA prANa bacAvavAno mArga lIdho. sainya pIchehaTha karavA mAMDI. ayodhyAnA juvAnomAM paNa moTI khuvArI thaI hatI, chatAM koI juvAna vijaya prApta karyA vinA pAcho haThe tema na hato. rAjadevane na jotAM alaMkAradeva ane sahyAdri paNa yuddhanA medAna parathI adRzya thaI gayA. basa, zatrusenA bhAgI gaI jANI siMhikAe yuddha baMdha karyuM. teNe potAnI AsapAsa daSTi karI. senApati sumukha ane nayanAnA mukha para vijayano harSa ramaNe caDhayo hato, paraMtu nayanAnI eka AMkhamAMthI raktanI dhArA vahI rahI hatI. nayanA A zuM thayuM?" kaMIka ciMtAbharyA svare siMhikAe pUchayuM. "pratIka." "zAnuM?' ayodhyAnA rakSaNanuM nayanAnI eka AMkha cAlI gaI hatI, paraMtu tene teno zoka na hato. tenA haiyAmAM to vatananA jatanano bhavya harSasAgara hiloLe caDhelo hato. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org * 35. kadaradAnI! 'kharekhara, mahArANIe adbhuta zauryathI dakSiNApathanA rAjAone bhagADI mUkyA!' '...' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'mahArANInI eka hAkala para paccIsa hajAra navayuvAno prANanAM balidAna devA taiyAra thaI gayA!' '...' 'yuddhanI vyUharacanA paNa gajaba karI hatI!' 'huM...' uttarApathanA rAjAone vaza karIne naSa ayodhyAmAM AvI pahoMcyo. prajAjanoe khUba uSmAbharyuM svAgata karyuM, kAraNa ke rAjAe uttarApatha para vijaya meLavyo hato ane rANIe dakSiNApathanA kapaTI rAjAone parAjita karIne ayodhyAnuM rakSaNa karyuM hatuM. naghuSa bAra yojana dUra hato tyAre senApati sumukha sAme gayo hato. tyAM naSTane maLatAM ja uparokata vAtacIta karI, paraMtu e sAMbhaLI naghuSa mAtra huMkAro ja bhaNato gayo ane mukha para kRtrima AnaMda batAvato gayo. tenA cittamAM aneka vikalpo UThavA lAgyA. te ayodhyAmAM Avyo. ayodhyAnI prajAe tenuM khUba harSathI svAgata karyuM, chatAM enA cittamAM AnaMda na UbharAyo. te mahelamAM Avyo. nagaranA AgevAna mahAjano mahArAjA pAse bheTaNAM laIne AvyA... kuzaLatA pUchI ane mahArANI siMhikAnA parAkramanI bhAre prazaMsA karI, paraMtu naghuSe mAtra lUkhuM hAsya veryuM. nagaranI zerIe zerIe siMhikAnAM parAkrama gavAvA lAgyAM. rAjamahelamAM paNa sahunA mukhe mahArANInI hiMmata ane kAryadakSatAnAM bahumAna thavA lAgyAM. sahune AnaMda... mAtra naghuSane nahi! kAraNa? sahu prajAjano siMhikAnA mAtra guNa jotA hatA, guNa joIne AnaMdita thatA hatA, jyAre naSa siMhikAmAM guNa ane doSa baMne joI rahyo hato. guNa karatAM doSa vizeSa joyA pachI AnaMda kyAMthI Ave? bIjA AtmAnA satkAryane joIne ApaNA hRdayamAM tyAre ja AnaMda thavAno ke ApaNe enAmAM doSa nahi joIe. jo doSa joyo to enA pratye dveSa ja thavAno. doSa jovAthI dveSa thAya che, guNa jovAthI sneha thAya che. For Private And Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 323 naghuSe siMhikAmAM bhAre doSanI kalpanA karI. siMhikA pratyenuM tenA snehanuM jharaNuM sukAI gayuM. teNe vicAryuM. "siMhikA game tevI to paNa strI jAta che. tenI pAse rUpa che, kaLA che. teNe senApatino paricaya karyo, hajAro navayuvAnonI vacce te harI pharI, vAto karI, vaLI teNe yuddhamAM vijaya meLavyo. tenA pratye koNa na AkarSAya?temAM vaLI mArI gerahAjarI ane mahAmaMtrI paNa ahIM nahi! AvA yuddhanA prasaMge kevA kevA mANasonA paricayamAM AvavuM paDe. satI strI hoya te kadI paNa A rIte puruSonA paricayamAM na Ave. game tevA prasaMgamAM paNa te potAnA zIlanuM ja jatana karavAnA praNavALI hoya, uttama kulamAM janmelI strI kadI paNa AvuM kAma na kare." tenuM citta vyAkuLa banI gayuM. te potAnA maMtraNAgRhamAM zUnyamanaska banIne paDyo rahyo. tyAM siMhAkAe khaMDamAM praveza karyo. Apane ahIM AvyA pachI ArAma ja maLyo nathI. ApanA mukha para thAka ane kheda vartAI rahyo che." bhadrAsana para besatAM siMhikAe naghuSane kahyuM. 'lokonI avarajavara cAlu che..." naghuSe TUMko pratyuttara vALyo. uttarApathanA unmatta banelA ghamaMDI rAjAo para potAnA mahArAjA vijaya meLavIne Ave, teno harSa kone na thAya!' lokonI avarajavaranuM kAraNa batAvatAM siMhikA bolI.. paNa naghuSe sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karIne AMkho baMdha karI te ArAmAsana para lAMbo thayo. Apa ArAma karo. huM dvArapAlane kahuM chuM ke be-traNa kalAka koIne aMdara AvavA nahi de." siMhikAe bahAra jaIne dvArapAlane sUcana karyuM. ane te pote AvIne naghuSanI caraNasevAmAM besI gaI. eka haiyAmAM DhaSanI Aga che, bIjA hRdayamAM premanuM jharaNuM vahI rahyuM che! ekanI pAse draSadaSTi che, ekanI pAse guNadaSTi che. bIjA divasanuM prabhAta pragaTya. naghuSa rAjyanAM kAryomAM parovAI gayo. paraMtu tenA cittamAM azAntie vega pakaDyo. teNe siMhikAmAM cAritryahInatAno pAko khyAla bAMdhI lIdho. have te tenuM mukha paNa jovA rAjI na hato. siMhikA tenI pAse AvatI to paNa koI ne koI bahAnuM kADhI te tyAMthI cAlyo jato. be-cAra divasa sudhI to siMhikAne koI saMdeha na paDyo. ghaNA divasothI yuddha-yAtrAmAM gayA hatA, rAjyanAM ghaNAM kAmo bhegAM thaI gayAM hoya eTale mArI sAthe vadhu samaya kyAMthI kADhe?" paraMtu dinapratidina For Private And Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 324 kadaradAnI! naSanI draSTimAM tiraskAra, ghRNA, beparavAI vadhatAM joI siMhikAnA cittamAM ciMtA janmI: bhale teone vadhu samaya na maLato hoya, paraMtu kSaNa, be kSaNa paNa jyAre huM temanI pAse jAuM chuM tyAre mArI sAme snehadRSTi karatA nathI. teo mArI sAme jotA paNa nathI... jyArathI teo uttarApathathI pAchA AvyA che tyArathI temanI dRSTi, temanuM mArA pratyenuM AcaraNa ghRNAbharyuM banatuM jAya che... temanA mukhamAMthI dakSiNApathanA rAjAonA humalAne mArI haTAvyo, tenI khuzAlInA be zabdo paNa sAMbhaLavA maLyA nathI...' teNe naSa pAse jaIne potAnA cittanuM samAdhAna karavA nirNaya karyo. rAtrino samaya pasaMda karyo ane te naSanA zayanakhaMDamAM pravezI. naghuSa jharUkhAmAM beTho beTho AkAzanA graha-nakSatro tarapha joI rahyo hato. tenA mukha para ciMtA ane glAninI rekhAo aMkita thayelI hatI. siMhikA nathuSanI sAme jaIne UbhI rahI. naghuSe eka dRSTi siMhikA para pheMkI ane punaH AkAza tarapha joI rahyo. thoDI kSaNo vItI siMhikA UbhI rahI na zakI. tenuM dila raDI UThyuM. te besI gaI. naghuSanAM caraNomAM teNe potAnuM mastaka mUkI dIdhuM. tenI AMkho AMsune na rokI zakI, kema zuM che?' naSe siMhikAnA dehane jarAya sparza karyA vinA pUchyuM. javAbamAM lAMbuM DUsakuM saMbhaLAyuM. 'tamAre zuM kahevuM che?' evA ja snehahIna avAje naghuSe punaH pUchyuM. siMhikAe AMsu nItaratI AMkhe naghuSanI sAme joyuM... dhairyane dhAraNa karavA prayatna karyo. 'jyArathI Apa uttarApathathI AvyA cho tyArathI ApanA mukha para mArA pratye udAsInatA jouM chuM... mArI koI bhUla!' 'haju zuM tamane tamArI bhUla nathI samajAtI? Azcarya.' 'Apa mArA nAtha cho. Apa batAvo, huM sudhAravA prayatna karIza.' mane jo nAtha mAnyo hota to, to bhUla ja na thAta...' 'huM samajI nahi... nAtha...' 'zuM satI strI, potAnA patine choDI koI parapuruSanI sAme paNa jue kharI?' mArA nAtha, kharekhara... Apa sivAya koI paNa purUSane...' 'to ema ja yuddha khelAyuM haze, kema ?' naSano avAja roSayukta banyo. For Private And Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 'mArI yuddhamAM javAnI jarAya icchA na hatI.' 'to koNe baLAtkAra karyo hato?' 'e sivAya ayodhyAnuM rakSaNa thaI zake ema na hatuM.' 'enA karatAM ema kaho, hajAro juvAna sAthe e sivAya AnaMda mANavAnuM maLe ema na hatuM. naghuSa bolato bolato Ubho thaI gayo. 325 siMhikA naghuSanA zabdo sAMbhaLI dhrujI UThI. teno pavitratAthI paripUrNa AtmA kakaLI UThyo. tene kalpanA paNa na hatI ke naghuSanA haiyAmAM potAnA mATe AvI hIna kalpanA haze. 'nAtha...' siMhikAe naSTanAM caraNo pakaDyAM. 'huM bilakula nirdoSa chuM, kevaLa rAjyanA rakSaNa mATe ja, prajAnA hita mATe ja huM yuddhamAM gaI hatI... huM saMpUrNa...' 'mAre e kAMI sAMbhaLavuM nathI. huM nathI mAnato ke uttamakulamAM janmelI strI yuddha jevA kSetramAM ke jyAM zIla surakSita rahevuM asaMbhavita che, tyAM jAya ane dakSiNApathanA rAjAo, ke jemane harAvavA mArA jevA mATe paNa muzkela che, te ema ja pAchA haTI jAya...' naSa jharUkhAmAMthI khaMDamAM cAlyo gayo. siMhikA bahAvarI AMkhe jatA naSane jotI rahI. tenI AMkhomAMthI AMsunI dhArA vahI. te tyAM besI rahI. tenA cittamAM roSa AvI gayuM. 'zuM meM ayodhyAnuM rakSaNa karyuM te bhUla karI? zuM lAkho prajAjanonuM ane vizALa rAjyanuM jatana karyuM te guno karyo? huM mahelamAM beThI rahI hota, dakSiNApathanA rAjAo ayodhyA para vijaya prApta karata, ayodhyAmAM dhasI Avata. to zuM lAkho nA2IonAM zIla teo akhaMDita 2hevA deta? zuM huM strI chuM, strInuM kalevara maLyuM che mATe yuddha karavA nAlAyaka chuM? yuddha karavuM, e vakhata mATe anivArya kartavya na hatuM? ane... huM yuddhamAM gaI teTalA mAtrathI huM cAritryahIna?' For Private And Personal Use Only naghuSanA anyAyI vartAva para tenA dilamAM roSa UbharAyo, jiMdagImAM eka vAra paNa naSa sivAya koI parapurUSa-rAgano aMkura paNa jenAM haiyAmAM phUTyo nathI te mahAsatI para mAtra kalpanAnA taraMgI ghoDAo para besI jyAre pati doSAropaNa karavA lAge tyAre chadmastha AtmAmAM roSa na UbharAya? na UbharAya te to mahAyogI kahevAya, saMsArI nahi.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 326 kadaradAnI! jo ke siMhikAe zIlano mahAyoga siddha karelo hato. chatAM krodha-mAnamAyA-lobhano sarvathA kSaya nahoto thaI gayo, chatAM teNe potAnA manane manAvavA prayatna karyo: 'jyAre jIvanA pApano udaya Ave che tyAre tene evAM du:kho sahevAM paDe che ke je kalpanAmAM na hoya. mArA durbhAgyano udaya che, emano koI doSa nathI. jyAM sudhI mArA durbhAgyano udaya raheze tyAM sudhI temane mArA pratye durbhAva rahevAno, khoTI kalpanAo rahevAnI, paraMtu durbhAgya pachI sadbhAgyano paNa udaya Ave che. mATe jIva, tuM dhIraja rAkha, pApanA udayamAM vizeSataH 52mAtmAnA dhyAnamAM citta lagAva' te dhIme dhIme tyAMthI UThI ane nakhanA khaMDamAM pravezI. tyAM to nayano karkaza banI gayelo svara saMbhaLAyo. 'tamAre mArA khaMDamAM AvavuM nahi. kAlathI tamAre mArA mahelamAM rahevAnuM paNa nahi. tamane judo mahela maLI jaze.' AMkho baMdha karIne, be hAtha joDIne, siMhikA UbhI rahI gaI. teNe naSTane praNAma karyA ane tyAMthI bahAra nIkaLI gaI. e jamAnAmAM patityakatA, parastrIo pratye sahAnubhUti dharAvanArA aMta2thI vAsanAlolupa samAjasevo ane dezanetAo na hatA. e yugamAM pati viruddha patnIone uzkeranArI nArI saMsthAo na hatI. e kALamAM patinA trAsathI kaMTALelI strIone Azraya ApanArA ane game te purUSo sAthe AnaMda mANavAnI anukULatA pUrI pADanArAM vikAsagRho na hatAM. e samayamAM koI paNa strI potAnA pativirUddha phariyAda karI zake, phajeta karI zake, tene adAlatamAM ghasaDI zake. tene sajA karAvI zake, tevA 'saMdha' na hatA. e jamAnAmAM to strI patinA sahavAsamAM jema patine deva mAnatI hatI, tema pati vaDe tyAga karAtAM paNa pati pratye dveSa... duzmanAvaTa dhAraNa nahotI karatI, kAraNa ke te prasaMgane brahmacaryapAlana mATeno suMdara avasara te samajatI hatI. ane e rIte potAnA dhairyanuM te ghaDatara karatI hatI. te chatAM tenuM citta nahotuM samajatuM to te paramAtmAnA maMdiramAM jaI paramAtmAne prArthanA karatI ane tenuM citta prasanna banatuM, te chatAM koInuM citta svastha na banatuM to saMsAratyAgI, jJAnI-dhyAnI-tapasvinI sAdhvIonAM caraNe jaIne sAMtvana prApta karatI. For Private And Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 327. Arya strInuM jIvana mAtra jagatanAM viSaya sukho bhogavavA mATe ja nathI. viSayasukhomAM ja itikartavyatA samajanArI nArI Arya na hoI zake, jagatanAM sukha-duHkha potAnA prArabdha anusAra maLe che, e zraddhA avicala rAkhIne AryanArI sukhamAM namra ane duHkhamAM dharyane dhAraNa karanArI banatI hatI. AjanI nArI duHkhane dUra karavA mATe duniyAnA bajAramAM jAya che, ke jyAM zIla-sadAcArane vecIne te sukha bhogave che! siMhikA potAnA zayanakhaMDamAM jaI pahoMcI. nayanA rAha joIne jAgatI ja. beThI hatI. ghaNI vAra lAgI mahAdevI," pUchatAM to pUchI nAkhyuM paNa nayanAe joyuM, ne te coMkI UThI. siMhikAnA mukha para AMsunAM biMduo haju sukAyAM na hatAM. AMkhonI vedanA haju tevI ja varatAI rahI hatI. tuM haju sUI gaI nathI?' nayanAnI sAme eka dRSTi karI, siMhikA potAnA palaMgamAM ADI thaI. nayanA siMhikAnA ozIke besI gaI ane potAnI priya rANInA duHkhamAM sahabhAgI banavA tene pUchyuM : zuM thayuM. devI?" bhAgyano khela!' "to paNa....' "kAlathI ApaNe judA mahelamAM rahevA javAnuM..." "? kema?' nayanA UbhI thaI gaI. tene kaMI sUjha na paDI. kahyuM to kharuM, bhAgyano khela che...' phikku hasavAno prayatna karatAM siMhikA bolI. "nA, mahAdevI, je hoya te spaSTa kaho." siMhikA palaMgamAM beThI thaI gaI. te nayanAnI sAme joI rahI. haju nayanAnI DAbI AMkha parano pATo chUTyo na hato. zuM thayuM devI? kema judA mahelamAM javAnuM? A mahela paNa Apano ja che." nA, A mahela ayodhyAnA mahArAjAno che." Apano paNa..." 'hato, Aje nathI." For Private And Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 328 1 kadaradAnI! eTale zuM mahArAjAe...' AjJA karI che..." kAraNa?' huM yuddhamAM gaI. parapurUSonI vacce gaI, te temane na gamyuM..." jo tame yuddhamAM na Avata to Aje ApaNe ke mahArAjA koI ayodhyAmAM na hota... koI jaMgalamAM.. koI jhADa nIce ALoTatA hota..' siMhikA mauna rahI. 'na gamyuM, tenI ATalI moTI sajA? Apano tyAga?" temane mArA satItvamAM zaMkA che kAraNa ke meM parapuruSonI sAthe ane pararAjAonI sAme yuddha karyuM.' devI, A to ghora anyAya thaI rahyo che." e ja to bhAgyano khela che, nayanA!" baMne mauna thaI gayAM. nayanAnA hRdayamAM naghuSa pratye roSa UbharAyo, paraMtu te zuM karI zake ema hatI? kAraNa ke te dAsI hatI. sahyAdri jevA parAkramI rAjAne haMphAvanArI nayanA naghuSanI sAme lAcAra hatI. nayanA, ciMtA na kara. jIvanamAM AvA prasaMganI paNa jarUra hoya che. ApaNe bAhyazatruo sAme to yuddha karIne temane bhagADI mUkyA. have AMtarazatruo sAme yuddha karavAno prasaMga Ubho thayo che, temAM paNa dInatA tyajI daIne mahAna vairya dhAraNa karI AgaLa vadhavuM joIe. mahArAjAe ApaNane sArI taka ApI." nayanA to sAMbhaLatI ja rahI. siMhikAnI tattvajJAnabharI vAta sAMbhaLI tene Azcarya thayuM. jevI vIratA dakSiNApathanA rAjAo sAme jovA maLI hatI tenAthI paNa adhika vIratA-dhIratA nayanAne Aje jovA maLI. bIje divase prabhAte siMhikAe nayanAnI sAthe naghuSanA mahelano tyAga karyo ane bIjA mahelamAM jaIne rahI. sArAya rAjamahAlayamAM chUpo kolAhala macI gayo. judA mahelamAM jaI siMhikAe zrI arihaMta bhagavaMtanI bhaktimAM potAnA cittane parovyuM. jyAre pUjana-bhaktimAMthI nivRtta thatI tyAre nayanAnI sAthe tattvavicAraNA karatI ane e rIte dharmadhyAnamAM dina-rAta pasAra karavA lAgI. nagaramAM paNa vAta phelAI gaI. prajAjanonAM hRdaya siMhikA pratye sahAnubhUtithI For Private And Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na rAmAyaNa 329 UbharAvA lAgyAM, paraMtu sattA AgaLa zANapaNa zA kAmanuM? chatAMya nagaranA AgevAna nAgariko mahAmaMtrIne maLyA. 'Ape koI paNa prayatna karyo nahi? zuM Apane paNa mahAdevI para avizvAsa che?' 'A eka evo prazna che, ke jyAM sudhI mahArAjAnA hRdayane mahAdevInA satItva vize pratIti na thAya tyAM sudhI ApaNo koI prayatna saphaLa nahi thAya.' mahAmaMtrIe AgevAnonI samakSa vAta kahI. 'paraMtu Apa mahArAjAne na samajAvI zako ke mahAdevI saMpUrNa nirdoSa che?' 'samajAvavAnuM dalIlothI-tarkathI... buddhithI hoya che; jyAre bIjAnA hRdayanuM kharekharuM parivartana tarka ke dalIlathI pharI zakAtuM nathI. hA, tene niruttara karI zakAya che.' 'prajAmAM ghaNo ja asaMtoSa vyApelo che. darekane mahAdevI pratye apUrva zraddhA ane bahumAna che. je mahAdevIe sArA rAjyane zatrunA hAthamAM jatuM bacAvI lIdhuM, temanI kadaradAnI emano tyAga karIne mahArAjAe karI.' eka yuvAna nAgarika AgevAna jarA roSayukta banI bolyo. 'juo bhAI, mahAdevIe ja mahAna kArya karyuM che, tenI kadara to ayodhyAnA samagra rAjye karI che... mahArAjA paNa eka divasa satya samajaze. jyAre te svayaM samajIne kadara karaze tyAre apUrva haze. ApaNe thoDI dhIraja dharavI joIe.' mahAmaMtrIe premapUrvaka vAta samajAvI. AgevAnone paNa mahAmaMtrInI vAta ThIka lAgI. teo cAlyA gayA. divaso vItavA lAgyA. mahinAo pasAra thavA lAgyA. naSa vyAkuLatAmAM divaso pasAra kare che. naghuSano AMtarika saMtApa vizeSa prajvalita thato gayo. teNe rAjasabhAmAM paNa javAnuM choDI dIdhuM. maMtrIvargane maLavAnuM paNa tyajI dIdhuM. te rAta ne divasa potAnA zayanakhaMDamAM rahevA lAgyo. AMtarika saMtApanI asara tenA zarIra para thavA lAgI. zarIramAM asvasthatA vadhavA lAgI. dhIredhIre zarIramAM dAha thavA lAgyo. vaidyoe upacAra zarU karyA. paraMtu jema jema upacAro thatA gayA tema tema dAha ghaTavAne badale vadhato cAlyo. maMtrIvargamAM ciMtA phelAvA lAgI. dUradUrathI sArA vaidyo bolAvavAmAM AvyA, paraMtu koI sudhAro na thayo. For Private And Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 33) kadaradAnI. siMhikAne to atyAra sudhI koI samAcAra ja nahotA maLyA, kAraNa ke eNo bahArano saMparka bilakula toDI nAMkhyo hato ane paramAtmAno saMparka gADha banAvI lIdho hato. paraMtu eka vAra nayanA koI prayojanathI bahAra gayelI, te samAcAra lAvI, sAMbhaLIne siMhikAe nayanA dvArA pAkA samAcAra maMgAvyA. nayanA mahelamAM pahoMcI gaI. samagra hakIkata jANI laIne pAchI AvI gaI. "devI, mahArAjAnI hAlata ciMtAjanaka banatI jAya che. koI paNa davA kAragata nIvaDatI nathI. zarIramAM dAha jora pakaDato jAya che. samagra rAjakula ciMtAtura banI gayuM che.' siMhikA sAMbhaLI rahI. teNe AMkho baMdha karI paramakRpALu paramAtmAnuM smaraNa karyuM. teNe vicAryuM. "zuM mAre A prasaMge na javuM joIe? avazya javuM joIe. paraMtu mane joIne emanA cittane vadhu phaleza to nahi thAya ne? nA.. nA thAya.... vaLI A prasaMge temanA cittanuM samAdhAna karavAno paNa avasara che." - nayanA, mArAM vastro lAva. ApaNe mahArAjA pAse javuM che." paNa..' ciMtA na kara. tuM vastro ApIne mahAmaMtrIne mArA tyAM AvavAnA samAcAra Apa." 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5 39. satItvanI pratIti 'tene mArI sAme na lAvazo, mAre enuM mukha paNa nathI jovuM.' 'eka vAra AvavAnI rajA Apo, mahArAjA.' 'paNa mAre enuM kAma nathI.' emanI tIvra icchA che, eka vAra...' 'mahAmaMtrIe naSTanI pAse siMhikAne AvavA devA mATe prArthanA karI. nakha dAhanI bhayaMkara pIDAmAM rIbAI rahyo hato. tenA hRdayamAM siMhikA pratye tIvra roSa UchaLI rahyo hato. teNe siMhikAne potAnI pAse AvavA devAnI nA pADI dIdhI... paraMtu mahAmaMtrIe vizeSa Agraha karyo tyAre teNe kahyuM : 'tamAre ene lAvavI hoya to lAvo, huM mArI AMkho baMdha karIne paDyo rahIza.' naghuSa potAnI AMkho baMdha karI bhIMta sAme paDakhuM pheravI paDyo rahyo. mahAmaMtrIe nayanAne izAro karI dIdho, nayanA tarata ja bahAra gaI ane siMhikAne laI AvI gaI. mahAmaMtrInI jamaNI AMkha sphurAyamAna thavA lAgI. vaidyonA nirAza banI gayelA hRdayamAM jANe AzAno saMcAra thavA lAgyo. siMhikA AvIne naghuSanA mastakanA bhAga AgaLa UbhI rahI gaI. 'nayanA, eka pAtramAM pANI lAva.' nayanAe tarata ja suvarNanA pAtramAM pANI hAjara karyuM, siMhikAe AMkho baMdha karI. hAtha joDI teNe prArthanA zarU karI. 'huM arihaMta paramAtmAnI sAkSIe, siddha bhagavaMtonI sAkSIe, svargalokanA devonI sAkSIe ane mArA AtmAnI sAkSIe, kahuM chuM ke mAruM zIla akhaMDita che. mArA nAtha sivAya koI paNa purUSane mArA haiyAmAM sthAna maLyuM nathI. meM koInIya sAme rAgadaSTithI joyuM nathI. jo mAruM satItva akhaMDita hoya to mArA nAthano jvara dUra thaI jAo.' suvarNanA pAtramAMthI siMhikAe naSanA deha para jalano chaMTakAva karyo. sau stabdha banIne kSaNamAM nathuSa sAme to kSaNamAM siMhikAnI sAme joI rahyAM. pariNAma jovAnI AzAmAM saunA jIva UMcA thaI gayA. kSaNa, be kSaNa, cAra kSaNa vItI ane naghuSanI AMkho gherAvA lAgI. tenA mukha parathI udvega, azAMti ane pIDA dUra thavA lAgyAM. tene mIThI nidrA AvI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 332 satItvanI pratIti vaidyoe zarIra tapAsyuM. teo daMga thaI gayA! zarIramAMthI jvara dUra thaI gayo hato. saunAM mukha 52 harSa chavAI gayo : nayanA to nAcI UThI. te bahAra doDI gaI. bahAra nagaranA seMkaDo loko mahArAjAnI gaMbhIra bImArIthI gamagIna banIne UbhA hatA. nayanAe saune zubha samAcAra ApyA. tyAM to mahAmaMtrI paNa bahAra AvyA; 'bhAIo! mahArAjA jvaramukta banyA che. AnaMda pAmo, mahAsatI siMhikAnA satItve mahArAjAne jvaramukta karyA che.' 'mahArAjA naghuSano jaya ho! mahAsatI siMhikA devIno jaya ho!' nagarajanoe harSotsava manAvyo. mahAmaMtrI ane sAroya rAjaparivAra siMhikAnAM caraNomAM paDI gayo. kharekhara devI, Ape ayodhyAnA rAjyakuLanI kIrti para kaLaza caDAvI dIdho! kSamA karo, amArA cittamAM paNa ApanA mATe...' tamAro koInoya emAM doSa nathI. mArAM azubha karmonA udaye ja A paristhiti sarjI hatI. 5rameSThI bhagavaMtonI kRpAthI badhuM sAruM thatuM AvyuM che.' 'nayanA, cAlo ApaNe ApaNA sthAne.' siMhikA potAnA mahelamAM javA taiyAra thaI. 'mahAsatI, have Apa ahIM ja raho... tyAM zA mATe?' mahAmaMtrI bolyA, 'mahArAjAnI AjJA thaze to mane ahIM AvatAM thoDI ja vAra lAgavAnI che? hAla to pUjanano samaya thaI gayo che.' nayanAne laI siMhikA cAlI gaI. pUrA cAra prahara vItI gayA. nahuSa nidrAmAMthI jAgrata thayo. AjubAju teNe dRSTi ka2I, maMtrIvarga ane paricArakone joyAM. mukha para AnaMda taravarI rahyo hato. mahAmaMtrI nathutranI pAse AvyA. 'koI pIDAno anubhava thAya che, kRpAnAtha?' 'nA bilakula svasthatA che.' naghuSa mahAmaMtrInI sAme joI rahyo ane gaMbhIra vicAramAM paDI gayo. mahAmaMtrIe izAro karyo ane sahu khaMDa choDIne cAlyA gayA. mahAdevIne have bolAvI levAM joIe.' mahAmaMtrIe prastAva mUkyo. 'sAcI vAta che. mArA hAthe moTo aparAdha thaI gayo che,' naghuSane potAnI bhUla samajAI. For Private And Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa paraMtu mahAdevInA hRdayamAM to ApanA pratye bahumAna ja che. kharekhara mahAdevInA satItvano gajaba prabhAva che!' mane to lAge che ke enA satItvanA prabhAvathI ja dakSiNApathanA rAjAo bhAgI gayA..." naghuSanI dRSTi khUlI. jo mahAdevI e vakhate mahelamAM besI rahyAM hota to Aje ayodhyA para jarUra dakSiNApathanA rAjAnuM rAjya hota. mahAmaMtrIe siMhikAnI rAja samakSa Aje prazasA karI! gajaba sAhasa karyuM.' naghuSe siMhikAnA parAkramane biradAvyuM. jenI pAse satItvanI anaMta zakti hoya tenA sAhasanuM pUchavuM ja zuM!' "prajAe paNa kevo adbhuta sAtha Apyo!' mahAdevInA eka Adeza para paccIsa hajAra navayuvAno taiyAra thaI gayA. temAM mahAdevanuM satItvanuM ja teja camatkAra karI gayuM!' naghuSa mauna rahI gayo. tenA mukha para glAni thaI AvI. mahAmaMtrI, khare ja mArA hAthe moTo guno thaI gayo che. niraparAdhI mahAsatI para meM kalaMka mUkyuM. meM ghora pApa upAmyuM che.' rAjana, e pApano to udaya paNa AvI gayo ane khapI gayuM. mATe have ciMtA na karo. have to mahAdevIne ahIM bolAvI levAM.' mahAmaMtrIe vinaMtI karI. vilaMba nahi thAya...' naghuSanA mukha para prasannatA patharAI gaI. te mahAmaMtrInA sAme joI hasI paDyo. mahAmaMtrInuM hRdaya paNa AnaMdita banI gayuM. tyAM to paricArikA AvI, mahArAjAne snAnavidhi mATe prArthanA karI gaI. mahAmaMtrI vidAya thayA. naghuSa snAnAgAramAM pravezyo. ayodhyAnAM naranArIonI lAkho jabAno para siMhikAnA satItvanI guNagAthA gavAvA lAgI. thoDAka samaya pahelAM to siMhikAnA apUrva parAkramane jovAno ane abhinaMdavAno aNamola avasara maLI gayo hato. haju e avasara bhulAyo na hato tyAM siMhikAnA satItvano camatkAra jovA maLI gayo, tethI ayodhyAnAM naranArIonAM hRdayamAM harSa-sAgare pUrNimAnA paryAdhinI spardhA karavA mAMDI. mAtra ayodhyAmAM ja nahi, aneka mahAna nagaromAM siMhikAnuM nAma mahAna gaurava sAthe levAvA lAgyuM. For Private And Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 334 satItvanI pratIti siMhikAnA cittamAM paNa prasannatA patharAI. jo ke enA cittamAM bIjI koI vAtanI vyagratA na hatI. zAnI hoya? je AtmA paramAtmAnI sAkSIeAtmasAkSIe vizuddha hoya, tene vyagratA zAnI? karmonA vividha udayomAM AMtaravizuddha AtmA sadaiva prasanna rahe che. hA, siMhikAne eka vAta jarUra sAlatI hatI. nayanA hRdayanI azAMti, saMtApa! potAnA nimitte patine saMtApa thayo hato, tene nivAravAnA prasaMganI te rAha joI rahI hatI ane prasaMga maLI gayo. nakhanA hRdayamAMthI zoka-saMtApa dUra thaI gayo, eTaluM ja nahi paraMtu harSa-AnaMda sthApita paNa thaI gayo. siMhikAne have koI vAte duHkha na rahyuM. te paramAtmabhaktimAM lIna banI gaI. 'devI, mahArAjA ahIM padhAryA che...' nayanA doDatI AvI ane siMhikAne samAcAra ApyA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'cAla AvI...' siMhikAe pUjanavidhi pUrNa karI lIdhI ane potAnA mahelamAM pahoMcI. naSa dIvAnakhAnAmAM AvI gayo hato. siMhikAe praveza karyo, naghuSane be hAtha joDI mastaka namAvI praNAma karyA. 'ApanI tabiyata haju sArI nathI... ane Ape ahIM sudhI AvavAno zrama lIdho. huM ja tyAM AvI jAta...' siMhikAe mAMdagImAM levAI gayelA naghuSanA deha sAme joI kahyuM. 'have mArI tabiyata bilakula sArI che, mane jarAya zrama lAgyo nathI.' naSe siMhikAne besavAno izAro karatAM kahyuM. siMhikA ucita Asane besI gaI. 'roga cAlyo gayo paraMtu azakta ane nabaLAI to haju vartAya che, nAtha!' 'zarIra nabaLuM haze... mana have taMdurasta banI gayuM che!' 'devagurunI kRpAthI.' 'tamArA mATe devagurunI kRpA, mArA mATe to siMhikAnI kRpA...' 'nA... nAtha, jarAya nahi. huM to ApanAM caraNanI raja chuM. Apa evuM na bolazo...' siMhikAnA mukha para gaMbhIratA vyApI gaI. 'kharekhara, tamArA sahavAsamAM varSo vItavA chatAM tamArA satItvane huM pArakhI na zakyo, meM tamArA pratye anyAya karyo.' 'Ape jarAya anyAya karyo nathI, mArAM karma rUThe tyAM Apa paNa zuM karI zako? paraMtu je thayuM te sArA mATe ja thayuM!' For Private And Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 335 'Aje mane satya samajAyuM ke dakSiNApathanA durgharSa rAjAone paNa bhagADI mUkyA te tamArA satItvano ja adbhuta prabhAva hato. meM avaLI kalpanA karI pApa bAMdhyAM.' naghuSanA svaramAM darda UbharAyuM. 'nAtha, viSAda na karo, je banavA kALa hoya che tene koNa mithyA karI zake che?' naSanA caherA para thAka varatAvA lAgyo, siMhikAe tene ArAma karavA vinaMtI karI. naSe tyAM ja ArAma lIdho. siMhikA paricaryA karatI tyAM ja beThI rahI. be-traNa ghaDI ArAma karI naghuSa siMhikAne laI potAnA mahelamAM Avyo. sArAya rAjyaparivAramAM punaH AnaMda killola vartAI gayo. samaya askhalita gatithI cAlyo ja jAya che. kALakrame siMhikAe eka putrane janma Apyo. janmano mahotsava maMDAyo. ayodhyAnA rAjyano bhAvi vArasadAra hajAro nagarajanonA abhinaMdanane pAtra banyo. nayanA hRdayamAM paNa AnaMda thayo. siMhikAe putranA kAnamAM zrI navakAramaMtranA zAzvata akSaro nAMkhyA. nAMkhatI ja rahI. naSe putranA bhAvi saMskaraNa-zikSaNa mATe sArA sArA kalAgurUone pasaMda karIne rokI lIdhA. paraMtu sauthI moTo gurU to siMhikA ja hatI. je bALakanI gurU mAtA nahi, je bALakanuM ghaDatara karanAra zilpI mAtA nahi te bALakanuM jIvana ghaDAyA vinAnA paththara jevuM banI jAya che. mAtra bALakane janma ApavAthI mAtAnuM kartavya pUrNa thatuM nathI. mAtra bALakanA khAvApIvAnA ke paheravA-oDhavAnA khyAla rAkhavAthI kartavya adA thatuM nathI. bALaka abhakSya na khAI le. bALaka apeyanuM pAna na karI le, bALaka tenA kuLane-samAjane ucita paheraveza pahere. bALakane na jovA jevAM dRzyo jovAnI Adata na paDI jAya. bALaka na karavA jevA mitronI sobata na karI bese. bALaka mAtA-pitAno pUjaka-vinIta banyo rahe. bALakanA hRdayamAM paramAtmA para prema vadhato rahe, bALakanA hRdayamAM sadgurU pratye sadbhAva banyo rahe. bALaka svArthI na banI jAya. For Private And Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 336 satItvanI pratIti bALaka krodhI, abhimAnI ke mAyAvI na banI jAya, AvAM AvAM lakSone mAtA potAnI sAme rAkhIne potAnA bALakanuM ghaDatara kare tyAre bALaka pratye potAnuM kartavya pUrNa thAya che! siMhikAe putranuM sarvAgINa ghaDatara karavAmAM potAno samaya ane zakti lagADavA mAMDyAM. jeTalo samaya te putranI pAchaLa vyatIta karatI hatI teTalo samaya te koI kAmamAM pasAra nahotI karatI. naghuSane paNa siMhikAnA A prayatnathI saMtoSa ane AnaMda thato hato. putranuM nAma "sodAsa' pADavAmAM AvyuM. sodAsa pratidina moTo thavA lAgyo. taruNavayamAM AvatAM kalAguruoe tene aneka prakAranI kalAo zIkhavavA mAMDI. sodAsa yuddhakalAmAM ati kuzaLatA meLavavA lAgyo. temAMya maMtrasiddha astromAM te khUba pAraMgata thavA lAgyo. sodAsanI sarva kalAo para siMhikA AtmavidyAnuM dhyAna rAkhatI hatI. divasano moTo bhAga sodAsa kulaguruonI pAse raheto, rAtre te mAtAnI pAse besato ane siMhikA tene AtmajJAna ApatI. manuSyajIvanamAM karavAnA dharmapuruSArthane samajAvatI. bhagavAna RSabhadevathI mAMDIne aneka mahApuruSonAM uttama pavitra ane parAkramI caritro saMbhaLAvatI. sodAsa bhAre utkaMThAthI ane rasathI te sAMbhaLato. tenA cittamAM paNa aneka pavitra mahAna kAryo karavAnA manoratha jAgatA, siMhikAne te manoratho kaheto paNa kharo. siMhikA tenI vAto sAMbhaLIne AnaMdita banI jatI. bIjI bAju, sodAsanA kalAcAryo pAse purohitano putra AnaMda paNa vidyAbhyAsa mATe Avato hato, AnaMda svabhAve paNa AnaMdI hato. sodAsanI samAna vayano hato. sodAsa sAthe tenI prIti baMdhAI. baMne vacce prIti gADha banavA lAgI. moTA bhAge AnaMda sodAsanI sAthe ja bhojana karato hato. sAthe ja ArAma karato. sAthe ja baMne pharavA jatA. paraMtu AnaMdanuM ghaDatara juduM hatuM. AnaMdane khAvA-pIvAmAM-pharavAmAM sodAsa dvArA thatI cIkAza gamatI nahi, paraMtu te sodAsane aprIti na thAya te mATe sodAsane priya hoya tema ja karato. sodAsa ghaNI vAra AnaMdane khAvApIvAmAM Tokato paNa kharo. paraMtu te AnaMdane gamatuM nahi. te sAMbhaLI leto. eka divasa sodAsa ane AnaMda azvArUDha banI pharavA nIkaLyA. pharatAM pharatAM teo dUra nIkaLI gayA. For Private And Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 337. jaina rAmAyaNa "sIdAsa, ApaNe ghaNA dUra AvI gayA chIe!" "hA, ghera pahoMcatAM moDuM thaI jaze.' "mane to bhUkha lAgI! "to zuM mane nathI lAgI? ahIM kaMI khAvAnuM maLI jAya to tapAsa karIe, AnaMda ghoDA parathI nIce Utaryo. eka vRkSa nIce sodAsa baMne azvone sAcavato Ubho rahyo. AnaMda AjubAju tapAsa karavA nIkaLyo. pA-aDadhA kalAkamAM AnaMda AvI pahoMcyo. mitra, badhI taiyArI thaI gaI che. ahIMthI thoDeka dUra eka kheDUtanI jhuMpaDI che, tyAM ApaNe javAnuM che. baMne jaNA azvo para besI pAMca-dasa miniTamAM ja tyAM pahoMcI gayA. kheDUte baMne mitronuM svAgata karyuM. sodAsane joI tane khUba AnaMda thayo. 'kumAra, rasoI taiyAra che; Apa padhAro...' baMnenA mATe mATInA bhAjanamAM bhojana pIrasavAmAM AvyuM. 'bhAI, A zAka zAnuM che?' sodAse kheDUtane pUchyuM. "kumAra, A jamInakaMdanuM kaMdamULa? mArAthI nahi khavAya.' teNe bhojana dUra mUkI dIdhuM. kheDUta to mauna rahyo, kAraNa ke AnaMde ja tene banAvavAnuM kahyuM hatuM. "sadAsa, ahIM jaMgalamAM to kaMdamULa sivAya zuM maLe? kyAM roja khAvAnuM che? A to jyAre bIjuM kaMI na maLe to...' 'paNa kaMdamULa kema khavAya? huM calAvI laIza." mane tAro A Agraha pasaMda nathI. tAre na khAvuM hoya to huM paNa nahi khAu.' AnaMda, tuM mane zA mATe Agraha kare che?" "e mATe ke tuM koIpaNa pauSTika bhojana karatI nathI. jyAM koI zaktipoSaka bhojana sAme Ave che tyAre tuM ene "abhaya" kahIne leto nathI. tethI jo tAruM zarIra paNa kyAM zaktizALI dekhAya che?' tuM jANe che ke mAtAjIne A pasaMda nathI?' paNa ahIM kyAM mAtAjI jovA AvavAnAM che? mahelamAM tane khAvAno huM Agraha kyAM karuM chuM?" AnaMdanuM dila dubhAtuM joI sodAsa vicAramAM paDI gayo. tene AnaMda para khUba neha hato, For Private And Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 338 satItvanI pratIti "tuM mane vAraMvAra Agraha na karIza. tArA snehane kAraNe Aje eka vAra huM khAI lauM chuM..." AnaMda khuza thaI gayo. sodAse kaMdamULanuM bhojana karyuM. AnaMda khUba khavarAvyuM. sodAse jiMdagImAM kyAreya kaMdamULano svAda cAkhyo na hato. Aje tene kaMdamULanA bhojanamAM svAda lAgyo. paraMtu tenA hRdayamAM bhAre gaDamathala macI gaI hatI. "jo mAtAjIne khabara paDI jaze to?' A vicAra akaLAvavA lAgyo. "AnaMda, jo mAtAjIne khabara paDI..." tuM ciMtA na kara. ApaNe be ane trIjo kheDUta, traNa sivAya koIne gaMdha sarakhI nahi Ave." AnaMde khAtarI ApI. saMgano raMga lAgyA vinA rahe? AnaMda mAtra kaMdamULa khAIne potAnI svAdavRttine saMtoSanAro na hato, te to mAMsabhakSaNa paNa karato hato. tenI icchA sodAsane mAMsabhakSaNa karato karI devAnI hatI. rAjaputra jo potAno sAgarita banI jAya to pachI mahephilo uDAvavAmAM majA Ave. saraLa ane snehI sodAsa AnaMdanA phaMdAmAM phasAI gayo. zarUAtamAM to te siMhikAthI khUba Darato hato. paraMtu ene kaMdamULa khAvAno rasa lAgI gayo, tethI te chUpI rIte AnaMdanI sAthe peTa bharIbharIne khAvA lAgyo. tenI buddhimAM parivartana AvavA lAgyuM. teno svabhAva paNa badalAvA lAgyo. have tene paramAtmApUjAmAMthI AnaMda UDI gayo. dhyAnamAM citta asthira banavA lAgyuM, siMhikAmAtAnI kalyANakArI vAtomAMthI tenI ruci ochI thavA lAgI. siMhikAe paNa sodAsamAM parivartana AveluM joyuM. teNe sodAsane ADAavaLA prazno pUchIne enA hRdayane pAmavA prayatna karyo, paraMtu kapaTI AnaMdanA sahavAsamAM sodAsanI saraLatA corAI gaI hatI. teNe siMhikAne sAcI vAta na karI. bIjAM bIjAM kAraNa batAvI siMhikAne javAba ApyA. bIjI bAju AnaMde have sodAsane mAMsabhakSaNa tarapha vALavA mATe yojanA vicAravA mAMDI. te mATe teNe sodAsanA vicAronuM parivartana karavA mATe yuktipUrvaka prayatna karavA mAMDyo. sodAsamAM siMhikAe janmathI mAMDIne evA UMDA susaMskAro ane vicAro nAMkhelA hatA ke AnaMda sodAsanA vicAronuM parivartana karavAmAM saphaLa bane te duHzakya hatuM. kyAreka kyAreka AnaMda sodAsanI mIThI mazkarI paNa uDAvato. e to bhAI, jyAM sudhI dareka vastuno svAda cAkhyo hoto nathI, tyAM sudhI For Private And Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 339 ja "abhakSya... abhakSya..."no siddhAMta kahe che! have kyAM gayo e siddhAMta?" tyAre sodAsa paNa tene saMbhaLAvI deto: AnaMda, huM kaMdamULa khAvA lAgyo, eno artha ema na samajIza ke kaMdamULa abhakSya nathI, e khAvAmAM pApa nathI. kaMdamULa khAvAmAM pApa ja che evI mArI mAnyatA aparivartanazIla ja che. mArI nabaLAI che ke huM enA svAdane choDI zakato nathI." AnaMda hasI paDato ane vAtane uDAvI deto. AnaMde vividha prakAranI vAnagIo banAvarAvI sodAsane khavarAvavA mAMDI ke je vAnagIo rAjamahelamAM banatI nahotI. siMhikA jevI sadAcArI ane dhArmika sannArInA rasoIgharamAM abhakSya vAnagIo bane ja kyAMthI! evI evI cIjo AnaMda sodAsane khavarAvato ke sodAsane khabara na paDatI ke e vAnagI zAnI banelI che! khAdhA pachI AnaMda sodAsane kaheto ke A vAnagI AnI AnI banelI hatI. AnaMde sodAsano vizvAsa pUrepUro saMpAdana karI lIdho. bIjI bAju sodAsa siMhikAthI dhIre dhIre aLago thavA lAgyo. siMhikA sodAsa aMge ciMtAtura rahevA lAgI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 38. sodAsanuM patana - sodAsa dinapratidina rasalolupI banato cAlyo. AnaMda enI rasalolupatA puSTa karato rahyo. bIjI bAju ayodhyAnA kusumoghAnamAM zIlasuMdara mahAmuni vizALa munivRnda sAthe padhAryA. vanapAlake mahArAjA naghuSane vadhAmaNI ApI. mahArAjA nityakarmothI paravArI, siMhikAdi parivAranI sAthe kusumodyAnamAM pahoMcyA. mahAmuninAM pAvana darzana karI rAjya parivAra kRtArtha thayo. mahArAjA naghuSa ane mahArANI siMhikA AvA mahAtmAnI ja jANe rAha na joI rahyAM hoya! mahAtmAnAM darzana karatAM ja temaNe zIlasuMdara mahAmunine vinIta bhAve prArthanA karI: "kRpAnAtha! ApazrInAM pAvana darzanathI amArI saMsAravAsanA nAza pAmI che ane taraNatAraNa cAritramArga svIkAravAno zubha manoratha pragaTa thayo che, to amane e parama pavitra cAritrajIvananuM dAna karavA kRpA karo.' rAjana, tamArA manoratha suMdara che. zubha kAryamAM vilaMba karavo na ghaTe." mahAmunie mahArAjAnA manorathane sudaDha karyo. dayAnidhi, rAjyasiMhAsane putrano rAjyAbhiSeka karI, vinA vilaMbe ame ApanAM caraNomAM AvIe chIe. tyAM sudhI Apa atre birAjamAna rahevA kRpA karo, tevI amArI prArthanA che.' mahArAjA parivAra sahita rAjamahelamAM pahoMcyA. mahAmaMtrIne bolAvI sodAsano rAjyAbhiSeka karavA mATe AjJA karI. sodAsane paNa khabara paDI ke mAtAjI ane pitAjI saMsArano tyAga karI saMyamane mArge jaI rahyAM che. tenA dilamAM du:kha thayuM. tenA hRdayamAM siMhikA pratye gADha sneha hato. paraMtu te bhagavAna RSabhadevanA kuLanI paraMparA jANato hato. teNe mAtAnA mArgamAM vighna na nAkhyuM, teno rAjyAbhiSeka karavAmAM Avyo, paraMtu azubha muhUrta! utAvaLamAM muhUrta jovAmAM purohite goTALo karI nAMkhyo. sodAsano rAjyAbhiSeka karI rAjA-rANIe mahAmuni pAse jaI cAritra aMgIkAra karI lIdhuM. mahAmunie rAjA-rANIne cAritra ApI, tyAMthI vihAra karyo. sodAsa ayodhyAnA mahAna rAjyano svAmI banyo. paramamitra AnaMdane te potAnI pAse ja rAkhato. AnaMdane paNa have rasalolupatAne poSavAnI suMdara taka maLI gaI. teNe rasoIyAne sAdhyo, tenI pAse aneka abhakSya padArthonI vAnagIo taiyAra karAvavA lAgyo. saudAsane paNa eno caTako lAgI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 341 AnaMdane have mAMsano rasAsvAda karavAnI vAsanA jAgI, paraMtu teNe vicAryuM ke jo sodAsane pahelethI jANa karI daIza to te jarAya mAnaze nahi. balake mArA pratye paNa ghRNA karaze, enA badale zarUAtamAM annanI bheguM ja thoDuM mAMsa tene khavarAvIne rasiyo banAvI dauM! pachI te e pote ja mAMgato thaI jaze! mAre paNa pachI lIlAlahera' kevo duSTa mitra? sodAsa AnaMda para vizvAsa rAkhI tenI duSTatAno bhoga banI rahyo hato. AnaMda rAtrInA samaye bahAra nIkaLyo. lapAto chupAto te kasAIne ghera pahoMcyo. potAnA ghera purohitaputrane ane mahArAjAnA khAsa mitrane Avelo joI kasAIne paNa Azcarya thayuM. 'mahAkAla, tAre eka kAma karavAnuM che.' 'kaho mahArAja, tamAruM kAma karavA sevaka taiyAra ja che.' mahAkAle hAtha joDI AnaMdane hyuM. 'kAma tAre gupta rAkhavAnuM che. jo koIne paNa khabara paDI...' 'mahArAja, Apa nizciMta raho, kAma mArA ziranA sATe karIza.' 'basa basa! mahAkAla, to tane huM thoDA divasamAM mAlAmAla karI daIza!' AnaMda harSathI nAcI UThyo. teNe mahAkAlane roja tAjuM mAMsa potAne chUpI jagAe pahoMcADavA kahyuM. mahAkAle vAta maMjUra karI. mahAkAlanA hAthamAM pAMca sonAmahoro mUkI AnaMda tyAMthI ravAnA thayo. mahAkAla brAhmaNaputrane jato joI rahyo...enuM hRdaya bolI UThyuM, 'vAha re brAhmaNaputra!' AnaMda tyAMthI sIdho potAnA nivAsasthAne pahoMcyo ane mAMsabhakSaNanI madhura kalpanA karato nidrAdhIna thayo. bIje divase savAre rAjamahelamAM pahoMcyo. rasoIyAne khAnagImAM bolAvyo ane kahyuM: 'jo tAre ahIM rahevuM hoya ane sukhI banavuM hoya to huM kahuM tema kara...' 'mahArAja, ApanA kahyA mujaba ja huM karuM chuM. sevakanI kaMI bhUla thaI hoya to jaNAvavA kRpA karo.' 'tArI bhUla nathI thaI, paraMtu have tAre eka mahattvanuM kAma karavAnuM che.' 'pharamAvo.' 'kAma khUba gupta rAkhavAnuM che.' vizvAsa rAkho, gupta raheze.' For Private And Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 342 sodAsanuM patana AnaMda rasoIyAne AkhI yojanA samajAvI dIdhI. sAthe sAthe rasoIyAnuM khIsuM paNa sonAmahorothI bharI dIdhuM. dhanano lAlacu manuSya dhananI khAtara zuM nathI karato? bIjA divasathI sodAsanA rasoDAmAM chUpI rIte mAMsa AvatuM thaI gayuM. rasoIyo AnaMdanA mArgadarzana mujaba evI avanavI vAnagIo banAvavA mAMDyo ke sodAsa hoMze hoMze khAvA mAMDyo. tene e khabara na paDI ke e vAnagIo zAnI banI rahI hatI. keTalAya mahinA vItyA. eka divasa sodAsa ane AnaMda bhojana karI rahyA hatA. sodAse kahyuM: AnaMda, chellA keTalAka mahinAthI rasoI svAdiSTa banI rahI che, ke je khAvAnuM vAraMvAra mana thayA kare che!" sAMbhaLIne AnaMda mAtra hasya. sodAse rasoIyA tarapha joyuM. rasoIyo paNa AMnada sAme joIne smita karI rahyo hato. tame baMne kema haso cho? zuM rahasya che!' kaMI nahi rAjana! tamArA AnaMdathI amane khuzI thaI rahI che.' AnaMde kahyuM. "nA, je sAcI vAta hoya te kahI de tame baMne kema hasyA?' rAjAe Agraha karyo. hasavAnuM kAraNa Apane avasare samajAI jaze, atyAre kahevAya nahIM!" AnaMde vAta para paDado pADyo. sodAsane cena na paDyuM. jamIne UThyA pachI baMne mitro ArAmagRhamAM gayA. tyAM punaH sodAse AnaMdane e vAta pUchI. AnaMde kahyuM: "rAjana, abhayadAna Apo to kahuM.' mitra, tane abhayadAna ja che, tuM sukhethI kahe.' tamane jyArathI bhojana adhika svAdiSTa lAgyuM che, tyArathI bhojanamAM pazuonuM mAMsa rAMdhavAmAM Ave che.' huM?' sodAsanA zarIramAM kamakamI AvI gaI. "mArI eka ja bhAvanA rahe che ke mArA mitrane, mArA rAjAne jema bane tema pauSTika bhojana karAvavuM, enA jIvanane jema vizeSa sukha Upaje tema karavuM, tethI meM A kAma karyuM che.' AnaMda, teM A ThIka na karyuM..."sIdAsa vicAramAM paDI gayo. mahinAothI mAMsa tenA peTamAM jatuM hatuM. tethI tenA vicAro para paNa gaMbhIra asaro paDI hatI, mAtA siMhikAe siMcelA susaMskAro sukAI gayA hatA. kuLanI khAnadAnI. ane uttamatAne te bhUlI gayo hato. AnaMde rahasyaphoTa karyo, tethI tene AMcako For Private And Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 343 jarUra lAgyo, paraMtu rasabharapUra mAMsabhakSaNano have tyAga karavAno vicAra na Avyo. AnaMda sodAsane ArAma karavAnuM kahI, tyAMthI palAyana thaI gayo. - have AnaMdano mArga saraLa banI gayo. rAjamahelamAM khulleAma mAMsanI TopalIo AvavA mAMDI. maMtrIvargamAM paNa khabara paDI gaI. paraMtu have parivartana thavuM azakya hatuM. sodAsa paNa have mAjhA mUkIne khAvA mAMDyo. ema karatAM karatAM mahArAjA naghuSanI dIkSA tithi AvI lAgI. maMtrIvarge jina-maMdiromAM aThThAImahotsava UjavavAno nirNaya karyo. sArAya nagaramAM ATha divasa mATe saMpUrNa ahiMsA pALavAno Adeza pharamAvyo. mahArAjA sodAsane mAnyA vagara cAle ema na hatuM. teNe kabUla to karI lIdhuM, paraMtu tenuM mana mAnyuM nahi. dinarAta jene mAMsabhojananI lata lAgI gaI hatI te kevI rIte ATha divasa sudhI mAMsabhakSaNano tyAga karI zake? teNe rasoIyAne bolAvyo ane chUpI rIte game tyAMthI mAMsa laI AvavA mATe kahyuM. rasoIyo AkhA gAmamAM pharyo, dareka kasAInA ghera jaI Avyo, paNa kyAMyathIya mAMsa na maLyuM, kAraNa ke maMtrIvargano kaDaka Adeza hato. koI paNa manuSya koI paNa jIvanI hiMsA karI zake ema nahotuM. kasAIoe paNa ATha divasa mATe hiMsAno saMpUrNa tyAga karyo hato. - rasoIyo mUMjhAyo. eka bAju rAjAnI AjJA mAMsa lAvavAnI hatI. bIjI bAju kyAMyathI ya mAMsa maLatuM na hatuM. bhaTakato bhaTakto te ayodhyAnI bahAra nIkaLI gayo. madhyAhunano samaya thaI gayo hato. te thAkIne eka vRkSanI nIce lamaNe hAtha daI, bhAvi bhayano vicAra karato beTho. thoDIka kSaNo vItI, tenI daSTi sAmenA TekarA para paDI. TekarA para seMkaDo gIdha ane samaDIo UDI rahI hatI. rasoIyo tyAMthI UThyo. dhIme pagale te TekarA pAse pahoMcyo. tenI dRSTimAM eka tAjuM, mRta bALakanuM kalevara dekhAyuM. gIdhaDAMe cAMco mArImArIno. cUMthI nAMkhyuM hatuM. rasoIyAe jhaDapathI manomana nirNaya karI, e mRta kalevarane tyAMthI uThAvyuM. mAMsanI khAsa TapalImAM tene nAMkhI, upara vastra vIMTI te jhaDapathI rAjamahelamAM AvI pahoMcyo. koIne jarA paNa gaMdha na Ave te rIte teNe e kalevara para saMskAra karI tene pakAvyuM. jeTalI potAnI pAkakaLA hatI, te sarva kaLAno upayoga karI teNe svAdiSTa bhojana taiyAra karyuM. pachI doDyo rAjA sodAsa pAse. sodAsa to kyArano bhUkhyo DAMsa jevo thaIne taraphaDI rahyo hato. rasoIyAne AvatAM ja te beTho thaI gayo, ane pUchayuM; kema, maLI gayuM?' mahArAjAnI kRpAthI zuM na maLe?" For Private And Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 344 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sodAsanuM patana bhojana taiyAra che?' 'jI hA. Apane bolAvavA ja Avyo chuM.' 'zAbAza! tuM kharekharo mAro vaphAdAra sevaka che...' ema kahI sodAse potAnA gaLAno hAra kADhI rasoIyAne paherAvI dIryA. rasoIyo khuza khuza thaI gayo. sodAsane teNe manuSya mAMsanI taiyAra karela vAnagI pIrasI, sodAse jyAM becAra koLiyA khAdhA, tene Aje koI apUrva rasano anubhava thayo. AjanuM bhojana tene khUba ja priya lAgyuM. teNe rasoIyAne pUchyuM : 'AjanuM bhojana to kamAla che! AvuM ja bhojana roja taiyAra kare to kevo AnaMda Ave? e to kahe, A mAMsa kayA pazunuM che?' 'mahArAjA pazunuM mAMsa to ayodhyAmAM kyAMya na maLyuM, A to meM ghaNI mahenatane aMte manuSyanuM mAMsa meLavyuM che!' 'game tenuM hoya havethI roja tAre AvA ja mAMsanuM bhojana taiyAra karavuM, samajyo?' jevI mahArAjAnI AjJA.' rasoIyo to hajAronI kiMmatano hAra joI khUba khuza thaI rahyo hato. enuM to jiMdagInuM dAridraya dUra thaI gayuM hatuM. teNe roja manuSyanuM mAMsa lAvavAnuM kabUla to karI lIdhuM, paraMtu pachIthI te mUMjhAyo. roja manuSyanuM mAMsa kyAMthI lAvavuM! temAM paNa bALakanuM mAMsa! teNe AnaMdanI salAha levAno vicAra karyo. sAMjanA bhojanakAryathI paravArIne te AnaMdanA makAne pahoMcyo, be divasathI tabiyata asvastha hovAne kAraNe AnaMda rAjamahelamAM Avato na hato. rasoIyAne Avelo jANI AnaMdanA manamAM aneka jAtanI zaMkA-kuzaMkAo jAgI. rasoIyAe tabiyatanA samAcAra pUchI mULa vAta AnaMda samakSa mUkI: 'mahArAja, huM to mUMjhAI gayo chuM; have Apa batAvo ke mAre zuM karavuM?' 'emAM ciMtA zA mATe kare che? mahArAjA khudanI icchA che to tAre DaravAnuM kAraNa? gAmamAM ghaNAM nAnAM bALako che. roja ekane...' For Private And Personal Use Only 'kAma ghaNuM bhayabhareluM che...' Darapoka manuSyo rAjAnI sevA na karI zake, samajyo ?' 'mahArAja, huM to eka garIba brAhmaNano putra, nathI ne pakaDAI gayAM to...' 'tuM Dara nahi, huM tane AkhI yojanA samajAvI dauM chuM. e mujaba tuM tAre kAma karye jA. bAkInuM badhuM huM saMbhALI laIza.'
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa - 345 e vAta barAbara. pachI mAre DaravAnI jarUra nathI.' AnaMde rasoIyAne bALako pakaDavAnI kaLA samajAvI dIdhI. rasoIyAne paNa yojanA gamI gaI. te AnaMdane namaskAra karI ravAnA thayo. AnaMda manuSyamAMsanA bhojananI kalpanAno rasAsvAda mANato nidrAdhIna thayo. bIjA divase savAre, AnaMdanI yojanA mujaba, rasoIyAe mIThAIno eka Topalo bharyo ane Topalo upADI te ayodhyAnI eka nirjana galIne nAke jaIne Ubho rahyo. A raste thaIne gAmanAM garIba varganAM bALako zALAmAM abhyAsArthe jatAM hatAM. zerIne bIje nAke upAdhyAyanI zALA hatI. zerIno rasto bALakonI avarajavara sivAya nirjana hato. nityakrama mujaba bALako e mAthI zALAmAM javA lAgyAM. rasoIyAe dareka bALakane mIThAI ApavA mAMDI. bALako khuza khuza thaI gayAM. bIje divase paNa e mujaba mIThAI ApI. trIje divase paNa ApI. trIje divase eka pachI eka bALaka mIThAI laIne javA mAMDyuM, ema karatAM karatAM chelluM eka bALaka AvyuM. teNe paNa mIThAI levA hAtha laMbAvyo, rasoIyAe eno hAtha pakaDI tenA nAke davA sUMghADI dIdhI. bALaka tarata ja bebhAna thaI gayuM. rasoIyAe mIThAInA khAlI TopalAmAM tene nAMkhI, Topalo mAthe mUkI, tyAMthI cAlatI pakaDI. jhaDapathI te rAjamahelamAM Avyo. rasoIgharanI. nIce bhoMyaruM hatuM, sIdho bhoMyarAmAM pahoMcI gayo... Topalo nIce utArI, charIthI tarata e komaLa bALakanI hatyA karI nAMkhI. dhanano lobhI manuSya kayuM pApa nathI Acarato? rasoIyAne rAjA taraphathI ne AnaMda taraphathI jema jema bakSiso maLatI gaI tema tema e brAhmaNano lobha vadhato gayo, ane rAjA tathA AnaMdanI krUra vAsanA poSavA lAgyo. pAva6 phUla jevA bALakanI paNa hatyA karatAM teno jIva kaMpyuM nahi. basa, have A pApalIlA rasoIyAne phAvI gaI. roja te eka bALakane uThAvI lAvavA mAMDyo ane tenuM mAMsa rAMdhI sodAsane khavarAvavA lAgyo. roja eka-eka bALaka khovAvA mAMDavAthI nagaramAM hAhAkAra vartAI gayo. roje-roja maMtrIvarga pAse phariyAda AvavA mAMDI. maMtrIvarga paNa ciMtAtura banI gayo. ayodhyAnA mahAjananA agraNIo mahAmaMtrIne AvIne maLyA: "mahAmaMtrIjI, kyAreya nahi ne hamaNAMthI roje-roja eka bALaka khovAya che. tenI tatkALa tapAsa karavI ghaTe che ne bALakane uThAvI janArane pakaDavo jarUrI che.' 'tamArI vAta taddana vAjabI che. huM paNa e ja vicAramAM chuM. Aje ja mahArAjAne maLIne yogya vyavasthA karuM chuM." mahAmaMtrInA AzvAsanathI mahAjana For Private And Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 346 sodAsanuM patana saMtuSTa thayuM. mahAmaMtrI mahArAjAnI pAse gayA. sodAsa paNa mahAmaMtrIne AvelA jANI paristhiti kaLI gayo. mahArAjA, nagaramAMthI roje-roja eka bALaka khovAya che. prajAmAM gaMbhIra ciMtA vyApI che. te aMge tarata cAMpatI tapAsa karavI jarUrI che." koTavAlane kaho ke te tapAsa kare. mane to lAge che ke rAtre koI rAkSasa AvI bALakone uThAvI jato hovo joIe. "nA.jI, bALako nizALe jAya che. pachI ja temAMthI koI bALakane uThAvI jAya che." to zALAnA adhyApakane pUchaparacha karavI joIe.' sodAsanA hRdayamAM jANe koI ja ciMtA na hoya te rIte bolato rahyo. cakora mahAmaMtrI mahArAjAnI A vartaNUka para Azcarya pAmyA. mahAmaMtrI tyAMthI UThIne potAnA nivAsasthAne AvyA ane maMtrImaMDaLane bheguM karyuM. tamAma maMtrIoe tatkALa bALacoranI tapAsa karavAno abhiprAya Apyo. mahAmaMtrIe paNa potAnA khAsa guptacarane bolAvyo ane coranI tapAsa karavAnuM kAma soMpI dIdhuM. guptacare tarata ja cora aMgenI tapAsa AraMbhI dIdhI. te rAtrInA samaye zALAnA adhyApakanI pAse pahoMcyo. adhyApaka paNa ciMtAtura hatA. guptacare adhyApaka pAsethI jarUrI mAhitI meLavI lIdhI ane bIjA divase punaH te zALAmAM gayo. bALakone je pUchavuM hatuM te pUchI lIdhuM. temAM tene jANavA maLyuM ke chellA keTalAka samayathI eka mANasa roja bALakone mIThAI Ape che. teNe nakkI karyuM ke e mANasane pahelAM oLakhI levo. bIje divase chUpI rIte teNe mIThAI ApanAra rasoIyAne joyo. tarata ja tene oLakhI lIdho. teNe joyA karyuM ke e zuM kare che? mIThAI laIne ghaNAM bALako cAlyAM gayAM. keTalAMka bALakonI sAthe temanA vAlIo paNa hatA. thoDAka samaya pachI eka bALaka AvyuM. mIThAI levA te rasoIyAnI pAse gayuM. rasoIyAe AjubAju dRSTi karI, koI dekhAyuM nahi. bALakane bebhAna banAvI TopalAmAM nAMkhI dIdhuM. guptacare te joI lIdhuM. tene pAkI khAtarI thaI gaI ke A duSTa ja roja ekaeka bALakane uThAvI jAya che, paNa have te e bALakane kyAM laI jAya che? tyAM zuM kare che?" e jANavuM jarUrI samajI, guptacare teno pIcho pakaDyo. rasoIyo to sIdho rAjamahelamAM pahoMcyo, guptacara paNa tenI pAchaLa ja rAjamahelamAM ghUsyo. teNe izArAthI rAjamahelanA rakSa kasainikone potAnI pAchaLa AvavA samajAvI dIdhuM. rasoIyo jevo bhoMyarAmAM ghUsyo, tarata ja guptacare teno hAtha pakaDyo; ane pUchyuM: For Private And Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 347 jaina rAmAyaNa kyAM jAya che?' tAre zI paMcAta che?' mAre paMcAta che. bola kyAM jAya che? ne TopalAmAM zuM che?" "mArI sAthe lAMbI vAta na kara. tuM tArA raste cAlyo jA." Topalo nIce utAra.' nahi utAruM." guptacare sainikone izAro karyo. sainikoe rasoIyAne gherI lIdho. guptacare tarata ja eka sainikane ravAnA karyo ane mahAmaMtrIne bolAvI lAvavA AjJA karI. sainika doDato mahAmaMtrInI pAse pahoMcyo ane mahAmaMtrIne tAbaDatoba bolAvIne AvI gayo. Topalo rasoIyA sAthe ja hato, rasoIyo bhayano mAryo dhrujI rahyo hato. tenA zarIre parasevo chUTI gayo hato. mahAmaMtrIne joIne rasoIyAe Topalo . nIce mUkI dIdho ne mahAmaMtrInA pagamAM paDI gayo. "mA- bApa...mane kSamA karo. AmAM mAro guno nathI.' paNa zuM che e to kahe...?" mahAmaMtrIe rasoIyAnA ja mukhe sArI vAta sAMbhaLavA prazna karyo. "kRpAnAtha, roja huM eka chokarAne A TopalAmAM lAvuM chuM.' "Topalo khala. rasoIyAe tarata Topalo kholyo. aMdarathI bebhAna hAlatamAM nAnuM bALaka nIkaLyuM. mahAmaMtrIne zarIre kamakamI AvI gaI. tarata ja temaNe vaidyone bolAvI lAvavA AjJA karI. sainika tvarAthI jaIne vaidyane bolAvI lAvyo. vaidyoe AvIne bALakane tapAsyuM. auSadhopacAra karIne bALakanI bezuddhi dUra karI. mahAmaMtrIe bALakane eka sipAInI sAthe tenA ghera ravAnA karI dIdhuM. bIjI bAju rasoIyAne kArAvAsamAM laI javA ane bIje divase rAjasabhAmAM hAjara karavA sainikone AjJA karI. guptacaranI sAthe mahAmaMtrIe rasoIgharanA bhoyarAmAM praveza karyo. bhoMyarAmAMthI durgadha AvI rahI hatI. mahAmaMtrIe ane guptacare vastrathI nAka ane mukha bAMdhI dIdhAM. jyAM teo bhoMyarAmAM pahoMcyA tyAMnuM dAruNa dRzya joIne mahAmaMtrInuM hRdaya kamakamI UThyuM. eka bAju bALakonAM hADapiMjarono Dhagalo paDelo hato. eka bAju mAMsanA locA laTakelA hatA. bhUmi lohIthI kharaDAyelI hatI. For Private And Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38. narabhakSI : rasoIyAnA pakaDAI javAnA samAcAra maLatAM ja AnaMda ayodhyA choDIne bhAgI gayo. sIdAsa ciMtAtura banI gayo. ayodhyAnA maMtrImaMDaLane te barAbara samajato hato. nyAyanI khAtara maMtrImaMDaLa sarvasvanuM balidAna ApatAM paNa. acakAya tema na hatuM. teNe AnaMdanI salAha levAnuM vicAryuM: AnaMdanI tapAsa karAvI, paNa hoya to Ave ne! e to kyAranoya bhAgI gayo hato: bIjI bAju rAtrinA samaye mahAmaMtrI maMtrImaMDaLane laIne kArAvAsamAM pahoMcyA ke jyAM rasoIyo keda hato. tuM je sAcI hakIkata hoya te kahIza to tane mRtyudaMDa karavAmAM nahi Ave. paNa jo sAcI vAta jarA paNa chupAvIza to phAMsIe laTakAvI devAmAM Avaze." mahAmaMtrIe rasoIyAne kaDakAI batAvI. "kRpAnAtha, huM sAcuM kahuM chuM ke huM nirdoSa chuM." to konA kahevAthI te A ghora pApa karI rahyo hato?' dayALu..." kahe. jarA paNa gabharAIza nahi. satya kahI de.' "mahArAjAnA kahevAthI..." thothavAtI jubAne rasoIyAe kahI dIdhuM. "tuM A kAma kyArathI karI rahyo hato?' 'lagabhaga eka mahinAthI." tane bALakone upADI lAvavAnI A kaLA koNe zIkhavI?" purohita putra-AnaMde." mahAmaMtrIe A rIte saMpUrNa mAhitI meLavI lIdhI, punaH rasoIyAne koTaDImAM pUrI daI, maMtrImaMDaLa nivAsasthAne pahoMcyuM. sahunAM citta gaMbhIra citAmAM DUbelAM hatAM, sodAsanA ghora duSTa kRtya para sahunA mana udvigna banI gayelAM hatAM. samagra paristhiti ApaNI sAme spaSTa che. have AmAM zuM karavuM joIe? Apa sahuno abhiprAya zuM che?' mahAmaMtrIe maMtrImaMDaLanI sAme vAta mUkI. A aMge Ape zuM vicAryuM che?' bIjA maMtrIe mahAmaMtrIne pUchyuM. meM to vicAryuM che ke sau prathama ApaNe mahArAjAne maLIne, temane A ghora pApa baMdha karavA samajAvavA joIe.' For Private And Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 349 "mAno ke na samaje to? eka maMtrIe prazna karyo. "to pachI maMtrImaMDaLe yogya mArga akhatyAra karavo joIe.' kyo mArga?" "tamane kayo mArga sUjhe che? "mane to lAge che ke, jo na mAne to rAjagAdI parathI utArI mUkavA joIe!' jarA AvezapUrvaka maMtrIe potAno abhiprAya vyakata karyo. vAta vAjabI che, prajAnuM bhakSaNa karanAra rAjA kema cAlI zake?" bIjA maMtrIoe potAnI saMmati darzAvI. to pachI, pahelAM ApaNe mahArAjAne maLIe. temane samajAvavAno pUrNa prayatna karIe, bAdamAM yogya nirNaya karIzuM.' mahAmaMtrIe suyogya sUcana karyuM. sahue svIkAryuM. rAta moDI thaI gaI hatI, paraMtu atyAre rAjA pAse gayA vinA cAle ema na hatuM. maMtrImaMDaLa rAjamahelamAM pahoMcyuM. sodAsanI nIMda to kyAranIya UDI gaI hatI. dvArapAle jaIne sodAsane samAcAra ApyA. maMtrImaMDaLa ApanI pAse AvavA cAhe che.' "AvavA do.' vyagra citte sodAse javAba Apyo. maMtrImaMDaLe sodAsanA maMtraNAkhaMDamAM praveza karyo. sodAse maunapaNe AvakAra Apyo; ane pote eka bhadrAsana para beTho. maMtrImaMDaLa paNa yogya Asane besI gayuM. thoDIka vAra mauna patharAyuM; sodAse AgamananuM kAraNa pUchI mauna toDyuM. mahAmaMtrIe pratyuttara Apyo: Apa jANo cho ke eka mahinAthI nAnAM nAnAM bALakonI corI thaI rahI che. tethI prajAmAM ghaNo asaMtoSa vyApelo che.' tame tapAsa karI haze ne?' sodAse bhUmi para dRSTi rAkhIne pUchayuM. tapAsa pUrNa thaI che. eTale ja Apane maLavAnuM thayuM che.' mahAmaMtrIe kahyuM. sodAsa mauna rahyo. "Apane paNa khabara paDI ja gaI che ke cora koNa che ane konA mATe corI karato hato.' "hA." have A paristhitimAM parivartana karavuM jarUrI che. Apa ayodhyAnA vizALa rAjyanA pitA cho. pitA prajAnuM pAlana kare te ja ucita che. bhakSaNa kare te ucita nathI." For Private And Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 350. narabhakSI huM te jANuM chuM. mane zikhAmaNa ApavAnI jarUra nathI...' sodAsa roSe bharAIne bolyo. ame zikhAmaNa ApanAra koNa? A to amane je ucita lAgyuM te ApanI samakSa kahevuM e amArI pharaja samajIne kahIe chIe; prajAnI zAMti vinA rAjA rAjya para TakI zakato nathI." eTale tame zuM kahevA mAgo cho?' ApanA dvArA ApanI prajAnAM bALakonuM bhakSaNa baMdha thavuM joIe eTalI ja amArI prArthanA che.' te aMge mane ucita lAgaze tema karIza." "Apane zuM ucita lAge che?" te jANavAnI tamAre jarUra nathI." rAjyanA mahAmaMtrI tarIke e jANavAno mAro adhikAra che. Ape te jaNAvavuM paDaze. e jANavA mATe ja ayodhyAnuM maMtrImaMDaLa atyAre AvyuM che." mahAmaMtrIe makkamatAthI paDakAra karyo. sodAsa kSaNavAra to stabdha banI gayo. zo uttara Apavo tenI gaDamathalamAM paDI gayo. e samajI gayo hato ke maMtrImaMDaLa je te nirNaya karyA vinA javAnuM nathI. jo Apa atyAre amane saMtoSa thAya tevo javAba nahIM Apo to pachI amAre ApanA para pharaja pADavI paDaze.' mahAmaMtrIe dAbIne kahyuM. tamArAthI je thaI zake te karI lejo, huM paNa jou chuM...' sodAsa javAba ApI, tyAMthI UThIne zayanagRhamAM cAlyo gayo. maMtrImaMDaLa tyAMthI mahAmaMtrInA AvAse pahoMcyuM. saunAM mana duHkha ane roSathI saMtapta hatAM. maMtraNAgRhamAM pravezatAM ja mahAmaMtrIe kahyuM : bhAIo, mane have eka upAya sUjhe che.' batAvo." sodAsane padabhraSTa karIne yuvarAjane rAjasiMhAsana para besADI devo." barAbara che ApanI vAta. AvA rAjAne kadApi na calAvI levAya." bIjA maMtrIe Teko Apyo. A vAtathI prajAne vAkepha karavI joIe. mahAmaMtrIe kArya karavAnI rUparekhA aMkita karavA mAMDI. For Private And Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 'nagarazeThane maLavuM che.' 'atyAre?' jaina rAmAyaNa 'A mATe mahAjanane bolAvI lAvavuM joIe.' 'hamaNAM ja bolAvI lo.' anya maMtrIo bolI UThyA. madhyarAtri thaI gaI hatI. kyAreka nagararakSaka sipAIonA azvono heSA2va zAMtino bhaMga karato hato, to kyAreka kUtarAono bhasavAno avAja saMbhaLAI jato hato. mahAmaMtrInA be aMgarakSako rAjamArgo para AgaLa vadhatA vadhatA nagarazeThanI havelI pAse AvI pahoMcyA. aMgarakSakoe avAja karyo. sAmethI havelInA dvArapAloe avAja Apyo. aMgarakSako dvArapArlAnI pAse jaI pahoMcyA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 351 'hA, jarUrI kAma che' eka dvArapAla havelInI aMdara gayo. pA kalAkamAM pAcho Avyo ane mahAmaMtrInA aMgarakSakone laIne punaH havelImAM cAlyo gayo. thoDIka vAramAM baMne aMgarakSako nagarazeThanI pAse AvI pahoMcyA. nagarazeThane praNAma karI mahAmaMtrIno saMdezo kahI saMbhaLAvyo. tarata ja nagarazeTha UbhA thayA, vastraparivartana karI laI, zrI navakAra maMtranuM smaraNa karI aMgarakSakonI sAthe ravAnA thayA. potAnA dvArapAlone sUcanA ApI ke mahAjananA agraNIone teo mahAmaMtrInA mahela para AvavA kahI de. ekAda kalAkamAM mahAjananA agraNIo mahAmaMtrIne mahele bhegAM thaI gayA. sahune laIne nagarazeThe mahelamAM praveza karyo. mahAmaMtrIe yogya svAgata karI Asano ApyAM. 'zreSThIvaryo, nagaranAM komaLa bALakonA bhakSakano patto lAgI gayo che.' 'bahu sarasa.' nagarazeThe vAtane vadhAvI. 'bhakSaka bahu vicitra nIkaLyo... jenI kalpanA paNa na thaI zake, tevo...' 'koNa ?' For Private And Personal Use Only 'rakSaka te ja bhakSaka!' du:khabharyA zabdomAM mahAmaMtrI bolyA. mahAna mutsadI nagarazeTha samajI gayA. 'pachI zuM karyuM?' 'samajAvyA.' *te samajyA?'
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 352 narabhakSI nA." have?' Apane zuM karavuM ucita lAge che?' mahAmaMtrIe nagarazeThane pUchyuM. Apa sahue kaMI vicAryuM haze ne?" ame vicAra karI rAkhyo che." "zo?' "yuvarAja siMharathane rAjyasiMhAsana para sthApita karavA." mahArAjAne?' 'padabhraSTa karavA." kevI rIte? "e vicAravAnuM bAkI che." mahAmaMtrIe nagarazeThanI sAme AturatApUrvaka jotAM pUchyuM. nagarazeThanA magajamAM samagra prasaMgane kunehapUrvaka patAvavAnI yojanA ghaDAI gaI hatI. "senApatine bolAvIne AjJA karavAnI ke, atyAre ja mahArAjAnA mahelanI cArekora sainiko goThavI de. jyAM sudhI ApaNe yuvarAjano rAjyAbhiSeka na karI rahIe tyAM sudhI mahArAjAne mahelanI bahAra nIkaLavA na devA.' nagarazeThe spaSTatAthI yojanA samajAvI. pachI?' pachI pahero uThAvI levAno.. mahArAjA ayodhyA choDIne cAlyA jaze!" nagarazeThe bhaviSyavettAonI Dhabe bhAvinI AgAhI karI. saune nagarazeThanI vAta gamI gaI. mahAmaMtrIe tarata ja senApatine bolAvI lAvavA mANasa ravAnA karyo. senApati vinA vilaMbe hAjara thayo. mahAmaMtrIe senApatine paristhiti samajAvI dIdhI ane mahelane sainikothI gherI levA mATe sUcanA karI. senApati mahAmaMtrInI AjJA svIkArI tyAMthI ravAnA thayo. maMtrImaMDaLa ane mahAjana paNa prabhAtamAM yuvarAjano rAjyAbhiSeka karavAnuM nakkI karI potAnA sthAne ravAnA thayuM. kevo e prAcInakALa! bhagavAna RSabhadevathI cAlI AvatI pavitra saMskRtinuM saMrakSaNa karavA ayodhyAnA sattAdhIzo ane nAgariko keTalA badhA jAgrata hatA! khuda rAjA paNa bhUla kare che to tene ya sajA phaTakArI detAM vAra nahi, aMgata svArthanI duniyAmAMthI bahAra nIkaLI gayA vinA A vAta na banI zake. For Private And Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 3pa3 prabhAta thayuM. ayodhyAnA rAjamahela sazastra sainikothI gherAI gayo hato. AkhA nagaramAM bhAre kolAhala phelAI gayo hato. saune khabara maLI gaI hatI ke "sodAsa' rAjA ja pote bALabhakSaka che. tethI saunA hRdayamAM sodAsa pratye bhAre dhRNA pedA thaI hatI. tyAM nagaravAsIone kAne rAjaghoSaNA saMbhaLAI. yuvarAja siMha rathano Aje savAre nava vAgye rAjasabhAmAM rAjyAbhiSeka karavAmAM Avaze. mATe sarve nagarajanoe samayasara AvI javuM. mahAmaMtrIzvaranI AjJA che.' bIjI bAju, sodAse potAnA mahelane sazastra sainikothI gherAyelo joyo, tenA hRdayamAM mahAna ulkApAta macI gayo. bahAra nIkaLAya ema na hatuM ane aMdara rahevAnuM sahana thAya ema na hatuM. te becena banI gayo. sauthI moTI becenI e hatI ke ene be divasathI manuSyanuM mAMsa maLyuM na hatuM. have ayodhyAmAM maLe ema paNa na hatuM. tene mana rAjagAdInI koI kiMmata na hatI. ene mane to sarvasva hatuM manuSyanuM mAMsa. viSayAsakti bhayaMkara hoya che. pAMca indriyonA viSayomAM Asakta manuSya nyAyanIti ane sadAcArathI dinapratidina dUra jato jAya che. sodAsa jindriyanI AsaktimAM khUba phasAyo. kaI sthitimAM jaI pahoMcyo? manuSyabhakSI banI gayo! tene lata lAgI gaI. latamAM te potAnI kulInatA bhUlyo, mahAna kartavya mUlyo ane potAnA AtmAne bhUlyo. yuvarAja siharathano rAjyAbhiSeka thaI gayo. senApatie rAjamahela parathI sazastra sainikone uThAvI lIdhA. sodAsa rAjamahelanI bahAra nIkaLI gayo. te ayodhyAnI bahAra cAlyo gayo. ayodhyA choDIne te dUra dUra cAlyo gayo. koI tenI pAchaLa na gayuM. koIe tenI pAchaLa zokamAM be AMsu na sAryA. sodAsa traNa-traNa divasathI bhUkhyo hato. tene have manuSyanA mAMsa sivAya kaMI ja priya lAgatuM na hatuM. te ayodhyAthI dasa-bAra yojana dUra nIkaLI gayo. rastAmAM tene kaMI bhakSya na maLyuM. tenI krUra AMkho cAre kora bhaTakatI hatI. te eka jaMgalamAMthI pasAra thaI rahyo hato. tyAM tenI najare eka jhUMpaDI jevuM makAna dekhAyuM. kaMIka AzAnuM kiraNa dekhAtAM te makAna tarapha vaLyo. jema jema makAnanI nikaTa gayo tema tema bALakanA rUdanano avAja tene saMbhaLAvA lAgyo. sodAsa makAnanA AMgaNAmAM pahoMcyo. makAnamAM koI mANasa tene dekhAyo For Private And Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 354 narabhakSI nahi, paraMtu bALaka raDI rahyuM hatuM. sodAse makAnamAM DokiyuM karyuM. eka pAraNiyAmAM nAnuM bALaka paDyuM paDyuM raDatuM hatuM. pAraNiyAnI pAse roTalAnA becAra TukaDA paDelA hatA. sodAse evuM anumAna karyuM ke jarUra A bALakanI mA bALakane suvADIne bahAra kAme gaI lAge che. paraMtu ghara khulluM mUkIne gaI che eTale taratamAM pAchI AvavI joIe. jyArathI teNe nAnA bALakano avAja sAMbhaLyo hato, tyArathI ja tenI jIbha lapa lapa karI rahI hatI. teNe tarata aMdara jaIne bALakane upADavuM ane jhaDapathI bahAra nIkaLI lapAto-chupAto tyAMthI bhAgyo... paraMtu bALakanuM rUdana cAluM hatuM. krUra kALajAnA e narAdhame bALakanI Doka maraDI nAMkhI. tene sadAne mATe zAMta karI dIdhuM. basa, kAcA ne kAcA zarIrane bacakAM bharavA lAgyo. tenuM mukha, tenAM vastro ne gAtro, lohIthI lathapatha thaI gayAM. te bihAmaNo nararAkSasa banI gayo. tenI sudhA kAMIka zAMta thaI. taLAvamAM jaI teNe peTa bharIne pANI pIdhuM ane eka vRkSa nIce jaIne sUI gayo. be-cAra miniTamAM to ghasaghasATa UMdhavA mAMDyo. kyAM eka divasano mahAsatI siMhikAno lADakavAyo sodAsa ane kyAM Ajano jaMgalomAM bhaTakato nararAkSasa sodAsa! aho, karmonI kevI ghora viTaMbaNA che! saMsAranA raMgamaMca para harahaMmeza AvAM gharatighora nATako bhajavAI rahetAM hoya che, evA saMsAramAM kyAM sukha zAMti che! bhramaNAnA sukhamAM rAcato jIva svataH potAnI citA banAvIne saLagI mare che. sodAse tyAMthI uttarApatha tarapha cAlavA mAMDayuM. sAmethI eka gADuM AvI rahyuM hatuM. gADAmAM be strIpuruSa ane be bALako hatAM. bALakone jotAM ja sodAsanI jIbha saLavaLI. teNe ekAeka gADA para humalo karyo. strI-puruSano tyAM ja kaTArIthI vadha karI, be bALakone uThAvyAM ane tyAMthI bhAgyo. paraMtu be bALakoe kAramuM kalpAMta karavA mAMDyuM. avAja sAMbhaLIne AjubAjunA khetaromAM kAma karatA mANaso doDI AvyA ane sodAsano pIcho karyo. sodAse tarata ja baMne bALakone dharatI para paTakI, nirdayatAthI temano vadha karI nAMkhyo. te tenI pAchaLa AvatA mANaso tarapha lohI kharaDI kaTArI sAthe dhasyo. lokonA hAthamAM paNa lAkaDI, talavAra vagere zastro hatAM. sodAsano bihAmaNo cahero joIne pahelAM to grAmajano DaryA, paraMtu teo samUhamAM hovAthI hiMmata karIne sodAsane gherI vaLyAM. For Private And Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3papa jaina rAmAyaNa grAmajanoe sodAsa para daMDAonA prahAra karavA mAMDyA paraMtu, sodAse tarata ja be grAmajanonAM mAthAM dhaDa parathI utArI dIdhAM. loko ekadama uzkerAyA ane sodAsanA mAthA para sakhata phaTakA lagAvyA. sodAsa bebhAna banI jamIna para DhaLI paDo. nIce paDatAM ja loko tenA para tUTI paDyA. paraMtu thoDI ja kSaNomAM mUcha UtaratAM sodAsa Ubho thaI gayo ane vipharelA vAghanI jema chalAMga mArato tyAMthI bhAgyo. tenA mAthAmAMthI lohI vahI rahyuM hatuM. tenA zarIra para paNa prahAra thayelA hatA. lohI kharaDAyelo sodAsa tyAMthI bhAgato bhAgato eka ghora araNyamAM jaI pahoMcyo. tenuM zarIra sAva thAkI gayuM hatuM, te eka vRkSanI nIce mUccha khAIne DhaLI paDyo. kamanI kevI vicitratA che! ayodhyAnA rAjasiMhAsana para hato tyAre aneka rAjA-mahArAjAo jenI sevAmAM hAjara rahetA hatA, apsarAo jevI nRtyAMganAo jenI sAme nRtya karatI, jenI AjJAne uThAvI levA seMkaDo sevako hAjara rahetA hatA te sodAsa Aje asahAya, ekaloaTUlo ghora aTavImAM cattopATa mUchita avasthAmAM paDyo hato, tyAM na koI enA aMganI rakSA karanAra aMgarakSaka hato, na koI vAyuno vIMjhaNa vIMjhanAra dAsI hatI. tyAM hatAM gIdha ane samaDIo! tyAM hatAM varu ane ziyALa! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 39. sodAsanuM utthAna 'are mitra tuM ahIM kyAMthI? tArI AvI behAla sthiti kevI rIte thaI?' eka mANasa tyAM AvI caDyo. sodAsane bebhAna sthitimAM paDelo joI te enI pAse Avyo. tene oLakhI letAM e AzcaryathI ane duHkhathI tenI pAse besI gayo ane uparano prazna karyo, paraMtu sodAsa kevI rIte uttara Ape? te to gADha bezuddhimAM paDyo hato. AgaMtuka mANasa UThyo ane thoDe dUra gayo. vRkSaparNanuM pAtra banAvI te sarovaramAMthI pANI bharI lAvyo ane sodAsanA mukha para dhImedhIme chaMTakAva karavA lAgyo. vastranA cheDAthI pavana DhALavA lAgyo. dhIredhIre sodAsanI mUrchA ochI thavA lAgI. be-traNa dhaDI bAda teNe AMkho kholI, AgaMtuka mANasane joyo. 'AnaMda? tuM?' 'hA, mitra, paraMtu tArI AvI sthiti...?' 'badhI vAta pachI karUM chuM, mane tarasa lAgI che. pANI maLaze?' 'hA, hamaNAM ja lAvuM chuM.' AnaMda doDato gayo ane parNa-pAtramAM pANI bharI lAvyo, sodAsane ApI te punaH aTavImAM gayo ane keTalIka vanaspatio laIne jaldIthI pAcho Avyo. vanaspationo rasa kADhI teNe sodAsanA zarIra para paDelA ghA para lagAvyo. sodAsa AnaMdanA sahAre beTho thayo. vRkSane aDhelIne te beTho. AnaMda paNa sodAsanI sAme beTho. baMnenA mukha para zoka, kheda ane glAninI chAyA patharAI gaI hatI. 'AnaMda, pahelAM tuM tAro vRttAMta kahe.' 'mitra zuM kahuM? mane khabara paDI ke rasoIyo pakaDAI gayo che, meM mArI salAmatIno vicAra karyo. mahAmaMtrInA svabhAvathI Apa kyAM ajANa cho? huM gupta rIte tyAMthI nIkaLI gayo. lapAto chupAto ayodhyAnA rAjyanI sImAmAMthI bahAra nIkaLI gayo. koI paNa gAma ke nagaramAM Azraya levAmAM mane bhaya lAgyo, kAraNa ke ayodhyAnA guptacaro mATe koI paNa gAma ke nagara kyAM ajANyuM che? huM jaMgalamAM pharavA lAgyo. huM koI suyogya sthAnanI zodha ka2vA lAgyo. ema karatAM pharato pharato huM A jaMgalamAM AvI caDhyo. ahIMnuM sthAna mane ThIka lAgyuM. najIkamAM sarovara che, vaLI A jaMgalamAM aneka prakAranI auSadhio che. thoDe dUra rAjamArga paNa che jyAMthI avAranavAra bhakSya maLI jAya che. bhakSyanI zodhamAM pharato pharato huM ahIM AvI lAgyo.' For Private And Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 357 AnaMde TUMkamAM potAno vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. sodAse paNa ayodhyAmAM banelI hakIkata kahI saMbhaLAvI. mitra, have ApaNe ahIM ja rahIe. huM sevAmAM koI kacAza nahIM rAkhuM." AnaMde sodAsane vinaMtI karI. sodAsa vicAramAM paDI gayo. thoDo samaya vicAra karI teNe kahyuM: AnaMda, ahIM eka ja sthAne rahevAmAM jokhama che. vaLI, roja bhakSya maLavuM paNa muzkela che. mATe mAro vicAra to karavAno che.' ApaNe bIje sthAne jaIne bhakSya meLavI zakIe, bAkI rahevAnuM sthAna to A sahIsalAmata che. vaLI have to Apa jevA parAkramI mane maLI gayA, pachI bhaya zAno?' AnaMdanA AgrahathI sodAsa kabUla thayo. baMne dhIme dhIme tyAMthI cAlatA sarovara pAse gayA. AnaMde dhIre dhIre sodAsanA lohI-kharaDAyelA zarIrane pANIthI sApha karyuM. vastra paNa sApha karyuM ane tyAMthI AnaMde banAvelA gupta sthAnamAM baMne pahoMcyA. baMne narabhakSI mitronuM punaHmilana thayuM, temanI rAkSasI vRttine vakaravAno avasara maLI gayo. kevo ghora pApodaya baMne khuza thaI gayA ane rAkSasIvRttine saMtoSavA lAgyA. baMne mitroe keTaloka kALa tyAM vyatIta karyo. sodAsanI icchA have koI bIjA pradezamAM javAnI thaI. bane tyAMthI dakSiNApatha tarapha vaLyA. rastAmAM je koI ekala-dokala bALaka jotA, tarata ja teno ghAta karIne bhakSaNa karI jatA. dakSiNApathanI hadamAM praveza karatAM ja AnaMdane Thokara vAgI ane te gabaDI paDyo. ziyALano azubha kaMdanarava saMbhaLAyo. sodAsa tyAM ja Ubho rahI gayo. teNe AnaMdane kahyuM. AnaMda, apazukana thaI rahyA che, mATe Aje ahIM ja rokAI jaIe.' 'mitra, zukana-apazukanano vicAra ApaNe vaLI kevo karavAno? jo, A rastethI koI nAnAM pagalAM dekhAI rahyAM che. jaldIthI ApaNe jaIe to bhakSya maLI jaze! sodAsane AnaMdanI vAta na gamI. Aje tenA cittamAM AgaLa cAlavAno utsAha ja jAgato na hato. AnaMda, huM to ahIM ja rokAIza. tuM jaldIthI jA ane bhakSya laIne tarata pAcho AvI jA.' For Private And Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3pa8 sodAsanuM utthAna AnaMda jhaDapathI AgaLa vadhyo. mAthe mayUrapicchanI pAghaDI, hAthamAM dhanuSya, pITha para tIrano bhAtho, nAbhipradezanA nIce vyAghacarma ane pagamAM lAkaDAMnAM pagarakhAM. eka vakhatano purohitaputra Aje jaMgalI zikArI banI dakSiNApathanA aTavImArge doDyo jato hato. AjubAju tenuM lakSa na hatuM; te to pelAM nAnAM pagalAM joto doDato hato. cArekora parvato ane nibiDa vana! parvatanI eka UMcI zilA para vanarAja Ubho bhasyanI rAha joI rahyo hato. tenI dRSTi doDatA AnaMda para paDI. bhayaMkara garjanA karI ane chalAMga mArI AnaMdanI sAme AvI Ubho. AnaMda acAnaka humalAthI bebAkaLo banI gayo. tenA hAthamAMthI dhanuSya sarakI gayuM. tenuM zarIra dhrUjavA lAgyuM. vanarAjano jAlima paMjo tenA zarIra para paDyo, te DhaLI paDyo. bhakSya zodhavA nIkaLelo AnaMda pote ja bhakSya banI gayo. sodAse ghaNI rAha joI, paraMtu AnaMda kyAMthI Ave? eka divasano vizrAma karI sodAsa dakSiNApathamAM pravezyo. tenuM jamaNuM netra skurAyamAna thavA lAgyuM. sAmethI saubhAgyavatI strIono samUha AvI rahyo hato. pakSIono madhura dhvani thaI rahyo hato. sodAsane cittamAM Aje naramAMsanI koI bhUkha jAgI na hatI. sIdhesIdho cAlyo ja jato hato. madhyAhunakALa sudhI teNe cAlyA ja karyuM. tyAM tenI najare svaccha jalathI bhareluM sarovara dekhAyuM. sarovarane kinAre azokavRkSanI ramaNIya ghaTA hatI. sodAse sarovaramAM jaI jalapAna karyuM ane azoka vRkSanI chAyAmAM jaI vizrAma lIdho. be ghaDI vizrAma karI te Ukyo ane AjubAjunA ramaNIya pradezane joto pharavA lAgyo. tyAM eka apUrva dRzya tene jovA maLyuM. eka mahAmuni azoka vRkSanI chAyA nIce dhyAnastha dazAmAM UbhA hatA, ane AjubAju ramatAM hatAM vanya pazuo! mahAmuninI mukhamudrA upara adbhuta saumyatA chavAyelI hatI, kAyA kRza hatI, vastra malIna hatAM. sodAsa Ubho rahI gayo. mahAmuni tarapha ekITase joI rahyo. jema lohacuMbaka tarapha loDhuM AkarSAya tema sodAsa mahAmuni tarapha AkarSAyo. dhIme pagale te mahAmuninI najIka pahoMcyo. navA AgaMtukane joI vanya pazuo mahAmuninI AsapAsa gherAI vaLyAM. mahAmunie dhyAna pUrNa karyuM. sodAse prazana karyo: "he zramaNa, Apane jotAM mane AnaMda thAya che. Apa mane dharma samajAvazo?' mahAmunie sodAsamAM chupAyelI koI yogyatAne parakhI. dharma pAmavAnI yogyatA enA zarIra para to dekhAtI na hatI, paraMtu mahAmuni kevaLa bAhya veza ke zarIra joIne ja yogyatAno nirNaya karatA nathI. emanI divyadRSTi to zarIranI aMdara rahelA AtmAnuM darzana karatI hoya che. For Private And Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 359 jaina rAmAyaNa "jijJAsune dharma samajAvavo e amAruM kartavya che. to mane samajAvazo." sAMbhaLa, mahAnubhAva...' mahAmunie svaccha jagyA para Asana bichAvyuM. sodAsa vinayapUrvaka dUra besI gayo. azokanI DALe koyala TahukI UThI. tuM tArI jAta tarapha jevuM vartana kare che tevuM vartana bIjA jIva pratye karavuM, e dharma che! tuM jevI rIte tArI jAtane duHkhI karavA nathI cAho tevI rIte tAre bIjA jIvone du:khI na karavA joIe.' muni, vacamAM huM pUchI zakuM chuM?" pUchI zake che." dharma sukhI banavA mATe karavAno hoya che ne?' hA.' bIjA jIvone mArIne jo sukha maLatuM hoya to e dharma na kahevAya?" 'bhAgyazALI! bIjA jIvone mArIne sukha maLatuM ja nathI. bIjA jIvone mArIne je sukha maLatuM lAge che e to alpakALanuM kAlpanika sukha hoya che. pachI e hiMsAnuM pApanuM phaLa bhogavatAM jIva duHkhI duHkhI thaI jAya che.' pApanuM phaLa to bIjA bhavamAM bhogavavuM paDe che ne? A bhavamAM to hiMsAthI sukha maLatuM dekhAya che.' A bhavamAM paNa pApanuM prAraMbhika phaLa bhogavavuM paDe che, paralokamAM to pApanuM phaLa bhogavavuM paDe te juduM. hiMsaka manuSya A bhavamAM paNa aneka kaSTa prApta kare che. tuM jarA buddhithI vicAra kara. bIjA jIvone duHkha ApanAra manuSyane sukha maLI zake kharuM? bIjA jIvone azAnti ApanArane zAMti maLI zake kharI? hiMsA karI sukha anubhavanArane bhayaMkara duHkha anubhavavA taiyAra ja rahevuM paDe che." sodAsanI sAme potAno bhUtakALa taravaravA lAgyo. mAMsabhakSaNanuM pApa jyArathI enA jIvanamAM pravezya tyArathI dinapratidina enuM citta azAMta baneluM ene samajAyuM. mAMsabhakSaNanuM sukha alpakALanuM hatuM jyAre du:kha keTaluM sahana karavuM paDyuM? ayodhyAnI prajAmAM apriya banavuM paDyuM, rAjyasiMhAsanathI bhraSTa thavuM paDyuM, bhAgavuM paDayuM, jaMgalomAM bhaTakavuM paDyuM, lokonA prahAra sahana karavA For Private And Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 36o sodAsanuM utthAna paDyA, kuTuMbathI aLagA thavuM paDyuM, mAna-pAna ane pratiSThA cAlyAM gayAM. jyAre mAMsabhakSaNanuM sukha keTalA kALanuM? jyAM sudhI koLiyo mukhamAM cavAto rahe tyAM sudhI sukha! peTamAM gayA pachI zuM? mahAmuninA kathana sAthe potAnA anubhavano meLa paDato joI sodAsane mahAmuninI vAtamAM rasa paDavA mAMDyo. mahAnubhAva, hiMsAthI vera vadhe che. jIvo sAthe vera baMdhAya che, jenA pariNAme hiMsA karanAranI hiMsA thaI jAya che.' "prabhu! ApanI vAta satya che. mane anubhava che." eTaluM ja nahIM, hiMsA karanAranuM hRdaya kUra ane kaThora bane che. pachI ene koI pApa pAparUpa lAgatuM nathI. paraloka tarapha dRSTi jatI nathI ke "mAruM paralokamAM zuM thaze? paramAtmA to tenI smRtimAMthI ja bhUMsAI jAya che. pachI paramAtmAnI AjJAnuM pAlana karavAnI vAta ja kyAM rahI? hiMsaka pazuno jema koI manuSya vizvAsa karato nathI tema hiMsaka manuSyano koI vizvAsa karatuM nathI. hiMsaka pazunI jema tene paNa bhAgatA pharavuM paDe che. te manuSya jIvana hArI jAya che ane corAzI lAkha yonimAM bhaTakato thaI jAya che." sodAsanuM hRdaya gadgad banI gayuM. teNe mahAmuninAM caraNomAM potAnuM mastaka mUkI dIdhuM. nAtha, Apa mAro uddhAra karI. huM ghora pApI che. bhagavAna RSabhadevanA pavitra vaMzane lajAvanAra ayodhyAno huM adhama sodAsa chuM. huM narabhakSI rAkSasa chuM. meM ghorAtighora pApa karyo che,' sodAsanI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. sodAsa, dharmanuM zaraNuM levAthI tArAM pApo haLavAM thaze." prabho! mane dharmanuM zaraNuM ApavA kRpA karo. mane ugAra." to AjathI tuM pratijJA kara. koI paNa niraparAdhI jIvane jANIbUjhIne marAvo nahIM. jUThuM bolavuM nahIM. corI karavI nahIM ane parigrahanI maryAdA karavI. svastrImAM saMtoSa mAnavo, svastrI sivAyanI strIone mAtA ane bahena tulya mAnavI." nAtha, mane e pratijJAnuM dAna karo, huM enuM pAlana karIza." mahAmunie sodAsane vrato ApyAM. deva, gurU ane dharmanuM svarUpa samajAvyuM. jo ke siMhikAe sodAsane bAlyakALamAM A badhuM samajAveluM ja hatuM. paraMtu mahAmunie punaH samajAvatAM sodAsanA e jUnA saMskAronuM uddhodhana thayuM. For Private And Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 361 teNe vinayapUrvaka vrato svIkAryA. mahAmunine caraNe vAraMvAra vaMdanA karI ane tyAMthI te AgaLa vadhyo. manuSyanuM jIvana kevuM che! be ghaDI pahelAMnI krUra ghAtakI ane narabhakSI sodAsa komaLahRdayI, dayALa ane narakSaka banI gayAM! patana ane utthAna, avanati ne unnati, barabAdI ane AbAdI! jyAM sudhI jIva saMsArI che tyAM sudhI A vandro cAlyA ja kare che. zrI rAmanA pUrvajonI tejojvala tavArIkhamAM eka sodAsanuM ja jIvana AvuM jovA maLe che ke jemAM patananuM pAtALa dekhAya che. paraMtu bhagavAna RSabhadevanA vaMzano pravAha haju tevo ja tejasvI hato. sodAsa punaH patananI gartAmAMthI UgarI gayo! tenuM jIvana pavitratAnA pAvana paMthe vaLI gayuM. sodAsa tyAMthI cAlyo. tenA cittamAM mahAmuni vasI gayA hatA. temaNe batAvelo ahiMsApradhAna jinadharma vasI gayo hato. thoDIvAra te potAnA patana para pazcAttApa kare che to thoDIvAra thayelA utthAnano umaMga anubhave che. cAlato cAlato te "mahApura" nAmanA nagaranA sImADAmAM AvI pahoMcyo. nagara bahAra udyAna hatuM. sodAsa udyAnamAM eka AmravRkSanI nIce vizrAma karavA beTho. tenAthI thoDe dUra be-cAra yuvAno beThA hatA. teo ekarasa banI moTA avAje vAta karI rahyA hatA. sodAsanuM dhyAna temanA tarapha dorAyuM. A rIte sArA rAjyanA adhinAyakano nirNaya karavAnuM kAma hAthI jevA prANI para choDavAnI mUrkhatA maMtrImaMDaLe karI che. eka yuvAna bolI rahyo hato. "evo koI niyama nathI ke badhI ja vAtono nirNaya karavAmAM manuSya ja hoziyAra hoya che. are, ghaNI vAtomAM manuSya pazu jevo paNa nirNaya karI zakato nathI. jyAre A to hAthInI buddhimattA vizeSa manAyelI che.' eka pIDha jevA lAgatA puruSe yuvAnane saMbodhIne kahyuM. paraMtu yuvAnanA mananuM samAdhAna na thayuM. teNe dalIla karI: zuM hAthI karatAM koI vizeSa buddhizALI manuSya mahApuramAM nathI, ema tame mAno cho?' buddhizALI to ghaNA maLe! paNa niSpakSa buddhivALA khUba ja thoDA maLe! te paNa zodhavA paDe!' "to hAthI niSpakSa buddhivALo hoya che? zuM tenA mAlika pratye e pakSavALo nathI hoto?' For Private And Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 362 sodAsanuM utthAna 'hoya che paraMtu mAlika to marI gayo! have e potAno yogya mAlika zodhaze! juo, savArathI e nagaramAM pharI rahyo che. haju koInA para paNa teNe abhiSeka karyo nathI.' vAta ema banI hatI ke mahApuranA mahArAjAnuM mRtyu thayuM hatuM. mahArAjAne koI saMtAna na hatuM. rAjyanA mAlikano nirNaya karavA maMtrImaMDaLe prAcIna paraMparAnuM anusaraNa karyuM hatuM. rAjahastInI sUMDhamAM suvarNa kaLaza Apyo hato. hAthIne suMdara zaNagAryo hato. hAthI jenA para suvarNa kaLazano abhiSeka kare tene rAjA banAvavAnI ghoSaNA karI hatI. savArathI hAthI nagaramAM pharI rahyo hato. hAthInI pAchaLa samagra maMtrImaMDaLa ane nagaranuM agragaNya mahAjana paNa pharI rahyuM hatuM. hAthI samagra divasa nagaramAM pharI, nagaranI bahAra vaLyo. ughAna tarapha hAtha Avato dekhAyo. pelA carcA karavAvALA paNa tyAMthI UDyA ane hAthI tarapha cAlyA. sodAsa to tyAM ja besI rahyo. hAthI udyAnamAM pravezyo ane udyAnane dvAre te Ubho rahyo. sodAsa tarapha te jhaDapathI cAlyo. sodAsanI pAse AvIne teNe mahAna harSadhvani karyo... ane tarata suvarNa kaLazano sodAsa para abhiSeka karyo. maMtrIvarge ane prajAjanoe jaya jayakAra karI mUkyo. hAthI tyAM besI gayo. maMtrIvarge sodAsane praNAma karyA ane vinaMtI karI : "he mahApuruSa! ApanA para mahApura rAjyanA adhipatino abhiSeka thayo che. Apa A paTahastI para ArUDha thAo ane nagarane pAvana karo." sodAsanA AzcaryanI sImA nahIM. teNe AMkho baMdha karI gurUdevane manomana bhAvapUrvaka vaMdanA karI.. "prabho! ApanI ja kRpAno A prabhAva che!' maMtrIvarga ratnajaDita thALamAM rAjamukaTa hAjara ryo. suvarNa thALamAM rAjayogya vastra AbhUSaNo sAme dharyA. sodAse zrI navakAra maMtranuM smaraNa karI rAjavI veza dhAraNa karyo. mahAmaMtrIe jayanAda karavApUrvaka mAthe mukuTa paherAvyo. sodAsa paTTahastI para ArUDha thayo. be bAju cAmara laI rAjaramaNIo UbhI rahI gaI. sodAsanuM rAjateja punaH prakAzI UryuM. koNa jANatuM hatuM ke A to ayodhyAnA nAtha che! savArI nagara tarapha AvI. nagaranI nArIoe nagaranA pravezadvAre akSata kaMkuthI nUtana rAjAnuM svAgata karyuM. nagaranI UMcI aTTAlikAo parathI kusumavRSTi karI. maMgala nUra raNakI UThI. sannArIoe dhavala gItathI nagarathI zerIomAM yauvana AyuM, sahu koI sodAsane joI prasannatA ane AnaMda anubhavI rahyAM. For Private And Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para 80, tyAganI pausa jALavI jANI! sodAsanuM dhArmika ane bhautika utthAna eka sAthe thayuM. koI jIva sadA mATe bUro raheto nathI. yathAyogya kALe tenAmAM sArApaNuM Ave che. sodAsa mahApura rAjyanA adhinAyaka banyo. teNe rAjyane suvyavasthita banAvI dIdhuM. paraMtu have dinapratidina tene mahAmunino upadeza smRtipathamAM Ave che. potAnA pUrvajonuM tyAgapradhAna jIvana yAda Ave che. pote karelAM ghora pAponuM ugra prAyazcita karavAnI tamannA jAge che. ayodhyAvAsIone punaH pratIti karAvavAnI bhAvanA jAge che ke temano rAjA bhagavAna RSabhadevanA vaMzane kalaMkita karanAra nathI." sodAse dUtane samAcAra ApI ayodhyA ravAnA karyo. keTalAka divasanA daDamajalane aMte dUta ayodhyA AvI pahoMcyo. sIdho te rAjamaMdire pahoMcyo. dvArapAle jaIne rAjA siMharathane samAcAra ApyA : "mahArAjA, mahApuranagarathI rAjadUta Avela che ane Apane maLavA cAhe che." ene AvavA do.' siharathe AjJA ApI. dvArapAla dUtane laI hAjara thayo. dUte siMhAthane praNAma karyA ane kahyuM: ayodhyApatino jaya ho. huM mahApuranagarathI Avyo chuM. mahApuranA mahArAjA sodAsano saMdeza Apane ApavAnI mArI icchA che!' are dUta, mahApuranA rAjA to kIrtidhavala che, nAma kema juduM bole che?" "mahArAjAne jaNAvavAnuM ke rAjA kirtidhavalanuM akALa nidhana thayuM. mahArAjAne koI saMtAna na hovAne kAraNe, paTTahastI jenA para abhiSeka kare tene mahApurano svAmI banAvavAno maMtrImaMDaLe nirNaya karyo. paTTahastIe parAkramI, tejasvI ane mahAna puNyazALI sodAsa para abhiSeka karyo! sodAsa mahApuranA mahArAja banyA.' Azcarya, ghaNuM Azcarya! narabhakSI sodAsa para paTTahastIe abhiSeka karyo pazue pazu para abhiSeka karyo te yogya ja karyuM?' siMharatha hAMsI uDAvI. mahArAjA, e to Apane pachI khabara paDaze ke pazue pazu para abhiSeka karyo che ke pazue naravIra para abhiSeka karyo che? amArA pratApI mahArAjAe tamane kahevarAvyuM che ke "tame mahArAjA sodAsanI AjJA svIkAro, temAM tamAruM hita che.' For Private And Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 364 tyAganI paraMparA jALavI jANI! 'are adhama dUta, tAro A bakavAsa baMdha kara. zuM ayodhyApati tArA narabhakSI rAjAnI AjJA svIkAraze? tuM dUta che eTale avadhya che. bAkI... 'bAkI yuddhakSetra para khabara paDaze ke koNa vadhyuM che, koNa avadhya?' dUta rAjasabhA choDI nIkaLI gayo. siMharatha vicAramAM paDI gayo. potAnA narabhakSI pitA para rAjyAbhiSekanI vAta tenI samajamAM na AvI. siMha2tha dvArA tiraskRta dUta mahApura pahoMcyo, ane sodAsane yathAsthita hakIkata jaNAvI. sodAse to prathamathI ja pariNAmanuM anumAna karI lIdhuM hatuM. teNe senApattine bolAvyo ane sainyane sajja karavA Adeza karyo. senApatie jANyuM ke 'ayodhyA para mahArAjA caDhAI karavA mAMge che.' tyAre te vicAramAM paDI gayo. 'kema senApatijI! zA vicAramAM paDI gayA?' 'mahArAjA, ayodhyAnuM rAjya eka mahAna rAjya che. tenuM sainya ajoDa che. tenA rAjAo eka ekathI caDhiyAtA hoya che, evA rAjya para caDhAI karavI...' 'sAhasa che! ema kahevuM che ne? senApatijI! jenAmAM sAhasa karavAnI tAkAta nathI te kSatriya nathI, samajyA! jAo gabharAyA vinA taiyArI karo, Daro nahi. huM sainyane mokhare rahIza!' sodAse hasIne senApatine 2vAnA karyo. senApatine kyAM sodAsanA mahAna parAkramono paricaya hato? e kyAM jANato hato ke sodAsa ayodhyAno mAlika che! mahApuranA rAjamahAlayanA zikhara parathI yuddhanI bhe2I bajI UThI. hajAro subhaTo zastrasajja banI rAjamahAlayanA paTAMgaNamAM UbharAvA lAgyA. nagaranI vIrAMganAo potAnA svAmIne lalATe vijayatilaka karavA lAgI ane AnaMdathI vidAya ApavA mAMDI. aneka rAjapuruSonA manamAM jayaparAjayanI zaMkAo thavA lAgI. koIne sodAsanuM A dussAhasa lAgyuM to koIne A utAvaLiyuM pagaluM. koIne sodAsanuM A parAkrama prazaMsanIya lAgyuM. ayodhyA jevA mahAna rAjya para mahApuranuM nAnuM rAjya caDhAI kare, te keTalAka vRddha puruSone paNa avicArI kRtya lAgyuM, paraMtu sodAsa samakSa koInI paNa vAta kyAM TakI zake ema hatI? e hasIne vAta uDAvI deto. zubha muhUrte sodAse yuddhayAtrAno prAraMbha karyo, gaganabhedI zaMkhadhvani karI sodAse brahmAMDane bharI dIdhuM. apUrva zaMkhadhvani sAMbhaLIne yoddhAo yuddhonmatta banI gayA. azvoe heSArava karyo ane hAthIo nAcavA lAgyA. For Private And Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 365 thoDA ja divasamAM sodAsa hajAro subhaTa sAthe ayodhyAne sImADe AvI pahoMcyo. siMharatha tyAM pitAnuM svAgata karavA hajAro vIra sainiko sAthe khaDo hato. baMne sainyo sAmasAmI chAvaNIo nAMkhIne paDyAM. sodAsa potAnA taMbumAM zrI navakAra maMtranuM smaraNa karIne nidrAdhIna thayo hato. madhyarAtrino samaya hato. sodAsa svapnasRSTimAM pravezyo. e ja mahAmunie tenA taMbumAM praveza karyo. sodAsa sahasA Ubho thaI gayo ane teNe mahAmuninAM caraNomAM vaMdanA karI. mahAmuni UbhA ja rahyA. temaNe jamaNo hAtha UMco karI "dharmalAbha'nI AziSa uccArI, sodAsa hAtha joDIne Ubho rahI gayo. sodAsa! huM jANuM chuM ke tuM zA mATe yuddhArthe taiyAra thayo che. te cAhe che ke putrane parAjita karI, pachI ayodhyAnuM ane mahApuranuM, baMne rAjya tene soMpI, tAre mArI pAse AvavuM che. sAdhutA svIkAravI che.. paraMtu yuddhamAM tAre mAnavasaMhAra rokavo joIe. tuM sUryodaya pahelAM ja siMharathanI pAse maMtrIne mokalaje ane kahevarAvaje ke "tuM ane huM ApaNe baMne ja yuddha karI laIe. hajAro manuSyono ane pazuono zA mATe vyartha saMhAra karavo? e kabUla thaze, temAM tAro vijaya thaze. vatsa, ayodhyAnAM lAkho naranArIo tArAM caraNe natamastaka banaze. tAruM kalaMka dhovAI jaze...' kevuM bhavya svapna manorama svapna joIne sodAsa ekadama jAgI gayo. teNe AjubAju jovA mAMDyuM. kyAMya mahAmuni na dekhAyA. te pathArImAMthI Ubho thaI taMbunI bahAra Avyo cAre kora dRSTi nAMkhI.. sivAya praharI sipAIo, koI na dekhAyuM. te punaH potAnA taMbumAM pravezyo. bichAnAno tyAga karI, bhUmi para eka zveta Asana bichAvI, zuddha vastra dhAraNa karIne beTho. zrI arihaMta paramAtmAnuM bhAvapUrvaka smaraNa karyuM. zrIgurudevane smRtipaTa para lAvI temanAM pAvana caraNe koTi koTi vaMdanA karI. zrI navakAra maMtranuM smaraNa zarU karyuM. prAcI dizAmAM bhagavAna aMzumAlInI uSArANI padhAryA. kSitijano paTa lAla lAla banI gayo. sodAse praharIne hAka mArI. praharI tarata taMbumAM pravezyo ane hAtha joDIne praNAma karyA. mahAmaMtrIne tarata bolAvI lAvo.' "jI hajUra...' sazastra praharI alpa samayamAM ja mahAmaMtrIne bolAvI lAvyo. "mahArAjAno jaya ho.. mahAmaMtrI padhArI gayA che." For Private And Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 307 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyAganI paraMparA jALavI jANI! 'aMdara AvavA de.' mahAmaMtrIe sodAsanA taMbumAM praveza karyo. mahArAjAne praNAma karI cita Asane beThA. 'mahAmaMtrIjI, atyAre Apane ayodhyApati pAse javAnuM che.' jevI mahArAjAnI AjJA.' jaIne kahevAnuM ke 'sodAsa kahevarAve che ke ayodhyApati ane mahApuranA adhinAyaka, baMne ja yuddha karIne jaya-parAjayano nirNaya karI le. zA mATe lAkho jIvono saMhAra karavo! ApaNe banne bhagavAna RSabhadevanA vaMzaja chIe. Ama ApaNA svArtha mATe lAkho jIvonAM lohI reDavAM ApaNA mATe ucita nathI.' A pramANe kahIne ucita pratyuttara laI Avo.' 'jI, hamaNAM ja jAuM chuM.' 'sAthe senApatijIne laI jajo.' 'zI jarUra che! bhagavAna jinezvaradevanI kRpAthI sevaka nirbhaya che.' 'bhagavAna jinezvara tamAruM rakSaNa karo.' mahAmaMtrI dvAra para AvyA. kSaNabhara UbhA rahI gayA. zrI navakAra maMtranuM smaraNa karI prayANa karyuM. sIdhA ja teo ayodhyAnI chAvaNI pAse AvI pahoMcyA. paheredAre rokayA. 'koNa cho! kyAM javuM che?' 'huM mahApura rAjyano mahAmaMtrI chuM ne mAre ayodhyApatine maLavuM che, tuM mane ayodhyApati pAse laI jA.' dvA22kSaka to mahAmaMtrIne joI ja rahyo, tene thoDuMka Azcarya ane kutUhala thayuM. 'Apa ahIM thoDI vAra UbhA raho. huM amArA nAyakane bolAvuM.' dvAra2kSaka thoDI kSaNomAM ja pAcho Avyo ane tenI sAthe teno nAyaka paNa aneka zastrathI sajja thayelo, AvI pahoMcyo. mahAmaMtrIne laI te ayodhyApatinI zibira pAse pahoMcyo. mahAmaMtrIne bahAra UbhA rAkhI te aMdara gayo ane thoDI kSaNomAM pAcho AvI mahAmaMtrIne laI punaH aMdara pravezyo. 'padhAro mahAmaMtrIjI!' ayodhyAnA siMha2the svAgatoccAra karyo ane yogya Asana ApyuM. For Private And Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 367 atyAre zA kAraNe padhAravAnuM thayuM? mahAmAtye prazana karyo. mahApuranA mahArAjAno eka mahattvano saMdezo ApavA mATe." mahAmaMtrIe zibiranI aMdara cAre kora dRSTi nAMkhI. rAjA siMharatha ane mahAmAtya sivAya badhA ja bahAra nIkaLI gayA, mahAmaMtrIe kahyuM. "mahArAjA sodAsanI evI aMtarecchA che ke yuddha be sainya vacce na thAya. paraMtu be rAjAo vacce thAya.' siharatha sAme joI mahAmaMtrIe TUMkI bhASAmAM kathanI kahI dIdhuM. "zuM ayodhyAnuM ajeya sainya joI mahApuranareza gabharAI gayA?" siMhathe laMgamAM kahyuM. hA hA hA hA... mahArAjA sodAsa jevA parAkramI naravIra gabharAya! bhUlyA mahArAjA! mahArAjA sodAsa kahe che ke ApaNe baMne bhagavAna RSabhadevanA vaMzaja chIe. ApaNA aMgata svArtha mATe lAkho jIvonAM lohInI nadIo vahevaDAvavI ucita nathI. mATe baMne rAjAo ja laDI le!' mahApuranA mahAprAjJa maMtrIe hasatAM hasatAM vAtane spaSTa karI. mahAmAtya siMharatha sAme joyuM. siMharathe saMmati darzAvI, sodAsanuM AhvAna svIkArI lIdhuM. mahApuranA maMtrIe AnaMda vyakata karyo ane javAnI rajA mAMgI. bane chAvaNIomAM jAhera karavAmAM AvyuM ke "yuddha be sainya vacce nahIM thAya, paraMtu ba rAjAo vacce thaze." juo A che saMsAranI vicitratA! putra pitA sAme yuddhanA medAnamAM Utare che! e paNa zrI rAmanA pUrvajo! bhagavAna zrI RSabhadevanA vaMzajo! karmo kone bhAna nathI bhulAvatAM? be bAju baMne sainya zastra nIce mUkIne UbhAM rahI gayAM. baMne rAjAo rathArUDha thayA. bannenA ratha sAmasAmA AvI gayA. pahelAM tuM prahAra kara!" sodAse siMharathane kahyuM. siharathe dhanuSya para tIra caDhAvyuM. kAna sudhI paNacha kheMcIne teNe sodAsa para choDyuM. tIra sodAsanA kAna pAse thaIne pasAra thaI gayuM. sodAse eka sAthe dasa tIra choDyAM, siMharathe vaccethI ja tIrone toDI nAMkhyAM ane pAMca tIra choDI sIdAsanA rathanA ane ghAyala karI dIdho. sodAse pAMca tIra choDI siMhAthanA mugaTane uDAvI dIdho ane potAnA rathane siharathanA rathanI lagolaga lAvI For Private And Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 368 tyAganI paraMparA jALavI jANI! dIdho. siharathe dhanuSa-bANa nIce mUkI dIdhAM ane hAthamAM gadA lIdhI, sodAse paNa hAthamAM gadA lIdhI. sAmasAmI gadAo TakarAvA lAgI. temAMthI agnikaNo jharavA lAgyA. brahmAMDaprasphoTa jevo bhayAnaka dhvani thavA lAgyo. sodAse kaLApUrvaka siMharathanA hAtha para prahAra karyo... siMharathanI gadA UchaLIne dUra paDI, e bIjuM zastra upADavA jAya tyAM sodAse lAta mArI tene nIce paTakI dIdho ane hAthamAM parazu laI chAtI para dharI dIdhuM. mahApuranA saince gaganabhedI jayadhvani karyo. siMharathanA ratha para mahApurano dhvaja laherAvI devAmAM Avyo! ayodhyAnA maMtrImaMDaLe sodAsanAM caraNomAM vaMdanA karI. sodAse siMharathane Ubho karyo. putra! mAre tAruM rAjya levuM nathI, mAruM rAjya tane ApavuM che! ayodhyAnuM rAjya meM tane ApyuM na hatuM. e to maMtrImaMDaLe tane ApyuM hatuM. Aje huM tane ayodhyAnuM rAjya paNa ApuM chuM ane mahApuranuM rAjya paNa tane ApuM chuM." pitAjI, mAro aparAdha kSamA karo." siMharathe sodAsanAM caraNomAM namaskAra karyA. mahApuranA maMtrIvarge jyAre jANyuM ke sodAsa to e ja che jeo ayodhyAnA mAlika hatA tyAre temano harSa khUba vadhI gayo. maMtrImaMDaLe siMharathane praNAma karyA. sodAse mahApuranA maMtrImaMDaLane hyuM: 'AjathI tamAro mAlika siMharatha che. enI AjJAnuM pAlana karajo." "paraMtu nAtha Apa.' huM? have mAlika banavA nathI mAMgato. huM to have sevaka banIza. jinacaraNano sevaka banIza, mArAM pAponuM prAyazcita karIza.' ApanA vinA to svAmI, ayodhyAnuM rAja anAtha banaze.' "ayodhyAnuM rAja jyAM sudhI bhagavAna RSabhadevathI cAlI AvatI tyAganI paraMparAne anusaraze tyAM sudhI sanAtha ja rahevAnuM che! huM e mahApuruSone anusaravA mAguM chuM ke jemaNe sarvatyAga karI parama AtmakalyANa sAdhyuM che. te puNyapuruSo to dhanya hatA. saMsAramAM paNa saccaritrI hatA, jyAre huM to pApI chuM.. ghora pApo karyA che. meM mahAsatI siMhikAnI kukSine lajAvI che...' banne rAjyanA maMtrIonI AMkho AMsuothI bhInI thaI gaI. ayodhyAnA mahAmAtye kahyuM: For Private And Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 369 'nAtha, amAro aparAdha kSamA karo. ame ApanA pratye ghaNo ja anyAya karyo che. ame anucita vartana karyuM che.' tame jarAya anucita nathI karyuM. ayodhyAnA maMtrImaMDaLe je ucita hatuM te ja karyuM hatuM. narabhakSI rAjAne padabhraSTa karavo e nyAyapura:sara hatuM." "to Apa ayodhyAmAM padhAravA kRpA karo.' mahAmaMtrIe prArthanA karI. have mAre ayodhyAnuM zuM prayojana che? have to e mahAna gurudevanI ja chAyAmAM javuM che. jemaNe mane navajIvana ApyuM, jemaNe mane satpatha para caDhAvyo, jemaNe mane rAkSasa miTAvyo ane mAnava banAvyo e mahAmuni mane bolAvI rahyA che. have to rihaMte zaRAM pavaMIf sodAse yuddhabhUmi para ja saMsArI vezano tyAga karyo. sAdhuvezane dhAraNa karI lIdho. ayodhyAnAM lAkho naranArIo doDI AvyAM. rAjarSinAM pAvana caraNamAM sahue azrubhInI AMkhoe vaMdanA karI. zrI rAmacandrajInA pUrvajono tejasvI itihAsa ahIM pUrNa thAya che. rAga para aMte tyAgano mahAna vijaya mAnavajAtane jIvananuM aMtima lakSya sUcavI jAya che. rAgamAM jIvana vitAvI rahelA manuSyanuM aMtima lakSya to sarvatyAganuM ja hovuM joIe. jiMdagInA chellA zvAsa sudhI rAgamaya jIvana jIvavuM e bhagavAna RSabhadevanI saMskRti nathI! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41. dazaratha zrI rAmacaMdrajInA pUrvajono itihAsa paNa eTalo ja pratApI ane prabhAvazALI che jeTalo zrI rAmacaMdrajIno. ayodhyAnA rAjasiMhAsana para siMdaratha, brahmaratha, caturmukha, hemaratha, zataratha, udarapRthu, vAristha, induratha, paMjasthala, kakusthala, raghu vagere anekAneka rAjAo ArUDha thayA, paraMtu jIvananI uttarAvasthAmAM temaNe rAjyano tyAga karI bhagavAna RSabhadevathI cAlyA AvatA nivRttimArganuM anusaraNa karyuM. cAritranuM suMdara pAlana karI koI gayA mokSamAM, koI gayA svargamAM. ayodhyApati rAjA "anaraNya'nI paTarANI pRthvIdevIe be putrone janma Apyo. ekanuM nAma pADavAmAM AvyuM anAtha ane bIjAnuM nAma dazaratha. mAhiSmatI nagaranA rAjA sahastrakiraNa ane anaraNya vacce mitratAnI gAMTha baMdhAI hatI. baMne kRtasaMkalpa hatA ke baMnee sAthe ja saMsArano tyAga karavo. revAnA taTa para rAvaNane hAthe parAjita thayA pachI sahastrakiraNe potAnA pitA muninAM caraNomAM jIvana samaparNa karyuM. tenI sAthe anaraNya paNa ayodhyAnA siMhAsana para laghuputra dazarathano rAjyAbhiSeka karI, cAritra svIkAryuM. moTA putra anaMtarathe pitAno paMtha pasaMda karyo. bALarAjA dazarathanuM puNyabaLa prakRSTa hatuM. vayavRddhinI sAthe parAkramavRddhi thavA lAgI. saundaryavikAsanI sAthe guNavikAsa thavA lAgyo. pRthvIdevI putranA sarvAgI vikAsanuM niraMtara dhyAna rAkhatI hatI. bhagavaMta RSabhadevanA ahiMsAmUlaka dharmanI sadaiva ArAdhanA karato dazaratha dAna devAmAM dakSa banyo. zIlasadAcAramAM daDha banyo. zastra ane zAstramAM nipuNa banyo. prajAjanono prItipAtra banyo. mAtA prIdevIe dazaratha mATe dabhrasthala nagaranI rAja kanyA "aparAjitA' pasaMda karI ane zubha muhUrta aparAjitA sAthe dazarathanuM lagna thaI gayuM. yuvAna ayodhyApatinI kIrti svadeza-paradezamAM phelAvA lAgI, kamalapuranI rAjaputrI sumitrA mATe paNa mAguM AvyuM. pRthvIdevIe svIkAryuM ane sumitrA paNa dazarathanI rANI banI ane trIjI rANI banI suprabhA. devarAja indranI jema dazaratha potAnI navoDhA patnIo sAthe yatheccha vaiSayika sukha bhogavavA lAgyo. paraMtu emAM eTalo Asakta na banyo ke jethI dharmasAdhanAmAM For Private And Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa, 371 kSati pahoMce ane rAjyasaMcAlanamAM UNapa Ave, te niyamita bhagavAna RSabhadevanA prAsAdamAM jato. eka divasanI vAta che. mahArAjA dazaratha rAjasabhAmAM beThA hatA. maMtrIvarga ane rAja karmacArIothI rAjasabhA bharAI gaI hatI. rAjasabhAnuM kArya AraMbhAI gayuM hatuM. tyAM ekAeka devarSi nAradajIe sabhAmAM padArpaNa karyuM. dazarathe UThI devarSine abhivAdana karyuM. maMtrIvarge mahArAjAnuM anukaraNa karyuM. devarSi, ApanuM svAgata ho." dazarathe hAtha joDI svAgata karyuM. ayodhyApatinuM kuzaLa ho' devarSie zubhAziSa ApI. devarSi, A suvarNAsana pAvana karo.' mahAmaMtrIe devarSine Asana para birAjavA vinaMtI karI. nAradajIe Asana para besatAM lAMbo zvAsa mUkyo. kRpALu, ApanA mukha para glAni dekhAya che.' dazarathe siMhAsana para besatAM prazna karyo. "hA rAjana, e mATe to doDato ahIM Avyo chuM." mArA yogya sevA kRpA karI pharamAvo.' nAradajInuM gaurava karatAM dazarathe kahyuM, nAradajIe AMkho baMdha karI, thoDI kSaNo mauna rahI, thAka dUra karyo. rAjana, huM pUrvavidehamAM gayo hato..." prayojana?' "bhagavaMta sImaMdhara svAmIno dIkSA mahotsava jovA! deva-devendro ane mahAmAnavo dvArA ujavAyelA e apUrva dIkSA mahotsava joI, ati harSathI romAMcita thato huM merugiri para pahoMcyo. zAzvata jinapratimAonI bhAvabharI stavanA karI huM laMkA pahoMcyo.' laMkA javAnuM zuM kAraNa? dazarathe vacce prazna karyo. "prativAsudevanI samRddha laMkAne jovA ane prativAsudeva rAvaNanI rAjyapaddhatino abhyAsa karavA. laMkAmAM jaI sarvaprathama zAMtinAtha bhagavAnanA darzana karyA ane pahoMcyo rAvaNanI rAjasabhAmAM. tyAM zuM sAMbhaLavA gayo hato ane zuM sAMbhaLyuM! evuM sAMbhaLavA maLyuM ke doDatA mAre ahIM AvavuM paDyuM.." evuM te zuM sAMbhaLyuM?' dazarathanI jijJAsA vadhI gaI. rAvaNanI sabhAmAM eka vicakSaNa naimittika dUra dezathI Avelo hato. For Private And Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 372 dazaratha laMkApatie bahumAnapUrvaka svAgata karyuM. eNe eka gaMbhIra prazna karyo: "he paMDitaratna, saMsAramAM paribhramaNa karatA jIvo janme che ane mare che. bhalene devo "amara" kahevAtA hoya, mAtra nAmathI ja e to amara che, bAkI temane paNa motane zaraNe thavuM paDe che!" ApanI vAta yathArtha che, naimittike kahyuM. huM e mRtyuthI Darato nathI paraMtu mArI jijJAsA che ke mAruM mRtyu sahaja svAbhAvika thaze ke koI bIjAnA hAthe thaze!' laMkApatino prazna sAMbhaLI laI naimittike AMkho baMdha karI ane anuprekSAmAM parovAyo. samagra sabhA kutuhalabharyA maunamAM magna thaI gaI. naiimittike AMkho kholI laMkApatinI sAme joyuM... joyA ja karyuM tyAM rAvaNa bolyo. he vidvAna, niHzaMka banIne kaho, je kaho te spaSTa kahe kAraNa ke paMDita puruSo kadApi saMdigdha vAta karatA nathI." mahArAjA, ApanuM mRtyu svAbhAvika nathI." naimittike kahyuM. to konAthI che?' te jANIne zuM karazo?' sAvadha rahIza." chatAM je bhAvi nizcita hoya che temAM parivartana nathI thaI zakatuM." parAkramI puruSa bhAvine pagale nathI cAlato, bhAvine parAkramInA pagale cAlavuM paDe che!" rAvaNanuM sahaja abhimAna pragaTa thayuM. rAjana, tamAre je jANavuM ja che to kahuM chuM ApanuM mRtyu eka parastrInA nimitte thaze.' samagra sabhAmAM eka kSobha vyApI gayo. maMtrIo ekabIjAnI, sAme jovA lAgyA. te dazaratha, huM paNa naimittikanI vAta sAMbhaLI AgaLanI vAta jANavA talapApaDa thaI gayo! rAvaNe kahyuM: - "he paMDitaratna, tamAruM kathana satya che. pUrve mane eka avadhijJAnI mahAtmAe paNa A pramANe kahyuM hatuM. meM tyAre ja pratijJA karI hatI ke koI paNa parastrIne tenI icchA vinA sparza nahIM karuM." Apa sparza nahi karo te sAcI vAta, paraMtu tamArA mRtyumAM parastrI nimitta jarUra banaze." naimitti ke bhArapUrvaka kahyuM. rAvaNe vAtane spaSTa karavA bIjo prazna karyo: For Private And Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 373 e parastrI koNa che? ane konA hAthe mAruM mRtyu thaze?" e parastrInuM nAma che jAnakI. tamAro vadha ayodhyApati dazarathanA putranA hAthe thaze!' e jAnakI koNa che? "e mithilApati janakanI putrIrUpe janmaze." 'dazarathane keTalA putra che? hAla eka paNa putra nathI. have janma thaze." he dazaratha, naimittikanI A vAta sAMbhaLI laMkApatino laghu bAMdhava bibhISaNa roSathI saLagI UThyo. te ekadama paga pachADato Ubho thayo...myAnamAMthI talavAra kheMcI kADhI. te barADI UThyo: "baMdha karo A badho bakavAsa. haju je jamyo nathI tenA hAthe laMkApatinuM zira kapAvAnI vAta karavI vAhiyAta che. zira to e dazaratha ane janakanuM kapAze, A mArI kaTArIthI!' bibhISaNanAM A vacano sAMbhaLI laMkApatine AnaMda thayo, paraMtu mArAthI sahana na thayuM. meM bibhISaNane kahyuM: 'bibhISaNa, bhAvine mithyA karavAno prayatna saphaLa thato nathI.' mArA zabdo sAMbhaLIne bibhISaNe mArI sAme joyuM; mane praNAma karyA ane kahyuM : "he devarSi, ApanuM kahevuM satya haze. paraMtu huM A bhaviSyakathanane khoTuM TheravIza. huM dazaratha ane janaka baMneno vadha karIza. pachI e jAnakI ane e dazarathaputra kyAMthI pAkavAnA che? mUnaM nArira te: paravA? mULa ja na hoya to DALIo kyAMthI nIkaLavAnI?" tArI vAta barAbara che bibhISaNa!" laMkApatie anumodana karyuM. basa, bibhISaNe potAno nizcaya jAhera karI dIdho ane te vinA vilaMbe ayodhyA ane mithilA pahoMcI javAnI taiyArIomAM lAgI gayo. rAvaNe sabhA visarjana karI. huM sabhAmAMthI bahAra nIkaLI vicAramAM paDI gayo. meM vicAryuM: dazaratha mAro sAdharmika che. mAre ene jaladI sAvaceta karI devo ane A maraNAMta bhayathI ugArI levo. basa, laMkAmAM jarAya samaya gumAvyA vinA huM sIdho ja ahIM pahoMcyo.' For Private And Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u74 dazaratha nAradajIe potAnuM vaktavya pUruM karI punaH lAMbI zvAsa lIdho. dazaratha ane maMtrImaMDaLa gaMbhIra vimAsaNamAM paDI gayuM. tyAM nAradajI bolyA: mAre have ahIMthI vinA vilaMbe janaka pAse javuM joIe ane tene paNa sAvaceta karI devo joIe.' dazarathe nAradajInI ucita sevAbhakti karI ane vidAya ApI. nAradajI gayA ane ayodhyAnA maMtrImaMDaLane khUba ciMtAtura karatA gayA! sahu thoDo samaya vicAramAM paDI gayA, dazaratha paNa gaMbhIra vicAramAM paDI gayA. dazarathe mahAmaMtrInI sAme joyuM. "zuM karavuM ucita lAge che?" dazarathe pUchyuM. huM e ja vicArI rahyo chuM.' "emAM vicAravAnuM zuM che? bhale bibhISaNa Ave. ayodhyAnA vIro tenuM svAgata karaze,' senApatie jussAmAM potAno mata vyakata karyo. 'senApatijI, tamArI vAta sAcI che, paraMtu sAthe bIjo eka vicAra Ave che...' "zuM?' yuddhamAM moTo jIvavinAza thaze, laMkApati Aje ardhabharatanA adhipati che. tenuM sainya amApa che. zakti aparimeya che.' mahAmaMtrIe paristhitinuM darzana karAvyuM. eno artha to e che ke prabaLa zatrunI zaraNAgati svIkAravI?' "nA, jarAya nahIM?' to zo artha che?" zatranI zaraNAgati svIkAravI nA paDe ane nukasAna na thAya tevo upAya yojavo joIe!' mahAmaMtrIe potAnI kuzaLa-buddhithI javAba Apyo. evo upAya ja ucita che, kAraNa ke bibhISaNa koI rAjyanI lipsAthI nathI AvI rahyo. tene to mAtra mAro vadha karavo che!" dazarathe mahAmaMtrInI vAtane Teko Apyo; ane A praznane yuddha sivAyanA mArge hala karavAnI sattA mahAmaMtrIne soMpIne sabhAnuM visarjana karyuM. mahAmaMtrI mahArAjA dazarathanI sAthe khAnagI maMtrAlayamAM pahoMcyA. daravAjA para cakora paheregIrane goThavI, mahAmaMtrI dazarathanI sAme bhUmi para besI gayA. For Private And Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 375 mahArAjA, mArI yojanA anusAra ApaNe bibhISaNane bhulabhulAmaNImAM nAMkhI devo.' kevI rIte?' e batAvuM chuM. Apane Aje rAtre koI na jANe e rIte vezanuM parivartana karI, ayodhyAthI dUradUra cAlyA javAnuM." paraMtu bibhISaNa ahIM mane nahIM jue to e mane zodhI kADhavA AkAzapAtALa eka karaze!' e zodhavA nahIM jAya. ahIM e banAvaTI dazarathano vadha karI, kRtakRtya banI laMkA cAlyo jaze!' banAvaTI dazaratha?' na samajyo..." huM samajAvuM. ApanI eka Abehuba mUrti banAvI levAze. e mUrti eka viziSTa lepanI banaze, tenI aMdara lAkSArasa bharavAmAM Avaze. e mUrtine mahArAjAnA zayanagRhamAM, mahArAjAnA palaMgamAM suvADavAmAM Avaze. mAtra moTuM khulluM rAkhI bAkInuM zarIra uttarIya vastrathI AcchAdita karI devAze. zayanagRhanA dIpako sAva jhAMkhA karI devAze... ane A rIte mahArAjA kSemakuzaLa raheze... koInuM paNa lohI nahIM reDAya!" khUba sarasa yojanA!' dazaratha AnaMdita thaI gayA. hA, A vAta ApaNA be sivAya koI ja na jANe; yAvat aMtaHpura paNa na jANe evI gupta rahevI joIe." jarUra, sAva gupta raheze.' dazarathe vacana ApyuM. bIjI eka vAta." kaho." Apane tarata ayodhyAmAM nahIM AvavAnuM. kAraNa ke bibhISaNanA gayA pachI keTaloka kALa tenA guptacaro ayodhyAnI AsapAsa rahevAnA. mATe Apane mAro saMketa na maLe tyAM sudhI ajJAta avasthAmAM ja rahevAnuM." vAta barAbara che." For Private And Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 376 dazaratha 'basa, bAkInuM badhuM huM saMbhALI laIza." dazaratha mahAmAtyanI mutsaddIgIrI para ati khuza thaI gayA. mahAmaMtrIe javAnI rajA mAMgI. dazarathe anujJA ApI. mahAmaMtrI daravAjA pAse pahoMcyA tyAM dazarathanA manamAM eka vicAra Avyo. teNe mahAmaMtrIne pAchA bolAvyA. janaka rAjAnuM zuM?' dazarathe prazna karyo. e vAta vicAraNIya che.' mahAmaMtrIe vicAra karatAM kahyuM. rAjA ane maMtrI baMne vicAramAM paDI gayA. tyAM dazarathanA manamAM eka ukela phuryo.' mahAmaMtrIjI, huM atyAre ja ahIMthI nIkaLI jAuM, janaka pAse pahoMcI, tene paNa ahIMnI jema samagra yojanA samajAvI dauM. pachI ame baMne tyAMthI ajJAtavAsamAM cAlyA jaIe. ATaluM kahIne dazarathe mahAmaMtrInI tarapha sUcaka dRSTi karI. mahAmaMtrIne paNa dazarathanI vAta ThIka lAgI; temaNe saMmati ApI. paraMtu temaNe mahArAjAne saMdhyA pachI ja ahIMthI nIkaLavAnI salAha ApI. mahArAjAne praNAma karI maMtrIzvara tyAMthI cAlyA gayA. dazaratha have saMdhyA thavAnI rAha jovA lAgyA. bIjI bAju maMtrIzvare dazarathanI lekhamayI mUrti tAbaDatoba taiyAra karavA mATe kuzaLa kArIgarone sUcanA karI dIdhI. saMdhyAnA raMgo khIlyA ane cAlyA gayA. pRthvI para aMdhAruM chavAyuM. nagaranA daravAjAo baMdha thavAnI taiyArI hatI tyAM nagaranA pUrva daravAjA para eka azvArUDha yogI jaI caDhyo. cAla, jaladIthI bahAra nIkaLI jA, daravAjo baMdha thAya che." paheregIre potAnI sattA batAvI... paraMtu yogIe sAMbhaLyuM, na sAMbhaLyuM karyuM ane pavanavege tyAMthI teNe azvane doDAvI mUkyo. jema jema rAtri vadhatI gaI tema tema mithilA nikaTa AvatI gaI. traNatraNa prahara sudhI satata musApharI karI cothA praharane prAraMbhe azvArUDha puruSa mithilAne dvAre AvI pahoMcyo. dvAro baMdha hatAM. yogI mUMjhavaNamAM paDI gayo. teNe dvAra khakhaDAvyAM. daravAjo kholo.' teNe bUma pADI. 'hamaNAM daravAjo nahIM khUle, haju vAra che. aMdarathI beparavAIbharyo avAja saMbhaLAyo. For Private And Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa hamaNAM ja daravAjo kholo. mAre agatyanuM kAma che." yogIe punaH moTA avAje kahyuM. tame koNa cho? kyAMthI Avo cho? konuM kAma che?" daravAjAnI jALI kholI, dvAranA dIpakano prakAza moTo karyo ane AgaMtuka manuSyane jovA prayatna karyo. AgaMtuka yogI paNa jALInI pAse gayo ane kahyuM: huM eka paradezI yogI chuM. mAre mahArAjA janakanuM kAma che, agatyanuM kAma che. tame atyAre ja mane mahArAjA pAse laI jAo.' yogIe sabhya bhASAmAM dvArakSakane kahyuM. dvArarakSake daravAjo kholyo. yogI azvanI lagAma hAthamAM pakaDI nagaramAM pravezyo. punaH dvAra baMdha thaI gayAM ane be dArarakSako yogInI sAthe thayA. jhaDapathI teo rAjamahelanI nikaTamAM AvI pahoMcyA. rAjamahelanA dvArapAle avAja karyo: koNa? koTavAla!' yogInI sAthe AvelA be sainikomAMthI eke javAba Apyo. dvArapAla najIka Avyo. javAba ApanAra eka sainika dvArapAlane thoDe dUra laI gayo ane tenA kAnamAM kaMI vAta karI. dvArapAla yogI pAse Avyo, nakhathI zikhA sudhI yogInuM nirIkSaNa karI kahyuM. ApanI oLakhANa!' dvArapAle pUchyuM. yogIe potAnI kamaramAMthI eka mudrikA kADhI ane dvArapAlane ApatAM kahyuM. mahArAjA janakane A tarata pahoMcADo.' dvArapAla mudrikA laI jhaDapathI rAjamahelamAM gayo. mahArAjAnA zayanagRhanI bahAra UbhelA dvArarakSakane izAro karyo. te pAse Avyo. 'mahArAjA jAgRta ja che... maLI zakAze.' dvArarakSake javAba Apyo. dvArapAle mahArAjAnA zayanagRhamAM praveza karyo, ane mahArAjane praNAma karyA. mahArAjAno jaya ho." kema zuM che?' janake pUchayuM. 'eka paradezI yogI Apane maLavA mAMge che ane teNe A mudrikA ApI For Private And Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 378 dazaratha che.' dvArapAla mahArAjAnA hAthamAM mudrikA ApI.' janake mudrikAne dIpakanA prakAzamAM joI.. te sahasA Ubho thaI gayo. "kyAM che e yogI?' rAjamahelanA dvAre. janaka tvarAthI zayanagRhanI bahAra nIkaLI doDato bahAra UbhelA yogIne harSathI bheTI paDyo. dhArarakSakonA Azcaryano koI pAra na rahyo. yogIno hAtha pakaDI janaka mahelamAM cAlyo gayo. rAjana, ahIM vizeSa samaya vyatIta karavAno nathI, je kAma karavAnuM che te vinA vilaMba thaI javuM joIe. yogIvezamAM rahelA dazarathe maNimaya Asana para besI janakane kahyuM. paraMtuM mahArAja, Apano A veza joI mane kutUhala thAya che!' janake dazarathanA yogIvezane joIne Azcarya vyakata karyuM. "kutUhala hamaNAM zamI jaze, jyAre mithilApati paNa A yogaveza paridhAna karaze." dazarathe hasatAM hasatAM janakane kahyuM. ane janakane izAro karI ekAMtamAM javAnuM jaNAvyuM. baMne rAjA tyAMthI UThyA ane gupta maMtraNAsthAnamAM pahoMcyA. 'rAjana, nAradajI ahIM AvI gayA.?" hA. badhI vAta sAMbhaLI?' dhyAnapUrvaka." "zuM vicAryuM?" bibhISaNano mukAbalo karavAnuM." ThIka nathI.' kema?' jIvasaMhAra ane aMte parAjaya. laMkApati prativAsudeva che. tenuM baLa ajeya che, tenI sAthe baLathI nahi paraMtu buddhithI kAma levuM joIe." janaka vicAramAM paDI gayo. rAjana, vicAravAno atyAre samaya nathI, huM kahuM tema karavAnuM che." dazarathe mitratAno adhikAra dharAvatAM kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 39 "zuM karavAnuM che?" maMtrIzvarane bolAvI lo.' janake dvArapAlane hAka mArI bolAvyo ane maMtrIzvarane tarata bolAvI lAvavA sUcana karyuM. bIjI bAju dazarathe janakane badhI vAta TUMkamAM samajAvI dIdhI ane prabhAta thatAM pUrve baMnee mithilA choDI cAlyA javAnuM nakkI karyuM. maMtrIzvare AvIne janakane praNAma karyA. A yogIrAjane paNa praNAma karo." janake hasatAM hasatAM kahyuM. maMtrIzvaranI cakora draSTie ayodhyApatine lIdhA ane sasmita praNAma karyA. dazarathe badhI vAta maMtrIzvarane samajAvavA janakane kahyuM. Apa ja samajAvI do. janake dazarathane vinaMtI karI. dazarathe samagra yojanA maMtrIzvarane samajAvI dIdhI. buddhimAna maMtrIzvarane dazarathanI vAta suyogya lAgI. have vilaMba na karo ane eka yogIveza laI Avo." "hamaNAM ja hAjara karuM chuM.' maMtrIzara bahAra gayA ane alpa samayamAM ja eka yogIveza laIne hAjara thayA. janake vezane dhAraNa karyo. baMne mitro ekabIjA sAme joI hasI paDayA; ane bahAra nIkaLyA. bahAra be azva taiyAra hatA. baMne yogI azvo para ArUDha thayA ane bhagavAna zrI RSabhadevanuM smaraNa karI azvone doDAvI mUkyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka 42. kaikeyInA svayaMvaramAM 'bibhISaNa, khara ane dUSaNane sAthe laI javA ThIka che." nA re, mAre koInuM kAma nathI. huM ekalo ja basa chuM!' 'dUra javAnuM che.' bhalene svargalokamAM javAnuM ho!" "dhanya che tArI vIratAne.." mAthe ratnajaDita mugaTa, kAne svarNanA kuMDala, vakSa:sthaLa para abhedya kavaca, kamare laTakatI tIkSNa kumANa, lIluM rezamI adhovastra, hAthamAM cakamaka thatuM vijayI trizULa ane pagamAM kASThamaya upAnaha! bibhISaNa yuddhasajja banI ayodhyA javA taiyAra thayo, laMkApatinI anujJA levA Avyo. laMkApati tene sAthe khara-dUSaNane laI javA kahyuM, paraMtu parAkramI bibhIpaNane jarUra na lAgI. teNe AkAzamArge prayANa karyuM. deza-videzanI zobhA joto bibhISaNa madhyarAtrinA samaye ayodhyAnI bahAra AvI pahoMcyo. ayodhyAnA uttuMga killAne joI ayodhyAnI bhavyatAnuM teNe anumAna karyuM. killAnA buraja para jAgrata dazAmAM cokI karI rahelA sazastra sainikone joI ayodhyAnA rAjyavahIvaTanI kuzaLatAnuM teNe mApa kADhyuM. tyAMthI te sIdho AkAzamArge nagaranA madhya bhAgamAM pahoMcyo. tyAMthI pagamArge ja te rAjamahela tarapha AgaLa vadhyo. gaganacuMbI rAjamahAlayanA dvAre teNe sazastra, sazakata ane jAgrata paheredArone bhamatA joyA. tenA manamAM vicAra to AvI gayo ke paheredArone paDakArI bibhISaNanA AgamananuM nivedana karI dauM! paraMtu sAthe bIjo vicAra Avyo ke "hamaNAM nahi je kArya mATe Avyo chuM e kAryane patAvI dauM pachI ja ayodhyAnA sainikonuM mApa kADhuM!" te vidyAzaktithI adazyapaNe mahelamAM pravezyo. jyAM dazarathanuM zayanamaMdira hatuM, tyAM pahoMcI gayo. zayanamaMdiranA dvAre UbhelA aMgarakSakone trizuLanA prahArathI jakhkhI karI te aMdara ghUsyo. zayanamaMdiramAM dIpako sAva dhImA saLagI rahyA hatA. jhAMkhA prakAzamAM teNe palaMgamAM sUtelA dazarathane joyo. teno roSa UchaLI Avyo. teNe talavArano eka prabaLa prahAra karI dazarathanuM gaLuM kApI nAkhyuM. For Private And Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 381 bahA2 jakhmI thayelA aMgarakSakoe hAhAkAra karI mUkyo. Akho mahela jAgI UThyo. mahelanuM rakSakadaLa doDI AvyuM. dAsa-dAsI varga bhego thaI gayo. aMtaHpuramAM samAcAra maLatAM aparAjitA vagere rANIoe kALuMkalpAMta karavA mAMDyuM. te doDatI zayanagRhamAM AvI pahoMcI. bIjI bAju mahAmaMtrI vagere maMtrImaMDaLa paNa AvI pahoMcyuM. mahAmaMtrIe bUma pADI: 'senApatijI, doDo, e hatyArAne pakaDo ane ene bhayaMkara zikSA karo.' senApati seMkaDo zastrasajja subhaTo sAthe bibhISaNane pakaDavA doDyo. bibhISaNa mahelanI bahAra nIkaLI gayo hato, ane subhaTonI pratIkSA karI rahyo hato. jyAM senApatie bibhISaNane paDakAryo, tyAM bibhISaNe bhayaMkara aTTahAsya karyuM. subhaToe tenA para tIronI varSA varasAvI. bibhISaNe potAnI talavArabAjIthI eka eka tIrane kApI nAMkhyAM. te bhayAnaka huMkAro karato trizULane ghumAvato subhaTo para tUTI paDyo. kaMIka subhaTone bhUzaraNa karatAM te nagaranI bahAra nIkaLavA mAMDyo. jotajotAmAM hajAro subhaToe bibhISaNane gherI lIdho. bibhISaNe vicAryuM : 'mAruM kAma patI gayuM che. have ahIM saMgrAmanuM koI prayojana nathI.' tethI te AkAzamArge ayodhyAnI bahAra nIkaLI gayo. : mahAmaMtrI zayanagRhanA dvAre UbhA rahyA. koIne paNa aMdara javAnI manAI karI. rANIone AzvAsana ApavA mAMDyuM ane have mRtakArya karavA AjJA karI. prabhAtamAM jyAre ayodhyAvAsIoe jANyuM ke laMkApatinA anu ayodhyApatino vadha karyo; teo AzcaryathI, zokathI, roSathI bebAkaLA banI gayA. ToLeToLAM rAjamahelanA dvAre bhegAM thavA lAgyAM. AkhA ya rAjyamAM ghero zoka patharAI gayo. maMtrIzvare koIne jarAya gaMdha na AvavA dIdhI ke 'vadha mahArAjAno nathI thayo, paraMtu mahArAjAnI mUrtino thayo che.' rAjakIya gUDha vAtone kevI rIte peTanA peTALamAM rAkhavI te rAjanItijJa puruSo jANatAM hoya che. bibhISaNe mithilA javAno vicAra mAMDI vALyo. teNe buddhi laDAvI : 'dazarathano vadha karyo, have rAma kyAMthI janmavAnA che? ane rAma ja nahIM janme to pachI ekalI jAnakIthI zuM thavAnuM che?' bibhISaNa laMkA tarapha vaLyo. dazaratha ane janaka mithilAthI nIkaLI uttarApatha tarapha vaLyA. aneka gAmanagaromAM pharatA jAta-jAtanA anubhavo karatA teo AgaLa vadhavA lAgyA. bhagavAna RSabhadevanuM niraMtara dhyAna dharatA. jyAM jyAM jinamaMdira maLatuM tyAM For Private And Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 382 sItA-svayaMvara tyAM pUjA-bhakti karI letA. kyAreka koI gAmanI dharmazALAmAM rahetA to kyAreka vanamAM vRkSa nIce rAta pasAra karI letA. teo "kautukamaMgala" nagaramAM pahoMcyA. nagaranI zobhA abhuta hatI. temaNe nagaramAM rAjA "zubhamati'nI prazaMsA sAMbhaLI. sAthe sAthe ema paNa jANavA maLyuM ke zubhamati rAjA potAnI putrI 'kaikayIno svayaMvara alpa samayamAM karavA cAhe che. dazaratha ane janake svayaMvara sudhI "kautakamaMgalamAM rokAvAno nirNaya karyo. teo baMne pratidina kautukamaMgala nagaramAM kautuka jovA mATe nIkaLI paDatA. nagaranA loko paNa A prabhAvazALI ane pratApI paradezI yogIone kautakathI joI rahetA. bannee karNopakarNa svayaMvaranI tithi jANI lIdhI. sAthe sAthe, svayaMvaramAM kayA kayA rAjAo AvI rahyA che e paNa jANatA rahyA. AvanAra rAjAonAM baLa, aizvarya, prabhAva viSe paNa nagarajano pAsethI temane ghaNI ghaNI jANavA jevI bAbato sAMbhaLavA maLatI. baMne yogIoe nagaranI bahAra, dUra nadInA kinArA para eka zivAlayamAM potAnA nivAsa rAkhyo hato. dhIre dhIre loko paNa tyAM jatA thayA hatA. baMne yogI AvanA2 nagarajanono ucita satkAra karatA ane rAja kanyA vize, rAjA vipe, nagara viSe vividha prazno pUchI jarUrI bAtamI meLavI letA. svayaMvarano divasa nikaTamAM Avyo. lagabhaga vIsa-paccIsa rAjAo ane seMkaDo rAjakumAro kautukamaMgala nagaramAM AvI gayA hatA. rAjA zubhamatie sahune rahevAno vagere ucita prabaMdha suMdara karyo hato. rAtrino samaya hato. zivAlayamAM banne rAjayogI beThA hatA ane svayaMvaraviSayaka vAto karI rahyA hatA. tyAM nagaramAMthI pAMca-sAta bhakto AvI pahoMcyA. banne yogIonAM caraNamAM namaskAra karI beThA. 'kaho, nagaramAM kuzaLa che ne?' dazarathe prazna karyo. mahArAja , kautukamaMgala to rAjAo ane rAja kumArothI tathA temanA hAthIghoDA ane parivArathI dhamadhamI uThyuM che. AvanAramAMthI eka gRhastha javAba Apyo. "Aje koI navA rAjA-mahArAjA AvyA!' hA mahArAja, Aje to uttarApathanA samrATa jevA "harivAhana' rAjA padhAryA che. amArA rAjAe temanuM bhAre svAgata karyuM.' For Private And Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 383 dazarathe janaka sAme joyuM. te hai mahArAja, tame svayaMvara jovA padhArazo?" AvanAra bIjA eka gRhastha kautukathI pUchyuM. hA bhAI! dUra paradezathI ahIM AvI caDaDyA chIe to vaLI joI laIe A svayaMvara, ema vicAra thAya che. dazarathe hasatAM hasatAM javAba Apyo. "hA mahArAja, sAva sAcI vAta che. svayaMvara to sAcosAca jovA jevo thaze! amArI rAjakuMvarI konA, kayA bhAgyazALInA gaLAmAM varamALA Arogye che, e jovAnuM che!' eka juvAne kahyuM, jenA gaLAmAM Aropaze te to nyAla thaI jaze bhAI!' bIjA juvAne dhImA avAje kahyuM. "parama divase ja je te pheMsalo thaI jaze!" AvelAomAMthI eka proDha mANasa bolyo ane dazaratha tarapha vaLI teNe kahyuM. mahArAja, ekAda bhajana saMbhaLAvo, pachI ghara tarapha vaLIe." dazarathe paramAtmAnI stavanAnuM eka suMdara bhajana saMbhaLAvyuM ane nagarajano baMne yogIone vAraMvAra namI nagara tarapha ravAnA thayA. nadInA jalapravAhano zAnta kolAhala ane vanya pazuonA padasparzathI thatA avAja sivAya tyAM pUrNa zAMti patharAI. yogIvezadhArI baMne parAkramI rAjavIo potAnA bhUtabhAvinA vicAramAM paDI gayA. rAjana, ApaNe svayaMvaramAM javuM che?" janake pUchyuM. kema, tamAro zo vicAra che?' rAjA harivAhana pote svayaMvaramAM padhAryA che. mane to lAge che ke e ja kaikayIne laI jaze!" evuM zAthI lAgyuM? e uttarApathana eka mahAna rAjA che." mithilApati, eka mahAna rAjA banavuM tenuM puNya juduM che, jyAre eka suMdarInA vallabha banavAnuM puNya bhinna hoya che! ApaNe e javA mATe to javuM che!' dazarathe janakanA cittanuM samAdhAna karyuM. baMne rAjAo punaH gahana vicAramAM paDI gayA. ApaNe guptaveze ja svayaMvaramAM javuM che?' For Private And Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u84 sItA-svayaMvara "hA rAjana, haju ApaNe guptavezamAM ja rahevuM ucita che, kAraNa ke sarvatra jAhera thaI gayuM che ke "ayodhyApatino bibhISaNe vadha karyo che.' dazarathe kahyuM. haju mArA vadhanI vAta sAMbhaLavA maLI nathI." janake pUchyuM. "nA, saMbhava che, bibhISaNa mArA vadhathI ja saMtoSa mAnIne laMkA cAlyo gayo hoya.' "to pachI mAre guptavezane dhAraNa karavAnI have zI jarUra che?' sAcI vAta che, paraMtu svayaMvaramAM AvelA dezadezanA rAjAonA mukhe zuM sAMbhaLavA maLe che, teno pAko nirNaya karI laIe pachI tame guptavezane utArI nAMkho, to ThIka raheze.' bhale ema ho." banne rAjAo moDI rAta sudhI vAto karatA rahyA; pachI sUI gayA. paraMtu nidrA na AvI. zrI navakAramaMtranuM dhyAna dharatAM be prahara vItI gayA. trIjA praharamAM nidrAdevInA khoLe poDhI gayA. rAjA zubhamatie svaMyavara - maMDapanI adUbhuta racanA karAvI. svayaMvarahetu rAjA-mahArAjAonAM ucita siMhAsano goThavAI gayAM, svayaMvara- maMDapane dvAre maMtrImaMDaLa sAthe rAjA zubhamati AgaMtuka rAjA-mahArAjAonAM svAgata karatA UbhA rahyA. eka pachI eka rAjA potapotAnI Rddhi-samRddhi sAthe AvavA lAgyA. rAjA zubhamati, sasmita sabahumAna svAgata karavA lAgyA. bhATacAraNo potapotAnA rAjAnI bhavya birUdAvalI bolavA lAgyA. nagaranA agragaNya nAgariko paNa AvavA lAgyA. svayaMvarane jovA mATe to hajAro strI-puruSo pahelethI AvIne potAne sthAne goThavAI gayAM hatAM. saunA hRdayamAM kutUhala ane Azcarya sAthe niravadhi AnaMda UchaLI rahyo hato. sahu rAjA-mahArAjAo ane rAjakumAro svayaMvaramaMDapamAM pravezI gayA pachI, be tejasvI yogI-puruSo svaMyavaramaMDapane dhAre AvI pahoMcyA. rAjA zubhamatie AgaMtuka yogIpuruSone caraNe vaMdanA karI svAgata karyuM. yogIpuruSoe zubhamatine zubhAziSa ApI. zubhamatie yogIpuruSone, sahu temane joI zake ane teo sahune nIrakhI zake, ema eka alaga sthAne kASThAsana para ArUDha karyA. For Private And Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 385 rAjapurohite lalakAra karyo : muhUrtano - samaya AvI pahoMcyo che, mahAkula prasutA zIlasaundarya - alaMkRtA rAjaputrI kaikeyI svayaMvara- maMDapamAM praveze.' jevI AjJA' eka bahumUlya vastrathI AvRtta alaMkArothI sajja prauDha kulAMganAe rAjapurohitanI AjJAno svIkAra karyo ane te atyaMtaragRhamAM cAlI gaI. sahunI dRSTi atyaMtagRhanA dvAre maMDAI gaI. alpasaNomAM ja kulAMganAnI sAthe rAjaputrI kekeyIe svayaMvara maMDapamAM padArpaNa karyuM. jANe ghanaghora vAdaLomAMthI pUrNamAno cAMda bahAra nIkaLyo! saundarya-nItaratI tenI dehalatAnAM darzana karatAM ja darzako mugdha thaI gayA. kaikayInA rUpa-saudaryo rAjA-mahArAjAono 3pa-garva ogALI nAMkhyo. maMDapamAM maMgalavAdyo vAgI UThyAM, zaraNAIonA madhura sUro relAI paDyA ane mRdaMganA nAde kaSIe svayaMvaranI pasaMdagI karavA paga upADyA be hAthamAM khIlelA sugaMdhita puSponI mALA laI te AgaLa vadhI. tenI AgaLa tenI dhAvamAtA cAlI rahI hatI. dhAvamAtA eka-eka rAjAnA kulanuM varNana kare che. tenA yazane gAya che, tenA baLane vakhANe che. tenA rAjyanI samRddhinuM varNana kare che. kekeyI nIcI daSTie dhyAnapUrvaka sAMbhaLe che, AgaLa vadhe che. tenA AgaLa vadhavAnI sAthe varNavAyelo rAjA vIlo paDI jAya che ane potAnA badakismatane raDe che. eka pachI eka rAjAone vaTAvyA, koInA para kaikeyInI pasaMdagI na UtarI. eka pachI eka rAjakumArone vaTAvyA, koInA gaLAmAM varamALA na AropAI. rAjA zubhamatinuM citta ciMtAtura banyuM. nagarajano ane maMtrImaMDaLa Azcarya sAthe hRdayamAM akaLAmaNa anubhavI rahyAM. kekeyIne zuM thayuM che? eNe zuM dhAryuM che? ATalA badhA rAjAo ane rAjakumAromAMthI koI pasaMda na paDyo? have konA gaLAmAM varamALA nAkhaze?' sahunA manamAM virtako UThavA mAMDyA. nApasaMdagI pAmelA rAjAo ane rAjakumAro to rAjA zubhamati para ane kaikeyI para roSe bharAyA. jANe ke potAnuM haDahaDatuM apamAna temane lAgyuM. kakeyI AgaLa vadhatI jAya che. dhAvamAtA mauna che. te maunapaNe AgaLa For Private And Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 386 sItA-svayaMvara AgaLa calatI jAya che. acAnaka kakeyI thaMbhI thaI. teNe eka sAdA kASThAna para birAjita pratApI ane prabhAvasaMpanna yogIne joyo. jatAM ja kekeyInuM zarIra romAMcita thaI gayuM. tenI romarAjI vikasvara banI gaI. vinA vilaMbe te yogInI nikaTa pahoMcI ane varamALA yogInA gaLAmAM AropI dIdhI! svayaMvara-maMDapamAM stabdhatA chavAI gaI, uttarApathano parAkramI rAjA harivAhana, meghavAhana, siMharAja, yakSarAja vagere krodhathI dhamadhamI UThyA. harivAhane trADa pADI. koNa che A jogIDo? zuM adhikAra che ane rAjakanyAne grahaNa karavAno? hamaNAM huM ene batAvI ApuM chuM ke rAjakanyA kevI rIte laI jaI zakAya che. subhaTo, gherI lo A bAvAne. hAthInA paga nIce tene kacaDI naMkhAvo, tenuM mAMsa kUtarAMone khavarAvI do.' rAjA zubhamatie manamAM vicAryuM : "bhale A yogI hoya, paraMtu mArI putrI tene varI che. mAro te jamAI che. mAre tenuM rakSaNa karavuM kartavya banI jAya che." rAjA zubhamati yogIvezamAM rahelA rAjA dazarathanI pAse AvIne khaDA thaI gayo. dazarathe harivahananI galIca garjanA para mAtra hAsya veryuM ane kahyuM: "are ghamaMDI rAjA, mane gherI levA mATe tAre bIjo janma levo paDaze. jo huM tane ahIMthI javA dauM chuM. tane ekalAne bhUzaraNa karavAmAM mAruM parAkrama lAje! tuM tArI senA laIne Ava. sAthe tArA goThiyA rAjAone paNa A yogInA hAthano prasAda cAkhavA leto Avaje!" rAjA harivAhana vagere rAjAo dhUMdhavAtA - barADA pADatA potapotAnI zibira tarapha cAlyA ane yuddhanI taiyArIo AraMbhI. A bAju rAjA zubhamatie potAnA sainyane sajja karI dIdhuM. jyAre dazarathe janakane IzAro karI vezaparivartana karI devA sUcavI dIdhuM. janaka zubhamatine laIne khAnagI gRhamAM gayA ane potAne ucita veza maMgAvI, yogIveSa dUra karI, rAjavIno veza dhAraNa karI lIdho. zubhamatine kaMI samaja na paDI. janaka mAtra zubhamatinI sAme hasyA ane hAtha pakaDI dazarathanI pAse AvyA. mahArAjAno saMzaya dUra karo!' janake dazarathane hasatAM hasatAM kahyuM. "rAjana Amane na oLakhyA! A to mithilApati rAjA janaka pote che!" dazarathe bhedane phoDatAM kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jaina rAmAyaNa heM!' 'jI hAM!' www.kobatirth.org 'ane Apa?' zubhamatie daza2tha sAme joyuM. 'emano mitra!' dazarathe vAtane pheravI toLI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 387 'mitranuM nAma?' 'hamaNAM nahi kahuM! hamaNAM to rivAhanane svAda cakhADI levA do. pachI badhI vAta nirAMte thaze.' zubhati ane janaka zastrasajja banIne thArUDha banyA. 'kema devI, 2thanuM sArathipaNuM karazo ne?' dazarathe kaikeyInA sAme joyuM. jevI mArA nAthanI AjJA!' kaikeyIe zaramAtAM zaramAtAM dazarathanI AMkhomAM AMkho parovI, dazarathanI AjJAne svIkArI lIdhI. kaikeyI botera kaLAomAM nipuNa rAjaputrI hatI. temAMya rathane haMkAravAnI kaLAmAM to te atyaMta pAraMgata hatI. For Private And Personal Use Only dazaratha mATe ratha taiyAra Ubho hato. kaikeyIe azvonI lagAma hAthamAM pakaDI. dazarathe chAtI para abhedya kavaca dhAraNa karI laI, hAthamAM dhanuSyabANa dhAraNa karI lIdhAM. kaikeyIe rathane raNAMgaNamAM haMkArI mUkayo,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0 83. tumAsanA avanavA eka = = "mahApuruSa, ApanuM baLa aparimeya che. ApanuM sAhasa zlAghanIya che, ApanI yuddhakaLA sarvazreSTha che... kharekhara, harivahana jevA samrATa rAjAne parAjita karI, Ape ApanI tejasvitA siddha karI.." mahArAjA zubhamatie dazarathanA khabhe be hAtha mUkI dazarathanA parAkramane biradAvyuM. yuddhabhUmi para dazarathe zubhamatine temaja janakane bAju para UbhA rAkhI ekalA hAthe harivahana vagere rAjAone parAsta karyA, te joIne zubhamatinuM hRdaya harSathI nAcI UThyuM. rAjana, A vijaya ApanI suputrIne AbhArI che. jo teNe kuzaLatAthI rathanuM sArathipaNuM na karyuM hota to vijaya prApta thavo duSkara hato !" he parAkramI, meM mArI najare raNasaMgrAma joyo che. tamAruM parAkrama advitIya che. have to tamAre tamArAM nAma gotra batAvavAM paDaze!' dazaratha hasI paDyA. janaka paNa hAsya dabAvI na zakyA. "cAlo rAjamaMdire, tyAM zAMtithI badhI vAta karIzuM dazarathe zubhamatino hAtha pakaDyo ane baMne rathamAM goThavAyA. pitAnI bAjumAM AvIne kaikeyI paNa rathamAM goThavAI gaI ane ratha nagara tarapha doDavA lAgyo. pAchaLa caturaMgI sainya paNa hari vAhana vagere rAjAone kASThanA piMjarAmAM pUrIne cAlavA lAgyuM. nagaravAsIo dazaratha para puSpanI vRSTi karatA karatA matta thaI rAjamArgo para nRtya karavA lAgyA. rAjamaMdire AvI zubhamati, dazaratha, janaka vagere snAnAdithI nivRtta thayA ane sAthe besI bhojana karyuM. rAjamaMdiranA bhavya cokamAM traNa siMhAsana goThavAI gayAM hatAM ane pAchaLa bhadrAsana goThavI devAmAM AvyAM hatAM. zubhamati, dazaratha ane janaka siMhAsana para goThavAI gayA ane kaikayI potAnI mAtA sAthe pAchaLa bhadrAsana para besI gaI. rAjana, pahelAM to mAre kSamA mAMgavI joIe ke meM Apane kaSTamAM nAMkhyA" dazarathe vAtano prAraMbha karyo. e kSamA tyAre ApavAmAM Avaze, ke jyAre kaSTa ApanAra potAnI sAcI oLakhANa Apaze!" zubhamatie gaMbhIra banIne kahyuM... paraMtu gaMbhIra vacane hAsya relAvI dIdhuM! For Private And Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 389 jaina rAmAyaNa 'e oLakhANa mahArAjA janaka Ape to cAlaze ?' jarU2!' dazarathe janaka sAme joyuM ane baMne mitronAM mukha hasI paDyAM. A mahApuruSanuM nAma che dazaratha, ayodhyAnA adhipati." 'huM?" zubhamati siMhAsana parathI UbhA thaI gayA. kekeyI Azcarya sAthe AnaMdanA sAgaramAM jaI paDI.. ane mahArANI to rAjInA reDa thaI gaI! "jI hA! ApanA jamAI ayodhyApati mahArAjA dazaratha che." 'vAta samajAtI nathI!" zubhamatie punaH siMhAsana para besatAM kahyuM. kAraNa ke Ape jANyuM che ke dazarathano vadha thayo che! janake spaSTIkaraNa karyuM. sAcI vAta." paraMtu te khoTI vAta che! vadha dazarathanI mUrtino thayo che. dazaratha to bibhISaNanA Agamana pUrve ayodhyAthI alopa thaI gayA hatA!" to te bibhISaNa ghaNo ThagAyo!' sAce ja. haju paNa e to bhramaNAmAM ja che. dazaratha vadhathI te nizcita banI gayo che!" jinake tyAra bAda badhI ja vAta vistArathI kahI saMbhaLAvI. sAMbhaLIne zubhamati, kekeyI ane mahArANI Azcarya, kutuhala, AnaMda ane harSanI mizrA lAgaNIo anubhavI rahyAM. rAtri ghaNI vItI gaI hatI. bIjI vAto AgalA divasa para mulatavI rAkhI, sahu judAM paDyAM. dazarathanuM zayanamaMdira viziSTa prakAranI sajAvaTathI zaNagAravAmAM AvyuM hatuM. seMkaDo puSpamALAo bAMdhavAmAM AvI hatI. seMkaDo dIpakamALAo pragaTAvavAmAM AvI hatI. chata para nayanaramya citro AlekhavAmAM AvyAM hatAM. dharAtala para bahumUlya gAlIcA bichAvavAmAM AvyA hatA ane dIvAlo para cosaTha prakAranAM zRMgAra-citro AkarSI rahyAM hatAM. madhyabhAgamAM benamUna kotaraNIvALo paryaka DhALavAmAM Avyo hato. dazarathanI sAthe kekeyIe zayanakhaMDamAM praveza karyo. paricArikAoe harSathI svAgata karyuM ane gAyakavRnTe potAno kAryakrama AraMbhyo. vINAnA tAra jhaNajhaNI UThyA, mRdaMgano mITho dhvani avakAzamAM phelAI gayo. nartikAnI dehalatA AkAzamAM UDavA lAgI. For Private And Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kautukamaMgalanA avanavA rAtrI ghaNI vItI gaI hovAthI nRtya, gAyana, vAdana badhuM alpa samayamAM baMdha karavAmAM AvyuM. dazarathe sahune yogya puraskArathI navAjyA. gAyakavRnda dazarathakeyIne praNAma karI ravAnA thayuM. zayanakhaMDamAM rahyAM mAtra dazaratha ne kekevI. thoDIka kSaNo maunamAM vItI. 'devI, tamArI yuddha kaLA para huM khuza thayo chuM." dazarathe vAtano prAraMbha karyo. nAtha, ApanI vIratA AgaLa mArI yuddhakaLA tuccha che.' mArI vIratA, tamArA rathacAlananI kuzaLatA para nabhI hatI.' ApanI vIratAe mArI kuzaLatAne jAgrata karI hatI, deva!' game te ho, paraMtu ratha haMkAravAnI AvI ajoDa kaLA para mAruM hRdaya ovArI jAya che, devI ayodhyApati tenA puraskAra rUpe koI varadAna mAMgavA kahe che, mAMgo.' e ayodhyApatinI uttamatA che." devI, varadAna mAMgo.' hamaNAM ja "hA.' "ayodhyApatinuM varadAna hamaNAM ayodhyApati pAse rahe. huM avasare mAMgIza." jevI devInI icchA." dIpako jhAMkhA thavA lAgyA. madhyarAtri thaI cUkI hatI. kekeyIe zayanakhaMDanAM dvAra baMdha karyA. rAjamaMdiranA praharIe trIjo prahara zarU thayAno nAda karyo. kautakamaMgalamAM pUrA cAra mahinA vItI gayA. zubhamatinA rAjakuTuMbamAM AnaMdamaMgala vartAI gayo. mithilApatie eka divasa avasara joI dazarathane kahyuM: rAjana, thoDA divasathI manamAM eka vicAra AvyA kare che.' zuM?' mithilA javAno." "zuM utAvaLa che?' ahIM rahevAnuM have zuM prayojana che? prayojana vinA anya sthAne rahevuM buddhimAna puruSa mATe ucita na gaNAya." For Private And Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 391 dazaratha vicAramAM paDI gayA. mitranA virahanI kalpanAthI temanA mukha para gaMbhIratA ane glAni AvI gayAM. te joI janaka bolyA: "rAjana, Apane haju ayodhyA javuM ThIka nathI. jyAre mArA mATe mithilAmAM koI bhaya nathI, mATe mane anujJA maLavI joIe ?' 'tamArI vAta buddhimAM jace che, paraMtu hRdaya tamane javA devA nathI cAhatuM." janaka-dazarathano vArtAlApa cAlI rahyo hato tyAM mahArAjA zubhamati AvI pahoMcyA. be rAjezvarI zAnI masalata karI rahyA che?' mithilApati mithilA javAnuM kahe che." dazarathe kahyuM. 'mithilA to javAnuM ja che. utAvaLa zuM che?' rAjyane lAMbo samaya sUnuM mUkavuM ThIka nahIM." janake prayojana batAvyuM. te vAta to ThIka che. paraMtu mithilAnuM maMtrImaMDaLa vaphAdAra che, pachI ciMtA zA mATe karavI?" maMtrImaMDaLanI vaphAdArI viSe be mata nathI, paraMtu..." dazarathe majAka uDAvI. "paraMtu mithilAnI smRti thaI AvI che... te sahana thatI nathI! "e vAta paNa sAcI che rAjana! mithilAnI prajAnuM kSemakuzaLa te mAruM kSemakuzaLa!' janakanuM mithilA-prayANa nakakI thaI gayuM. rAjA zubhamatie seMkaDo hAthIghoDA ane vizALa parivAra sAthe vidAya ApI. dazaratha janakane bheTI paDyA. baMne mitronI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI, zubhamatinuM hRdaya paNa bharAI AvyuM. janakano ratha gatizIla banyo. rAjana, kautukamaMgalane bhUlI na jazo," zubhakitae gadgad svare janakane kahyuM. kautukamaMgala to jIvananuM avismaraNIya saMbhAraNuM banI gayuM che rAjana! Apane mithilA padhAravAnuM mAruM AmaMtraNa che.' jarUra. avasara AvyuM mithilA AvIza.." "jaya jinendra !' jaya jinendra!" For Private And Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 39ra kautukamaMgalanA avanavA rathanI gati tIvra banI ane thoDI kSaNomAM ratha dUra nIkaLI gayo. ayodhyAthI guptavezamAM nIkaLI javuM, mithilAmAM janakane maLavuM, janakanuM paNa guptavAsamAM sAthIdAra banavuM, jaMgalomAM bhaTakatA bhaTakatA kautukamaMgala nagaramAM Agamana thavuM, kikeyInA svayaMvaranuM racAvuM.. svaMyavaramAM potAnuM javuM ne kekeyInuM potAnA gaLAmAM mALAropaNa karavuM, harivAhana vagere rAjAonuM parAjita karavuM ane janakanuM mithilA tarapha prayANa karavuM ! dazarathanAM mana cakSu sAme kramazaH eka pachI eka dRzyo dekhAvA lAgyAM. bichAnAmAM paDavA chatAM tene nidrA nahotI AvatI. bhUta-bhAvinA vicAromAM Aje te doDI rahyo hato. kyAreka AnaMda, kyAreka kheda! kyAreka atItanA smaraNanI madhuratA to kyAreka bhAvinA aspaSTa citranI viSamatA! dazarathanA mananI A duvidhA kekeyI pArakhI gaI hoya tema teNe pUchyuM : svAmInAtha, Aja Apane nidrA nathI AvatI?" sAcI vAta che devI." 'ayodhyApatine kaI ciMtA satAvI rahI che?" ciMtA?" hA, citA!' kekeyI hasI paDI, 'devInA milana pachI koI ciMtA rahI nathI.' dazarathe kekeyI sAme joIne kahyuM. "to pachI nidrAdevInuM milana kema thatuM nathI?' eka vicAra karI rahyo chuM." "mArAthI chupAvavA jevo na hoya to e vicAra mahArAjA pragaTa kare." devIthI chupAvavA jevuM zuM hoya che? ghaNuM badhuM! kevI rIte? strIothI ghaNuM badhuM chUpAvyA vagara ayodhyAmAM rAjya na calAvI zakAya!' oha! rAjanItimAM tamAruM adhyayana UMDuM che." dazaratha hasI paDyA. have mULa vAta kahevA kRpA thAya.' mULa vAta che kautukamaMgala choDavAnI." "pachI?' For Private And Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 393 jaina rAmAyaNa koI eka navuM rAjya prApta karavAnI." "pachI?" 'tyAM dIrghakALa rahevAnI." to ayodhyA javAnuM kyAre? ghaNI vAra che." "to tyAM mahAdevI aparAjitA ane sumitrAnuM zuM?" navA rAjyanI sthApanA thatAM bolAvI laIzuM." kayA rAjya para ayodhyApatinI dRSTi TharI che?' "magadha!' kekethI magadhanuM nAma sAMbhaLI camakI UThI ane palaMgamAM beThI thaI gaI; ane dazarathanA sAme Tagara Tagara joI rahI. "nAtha ApanA jevA parAkramI mATe magadhanuM rAjya prApta karavuM sulabha che.' "te mATe viziSTa yojanA banAvavI paDaze." jarUra, magadhasamrATa yazIdharane parAjita karavo yojanA vinA duSkara che." devI kekeyI A yojanA banAve." dazarathe magadha para AkramaNanI yojanA banAvavA kaikeyIne kahyuM. e kArya to ayodhyApatinuM che. huM to ayodhyApatinI chAyA mAtra chuM.' janakanA mithilAgamana pachI dazarathane vadhu samaya zvasuragRhe rahevAnuM ucita na lAgyuM. bIjI bAju, ayodhyAmAM javuM paNa ThIka na lAgyuM. A paristhitimAM tenI daSTi navA ja rAjya upara vijaya meLavI levA mATe doDI, teNe te mATe magadhanuM rAjya pasaMda karyuM. nAnAM nAnAM rAjyo para vijaya meLavavAmAM potAnA vIrya-parAkramanuM apamAna jevuM lAgyuM. teNe potAno vicAra kekeyIne kahyo. kikeyI eka asAdhAraNa strI-ratna hatuM. tenA jIvanamAM satItva ane vIratvano samanvaya thayelo hato. tenI buddhi sUkSma hatI, tenI yojanA-zakti adbhuta hatI. je kArya te mAthe letI tene sAvadhAnIpUrvaka niSThAthI pAra pADavAnI tenAmAM kSamatA hatI. patinI icchA magadhanuM rAjya levAnI jANI, kaikeyInuM mana tenI yojanAmAM parovAI gayuM. mahArAjA zubhamatie paNa jyAre dazarathano manoratha kAryo tyAre teo For Private And Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 394 kautukamaMgalanA avanavA dazarathane maLyA ane temanA vicAro jANI lIdhA. magadha-abhiyAnamAM sarva prakAranI sahAyatA karavA mATe vacana ApyuM. bIjI aneka prakAranI yuddha-saMbaMdhI vArtA-vicAraNAnI aMtargata uttarApathanA samrATa harivAhana vagere rAjAone sanmAnapUrvaka mukta karI devAnuM vicArAyuM ane tyArabAda dazarathe hari vAhana sAthe maMtraNA karavI tathA magadha-abhiyAnamAM harivAhanano pUrNa sahayoga levo, e paNa nakkI thayuM. bIje ja divase zubhamati dazarathane laIne kArAvAsamAM pahoMcyA. kArAvAsanA dvAra para be lohapuruSo nagna khaDaga sAthe pahero bharI rahyA hatA. mahArAjA zubhamatinuM Agamana thatAM praharI khasI gayA ane jhUkIne praNAma karyA. kAravAsanA daravAjA kholI do." zubhamatie AjJA karI. tarata eka praharI AgaLa thayo ane eka pachI eka, ema traNa daravAjA kholI nAMkhyA. zubhamatie IzAro karyo. praharI tyAMthI cAlyo gayo. kArAvAsanI e koTaDImAM uttarApathano samrATa harivahana eka bichAnA para paDyo hato. jANe pAMjarAmAM purAyelo siMha sUto hoya! kArAvAsanA daravAjA khUlavAno avAja sAMbhaLI te dvAra para dRSTi rAkhIne joI rahyo hato ke koNa AvI rahyuM che. jyAM teNe zubhamatine ane dazarathane joyA, te Ubho thayo ane sAme Avyo. "samrATanuM zubha svAgata karuM chuM." zubhamatie koTaDImAM pravezatAM kahyuM. "samrATa to huM nathI, A vIrapurUSa che." dazaratha sAme izAro karatAM harivAhane kahyuM. nahIM rAjana! huM to uttarApathanA samrATano mitra chuM.' dazaratha bolyA. mauna chavAyuM. dazaratha to sUmadRSTithI parivAhananA tejasvI caherAne joI rahyA hatA. "samrATa AjathI kautukamaMgalanA mAnanIya atithi che. huM vinaMtI karuM chuM ke teo rAjamahelamAM padhAre.' mahArAjA zubhamatino Agraha huM svIkAruM chuM.' zubhamati ane dazaratha harivahanane laI kArAvAsanI bahAra nIkaLyA. kArAvAsanA adhipatine AjJA karI ke anya rAjAone paNa mukta karI rAjyanA atithirUpe temanuM sanmAna karavuM." kArAvAsanA adhipatie AjJAnuM pAlana For Private And Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 395 jaina rAmAyaNa karyuM ane yuddhakedI rAjAone rAja sanmAnya atithirUpe rAjyanA atithigRhamAM laI javAmAM AvyA. snAna-bhojanAdi kRtyothI paravArI rAjA zubhamati samrATane laIne dazarathanA AvAsamAM padhAryA. dazarathe baMne pUjyonuM yathocita svAgata karyuM ane yogya Asane birAjita thavA vinaMtI karI. "rAjana, huM kyArano vicArI rahyo chuM ke A mahAna vIrapuruSa koNa che? haju sudhI mAruM samAdhAna thayuM nathI." samrATe zubhamati sAme joIne kahyuM. "mAruM samAdhAna paNa ghaNuM moDuM thayuM che! zubhamatie smita karatAM kahyuM. jo ke vIrapuruSonuM parAkrama ja temanA ucca kuLagotranuM paricAyaka hoya che. A parAkramInuM yuddhakauzala joIne huM e anumAna karuM chuM ke A vIrapuruSa koI asAdhAraNa puruSa che.' samrATanI dhAraNA satya che." zubhamatie pratyuttara Apyo. "to have huM jANavA mAguM chuM ke kayA uttama vaMzanuM A dedIpyamAna ratna che?' IkvAku vaMzanuM." huM?' "jI hAM!' oho! ayodhyApati mahArAjA dazaratha!" "satya.' samrATa harivahana saha siMhAsana parathI UbhA thayA ane dazarathane potAnA bAhupAzamAM laI, temanA mastake vAraMvAra cuMbana karyuM. dazarathe samrATanA caraNano sparza karyo ane pUjyabhAva vyakta karyo. rAjana, kaikeyIe uttama vaMzanA parAkramI puruSane varIne yogya ja karyuM che.' have samrATanA AzIrvAda joIe." zubhamati bolyA. "meM AzIrvAda ApavAnI mArI yogyatA khoI nAMkhI rAjana, huM oLakhI na zakyo A vIrapuruSane! ane ayogya AcaraNa karI ayodhyA sAthenA mArA pavitra saMbaMdhone kalaMkita karyA.' nahIM, pUjya; eka svamAnI rAjezvarane chAje te pramANe ja Ape karyuM che.' dazarathe kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 393 kautukamaMgalanA avanavA 'ema kahevuM ayodhyApati mATe zobhArUpa che.' dazaratha samrATa harivAhanane joI rahyA. harivAhana yauvanane vaTAvI gayelA hovA chatAM temanuM zarIra sazakta, kadAvara ane saundaryazALI hatuM. pratApanI lAlimA ane aizvaryanuM ojasa temanA bhavya mukhAraviMda para jhagArA mArI rahyuM hatuM. temanI AMkhomAM zAsana saMcAlananI mutsaddIgIrI ane sUkSmatA vartAI rahyAM hatAM. temanA vajra jevA bAhuomAM zatrunuM mardana karavAnI tAkAta dRSTigocara thatI hatI. vizALa vakSaHsthaLa vipula bhogavilAsanI sAkSI daI rahyuM hatuM. mahArAjA zubhamatie samrATa harivAhanane eka mahino kautukamaMgalamAM rokAvAno Agraha karyo. dazarathe paNa samarthana karyuM. samrATane Agrahane vaza thavuM paDyuM! dazarathe have potAnI yojanA pAra pADavAnuM kArya AraMbhI dIdhuM. For Private And Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 44. magagha-aMbhiyAnanI pUrvataiyArI karI nAtha, samrATa harivAhane Apane kevo sahayoga Apyo?' samrATa potAnA senApati vikramarAjane dasa hajAra cunaMdA sainiko sAthe mokalavA taiyAra thayA che." ThIka che, mithilAthI samAcAra AvI gayA?' hA, gaI kAle ja maMtrI sunaMda mithilAthI AvI gayA." 'zA samAcAra lAvyA?' khuda mahArAjA janake AvavAnI tatparatA batAvI, paraMtu khuda mithilApatine kaSTa ApavuM ucita na lAgatAM sunaMde inkAra karyo.' "to?' mithilAnA mahAmaMtrI somaprabha pAMca hajAra kasAyelA sainiko sAthe mithilAthI ravAnA thaI gayA che." somaprabha viSe maMtrI sunaMde za abhiprAya Apyo?' somaprabha mithilAnuM ratna che. temanuM sAhasa ane temanI vIratA khuda mahArAjA janaka paNa vakhANe che." kaikeyIne saMtoSa thayo. tenI vicaraNa pratibhAno sahayoga dazaratha mATe ghaNo ja kiMmatI hato. dazaratha kayInI pratibhAno eka vAra lAbha uThAvI cUkayA hatA, tethI magadhaabhiyAnamAM paNa punaH kaikeyInI buddhino ane baLano lAbha uThAvavA cAhatA hatA, tethI avAranavAra teo kaikeyIne vartamAna paristhitithI vAkepha rAkhatA hatA. kakeyI sAthe dazarathanI maMtraNA cAlI rahI hatI tyAM pratihArIe AvIne dazarathanA hAthamAM mahorayukta patra mUkyo ane pAMca kadama dUra jaIne AdezanI pratIkSA karato Ubho. dazarathe mahora toDI patra kholyo. ekIzvAse patra vAMcI laI pratihArI sAme joyuM. "patra lAvanArane hAjara karo." jevI mahArAjAnI AjJA." pratihArI gayo ane thoDI ja kSaNomAM eka puruSane laIne hAjara thayo. For Private And Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 398 magadha-abhiyAnanI pUrvataiyArI AgaMtuka puruSa lagabhaga trIsa varSanI AsapAsanI vayano taMdurasta yuvAna hato. teno deha kadAvara hato. tenI kamare lAMbI talavAra laTakI rahI hatI. tenA gauravarNA mukha para sAhasano bhAva taravarato hato. tenA lAMbA lAMbA bAhu tenI vIratAnI sAkSI pUratA hatA. tenI AMkhomAM kartavya-pAlananI dRDhatA vartAtI hatI. dazarathane AgaMtuka yuvAna gamI gayo. 'tane mahAmAtya zrISeNe ahIM mokalyo che?' 'jI hA,' 'mahAmAtye tane zA mATe ahIM mokalyo che, tuM jANe che ne?' 'ayodhyApatinI sevAmAM huM Avyo chuM, eTaluM ja jANuM chuM.' sevA kevI rIte karIza?' 'AnAthI...' yuvAne myAnamAMthI kaTArI kheMcI kADhI dazarathanA caraNomAM dharI. 'A kaTArI ayodhyApati sivAya to koInA caraNamAM nahIM name ne?' ayodhyApati mArI vaphAdArInuM apamAna karavA cAhe che?' yuvAnanA mukha para roSa UbharAyo. 'apamAna nahIM, sanmAna!' dazarathe hasIne javAba Apyo. 'sanmAna hamaNAM nahIM, magavijaya pachI!' yuvAnanuM mukha zauryathI lAla lAla banI gayuM. 'dhanya, yuvAna! tArAthI huM prasanna thayo chuM. jAo, snAnAdithI nivRtta thAo, pachI mane maLo. jevI ayodhyApatinI AjJA. anucara AgaMtuka yuvAnane atithigRhamAM laI gayo. dazaratha jatA yuvAnane ekITase joI rahyA. AgaMtuka yuvAnanuM nAma vIradeva hatuM. te ayodhyAthI AvI rahyo hato. ayodhyA mahAmAtya zrISeNe tene mahArAjA dazarathanI pAse mokalyo hato. vIradeva bAlyakALathI ja zivabhadranA AzramamAM Ucharyo hato. ayodhyAthI bArakoza dUra gurU zivabhadranI pAse te zikSA pAmyo hato. zAstrakaLA sAthe zastrakaLAmAM teNe ajoDa siddhi prApta karI hatI. zivabhadra sAthe ayodhyAnA mahAmaMtrI zrIpeNano gADha saMbaMdha hato. zrISeNa ghaNIvAra zivabhadranA AzramamAM jatA ane For Private And Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 399 zivabhadra sAthe dharmacarcA ane rAjyacarcA karatA. zrI zivabhadranA AzramamAM vIradevane jotA hatA. mahAmaMtrIne vIradeva AkarSato hato. temaNe AcArya zivabhadrane vIradevanA kuLa-vaMza viSe ekavAra pRcchA paNa karelI paraMtu zivabhadra teno uttara nahIM Apelo. teo vIradevanA kuLa-vaMzane pragaTa karavA nahotA cAhatA. jyAre mahAmaMtrIne kautukamaMgalathI mahArAjA dazarathano saMdezo maLyo; mahAmaMtrIe tenA para gaMbhIratAthI vicAraNA karI. magadhavijaya mATenI pUrti karavA mATe suyogya puruSonI AvazyakatA hatI. jo ke ayodhyAmAM eka-ekathI caDhiyAtA vicakSaNa vIra puruSo hatA. paraMtu mahAmaMtrInI dRSTimAM AcArya zivabhadrano ziSya vIradeva vasI gayo hato. temaNe AcArya pAse vAta mUkI. AcArye vAtane svIkArI lIdhI. vIradeva taiyAra thaI gayo. mahAmAtya vIradevane kAryanI prAthamika bhUmikA samajAvI dIdhI ane mahArAjA dazaratha para eka patra lakhI ApI, tene kautukamaMgala tarapha ravAnA karyo. keTalAka divasonI musApharIne aMte vIradeva kautukamaMgalamAM AvI pahoMcyo. rAjamahelanI bahAra ane vRkSanI chAyAmAM choDI, te dazaratha pAse Avyo. vIradevanA gayA pachI kikeyIe dazarathanA sAme joyuM. devI, A yuvAna ayodhyAthI Avyo che." tejasvI ane zoryasabhara che!" khAsa mahattvanA kArya mATe mahAmAtye mokalyo che.' mahAmaMtrI pote Avaze? teo ApaNA pahelAM magadhanI bhUmi para pahoMcI jaze!" eTale? ayodhyAnA pAMca hajAra ajeya yoddhAo sAthe mahAmaMtrI guptavezamAM, magaghamAM praveza karaze ane tyAMnA rAjakAraNano abhyAsa karI, AkramaNanI bhUmikA sApha karaze!" mahArAjAnI dIrghadraSTi dhanyavAdane pAtra che." AgaMtuka yuvAna vIradeva magadhamAM mahAmAtya zrIpeNane maLI tyAMnI mahattvapUrNa bAbato laI ApaNane pahoMcADaze.' "to zuM ahIMthI vIradeva ekAkI magadha-prayANa karaze? tenI sAthe...' koIne mokalavAnI jarUra lAge che, ema?" For Private And Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 400 magadha-abhiyAnanI pUrvataiyArI je te enI sAthe na jaI zake. Apattine samaye ene sahAyatA karI zake tene mokalavo joIe, kAraNa ke magadhanI bhUmi para paga mUkatAMnI sAthe cakora, bAhoza ane svadezAbhimAnI mAgadho sAthe kAma levAnuM raheze. jhapAjhapIno prasaMga paNa AvI jAya.' 'tamArI vAta vicAraNIya che, devI, te chatAM A aMgeno nirNaya khuda vIradevane pUchyA pachI levo ThIka raheze.' 'ayodhyApati ahIMthI prayANa kyAre karavA cAhe che?' vIradeva magadhathI pAcho phare, tyArabAda.' madhyAhnano samaya thaI gayo hato. bhojana karavAnuM bAkI hatuM. kaikeyI dazarathane laI bhojanagRhamAM gaI. bIjI bAju atithigRhamAM gayelo vIradeva snAna-pUjA Adi nitya-kRtyothI nivRtta thayo. mahArAjA dazarathanA rAjyabhiSeka-samaye teNe dazarathanAM darzana karyAM hatAM. daza2nA guNo ane parAkrama tene niraMtara sAMbhaLavA maLatAM hatAM. Aje eka mahattvapUrNa puruSanA rUpe dazarathanI sAme upasthita thavAnuM maLatAM, tene ghaNo harSa thayo hato. vIradeva parAkramI hato, paraMtu tene rAjanItinI kuTilatAno anubhava na hato. tenAmAM sAhasa hatuM, paraMtu paristhitine mApI levAnuM dhairya na hatuM. dazarathanI cakora dRSTimAM A vAta AvI gaI hatI. tethI tenI sAthe koI suyogya vyaktine mokalavAnuM tene ucita lAgyuM hatuM. dazarathe kaikeyI sAthe parAmarza karyo. kaikeyI paNa vicAramAM paDI gaI. vIradevanI sAthe evI vyakti joIe ke je vIradevanA svabhAvathI, zauryathI ane kAryapaddhatithI paricita hoya. avasare, vIradevane pUrNatayA sahAyaka banI zake. eTaluM ja nahIM, paraMtu tenI vaphAdArImAM paNa jarAya zaMkA karavAnI na hoya. kaikeyIe ghaNuM vicAryuM. kautukamaMgalanA eka eka rAjapuruSa para tenI dRSTi pharI vaLI, paraMtu tenA mananuM samAdhAna na thayuM. te vicAramagna banI gaI. tevAmAM kaikeyInI nAnI bahena 'aMjali' tyAM AvI pahoMcI. 'moTIbahena, Aje to khUba vicAramagna lAgo cho?' 'huM.' 'ATalI vicAramagnatA to svayaMvara vakhate paNa na hatI.' aMjalie vyaMga karyo. For Private And Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 401 "sAcI vAta. "evI te zAnI ciMtA vaLagI che?' aMjali kekeyInA paDakhe bharAIne besI gaI. kekethI tenI sAme joI rahI; jANe aMjalinuM pANI mApatI hoya! jila paNa animeSa nayane kekeyInA sAme tAkI rahI. aMjali guru gauDapAdanA AzramamAMthI hamaNAM ja abhyAsa pUrNa karIne AvI hatI. jo ke gauDapAdanI icchA haju paNa tene abhyAsa karAvavAnI hatI, paraMtu kekeyInA svayaMvara prasaMge aMjali kautukamaMgalamAM AvavA cAhatI hatI. mahArAjA zubhamatie aMjaline ATha varSanI vayamAM ja gauDapAdanA AzramamAM adhyayanArthe mUkI hatI. barAbara sAta varSa sudhI aMjalie suMdara vidyAdhyayana karyuM. aneka kaLAomAM te pAraMgata banI. vINAvAdanamAM to teNe evI siddhi meLavI ke tenI barAbarI karanAra e kALe bahu virala vyaktio ja hatI. khuda guru gauDapAde paNa aMjalinI A siddhi para khUba AzIrvAda ApyA. rAjanItimAM paNa aMjalinI sUma buddhie UMDI sUjha prApta karI lIdhI hatI. aMjali, mArI cintA te dUra karI zake ema che!' kaikeyIe aMjalinA mAthe hAtha mUkI kahyuM. paNa ciMtA zI che? e kahyA vinA mane zI khabara paDe! "eka mahattvanA kArya mATe magadha javAnuM che." e mahattvanuM kArya?' e tane rastAmAM vIradeva kaheze." vIradeva? koNa che e?" ayodhyAno vIrapuruSa! tAre tene sAtha ApavAno che." ayodhyAnI rANI vicAra karIne bole che?" * hA aMjali, gaMbhIra vicAra karIne kahuM chuM. vIradevanI sAthe tArA javAthI ayodhyApatinuM kArya saraLa banaze." aMjali vicAramAM paDI gaI. jA, AjanI rAta vicAra karI kAle prabhAte tArI nirNaya jaNAvaje.' ane tame pitAjI sAthe vAta karI jojo." bhale.' For Private And Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 402 magadha-abhiyAnanI pUrvataiyArI aMjali cAlI gaI. AvI tyAre capaLatA hatI, gaI tyAre gaMbhIratA hatI! kaikeyInuM mana praphulla banI gayuM hatuM. aMjalinI kAryazakti pratye kekeyIne pUrNa vizvAsa hato. vIradevanI sAthe aMjalinA javAthI tene avazya kAryanI siddhi lAgatI hatI. kaikeyI A vicAratI hatI tyAM mahArAjA dazarathe praveza karyo. kaikeyI saphALI vicAra-nidrAmAMthI jAgIne UbhI thaI gaI. mahArAjA sukhAsana para beThA. kaikeyI patinAM caraNomAM bhUmi para besI gaI. devI, meM tamane rAjakhaTapaTamAM nAkhI tamArA manane udvigna banAvI dIdhuM!' "adhyApatinA sAMnidhyamAM mana sadeva prasanna che. svAmInA kAryamAM udvega zAno?" vIradeva sAthe badhI vAtacIta karI lIdhI." "zuM lAgyuM ?' vIradevamAM vaphAdArI, sAhasa, zaurya ThAMsI ThAMsIne bharelAM che.' to enI sAthe...' sAthe to koI kuzAgra buddhizALI vyakti joIze ja. kAraNa ke vATa lAMbI che. mArga paNa vikaTa che. kArya asAdhAraNa che." meM evI vyakti pasaMda karI che.' "koNa?' 'tarata!' "aMjali!' aMjali? nAnI bahena!' "hA." 'dazaratha kSaNabhara kekeyInA sAme joI rahyA. kekeyI hasuM-hasuM thaI rahI ne hasI paDI. 'ayodhyApatine mArI vAtamAM saMzaya lAgyo? saMzaya nahi, kutUhala jarUra!" For Private And Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 403 aMjali bALA che mATe ?' bALA ane binaanubhavI.' "to guru gauDapAdanA AzramamAM sAta varSano abhyAsa anubhavamAM nahIM gaNAya?' "gaNAya ane na paNa gaNAya!' paNa mane aMjalino anubhava che ne? enAmAM evI yogyatA che, ke je yogyatA ApaNe cAhIe chIe." dazaratha mauna rahyA. kekeyIe AgaLa kahyuM. paNa eka vAta che...' zI vAta?" vIradevane eka sUcana karavuM paDaze." "kaho.' parAkrama vIradevanuM ane yojanA aMjalinI! yojanA mujaba vIradeve cAlavAnuM." kahI devAze." to ayodhyApatinuM kArya siddha thayuM samajavuM!' dazaratha have vilaMba karavA nahotA cAhatA. viradevane jaladI ravAnA karavAnI temanI bhAvanA hatI. temaNe kaikeyIne vAta karI. bIje ja divase ravAnA karavAnuM nakkI thayuM. kekeyIe mahArAjA zubhamati sAthe aMjaline magadha mokalavA aMge vAtacIta karI. zarUAtamAM to zubhamatine ThIka na lAgyuM. paraMtu kikeyIe kAryanI mahattA samajAvI ane aMjalinuM sAmarthya batAvyuM tyAre zubhamati paNa saMmata thaI gayA. - dazaratha, zubhamati ane kekeyInI beThaka thaI. varadeva ane aMjaline bolAvavAmAM AvyAM. dazarathe kahyuM. vIradeva, magadha pahoMcatAM sudhI ane magadhathI ahIM AvatAM sudhI aMjali tArI sAthe raheze." jevI ayodhyApatinI AjJA." parAkrama tAruM ane yojanA aMjalinI." barAbara.' For Private And Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4d4 magadha-abhiyAnanI pUrvataiyArI "kAle savAre sUryodaya pUrve ahIMthI prayANa karavAnuM.' mArI eka vAta che.' aMjalie kahyuM. "kaho." amArI sAthe pAMca cunaMdA ghoDesavAra joIe.' 'taiyAra raheze. bIjuM kaMI?" Apa pUjyonA AzIrvAda! bhagavAna jinezvaradeva tamArI rakSA karo." ayodhyApati bolyA. "kAle ahIMthI nIkaLI garudeva gauDapAdanAM darzana karI, pachI AgaLa prayANa karajo." mahArAjA zubhamatie aMjaline kahyuM. aMjalie pitAnuM vacana aMgIkAra karyuM. aMjali ane vIradeva potapotAnA sthAne cAlyAM gayAM. mahArAjA zubhamati paNa aMtaHpura tarapha ravAnA thayA. dazaratha ane kekeyI ekabIjA sAme saMtoSano zvAsa letAM joI rahyAM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 45. rAjagRhI magadhanI rAjadhAnI rAjagRhI e kALe svarganI alakApurInuM smaraNa karAvatI hatI. magadhasamrATa yazodhare rAjagRhInI bhautika unnati karavAmAM kaMI maNA rAkhI na hatI. bhavya prAsAdo, ramaNIya udyAno, manamohaka kIDA-gRho, ArasajaDita rAjamArgo, kalAtmaka pravezadvAra ane kotaraNIyukta toraNothI rAjagRhI hajAro paradezIone AkarSI rahI hatI. rAjagRhInA seMkaDo koTaTyAdhipati sArthavAhanI gaganacuMbI havelIo upara pharapharatI dhajAo magadhanI saMpattinuM bhAna karAvatI hatI. rAjamArgo para doDI rahelA hajAro svarNamaya, rajatamaya ane paMcadhAtumaya ratho magadhanI AbAdInuM bhAna karAvatA hatA. rAtrino prAraMbha thatAM nagaravadhUonA dhavalaprAsAdo vaNA ane mRdaMgothI jIvaMta banI jatA hatA. rAjagRhInA sArthavAha-putro mUlyavaMta vastrAlaMkAromAM sajja thaI e dhavalaprAsAdomAM praveza karatA, surA-suMdarI ane saMgItanA svargalokamAM potAnA dhanayauvanane saphaLa karatA. magadha-samrATe rAjagRhInI rakSA mATe paNa apUrva buddhikauzala vAparyuM hatuM. cAre kora paththarono majabUta killo banAvyo hato. eka sAthe traNa ratho pasAra thaI zake teTalo vizALa killo hato. temAM yAMtrika racanAo paNa karavAmAM AvI hatI. killAnI bahAra cAre kora UMDI khAI khodavAmAM AvI hatI ane te pANIthI bharelI rahetI. killAnAM gupta dvArA A jalakhAImAM paDatAM hatAM. jalakhAI upara ATha sthAnoe majabUta pala bAMdhavAmAM AvyA hatA. e rIte bAMdhavAmAM AvyA hatA ke jyAre e pulone uThAvI levA hoya tyAre saraLatAthI uThAvI levAya. killAnAM ATha dvArA lokamaya ane yAMtrika racanAthI banAvAyelAM hatAM. mAgadha sainiko niraMtara dhAro para rakSA karatA khaDA rahetA. rAtri samaye killA para eka hajAra mAgadha-subhaTo satarkatAthI nagaranuM rakSaNa karatA pharatA rahetA. magadha sAmrAjyanuM saMrakSaNa karavA mATe magadha samrATe saMgIna vyavasthA karI hatI. magadha sainyano senApati sugupta e vyavasthAne jALavato hato. magadhanA mahAmAtya maNiratnanI buddhipratibhA nIce magadha sAmrAjya sukhonmatta baneluM hatuM. For Private And Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 406 rAjagRhI bIjI bAju magadha samrATe hiMsaka brAhmaNa saMskRtine paNa potAnA rAjyamAM phaLavA-phUlavA dIdhI hatI. pratidina aneka hiMsaka yajJo thatA hatA. temAM seMkaDo niraparAdhI pazuo homAtAM hatA. koI nirdoSa manuSyo paNa bali banatA hatA. lobhI ane ADaMbarI brAhmaNo dharmanA nAma upara pazu-mAMsa ane nara-mAMsanI mahephila uDAvatA hatA. keTalAka viziSTa rAjapuruSane e badhuM khaTakatuM hatuM, paraMtu samrATanI saramukhatyArI sAme teo lAcAra banI joyA karatA hatA. rAjagRhImAM chellA dasa divasathI eka vAta rasapUrvaka ane kutUhalapUrvaka carcAI rahI hatI. rAjapuruSomAM vizeSa karIne carcAno viSaya banI hatI. rAja gahInA saMgemaramaranA rAjamArga parathI eka UMco, kadAvara, prauDha mahApuruSa nizcala gatithI pasAra thato hato. rAjagRhInAM naranArIo ene mugdha banIne joI rahetAM hatAM. A mahApuruSa ayodhyAnA mahAmaMtrI zrISaNa hatA. lokomAM vAta carcAI rahI hatI ke ayodhyApati rAjA dazarathano laMkApati rAvaNanA anuja bibhISaNa dvArA vadha thaI gayA pachI ayodhyAmAM bhAre arAjakatA vyApI gaI che. ayodhyAnA mahAmaMtrI A paristhitino lAbha uThAvavA magadha samrATanI sahAyatA dvArA ayodhyAnA adhipati banavA cAhe che. e aMge maMtraNA karavA mATe teo rAjagRhImAM AvyA che. rAjapuruSomAM paNa tareha tarehanI kalpanAo thatI hatI. zrISeNa dasa divasathI rAjagRhImAM AvyA hatA. bIje ja divase teo magadha mahAmAnya maNiratnane maLyA ane traNa kalAka sudhI gupta maMtraNAo karI. trIjA divase paNa teoe maNiratna sAthe savAre be kalAka ane sAMje be kalAka maMtraNAo karI. cothe divase samrATane maLavAnuM nakkI thayuM. zrISeNa maNirana sAthe samrATane maLyA. kalAko sudhI vAtacIta karI. zrISeNe potAnuM nivAsasthAna nagaranI madhyamAM rAkhyuM hatuM. dasa divasamAM to zrISeNe rAjagRhInA samasta rAjapuruSo sAthe potAno saMparka sthApI dIdho. rAjagRhInA rAjapuruSo zIrSaNanI bahumukhI pratibhAthI prabhAvita thayA. zrISeNa. jevI rIte rAjanItimAM kuzaLa hatA tevI rIte dharmanItimAM paNa pAraMgata hatA. teo bhagavAna RSabhadevanI ahiMsAmaya dharmasaMskRtinA ArAdhaka hatA. rAjagRhInA brAhmaNo sAthe paNa teo saMbaMdha sthApita karavA cAhatA hatA. temaNe dhIre dhIre brAhmaNone dAna devAno prAraMbha karyo. dIna-duHkhIne aDhaLaka saMpattinuM dAna devA mAMDyuM. zrIrSaNanuM nivAsasthAna yAcakothI UbharAvA mAMDyuM. bIjI bAju rAjagRhImAM zrISeNanI kIrti paNa prasaravA mAMDI. For Private And Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 47 eka vAra zrISaNa prabhAtamAM potAnA nivAsasthAnanA prAMgaNamAM besI yAcakone dAna ApI rahyA hatA. brAhmaNa yAcako zrISeNano jayajayakAra karatA AvatAjatA hatA tyAM rAjamArga para kolAhala thato saMbhaLAyo. melA vastrathI AvRtta, hAthamAM kASThanA pAtra sameta, nIcI dRSTithI cAlatA eka jaina bhikSu AvI rahyA hatA. temanI pAchaLa brAhmaNonuM eka ToLuM jaina bhikSunI tarjanA-niMdA karatuM AvI rahyuM hatuM. bhikSu zrISeNanA nivAsasthAna AgaLa AvyA. zrISaNa tarata UbhA thayA ane rAjamArga para AvI bhikSunAM caraNomAM vaMdanA karI ane caraNa-pUlI mAthe caDhAvI. zrISaNanuM anukaraNa seMkaDo brAhmaNa vAcakoe karyuM. A joIne pAchaLa cAlyA AvatA brAhmaNo cakita thaI gayA. temAMno eka agraNI brAhmaNa AgaLa Avyo ane zrISeNane pUchyuM: he AyuSyamAna, tame vicakSaNa ane dAnI paradezI sagRhastha cho. tamArI kIrti ame sAMbhaLI che, paraMtu A tamAruM AcaraNa amane viparIta lAgyuM." he viprazreSTha, tame gaMbhIra dRSTithI vicArazo to satya tattva samajAze." zuM AvA azucimaya dharmamAM satya tattva hoI zake? AvA sAdhune praNAma karI, tame tamArA yazane kalaMkita karyo che." "he dvijaratna! zuci-dharma ane azuci dharmano viveka karavo ucita che.' snAna nahIM, saMdhyA-pUjana nahIM, veda-pATha nahIM, yajJa-yAga nahIM... e dharma kevo?" brAhmaNe roSayukata svaramAM kahyuM.. he vidvAna! A mahAmuninI AzAtanA na karo." A mahAmuni brahmacaryarUpI snAnathI parama pavitra che. AtmA-paramAtmAnuM ekAgradhyAna emanuM saMdhyApUjana che; dvAdazAMgInA teo pAragAmI che. ahiMsA temano yajJa che. kevaLa temanA bAhya zarIra ane vastrone joI temanI juguptA na karo.' zrISeNe puna: muninAM caraNomAM vaMdanA karI. yAcakabrAhmaNoe paNa anukaraNa karyuM. manasvinuM, AvuM pavitra jIvana A mahAmuninuM che, e ame jANatA na hatA. ame temanI avajJA karI pApIpArjana karyuM. amane tenuM prAyazcita pharamAvo.' he brAhmaNo, A mahAmuninAM caraNomAM vaMdanA karI pApanuM prAyazcita mAMgo." brAhmaNoe muninAM caraNomAM vaMdanA karI, pApanuM prAyazcita mAgyuM. melAghelA muninuM TheraThera svAgata karI ahiMsAmaya dharmanuM prakAzana karavA mAMDayuM. yajJavAdI brAhmaNomAM bhAre roSa phelAvA lAgyo. vAta magadha-mahAmAtya pAse pahoMcI. For Private And Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 408 rAjagRhI zrISaNa pAMca hajAra subhaTo sAthe vezaparivartana karI magadhamAM pravezI cUkyA hatA. kautukamaMgalathI rAjagRhIM sudhInA mArga para Thera-Thera ayodhyAnA subhaTo guptavezamAM goThavI devAmAM AvyA hatA. zrISeNa pote pragaTa vezamAM rAjagRhImAM pravezyA. e pUrve eka hajAra subhaTo rAjagRhImAM pravezI cUkyA hatA ane temaNe brAhmaNono svAMga dhAraNa karI lIdho hato. zrISeNe magadha-samrATathI mAMDI eka-eka rAjapuruSono paricaya karI magadhanI rAjakIya paristhitinuM sUkSma avalokana karI lIdhuM hatuM. mahattvanI gupta mAhitI paNa ekaThI karI lakhI lIdhI hatI. have teo vIradevanI pratIkSA karI rahyA hatA. bIjI bAju bhagavAna RSabhadevanI ahiMsAmaya saMskRtinA pracAranuM kArya paNa zrISeNe AraMbhI dIdhuM hatuM. paraMtu tenA pratyAghAta UlaTA paDyA. brAhmaNomAM roSe bharAyo. rAjapuruSomAM paNa asaMtoSa phelAryo. zrISaNa pratye sUkSma AzaMkA phelAvA lAgI. mahArAjA sImA-pradezanA guptacaro mahattvanA samAcAra lAvyA che." magadhanA daMDanAyaka samane magadhasamrATane samAcAra ApyA. samAcAra vyakata karo." ayodhyAnA subhaTo magadhabhUmi para TheraThera patharAI gayA che.' keTalA haze?" "lagabhaga be-traNa hajAra.' 'tethI ciMtA jevuM nathI.' kema ciMtA nahIM? ayodhyAnA mahAmAtya zrISeNa keTalAka divasothI rAjagRhImAM che te zuM vicAraNIya nathI?' zrISeNa sAthe mAre ane mahAmAtya maNiratnane vAtacIta thaI cUkI che. zrISeNanI yojanA judI ja che.' mahArAjAne je samajAyuM hoya te satya ho, paraMtu mArI draSTimAM paristhiti judI vartAya che. sumane kacavAtA mane vAta kahI, mauna dhAraNa karyuM. tyAM magadha mahAmAtya padhArI gayA. sAthe senApati sugupta paNa praveza karyo. senApatinI pAchaLa magadhanA kUTanItijJa sUryadeva paNa AvI rahyA hatA. sahue samrATane praNAma ryA ane yogya Asane besI gayA. "daMDanAyaka sumane ApazrIne samAcAra ApyA?" mahAmaMtrIe vAta zarU karI. For Private And Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 409 jaina rAmAyaNa hA, paraMtu ciMtAjanaka nathI.' magadhezvare ThaMDA hRdaye javAba Apyo; magadha samrATa mATe zuM ciMtAjanaka hoI zake? paraMtu rAjanItimAM sAvadhAnI rAkhavI Avazyaka hoya che.' mahAmAtyanI vAta suyogya che.' magadhapati hasIne bolyA. to samrATane mArI vinaMtI che ke kUTanItijJa sUryadevanuM maMtavya jANavA kRpA thAya.' mahAmaMtrIe sUryadeva sAme joyuM. kaho sUryadeva, tamAruM zuM maMtavya che?' samrATe sUryadevane pUchyuM. magadha samrATanI sevAmAM mAre eTaluM ja kahevAnuM che ke ayodhyAnA mahAmaMtrI zrISeNa para cAMpatI najara rAkhavI Avazyaka che. teNe rAjagRhImAM potAnI kIrti phelAvI che. sAthe sAthe ahiMsaka jaina saMskRtino pracAra paNa AraMbhyo che. brAhmaNo jena zramaNanA anurAgI banavA lAgyA che.' "zrISeNa sAthe mArI vAtacItamAM tathA mahAmaMtrInI vAtacItamAM evuM koI ja tattva na nIkaLyuM ke te ApaNo droha kare.' "to pachI ahIM AvIne rahevAnuM zuM prayojana che?" sUryadeve prazna karyo. ayodhyA para magadhezvaranI ANa vartAvavAnuM tenuM lakSa che; te mATe tenI sAthe amAro parAmarza cAlI rahyo che." e vAta na samajAya tevI che. zrIrSaNa. ayodhyAno mahAmAtya tevo mUrkha na hoya ke sAme cAlIne potAne parAdhIna banAvavA Ave! ayodhyA para zrIrSaNano prabhAva akSaNa che. jyArathI dazarathanA vadhanI vAta sAMbhaLI che, tyArathI e paNa sAMbhaLyuM che ke ayodhyAnuM rAjya mahAmAtya zrISeNanA netRtvamAM cAlI rahyuM che. Azcarya to e che ke navA rAjAno rAjyasiMhAsana para abhiSeka karavAmAM Avato nathI! prajA taraphathI tevI koI mAMgaNI thatI nathI! che A grISeNanI rAjanItinI siddhi!" sUryadevanI vAta para magadha-samrATa vicAramAM paDI gayA. temanA cittamAM aneka zaMkAo jAgavA lAgI. to have zuM karavuM joIe?" samrATe mahAmaMtrI sAme joyuM. 'zrISaNane kArAgAra bhego karI devo joIe." senApati sugupta AvezamAM AvIne kahyuM. nahIM, tethI rAjagRhImAM khaLabhaLATa macI jaze, ne prajA aneka kuzaMkAothI gherAI jaze." For Private And Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 410. rAjagRhI "to pachI?" zrISeNanA nivAsasthAna para tapAsa rAkhavA guptacarone kahI devuM joIe ane sImA para sAvadhAnI rAkhavI joIe, A kAma daMDanAyaka sumananuM che." 'e kArya huM saMbhALI laIza, daMDanAyaka sumane javAbadArI svIkArI lIdhI. eTaluM ja nahIM, ayodhyAno je guptacara hAtha lAge tene jIvato pakaDI levo athavA khatama karI devo." senApati sugupta daMDanAyakane AjJA karI. "jevI AjJA." sumane UbhA thaI, mastaka namAvI kahyuM. mahAmaMtrIjI, sAthe sAthe e paNa tapAsa AraMbhI do ke zrISaNanI zuM gatividhi che.' samrATa yazodhare maNiratnane AjJA karI. jevI magadhezvaranI AjJA!' mahAmAtye mastake aMjali joDI AjJAne dhAraNa karI. magadhezvara sAthenI A maMtraNAonA samAcAra tvarita gatithI zrISeNa pAse pahoMcI gayA. zrISeNanI mutsaddIgIrI sAme AvI. maMtraNAonuM koI mahattva na hatuM. temaNe be kSaNamAM ja vicArI lIdhuM. eka gupta lekha taiyAra karavA besI gayA. cAra ghaDI sudhI temaNe lakhyA ja karyuM. pachI gupta lekhane baMdha karI, tenA para mahora chApI, eka gupta peTImAM te mUkI dIdho ane bahAra AvyA. zrISeNanA nivAsasthAnanI bahAra eka brAhmaNa zrISeNanI pratIkSA karato Ubho hato. zrISeNe tene joyo, ke tarata tene aMdara lIdho ane dhImA svare pUchyuM: varadevanA koI samAcAra?' vIradeve magadha-bhUmimAM praveza karI dIdho che." ahIM kyAre pahoMcaze?" "traNa divasamAM." sarasa.' zrISeNa tene karavA yogya bhalAmaNo karI ane rAjamahela tarapha ravAnA thayA. brAhmaNa tyAMthI gupta mArge cAlyo gayo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 46. rAjagRhI tarapha guru gauDapAdane vaMdanA karI vIradeva ane aMjalinA azvoe rAjagRhIno rasto pakaDyo. sahuthI AgaLa vIradevano azva hato. tenI pAchaLa aMjalino azva doDI rahyo hato ane tenI pAchaLa pAMca subhaTonA azvo gatizIla hatA. traNa kalAka sudhI satata azvo doDatA rahyA. vIradeve azvane thAbaDyo. azve gati dhImI karI. tenI pAchaLa sahunI gati dhImI thaI. aMjalie azvane vIradevanA azvanI haroLamAM lIdho. thoDo samaya baMnenA ao sAthe cAlatA rahyA. aMjalie vIradevane pUchyuMH 'vIradeva, ApaNA pravAsanuM prayojana zuM che?' 'ApaNe rAjagRhImAM ayodhyAnA mahAmAtya zrISeNane maLavAnuM che. pachI teo jema sUcana kare te pramANe ka2vAnuM che.' vIradeve aMjali sAme jotAM kahyuM, 'to zuM ayodhyAnA mahAmAtya rAjagRhImAM che?' 'hA.' 'pragaTa ke pracchanna?' 'pragaTa!' 'ekalA ?' 'gupta vezamAM ayodhyAnA eka hajAra subhaTo rAjagRhImAM che!' 'moTuM sAhasa!' uttaramAM vIradeva mAtra hasyo. 'ApaNe jaladI pahoMcI javuM joIe.' aMjalie gaMbhIra banI kahyuM. 'kema?' tArA javAthI mahAmAtyane moTI sahAya maLI jaze...' 'mArA jevA bIjA cAra hajAra subhaTo magadhabhUmi para pahoMcI gayelA che...' 'subhaTo haze, paraMtu tArA jevA nahIM. tAruM parAkrama advitIya che...' 'teM kAM joyuM che mAruM parAkrama?' vIradeva aMjali sAme joI rahyo. 'tArA mukha para!' For Private And Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 412 rAjagRhI tarapha nahI.." 'tArA vajamaya bAhumAM.' nahIM." to tuM ja kahe!' AmAM!' vIradeve myAnamAMthI lapakatI camakatI lAMbI talavAra kheMcI kADhI havAmAM ghumAvI. aMjali hasI paDI. hasatAM hasatAM teNe kahyuM: vIradeva, talavArane myAna kara.. tArA parAkramamAM mane vizvAsa che." madhyAhunano samaya thaI gayo hato. viradeve vizrAMti mATe yogya sthAna zodhavA cArekora dRSTi doDAvI. thoDe dUra eka ghAsanI kuTira jevuM dekhAtuM hatuM. "aMjali pelI tRNa-kuTiramAM vizrAma karIe to?' 'nA.' kema?" e tRNa-kuTira rAjamArga para AvelI che. ApaNe evA sthAne rahevuM joIe ke je rAjamArgathI dUra hoya." Dare che?' DaravAnuM na hoya, sAvadhAnI rAkhavI joIe." bhale, tArI yojanA para cAlavAnuM che ne?' vIradeva azva parathI nIce UtarI gayo ane azvanI lagAma pakaDI te cAlavA lAgyo. rAjamArga parathI pacAsa hAtha dUra eka ghaTAdAra vRkSonuM jhuMDa hatuM. sahu e tarapha vaLyAM. sthAna suMdara hatuM. sahue azvone bAMdhI dIdhA ane vRkSanI chAyAmAM beThA. subhaToe sAthe lIdheluM zaMbala lAvIne aMjali sAme mUkyuM. aMjalie pAMca subhaTone zaMbalamAMthI temane yogya bhojana ApyuM ane pote vIradevanI sAthe khAvA lAgI. bhojana karI viradeva eka vRkSa nIce jaIne, vyAghracarma bichAvIne suI gayo. subhaTo eka bAju jaIne ADA thayA ane vAte vaLagyA. aMjali vRkSane aDhelIne ADI thaI. divasano cotho prahara zarU thayo. aMjalie vIradevane hAka mArI. vAto karatAM karatAM UMghI gayelA subhaTo paNa jAgI gayA. ane taiyAra karavAmAM AvyA ane jhaDapathI sahu tyAMthI nIkaLI paDyA. For Private And Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaina rAmAyaNa 413 'be prahara sudhI satata prayANa karIzuM tyAre aMtara kaMIka kapAze.' aMjalie kahyuM. satata be prahara sudhI prayANa karatAM teo eka aTavImAM jaI pahoMcyAM. azvo paNa thAkI gayA hatA. rAtrinA aMdhakAramAM have AgaLa vadhavuM paNa ucita na hatuM. aTavImAM temaNe paDAva nAkhyo. subhaToe AjubAjumAM pANInI tapAsa karI. thoDe dUra pANInuM eka nAnuM sarovara maLI gayuM. azvone pANI pAyuM ane cArA mATe lIluM dhAsa nIryuM. eka pachI eka subhaTe jAgatA rahI cokI karI. rAtrinA aMtima praharamAM punaH prayANa AraMbhAyuM. traNa divasanI musApharIne aMte temaNe magadha-bhUmimAM praveza karyo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'vIradeva, have sAvadhAnIthI ApaNe AgaLa vadhavuM paDaze.' 'ApaNe pratipaLa sAvadhAna ja chIe!' 'have ApaNe zatrunA gharamAM praveza karyo che.' 'zatru bhale ne bheTI jAya!' 'musAphara .' 'kyAMnA?' aMjali vIradevanA tejasvI caherA sAme joI rahI. vIradeve pAsenI eka dharmazALAmAM rokAvAno prastAva mUkayo. aMjalie mAthuM halAvIne anumati ApI. vIradeve azvane dharmazALA tarapha vALyo. teNe joyuM to dharmazALAmAM pAMca-sAta purUSo beThelA dekhAyA. azvonA haNahaNATathI temanuM lakSa A bAju dorAyuM. vIradeva nikaTa pahoMcyo. sAmethI avAja Avyo: 'koNa che?' 'uttarApathanA.' 'kyAM jazo?' tamArA ghera.... vIradeva ciDAyo. teno hAtha kamara para laTakatI kaTArI para gayo. pAchaLa aMjila AvI pahoMcI. vIradevane khabhe hAtha mUkyo. pAchaLa pAMca subhaTo paNa AvI UbhA rahyA, dharmazALAmAM beThelA mANasoe mazAla saLagAvI ane AgaMtukonI pAse eka mANasa Avyo. mazAlanA prakAzamAM aMjalie dharmazALAnuM nirIkSaNa karI lIdhuM. pelo mANasa AvIne dhArI-dhArIne vIradeva, aMjali vagerene jovA lAgyo. aMjaline joI te camakyo. For Private And Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 414 rAjagRhI tarapha "are mAla sAro Avyo che!" teNe potAnA sAthIdAro sAme vaLI bUma pADI...paraMtu bUma pADI moM baMdha kare te pahelAM to vIradevanI talavAra tenA gaLA para pharI vaLI ane teno deha dharatI para DhaLI paDyo. teNe cIsa pADI ane tenA prANa nIkaLI gayA. dharmazALAmAM beThelA bAkInA cha mANaso talavAra ane bhAlA sAthe dhasI AvyA. A bAju vIradeve aMjaline potAnI pAchaLa rAkhI. rAtaraboLa talavAra sAthe te AgaLa dhapyo. pAMca subhaToe vIjaLIvege dhasAro karyo. khUnakhAra tophAna jAmI paDyuM. vIradeve bIjA be mANasone yamalokamAM pahoMcADI dIdhA. bacelA traNa mANaso chaTakavA prayatna karavA lAgyA. paraMtu pAMce subhaToe temane gherI lIdhA. temAM eka mANasa UchaLyo ane subhaTanA peTamAM bhAlo bhoMkI bhAgavA lAgyo. thoDe dUra gayo tyAM eka tIra AvyuM ne tenI pIThamAM khUMpI gayuM, cIsa pADato te bhUmi para paTakAI gayo. e tIra hatuM aMjalinuM. teNe bUma pADI: "bacelA bene jIvatA pakaDI lo" "subhaToe be mANaso pAsethI zastra chInavI lIdhAM. ane temane rassIthI bAMdhI dIdhA. saLagatI mazAla dUra paDI hatI. aMjalie te uThAvI ane te mazAla laI be mANaso pAse gaI. baMne mANaso sArI rIte jakhI thayelA hatA. tame koNa cho?" aMjalie sattAvAhaka svare pUchayuM. "mAgadha." mAgadha prajAjana ke sainika?' sainika.' ahIM AjubAju tamArA sainiko haze?" 'nA.' sAcuM bolo. nahIMtara tamArA sAthIdArone maLavA tamAre paNa yamalokamAM javuM paDaze.' are, e duSTane khatama kara..' vIradeve hAka mArI ane temanI pAse Avyo. bolo zo vicAra che? satya bolo, amane sahayoga Apo. nahIMtara hamaNAM yamaloka pahoMcI jazo." aMjalie vIradevane rokI punaH cetavaNI ApI. ame tamArA zaraNe chIe..." mAgadha-sainikoe zaraNAgati svIkAratAM kahyuM. cAlo, hamaNAM temane eka khUNAmAM nAkho, pachI temanI vAta.' vIradeve For Private And Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa (415 subhaTone AjJA karI. aMjali ghAyala subhaTa pAse gaI. tenA peTamAMthI ghaNuM lohI nIkaLI rahyuM hatuM. aMjalie tenA peTa para majabUta pATo bAMdhI dIdho ane tene uThAvI dharmazALAmAM suvADyo, bIjo subhaTa jaMgalamAM gayo ane eka vanaspati laI Avyo. vanaspatine be hAthamAM masaLIne teno rasa kADhI ghA para reDI, puna: pATo bAMdhI dIdho. be subhaTo mazAla laI gharmazALAnI aMdara ane AsapAsa tapAsa karavA lAgyA. dharmazALAnI eka oraDo baMdha hato. temaNe kholavA prayatna karyo paraMtu khUlyo nahIM. emaNe dvArane toDavA prayatna karavA mAMDyo. tyAM pelA be mANasomAMthI eka bolyo : mane mukta kara, huM dvAra kholI ApuM chuM.' viradeve ekane baMdhanamukta karyo. teNe jaIne saraLatAthI dhArane kholI nAMkhyuM. aMdara zuM che?' vIradeve pUchyuM. "zastro.' 'bIjuM kAMI?" baMdI karelA ayodhyAnA guptacaro." keTalA?' pAMca. : 'kyAre pakaDAyA?" Aje ja madhyAhna samaye." to to jIvita haze? "hA jI.' 'temane joIe.' vIradeva ane aMjali aMdara gayAM. mAgadha sainika mazAla laIne AgaLa cAlato hato. vIradeve-aMjalie oraDAmAM talavAra-bhAlA-tIranAM bhAthAM vagere seMkaDonI saMkhyAmAM joyAM. oraDAmAM bIjo oraDo hato. mazAlanA prakAzamAM joyuM to tyAM pAMca sainika baMdhanamAM jakaDAyelA paDyA hatA. vIradeve jaIne For Private And Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 413 rAjagRhI tarapha baMdhano choDavA mAMDyAM. vIradevane rokIne mAgadha sainike ja baMdhano kholavA mAMDyAM, pAMceya subhaTo baMdhanamukta banI gayA. pAMca subhaTone laI sahu bahAra AvyAM. pelA mukta karelA mAgadha sainikane vIradeve pUchyuM: 'mitra, tAruM nAma?' 'zaMbala.' 'have tAre amAruM eka kAma karavAnuM che. 'eka nahIM aneka.' 'karIza?' jarUra.' 'to vIradeva tAruM yogya svAgata karaze.' 'nAyakano upakAra.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmazALAmAM subhaTone besADI vIradeva, aMjali ane zaMbala eka vRkSa nIce jaIne beThAM. 'zaMbala, rAjagRhIno TUMko mArga pakaDavo che.' 'sevaka batAvaze.' 'kAle savAre ahIMthI nIkaLIe?' 'TUMke raste divasa karatAM rAtrino samaya ja anukULa raheze.' 'to Aje rAtrie nIkaLI jaIe.' 'barAbara che. paraMtu sAvadhAnI khUba rAkhavI paDaze. 'sAvadhAnI mArI talavAra rAkhaze!' vIradeve raktaraMjita talavArane UMcI karI. 'rastAmAM magadhasainiko Thera Thera goThavAI gayA che. te chatAM ApaNe evo rasto laIzuM ke jethI vacce vizeSa vighno na Ave.' 'ThIka che. to have be kalAka ArAma karI laIe.' vIradeve aMjali sAme joyuM. 'atyAre ArAma karavo ThIka nathI.' aMjalie kahyuM. 'to?' 'AjanI rAta jAgatA ja rahevuM paDaze.' For Private And Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 417 'bhale!' pazcimano zItaLa vAyu vahI rahyo hato. vanya pazuonA svaro avAra-navAra saMbhaLAI rahyA hatA. zaMbala thoDe dUra jaIne ADo paDyo. aMjalie vIradevane kahyuM: 'pelA kedI subhaTone maLIne jANavA yogya mAhitI meLavI laIe." "cAlo.' baMne UThIne dharmazALAmAM AvyAM. sAthenA pAMca subhaTone dharmazALAnI cArekora pharatA rahevAnuM sUcana karI, vIra deva ane aMjali kedI subhaTa pAse gayAM. mahAmAtyanA koI samAcAra che?" hA jI, magadha samrATe mahAmAtya zrISaNa para cAMpatI dRSTi rAkhavA mAMDI che. temane gaMdha AvI gaI che ke zrISeNa koI navI cAla ramI rahyA che." tamane koI sUcana maLyuM che?' hA, e sUcanAnusAra to ame ahIM AvelA.. paraMtu amArA pahelAM magadhasainiko ahIM AvI gayelA." zuM sUcana hatuM?' vIradeva AvatAMnI sAthe mahAmAtyane samAcAra pahoMcADavAnA hatA.' to tame kevI rIte samAcAra pahoMcADazo?" vIradeve pUchayuM. pAMcamAMthI eka subhaTa vIradevanI najIka Avyo ne tenA kAnamAM vAta karI. "to have vinA vilaMbe tamAruM kAma karo." "Apa!' ame AjathI trIjA divase rAjagRhImAM AvIzuM." pAMcamAMthI be subhaTo punaH dharmazALAnA e oraDAmAM gayA, oraDAnA DAbI bAjunA khUNAmAM jaIne eka paththara para paga dabAvyo. pAsenI bhIMta khasavA lAgI. eka daravAjo pragaTa thayo. be subhaToe temAM praveza karyo ane punaH bhIMta khasavA lAgI ane pUrvavat banI gaI. A bAju zaMbale AvIne vIradevane prayANa mATe taiyAra thavA kahyuM. sahu taiyAra thaI gayA. pUrvanA traNa subhaTo paNa sAthe joDAyA. temaNe jarUrI zastro sAthe laI lIdhAM hatAM. dharmazALAmAM eka mAtra magadha sainika baMdhanamAM jakaDAyelo paDyo hato. For Private And Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 418 rAjagRhI tarapha cAlatAM cAlatAM aMjalinI daSTi tenA para paDI. teNe zaMbalane hAka mArI: zaMbala, A tArA sAthIdAranuM zuM?' tene paDyo rahevA do ahIM ja! vIradeve upekSA karatAM kahyuM. "nA, te ApaNane khataranAka nIvaDI zake." aMjalie kahyuM. rtane paNa ApaNI sAthe ja laI cAlIe...' zaMbale kahyuM. viradevane zaMbalanI vAta ThIka lAgI. zaMbale tenAM baMdhana kholI nAMkhyAM ane tene sAthe lIdho. vIradeve tenI pAse koI paNa zastra na rAkhyuM. zaMbalane zastrasajaja karI lIdho hato. sAta azvArohI ane pAra padAtIno kAphalo madhyarAtrie rAjagRhI tarapha ravAnA thayo. zaMbala sahuthI AgaLa jhaDapathI cAlI rahyo hato, tenI pAchaLa vIradeva ane aMjalinA azvo cAlI rahyA hatA. temanI pAchaLa cAra padAtI ane temanI pAchaLa pAMca azvArohI hatA. rAtabhara prayANa cAlu rahyuM. sUryodaya thayo. zaMbale eka sthAne paDAva nAMkhavAnuM kahyuM. Akho divasa tyAM vyatIta karI punaH rAtrimAM prayANa AraMbhya...pramANamAM koI vighna na naDyuM. paraMtu zaMbale vIradevane kahyuM hatuM ke rAjagRhInA nikaTanA pradezamAM vipna AvI zake. trIjI rAtrinuM prayANa zarU thayuM. Aje vIradeva ane aMjali sAvadhAnI rAkhatAM AgaLa vadhI rahyAM hatAM. zaMbala paNa pUrI sAvadhAnIthI mArganuM digdarzana karato hato. rAtrInA be prahara to sukharUpa nIkaLI gayA. trIjA praharano prAraMbha thayo tyAM thoDe dUra jhADImAM pagarava saMbhaLAyo. saMbale izAro karyo. vIradeve azvane thaMbhAvI dIdho ane myAnamAMthI talavAra kheMcI kADhI. aMjalie paNa potAnI kaTArI saMbhALI lIdhI. tyAM to sAmethI sararara.. karatuM eka tIra AvyuM. vIradevanA kAnanI pAsethI pasAra thaI gayuM. vIradeve talavAra kamare laTakAvI lIdhI ane bANa para tIra caDhAvyuM... sararara... karatuM tIra chUTayuM.. ane sAmethI kAramI cIsa saMbhaLAI. vIradeve bIjuM tIra caDhAvyuM tyAM sAmethI vIsa paccIsa subhaTo nIkaLI AvyA. vIradeve ane aMjalie tIrano mAro calAvyo. jyAre sAthenA subhaTo nagna khaDago sAthe tUTI paDyA. zaMbale paNa potAnuM khamIra batAvavA mAMDyuM. teNe zatru-subhaTomAMthI bene yamasadanamAM pahoMcADI dIdhA. jyAre zatru-subhaToe paNa vIradevanA cAra subhaTone jamIna para DhALI dIdhA. vIradeva a parathI nIce kUdI paDyo ane be hAthamAM be talavAra laI zatruo para tUTI paDyo. cAra-pAMcane jotajotAmAM kApI nAkhyA. For Private And Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 419 jena rAmAyaNa te chatAM zatruo prabaLa vegathI vIradeva ane enA subhaTo sAthe laDI rahyA hatA. aMjali vIradevanA azvane laIne dUra eka surakSita sthAne UbhI hatI ane tyAMthI tIrono mAro calAvI rahI hatI. zaMbala aMjali pAse doDI gayo ane kahyuM: devI, zatruonI saMkhyA moTI lAge che. haju teo jhADImAMthI AvI rahyA che. ApaNe ahIMthI chaTakI javuM joIe." zaMbala vAta kare che tyAM to vIradevanI cIsa saMbhaLAI. tenI pIThamAM eka tIra khUMpI gayuM hatuM ane te cArekorathI gherAI gayo hato. aMjaline tyAM ja rAkhI zaMbala be talavAro sAthe doDyo. zatruo vIradevane choDI zaMbala tarapha vaLyA. viradevanA zarIra para ghaNA ghA paDI cUkayA hatA. te jamIna para paDI gayo. 'aMjalie e dRzya joyuM. te vIjaLIvege doDI ane vIradevane uThAvyo. uThAvIne teNe ghoDA para nAMkhyo. pote paNa ghoDA para caDhI gaI.. ghoDo doDAvI mUkayo. zaMbale zatrao sAthe saMtAkUkaDI ramavA mAMDI. rAtrino aMdhakAra tene sAro sahayoga ApI rahyo hato. tene khyAla hato ke aMjali vIradevane laInI bhAgI chUTI che. zaMbala temane maLI javA mAMgato hato. vIradevanA bIjA subhaTo khatama thaI gayA hatA. zaMbala aMdhakArano lAbha uThAvI bhAgI chUTyo. jaMgalanA aTapaTA mArgoe thaIne te vIradevane bhego thaI javA doDavA mAMDayo. mAgadha-subhaToe joyuM ke zatru bhAgI gayo. temaNe pIcho karyo paraMtu temaNe vicAryuM ke zatru rAjagRhI tarapha bhAgI rahyA che. temane AzvAsana maLyuM. AgaLa puna: teo pakaDAI jaze ema mana manAvI teo pAchA vaLyA. aMjali azvane pUrA vegathI doDAvye jatI hatI, zaMbala paNa pAchaLa doDI rahyo hato. zaMbalane punaH ApattinAM eMdhANa varatAyAM, teNe aMjaline bUma pADI.. bUma pADIne jyAM daza kadama AgaLa vadhyo, teNe joyuM to, aMjalinI be bAjuethI lagabhaga pacAsa-so subhaTo mazAla sAthe AvI rahyA hatA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 44. yuddha prathANa == = aMjalie joyuM to te baMne bAjuthI gherAI gaI hatI. teno azva paNa thAkI gayo hato. jo ke vIradeva have bhAnamAM AvI gayo hato, paraMtu A paristhitimAM aMjaline zatruono sAmano karavo ucita na lAgyo. teNe be hAtha UMcA karI zaraNAgati svIkArI lIdhI. 'jAo, duSTane guphAmAM pUrI do.' 'ane A ramaNI?' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAgadha-sainikoe harSano dhvani karyo. teo mazAla laIne aMjali-vIradevane gherI vaLyA. temano saradAra AgaLa Avyo ane vIradevane pakaDI sainikonA hAthamAM soMpI dIdho. '2maNIne guphAmAM pUravAnI na hoya. te to sainikonA AnaMda mATe che!' saradAra aMjali sAme luccuM hasyo ane aMjalino hAtha pakaDI tene potAnA tarapha kheMcI. aMjalie potAno hAtha kheMcI laI saradAranI pAchaLa cAlavA mAMDyuM. 'dosto, Aje to mahephila jAmaze! surA pIo! saMgIta sAMbhaLo ne suMdarInA saundaryano upabhoga karo!' saradAre sainikone kahyuM ane te aMjila sAme joI bolyo: 'kema rANI, nRtya karIza ne?' 'jarU!' 'surApAna' 'avazya' 'saMgIta' 'managamatuM!' 'vAha rANI vA 'vAha rANI vAha!' saradAranI AMkhomAM mada gherAyo. te vAsanAvivaza banyo. aMjalie kRtrima kaTAkSothI saradAranuM pauruSa harI lIdhuM. 'mAgadha-saradAra ane sainiko eka medAnamAM AvyA. medAna svaccha hatuM, medAnanI eka bAju moTI guphA hatI. bIjI bAju bhUmigRha jevuM dekhAtuM hatuM. aMjalie mApI lIdhuM ke A sainikono aDDo hovo joIe. For Private And Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 421 cAre bAju sainiko ekaThAM thaI gayA. eka UMcI gAdI para saradAra beTho. saradAranI sAme surAnA ghaDA rAkhavAmAM AvyA, moTA moTA thALomAM mAMsanA TukaDA rAkhavAmAM AvyA. sainiko vAraMvAra harSonmatta thaIne nAcavA lAgyA ane kikiyArI karavA lAgyA. aMjalie cArekora dRSTi nAMkhI. dUra sainikonI bhego zaMkhala paNa Ubho hato. aMjalinI dRSTi tenA para paDI. teNe aMjali sAme joyuM ne eka izAro karyo. aMjali samajI gaI. aMjalie nRtya zarU karyuM. vividha abhinaya ane aMgavinyAsathI saradAra ane sainiko pAgala jevA banI gayA. teo vAraMvAra harSanA pokAro karavA lAgyA. aMjali nRtya karatI karatI saradAranI nikaTa jatI ne kaTAkSothI tene kAma-vivaLa banAvI detI. saradAra teno hAtha pakaDavA jato, aMjali chaTakI jatI ane surAno pyAlo tenA mukhamAM ThUMsI detI...ema te eka eka sainika pAse javA lAgI ane jAma bharI bharIne surApAna karAvavA lAgI, sainiko DolavA lAgyA ane DoLA phADI phADIne aMjaline jovA lAgyA. aMjalie Aje potAnI nRtyakaLAne mAjhA mUkIne batAvavA mAMDI. khUba surApAna karAvyA pachI teNe mAMsa khavarAvavA mAMDyuM. vAraMvAra sa2dA2ne mAMsa ane surA pivarAvI unmatta jevo banAvI dIdho. saradAra vAraMvAra Ubho thaI aMjaline potAnA bAhupAzamAM jakaDI levA enI tarapha dhasato, paraMtu aMjali AbAda rIte chaTakI jatI. aMjalie joyuM ke saradAranI AMkho lAlacoLa banIne mUcchita jevI banavA mAMDI che. teNe vINAnA tAra jhaNajhaNAvyA ane evA sUra cheDyA ke jotajotAmAM eka pachI eka sainika jamIna upara DhaLavA mAMDyA ane mIThI nidrA levA lAgyA. saradAra to kyArano gAdI para cattopATa paDI babaDI rahyo hato. thoDI kSaNomAM teno baDabaDATa paNa baMdha thaI gayo. aMjalie joyuM ke sahu nidrAdhIna banI gayA che. tarata teNe kamaramAM chupAvelI kaTArI kADhI saradAranA gaLA upara pheravI dIdhI. tenI garadana lohIthI raMgAI gaI. 'le duSTa, mArA zIla lUMTavAnA badairAdAnuM phaLa...' aMjalie saradAranA maDadA 52 eka lAta mArI jhaDapathI nIkaLI gaI. dUra be azva para zaMbala ane vIradeva aMjalinI rAha jotA UbhA hatA. aMjalino anya taiyAra hato. eka chalAMga mArI aMjila azvArUDha banI ane traNeya azvo rAtrinA aMdhakAramAM alopa thaI gayA. For Private And Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 422 yuddha prayANa aMtima prahara pUro thAya te pUrve traNeya azvArohI rAjagRhInI sImamAM AvI gayA. traNeya ghoDA uparathI nIce utarI gayA. dhIme dhIme teo cAlavA lAgyA. vIradeve saMketa dhvani sAMbhaLyo. tyAM traNeya UbhA rahI gayA. traNeyanA hAthamAM nagna talavAra zatrunA svAgata karavA mATe taiyAra hatI. 'vIradeva'? bAjumAMthI eka mANasa nIkaLI Avyo ne viradevanI sAme AvI Ubho. koNa ? "aikvAku' vIradevane vizvAsa paDyo. pelA mANase eka patra vIradevanA hAthamAM mUkyo. vIradeve patrane toDyo. zaMbale paththara ghasIne agni pedA karyo. agninA prakAzamAM vIradeve patra vAMcyo. mahAmAtya zrISeNano patra vAMcIne e agnimAM saLagAvI dIdho. traNeya AgaLa vadhyA. pelo guptacara tyAMthI ja traNeyanA azvo laIne alopa thaI gayo. aMjali, have ApaNe nirbhaya chIe mahAmAtyanA ghara sudhI! vIradeve aMjalinA kAnamAM vAta karI. prabhAta thaI gayuM hatuM. nagaranA daravAjA khUlI gayA hatA. traNeyae daravAjAmAM praveza karyo. "koNa cho? kyAMthI Avo cho?' dvArarakSake traNeyane aTakAvIne pUchyuM. 'uttarApathanA rahevAsI chIe." aMjalie javAba Apyo ane vIradevane kahyuM: A mAgadho paradezInuM apamAna karatAM acakAtA nathI?" haju to rAjagRhImAM AvuM ghaNuM ghaNuM jovA jANavA maLaze..." vIradeve ToNo mAryo... ane traNe AgaLa vadhI gayA. dhArarakSaka to aMjalinA darzanamAM ane tenA hAvabhAvamAM vivaza banI gayo. mahAmAtya zrISaNa AturatAthI viradevanI pratIkSA karI rahyA hatA. vIradeva, aMjali ane zaMbala AvI pahoMcatAM zrIrSaNane saMtoSa thayo. traNeya snAnAdi kRtyothI paravArI mahAmAtyanI sAthe bhojanamAM sAmela thayA. vIradeve aMjali tathA zaMbalano paricaya karAvyo. mahAmAtya khUba khuza thayA ne aMjalinI khUba khUba prazaMsA karI. bhojanathI paravArI sahue ArAma karyo, tyAra bAda zrISeNe viradeva ane aMjali sAthe gupta parAmarza karyo. For Private And Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 423 jena rAmAyaNa "to have mAre kautukamaMgala javAnI jarUra nathI? nahIM, mahArAjAne badhI gupta-mAhitI meM mokalI ApI che." "to have mArA mATe zI AjJA che? tAre rAjagRhInI uttara pahADImAM ayodhyAnA pAMca hajAra subhaTonuM netRtva saMbhALavAnuM che." ane aMjali'? vIradeve aMjali sAme joyuM. "aMjalinI zI icchA che?' zrISeNe aMjaline pUchyuM. huM vIradevanI sAthe rahIza.' tyAM tane anukULatA nahi rahe.' moTI bahenanI AjJAnuM pAlana karavAmAM anukULa-pratikULa vicAra karavAno ja na hoya! ahIM rahe to mArA kAryamAM sahAyaka bane." mane AzA che vIradevanA kAryamAM sahAyaka banavAnI." ane zaMbala?' zrISeNe zaMbala sAme joIne pUchyuM. huM paNa nAyakanI sAthe rahevA cAhuM chuM. pachI jevI ApanI AjJA.' zabale mastake aMjali joDI mahAmAtyane kahyuM. bhale tuM paNa vIradevanI sAthe ja rahe!" mahAmAtyanA mukha para AnaMda chavAyo. temaNe zaMbalanI pITha thAbaDI. to have Aje saMdhyA samaye ja tame nIkaLI jAo. pahADI dUra nathI. betraNa ghaDImAM pahoMcI jaze.' sainiko'? kAlathI sainiko tyAM AvavA mAMDaze. sUcanAo apAI gaI che." mahAmAtya zrISeNe joyuM ke potAnA para magadhasamrATa ane magadhamahAmAtyanI daSTi zaMkAzIla banI che. temaNe samagra mAhitI lakhIne guptacara dvArA mahArAjA dazarathane mokalI ApI hatI. temAM temanuM bIjuM lakSya e hatuM ke vIradevane pAchI kautukamaMgala mokalavo ane punaH tene ahIM bolAvavo te ThIka na lAgyuM. tethI rAjagRhInI TekarIomAM ayodhyAnA pAMca hajAra subhaTo vIradevanI saradArI nIce ekatrita karI yogya samaye temanI pAsethI kAma levuM vizeSa ucita lAgyuM. For Private And Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 424 yuddha prayANa guptacara guptamArge gupta mAhitI laIne kautukamaMgala pahoMcI gayo ane teNe mahArAjA dazarathane mAhitIpatra Apyo. dazarathe patra dhyAnapUrvaka vAMcyo. be vAra, traNa vAra patra vAMcyo. zrISeNanI buddhimattA ane kAryadakSatA para dazarathanuM hRdaya ovArI gayuM. patra vAMcIne tarata dazarathe pUchyuM: kema, vIradeva tyAM AvI gayo?' temanA AgamananA samAcAra AvI gayA hatA. temaNe magadhabhUmimAM praveza karI dIdhAnA samAcAra maLyA pachI mane mahAmAtye ravAnA karyo." mahAmAtye patramAM magadhanI samagra paristhitinuM varNana karyuM hatuM. kaikayI ane zubhamatie paNa patra dhyAnapUrvaka vAMcyo. dazarathe potAne ghaDavAnI vyuharacanAnI kalpanA karI lIdhI. samrATa hari vAhanano senApati vikramarAja dasa hajAra sainiko sAthe AvI gayo hato. bIjI bAju mithilAthI mahAmaMtrI somaprabha paNa pAMca hajAra raNazUrA subhaTo sAthe AvI gayA hatA. mahArAjA zubhamatie eka hajAra hAthInuM sainya, dasa hajAra azva-daLa, pAMca hajAra rathonuM sainya ane daza hajAra padAtInuM sainya taiyAra rAkhyuM hatuM. mahArAjA dazarathe eka guptacarane ayodhyA mokalI daza hajAra sainikone kautukamaMgala bolAvI lIdhA hatA. prayANanA AgalA divase mahArAjA dazarathe senApati vikramarAja, mahAmaMtrI somaprabha ane mahArAjA zubhamatine bolAvI samagra vyuha samajAvyo. "vikramarAja, tamAre rAjagRhInA dakSiNa dvAra para yuddha ApavAnuM.' jevI AjJA." 'te mATe tamane ayodhyAnA senApati vIradeva taraphathI saMketo maLatA raheze.' te pramANe anusaraNa thaze.' mahAmaMtrI somaprabha pazcima-vAre zatruone parAjita karI nagaramAM praveza kare. jevI mahArAjanI AjJA, paraMtu mithilApatinI icchA evI che ke mAre ApanI sAthe rahevuM." mahAmaMtrIe natamastaka banI kahyuM. evI jarUra lAgatAM tamane bolAvI levAze.' 'tathAstu." For Private And Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 425 mahArAjA zubhamati hastIsenAnuM netRtva karIne mukhya pUrvadizAnA pravezadvAra para AkramaNa kare. jyAre kautukamaMgalanA senApati zrIvatsa azvadaLa ane pAyadaLane laI mahArAjA zubhamatinI pAchaLanI haroLamAM yuddha Ape." mArI sAthe rathadaLa ane ayodhyAnuM pAyadaLa raheze. mAruM kArya je moracA para sahAyatAnI jarUra haze tyAM pahoMcI javAnuM raheze." yathocita che." sahue saMmati ApI. uttaramAM senApati vIradeva pAMca hajAra subhaTo sAthe pahoMcI gayA che.." kautakamaMgalanA saMrakSaNanI javAbadArI kekeyInA mAthe nAkhavAmAM AvI. joke kekeyInI icchA dazarathanI sAthe ja rahevAnI hatI. teNe dazarathane khUba samajAvyA. zubhamatine paNa vinaMtI karI, paraMtu tene kautukamaMgalamAM ja rahevAnI pharaja paDI. prayANano sUryodaya thayo ane raNavAdyo vAgI UThyAM. sarvaprathama mahArAjA dazarathano ratha gatizIla banyo. temanI sAthe mahArAjA zubhamati ane pAchaLa hastidaLa, rathadaLa tathA pAyadaLa cAlavA mAMDyuM. baMne rAjAoe pahelA paDAvamAM vizeSa rokAvAnuM nakkI karyuM ane senApati vikramarAja tathA mahAmaMtrI somaprabhe jhaDapathI AgaLa prayANa karyuM. ahIM be divasa sudhI dazaratha zubhamati sAthe satata yuddhaparAmarza karatA rahyA. trIjA divase teo AgaLa vadhyA. rastAmAM sAmethI eka azvArohI jhaDapathI AvI rahyo hato. najIka AvatAM teNe ayodhyAno dhvaja AkAzamAM laherAvyo, ane azva parathI nIce UtarI mahArAjA dazaratha pAse Avyo. eka gupta patra mahArAjAnA hAthamAM mUkyo. mahora toDI dazarathe patra vAMcI be hAthamAM patrane masaLatAM. temaNe zubhamati sAme joyuM. "mahAmAtya zrISaNane magadhasamrATe kArAgAramAM pUrI dIdhA che.' ciMtA nahIM, e ja kArAgAramAM mahArAjA dazaratha magadhasamrATane pUraze.' magadhasamrATe paNa pUrI taiyArI karavA mAMDI che." svAbhAvika che." paraMtu vIradevanA parAkramano svAda to kyAranoya magadha-sainikone maLavo zarU thaI gayo! kevI rIte? For Private And Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 427 yuddha prayANa 'e to tyAM gayA pachI khabara paDaze, paraMtu magadha yuvarAja naMdana atyAre vIradevanA kabajAmAM che!' haiM?' 'hA, tethI magadha-samrATa yazodhara khUba chaMcheDAyo che ane yuddha mATe te sakhata taiyArIo karI rahyo che...' 'are, pahelAM potAnA putrane to vIradevanA kArAvAsamAMthI mukta kare!' vIradeve samrATane cetavaNI paNa ApI che.' 'zAnI?' 'mahAmAtya zrISaNane mArA havAle karo, tamAro putra tamane maLI jaze.' 'ghamaMDI samrATa nahIM mAne!' 'bIjI cetavaNI paNa ApI che...' 'kaho.' 'jo zrISeNane koI kaSTa ApavAmAM AvyuM to yuvAna yuvarAja yamalokamAM pahoMcI jaze!' 'vAha, vIradeva! vAha!' zubhAMta bolI UThyA. dhanyavAda jeTalo vIradevane Apo cho teTalo ja aMjaline Apo! A yojanA batAvI aMjalie ane pAra pADI vIradeva!' prayANa jhaDapI banyuM. thoDA divasamAM ja senApati vimbharAja ane mahAmaMtrI somaprabhe magadha-bhUmimAM praveza karyo. For Private And Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 48. AkramaNa magadha-samrATane nivedana karavAnuM ke ayodhyApati dazaratha vizALa sainya sAthe dhasI AvyA che.' eka guptacare AvIne magadha-samrATa yazodharane samAcAra ApyA. ayodhyApati dazaratha? na hoya, temanI to kyAranI ya bibhISaNanA hAthe hatyA thaI gaI.' 'te khoTI vAta che. magadha-bhUmimAM temanuM sainya pravezI cUkyuM che.' magadha-samrATa samAcAra sAMbhaLI stabdha banI gayA. manomana mahAmAtya zrISeNa para bhAre roSe bharAyA. eka bAju yuvarAja naMdananuM apaharaNa ane bIjI bAju ayodhyAnuM AkramaNa...kSaNabhara teo mUMjhAyA. tyAM magadha-mahAmAtya maNiratna, senApati sugupta ane daMDanAyaka sumana AvI pahoMcyA. sahu vihvaLa ane kopayukta hatA. 'mahArAjA, yuvarAjane mukta ka2vA gayelA be hajAra sainikonI TekarIomAM krUra katala karavAmAM AvI. vIradeva tyAM ekAkI nathI. tenI sAthe pAMca hajAra ayodhyAnA subhaTo che.' daMDanAyaka sumane samAcAra ApyA. samrATanA roSamAM ghI homAyuM. te UbhA thaI gayA ane kamarethI khaDaga kheMcI kADhI bolyAH 'tamArAthI e kArya nahIM thAya, huM jAte jaIza. jouM chuM e vIradeva koNa che?' 'magadha-samrATa nizciMta rahe, e mATe bIjI vyavasthA thaI gaI che.' mahAmaMtrI maNiratne kahyuM. 'paraMtu have eTalI ja vyavasthA nathI karavAnI. ayodhyApati dazaratha cAlIza hajAra sainiko sAthe magadha-bhUmimAM pravezI cUkyA che...' sumanano svara kaMpato hato. 'magadha-sainiko temane hAMkI kADhavA samartha che.' senApati sugupte AzvAsana ApyuM. atyAra sudhI badhAnI vAta sAMbhaLI rahelA kUTanItijJa sUryadeve gaMbhIra svare kahyuM: senApati, magadha-sainya mATe koI zaMkA karavAnuM prayojana nathI, paraMtu tatkAlamAM ja uttaranI pahADImAM be hajAra magadha-sainikonI vIradeve zI sthiti karI, te ApaNe jANIe chIe. ayodhyApati dazarathe prativAsudeva rAvaNanA For Private And Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 428 AkramaNa anuja bibhISaNane paNa thApa ApI te, Aje ApaNane jANavA maLyuM che. eTaluM ja nahIM, dazarathanI sAthe kautukamaMgalanA mahArAjA zubhamati temanA paccIsa hajAra sainya sahita che. uttarApathanA samrATa harivAhanano prasiddha senApati vikramarAja daza hajAra yoddhAo sahita magadha-bhUmine ujADato, magadha-sainikone parAjita karato unmattasiMhanI jema doDI Ave che. mithilApatinA mahAmAtya somaprabha pAMca hajAra subhaTo sAthe sahuthI AgaLa che... A nAjuka paristhitimAM tatkAla pratikAranAM majabUta pagalAM bharavAM joIe, ane zatruone AgaLa vadhatA aTakAvI devA joIe." sUryadevanuM kathana sAMbhaLIne senApati sugupta uttejita thaI gayo; teNe tarata ja sainyanA nAyakone bolAvI yogya Adeza ApI devA samrATane vinaMtI karI. "jAo, tarata senAnAyakone bolAvI lAvo." samrATe AjJA karI. senApati sugupta subhaTone mokalI senAnAyaka bolAvI. lIdhA. uparAMta nagarazreSThI, koTavAlo, killAnA guptadhAranA rakSako.... vagere mahattvanA sarva puruSone bolAvavAmAM AvyA, nagarazreSThIe rAjagRhImAM phelAyelA bhayane vyakata karI prajAjanonI lAgaNI pragaTa karI. samrATe saMrakSaNanuM AzvAsana ApyuM ane senApatine pUchyuM. rAjagRhImAM hAla tarata keTaluM sainya che?' be hajAra hastIonI senA che. daza hajAra azvonI senA che. pAMca hajAra rathanI senA che ane cAlIsa hajAranuM padAtI sainya che.' bahAra keTaluM sainya che?' "magadhanI sImAo para judA judA daza hajAra sainiko patharAyelA che." koI ciMtAnuM kAraNa nathI. pUrvanA mukhya pravezadvAranI bahAra mahAmAtya maNiratna daza hajAra azvArohIo sAthe zatruone yuddha Ape. senApati sugupta vIsa hajAra subhaTo sAthe killA para rahI tyAMthI ja zatruone jarjarita kare. daMDanAyaka sumana daza hajAra subhaTone laI uttaranI pahADIomAMthI dhasI AvanAra vIradevane jIvato ke marelo pakaDI lAve. be hajAra gajanI senA sAthe huM pote ayodhyApatinI khabara laIza. daza hajAranuM sainya bIjI be dizAomAM vaheMcAI jAya, pAMca hajAra rathanuM sainya mahAmAtyanI pAchaLanI haroLamAM rahI mahAmAtyanI AjJA anusAra yuddha Ape." For Private And Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na rAmAyaNa 429 samrATa yazodhare nagaramAM yuddhanI bherI vagaDAvI dIdhI. ayodhyAnA mahAmAtya zrIrSaNanA kArAvAsa para sakhata pahero goThavI devAmAM Avyo. rAtrino gADha aMdhakAra rAjagRhImAM chavAyelo hato, chatAM rojanI jema Aje rAjagRhInAM vilAsagRhomAM dIpakamAlAo ane nRtyanA jhamakAra saMbhaLAtA na hatA. Aje to hAthIonA haiSArava ane azvonA haNahaNATa saMbhaLAtA hatA. khaDagonA khaDakhaDATa ane dhanuSyanA TaMkAra zravaNagocara thatA hatA. rAjagRhanAM dvAro baMdha karI devAmAM AvyAM hatAM. killA para vIsa hajAra magadha-subhaTo pUrI sAvadhAnIthI zatruonI pratIkSA karI rahyA hatA. killAnI bahAra apAra jalathI bharelI vizALa khAI parathI pulone uThAvI levAmAM AvyA hatA. khAInI A bAju mahAmAtya maNiratna dasa hajAra azvArohIo sAthe pUrva dizAmAM paDAva nAMkhIne rahyA hatA. pAMca hajAra rathapatinuM sainya paNa khAInA kinAre ja khaDuM hatuM. bIjI bAju mithilAnA mahAmAtya somaprabha pAMca hajAra subhaTo sAthe, rAtrinI nIrava zAMtino bhaMga na thAya te rIte rAjagRhI tarapha AvI rahyA hatA. temanuM prayANa pazcima dizA tarapha hatuM. rAtrinA bIjA praharanA prAraMbhe to teo potAnA niyata sthAne pahoMcI gayA. pahoMcatAMnI sAthe ja temanI sAme kadAvara, bhavya, pratibhAzALI, hAthamAM mAtra eka lAMbI camakatI khullI talavAra sAthe eka manuSyAkRti AvI UbhI. teNe prazna karyo: 'Apa mahAmAtya somaprabha?' somaprabha sAvadhAna thaI gayA. temaNe potAnA myAnamAMthI talavAra kheMcI kADhI. pelI AkRti khaDakhaDATa hasI paDI. 'sAruM karyuM. e khullI talavAra sAthe Ape mArI sAthe cAlavAnuM che.' 'tame koNa cho?' somaprabha roSa ane zaMkAthI AgaLa dhasyA. pratyuttaramAM punaH khaDakhaDATa hAsya! ane javAba maLyo: 'vIradeva!' 'oha..' somadeva vIradevane bheTI paDyA. 'kaho, zI AjJA che?' somaprabhe majAka karatAM pUchyuM. For Private And Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 430 AkramaNa AjJA nahIM, yojanA." "yojanA batAvo.' Aje cothA praharanA prAraMbhe Ape rAjagRhImAM praveza karavAno che." ApanI sAthenA pAMca hajAra subhaTo ane mArI sAthenA pAMca hajAra subhaTo ema daza hajAra subhaTo ApanI sAthe raheze. cothA praharanA prAraMbhe pazcima dizAnuM dvAra khUlI jaze. "pachI?' 'Apane magadha senApati sugapta ke je vIsa hajAra subhaTo sAthe killA para che tene yuddha ApavAnuM che. cothA praharanA aMte AzA rAkhuM chuM ke pUrvanuM pravezadvAra tUTaze ane ayodhyApati rAjagRhImAM praveza karaze!' bIjuM kAMI?" basa jaya RSabhadeva!" vIradeva aMdhakAramAM adRzya thaI gayo. somaprabha vIradevanA apratima sAhasa ane zauryanI manomana prasaMzA karatA UbhA rahyA, bIjI bAju vIradevanA subhaTo pazcimanA morace AvavA lAgyA. vIradeva tyAMthI pUrva tarapha ravAnA thayo. pahelAMnI yojanAnusAra dakSiNa tarapha jatA vikramarAjane teNe rokyo ane uttaranI pahADIo tarapha javA sUcana karI dIdhuM. "juo, Apane daMDanAyaka sumana daza hajAra subhaTo sAthe bheTaze!" bheTI levAze!" 'paraMtu caturtha praharano prAraMbha thayA pUrve nahIM.' 'tathAstu.' vikramarAje uttara dizA tarapha prayANa karyuM. basa, have viradeva ayodhyApatinI rAha jovA lAgyo. bIjo prahara cAlI rahyo hato. bIjA praharanA aMte to tene punaH uttaramAM javAnuM hatuM. aMjali ane zaMbala uttara tarapha jalakhAInA kinAre vIradevanI pratIkSA karatAM UbhAM hatAM. bIjo prahara aDadho vItI cUkyo hato, tyAM eka tIra sananana... karatuM viradevanA khabhA pAsethI pasAra thaI gayuM. vIradeva pAsenI jhADImAM pesI gayo For Private And Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 431 -- - jena rAmAyaNa ane potAnA dhanuSyane saMbhALyuM. thoDI ja kSaNomAM tyAMthI hAthIonI senA pasAra thavA lAgI... seMkaDo hAthIo chatAM kolAhalanuM nAma nahIM! vIradevanuM hRdaya hasI UThyuM. ayodhyApatinuM Agamana thaI rahyuM hatuM. te jhADImAM ne jhADImAM AgaLa vadhyo. eka uttuMga zikharanA rathamAM teNe ayodhyApatine joyA. jhaDapathI bahAra nIkaLyo bahAra nIkaLatAM ja ayodhyAnA sainikoe gherI lIdho. dazarathanI dRSTi vIradeva para paDI. paraMtu aMdhakAramAM te vIradevane barAbara oLakhI na zakyA. 'tene mArI pAse lAvo.' dazarathe AjJA karI. "vIradevane dazarathanI sAme upasthita karyA. "koNa?' vIradeva?" avAja parathI dazarathe vIradevane oLakhI lIdho. sainiko haTI gayA. sevaka pote!" kahe, badhuM barAbara che?', bhagavAna RSabhadevanI kRpAthI." zI yojanA che?' yojanA to Ape sUcavavAnI che!' nahIM, magadha-abhiyAnanuM senApatya vIradevane soMpavAmAM Ave che.' "mahArAjAnI kapA." "kaho senApati vIradeva, zI yojanA che?' dazarathe vIradevanI pITha thAbaDI. "magadha mahAmAtya daza hajAra azvArohIo sAthe rAjagRhInA mukhya dvAre UbhA che. sAthe pAMca hajAra rathapati sainya tenI pAchaLa raheluM che. khuda magadhasamrATa be hajAra hastinuM sainya laI ApanI rAha jue che." "basa?' jI hA, bAkInAono mukAbalo vikramarAja, somaprabha ane viradeva karI leze." bAkInA keTalA che?' For Private And Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 432 AkramaNa "cAlIsa hajAra subhaTo! vIsa hajAra killA para che, vIsa hajAra bAkInI alaga-alaga dizAomAM." ThIka che." cothA praharano prAraMbha thatAM ja Ape AkramaNa karI devAnuM che.' e pramANe ja thaze." AjJA pharamAvo." "jAo, vijaya prApta karo.' vIradeve AkAza tarapha joyuM. bIjo prahara pUrNa thavAnI taiyArI hatI. teNe TUMko mArga pakaDyo ane jhaDapathI uttara tarapha doDyo. jala-khAInA kinAre aMjali ane zaMbala varadevanI pratikSA karI rahyAM hatAM. aMjali AkAzanA tArAo joI rahI hatI. bIjo prahara pUrNa thavAmAM thoDI ja kSaNo bAkI hatI. vIradevanA AgamananAM cihno dekhAtAM na hatAM. teNe zaMbalane kahyuM: zaMbala, vIradeva haju na Avyo." "AvI javA joIe. kaMI amaMgala...' chI.. chI..nAyakanI zakti AgaLa seMkaDo amaMgalo bhAgI jAya che!" tArI vAta sAcI che zaMbala, paraMtu A to yuddhano mAmalo che. zatruo gIdha dRSTithI ApaNane zodhI rahyA che.' bhale zodhe, hamaNAM ja te gIdhaDAMo raNamAM roLAI jaze.' baMne cUpa thaI gayAM. uttaranI pahADIomAMthI mazAlono prakAza dekhAvA lAgyo hato. bannene Azcarya thayuM, kAraNa ke vIradevanA subhaTo to pazcimamAM ravAnA thaI gayA hatA. tyAM vaLI bIjA sainiko kyAMthI pahoMcI gayA? magadhanA sainika to have pahADIomAM praveza karavAno svAda cAkhI cUkayA hatA. baMne dhArI dhArIne e bAju jaI rahyAM. tyAM baMnenI pAchaLathI ekadama dhImo dhvani Avyo. aMjali...zaMbala...' ahIM...A bAju, " avAja vIradevano hato. avAja sAMbhaLI aMjalie paNa yogya javAba Apyo. vIradeva pAse Avyo; ane kahyuM : For Private And Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 433 trIjA praharano prAraMbha thaI cUkyo che. have jarAya vilaMba karyA vinA ApaNuM kAma zarU karI devuM joIe." 'ApaNA gayA pachI evA samAcAra maLyA che ke guptadvAramAM eka hajAra subhaTo goThavavAmAM AvyA che. tyAM mAtra ApaNe traNa.' nahIM, ApaNI sAthe ochAmAM ochA so subhaTo hovA joIe.' aMjalie zaMbalanI vAtane samarthana ApyuM. 'paraMtu have ApaNI pAse samaya kayAM che?' "A sAme pahADImAM sainikonI halacala che, koNa che?" aMjalie pUchyuM. vikramarAjAnA daza hajAra subhaTo! 'to saMbala jAya ane so subhaTo laI Ave." "bhale, paNa tarata ja kAma thavuM joIe. vIradeve potAnI mudrikA zaMbalane ApI ane zaMbala tarata pahADI tarapha doDyo. jalakhAInA kinAre eka nAva bAMdhelI hatI. temAM eka sAthe paccIsa mANasothI vadhAre mANaso besI zake ema na hatA. vIradeve nAvikane bolAvyo. nAvike so subhaTone be pherAmAM ja laI javAnI hAma bhIDI. nAvika zaMbalano khAsa vizvAsapAtra mANasa hato. trIjA praharanI be ghaDI vItI ane zaMbala AvI pahoMcyo. tenI pAchaLa ekaeka subhaTa cupakIdIthI AvI rahela hato. so subhaTa AvI gayA. vIradeve pUchuyuM. prANa hoDamAM mUkIne sAhasa karavAnuM che. jene prANa vahAlA hoya te pAchA jaI zake che. senApati vIradevanI AjJA sAme amArA prANanuM samarpaNa che." subhaToe javAba Apyo. jaya RSabhadeva!' vIradeva-aMjali ane zaMbala nAvamAM UtaryA. temanI pAchaLa barAbara chetAlIsa subhaTane levAmAM AvyA. nAva kinArethI chUTI ane pazcima tarapha AgaLa vadhavA lAgI. eka ghaDImAM nAva pazcimanA guptadhAre killAnI bhIMtane aDIne UbhI rahI. guptadvAra pANImAM nIce pacAsa gajanI UMDAIe hatuM. zaMbala eka samaye A For Private And Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 434 AkramaNa gukhahAranA rakSaka tarIke rahI cUkyo hato, tethI temAM praveza karavAnI kaLAthI paricita hato. zaMbale eka majabUta doraDuM nAvamAMthI bahAra kADhyuM. teno eka cheDo vIradevanA hAthamAM Apyo ane bIjo cheDo potAnI kamare bAMdhI daI te agAdha jalamAM kUdI paDyo. thoDI ja kSaNomAM nIcethI doraDuM DhIluM paDyuM. viradeve doraDuM kheMcI lIdhuM ane potAnI kamare bAMdhI pANImAM adazya thaI gayo. doraDuM subhaTonA hAthamAM hatuM. puna: nIcethI doraDuM DhIluM paDyuM. bahAra kheMcI kADhavAmAM AvyuM ane aMjali te bAMdhIne pANImAM UtarI paDI. eka pachI eka, nAvanA badhA ja subhaTo nIce pahoMcI gayA. nAvika doraDuM laI, jhaDapathI kinAre Avyo ne bAkInA sahu subhaTone laI punaH pAcho vaLyo. pUrvanI paddhatie bAkInA badhA subhaTo nIce UtarI gayA. zaMbale tIkSNa zastrathI guptadvArane kholI nAMkhyuM ane aMdara praveza karyo. zaMbalanI pAchaLa aMjali ane tenI pAchaLa vIradeve praveza karyo. aMdara ghora aMdhAruM hatuM. ekabIjAnuM mukha paNa dekhAtuM na hatuM. sarva subhaToe paNa sAvadhAnIthI praveza karyo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 49. managhavijaya aMdhakAramAM saha AgaLa vadhavA lAgyA. tyAM acAnaka zaMbala Ubho rahI gayo. tenI sAme eka bhIMta AvI gaI hatI. te aMdaranuM bIjuM dvAra zodhavA lAgyo. sahu thaMbhI gayA. zaMbala bhIMte bhIMte AgaLa vadhavA lAgyo. aDadhI ghaDI, sudhI hAra na maLyuM. subhaTo gUMgaLAvA lAgyA. vIradeva ciMtAtura banI gayo. tyAM eka dhaDAko thayo ane badhA ja subhaTo nIce UtarI gayA! koIne kaMI samaja na paDI. AkhI ne AkhI bhUmi ja nIce UtarI gaI. nIce pahoMcatAM ja joyuM ke teo seMkaDo mAgadha-subhaTothI gherAyelA UbhA hatA. eka kSaNanoya vilaMba karyA vinA aMjali ekadama UchaLI ane be hAthamAM talavAra sAthe zatruo para tUTI paDI. basa, vIradevanuM adamya vIrya UchaLyuM ane sau subhaTo sAthe te paNa mAgadha sainiko para tUTI paDyo. thoDI kSaNomAM to vIradeve pAMca-pacAsa mAgadhone bhUzaraNa karI dIdhA. ayodhyAnA subhaTo paNa apUrva zauryathI yuddha karI rahyA hatA. zaMbala dhIre dhIre pazcimanA dvAra tarapha khasato jato hato. tenI pAchaLa vIradeva paNa sarakI rahyo hato. paraMtu teNe joyuM to aMjali zatruo vacce gherAI gaI hatI chatAM ya vipharelI vAdhaNanI jema te zatruone kApI rahI hatI. varadeva doDyo ane zatruonuM lakSa potAnA tarapha kheMcI aMjaline tyAMthI sarakI javA izAro karyo. aMjali thaMbala tarapha vaLI. teNe AkAza sAme joyuM. trIjA praharane pUrNa thavAmAM mAtra eka ghaDI khUTatI hatI. varadevanA subhaToe seMkaDo mAgadha-sainikone pUrA karI nAMkhyA hatA. chatAM haju temanuM kArya pUrNa thayuM na hatuM. vIradeva pazcimanA dvAra tarapha doDyo. rastAmAM je AvyA te vIradevanI talavArano svAda cAkhI sadA mATe bhUmizayana karavA lAgyA. vIradeve potAnA subhaTo tarapha dRSTi nAkhI. lagabhaga pacAsa subhaTo bacelA hatA. haju teNe lagabhaga baso zatruone yamalokamAM pahoMcADavAnA hatA. zatruonI mazAlono prakAza killAnI aMdaranI sthitinuM darzana karAvato hato. zaMbala ane vIradeva yamarAjanI jema punaH zatruo para tUTI paDyA. aMjalie viradevanI rakSA pUratuM ja lakSa ApI laDavA mAMDyuM. dvArarakSako moTI saMkhyAmAM mAryA gayA. have thoDA rahyA hatA. vIradeve garjanA karI: "kAM vIradevanuM zaraNa svIkAro, kAM to motane bheTo..." For Private And Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 43 magadhavijaya vIradevanuM nAma sAMbhaLI mAgadha-sainiko stabdha banI gayA ane teoe zaraNAgati svIkArI lIdhI. vIradeve AjJA karI: 'dvAra kholI nAMkho." kaDAkA bolAvatAM dvAra khUlI gayAM, viradeve joyuM to sAme ja seMkaDo mazAlo saLagI rahI hatI ane somaprabha daza hajAra subhaTo sAthe seMkaDo nAvaDIomAM jalakhAI vaTAvatA AvI rahyA hatA. killA uparathI tIronI vRSTi thaI rahI hatI. senApati sugupta pUrva taraphathI pazcimamAM AvI rahyo hato. vIradevanA manamAM eka vicAra doDI gayo. teNe zaMbalanA kAnamAM eka vAta karI. zaMbala pacAsa subhaTane laI killA para caDhI gayo. hAthamAM mazAla laIne Ubhela seMkaDo subhaTone ghAsanI jema kApavA mAMDyA. killA upara aMdhAruM thaI gayuM. sainikonI dRSTimAM nAvo dekhAtI baMdha thaI gaI. somaprabhe jhaDapathI praveza karI dIdho. vIradeva, zaMbala ane aMjali sAthe tyAMthI adRzya thaI gayo. pUrva dizAmAM khUnakhAra jaMga cAlI rahyo hato. caturtha praharane prAraMbhe dazarathe humalo karI dIdho hato. samrATa yazodhare hastIsenA medAnamAM utArI dIdhI hatI. tenI sAme mahArAjA zubhamati hastIsenA sAthe jhajhUmI rahyA hatA. hAthIonA gaganabhedI haSAravathI AkAzamaMDaLa dhrUjI rahyuM hatuM. bIjI bAju mahAmAtya maNiratna para vikarALa siMha jevA dazaratha tUTI paDyA hatA. vIradeva eka UMcI TekarI para caDhI yuddhano raMga nihALI rahyo hato. sAthe sAthe yUharacanA vicArI rahyo hato. tyAM tenI dRSTi samrATa yazodhara ane mahArAjA zubhamati para paDI. samrATa yazodhare zubhamatine gherI lIdhA hatA. zubhamati prANane hoDamAM mUkI samrATane haMphAvI rahyA hatA. baMne hAthI para rahyA rahyA yuddha karI rahyA hatA. vIradevanI vAma-cakSu skurAyamAna thavA lAgI. zaMbala ane aMjaline tyAM ja rAkhI viradeva eka hAthamAM talavAra ane bIjA hAthamAM bhAlo laI doDyo.. eka zatru azvArohIne yamalokamAM pahoMcADI tenA azva para caDhI te AgaLa dhasyo. teNe azvane hastIsenAmAM ghusADyo. ane be hAthe hAthIonI pracaMDa suMDhane kApato te mahArAjA zubhamatinI nikaTa pahoMcI gayo. paraMtu te thoDo moDo paDI gayo. yazodhare eka tINa bhAlAno ghA zubhamati para karyo ane zubhamati hAthI upara ja DhaLI paDyA. vIradeva yazodharanI A dhRSTatA para ati ropAyamAna banI gayo. zubhamatino mahAvata mAlikane laI tyAMthI nIkaLI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 43 vIradeve potAnA azvane samrATanA hAthInI cArekora ghumAvavA mAMDyo. zatru sainiko vIradevane gherI levA lAkha prayatna karavA lAgyA. paraMtu vIradevanI. talavArano eka ghA temanA mATe basa thaI jato hato. vIradeve samrATanA hAthInI sUMDha kApI nAkhI hAthIne ghAyala karI dIdho. hAthI bhAgavA lAgyo. vIradeve bhAgatA hAthInI pIThamAM bhAlo bhoMkI daI samrATane nIce UtaravA pharaja pADI. samrATa hAthI parathI UtarI azvArohI banyA. vIradeve garjanA karI mane khyAla hato ke yuvarAjane levA samrATa Avaze. paraMtu Aje vIradevane samrATane levA AvavuM paDyuM che!" "oho, tuM ja duSTa vIradeva che!" 'duSTa viradeva nahIM, paraMtu yamarAja vIradeva!' "to le...' samrATe bhAlAno ghA vIradeva para karyo. viradeve ghA cukAvI vaLato ghA karI samrATanA azvane dharAzAyI karI dIdho. samrATa bhUmi para yuddha karavA lAgyA. vIradeve paNa azva choDI dIdho ane samrATa sAthe yuddha karavA mAMDyuM. acAnaka ayodhyAnA subhaToe AnaMdano mahAdhvani karyo. mahArAjA dazarathe magadha-mahAmAtya maNiratnane sakhata ghAyala karI, jIvato pakaDI, potAnI zibiramAM mokalI dIdho hato. dazaratha have samrATa tarapha vaLyA. ayodhyAnA sainya punaH jozapUrvaka dhasAro karyo ane magadha-sainikone trAsa pokArAvI dIdho, jo ke ayodhyAnuM sainya paNa ghaNuM khuvAra thaI gayuM hatuM. somaprabhe pazcimanA dvArethI jevo praveza karyo tevo senApati sugupta pracaMDa sAmano karyo. tumula yuddha macI gayuM. somaprabha sAthe daza hajAra subhaTo hatA, jyAre sugupta vIsa hajAra subhaTo sAthe tUTI paDyo hato. mAgadha-sainikoe prAraMbhamAM evuM zurAtana batAvyuM ke somaprabha kSaNabhara stabdha jevA banI gayAM. paraMtu be ghaDI pachI somaprabhanuM ajaba parAkrama suguptane jovA maLyuM. jema kheDUto ghAsa kApe tema somaprabha mAgadha-sainikone kApavA lAgyA ane pUrvanA dvAra tarapha AgaLa vadhavA lAgyA. sugupta ciMtAtura banyo. teNe sainikone AjJA karI ke somaprabhane gherI lo; ane pUrva tarapha jatAM aTakAvI do, paraMtu ayodhyAnA subhaToe suguptanI yuktine dhULa bhegI karI dIdhI. somaprabhe have sIdhuM AkramaNa sugupta para karI For Private And Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 438. magadhavijaya dIdhuM. eka prahAra karI suguptanA khaDagane toDI nAkhyuM ane vIjaLI vege tenA para kUdI paDI jamInadosta karI dIdho. tenI chAtI para khaDaga dharI dIdhuM. ayodhyAnA subhaTo suguptane pakaDIne potAnI zibiramAM laI cAlyA. somaprabha pUrvadvAre pahoMcI gayA ane dvAra kholI nAkhyAM. ayodhyAnA subhaTo dvAra para goThavAI gayA. caturtha praharanI aMtima ghaTikA cAlI rahI hatI, bahAra samrATanuM dazaratha sAthe ghora yuddha cAlI rahyuM hatuM. vIradeve joyuM to pUrvadvAra khUlI gayuM hatuM. te dazaratha pAse jaI pahoMcyo. Apa nagarImAM praveza karI do." dazaratha pravezadvAra tarapha vaLyA. ahIM vIradeve samrATanI khabara levA mAMDI. zabala ane aMjali paNa AvI pahoMcyAM. traNa bAjuthI samrATa para sakhata prahAra thavA lAgyA. ghavAyelo samrATa UchaLyo. vIradevanA mAthA para mugarano prahAra karI dIdho. vIradeva lohI vamato bhUmi para ALoTavA lAgyo. zaMbale vIradevane tatkAla uThAvI lIdho ane te cAlyo gayo. aMjali krodhathI dhamadhamI UThI. teNe raNacaMDInuM svarUpa dhAraNa karyuM ane samrATa sAthe jhajhUmavA lAgI. vIradeva ghavAyAnA samAcAra dazarathane maLyA. somaprabha dazaratha pAse ja UbhA hatA. te doDyA ane yuddhamedAna para AvI pahoMcyA. paraMtu aMjalie temane rokyA ane kahyuM: "mArA pitAne ghAyala karanAra ane mArA sAthIdArane bhUmi para paTakanAra adhama samrATane huM ja yamalokamAM pahoMcADIza." aMjalie eka bhAlAno ghA karI samrATanA mugaTane toDI nAkhyo ane be hAthamAM karALa kALa jevI talavAro sAthe te samrATane haMphAvavA lAgI. samrATanA eka eka ghAne cUkavI teNe samrATane thakavI nAkhyo teNe eka sakhata prahAra karI samrATanA eka hAthane zarIrathI judo karI dIdho ane bIjo prahAra karI samrATanA udarane cIrI nAMkhyuM... samrATa paDyA. ayodhyApati dazarathe rAjagRhanA dvAra para pharakatA magadhadhvajane haTAvI ayodhyAnA dhvajane pharakAvI dIdho. ayodhyAnA sainya mahArAjA dazarathano jaya jayakAra bolAvyo. uttaranI pahADIo taraphathI AkramaNa karI vikramarAja, daMDanAyaka sumanane ane enA hajAro subhaTone parAjita karI AvI pahoMcyo. sumanane paNa jIvato pakaDI levAmAM Avyo hato. For Private And Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 439 jaina rAmAyaNa rAjagRhImAM mahArAjA dazarathanI ANa vartAvI devAmAM AvI. mahArAjA dazarathe somaprabha, vikramarAja ane aMjali sahita rAjagRhInA rAjamahAlayamAM praveza karyo. samrATanA aMtaHpuramAM kAramuM AkaMda thaI rahyuM hatuM. dazarathe aMtaHpuramAM sAMtvanAno saMdeza mokalyo ane nagaramAM abhayano DhaMDhero piTAvI dIdho. prajAjano bhayamukta banyA. navA rAjyanI vyavasthAnuM kArya somaprabha ane vikramarAjane soMpI mahArAjA dazaratha zubhamati ane vIradeva pAse gayA. baMnenI hAlatamAM sAro sudhAro hato. aMjali baMnenI sevAmAM tatpara hatI. saMdhyA samaye magadhasamrATanA zarIrano sanmAnapUrvaka agnisaMskAra karavAmAM Avyo. bIje divase sarvaprathama kArya mahAmaMtrI zrISeNane kArAvAsamAMthI mukta karavAnuM karavAmAM AvyuM. khuda mahArAjA dazaratha pote kArAvAsamAM jaIne zrISeNane bheTI paDyA. zrISaNane laI dazaratha rAjasabhAmAM AvyA. rAjasabhAmAM ekabAju baMdI avasthAmAM magadha mahAmAtya, senApati sugupta, daMDanAyaka sumana temaja anya sainya-adhikArIone khaDA karavAmAM AvyA hatA. bIjI bAju mahAmaMtrI zrISeNa, somaprabha, vikramarAja, vIradeva vagere potapotAnA Asana para ArUDha thayA hatA. siMhAsana para mahArAjA dazaratha birAjita thayA hatA. temanI pAse ja bIjA siMhAsana para mahArAjA zubhamati birAjamAna hatA. nagaranA agragaNya nAgariko paNa moTI saMkhyAmAM upasthita hatA. rAjasabhAno prAraMbha magadhanA maMgala-pAThakoe bhagavAna RSabhadevanI stuti dvArA karyo. tyArabAda mahArAjA dazarathe AjJA karI; yuddha-kedIone mukta karI do." vIradeva AgaLa Avyo ane sarva prathama magadha-mahAmAtya maNiratnanAM baMdhana kholI nAMkhyAM. tyAra pachI sugupta, sumana vagerene paNa baMdhanamukta karavAmAM AvyA. mahArAjAnI AjJAthI temane DAbI bAjunAM Asano para besADavAmAM AvyA. mahArAjA dazarathe magadha-vijayamAM jemaNe jemaNe sahAya karI temanI pratye AbhAra pradarzita karyo. mahArAjA zubhamatine sarva prathama yAda karI dhanyavAdathI vibhUSita karyA. tyArabAda vIradevanAM sAhasa, zaurya, vaphAdArI ane kuzaLatAnI khUba prazaMsA karI, vIradevane pAse bolAvI ratnajaDita khaDaga bheTa karyuM. pachI samrATa harivAhananA senApati vikramarAjanA bejoDa parAkramane For Private And Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 440 magadhavijaya biradAvI sanmAna karyuM. mithilAnA mahAmaMtrI somaprabhanI abhuta vIratAnI prazaMsA karI dazarathe temane vAraMvAra dhanyavAda ApyA. sahuthI chelle dazarathe aMjalidevIne yAda karI... "aMjalinI huM kayA zabdomAM prazaMsA karuM? te vIraputrI che, tenI sUkSma buddhi, abhuta vIratA ane bhayAnaka saMkaTono mukAbalo karavAnuM sAhasa avarNanIya che. kharekhara mahArAjA zubhamatie aMjaline magadha-abhiyAnamAM avasara ApI, yogya sanmAna karyuM che. huM e kanyAratnanuM kevuM sanmAna karuM ? aMjali bhUmi para dRSTi rAkhIne potAnA pitA pAse beThI hatI. tenI dRSTi vIradeva para kayAreka jatI hatI. jANe ke magadhavijayano saMpUrNa yaza te vIradevane ApavA cAhatI hatI. tyAM mahArAjA dazarathe ghoSaNA karI; huM AjathI vIradevane magadha-sAmrAjyanA mahAmAtya tarIke jAhera karuM chuM..." sabhAmAM AnaMdanA pokAra thavA lAgyA, vIradeva Asana parathI UThIne mahArAja samakSa Avyo. mahArAjAe maMtrIpadanI mudrikA arpaNa karI, natamastake vIradeve maMtrIpadanI mudrikA grahaNa karI ane kahyuM : huM viradeva, paramAtmAnI ane mArA AtmAnI sAkSIe pratijJA karuM chuM ke jyAM sudhI mArA zarIramAM prANa raheze tyAM sudhI huM magadha sAmrAjyane ane magadha samrATane vaphAdAra rahIza.' punaH jorazorathI AnaMdanA pokAro thavA lAgyA. tyArabAda mahArAjA dazarathe maNiratnane, suguptane ane sumanane paNa rAjyanA ucca sthAno para sthApita karI, temanuM yazocita sanmAna karyuM. temaNe paNa te sanmAna svIkArI vaphAdArI jAhera karI. aMte mahArAjA dazarathe potAnI nIti jAhera karatAM kahyuM: huM jANuM chuM ke magadhamAM dharmanA nAme niraparAdhI lAkho pazuonA balidAna devAmAM Ave che. seMkaDo niraparAdhI nirdoSa manuSyone jIvatA ne jIvatA agnimAM homI devAmAM Ave che. A bhayaMkara vikRtine huM tatkALa miTAvavA mAguM chuM. sarva jIvone jIvavAno adhikAra che. jIvo ane jIvavA do.' bhagavAna RSabhadevanI A kalyANakara saMskRtine huM phelAvavA mAguM chuM. mane saMpUrNa vizvAsa che ke A saMskRtimAM sarva jIvo sukhI banaze. tame sahu tana-manathI A saMskRtine svayaM jIvanamAM jIvIne teno pracAra karazo tevI mane zraddhA che.' mahArAjAnI bhAvanA avazya saphaLa thaze."mahAmAtya vIradeve UbhA thaI For Private And Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 441 anumodana karyuM. sabhAnuM visarjana thayuM. mahArAjA zubhamatie kautukamaMgala tarapha prayANa karyuM. bIjI bAju somaprabha ane vikramarAja paNa thoDo samaya rAjagRhInuM Atithya bhogavI potapotAnA sthAne ravAnA thayA. mahAmAtya zrISeNa to kyAranAya ayodhyA pahoMcI gayA hatA, kAraNa ke tyAMthI mahArAjJI aparAjitA tathA sumitrAne rAjagRhI mokalavAnI hatI. aMjali rAjagRhImAM rokAI hatI kAraNa ke kekeyI rAjagRhI AvI rahI hatI. vIradeva magadhanA rAjyane suvyavasthita karavAmAM parovAI gayo hato. ghaNA divasathI te aMjaline paNa maLyo na hato. eka divasa acAnaka vIradeva aMjali sAme AvI Ubho: magadha-mahAmAtya vIradevano jaya ho!' aMjalie vyaMgamAM UbhA thaIne svAgata karyuM! magadha-mahAmAtya na kahe, aMjali-baMdhu kahe!" mArA baMdhunI jaya ho!" vicArIne kahe che? emAM zuM vicAravAnuM? e ke huM tAro bhAI chuM?' aMjali varadeva sAme joI rahI. vIradevanI AMkho bhInI hatI. vIradeva, tArA jevA parAkramI ane sAttvika puruSane bhAI banAvIne huM kRtArtha banI chuM.' aMjali kharekhara ApaNe bhAI-bahena chIe..." hA, tArA ane mArA pitA eka che... mAtA bhinna!' aMjali vIradeva sAme stabdha banI joI rahI. mahArAja zubhamatie ahIMthI jatAM jatAM mane khAnagImAM bolAvI kahyuM..." vIradeve vAtane spaSTa karI. aMjali gaMbhIra vicAramAM DUbI gaI. thoDI kSaNo pachI teNe kahyuM: vIradeva, huM kautukamaMgala jaIza.' aMjalie bolI to nAMkhyuM paraMtu viradevanI AMkho AMsuthI bharAI gaI hatI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50. rAma-lakSmaNa ane 'rAnce sarvatra roSyAma' parAkramI puruSo jyAM jAya tyAM temanuM rAjya sarjAI jAya che. ayodhyAthI chUpI rIte nIkaLI gayelA mahArAjA dazarathe magadhanuM sAmrAjya prApta karyuM. ayodhyAthI aparAjitA vagere rANIonuM aMtaHpura paNa rAjagRhImAM AvI gayuM. AnaMdapramoda ane bhogavilAsamAM samaya vItavA lAgyo. aparAjitAe eka rAtrie cAra mahAsvapno joyAM. jaIne te AnaMdita banI gaI. teNe svapnamAM hAthI, siMha, candra ane sUrya, A cAra joyAM. A prakAre cAra svapna baladevanA janmanuM sUcana karatAM hoya che. aparAjitAe mahArAjAne potAnA svapnanI vAta kahI. dazaratha khUba prasanna thayA. brahmadevalokano eka mahAna RddhimAna deva potAnuM AyuSya pUrNa thatAM, tyAMthI cyavIne aparAjitAnI kukSimAM avataryo. dinapratidina aparAjitAnuM sauMdarya ane lAvaNya vRddhi pAmavA lAgyuM. vividha prakAranA uttama manoratho jAgavA lAgyA. mahArAjA dazaratha pratyeka manorathane pUrNa karavA lAgyA. divaso pUrNa thayA. aparAjitAe saMpUrNa lakSaNayukata putraratnane janma Apyo. prathama putraratnanA janmathI mahArAjA dazaratha harSathI nAcI UThyA. pUrNimAnA cAMdane joI jema samudra harSathI ghUghave che! cintAmaNinI jema dazarathe dAna ApavA mAMDyuM. putrajanmanA AnaMdamAM dAna devAnI rIti hoya che. nagarajanoe to dazaratha karatAM paNa mahAna mahotsava UjavavA mAMDyo. rAjamahelamAM hajAro nagaravAsIo UbharAvA mAMDyA. dUrvA-puSpa-phala vagerethI paripUrNa pAtra laI laIne rAjAne bheTa karavA lAgyA. nagaranI zerIomAM Thera Thera kulavadhUo maMgala gIto gAvA lAgI. rAjamArgo para sugaMdhI jalano chaMTakAva karyo. sarvatra toraNonI hAramALAo lAgI gaI. aneka rAjA-mahArAjAo uttama bheTamAM laIne dazarathanI sevAmAM upasthita thavA lAgyA. zrIrAmano puNyaprabhAva atyArathI ja dRSTigocara thavA lAgyo. zubha divase putranuM nAma pADavAmAM AvyuM 'padma', padma pRthvI para "rAma' nAmathI prasiddha thayo. rAjagRhIno rAjamahAlaya zrI rAmanA pagale AnaMdavibhora banI gayo. zrI rAmanA janma thayA bAda devI sumitrAe svapnamAM sAta mahAsvapno joyAM. nidrAno tyAga karyo ane joyelA svapnanuM punaH avadhAraNa karI lIdhuM. For Private And Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 443 jena rAmAyaNa mahArAjA dazaratha pAse jaIne teNe svapnanuM nivedana karyuM. svapna sAMbhaLIne dazaratha khUba AnaMdita thayA, ane kahyuM devI, A rIte gaja, siMha, caMdra, agni, zrIdevI ane samudra, sAta svapno vAsudevanA janmanuM sUcana karatAM hoya che. avazya tamArI kukSimAM vAsudeva bananAra jIvanuM Agamana thayuM che." mahArAjAnuM kathana sAMbhaLI sumitrAe harSa vyakta karyo. garbhanuM suyogya pAlana karI sumitrA kALa nirgamana karavA lAgI. nava mahinA pUrNa thatAM sumitrAe putraratnane janma Apyo. jANe jagatano mitra pRthvI para avataryo! rAjAe nagaramAM sarva jina caityomAM aSTa prakArI pUjAo racAvI, mahAna jina-janmAbhiSekano mahotsava Ujavyo. kArAvAsamAM rahelA kedIone mukta karI dIdhA, vipula dAna devA mAMDyuM. purUSottamano janma sahu jIvonA sukha mATe thAya che. rAjA-prajA sahue apUrva sukhano anubhava karyo. zrI rAmanA janma mahotsava karatAM paNa sumitrAnaMdanano janma mahotsava ati bhavyatAthI mahArAjA dazarathe Ujavyo. temAM kAraNa hatuM sumitrAnaMdananuM vAsudevapaNAnuM puNya! putranuM nAma pADavAmAM AvyuM "nArAyaNa'. nArAyaNa vizvamAM "lakSmaNa' tarIke prasiddha thayA. rAma ane lakSmaNanI joDIe magadhane mohI lIdhuM. je koI rAma-lakSmaNane jotuM tenI AMkho TharI jatI. hRdayamAM premanI dhArA vahevA mAMDatI. temanuM rUpa, temanuM lAvaNya, temanI vANI.. badhAmAM evI mohinI bharI hatI ke mahArAjA dazaratha ja nahIM, mahArANI aparAjitA ke sumitrA ja nahIM, paraMtu aneka rAjA-mahArAjAo ane nagarajano, rAma-lakSmaNane joI joI AnaMdavibhora banI jatA. dhAvamAtAo dvArA baMnenuM lAlana-pAlana thavA mAMDyuM. kALanA niraMtara vahI rahelA pravAhamAM baMne bhAIono bAlyakALa vItI gayo ane taruNAvasthAmAM praveza thayo. mahArAjAe baMnenA vidyAbhyAsa mATe kuzaLa kalAcAryo, vidyAcAryonI niyukti karI. paraMtu kalAcAryo-vidyAcAryo to sAkSI mAtra rahyA, rAma-lakSmaNa to evo kSayopazama laIne ja janmyA hatA ke alpakALamAM ja temaNe sarva kalAo ane vidyAo prApta karI lIdhI. pratidina teonuM zastrakozalya prajAjanone jovA maLatuM. teonuM kAyabaLa For Private And Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 444 rAma-lakSmaNa ane zastrabaLa joIne mahArAjA dazaratha atiprasannatA anubhavavA lAgyA. bhaviSyanI aneka yojanAo temanA manamAM spharavA lAgI. eka divasanI vAta che. mahArAjA dazaratha magadhanI bhavya rAjasabhAmAM siMhAsanArUDha hatA. maMtrIvarga, zreSThIvarga ane seMkaDo agraNI prajAjano rAjasabhAmAM potapotAnA yogya Asane beThA hatA. nRtyAMganAonuM nRtya cAlI rahyuM hatuM; tyAM dvArapAle rAjasabhAmAM praveza karyo ane mahArAjAne praNAma karI Ubho rahyo. nRtya samApta thayuM. dvArapAle kahyuM: magadhasamrATano jaya ho. ayodhyAnA mahAmaMtrI ApanAM darzana karavA cAhe che." mahAmaMtrIne tarata ja sanmAnapUrvaka laI Ava.' mahArAjAe magadha mahAmAtya viradeva tarapha dRSTi karI. magadha mahAmAtya to ayodhyAnA mahAmaMtrInA AgamananA samAcAra sAMbhaLI UbhA thaI gayA hatA. mahArAjAnI anumati maLI jatAM vIradeva rAjasabhAnI bahAra cAlyA, tyAM to sAme ja mahAmaMtrI zrISeNa dekhAyA. e ja gaMbhIra mukhamudrA, vizAla bhAlapradeza ane dhavala kezakalApa! zreta adhovastra, pIta rezamI uttarAsaMga ane raktavarNaya upAha, be hAtha para svarNamaya bhujAbaMdha ane kaTitaTa para suvarNa mekhalA. vIradeva zrISeNanAM caraNomAM DhaLI paDyA. zrISeNe vIradevane potAnA be hAthamAM pakaDI UbhA karI dIdhA. vIradevanI AMkhomAM AMsu UbharAyAM. "vIradeva, have tuM mAtra sainika nathI, paraMtu magadhanA vizALa sAmrAjyano mahAmAtya che! mArA tane AzIrvAda che.' zrISeNa vIradevano hAtha pakaDI rAjasabhAmAM pravezyA. zrISaNe mahArAjA dazarathanuM be hAtha joDI abhivAdana karyuM. dazaratha UbhA thaI mahAmaMtrIne bheTI paDyA ane potAnI pAse ja Asana para besADyA. thoDI kSaNa mauna patharAyuM. "kaho, mahAmaMtrIjI ayodhyA kuzala che ne?' mahArAjA dazarathe pUchyuM. mahArAjA, ApanA puNyapratApe ayodhyAmAM kuzaLatA che, paraMtu ayodhyA ApanI rAha joI rahI che.' thoDI kSaNa mahArAjA dazaratha UMDA vicAramAM garakAva thaI gayA. temanA For Private And Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 445 smRtipaTa para ayodhyAnAM smaraNo jAgrata thavA lAgyAM. temane AnaMda ane glAninI mizra lAgaNIonuM saMvedana anubhavAvA lAgyuM. mahAmaMtrIjI, have vinA vilaMbe ahIMthI prayANa karIzuM, dazarathe vIradeva tarapha arthasUcaka dRSTi karI, vIradeva acAnaka ayodhyAprayANanA nirNayathI kiMIka Azcarya anubhavavA lAgyo, kAraNa ke magadha mahAmAtya varSothI joI rahyA hatA ke dazaratha magadha sAmrAjyane khUba cAhI rahyA hatA. magadhanI prajA sAthe dazarathano AtmA ekIbhUta banI gayo hato. prajAnI unnati mATe dazarathe jarAya khAmI rAkhI na hatI. e dazaratha zuM Ama ekAeka magadhane choDI jaze? vizeSamAM jyArathI rAma-lakSmaNano janma thayo hato tyArathI to magadhanI prajA rAjakula pratye pUrNa AtmIyatA anubhavI rahI hatI. vIradevane e saMzaya pedA thayo ke zuM magadhanI prajA rAjakulane ayodhyA javA deze? rAma-lakSmaNanA virahane zuM prajA sahana karI zakaze? vIradeva, tame vicArasamudramAM DUbI gayAM! huM samajuM chuM ke magadhabhUmino rAga toDavo mArA mATe ghaNo du:khada che. magadhaprajAne prItinuM baMdhana akATya banI gayuM che. huM magadhabhUmine khUba prema karuM chuM... paraMtu... IsvAku-rAjadhAnImAM javuM Avazyaka che. prayojana na pUchazo! hRdayanuM saMvedana prayojana che! keTalAMya prayojana apragaTa rUpe manuSya anubhave che. zabdomAM te samajI zakato nathI, samajAvI zakato nathI.' rAjagRhImAM vAyuvege vAta prasarI gaI : "rAjakula ayodhyA tarapha prayANa karaze! nagaravAsIomAM zokanI gherI lAgaNI vyApI gaI. rAma-lakSmaNane paNa e samAcAra maLI gayA. pitAjI ATalo zIdhra nirNaya karaze tevI kalpanA temane na hatI. teo jANatA hatA ke eka divasa ayodhyA javAnuM che. ayodhyA viSenI aneka rasapUrNa vAto avasare avasare emane mahArAjA dazaratha pAsethI temaja mAtAo taraphathI sAMbhaLavA maLatI hatI. ayodhyA javAnI abhilASA temane paNa hatI. jyAre temane ayodhyA javAnA samAcAra maLyA tyAre temane AnaMda thayo. paraMtu sAthe magadhabhUminA tyAganI kalpanAe temane duHkhI banAvI dIdhA. magadhabhUmi para temano janma thavo...magadhabhUmi para temano zaizavakALa vItavo.magadhabhUmi para zastrakaLAmAM nipuNatA prApta karavI ane magadhabhUmi para taruNAvasthAno AnaMda lUMTava...magadhanI vaibhavapUrNa, premamaya ane prakRtinA saundaryathI lasalasatI bhUminA tyAganI kalpanA temane akaLAvI mUke te svAbhAvika che. baMne bhAIo aMtaHpuramAM potAnI mAtAo pAse pahoMcyA. vinayapUrvaka mAtAnuM abhivAdana karIne UbhA rahyA. aparAjitAe kahyuM: For Private And Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 447 rAma-lakSmaNa kumAro ayodhyAnA mahAmAtya zrISeNane praNAma karo.' bAjumAM eka bhadrAsana para beThelA vayovRddha mahAmAtya zrISeNa sAme joIne baMne kumAroe bhaktipUrvaka namaskAra karyA. aparAjitAe baMne kumArone potAnI be bAju besADI temanA mAthe vAtsalyabharyA hAtha mUkI kahyuM: "kumAro, A mahAmAtya zrISeNa che ke jemanA mATe meM tamane ghaNI ghaNI vArtA karI che. Aje teo ApaNane ayodhyA laI javA mATe ahIM padhAryA che." e uparAMta IvAkakalanAM be tejasvI ratnonAM darzana karavAnI paNa abhilASA pUrNa karavA Avyo chuM. mArI e abhilASA Aje pUrNa thaI!" zrISeNa baMne rAjakumAro tarapha vAtsalyamayI dRSTi nAkhatAM bolyA. rAmalakSmaNa paNa ayodhyAnA pIDha mutsadI ane vaphAdAra mahAmAtya tarapha ekITaze joI rahyA. pUjya, magadhano moha jaladI tyajAya evo nathI.." zrI rAme kahyuM. kumAra, magadhane Apano moha evo lAgI gayo che, ke emanA mATe tamAro viraha vyathA pedA karanAro che.paraMtu...' paraMtu zuM pUjya?' paraMtu Apane ayodhyA padhAravuM Avazyaka che.' "zAthI?' kumAranA prazna mahAmaMtrIne vyathita karI dIdhA. vayovRddha mahAmaMtrInA mukha para glAni UpasI AvI. temanI AMkho sajala banI gaI. temanI dRSTi vAtAyananI bahAra dUra dUra rAjagRhInI pahADIo tarapha doDI gaI... kumAra, bhagavaMta RSabhadevanA IvAkuvaMzanA asaMkhya rAjAo ayodhyAnA rAjasiMhAsanane kRtArtha karatA AvyA che. kumAra, Aje ayodhyAnuM rAjasiMhAsana sUnuM che. varSo vItI gayAM, mahArAjA dazaratha jyArathI ayodhyA choDI gayA che, tyArathI ayodhyAnI prajA AMtarika manovyathA anubhave che. vaLI...' vaLI... zuM mahAmAtya?' aparAjitA bolI. 'mahAdevI, have mAruM zarIra paNa jarjarita thayuM che. vRddhAvasthAe mane gherI lIdho che, kyAre have A kAyAnuM piMjara paDI jAya..." nahIM. nahIM, mahAmaMtrIjI, haju ayodhyAne ApanI sevA khUba jarUrI che...' aparAjitAno svara komaLa banI gayo. mahAdevI, jyAM sudhI A zarIramAM prANa che tyAM sudhI te prANa ayodhyA For Private And Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 447 mATe ja che. prANa ane ayodhyA ekameka banI gayAM che, paraMtu have kudarata e saMbaMdha lAMbo samaya nahIM TakavA de.' pUjya, ame mAtAjI ane pitAjI pAsethI ApanI ayodhyA-sevAnI aneka romAMcaka. bhavya... tejasvI vAto sAMbhaLI che. pitAjInI gerahAjarImAM varSo sudhI Ape ayodhyAnA zAsanane calAvyuM che. ApanI vaphAdArI, kartavyaniSThA, mahAna buddhimattA, adbhuta zaurya ane sAhasa A badhuM amArA hRdayane gagad karI nAkhe che. A badhuM ApanA vyaktitvane seMkaDo-hajAro lAkha varSa sudhI ajara-amara rAkhaze. ApanI sevAne ayodhyA kadI nahIM bhUle." kumAra, tamAro vinaya IkvAkukulane ujjavala karanAra che." "bhagavAna RSabhadevanI kRpA." 0 0 0 Aje rAjagRhI zokasAgaramAM DUbI gaI hatI. lAkha lAkha AMkhomAMthI AMsuonI dhArA vahI rahI hatI. strI ane puruSa, bAla ane vRddha, taruNa ane yuvAna... sahu amAsanI aMdhArI rAtanA nigUDha aMdhakAra jevI vyathA anubhavI rahyAM hatAM. sUrya paNa jANe nisteja banI gayo. kulavadhUonA rudananAM hIbakAM paththara-hRdayone paNa pIgaLAvI rahyAM hatAM. Aje magadha sAmrAjyanAM gAma-nagaromAMthI lAkho strI-puruSa rAjagRhImAM UbharAyAM hatAM, zA mATe? Aje mahArAja dazarathanuM rAja kula ayodhyA tarapha prayANa karI rahyuM hatuM. je rAja kule mAgadha-prajAne premanuM amRtapAna karAvyuM hatuM, je mAgadha prajAe rAjakulane prema-snehanI saritAmAM bhIMjavI nAkhyuM hatuM. te rAja kula Aje magadhabhUmine choDI jaI rahyuM hatuM na hato AnaMda janArAMone, na hato vidAya ApanArAone! janArAone javuM paDatuM hatuM, vidAya ApanArAMone ApavI paDI rahI hatI. baMnenAM hRdaya duHkhI hatAM; baMnene A saMsAranAM kartavyone anusaratAM hRdaya para paththara mUkavA paDatA hatA. hAya A ja saMsAranI asAratA che! Aje lAkho AMkho magadha-samrATa dazarathanA dedIpyamAna ujvala suvarNarajatamaya ratha para nathI maMDAI, paraMtu e rathamAM zUnyamanaska banI beThelA prajAnA parama priya dazaratha para maMDAI hatI. eka samrATa tarIke dazarathanI AMkho dardabharI banI na hatI, paraMtu eka prajApremI tarIke dazaratha darda anubhavI rahyA hatA. dazarathanI AjubAju devakumAra-daza rAma ane lakSmaNa beThA hatA. temanI For Private And Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 448 rAma-lakSmaNa AMkhomAM Aje camaka na hatI, ullAsa na hato, umaMga na hato, teo rAjagRhInA rAjamArgo para ekaThA thayelA amApa mAnava-maherAmaNane joI rahyA hatA. mAnava-maherAmaNa jANe kahI rahyo ha: amArA vahAlA rAjakumAro, tame amane na bhUlI jazo. bhale mahArAjA ayodhyApati ho, tame to magadhanI mATImAM janmyA cho; magadhanI mATImAM khelyA cho, tame to amArA magadhasamrATa cho! magadhane na bhUlazo." mahArAjA dazarathanA rathanI pAchaLanA rathamAM mahAdevI aparAjitA ane sumitrA ArUDha hatAM. temanI pAchaLanA rathamAM kikeyI ane suprabhA beThelAM hatAM. ratho maMda gatie cAlI rahyA hatA. traNe rathonI pAchaLa magadhanA daMDanAyaka vIradeva azvArUDha banIne cAlI rahyA hatA. temanI AMkho sUjI gaI hatI, chatAM temAMthI AMsu sukAtAM na hatAM. vIradevanI sAthe ja ayodhyAnA mahAmAtya zrISaNano azva cAlI rahyo hato! temanI mukhamudrA gaMbhIra hatI. jANe mAnavajIvananAM mUlyone samajavA hajuya teo prayatna karI rahyA hoya! nizcita karelA mUlyomAM jANe parivartana karavA temanuM mana ceSTA karI rahyuM hoya! pAchaLa azvadaLa, hastIdaLa ane pAyadaLanI TukaDIo cAlI AvatI hatI, rAjaguhInI sImA AvavA lAgI. koI pAchuM javA taiyAra na hatuM. "pAchA vaLo." kahevA koInI jIbha UpaDatI na hatI. sahue cAlyA karyuM. acAnaka mahArAjA ratha aTakI gayo. teo rathamAM UbhA thaI gayA. potAnA baMne hAtha UMcA karI magadhaprajAne namaskAra karyA ane prajAnuM karUNa AkaMda phATI paDyuM. mahArAjA aMtima saMdeza devA UbhA thayelA, paraMtu teo kaMI ja na bolI zakyA, mAtra temane potAnA hAthathI prajAjanone pAchA vaLavA izAro karyo ane teo besI gayA. rathe gati pakaDI. prajAjano be bAju UbhAM rahI gayAM. temanA dekhatAM dekhatAM jANe temanuM sarvasva cAlyuM gayuM. dUra dUra cAlyuM gayuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * 51. sItAno janma ayodhyA-Agamana pachI ghaNA divaso, ghaNA mahinA vItyA hatA, paraMtu magadha-sAmrAjyanI smRti rAjakula para tevI ja tAjI hatI, tyAM zubhasvapnathI sUcita eka putraratnano kaikeyIe janma Apyo enuM nAma rAkhavAmAM AvyuM bharata. rANI suprabhAe paNa eka suMdara rAjakumArane janma Apyo. jenuM nAma pADavAmAM AvyuM zatrughna. bharata ane zatrughnanI joDI eTale jANe bIjA baladevavAsudeva! jyAre juo tyAre be sAthe ja hoya. Ama rAma-lakSmaNa paNa bharatazatrughnanI joDIne suMdara dUra sudUra sthAnomAM laI jatA ane apAra snehamamatAthI svaparanA hRdayane bharI detA. mahArAjA dazaratha cAra cAra putrone joI adbhuta AnaMdanI anubhUtithI prasanna banI jatA. A jaMbudrIpanI vAta che. 'dArUgrAma' nAmanuM eka nagara hatuM. vasubhUti nAmano eka brAhmaNa, 'anukozA' nAmanI tenI bhAryA sAthe tyAM vase,' 'atibhUti' temano ekano eka lADakavAyo putra hato. 'sarasA' nAmanI eka khUbasUrata chokarI sAthe tenuM lagna thayuM. 'kayAna' nAmano brAhmaNa yuvAna atibhUtino mitra hato, ekabIjAnA ghare AvavA-javAnuM svAbhAvika hatuM; paraMtu jyArathI atibhUtinuM lagna thayuM, tyArathI kayAnanI avara-javara vadhI gaI. sarasAnuM rasapUrNa saundarya kayAnane soyAnI jema kocavA mAMDyuM. mitrapatnI tene mIThI lAgI gaI, smarAtura manuSya zuM nathI kara! kayAne sarasAne game te rIte bhagADI javAno vicAra karyo. teNe eka yojanA paNa banAvI lIdhI. yojanAnusAra eka divasa sarasAne laI kayAna bhAgI gayo. atibhUti mitravizvAse rahyo. kayAne vizvAsaghAta karyo. kayAnane pahelAM atibhUti pratye sneha hato; paraMtu sarasA pratye teno rAga vadhI gayo. e rAge sarasAnI prApti mATe kayAnane uzkeryo...e uzkerATa kayAna zamAvI na zakyo. e uzkerATamAM mitravizvAsane te bhUlI gayo. sarasAne uThAvI javA pAchaLa atibhUtinI manodazAno teNe vicAra na karyo athavA to te vicAra kayAna pharI na zakyo. For Private And Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4pa0 sItAno janma jyAre atibhUtine khabara paDI ke tenI patnI sarasAne kayAna uThAvI gayo. tyAre tenuM citta vihvaLa banI gayuM. tenA hRdayane eka dhakko lAgyo. tenI AMkha sAme kSaNamAM sarasAnI saundaryabharI dehalatA Ave che to kSaNamAM kayAnano cahero dekhAya che. atibhUtinA manamAM te baMne pratye Aga pragaTI gaI. te ghara choDI sarasAnI zodhamAM nIkaLI paDyo. gAma gAmamAM bhaTakyo, nagara-nagara zodhI vaLyo, aneka pahADo, aneka kotaromAM bhUtanI jema bhaTakavA lAgyo, paraMtu sarasA na maLI. vasubhUti-anukozaH putra ane putravadhU-baMneno viyoga vRddha vasubhUti tathA anukozA sahana na karI zakyAM. te baMne paNa ghara choDI nIkaLI paDyAM. putra-putravadhUnI khojamAM. ghaNA divaso, ghaNA mahinA vItI gayA. putrane tenI patnI na maLI, mAtApitAne na putra maLyo ke na putravadhU maLI. vasubhUti ane anukazAne vanane mArge eka mahAtmA maLI gayA. saumya mukhAkRti joIne baMnenAM hRdaya bhaktipUrNa banI gayAM. municaraNamAM teo vaMdana karI ane nIce besI gayAM. jIvanathI teo udvigna hatAM. mahAmunie samagra saMsArathI temane udvigna banAvyAM! saMsAranAM duHkha jevI rIte azAnti Ape che tevI rIte saMsAranAM sukha paNa azAnti pedA kare che! putra saMsAranuM sukha gaNAya che, e putranuM sukha Aje vasubhUti-anukazAne duHkhI banAvI rahyuM che! patnI saMsAranuM sukha gaNAya che. e patnInuM sukha ja Aje atibhUtine bhUtanI jema pRthvI para bhaTakAve che! vRddha vasubhUtie mahAmuninAM caraNomAM jIvana samarpita karI dIdhuM. bhAgavatI dIkSA grahaNa karI lIdhI. anukozA kamalazrI AryA pAse pahoMcI gaI ane teNe paNa cAritra svIkArI lIdhuM. have? muni vasubhUti ane AryA anukazAnAM mana prazAnta banI gayAM. saMsArasvarUpanA vAstavika ciMtanamAM putraviharanuM duHkha bhulAI gayuM. AtmadhyAnamAM lIna banI gayAM. eka divasa temaNe mATInI kAyA choDI dIdhI. "saudharma' nAmanA pahelA devalokamAM baMne deva thayAM. AyuSya pUrNa thayuM ane vaitADhya parvata para rathanUpura For Private And Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 451 nagaramAM vasubhUtino jIva rAjaputra thayo. nAma pADavAmAM AvyuM candragati. anukozAno jIva devalokamAMthI Avyo ane te paNa vaitADhya parvata para vidyAdhara rAjakumArI banI, yauvanamAM AvatAM candragati sAthe tenuM lagna thayuM. puSpavatI rathanUpura nagaranI mahArANI banI gaI. sarasA : kayAna sarasAne uThAvI gayo. jyAre sarasA kayAna sAthe cAlI hatI, tyAre sarasAne kayAnanA bUrA irAdAno khyAla na hato, kAraNa ke kayAna kapaTa karI sarasAne bhramaNAmAM nAMkhIne upADI gayo hato. bAdamAM kayAne sarasAne potAnA mananI vAta kahI. sarasAnuM hRdaya kaMpI UThyuM. pratidrohanuM pApa karavA te keme ya taiyAra na hatI. kayAnanI pApa vAsanAne saMtoSavA teNe spaSTa inkAra karI dIdho. kayAne vicAryuM, 'je strIne mArA pratye rAga nathI, tenI sAthe saMbaMdha rAkhavAthI zuM vizeSa?' te eka divasa sarasAne choDIne cAlyo gayo. sarasA ekalIaTUlI jaMgalane mArge AgaLa vadhI. eka gAmanA pAdaramAM pahoMcI. tene eka pavitra-caritra sAdhvIno samAgama thaI gayo. tene sAdhvInuM jIvana gamI gayuM. teNe potAnI jiMdagIne sAdhutAmAM vyatIta karavAno nirNaya karyo ane te sAdhvI banI, AtmakalyANamAM jIva parovI jIvana pUrNa karI, 'IzAna' nAmanA devalokamAM deva banI. atibhUti : sarasAnA virahamAM jhUro atibhUti tIvra rAga...tIvra dveSano zikAra banato gayo. dinapratidina tenuM zarIra kSINa banatuM gayuM. eka divasa mRtyue tenA zarIrane bhasma karI dIdhuM. atibhUtino AtmA jANe bIjI yoniomAM sarasAne zodhavA lAgyo! saMsAranI seMkaDo yoniomAM bhaTakato bhaTakato te eka suMdara haMsa banyo. haju to te nAno hato. ane eka kUtarAnA hAthamAM phasAI gayo, acAnaka eka mahAmuni tyAM AvI caDhyA, kUtaro haMsane choDI bhAgI gayo. haMsanA prANa kaMThe AvI gayA hatA. mahAmunie haMsane zrI namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. haMsanA AtmAne zAMti maLI. marIne te 'phikSara' devalokamAM deva thayo. zrI namaskAra mahAmaMtrano prabhAva acittva che. 'kinnara'nuM devalokamAMthI cyavana thayuM, vidagdhanagaramAM janma thayo. 'prakAzasiMha' rAjA ane 'pravarAvali' rANIno putra 'kuMDalamaMDita' banyo. For Private And Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 452 sItAno janma kayAna : atRpta bhogavAsanA laIne kayAna bhaTakato rahyo. teNe dIrghakALa saMsAramAM paryaTana karyuM. aneka bhavo bhaTakyA pachI cakrapura nagaramAM rAjapurohita dhUmakezanA ghera teno janma tharyo. tenuM nAma piMgala' pADavAmAM AvyuM. cakrapuranA mahArAjA cakradhvajanI putrI atisuMdarInuM adhyayana je adhyApaka pAse cAlatuM hatuM, piMgala e ja adhyApaka pAse adhyayana karavA Avato hato. keTalAMka varSo vItyAM, piMgala ane atisuMdarI paraspara anurAgI banyAM. eka divasa piMgala aMtisuMdarIne laIne bhAgI gayo. baMne vidagdhanagaramAM pahoMcyAM. kayAna! durbhAgI kayAna! piMgala banyo. rAja-purohitano putra banyo, chatAM bhoganI bhUkha bhAMgI nahIM! rAjakumArI atisuMdarIne laI vidagdhanagaramAM Avyo paNa tyAM AjIvikA kevI rIte calAvavI, e samasyA UbhI thaI, atisuMdarInA duHkhanI koI sImA na rahI. piMgalamAM koI kalAvijJAna to hatuM nahIM. te jaMgalamAMthI lAkaDAM kApI lAvI, nagaramAM vecavA lAgyo ane e rIte AjIvikA cAlavA lAgI. atisuMdarIno prema osaravA lAgyo. piMgalane te vAraMvAra TokavA lAgI, kaTu zabdo bolavA lAgI. baMneno gharasaMsAra duHkhamaya banI gayo. eka divasa piMgala lAkaDAM kApavA jaMgalamAM gayo. atisuMdarI jhUMpaDInI bahAra vRkSanI nIce jaIne beThI.madhyAhunanI veLA hatI. tenuM citta bAhya duHkha ane AMtarika saMtApathI saMtapta hatuM. te rAjakumArI hatI. rAjavaibhavane AvezamAM tyajI daI teNe piMgala sAthe gharavAsa mAMDyo hato. paraMtu piMgalanI daridratAe ane vaibhavanA AkarSaNe tenA cittamAM caMcaLatA pedA karI dIdhI hatI. te potAnA durbhAgyane doSa daI rahI hatI, tyAM tenI sAme eka azva AvIne Ubho rahyo. azva upara parasevAthI rebajheba eka rAjakumAra hato. vRkSanI chAyA nIce azva Ubho rAkhI rAjakumAra nIce Utaryo; atisuMdarInI pAse AvIne Ubho. rAjakumAranI dRSTi atisuMdarInA suMdara deha para coMTI gaI. atisuMdarInI AMkho rAja kumAranI tejasvI mukhamudrA para sthira thaI gaI. basa, ekabIjA pratye anurAga pragaTa thaI gayo. pUrvabhavanI prIti punaH jAgrata thaI gaI. atisuMdarI rAjakumAra kuMDalAmaMDitanI pAse AvI UbhI rahI gaI. For Private And Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 453 baMnne mauna hatAM. paraMtu baMnenI mukhamudrA vAta karI rahI hatI. baMnee ekabIjAne saMmati ApI hatI. kumAra kuMDalamaMDita atisuMdarIne rAjamahelamAM laI javA taiyAra thayo, tyAM tenA manamAM eka bhaya pedA thayo: 'pitAjI zuM mAro A snehasaMbaMdha kabUla karaze? zuM A suMdarIne teo rAjamahelamAM sthAna Apaze? putravadhU tarIke teno svIkAra karaze? nA, e zakya nathI. pitAjInA svabhAvane huM oLakhuM chuM. mArA vizvAsa para AvelI A suMdarIne dhakkA mArIne bahAra kADhavAmAM Ave to zuM huM joI rahuM?' kuMDalamaMDitanuM citta vicAramAM paDI gayuM. atisuMdarInuM mana zaMkAmAM paDI gayuM 'zuM kumArane mAro prema svIkArya nathI?' te sahasA bolI UThI. 'kumAra, zA vicAramAM paDI gayAM?' kumAra vicAranidrAmAMthI jAgyo, teNe atisuMdarI sAme joyuM. atisuMdarI kumAranI khUba nikaTamAM AvI gaI hatI, animeSa nayane te kumAranA mukha sAme joI rahI hatI. kumAra atisuMdarInA lAvaNyamaya mukha sAme joI dhrUjI UThyo. tenA mukhamAMthI zabdo sarI paDyA. 'nahIM suMdarI, AjathI tuM mArI hradayezvarI cho... huM tane choDIne nahi jAuM.' janmajanmAMtaranA saMskArono jyAre udaya thAya che, tyAre manuSyanuM jIvana kSaNamAM palaTAI jAya che. tyAM eno puruSArtha pAchaLa rahI jAya che! duniyA enA puruSArthanI bhUla batAve che... paraMtu manuSyanA AtmAmAM paDelA janmajanmAntaranA saMskAronuM prerakabaLa duniyA zuM jANe! manuSyanA sArAnarasA saMskAronuM paribaLa hoya che. e saMskAronA udayane niSphaLa karavAnuM sAmarthya-vIrya lAkho manuSyamAMthI koI ekAda mahApuruSamAM hoya che. sArAnarasA saMskAronuM parivartana karavuM, e mAmUlI sAmarthyathI zakya nathI, te mATe mahAna sAmarthya joIe. te sAmarthya 'vIryAntarAyakarma'nA kSayopazamathI prApta thAya che. badhA jIvonA kSayopazama samAna na hoI zake. temAM koI jIva kSayopazamanI maMdatAthI bUrA saMskAronA udayane dabAvI na zake. zuM tethI teno AtmA doSapAtra che? nA! ene to te saMskArone anusaravuM ja rahyuM! rAjakumAra kuMDalaDate atisuMdarIne potAnA azva para besADI dIdhI ane teNe jaMgalanI vATa pakaDI. atisuMdarI na samajI zakI ke kumAre rAjamahela tarapha na jatAM jaMgalanA rasto kema pakaDyo? paraMtu azva vAyuvege doDI rahyo hato. atyAre kumArane prazna karavo ucita na lAgyo. atisuMdarI potAnI jijJAsAne manamAM dabAvI rAkhIne besI rahI. ene eTalo saMtoSa hato ke have For Private And Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org sItAno janma 454 eka samartha puruSanA hAthamAM surakSita che. eka premI kumAra tene patnI tarIke svIkArI cUkyo che. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir na sUrya asta thayo tyAM sudhI kumAre azvane vizrAma na Apyo. sUrya asta thaI gayo. kumAra eka gADha nirjana vanamAM AvI gayo hato. jo ke kumAra mATe A vana aparicita na hatuM. te pUrve paNa eka-be-vAra AvI gayo hato. kumAre eka vizALakAya vRkSanI nIce azvane bAMdhyo ane atisuMdarIne nIce utArI. kumAre eka lAMbo zvAsa choDyo ane nirAMta anubhavI. suMdarIM, tuM ahIM nizcita ane nirbhaya che...' 'jyArathI ApanA darzana thayAM tyArathI huM nizcita ane nirbhaya banI cUkI chuM...' 'tuM ahIM besa, huM vanamAM jaIne phaLa laI AvuM tathA pANI paNa laI AvuM.' kumAre ghoDA para bAMdhelI pANInI mazaka lIdhI ane te vanamAM cAlyo gayo. atisuMdarI kumAranAM sAhasa, zaurya ane saundarya 52 mugdha banatI jatI hatI. haju atisuMdarIe potAno paricaya kumArane Apyo na hato ke kumArano paricaya atisuMdarIe lIdho na hato. chatAM jANe cira-paricita hoya te rIte temano saMbaMdha thaI gayo hato. '' kumAra alpa samayamAM ja pAcho Avyo, pANInI mazaka atisuMdarInA hAthamAM ApI ane potAnA uttarIya vastramAM bAMdhI lAvelAM phaLono Dhagalo karI dIdho! 'priye! kSudhA lAgI haze!' 'nAtha, nathI kSudhAno anubhava, nathI tRSAno anubhava. Apane pAmIne huM to badhuM bhUlI gaI chuM!' mane vinA oLakhyuM mArI sAthe...' to mane Ape oLakhIne sAthe lIdhI?' 'meM to tane oLakhI lIdhI hatI.' 'e rIte meM paNa Apane oLakhI lIdhA hatA!' 'sundarI, tArI buddhi sUkSma che.' nAtha ApanI samakSa to huM abudha chuM.' cAlo have, A phaLone nyAya ApIe.' kumAra potAnI kamarethI charI kADhIne phaLone kApavA lAgyo. atisuMdarIe kumAranA hAthamAMthI charI laI lIdhI ane phaLanA TukaDA karI karI kumArane khavarAvavA lAgI. For Private And Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 455 bannee peTa bharIne phaLo khAdhAM ane pANI pIdhuM. kumAra jaMgalamAMthI sUkuM ghAsa laI Avyo ane zayyA banAvI. azva upara bichAveluM rakatavastra kADhIne teNe zayyA para bichAvI dIdhuM. baMnee rAtri tyAM vyatIta karI. prabhAta thayuM. kumAre A jaMgalamAM maMgala karavA vicAryuM. atisuMdarIe saMmati ApI. tyAM ghAsanI ane parNanI eka suMdara jhUMpaDI banAvI. banne temAM rahevA lAgyAM. kumAra savAre cAlyo jato, saMdhyA samaye pAcho Avato. pAcho Avato tyAre kaMI ne kaMI saMpatti laIne Avato. kyAreka azva para dhAnyanAM poTalAM upADI lAvato, to kyAreka suMdara vastro laI Avato. atisuMdarI kyAreka pUchatI ke A badhuM te kyAMthI lAve che, paraMtu kumAra teno uttara TALI deto. atisuMdarIne zaMkA paDI gaI hatI. pachI tenI zaMkA dRDha banatI gaI ke kumAre lUMTano dhaMdho pakaDyo che. kumAre dhIredhIre AjubAjunA lUMTArAone ekaThA karavA mAMDyA. kumAranI pallImAM pAMcaso lUMTArAonAM jhUMpaDAM vasI gayAM. sahuno saradAra kumAra, lUMTArAo kumAranI khUba maryAdA jALavatA. dhIredhIre pallImAM kumAranuM jhUMpaDuM eka mahelamAM pheravAI gayuM. kumAra potAnA sAthIdArone sadaiva prasanna rAkhato. koIne koI paNa prakAranI takalIpha na paDe tenI pUrI kALajI rAkhato, atisuMdarI paNa DAkuonI strIo vacce haLImaLI gaI hatI ane emanA sukhe sukhI ane emanA du:khe duHkhI banatI. kumAre lUMTaphATanA kSetra tarIke ayodhyAnA rAjyanI bhUmi pasaMda karI. roja te ayodhyAnA rAjyanI sImamAM cAlyo jato ane lUMTa karI pAcho potAnI pallImAM AvI jato. te zA mATe A badhuM karato hato? kAraNa ke tene punaH pitAnuM rAjya prApta karavuM hatuM. AjIjIpUrvaka nahIM paraMtu baLapUrvaka! te potAnuM eka sainya taiyAra karavA mAgato hato. e mATe vipula dhanarAzi te bhegI karI rahyo hato. roja ne roja lUMTaphATanA samAcAra mahArAjA dazarathane maLavA lAgyA. temaNe tarata bAlacandra nAmanA sAmAne pAMcaso subhaTo sAthe ravAnA karyo. kuMDalamaMDitane paNa samAcAra maLI gayA. paraMtu teNe subhaTo sAthe laDI levAno nirNaya karyo. teNe potAnA sAthIdArone nirNaya kahyo. sAthIdAro paNa kabUla thayA. paraMtu bhAgye kumArane sahAro na Apyo. laDatAM-laDatAM kumAra bhAlacandranA For Private And Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sItAno janma 456 hAthamAM pakaDAI gayo. kumAranA sAthIdAromAMthI ghaNA yuddhamAM khapI gayA hatA. je bacI gayA hatA te pallImAM cAlyA gayA. atisuMdarIne kumAranA pakaDAvAnA samAcAra maLatAM mUchita thaI gaI. coronI strIo bhegI thaI gaI. mUccha dUra thatAM te rudana karavA lAgI. cora strIoe tene AzvAsana ApyuM ane kahyuM saradAra, kSemakuzaLa pAchA AvI jaze." subhaTo kumArane laIne ayodhyA pahoMcyA. dazarathe kumArane jelamAM pUrI devA AjJA karI. kumAranA vyaktitvathI dazaratha thoDA prabhAvita to thayA ja hatA. pAchaLathI e paNa khabara paDI ke kumAra to vidagdhanagarano rAja kumAra che! dazarathano roSa UtarI gayo. temaNe kumArane sanmAna sahita mukta karyA. kumAra tyAMthI pallI tarapha cAlyo. rastAmAM ja municaMdra mahAmunino saMparka thayo. mAnavajIvananuM mUlya samajAyuM. jIvanano Adarza samajAyo. teNe potAnA jIvanamAM AmUla parivartana karyuM. teNe zrAvakanAM bAra vrata svIkAryA ane te pallImAM Avyo. pallIvAsIonA harSano pAra na rahyo. atisuMdarI kumArane bheTI paDI. khUba raDI, kumAre sAMtvanA ApI ane potAnA jIvanaparivartananI vAta karI. corIlUMTane tilAMjali ApyAnI vAta karI. suMdarI khuza thaI gaI. coronI pallI jotajotAmAM to Adarza gAma banI gaI. jo ke kumAranA hRdayamAM pitRrAjya levAnI abhilASA jAgrata ja hatI, paraMtu e abhilASA pUrNa thAya te pUrve ja tenuM mRtyu thaI gayuM. patinA virahamAM atisuMdarIe paNa prANatyAga karyo. pelo bicAro piMgala? atisuMdarInA virahamAM jhUrato unmatta banI gayo. bhamatAM bhamatAM ene guptAcArya nAmanA mahAmuni maLI gayA. piMgala sAdhu banI gayo, paraMtu atisuMdarIne te bhUlI na zakayo. atisuMdarInA premane hRdayamAM saMgharIne te maryo. marIne te saudharma devalokamAM deva thayo. kaMDalamaMDita ane atisuMdarInA jIva eka sAthe mithilApati janakanI patnI videhAnI kukSimAM AvyA. nava mAsa pUrNa thayA. videhAe putra-putrInA joDalAne janma Apyo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka para. mithilA bhayamAM ? piMgala devalokamAM gayA; paraMtu atisuMdarInI smRtine AtmAnI sAthe leto gayo. devalokamAMthI teNe avadhijJAnanA locanathI potAno pUrvabhava joyo. atisuMdarIne upADI laI janAra kuMDalamaMDita tenI jJAnadRSTimAM jhaDapAI gayo. teNe kaMDalamaMDitane ane atisuMdarIne mahArAjA janakanA aMtaHpuramAM janma pAmelAM joyAM. dveSathI te dhamadhamI UThyo. eka krUra vicAra tenA hRdayamAM jAgrata thayo. te AvI pahoMcyo maryalokamAM. janakanI mithilA tyAre rAtrinI zyAma sADI paherIne nidrAdhIna hatI. jo ke daravAjA para jAgrata sainiko cokI karI rahyA hatA, paraMtu duSTa devane te sainiko rokI zake ema kyAM hatA? e to pahoMcI gayo sIdho aMtaHpuramAM. - videhAnI soDamAM teno lADalo kumAra ane priya kuMvarI UMdhI rahyAM hatAM. piMgala-deve kumArane uThAvyo. je kumArane joI rAjA-rANI rAjInA reDa thaI jatAM hatAM te ja kumArane joI piMgala-deva dveSano daitya banI gayo. A che jIvonA nasIbanAM nakharAM! eka cAhe ne eka TveSa kare! eka sanmAna Ape ne eka apamAna kare! eka guNa gAya ane eka doSa jue!" piMgale bAluDA evA janmajAta kumArane paththaranI zilA para paTakIne khatama karI devAno vicAra karyo. paraMtu A krUra vicAranI sAme dayAno aMkura pragaTyo kAraNa? pUrvabhavamAM aMtima avasthAmAM sAdhujIvana jIvIne Avyo che! tenA saMskAro paNa thoDA ghaNA sAthe leto Avyo che. te vicAre cheH pUrvabhavomAM karelAM duSkarmonuM phaLa meM aneka bhavamAM bhogavyuM che. devayoge sAdhupaNuM pAmyo, jenA pariNAme Aje mane devapaNuM maLI gayuM. haju jo A bALahatyAnuM pApa karIza to anaMta bhavamAM mAro chuTakAro nahIM thAya." A vicAre tenA roSane ogALI nAMkhyo. kumArane te premabharI dRSTie jovA lAgyo. kumAranA kAnamAM kuMDala paherAvyAM. gaLAmAM hAra paherAvyo. be hAthamAM ratnanAM kaMkaNa paherAvyAM. kumAranuM zarIra vidyutanI jema camakavA lAgyuM. vaitADhya parvata para rathanUpura nagaranA nandana vanamAM AvIne deve kumArane eka suMdara puSpazayyA para suvADI dIdho ane deva cAlyo gayo. For Private And Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4pa8 mithilA bhayamAM pApa ane puNyanA udaya AvA kSakSaNa parivartanazIla hoya che. thoDI kSaNo pUrve kumAranA ghora pApano udaya hato. te mRtyunA mukhamAM dhakelAI javAnI taiyArImAM hato! thoDI kSaNo pachI apUrva puNyano udaya jAgrata thayo! nandanavanamAM phUlonI zayyA para tene sthAna maLyuM. samrATa candragatine samAcAra maLyA, avilaMba candragati udyAnamAM pahoMcyA. divya alaMkArothI vibhUSita kumArane joI samrATa AnaMdamagna banI gayA. candragatinA gharasaMsAramAM sarva prakAranuM sukha hatuM. paraMtu eka sukha khUTatuM hatuM-putranuM sukha. te sukha Aje tenA sanmukha AvIne UbhuM hatuM. candragatie kumArane be hAthamAM uThAvyo, kumAranuM mukha hasI UDyuM. samrATe kumArane snehanuM AliMgana dIdhuM. samrATa jaladI jaladI aMtaHpuramAM AvI pahoMcyA, mahArANI puSpAvatInI godamAM kumArane ApI, samrATa puSpAvatInA mukha sAme joI rahyA. devI, A ApaNo putra che. kudaratanI bakSisa che.. kema, tamane gamyo?" khUbasUrata che! atipriya lAge che.'puSpAvatInA hRdayamAM putranehanuM vAtsalya UbharAyuM. tenI chAtImAMthI dUdhanI dhArA vahevA lAgI. rathanUpuramAM ghoSaNA thaI, mahArANI puSpAvatIe putrane janma Apyo che." rAjA ne prajAe putrajanmano mahotsava Ujavyo. putranuM nAma "bhAmaMDala' rAkhavAmAM AvyuM. jyAre videhA jAgI, teNe bAjumAM kanyAne joI, paraMtu kumArane na joyo. "are kumArane koNa laI gayuM?" videhA paryakamAM beThI thaI gaI. dIpakonI maMda rozanI zayanakakSamAM phelAyelI hatI. videhAno avAja AvatAM bAjumAM jamIna para sUI gayelI dAsIo jAgI UThI ane videhA pAse AvI UbhI. "are bolo to, mArA kumArane koNa laI gayuM?' devI, kumAranuM kuzala ho. rAtre to koI zayanagRhamAM AvyuM nathI. zuM mahArAjA pAse to kumAra nathI? zaMkA-kuzaMkAthI bhayabhIta dAsIoe rAjamahelamAM doDAdoDa karI mUkI. eka eka kSaNa vIte che ne videhAnI becenI vadhe che. hAya, mArA kumArane koNa laI gayuM? mane pUchyA vinA kumArane laI janArane bhAre sajA karAvIza. jaladI kumArane laI Avo...' videhAno roSa AMkhamAMthI AMsu rUpe vahI rahyo. For Private And Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 459 mahArAjA janakane samAcAra maLatAM janaka avAku banI gayA. 'kumAra nathI?" temanI AMkho pahoLI thaI gaI. tarata ja teo UThyA ane tvarAthI aMta:puramAM jaI pahoMcyA. janakane jotAM ja videhA doDI AvI ane janakanAM caraNomAM mAthuM mUkI dhrusake dhrusake raDavA lAgI. mArA kumArane koNa upADI gayuM. 'AMsunItaratI AMkhe videhAe janakanI sAme joI kahyuM. janakane kaMTha rUMdhAI gayo. temanI AMkho AMsuthI chalakAI gaI. huM hamaNAM ja tapAsa karAvuM chuM." janake AzvAsana ApyuM ane guptacara sainikone tarata bolAvyA. sainikone kumAranA apaharaNanI vAta karI ane tvarAthI zodha karI lAvavA AjJA ApI. sainiko vinA vilaMbe tyAMthI ravAnA thayA, cAre dizAomAM seMkaDo gAuM sudhI zodha karavA pahoMcI gayA. divaso para divaso vItavA lAgyA. videhAnA hRdayamAM bhAre UthalapAthala macI gaI. teNe khAvA-pIvAnuM tyajI dIdhuM., snAna, zRMgAra tyajI dIdhAM. niraMtara AMkhamAMthI AMsu vahAvatI, mArA lADalA kumArane koNa upADI gayuM? enuM zuM thayuM haze? ene godamAM suvADI snehathI AliMgana koNa ApatuM haze? hAya... koI duSTa ene mArI to nahIM nAMkhyo hoya?... e dhrUjI UThI... bAvarI banIne zayanagRhanA vAtAyana pAse doDI gaI. dUra dUra dRSTi karI, paraMtu putraAgamananAM koI cihna na dekhAyAM. te UbhI rahI... tenuM mukha sapheda pUNI jevuM banI gayuM. tenI AMkho vedanAthI bharAI gaI tyAM sItAnA rUdanano avAja Avyo. te doDI ane sItAne godamAM laI lIdhI. mahArAjA janaka pAse roja nirAzAjanaka samAcAra AvavA lAgyA. kyAMya kumArano patto na lAgyo. janaka ane videhAe have AzA choDI dIdhI. potAnA durbhAgya para phiTakAra varasAvatAM teo divase divase zokamukta banavA lAgyA. sItAe temanA duHkhane ghaNuM haLavuM karI dIdhuM. Ameya saMsAramAM zoka ane harSa Ave che ne jAya che! nathI zoka sadaiva Takato, nathI harSa sadA mATe raheto. sItA! sItAno janma-mahotsava mahArAjA janaka na UjavI zakayA. janmatAMnI sAthe ja putravirahano zoka mithilAne gherI vaLyo hato. jema putravirahanuM duHkha bhulAvA mAMDyuM tema tema sItA pratyenuM mamatva vadhavA lAgyuM. rUpa ane lAvaNyathI sItAnuM vyaktitva khUba vikasavA mAMDyuM. aneka kalAo ane zAstrajJAnathI tenAmAM prabhAvakatA vikasI UThI, puNyaprakRtionA vividha udayothI sItAnI cotarapha svarga sarjAI gayuM. For Private And Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 460 mithilA bhayamAM janakanuM hRdaya ati prasannatA anubhavavA lAgyuM. videha to eka kSaNa paNa sItAne dUra karI zakatI na hatI. paraMtu jyAM sItAnuM yauvana indralekhAnI jema pUrNakalAthI khIlI UThyuM, tyAM janaka-videhAnA cittamAM eka ciMtA pravezI. janaka dinarAta A vicAra karavA lAgyA"sItAne anurUpa vara koNa banaze?" carapakSo dvArA aneka rAjAo ane rAjakumAronAM citra temanI pAse AvavA lAgyAM. mahAmAtyanI sAthe eka-eka citra para parAmarza thavA lAgyo. paraMtu koI citra pasaMda na paDyuM. eka ciMtA to satAvI rahI hatI tyAM vaLI bIjI ciMtA UbhI thaI gaI. rAjasabhA bharAI hatI. eka dUte rAja sabhAmAM praveza karyo. mahArAjA janakane praNAma karI te bAjumAM Ubho rahyo. dUta sImAvartI kSetramAMthI AvI rahyo hato. tenA mukha para citA phelAyelI hatI. mahArAjA, sImAvartI kSetra para anArya rAjAoe bhAre AkramaNa karI dIdhuM che. ardhabarbara dezanA AtaraMgatama rAjAe bIjA aneka rAjAone potAnA sahayogamAM laIne bhISaNa saMgrAma zarU karI dIdho che." sImA-prAntamAM ApaNe keTaluM sainya che? janake senApati sAme joyuM. mahArAjA, sImA para ApaNuM vizALa sainya zatruone Aja dina sudhI rokI rAkhavAmAM samartha nIvaDayuM che. paraMtu sainyakhuvArI paNa ghaNI thaI gaI che. zatrunya lAkhonI saMkhyAmAM che... jo ke zatrusainyano nAza paNa ghaNo karavAmAM Avyo che. paraMtu kIDiyArAnI jema e to UbharAyA ja kare che.' rASTranI rakSA game te bhoge karavI to rahI. ApaNe ekalA zatruone hAMkI kADhavA samartha nathI to mitrarAjyanI sahAyatA laIzuM." janakanI dRSTi ayodhyA upara gaI. mahArAjA dazarathanI smRti tAjI thaI AvI. temaNe dUtane hyuM: "ahIMthI tuM ayodhyA jA. mahArAjA dazarathane mAro saMdezo Apaje samAcAra laIne zIghratAthI pAcho vaLaje. janake eka vistRta saMdezo Apyo, dUta mithilAthI ayodhyA tarapha ravAnA thaI gayo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 411 ayodhyApati mahArAjA dazarathano jaya ho..." dUte rAjasabhAmAM praveza karyo. mithilApatinA dUtanuM ayodhyApatie UbhA thaIne svAgata karyuM. teno hAtha pakaDI tene potAnI AgaLa Asana ApyuM, saMbhramapUrvaka atiprasannatAthI dazarathe pUchyuM: "mArA parama suhRdu mithilApati dUra che, paraMtu dUta tArA AgamanathI mane eTalo AnaMda thayo che. jANe khuda mithilApati maLyA! amArI mitratA advitIya 'dUta, e to kahe, mitranuM rASTra-nagarakula kuzala to che ne? mahArAjA janakanuM svAthya sAruM to che ne?" dUta dazarathanA premapUrNa vyavahArathI ane sneha-gadgad zabdothI khUba prabhAvita thayo. tene potAnuM prayojana siddha thavAnuM saraLa lAgyuM. svAminu! aneka AptajanothI saMkaLAyelA mArA mAlikanA AtmA, hRdaya ke mitra Aya ja cho, te parAkramI! ApanI smRti mArA svAmIne niraMtara snehaplAvita banAvI rahI che. Aje vizeSarUpe are, kuladevatAnI jema ApanI smRti karI rahyA che." "prayojana?' utsukatAthI dazarathe pUchyuM. nAtha, Apa jANo cho ke vaitADhya parvatanI dakSiNe ane himAlayanI uttare aneka anArya janapada AvelAM che. e janapatha karoDo bhISaNa manuSyothI bharelAM che. tyAMnA AcAra-vicAra krUra, duSTa ane ati dArUNa che. e janapadomAM "ardhabarbara' janapada krUratAnI Toce pahoMcelo che. te dezanI rAjadhAnI "mayUramAla" nagaramAM "AtaraMgatama pleccha rAjA vaselo che. tenA putro, AjubAjunA pradezo para rAjya kare che. AtaraMgatama rAjAe AjubAjunA rAjAone bhegA karI, sainyanuM ekIkaraNa karI, amArI bhUmi para AkramaNa karI dIdhuM che. 'mithilAnA hajAro subhaTo mAtRbhUminI rakSA karatA yuddhamAM homAI rahyA che. anAryo dina pritadina AgaLa vadhI rahyA che, maMdirone toDI rahyA che, balAtkAro karI rahyA che, anArya saMskRtino pracAra karatA AgaLa AvI rahyA che. mahArAjA janakane saMpattinA dhvaMsa karatAM paNa saMskRtinI dhvaMsa kheMcI rahyo che. "mahArAjA, have ApanA para sarva AdhAra che. saMskRtinI rakSA mATe ApanI sahAyatAnI AvazyakatA che." For Private And Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 462 mithilA bhayamAM dUtanI vAta sAMbhaLI ayodhyApati samasamI UThyA : temanuM mukha krodhathI lAlacoLa banI gayuM. tarata ja temaNe yuddhanI bherI vagADavAno Adeza ApI dIdho. senApatione caturaMgI sainya taiyAra karavA AjJA AvI dIdhI. mahArAjA dazaratha svayaM netRtva karavA taiyAra thayA. vAta zrIrAma-lakSmaNa pAse AvI. baMnee ekabIjA sAme joyuM. 'lakSmaNa, ApaNe ahIM besI rahIzuM ane pitAjI yuddhayAtrAe jaze?" jIvI vaDIlanI AjJA, anuja taiyAra che. lakSmaNe hAtha joDI vaMdanA karI. cAlo pitAjI pAse.' baMne bhAIo sIdhA rAjamahelamAM AvyA. dazaratha yuddhavezamAM sajja thaI rahyA hatA. baMne bhAIoe pitAjInA caraNe sparza karyo ane natamastaka UbhA rahyA. dazarathe baMne putronA mAthe hAtha mukyo ane snehabharI dRSTithI baMne sAme joyuM. pitAjI, amArI eka vinaMtI che.' rAma bolyA. kaho." yuddhayAtrAmAM ApanA sthAne ApanA putrone javAnI anumati maLavI joIe." 'A yuddhamAM tamane mokalavA mAruM mana nathI mAnatuM." putrasnehathI plAvita mana na mAne te banavAjoga che, paraMtu IzvAkuvaMzamAM janmelAonuM parAkrama Ajanma prasiddha che. mahArAjA bharatathI Aja sudhIno itihAsa temAM sAkSI che. Apa kRpA karo, amane anujJA Apo. alpa samayamAM ja plecchone Arya bhUmimAMthI hAMkI kADhI, vijayazrI varyAnA zubha samAcAra Apane maLaze." dazaratha vicAramAM paDI gayA. rAma-lakSmaNanA parAkramamAM temane jarAya saMdeha na hato, paraMtu atisneha saMdeha pedA karyA vinA nathI raheto. "anuja lakSmaNa mArI sAthe che, pitAjI! Apa nizcita raho ane A yuddhayAtrAno AnaMda amane bakSavA kRpA karo." dazarathe rAma sAme joyuM, lakSmaNa sAme joyuM. baMnene potAnA bAhupAzamAM laI dazarathe kRtArthatA anubhavI. ' putra, mane tamArA baMnenA parAkramamAM pUrNa vizvAsa che. mlecchono parAbhava karI tame vijayazrI varazo, te nirvivAda che. jAo, mArA tamane AzIrvAda che. tamAro mArga nirvighna ho!' For Private And Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 463 tyAM mahArANI aparAjitAe praveza karyo. dazarathanA chellA zabdo aparAjitAe sAMbhaLI lIdhA hatA; paraMtu tene khyAla na hato ke yuddhamAM rAmalakSmaNane javAnI anumati dazarathe ApI dIdhI che! paraMtu e kaMI pUche te pahelAM to rAma-lakSmaNa aparAjitAnAM caraNomAM lapaTAI gayA. "mAtA, tuM paNa AzIrvAda Apa. tArA putronI prathama yuddhayAtrA zarU thAya che." aparAjitAe dazaratha sAme joyuM. dazaratha bolyA: mahArAjA janakanI sahAye huM javA taiyAra thato hato, tyAM A baMnee mane rokI dIdho ane teo javA taiyAra thaI gayA!' ne pitAjIe AzIrvAda paNa ApI dIdhA!' patroe AzIrvAda laI lIdhA. tamAre paNa ApavA paDaze...e choDaze nahIM!' dazaratha hasI paDyA. rAma, vilaMba na karavo joIe. 'santaH satAM ghara trIya vinaM- vatte na nAtuti' sajjana puruSonI rakSAmAM vilaMba na thavo joIe. basa, mAtA tilaka kare eTalo ja vilaMba!" eka yuvAna rAjaramaNI suvarNa pAtramAM svastika, zrIphaLa ane kamakama laIne upasthita thaI. aparAjitAe putrone lalATamAM tilaka karyA upara svastika lagAvyA ane hAthamAM zrIphaLa ApyAM... IvAkuvaMzanAM ratno! tamAro vijaya thAo. bhagavAna RSabhadeva tamArI rakSA karo.' rAma-lakSmaNe punaH mAtAnAM caraNomAM praNAma karyA ane mahelanI bahAra nIkaLyA. senAe jayaghoSa karyo. senApatioe rAma-lakSmaNanuM abhivAdana karyuM. prayANanI bherI vAgI UThI. baMne bhAIo rathamAM ArUDha thayA ane ratha ayodhyAnA rAjamArga para doDavA lAgyo. nagarajanoe jayajayakAra karyo. naranArIoe puSpanI vRSTi karI. pacAsa hajAra subhaTonA sainyane laI rAma-lakSmaNa mithilA tarapha jhaDapathI AgaLa vadhavA lAgyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - nA pa3. ANaghATI Aphata rAma-lakSmaNanA sakhata saMgharSanA pariNAme mleccha rAjAone bUrI rIte parAjita banI svadeza bhAgavuM paDyuM. temanA mana para yuvAna rAma-lakSmaNanI chabI aMkita thaI gaI. bhAratIya rAjakumArInuM abhUtapUrva zaurya-sAhasa temanA abhimAnI vyaktitva para kAramA ghA samAna hatuM. zrIrAmanA dUrApAtI, daDhaghAtI tathA zIdhravedhI prahAronI vedanAo sveccha rAjAo tathA temanA yuddhaghelA sainiko varSo sudhI na bhUlyA. mahArAjA janaka, zrI rAma tathA lakSmaNanA advitIya parAkramane joI ati prasanna banI gayA. zrI rAmanA netRtvamAM temaNe bhAratIya prajAne varSo sudhI surakSita joI. mahArAjAe yuddhanI vijayamALA zrI rAmanA kaMThamAM AropI, snehathI zrI rAmane bheTI paDyA. mahArAjAnI baMne ciMtAo eka sAthe dUra thaI gaI. zatruo para vijaya maLI gayo ane sItA mATe suyogya vara maLI gayo! jemaNe raNabhUmi para zrI rAmanuM yuddhakauzalya najare joyuM, kAne sAMbhaLyuM, teo zrI rAmanI prazaMsA karatAM dharAtA na hatA. mithilAnI karoDo jabAna para zrI rAmanuM nAma gavAvA lAgyuM. mithilAnA aMtaHpuramAM rahelI videhAe paNa jyArathI zrI rAmanA zaurya-sAhasanI romAMcaka vAto sAMbhaLI, tyArathI rAmanA tejasvI mukhane jovA te utAvaLI banI rahI hatI. sItAe paNa jyArathI potAnI mAtRbhUminI rakSA karanAra puruSasiMha rAmanuM nAma sAMbhaLyuM hatuM, tyArathI tenA hRdayasiMhAsana para te zrI rAmane birAjita karI tenI mAnasapUjA karavA lAgI gaI hatI. mithilAnA rAjamArgo para raNavAghono vijayadhvani guMjI UThyo. mahArAjA janake rAma-lakSmaNa sAthe nagarapraveza karyo. mithilAnI kulavadhUoe mahArAjAnuM svAgata karyuM. puSponI vRSTithI ane vijayadhvanithI jANe mithilA unmatta banI gaI. rAjamahelanA jharUkhethI animeSa, kutUhalapUrNa ane vikasvara be AMkho yuddhavijayanA abhinaMdana to ApatI ja hatI, sAthe sAthe jIvana-samarpaNa paNa karI rahI hatI, paNa e to dAna lenAranA hAtha laMbAya to dAna apAya ne? - mithilAnI rAjasabhAmAM mahArAjA janake, mahAmaMtrIe, senApatioe zrIrAmalakSmaNanI prazaMsA karI, vAraMvAra abhinaMdana ApyAM. ayodhyA-mithilAnI mitratAne For Private And Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 465 sudaDha banAvI. zrI rAme paNa suMdara, svaccha ane madhura bhASAmAM pratyuttara ApI mithilAne gAMDIghelI banAvI dIdhI. temaNe kahyuM : pitAtulya mahArAjA mithilApati ane pyArAM prajAjano, Apa sahuno apAra sneha ane vAtsalya yuddhavijayanA AnaMda karatAM paNa vizeSa AnaMdAnubhUti karAve che. pUjanIya pitAjI-ayodhyApatinI A kSaNe smRti karI temanA caraNe vaMdanA karuM chuM. teozrIe mahAna kRpA karI A yuddha mATe amane avasara Apyo. bhUmibhUkhyA mleccha rAjAoe bhAratanI bhUmi para AkramaNa karI bhAratanI prajAmAM bhaya ane glAni pedA karI dIdhAM hatAM, Aje temane zastra tyajI daIne zvAnanI jema bhAgavuM paDyuM che. A vijaya amAro nathI, paraMtu samagra bhAratIya prajAno che. paramAtmA RSabhadevathI cAlI AvatI tyAgapradhAna saMskRtino A vijaya che. anaMtakALathI A saMskRti cAlI Ave che. anaMtakALaparyata e saMskRtinI zItala chAyAmAM prajA mokSa tarapha AgaLa vadhatI jaze. "pleccha rAjAo evA kharAba rIte parAjita thaIne bhAgyA che, ke have varSo sudhI bhAratabhUmi para paga mUkavAnI hiMmata nahIM kare. temanI dayAhIna, tyAgarahita saMskRtinI chAyA paNa varSo sudhI nahIM Ave..." sabhAnuM visarjana thayuM. mahArAjA janaka rAma-lakSmaNane laI potAnA mahelamAM AvyA. dvAra para videhAe sahune satkAra karyo, vizeSarUpa zrI rAmano, videhA rAmane joIne harSita thaI gaI. "mArI sItAne yogya kumAra maLI gayo.." A vicAre tene AnaMdaghelI banAvI dIdhI. temAM jyAre mahArAjAe pote paNa e vAta videhAne kahI tyAre videhA bolI UThI: emAM pUchavAnuM hoya? Avo vara duniyAmAM bIjo nahIM maLe, Aje ja nakkI karI levuM joIe.' vAta sItA pAse pahoMcI. sItA cAhatI hatI tema ja banatuM jANI khuza khuza thaI gaI. bIjA divase tene samAcAra maLI gayA ke zrI rAma sAthe teno vivAha nakkI thaI gayo che! sItA bhaviSyanA sukhanI kalpanAmAM nimagna banI gaI. manuSyano A svabhAva ja che ane A svabhAva ja jANe enAM duHkhonuM mULa che! potAnI eka UMcI kalpanA, abhilASA pUrNa thatI lAge che athavA pUrNa thAya che tyAre manuSya mAnI le che ke have te mahAna sukhI banI jaze! tenA sukhabhogamAM koI vipna For Private And Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 466 aNadhArI Aphata nahIM Ave! pUrNa thayelI abhilASA punaH naSTa nahIM thaI jAya, kevI bhramaNAmAM jIva aTavAya che. paraMtu sApekSa sukha sukha nathI, duHkha che. aneka apekSAo pUrNa karavA kaThora parizrama karo, pachI eka sukhano anubhava karo! te paNa alpa kALa mATe! paNa A ja to saMsAranI paddhati che. sukha ane duHkha, AnaMda ane udvega, harSa ane zoka, A dvandra saMsAramAM cAlyA ja kare che. jJAnadRSTithI A dvandothI je para banI jAya che te ja to yogI kahevAya che, zrI rAmanI yazakIrti duniyAnA khUNekhUNe phelAI gaI. tenI sAthe sItAnA rUpalAvaNyanI vAta paNa joDAI gaI. nAradajIe sItAnA anupama rUpalAvayanI vAta karNopakarNa sAMbhaLI temane sItAnuM pratyakSa darzana karavAnI icchA jAgI...nAradajI eTale sarvatra svataMtra vyaktiA temaNe mithilAno rasto pakaDyo. AkAzamArge nAradajI mithilAnI sImamAM AvI pahoMcyA. pILA keza ne pILI AMkho, moTuM peTa ane kRza kAyA, hAthamAM taMbUra ane mAthe chatra, zarIra para kopIna ane havAmAM UDatI coTI! nAradajIe sItAnA AvAsamAM praveza karyo. nAradajInI bhISaNa AkRti joI sItA kaMpI UThI.... potAnA Asana parathI UbhI thaI gaI ane "o mA... pharatI te abhyattara gRhamAM doDI gaI. sItAnI cIsa sAMbhaLI dAsIo doDI AvI. AvAsamAM nAradajIne UbhelA joyA. koI nAradajIne oLakhI zakayuM nahIM. dAsIoe bUmAbUma karI mUkI. dvArarakSako ane sazastra subharyo AvI pahoMcyA. nAradajI stabdha banI gayAM; kalpanAtIta ghaTanA banI gayelI joI nAradajIne tatkALa zuM karavuM, kaMI na sUchyuM, tyAM to dAsIoe nAradajIne gherI lIdhA. koI nAradajIne dhakkA mAravA mAMDyA. koI nAradajInuM gaLuM pakaDI bahAra kheMcavA lAgyA. koIe daMDaprahAra karyo.. koIe kaTu zabdo saMbhaLAvyA. acAnaka AvI paDelI AphatathI UgarI javA mATe nAradajIe palAyana thaI javAno mArga pasaMda karyo. AkAzamArge nAradajI bhAgI chUTyA. teo vaitADhacanA zikhara para jaI pahoMcyA. nAradajInA jIvanamAM AvI ghaTanA pahelI ja vAra banI. Aja dina sudhI nAradajI jyAM gayA hatA tyAM temanuM svAgata thayuM hatuM, sanmAna thayuM hatuM. Aje mithilAnA rAjAmahelamAM temanI je avahelanA thaI, tiraskAra ane tADana For Private And Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 457 thayuM, nAradajInA mana para tenI gaMbhIra asara thaI. manamAM adamya roya ane prabaLa pratikriyAnI bhAvanA pedA thaI gaI. temanuM mana vicAravA mAMDayuM: zuM huM sItAne DarAvavA mATe gayo hato? zuM huM enuM apaharaNa karavA gayo hato? potAnA ghera AvelA game tevA paNa atithi sAthe zuM Avo dAnavI vyavahAra karI zakAya? ane te mithilApati janakanA rAjamahelamAM? huM eno badalo laIza. huM A ghora apamAnane jarA paNa sahana karanAra nathI, bhale sItA mane na oLakhI zakI. zuM janake paNa mane na oLakhyo? are, ene to mArI pAse AvavAnI paNa phurasada na maLI. khera, have e mane oLakhaze. jo huM tyAM jarA paNa vadhu samaya rokAyo hota to zastradhArI subhaTo mArA zarIranA TukaDA karI nAkhata. vAghaNa jevI dAsI mArA zarIrane cIrI nAMkhata, sAruM thayuM huM bacIne bhAgI nIkaLyo..." nAradajInuM zarIra kaMpI rahyuM hatuM. teo vaitADhaya parvatanA zikhara para besI gayA. pratikriyAnI yojanA vicAravA lAgyA. teo jANatA hatA ke sItAnuM sagapaNa dazarathanaMdana zrI rAma sAthe karavAmAM AvyuM che. eka vicAra temanA manamAM jAgI gayo ne AnaMdathI teo nAcI UThyA. temaNe rathanapurano rasto lIdho. rathanUpuranA udyAnamAM eka ekAMta jagAmAM temaNe mukAma karyo. udyAnanA mALIne khabara paDI ke, "udyAnamAM nAradajI padhAryA che....'te doDato Avyo ne nAradajInA pagamAM paDI, caraNaraja mAthe caDAvI, be hAtha joDI, mastaka namAvI mALIe nAradajIne vinaMtI karI: devarSi, Aja mahArAjA candragatinuM udyAna pAvana thayuM." nAradajI mALI tarapha be kSaNa joI rahyA. mALIne kahyuM: mahArAjA candragatine thoDA divasa samAcAra na maLavA joIe ke huM ahIM Avelo chuM." jevI devarSinI AjJA." "ane tAre eka kAma karavAnuM che." sevaka ApanI sevAmAM sadaiva upasthita che." mAre eka kASTa-phalaka joIe, sAthe sarva prakAranA raMgo joIe ane pachI joIe." eka praharamAM sarva cIjavastu ApanI sevAmAM upasthita thaI jaze." For Private And Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 458 aNadhArI Aphata devAnupriya, tAruM kalyANa ho.' vanapAlaka tyAMthI vidAya thayo. nAradajI udyAnamAM TahelavA lAgyA. Aje temane udyAnanI zobhA jovAmAM rasa na hato. vihaMgonA madhura kalaravanuM zravaNa karavAmAM AnaMda na hato. suvAsa-bharapUra puSponI mAdaka sugaMdhamAM temanuM dila khuzI anubhavatuM na hatuM. emanA mana para sItA dvArA thayelA apamAnano badalo cUkavavAno roSa savAra thayelo hato. eka praharane aMte vanapAlaka AvI pahoMcyo. teNe nAradajI mATe eka parNakuTira taiyAra karI dIdhI. pUjApAThanI sAmagrI goThavI dIdhI. kASTaphalaka, raMgo ane pachI paNa yogya sthAne mUkI dIdhAM, hAtha joDI nAradajInI sAme upasthita thayo. basa, AjanuM kAma samApta thayuM. tuM jaI zake che.' vanapAlaka potAne sthAne javA taiyAra thayo. nAradajIe parNakuTiramAM praveza karyo. taMbUrane eka khUNAmAM mUkI dIrdhA. vanapAlake bichAvelA vAghacarma para nAradajIe Asana lIdhuM. AMkho baMdha karI, teo mithilAnA rAjabhavanane kalpanAsRSTimAM lAvyA. rAjabhavanamAM beThelI devakanyA sadaza sItAnuM kalpanAcitra upasthita karyuM. sItAnAM vastro, alaMkAro ane tenI nIce chupAyelI tenI dehalatAnAM aMgapratyaMga temanI kalpanAmAM sAkAra banyAM. paNa ATalI kalpanAthI ja nAradajInuM kArya pUrNa thaI zake ema na hatuM. temaNe sItAnA mukha para patharAyelI divya kAMti ane bhavya bhAvabhaMgIne sAkSAtkAra karI. sItAnI kAyA sAthe ekIbhUta thaI rahela yauvananI mAdakatAne upasAvI. temanI AMkha khUlI, pRthvI para aMdhakAra chavAI gayo hato. mAtra dUra dUra rathanUpuranI gaganacuMbI havelInA dIpakono prakAza ane parNakuTiramAM vanapAlake mUkelA dhRta dIvaDAno prakAza nAradajI joI zakyA. temaNe kAphalakane dIpakanI pAse goThavI dIdhuM. raMgone bhinna bhinna kAMsyapAtromAM ghoLI nAMkhyA ane hAthamAM pIMchI lIdhI. kalpanAne temaNe kASTaphalaka upara utAravA mAMDI. avirata temanI pachI kAma karatI rahI. rAtrinA aMtima praharamAM nAradajInI AMkho gherAvA lAgI. eka prahara nidrA laI punaH nAradajIe pIMchI pakaDI lIdhI. traNa divasa ane traNa rAtane aMte kASTaphalaka para nAradajIe sItAnuM avataraNa karyuM. basa, jANe sAkSAt sItA! nAradajI nAcI UThyA. eka aThaMga For Private And Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 469 kalAkAranI adAthI temaNe kASTaphalakane uThAvyuM. ghaDIkamAM najIkathI to ghaDIkamAM dUrathI citrane joI tenI paripUrNatAno nirNaya karI, eka rezamI vastramAM kASTaphalakane AvarI lIdhuM. tyAM vanapAlake nAradajInI parNakuTiramAM praveza karyo. nAradajI ekadama UbhA thaI gayA ane vanapAlakane khUba khUba dhanyavAda ApyA. "devarSi! eka nivedana karavA Avyo chuM." kahe." 'udyAnamAM mahArAjakumAra bhAmaMDala padhAryA che. jo ApanI AjJA hoya to ApanI upasthitinI vAta temane karuM." "bahu sarasa dosta! nAradajI UchaLI paDyA. temane potAnI yojanA pAra paDatI dekhAI. vanapAlaka nAradajInA harSonmAdanuM kAraNa na samajI zakya. paraMtu evA vicAra karavAnuM mAMDI vALI e sIdho bhAmaMDala pAse pahoMcyo. mahArAja kumAra! Apane eka zubha samAcAra!" devarSi nArada rathanapuranA udyAnane pAvana karI rahyAA che!' "kyAM che?" padhAro." AgaLa vanapAlaka ane pAchaLa bhAmaMDala. bhAmaMDalane e jANavA maLeluM ke nAradajI vizvabhramaNa karatA rahe che. temanI pAse vizvanI ajAyaba vAtono bhaMDAra hoya che. Aje pratyakSa nAradajInAM darzana prApta thavAthI bhAmaMDalane harSa thayo. nAradajIe sItAnA citrane evI jagAe parNakuTiramAM rAkhyuM ke jethI bhAmaMDalanI dRSTipathamAM AvatAM vAra na lAge. 'devarSinAM pAvana caraNomAM praNAma.." bhAmaMDale be hAtha joDI, mastaka namAvI parNakuTiramAM praveza karyo. vatsa, tAruM kuzala ho!' nAradajIe bhAmaMDalanA mAthe hAtha mUkI AzIrvAda ApyA. bhAmaMDala nAradajInI sAme bhUmi para besI gayo. "prabhu, jo ApanA tana-manane prasannatA hoya to kaMIka pUchuM.' avazya. vatsa, pUchI zake che.' For Private And Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 470 aNadhArI Aphata devarSi, Apa vizvanI yAtrA karI rahelA cho. aneka nagaro, aneka strIpuruSo, aneka giriguphAo, aneka maMdiro, ApanA dRSTipathamAM Ave te svAbhAvika che. emAM koI ajAyaba ane AzcaryakArI vAta hoya to jANavAnI utsukatA che.' kumAra, vizva vicitratAothI bharapUra che. ajAyabIothI bhareluM che, zuM kahuM ne zuM na kahuM! 'tatkAlamAM koI evuM Azcarya..." bolatAM bolatAM bhAmaMDalanI dRSTi kASTaphalaka para paDI. prabhu, A zuM koI citra che?' hA, A eka che; ane tArI jijJAsAne tRpta kare tevuM che. meM tatkAlamAM A ja eka vizvanI ajAyaba cIja joI che!' "nAradajIe rezamI vastranuM AvaraNa haTAvI citra bhAmaMDalanA hAthamAM ApyuM. bhAmaMDalanI AMkho citra para coMTI gaI. nAradajI sUkSma dRSTithI bhAmaMDalanA mukha para thatA bhAvaparivartananI noMdha laI rahyA hatA. 'kumAra, traNa bhuvanamAM meM AvuM rUpa joyuM nathI!" satya...bilakula satya che prabhu, vidyAdharonI duniyAmAM meM paNa AvI suMdarI joI nathI,' dRSTine citraphalaka para sthira rAkhI bhAmaMDala bolyo. te citrane joto ja rahyo. ghaDI sudhI teNe citrane potAnA be hAthamAM maMtramugdha banIne pakaDI rAkhyuM. 'kumAra, huM A citra tamane bheTa karuM chuM." mahAna kRpA!" kumAre nAradajInuM abhivAdana karyuM ane citra laI teNe rAjamahelano rasto pakaDyo. kumAranA gayA pachI nAradajI khaDakhaDATa hasI paDyA. manomana teo bolyAH "sItAne mArA apamAnanuM moMghuM mUlya cUkavavuM paDaze! vidyAdharakumAra have sItAne nahIM choDe." - vanapAlaka rAja kumArane udyAnanA dvAra sudhI vaLAvIne pAcho nAradajI pAse Avyo. tenA manamAM nAradajInA AcaraNa para aneka prazna UbhA thayA hatA, paraMtu nAradajIne e prazna pUchavAnuM sAmarthya bicArA vanapAlakamAM kyAMthI hoya? bIjI bAju nAradajI AgaLanI yojanA vicAratA bolI UThyA: For Private And Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 41 jaina rAmAyaNa haju mAre thoDA divasa ahIM ja sthiratA karavI paDaze." ghaNI ja khuzInI vAta che, devarSi! paraMtu have to ApanI upasthitinI vAta nagaramAM..." nA, jarAya nahIM, koIne vAta karavAnI nathI. kumAra paNa hamaNAM koIne vAta nahIM kare, have enuM mana...' nAradajI bolatAM bolatAM aTakI gayA ane vanapAlakane thoDAMka phaLo ane dUdha lAvavAno Adeza karI, parNakuTiranI bahAra azokavRkSanI nIce jaI ADA thayA. bhAmaMDalane sItAnA mohamAM phasAvI nAradajI tenA pariNAmanI AzAmAM rathanUpuramAM ja rokAI gayA. vanapAlaka dvArA bhAmaMDalanI gatividhinA samAcAra meLavatA rahyA. jyArathI, je kSaNathI bhAmaMDale sItAnA citrane joyuM tyArathI tenA mana para madananuM sAmrAjya chavAI gayuM. avyaktarUpe tenA AtmAmAM paDelA, sItA sAthenA pUrvabhavanA saMskAro, ubuddha thaI gayA. dina ane rAta sItAnA citrane chAtI para rAkhI te kAmavihvaLa banI gayo. tenI nidrA cAlI gaI. khAvApIvAnuM bhUlI gayo...basa, eka yogI jevI rIte brahmanA dhyAnamAM lIna thaI jAya, tema bhAmaMDala sItAnA dhyAnamAM divaso sudhI maunapaNe besI rahyo. candragatine bhAmaMDalanA AvA ekAeka thayelA parivartanathI ciMtA thaI. temaNe bhAmaMDalane potAnI pAse bolAvyo. putranA glAnipUrNa mukhane joI, astavyasta vastro joI, sukAI gayelo deha joI, candragatinuM hRdaya duHkhI banI gayuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 'zuM koI vyAdhi pIDe che?' mauna. * 54. janakanuM apaharaNa 'zuM koIe tAruM apamAna karyuM che?' mauna, 'zuM koI zatruno bhaya lAge che?' mauna. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rAjA candragati bhAmaMDalanA maunathI vyathita banI gayA. bhAmaMDala bhUmi para dRSTi sthApita karIne Ubho hato. tenA manamAM dvidhA pedA thaI gaI hatI. vAta evI hatI ke sahevAya nahIM ane kahevAya nahIM. gurujano samakSa AvI vAta kema kahevAya? tene potAnI maryAdAnuM bhAna hatuM. candragati bhAmaMDalanI AMtarika sthiti jANatA na hatA, paraMtu bhAmaMDalanA mukhanA bhAvo uparathI e eTaluM samajI zakayA ke jarUra bhAmaMDalanA manamAM evI koI vAta che ke je e mane kahI zakato nathI. tene kahevAmAM saMkoca ane zarama AvI rahI che.' bhAmaMDalane vidAya karI candragatie tenA mitrono saMparka karyo. mitro bhAmaMDalanA AvAsamAM sItAnA citrane joI cUkelA hatA ane jyArathI enA AvAsamAM e citra AvyuM tyArathI bhAmaMDalanA AcaraNamAM parivartana AvyuM che, e vAta paNa teo jANatA hatA. temaNe bhAmaMDalane A citra viSe pRcchA paNa karelI, tenA uttaramAM bhAmaMDale mAtra eTaluM kaheluM-'devarSi nArada pAsethI mane A citra bheTa maLeluM che.' jeTalI vigata mitro pAse hatI, teTalI candragatine jANavA maLI...paNa jyAre e jANavA maLyuM ke nAradajI rathanUpuramAM che tethI emane Azcarya sAthe AnaMda paNa thayo. tarata ja nAradajIne sanmAnapUrvaka rAjamahelamAM laI AvavA rAjapuruSone udyAnamAM mokalyA. nAradajI to AmaMtraNanI rAha ja joI rahyA hatA; jyAM rAjapuruSoe AvIne mahArAjA candragati ta2phathI rAjamahelamAM padhA2vAnuM AmaMtraNa ApyuM, tyAM to nAradajI tarata taiyAra thaI gayA; ane rAjapuruSo sAthe rAjamahelamAM AvI pahoMcyA. candragatie UbhA thaI nAradajInuM svAgata karyuM ane ucita Asana ApyuM. 'devarSi! Apa rathanupuramAM padhAryA cho paNa mane khabara ja na paDI, nahIMtara ahIM ApanAM darzana vahelAM thAta.' For Private And Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 473 'rathanUpuranuM udyAna mane khUba gamI gayuM tethI tyAM ja mukAma karyo, nahIMtara ahIM AvavAmAM mane kyAM pratibaMdha che? ' 'prabhu, bhAmaMDalane Ape je citra bheTa karyuM che, enA viSe huM kaMIka vizeSa pUchavA mAguM chuM.' candragati mULa vAta para AvyA. 'jarUra rAjana, Apa pUchI zako cho.' nAradajI paNa e ja vAta cAhatA hatA! 'e citra kaI kanyAnuM che? enA pitA koNa che? eno deza kayo...?' 'rAjana mithilApati mahArAjA janakanI putrI sItAnuM e citra che. videhAputrIne jevI meM joI che, tevI citramAM huM saMpUrNa nyAya ApI zakayo nathI. huM citrakalAmAM nipuNa kalAkAra nathI. A to jevuM mane AvaDyuM tevuM cItarI nAkhyuM che. bAkI he vidyAdharapati, sAce ja e lokottara kanyA che. 'huM samagra manuSyalokamAM pharyo chuM, aneka devIo ane nAgakanyAo paNa meM joI che, paraMtu je rUpa-saundarya sItAmAM che, te meM kyAMya joyuM nathI. enA mukha para saundaryanI chaTA che, enI vANImAM madhuratA che, enA hAthamAM kamalanI lAlimA che ane padatalamAM keLanI komaLatA che...' 'vizeSa zuM kahuM? mArI pAse zabdo nathI ke jethI huM tenA yathArtha rUpanuM varNana karI zakuM. mArI pAse evA raMgo nathI ke jethI tenuM yathArtha rUpa citramAM batAvI zakuM...' nAradajI bolatA jatA hatA ane vacce vacce bhAmaMDala tarapha jotA hatA. 'rAjana, jyArathI meM e kanyAratna joyuM, tyArathI mane lAgyuM ke A ratna to candragatinA naMdana bhAmaMDalanA kaMThamAM ja zobhe, tethI meM enuM citra banAvyuM ane kumArane bheTa karyuM.' 'jarU2 devarSi, e kanyAratna mArA bhAmaMDalane prApta thaze. ApanI bhAvanA saphaLa banaze. 'rAjana tamAruM kalyANa ho.' nAradajI UThyA, temanuM hRdaya pratikAranI bhAvanAnI pUrNatA para khuza banI gayuM. candragatie nAradajIne bhaktipUrvaka vidAya ApI ane nAradajI vaitADhyanAM bIjA nagaronI saphare UpaDI gayA. temaNe mAnI lIdhuM ke vidyAdhara rAjA candragati potAnA ekanA eka prANapriya putra mATe have jarU2 sItAnuM apaharaNa karaze. candragatinI agAdha zakti AgaLa janakane jhUkavuM paDaze...basa! sItAnA manano svapnaloka naSTa-bhraSTa thaI jaze! mArA apamAnano badalo pUro maLI jaze!' bhavitavyatAnA UMDA bheda nAradajI paNa zuM jANe! For Private And Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 474 janakanuM apaharaNa candragatie bhAmaMDalanA mAthe hAtha mUkI kahyuM: "vatsa, ciMtA na kara, sItA tArI ja patnI banaze," bhAmaMDalane AzvAsana ApI candragati potAnA maMtraNAgRhamAM gayA. be ghaDI sudhI candragati svataH vicAramAM garakAva thaI gayA. sUrya asta thaI gayo. candragatie pratihArIne hAka mArI. "jAo, capalagatine tarata bolAvI lAvo." pratihArI gayo ane alpa samayamAM capalagatine bolAvI pAcho Avyo. capalagatie candragatinuM abhivAdana karyuM ane yogya Asane besI gayo. capalagati rathanUpura rAjyanA guptacara vibhAgano senApati hato. "tamAre atyAre mithilA javAnuM che." candragatie kahyuM. AjJA zirodhArya che.' mithilApati mahArAjA janakanuM apaharaNa karI ahIM laI AvavAnA che." capalagati kSaNabhara candragatinA sAme joI rahyo, "janakanuM apaharaNa?" manomana te vicArI rahyo. apaharaNa sanmAnapUrvaka karavAnuM che. ApaNA atithi tarIke temane laI AvavAnA che." candragatinI spaSTatAthI capalagati vizeSa dvidhAmAM paDI gayo. jo janakanuM sanmAna jALavavuM che to apaharaNa zA mATe? jenuM apaharaNa karavAnuM Avazyaka che tenuM sanmAna zA mATe?" jo sanmAnapUrvaka ahIM lAvavA che te vidhivat janakane AmaMtraNa ApI, vimAnamAM besADI lAvI zakAya...' capalagatine vicAramAM garakAva thaI gayelo joI candragatinA mukha para smita AvI gayuM. capalagati, tame janakane laI Avo, pachI enA apaharaNanuM ane sanmAnanuM prayojana tamane samajAI jaze." capalagati tyAMthI vidAya thayo. potAnA nivAsasthAne AvI, vastraparivartana karI, zastro dhAraNa karI, potAnA vimAnane laI teNe mithilA tarapha prayANa karyuM. madhyarAtrinA samaye capalagatie mithilAmAM praveza karyo. rAjamahelanA bagIcAmAM vimAna mUkI capalagati janakanA zayanakakSamAM pahoMcI gayo. janaka nidrAdhIna hatA. mlecchono vijaya ane sItA mATe zrIrAmanI prAptithI janaka sAva ciMtAmukta hatA. janaka ja nahIM, samagra rAjaparivAra ane prajAjano paNa nirbhayatAthI AnaMdapramodamAM magna hatA. zrI rAma ane lakSmaNa paNa mithilAmAM ja rokAyelA hatA. For Private And Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 475 capalagatie nidrAdhIna janaka para vidyAprayoga karyo. janaka gADha nidrAne AdhIna thaI gayA. basa, capalagatie capaLatAthI janakane uThAvyA ane udyAnamAM AvI, vimAnamAM janakane yogya jagyAe suvADI daI, vimAnane rathanUpura tarapha haMkArI dIdhuM. rAtrinA aMtima praharamAM to capalagati rathanUpuranA bAhya udyAnamAM AvI pahoMcyo ane janaka uparathI vidyAprayoganuM saMharaNa karI lIdhuM. janake ALasa maraDI ane beThA thayA. sAme joyuM to aparicita sazastra capalagati be hAtha joDI mastaka namAvI Ubho hato. AjubAju joyuM to naMdanavana sadaza pradeza hato. dUra dUra dRSTi nAMkhI to vidyAdharonI gaganacuMbI havelIonI hAramALA hatItenI pAchaLa vaitADhayanAM zikharo hatAM. janakane bhrama thayo. 'zuM huM jAgrata avasthAmAM chuM ke svapnAvasthAmAM temaNe potAnI jAtane saMbhALI. mithilApatino jaya ho! Apa vidyAdharendra mahArAjA candragatinA sanmAnanIya atithi cho.' A rIte apaharaNathI atithi banAvavAnuM prayajana?" "e to khuda mahArAjA candragati batAvaze. huM to mahArAjAno anucara chuM. huM Apane mahArAjAnI mulAkAta karAvIza." janaka AzcaryamAM paDI gayA. teo capalagati sAthe candragatinA mahele pahoMcyA. candragati rAjamahelanA dvAre UbhA hatA. janakanuM Agamana thatAM ja candragati sAme AvyA ane janakane snehathI bheTI paDacA. capalagati tyAMthI dUra haTI gayo. candragati janakano hAtha pakaDI mahelamAM laI AvyA. khUba ja premapUrvaka apUrva sauhArdathI candragatie janaka sAthe vyavahAra karyo. janakane ratnajaDita Asana para birAjita karI candragati bolyA; 'rAjana, Apane Azcarya-kutUhala thatuM haze? 'jarUra!" zA mATe Apane ahI lAvavAmAM AvyA che, Apa kaLI zakyA nahIM ho.' nahi." me sAMbhaLyuM che ke ApanI putrI sItA advitIya rU5saMpadAne dhAraNa karI rahI che, mane enuM citra ahIM jovA maLyuM, jyArathI meM enuM citra joyuM ane enI prazaMsA sAMbhaLI, mane lAgyuM ke sItA mArA putra bhAmaMDalanI patnI thavA mATe suyogya che.' For Private And Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 47 janakanuM apaharaNa janaka saMpUrNa vAta samajI gayA. zA mATe tenuM apaharaNa karavAmAM AvyuM, zA mATe enI sAthe atyadhika sneha - sanmAnathI vyavahAra karavAmAM Avyo... vagere upasthita paristhiti temanA dhyAnamAM AvI gaI. eTaluM ja nahIM rAjana, satA-bhAmaMDalanA saMbaMdhathI mithilA-rathanapurano saMbaMdha joDAze. vidyAdhara duniyA sAthe snehasaMbaMdha thaze. ApaNI mitratA dRDha banaze.' candragatie sItA-bhAmaMDalanA saMbaMdha sAthe joDAyelA lAbha paNa batAvyA. vidyAdharapati. ApanI vAta suyogya che. ApanA jevA sAthe saMbaMdha baMdhAya, te mArA mATe ghaNuM ja uttama huM mAnuM chuM. paraMtu A prastAva thoDA samaya pUrve maLyo hota to svIkAra thaI jAta." haju zuM bagaDI gayuM che?' "mahArAjA candragati, Ape kadAca nahIM jANyuM hoya ke sItAnuM sagapaNa ayodhyApati mahArAjA dazarathanA suputra zrI rAma sAthe nakkI thaI gayuM che; ane e rIte huM sItA zrI rAmane ApI cUkyo chuM!' candragati mATe A vAta navI hatI. nAradajIe e vAta candragatine kahI na hatI. teo vicAramAM paDI gayA. vaLI kanyAnuM dAna eka vAra thAya che. zrI rAmane manathI varI cUkelI sItA bhAmaMDalane kevI rIte svIkAre ? rAjana, tamArI vAtano huM asvIkAra nathI karato. paraMtu eno e artha nathI ke huM mArI mAMgaNI choDI dauM chuM. A to snehavRddhi mATe tamane sanmAnapUrvaka ahIM teDI maMgAvyA. zuM e ja rIte sItAnuM apaharaNa huM na karAvI zakta? tyAre tame zuM karata? alabata tame sItA zrI rAmane samarpita karI cUkyA cho, paraMtu rAma e rIte sItA sAthe vivAha nahIM karI zake." rAjana, vAstavamAM AvA kanyAratnane tame tamArI icchApUrvaka koIne ApI zako nahIM, tamAre svayaMvaranI racanA karavI joIe. temAM kanyA potAne yogya patine varI zake. tame bhUla karI che chatAM huM eka bhUla para bIjI bhUla karavA mAMgato nathI." "to pachI Apa zuM karavA mAMgo cho? zrI rAma amane parAjita karIne sItAne grahaNa karI zake che." "zuM yuddha For Private And Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa nahIM, e mATe huM tamane eka upAya batAvuM chuM. mArI Ayudha zALAmAM vajAvarta ane avAvarta nAmanA be dhanuSya che. eka hajAra pakSathI te adhiSThita che. te dhanuSyanuM teja dusaha che. amArA mATe te dhanuSya eTalAM ja pUjanIya che, jeTalA gotradevatA! jo e dhanuSyamAMthI eka paNa dhanuSya zrI rAma uThAvI zake ane tenA para tIra caDhAvI zake to teo jItyA! bhale sItA sAthe temano vivAha thAya!" janaka vicAramAM paDI gayA. ciMtAtura banI gayA. temanA mAthe jANe navI AphatanAM vAdaLa maMDarAI rahyAM. rAjana, emAM lAMbuM vicAravAnuM zuM che? mArI vAta nyAyapUrNa che. svIkAravAmAM saMkoca zA mATe ?' candragati siMhAsana parathI UThI, maMtraNAgRhamAM AMTA mAravA lAgyA. janaka citravat siMhAsana para besI rahyA. prabhAtano samaya pUrNa thavA Avyo hato. janakane jaladI mithilA pahoMcavuM jarUrI hatuM. jo vilaMba thAya to mithilAmAM janaka - apaharaNanI vAta phelAI jatAM vAra na lAge. huM ApanI vAta para vicAra karIza.' "have vicArane avakAza ja nathI rAjana, mAro putra bhAmaMDala sItAnI pAchaLa pAgala banI rahyo che; Ape mArI sthitino paNa vicAra karavo joIe." janaka niruttara banI gayA. thoDI kSaNa mauna patharAyuM, acAnaka candragati janakanI nikaTamAM AvI gayA ane kahyuM. jyAM sudhI mArI vAtano svIkAra nahIM karo, tyAM sudhI tame candragatinA mahelamAMthI bahAra nahIM jaI zako." janaka stabdha banI gayA. temaNe anubhavyuM ke candragati jANe baLAtkAra karI rahyo che, temaNe candragatinI zarataupAya upara punaH vicAryuM. "zuM candragatinAM be dhanuSyo parAkramI rAma nahIM upADI zake? je rAmanA parAkrama AgaLa lAkho pleccha sainikone bhAgI javuM paDyuM te rAmanuM bAhubaLa, puNyaprakarSa addabhuta che. jarUra te dhanuSyane upADI leze, paraMtu kadAca bhAgye yArI na ApI to? sItA bhAmaMDalane varaze ke AtmahatyA karaze?" janaka kaMpI UThayA, paraMtu paristhitinuM mApa kADhatAM temane candragatinI zarata svIkAryA sivAya chUTako ja na hato. temanuM mana zarata svIkAravA taiyAra thatuM na hatuM, to bIjI bAju ahIMthI mukta thavAno bIjo koI mArga dekhAto na hato. chevaTe temaNe niradhAryuM. ahIMthI eka For Private And Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 478 janakanuM apaharaNa vAra mukta thaIne mithilA pahoMcyA pachI bIjo koI mArga meLavI zakAze. rAmalakSmaNa mithilAmAM ja che; temanI sAthe parAmarza thaI zakaze; ne suryogya mArga maLI Avaze." janake candragatinI vAta svIkArI lIdhI. candragatinI khuzIno pAra na rahyo. te AnaMdathI janakane bheTI paDyo; tarata ja capalagatine bolAvI mithilAprayANa mATe Adeza karyo. vimAna taiyAra thaI gayAM. candragati, bhAmaMDala ane bIjA seMkaDo vidyAdhara subhaTo vimAnamAM ArUDha thaI gayA. vajAva ane arNavAvarta dhanuSyone paNa vimAnamAM goThavI devAmAM AvyAM. janakane rAjamahelamAM utArI devAmAM AvyA. candragati rAja-parivAra sahita mithilAnI bahAra paDAva nAkhIne rahyA. janakanI duvidhAno pAra na rahyo. candragata chAtI para ja AvIne beThA hatA! janakanI pratyeka gatividhi para candragatinA guptacaro dhyAna rAkhatA hatA. janake videhAne rAtrinI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. videhA zokAkula banI gaI. tenI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. kharekhara, mArA para to durdeva rUkyuM che. putranuM apaharaNa karIne ene saMtoSa nathI thayo. have putrInuM paNa apaharaNa karI jaze... hAya, have huM kyAM jAu..kone kahuM? mArA du:khanI koI sImA nathI, varanI pasaMdagI to amAre svecchAthI karavAnI hoya. zuM baLAtkAre varanI pasaMdagI duniyAmAM thAya che? durbhAgyavaza Aje baLAtkAre varanI pasaMdagI karavAno prasaMga Ubho thaI gayo." devI, haiye dhAraNa karo. rAmanA baLa parAkrama para vizvAsa rAkho.' 'paraMtu durbhAgyanA udayamAM badhuM kharAba ja banI Ave che. kadAca zrI rAma dhanuSyane uThAvI na zakyA to, A to vidyAdharanI mAyA! hAya, mArI sItAnuM zuM thaze?" videhA, mane zrI rAmanA parAkramamAM pUrNa vizvAsa che. azabhanI zaMkA na karo. bhagavAna RSabhadevanI kRpAthI badhuM sAruM banI Avaze." videhAne AzvAsana ApI janaka svayaMvara-racanA mATe potAnA kakSamAM ravAnA thayA. svayaMvara karavA pUrve temaNe rAma-lakSmaNa sAthe banelI ghaTanA aMge parAmarza karI levo ucita mAnyo. eka rAjapuruSane rAma-lakSmaNa pAse mokalI janaka temanI rAha jovA lAgyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org * * 55. sItA-svayaMvara zrI rAma ane lakSmaNe janakane svayaMvaranuM Ayojana nirbhayatAthI ka2vA mATe potAnI saMmati darzAvI. bIjI bAju sItAne paNa videhAe navI upasthita thayelI saMkaTasthiti samajAvI dIdhI. sItAe to potAno nirdhAra manamAM karI ja lIdho hato. A bhavamAM 2Ama sivAya, bIjA koIne potAnI kAyAnuM ane mananuM samarpaNa te karanAra na hatI. paraMtu tene vizvAsa hato: svayaMvaramAM zrI rAma ja vijayI banaze. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahArAjA janake sItA-svayaMvaranI ghoSaNA karI dIdhI. deza-videzamAM dUtone ravAnA karI dIdhA. vidyAdhara duniyAmAM candragatinA dUtone janake mokalI dIdhA. samAcAra jyAM jyAM pahoMcyA, tyAMnA aneka rAjAo ane rAjakumAro mithilAmAM AvavA lAgyA. mithilApatie rAjamahelanA vizALa paTAMgaNamAM svayaMvara-maMDapanI racanA karAvI. mithilAnA kuzaLa kalAkAroe maMDapane darzanIya banAvI dIdho. AmaMtrita rAjA-mahArAjA ane rAjakumAro mATe kalAtmaka ane yogyatAnusAra siMhAsano goThavI dIdhAM. bhUmitalane sugaMdhI jalathI ane sugaMdhI dravyothI maghamaghAyamAna banAvI dIdhuM. maMDapanA staMbho para maNi-mANeka ne ratnonAM suzobhana karyAM. uparanI chata para cosaTha ane bottera kaLAonuM rekhAMkana karyuM. vacce vacce indracApa-varNanAM jhummaro laTakAvavAmAM AvyAM. dareka siMhAsana pAse bahumUlya nAnAM Asano mUkavAmAM AvyAM hatAM. tenA para tAjAM puSponA gajarA ane dhUpa-dAna sthApita karavAmAM AvyAM hatAM. maMDapanA madhya bhAgamAM eka suzobhita vedikA upara be dhanuSyanI sthApanA karavAmAM AvI hatI. svayaMvarano divasa AvI pahoMcyo. rAjamahelamAM brAhmamuhUrta vAjiMtro vAgI UThyAM. mithilA seMkaDo rAjA-mahArAjAo ane rAjakumAronA AgamanathI dhamadhamI UThI hatI. sahu prAbhAtika kAryothI paravArI svayaMvara-maMDapanI tarapha potapotAnA ADaMbarasahita AvavA lAgyA. sau prathama vidyAdharendra candragatie yuvarAja bhAmaMDalanI sAthe maMDapamAM praveza karyo. mahArAjA janake pUrNa sauhArdathI svAgata karyuM. tyAra pachI vidyAdhara rAjAo ane kumAroe praveza karyo. tyArabAda deza-dezAMtarathI padhArelA rAjAmahArAjAoe praveza karyo. sahu potAnA yogya Asane ArUDha thayA. For Private And Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 480 sItA-svayaMvara janake Adeza karyo ane sItA sakhIonA parivAra sAthe svayaMvara-maMDapamAM pravezI. divya deha upara bahumUlya vastro ane tejasvI alaMkAro, sItA svargalokanI apsarAne parAjita karI rahI hatI. teNe maMDapanA madhyamAM AvI dhanuSyapUjA karI ane manomana zrI rAmane praNAma karI, pUrva nirdiSTa sthAne jaIne te UbhI rahI. bhAmaMDala sItAne sAkSAt joI mugdha banI gayo. teno deha romAMcita thaI gayo, aMgaaMgamAM kAmanI vedanA jAgI gaI. te animeSa nayane sItAne joI rahyo. eka UMcA maMca upara upasthita thaIne mahArAjA janake nivedana karyuM vidyAdharendro! he narendro! mithilApati rAjA janaka nivedana kare che ke je koI A dhanuSyane uThAvI tenA para tIra caDhAvaze te mArI putrI sItA sAthe vivAha karI zakaze." eka pachI eka vidyAdhara rAjAo dhanuSyanI pAse javA lAgyA. bhayaMkara sarSothI AveSTita ane tIvra tejathI jAjvalyamAna dhanuSyano sparza karavo paNa temanA mATe duSkara banI gayo! uThAvavAnI to vAta dUra rahI. dhanuSyomAMthI pharAyamAna agnijvAlAo jyAre temane sparzatI...teo pAchaLa haTI jatA..ziramathI temanuM mukha nIcuM paDI jatuM ane puna: potAnA siMhAsana para jaI besI jatA. jevI dazA vidyAdhara rAjAonI thaI, rAja kumAronI paNa tevI ja sthiti banI. candragatie bhAmaMDalane izAro karyo. bhAmaMDala siMhAsana parathI Ubho thayo. janaka, videhA, sItA vagerenA zvAsa UMcA thaI gayA. candragati potAnI pratiSThAnI bAjI lagAvI rahyA hatA. bhAmaMDala dhImI gatie dhanuSyanI pAse pahoMcyo. dhanuSyanA tIvra tejanI AgaLa bhAmaMDala jhaMkhavAI gayo. dhanuSyamAMthI UThatA sphaliMgo ane nIkaLatI dhakhadhakhatI jvAlAone te parAjita na karI zakyo. eka vAra, be vAra, traNa vAra teNe prayatna karyo, paraMtu niSphaLa! tenA aMge prasvedabiMduo bAjhI gayAM. tenA mukha para zyAmatA chavAI gaI. tene potAnI tamAma AzAo para pANI pharI vaLI jatuM dekhAyuM. je upAya saphaLatA mATe karyo hato, te ja upAya tenI niSphaLatA mATe nIvaDyo! bhAmaMDala jyAre vilakho banIne pAcho vaLyo, tyAre rAjA candragatinuM mukha nIcuM thaI gayuM. temane na samajAyuM ke Ama kema thayuM? temane vizvAsa hato ke bhAmaMDala jarUra e dhanuSyane uThAvI zakaze. paraMtu te vizvAsabhagna thaI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jene rAmAyaNa 481 have jyAre koI rAjA ke kumAra dhanuSya pAse javA taiyAra na thayA tyAre zrI rAma siMhAsana parathI UbhA thayA. candragati, bhAmaMDala ane bIjA sahu rAjAo rAma sAme joI rahyA. koI kutUhalathI to koI mauna upahAsathI! videha ane sItA, janaka ane janakanA parivAra sahunAM mana adhdhara thaI gayAM. lakSmaNa nizcalatAthI beThA hatA. nirbhayatA, nizcalatA ane zraddhApUrvaka rAma dhanuSyanI pAse pahoMcyA, eTalI ja svasthatAthI ane nirbhIkatAthI rAme vajAvartine sparza karyo. jema indra vajane sparze! jyAM pa thayo..agninI jvAlAo zAMta thaI gaI, sarpo prazAMta banI gayA. lohapITha para vajAvarta sthApita karyuM ane vaitrayaSTivat zrIrAme dhanuSyane vALI dIdhuM! jotajotAmAM dhanuSya para adhijyAre paNa caDhAvI. AkarSAnta adhijyAne kheMcI dhanuSyanuM AsphAlana karyuM. teno dhvani samagra mithilAmAM saMbhaLAyo. lokonA ToLeToLAM rAjabhavana samakSa bhegAM thaI gayAM. svayaMvara-maMDapamAM upasthita narendroe jayajayakAra bolAvI dIdho. maithilInA aMgeaMgamAM romAMca thaI gayo. te hAthamAM puSponI mALA laIne doDI. teNe rAmanA gaLAmAM mALA AropI dIdhI..! rAme dhanuSya parathI dorI utArI nAMkhI, dhanuSyane punaH tenA sthAne sthApita karI dIdhuM. rAme ghoSaNA karI-arNavAva dhanuSya anuja lakSmaNa grahaNa karaze.' zrIrAma tyAM ja UbhA rahI gayA. lakSmaNa potAnA Asana parathI UbhA thayA ane agraja samakSa AvI praNAma karyA. rAme lakSmaNane AzIrvAda ApyA. lakSmaNa AgaLa vadhyA...avAvartane uThAvyuM, dorI sAMdhI dIdhI, AsphAlana karyuM. eTalI tvarAthI A badhuM banI gayuM, ke vidyAdharendro cakita thaI gayA. avAvartanA. TaMkArathI evo prabaLa ghoSa thayo ke saunA kAnanA paDadA paNa hAlI UThyA. lakSmaNanA AvA advitIya parAkramane joI vidyAdhara rAjAoe potAnI aDhAra kanyAonuM lakSaNa sAthe pANigrahaNa karAvyuM! vidyAdharendro ane narendronI duniyAmAM rAma-lakSmaNanuM nAma suprasiddha banI gayuM. dezamAM ane dUra dUranA paradezamAM rAma-lakSmaNanI kIrti phelAI gaI. sItAnA AnaMdanI koI sImA na rahI. bhAmaMDalanA viSAdanI koI sImA na rahI! bhAmaMDala! ene kyAM khabara hatI ke sItA enI bahena che! e kyAMthI jANe ke adhiSThAyaka devoe ene dhanuSya na uThAvavA daI tenA para keTalo moTo For Private And Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 482 sItA-svayaMvara upakAra karyo che! jo bhAmaMDala dhanuSyane uThAvI zakata to kevo moTo anartha sarjAI jAta! bhAmaMDala viSAdabharyA haiye mithilAthI vidAya thayo, paraMtu eno e viSAda bhaviSya mATe AnaMdarUpe hato. enI niSphaLatA bhaviSyanI saphaLatA mATe hatI. manuSyanA jIvanamAM AvatI saphaLatA-niSphaLatAo bhaviSya mATe viparIta paNa siddha thAya che. vartamAnanI saphaLatA bhaviSya mATenI niSphaLatA paNa hoya che. vartamAnanI niSphaLatA bhaviSya mATenI saphaLatA paNa hoya che. - janake mahArAjA candragatine sItAnA vivAha mahotsava paryata rokAI javA Agraha karyo, paraMtu bhAmaMDalanI sthiti joI candragati na rokAyA. bIjA keTalAka vidyAdhara rAjAo rokAyA. bIjI bAju janake rAjapuruSone ayodhyA ravAnA karyA ane dazarathane saparivAra mithilA padhAravAnuM AmaMtraNa mokalyuM. pleccha rAjAo para vijaya prApta karyAnA samAcAra to dazarathane maLI cUkyA hatA. svayaMvaramAM sItAnI prAptinA samAcAra sAMbhaLI dazaratha AnaMdita thaI gayA, sAthe sAthe rAjapuruSo dvArA e paNa jANavA maLyuM ke vidyAdhara rAjAo lakSmaNa sAthe aDhAra kanyAono vivAha karavAnA che. dazaratha baMne putronAM parAkrama ane prabaLa prArabdha para khuza thayA. tarata ja parivAra sahita dazaratha mithilA tarapha ravAnA thayA, thoDAka divasonI musApharInA aMte mithilA AvI pahoMcyA. mahArAjA janake mahAna ADaMbarapUrvaka mitra dazarathanuM svAgata karyuM. dazarathano hAtha pakaDI janaka bolyA; pahelAM mane laI javA AvyA hatA, have sItAne laI javA padhAryA! laI javA mATe ja mithilA joI che! baMne mitro hasI paDyA ane ekabIjAne bheTI paDyA. AkhI rAta janake dazarathane rAma-lakSmaNanA mleccho sAthenA yuddhamAM joyelA parAkramanI peTa bharIne vAto karI, candragatie karelA potAnA apaharaNanI paNa vAta karI... "rAjana, bhale candragatie tamAruM apaharaNa karyuM, paraMtu rAjA to nyAyI ane pratijJAnA pAlanamAM mane custa lAgyo!" mahArAjA dazarathe candragatinI prazaMsA karatAM kahyuM." nahIMtara eNe jevI rIte tamAruM apaharaNa karAvyuM. e rIte sItAne paNa upADI jaI zakata! paNa teNe tema na karyuM. tamArI sAthe sanmAnapUrvaka vyavahAra karyo, eTaluM ja nahIM jyAre tame sItAnuM sagapaNa rAma sAthe thaI gayAnI vAta For Private And Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa. 483 karI, to eNe evo upAya batAvyo ke jemAM enA putra bhAmaMDalanuM mana paNa jaLavAyuM ane tamArI vAta paNa rahI! vaLI, jyAre rAma ane lakSmaNe dhanuSyo uThAvI lIdhA pachI candragatie na to roSa karyo ke na to potAnA balano prayoga karyo! A candragatinI uttamatA che. huM A vAta karI rahyo chuM, enuM kAraNa mAro potAno paNa anubhava che kekayInA svayaMvarano! are, tame paNa sAthe ja hatA ne! joyuM hatuM ne tyAM anya rAjAonuM vartana? baMne mitro potAnA bhUtakALanAM saMsmaraNomAM UtarI paDyA. koI jUnI vAto saMbhArI...hasyA...gaMbhIra banyA ane sukha-duHkhanAM saMvedana anubhavyAM. - "rAjana, manuSyanI kevI jiMdagI che! jANe A saMsAra eka abhinayamaMca che. dareka manuSya amuka cokkasa prakAranA saMskAronA pATha laIne maMca para Ave che ane te te saMskArothI preraNA pAmI abhinaya kare che. hase che, raDe che, khAya che, pIe che, hiMsA kare che. ahiMsAnuM pAlana kare che, jUTha bole che, satya bole che... A badhuM zuM che? eka abhinaya! enI pAchaLa karmasattAnuM digdarzana che. preraka karmasattA che. e karmasattAnI gulAmImAM rahelA jIvane A rIte bhinna bhinna vezamAM, bhinna bhinna dehamAM, bhinna bhinna bhAvamAM A saMsAranA raMgamaMca upara AvIne abhinaya karavA paDe che. sArAI ane bUrAI badho abhinaya che. ucyatA ane nIcatA paNa abhinaya che. karmasattA je je pATha Ape che, jIvane te bhajavavo paDe che. Ano aMta tyAre ja thaI zake, ke jyAre karmasattAmAMthI mukta banavAmAM Ave, te mukta banavAno puruSArtha karavAno avasara A mAnavajIvanamAM ja che. te mATeno kALa paNa have AvI lAgyo che.' dazaratha palaMga para beThA hatA. temanA mukha para dIpakono prakAza paDato hato. mahArAjA janaka dazarathanA mukha para thatA bhAvaparivartanane joI rahyA hatA. janake dazarathanI vAtamAM saMmati ApatAM kahyuM: "sAcI vAta che. A jIvana eTale eka lAMbuM nATaka ja che. ApaNe sahu abhinetA chIe, anaMta kALathI abhinaya karI rahyA chIe.' janake eka lAMbo ni:zvAsa nAMkhyo ane dazarathane thoDo samaya ArAma karI levA kahI, baMne sUI gayA. aMtima prahara nidrA laI jyAre teo jAgyA tyAre sAme natamastake rAma-lakSmaNa UbhA hatA. baMnee prathama dazarathanAM caraNomAM zira jhukAvI caraNasparza karyo, pachI janakanAM caraNomAM. dazaratha ane janake AzIrvAda ApyA. For Private And Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 484 sItA-svayaMvara Aje zrI rAmano sItA sAthe vivAha hato. mithilA ayodhyAno saMbaMdha ghaniSTha banI rahyo hato. mithilA ane ayodhyAnI saMskRtino saMgama thaI rahyo hato. rAma-sItAnA vivAha sAthe lakSmaNano aDhAra vidyAdhara kanyAo sAthe vivAha thaI gayo. janakanA laghubhrAtA kanake bhArata sAthe potAnI putrI bhadrAno vivAha karyo. janakanA ati AgrahathI vivAha pachI paNa dazaratha keTaloka kALa mithilAmAM rokAyA. chevaTe javAnuM to hatuM ja! dazaratha-parivAra sAthe janaka parivAra evo haLImaLI gayo hato ke jyAre jyAre dazaratha ayodhyA javAnI vAta kADhatA, tyAre janaka-parivArane kAMTAnI jema khUMcatI ane AMkho AMsubhInI banI jatI. chevaTe putrIne vidAya ApavAno avasara AvI ja lAgyo. janakanA mukha para udAsInatA chavAI gaI. videhAnI AMkho vAraMvAra AMsuthI chalakAI javA lAgI. dAsa-dAsIo ane sakhIo sItAnI AsapAsa gherAI gaI ane rovA lAgI. sItAno kaMTha ruMdhAI gayo. e kaMI bolI na zakI. videhAe sItAne chAtI sAthe lagAvI, tenA mAthe AMsuno varasAda varasAvI dIdho. sItAnAM AMsuthI videhAnuM vakSa:sthaLa bhIMjAI gayuM. gadgad svare videhA bolI, "beTI, tuM mArI ekanI eka putrI cho, prANathI adhika priya cho. tuM Aje jAya che. tArA pitAnA sthAne mahArAjA dazarathane samajaje. mArA sthAne devI aparAjitAne samajaje. tAre mana sarvasva zrI rAmane rAkhaje. patinA sukhe sukha ane duHkha duHkha e AryanArInA guNane anusaraje. vizeSa tane zuM kahyuM? tuM suzIla che. mArA ane tArA pitAnA kuLanI tuM zobhA che.. beTI, tuM jyAM jAya, eka gulAbanI kaLInI jema suvAsa pAtharaze. bhagavAna jinezvaradevane ane zIlane prANathI paNa vizeSa mAnaje.' Aja dina sudhI sItAe duHkha zI cIja che, te anubhavyuM na hatuM. Aje tene samajAyuM. anubhavathI samajAyuM ke viyoganuM duHkha. priyajanonA viyoganuM du:kha kevuM kAramuM, asahya ane bhAre hoya che. Aja dina sudhI mAtApitAnA ghera sItAne mAtra sukha, AnaMda, prema, sneha ane mamatA ja maLyAM hatAM. jIvanano saMgharSa zI vastu che teno anubhava tene maLyo na hato. | videhAe zrI rAmanA mAthe hAtha mUkyo ane vAraMvAra mAthuM suMdhI, videhAe khUba prema-snehanuM dAna karyuM ane kahyuM: "he parAkramI, tamane huM zuM kahuM? tame For Private And Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 485 IsvAkukulanI lAja cho, dazaratha-kulanA zaNagAra cho. guNonI sAkSAta mUrti cho. basa, mArI tamane eka ja prArthanA che. mArI putrInAM tana-mana tamane samarpita che. enA keLathI vizeSa komaLa tanane kaSTa na pahoMce ane enA mulAyama manane jarAya Thokara na vAgI jAya. basa! bhagavAna RSabhadeva tamAruM kalyANa karo." zrI rAme videhAne praNAma karyA ane te rathArUDha thayA. pAchaLa sItAe rathamAM ArohaNa karyuM ane zrI rAmanI sAthe besI gaI. bIjA rathamAM zrI lakSmaNa ArUDha thayA ane aDhAra vidyAdhara kanyAo besI gaI. trIjA rathamAM bharata ane bhadrA beThAM. sahuthI AgaLa mahArAjA dazarathano ratha gatizIla thayo. temanI pAchaLa ayodhyAnuM maMtrImaMDaLa ane parivAra cAlyo. tenI pAchaLa rAma-lakSmaNa ane bharatanA ratho cAlavA lAgyA. sahunI pAchaLa mithilAnA senApati vizeSa azvadaLa sAthe cAlyA. ratha dekhAtA baMdha thayA. videhA pharuNa rudana karatI bhUmi para paTakAI paDI. UbhA UbhA janaka hRdayamAMthI UchaLatA vedanA-pravAhane rokavAno mithyA prayatna karI rahyA hatA. videhAnI mUrchA sAthe temanuM dhairya tUTI gayuM ane khulluM mukhe te raDI paDyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ja paS. bheda khUle che , mahArAjA dazaratha, putro ane putravadhUone laI ayodhyA padhAryA. ayodhyAnAM nagarajanoe mahAna AnaMdotsava Ujavyo. samayano pravAha ammalita gatie vahI rahyo che. surya Uge che ane Athame che, vartamAna atItamAM DUbI jAya che, bhaviSya vartamAnarUpe pragaTa thAya che. anaMtakALathI A krama cAlI rahyo che. anaMtakALa paryanta te cAlyA karavAno che. jema kALa anAdi-anaMta che, AtmA paNa anAdianaMta che. bannenuM astitva samAna che. dazarathanuM yauvana pUrNa thayuM hatuM. prauDhAvasthA paNa pUrNa thavA AvI hatI. jIvanano dIrdhakALa atItanA saMbhAraNArUpe banI gayo hato. bhaviSyanAM svapno ghaNAM ochAM rahI gayA hatAM, mAtra eka svapna avaziSTa hatuM! eka divase paramAtmA jinezvaradevanA devAlayamAM mahArAjAe eka utsavanuM nirmANa karyuM. utsavanA viziSTa kAryakrama tarIke "zAMtisnAtrAnuM Ayojana karyuM. mahArAjA pote zAMtisnAtranI pavitra kriyAmAM upasthita rahyA ane paramAtmAnI dravya-bhAva bhakti karI AtmAne AnaMdathI bharI dIdho. zAMtisnAtra pUrNa thayuM. zAMtisnAtranuM jala laI bhakatajanoe zraddhApUrvaka mastake caDhAvyuM. mahArAjA dazarathe cAra suvarNakaLaza maMgAvyA. cAreyamAM zAMtijala bharyuM ane temAMthI prathama kaLaza laI, paTarANI aparAjitAmA (kauzalyA)ne mokalavA mATe kaMcukIne Apyo ke je aMtaHpuramAM variSTha adhikArI hato. bIjA traNa kaLazo traNa dAsIone ApavAmAM AvyA ke je sumitrA, kekethI ane suprabhAne pahoMcADavAnA hatA. traNa dAsIo yuvAna hatI. kaLaza laIne jhaDapathI te rANIo pAse pahoMcI gaI. sumitrA, kaikeyI ane suprabhAe bahumAnapUrvaka zAMtijalane mastake caDhAvyuM ane kRtArthatA anubhavI. mahArANI aparAjitAe joyuM ke zAMtijala potAnI baheno pAse pahoMcI gayuM, potAnI pAse na AvyuM. tenA cittamAM mAnavasahaja vicAronI AMdhI caDhI AvI. "zuM mahArAjAnI smRtimAMthI huM nIkaLI gaI? traNa rANIonI sAthe zuM huM temane yAda na AvI? vAstavamAM to zAMtijala sarva prathama mane maLavuM joItuM hatuM... are, prathama nahi to sahunI sAthe to maLavuM ja joIe ne? paNa na For Private And Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 487. jaina rAmAyaNa maLyuM, kharekhara mAruM bhAgya pharyuM che. mahArAjAnA hRdayamAMthI mAruM sthAna haThI gayuM che, huM apamAnita banI chuM, apamAnabharI sthitimAM jIvavAno zo AnaMda che? jIvanano AnaMda sanmAnapUrvaka jIvavAmAM samAyelo che. mAruM sanmAna haNAI gayuM...." aparAjitAnuM hRdaya TukaDeTukaDA thaI gayuM. tenI AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. tenuM mana roSe bharAyuM. jIvatara para roSe bharAyo. teNe jIvanano aMta lAvI devAno sAhasika vicAra karI lIdho ne tarata ja amalamAM mUkavA aparAjitA potAnA aMtargahamAM doDI gaI. teNe rezamI vastrano pAza potAnA gaLAmAM nAkhyo ane tene kasavA lAgI. tyAM acAnaka mahArAjA dazaratha pote padhArI gayA. aparAjitA sadabhAgye aMtagRhano daravAjo baMdha karavAnuM bhUlI gaI hatI. dazarathe aMdaranuM dRzya joyuM. temano cahero sapheda paDI gayo, bhayathI temanI AMkho pahoLI thaI gaI. teo ghaDyA ane aparAjitAnA gaLAmAMthI vastra dUra karyuM. aparAjitAne snehathI potAnA be hAthe pakaDI, potAnI pAse bhadrAsana para besADI. dazarathe zokAkula svare pUchayuMH "manasvinI! zA mATe AvuM duHsAhasa?" aparAjitA potAnA be hAthamAM mAthuM pakaDI raDI paDI. dazarathe tenA mAthe hAtha pheravatAM kahyuM: devI, zuM mArA dvArA koI apamAna thayuM che?' dazarathanI AMkho sajaLa hatI. jinasnAtra-jala Ape dareka rANIne juduM juduM mokalyuM, mane nahIM...' tyAM ja vRddha kaMcukIe praveza karyo. mahAdevI! mahArAjAe ApanA mATe A zAMtijala mokalyuM che." tarata ja dazarathe zAntijalano kaLaza potAnA hAthamAM laI lIdho ane zAntilathI aparAjitAnA mAthe abhisiMcana karyuM. aparAjitAnuM mana prasanna banI gayuM. tene potAnA adhUrya para pazcAttApa thayo. dazarathe kaMcukIne pUchyuM: ATalo vilaMba rastAmAM kema thayo?' "svAminuM, have A dehanuM mALakhuM khakhaDI gayuM che. koIpaNa kAma karavA mATe samartha nathI, vRddhAvasthAe mArI kAryazaktine haNI nAkhI che.' dazarathe kaMkInI kAyA tarapha joyuM. kAyA kaMpI rahI hatI. zarIranI romarAjI sapheda thaI gaI hatI. bhramaranA zvetakezathI AMkho DhaMkAI gaI hatI, mAMsa sukAI gayuM hatuM ane hADakAM bahAra UpasI AvyAM hatAM. eka eka pagaluM bharatAM te khalanA pAmartA hato. dazaratha joI ja rahyA. kaMcukI praNAma karIne dhIre dhIre jaI rahyo hato. For Private And Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 488 bheda khUle che dazaratha tene jotA ja rahyA. temanA cittamAM bhAre hRddha jAmI paDyuM. teo gahana ciMtAmAM paDI gayA. "zuM A vRddhAvasthA dareka manuSya mATe niyata che! hA, vRddhAvasthA koIne choDatI nathI, paraMtu kevI A avasthA che! kevI karuNApAtra! zarIranI zithilatA, indriyonI zithilatA, mananI zithilatA, na koI kArya karI zake, na koI mahAna puruSArtha thaI zake. bicAro vRddha kaMcukI... enA jevI avasthA mArI paNa AvavAnI. paraMtu e pUrve mAruM eka avaziSTa svapna pUrNa karI lauM... mokSamArganI uttama ArAdhanA karI lauM... basa, A jagatamAM eTaluM ja bAkI che. jo eTaluM thaI jAya to jIvana dhanya banI jAya; jIvananI saphaLatA sAMpaDI jAya. vaLI, have A saMsAramAM mArA mATe kayuM kartavya bAkI che? ayodhyAnA sAmrAjyane saMbhALavA mATe rAma-lakSmaNa tathA bharata-zatrughna samartha che. meM mAruM kartavya pUrNa karyuM che.' are, Apa khUba UMDA vicAramAM paDI gayA... juo, ApanA mukha para kevI udAsInatA chavAI gaI. aho, meM abhAginIe Apane citAmAM paTakI dIdhA! bicAra vRddha kaMcukI zuM kare! Ape to tene sahuthI pahelAM vidAya karyo paraMtu enuM zarIra ja evuM... eno zo doSa?' aparAjitAe dazarathano hAtha potAnA hAthamAM letAM kahyuM. dazaratha aparAjitAnA nirdoSa mukha tarapha joI rahyA. nahIM devI, huM ciMtAmAM nathI. tame mane ciMtAmAM nathI paTakayo: A to A vRddha kecukInA zabdo ane enI kAyAe mane vicAra karato karI dIdho. kharekhara, have to Aja dina sudhI nahi karela puruSArtha-mokSa puruSArtha karI levo joIe. A vicAra AvI gayo...' aparAjitA paNa vicAramAM paDI gaI; paraMtu tene kAma hatuM. teNe zAntijalano kaLaza uThAvyo ane sarva putravadhUone bolAvI. sItAnI sAthe sahu putravadhUo upasthita thaI. aparAjitAe pavitra zAntijalathI darekanA mAthe sicana karyuM ane kahyuM: 'bhagavaMtanA A abhiSekajalathI tamAruM kalyANa ho, amaMgala dUra ho.' sahu putravadhUoe saharSa abhiSekajalane svIkAryuM ane kRtArthatA anubhavI. mahArAjA dazaratha potAnA AvAsagRhamAM gayA. paraMtu tyAM temanI sAme sarvatra vRddha kaMcukI ja dekhAvA lAgyo. tene bhUlI javA mATe dazaratha palaMgamAM sUI gayA, paraMtu temane nidrA na AvI, vRddha kaMcakInI kAMpatI kAyA dazarathane kaMpAvI rahI hatI. teo sUma bhayano anubhava karavA lAgyA. gata jIvana para temanI dRSTi pharI vaLI. samagra jIvana bhogaaizvarya ane sattA-mahattAnI mUrti samuM dekhAyuM. paraMtu e mUrti para saundarya na hatuM, zobhA na hatI. enA para eka For Private And Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 489 prakAranI bIbhatsatA ane kurUpatA hatI! dazarathanuM mana e bhoga-ezvarya ane sattA-mahattAnI mUrtine toDI nAMkhavA vigrahazIla banI gayuM. te divasathI aparAjitA vagere rANIoe joyuM ke mahArAjA dazaratha bhogathI virakta banatA jAya che. te divasathI zrI rAma-lakSmaNa vageree anubhavyuM ke dazaratha rAja kAjathI alipta banatA jAya che. temaNe rAjasabhAmAM bahu thoDI hAjarI ApavA mAMDI. rAjya aMgenAM lagabhaga tamAma kArya zrI rAmane soMpI dIdhAM. lokasaMparka ghaNo ocho karI nAkhyo. keTaloka kALa A rIte vItyo. eka divasa vanapAlake AvIne vadhAmaNI ApI. mahArAjA, udyAnamAM eka mahAtmA padhAryA che. sAthe aneka sAdhuo che. mahAtmAnuM nAma "satyabhUti' che. sAMbhaLyuM che ke e mahAtmA bIjA manuSyanA mananI paNa vAto kahI de che. dUradUranA pradezane joI zake che. temanuM jJAna divya che. janmajanmAMtaranI vAto paNa teo kahI zake che." mahArAjAe vanapAlakane uttama vastrAlaMkAronuM dAna dIdhuM. vanapAlaka rAjI thaIne gayo. mahArAjAe rAma-lakSmaNane samAcAra mokalIne udyAnamAM javAnI taiyArI karavA sUcavI dIdhuM. alpa samayamAM samagra rAjaparivAra taiyAra thaIne AvI gayo. ratha taiyAra hatA. parivAra sahita dazaratha udyAnamAM AvI pahoMcyA. eka vizALa azokavRkSanI nIce mahAtmA satyabhUti birAjyA hatA. Aju bAjunA aneka munivaro vinayapUrvaka satyabhUtinAM vacanAmRtanuM pAna karI rahyA hatA. dazaratha parivAre vinayapUrvaka vaMdanA karI. mahAtmA satyabhUtie dharmalAbhanA AzIrvAda ApyA. dazarathanA zarIre romAMca thaI rahyo hato. temanuM hRdaya AnaMdathI ullasita banI gayuM hatuM. satyabhUtinI sAme mahArAjA besI gayA. temanI pAchaLa rAma-lakSmaNa-bharata ane zatrughna besI gayA. temanI bAjumAM aparAjitA vagere strIvarga besI gayo. eka bAju maMtrIgaNe jagA lIdhI. jotajotAmAM ayodhyAnA seMkaDo rathapati, sArthavAhaputro ane kulavadhUothI udyAna bharAvA mAMDyuM. mahAmunie dharmadezanA zarU karI. 0 0 0. candragati bhAmaMDalane laI rathanUpura pahoMcyA. paraMtu bhAmaMDalanA manamAM ghora nirAzA ane viSAda chavAI gayAM hatAM. candragatie ene samajAvavAnI ghaNI koziza karI paraMtu teno koI prabhAva bhAmaMDala para na paDyo. bhAmaMDalanI mAnasika bImArIe candragatinA parivAranAM sukha-zAnti haNI lIdhAM. For Private And Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 490 bheda khUle che bhAmaMDale keTalAya divasathI bhojanano tyAga karI dIdho hato. akalo potAnA zayanagRhamAM rahevA lAgyo. mitro sAthe bolavAnuM tyajI dIdhuM, pharavAnuM choDI dIdhuM. dinapratidina te mota tarapha doDI rahyo hato. tenA mukha para saphedAI patharAvA mAMDI hatI. tenuM mAMsala zarIra sukAI javA mAMDyuM hatuM. tenI kamaLa jevI AMkho karamAI gaI hatI. snAna, suMdara vastro, kImatI alaMkAro badhuM teNe tyajI dIdhuM hatuM. candragati bhAmaMDalanI bhayaMkara paristhiti joI khUba duHkhI hatA. temaNe bhAmaMDalane sItAnI AzA choDI daI, bIjI rAja kumArI sAthe vivAha karI levA samajAvyo. paraMtu tenA manamAMthI sItA eka kSaNa mATe paNa dUra thatI na hatI. bhAmaMDala, sItA have parAI banI cUkI che. teno nirNaya dhanuSyanA adhiSThAyaka devo dvArA ja thayo che. jo sItA sAthe tAro saMbaMdha thavAno hato to adhiSThAyaka devo dhanuSyane uThAvI levA tane anumati Apata, paraMtu tema na banyuM, kAraNa ke sItAno saMbaMdha rAma sAthe ja thavo jarUrI haze. have tuM sItAnI AzA choDI de. teno vicAra paNa tyajI de. vaLI have sItAnuM apaharaNa karavuM te anyAyapUrNa che. kadAca te anyAyathI thanArI apartine sahana karIne paNa sItAnuM apaharaNa karavAnuM saraLa nathI. zrI rAma ane lakSmaNa ajeya che. temanuM atula baLa svayaMvaramaMDapamAM ja ApaNe joyuM che.' AvI aneka vAto aneka vAra bhAmaMDalane kahevA chatAM bhAmaMDalanI azAMti dUra na thaI, tyAre candragatie koI tIrthayAtrAe bhAmaMDalane laI javAno nirNaya karyo. bIjA snehI vidyAdhara rAjAone paNa tIrthayAtrAmAM sAthe cAlavA AmaMtraNa ApyuM. aneka vidyAdhara rAjakumAra ane rAjakumArIone paNa candragatie sAthe lIdhAM. vimAnonA kAphalA sAthe candragatie "rathAvarta giri tarapha prayANa karyuM. rathAvarta parvata para paramAtmA jinezvaradevanI bhakti karI, keTaloka samaya tyAMnA saundarya bharapUra pradezamAM vyatIta kayo. bhAmaMDalanA mananuM parivartana thAya che ke nahi, pratidina candragati e vAtanuM dhyAna rAkhatA; paraMtu nirAzA, bhAmaMDalanI sthiti jevI vaitADhya parvata para hatI tevI ja rathArvata parvata para rahI. evuM ja enuM mauna. udAsI, kheda...ni:zvAsa ane Aha! candragatinuM citta khinna thaI gayuM. aneka vidyAdhara rAjAoe bhAmaMDalanA cittane prasanna karavA prayatna karyA. aneka vidyAdhara kumAra-kumArIoe enA cittane AnaMdita karavA ceSTAo karI, paraMtu koIne saphaLatA na maLI; te na ja maLI. For Private And Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 491 eka divasa candragatie punaH rathanUpura javA Adeza karyo ane vimAno rathanUpura tarapha gatizIla banyAM. candragati gaMbhIra hatA. temanI dRSTi pRthvI para patharAyelAM nagaro para hatI. vimAno ayodhyAnI sImamAM AvI pahoMcyAM. candragatie ayodhyAne oLakhyuM. ayodhyAnI bahAra udyAnamAM hajAro strIpuruSone ekaThAM thayelAM teNe joyAM. vimAnonuM uccana nIcethI karavAmAM AvyuM. candragatie mahAtmA satyabhUtine samavasarelA joyA. temaNe AjJA karI. vimAna ayodhyAnA sImADAmAM utAro." vimAnono kAphalo nIce Utaryo. candragati bhAmaMDalane laIne sahuthI AgaLa cAlyA. samagra parivAra temanI pAchaLa AvavA lAgyo. mahAtmA satyabhUtinAM caraNomAM vaMdana karI, cagatie agrasthAne Asana lIdhuM. jJAnI guruvare jJAnanA prakAzamAM candragatinA parivAranI paristhiti jANI lIdhI. bhAmaMDalanA sItA abhilASAthI saMtapta hRdayane temaNe joyuM, teozrIe dezanAnA pravAhane e dizAmAM pravAhita karyo. teozrIe candragatinA ane puSpAvatInA pUrvabhavo para prakAza pAtharyo. teozrIe sItA ane bhAmaMDalanA pUrvabhavonA saMbaMdhanuM yathArtha varNana karyuM, eTaluM ja nahIM, A bhavamAM videhAnI kukSie bhAmaMDala-sItAnuM yugalapaNe. janmavuM; piMgala-dava dvArA bhAmaMDalanuM apaharaNa thavuM, nAradajInuM sItAnA AvAsamAM Agamana thavuM, sItAno bhaya, sakhIo ane rakSako dvArA nAradajInI piTAI.... nAradajInuM vaitADhya para rathanUpuramAM gamana, apamAnano badalo levAno saMkalpa.... citranuM sarjana ane bhAmaMDalane samarpaNa. janakanuM apaharaNa vagere ghaTanAone jJAnI bhagavaMte yathAsthita batAvI dIdhI. potAnA pUrvabhavono vRttAMta sAMbhaLI bhAmaMDala mUcchita thaI gayo. bhUmi para phasaDAI paDyo... jyAre tenI mUccha UtarI. tyAre tene jAtismaraNazAna thaI gayuM hatuM. teNe potAnA pUrvabhavone joyA. satyabhUti mahAtmAe kahelI vAto barAbara maLI AvI. prabho, je pramANe Ape mArA bhavono vRttAMta batAvyo, te yathArtha che. huM paNa te joI rahyo chuM." bhAmaMDale satyabhUtinAM caraNomAM vaMdanA karI. bhAmaMDale Aje jANyuM ke jenA rUpa-sauMdarya pAchaLa te mohita thaI gayo hato te sItA tenI bahena hatI. te sItAnI nikaTa gayo ane sItAne praNAma karyA. sItA potAnA bhAIne animeSa nayane joI rahI. "janmatAMnI sAthe ja jenuM For Private And Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bheda khUle che apaharaNa thayuM hatuM, e ja A mAro sahodara che." sItA AnaMdathI pulakita banI gaI. sItAe bhAmaMDalane AziSa ApI. bhAmaMDala zrI rAmanI tarapha vaLyo. teNe zrI rAmanAM caraNomAM potAnuM mastaka mUkI dIdhuM. zrI rAme tarata ja bhAmaMDalane potAnA bAhumAM bharI lIdho ane atIta sauhArdathI bhAmaMDalane bheTI paDyA. candragatinI prasannatAno pAra na hato. bhAmaMDalanA bhedanuM nirAkaraNa enA viSAdane dUra karanAruM banyuM, tethI candragatinA hRdayane saMtoSa thayo. paraMtu janmajanmAMtaranI kathA sAMbhaLIne saMsAranI vicitra ane hRdayadrAvaka sthiti sAMbhaLIne candragatinuM mana vairAgI banI gayuM. candragatie vidyAdhara mahAmaMtrIne AjJA karI. 'tame mithilA jAo ane tarata ja mahArAjA janakane saparivAra ahIM laI Avo, jethI bhAmaMDalane tenA mAtApitAnuM milana thaI jAya." mahAmaMtrI vimAna laIne tarata mithilA pahoMcyA ane janaka-videhAne laIne vinA vilaMbe ayodhyA AvI gayA. candragati ane dazarathe janakanuM svAgata karyuM ane bhAmaMDalano je vRttAMta pUjya gurudeve batAvyo hato te kahI saMbhaLAvyo. janaka-videhA bhAmaMDalane joI rahyAM. videhAnA hRdayamAM putrasnehanuM vAtsalya chalakAyuM ane tenI chAtImAMthI dUdhanI dhArA chUTI paDI. bhAmaMDale AvI janaka-videhAnAM caraNomAM vaMdanA karI. videhA bhAmaMDalane potAnA utkaMgamAM laI vAraMvAra AliMgana daI kRtArthatA anubhavavA lAgI. janake bhAmaMDalane potAnA bAhupAzamAM jakaDI lIdho ane snehanAM AMsuthI tenA mAthe abhiSeka karyo. janaka-videhAne potAno khovAyelo putra maLI gaya. sItAne potAno sahodara maLI gayo. bhAmaMDalanI manovyathAno aMta AvI gayo. sahunAM hRdaya AnaMdathI nAcatAM joI candragatinA manane saMtoSa thayo. saMsAravAsa pratye tenuM citta udvigna banyuM. rathanUpuranI rAjagAdI para bhAmaMDalano abhiSeka karavAnuM sUcana karI candragati-puSpAvatIe satyabhUti mahAtmAnAM caraNamAM cAritra aMgIkAra karI lIdhuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa7. dazaratha-vairAgya kRpAvaMta, mArA pUrvabhavono vRtAMta paNa mane kahevA kRpA na karo?" mahArAjA dazarathe satyabhUti aNagArane prArthanA karI. mahArAjA candragati aNagAra banI gayA hatA. bhAmaMDala potAnA parivAra sAthe rathanUpura cAlyo gayo hato. janaka ane videhA zrI dazarathanA AgrahathI ayodhyAmAM rokAyAM hatAM, satyabhUti aNagAra paNa thoDA divasanI sthiratA karI rahyA hatA. ayodhyAnA naranArIonI khUba bhIDa jAmelI rahetI. eka divasa jyAre mahArAjA dazarathe potAnA pUrvabhavo jANavAnI jijJAsA vyakta karI, tyAra satyabhUti aAgAre bhUtakALanA aMdhakAramaya pradeza para avadhijJAnano prakAza phekyo ane bhUtakALa prakAzapuMjathI suspaSTa banI gayo. 'rAjana, sonApuranagarathI tamArA pUrvabhavano itihAsa zarU karuM chuM. pUrvanA anaMtabhavone kahetAM pAra na Ave! sonApuramAM "bhAvana' nAmanuM sarjana vaNika raheto hato. tenI patnInuM nAma "dIpikA' hatuM. temanI ekanI eka putrI upAsti' hatI. upAsti tarIke tamAro ja jIva hato, dazaratha! upAsti jyArathI samajamAM AvI, sAdhuonI zatru banI gaI! sAdhune jue ne tenA hRdayamAM veSa jAge. teno A svabhAva jiMdagInA cheDA sudhI rahyo. e svabhAva laIne te marI... rAjana! teNe pazu... pakSI kIDA vagerenA seMkaDo bhava karyA. vividha du:kha bhogavyAM. e du:khanA agnimAM jyAre peluM sAdhu-dveSathI upArjeluM pApa baLI gayuM tyAre teno janma candrapuramAM thayo. candrapuramAM dhana sArthavAhanI patnI suMdarIe tene janma Apyo; tenuM nAma "varuNe pADavAmAM AvyuM. dazaratha, A tamAro bIjo bhava kahevAya. A varuNanA bhavamAM tame sAdhuo pratye sadUbhAvabharyuM vartana karyuM. niraMtara zraddhApUrvaka dAnadharmanuM pAlana karyuM. sAdhusaddabhAvanA saMskAra dRDha paDI gayA, ane mRtyu thayuM. dhAtakI khaMDamAM uttarakupradezamAM "yugalika' manuSya tarIke janmyA. tyAMthI mRtyu pAmI devalokamAM gayA... devalokanuM AyuSya pUrNa thatAM puSkalAvatI vijayamAM puSkalAnagarImAM rAjaputra tarIke tamAro janma thayo. nandighoSa rAjA ane pRthvIdevI rANInA putra nandivardhana tarIke tame ucca For Private And Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 484 dazaratha-vairAgya zrAvaka jIvana jIvyA ane punaH devalokamAM gayA. devalokamAMthI vaitADhaya parvata para, zazipuranagaramAM AvyA. vidyAdhara rAjA ratnamAlInA rANI vidyullatAnI kuSie tame sUryajaya nAme rAjakumAra thayA. dazaratha! ahIM beThelA eka tamArA snehIne paNa saMbaMdha A bhavathI zarU thAya che vidyAdharendra rAjA ratnamAlIne samAcAra maLyA ke siMhapurano vidyAdhara rAjA vajanayana uddhatAIbharyuM vartana karI rahyo che. tarata ja ratnamAlIe siMhapura upara AkramaNa karI dIdhuM. vajanayane siMhapuranA daravAjA baMdha karI dIdhA ane killA parathI yuddha karavA lAgyo. keTalAya divaso vItI gayA. ratnamAlI ciDAI gayo. teNe daravAjA toDI nAMkhI nagaramAM praveza karI, samagra nagarane Aga lagADI devA hukama karI dIdho. sainikoe apUrva sAhasathI nagaranA daravAjA toDI nagaramAM praveza karyo; ane TheraThera Aga cAMpavI zarU karI. nagaramAM hAhAkAra vartAI gayo. bAla, yuvAna, vRddha, strI ane puruSo, pazuo ne pakSIo bhaDake baLavA lAgyAM. tyAM AkAzamArge eka divya prakAza thayo. e divya prakAzamAMthI eka deva pragaTa thayo. deva ratnamAlInI sAme AvI bolyoH mahAnubhAva ratnamAlI, tuM A raudra pApa tatkAla baMdha karI de. jo tArI saLagAvelI AgamAM manuSyo, pazuo, paMkhIo kAramAM hAhAkAra karatAM baLI rahyAM che. eka ghora pApanuM phaLa to tuM bhogavI cUkyo che, zA mATe punaH AvuM ghora kRtya karI tArA AtmAne narakano mahemAna banAve che?' tuM bhUrinaMdana nAmano rAjA hato. tuM mAMsabhakSI hato. eka divasa koI mahAtmAnA upadezathI teM mAMsabhakSaNa tyajI dIdhuM. paraMtu upamanyu nAmanA tArA purohite tane pratijJAthI bhraSTa karyo ane tuM punaH mAMsabhakSaNa karavA lAgyo. skaMda nAmanA eka puruSe tArA purohitanI hatyA karI. purohita mArIne hAthI thayo, teM e hAthIne tArI hastIzALAmAM pakaDI maMgAvyo. eka vAra yuddhamAM e hAthI mAryo gayo, te marIne tArI ja rANI gaMdhArAnI kukSie putra tarIke utpanna thayo. tenuM nAma arisudana pADavAmAM AvyuM. yauvanamAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. teNe pravajyA svIkArI, ane mRtyu pAmI te deva thayo! he ratnamAlI, te deva huM pote chuM. For Private And Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - jaina rAmAyaNa 495 bhUrinaMdana rAjA marIne vanamAM ajagara thayo. e vanamAM dAha pragaTyo. te dAhamAM ajagara baLI maryo ane bIjI narakamAM pahoMcI gayo. meM mArA jJAnathI joyuM... pUrvabhavanA snehathI huM narakamAM gayo ane pratibodha karyo. narakanuM AyuSya pUrNa karI tuM ratnamAlI rAjA thayo. ratnamAlI, A tArI duHkhapUrNa kathA che. have bodha pAma, nagarane saLagAvI devAnuM baMdha kara. anaMta du:khane AmaMtraNa na Apa." ratnamAlIe tarata ja Aga baMdha karAvI, yuddhavirAma karyo ane devane praNAma karI te potAnA rAjyamAM pAcho Avyo. ratnamAlIe sUryajayano rAjagAdI para abhiSeka karavA mATe sUryajayane pUchyuM. 'tuM A rAjya saMbhALa, huM saMyama svIkArI Atmahita karavA cAhuM chuM." pitAjI, huM paNa ApanI sAthe ja saMyama svIkArI Atmahita karavA cAhuM chuM, mane A bhavanA bhogomAM Asakita nathI.' sUryajayanI sAthe ratnamAlIe saMyama svIkArI lIdhuM. rAjyagAdI para sUryajayanA bAlaputra kulanaMdanano abhiSeka karavAmAM Avyo. tilakasundara AcArya bhagavaMtanI nizrAmAM ratnamAlI ane suryajaye niraticAra cAritranuM pAlana karyuM. kALadharma pAmIne banne mahAzuka vimAnamAM mahaddhika deva thayA.' satyabhUti aNagAra thoDI kSaNa aTakI gayA ane dazaratha sAme joI punaH bolyA: "rAjana, have dhyAnapUrvaka anusaMdhAna karajo. devalokamAMthI ratnamAlInA jIvanuM cyavana thayuM. te mithilApati janaka banyA. devalokamAMthI sUryajayanA jIvanuM cyavana thayuM. te ayodhyApati dazaratha banyA. ratnamAlIne nagaradAha karato aTakAvavA AvanAra deva, tenuM cyavana thayuM, te janakano anuja kanaka banyo. dazaratha! tamArA naMdivardhananA bhavamAM tamArA pitA nadighoSa ke je raiveyakamAM gayA hatA, temanuM cyavana thayuM ane te huM pote satyabhUti!" dazarathanA AnaMdanI sImA na rahI. potAnA ja pUrvabhavanA pitA jANe bhavamAM bhUlA paDelA putrane mokSamArga batAvavA mATe ahIM AvI gayA! dazarathe vAraMvAra satyabhUti aNagAranAM caraNomAM vaMdanA karI. For Private And Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 493 dazaratha-vairAgya kRpAnAtha, Ape mArA para anahada anugraha karyo. Ape mArA pUrvabhavo kahI mane saMsArathI virakta banAvI dIdho che. mAruM mana saMsAranAM bhogasukhothI vimukha banI gayuM che. Apa have ApanA putrane saMyamI banAvIne ApanI sAthe ja laI padhAro." dazaratha, zubhakAryamAM vilaMba na karavo joIe." "prabhu, vinA vilaMbe huM ApanAM caraNomAM upasthita thaIza." potAnA pUrvabhavo sAMbhaLIne jANe navI ja duniyAmAM praveza karyo hoya tema niraMtara tenI kalpanAmAM pUrvabhavonI ghaTanAo upasthita thavA lAgI. bIjI bAju satyabhUti aNagAra sAtheno pUrvabhavano saMbaMdha, te paNa pitA-putra tarIkeno nikaTano saMbaMdha jANIne dazarathanuM hRdaya khuzIthI nAcI UThyuM. A bhavanA saMbaMdho dazarathane nIrasa lAgyA, jyAre pUrvabhavanA saMbaMdhe temanA manane AkarSI lIdhuM! kAraNa ke pUrvabhavano saMbaMdha je svarUpe pragaTa thayo hato te svarUpa bhavya, pavitra ane AkarSaka hatuM! satyabhUtimAM cAra jJAnanI bhavyatA hatI. saMyamanI pavitratA hatI ane puNyakarmanuM AkarSaNa hatuM. vicAramAM ne vicAramAM dazaratha rAjamahelamAM AvI gayA. rAtrinA prAraMbhe mahArAjA dazarathe samagra parivArane potAnI pAse bhego karyo. rANIo, putro, putravadhUo, maMtrIgaNa vagere upasthita thayAM. sahu potAne yogya sthAne besI gayAM. sahu jANatAM hatAM ke mahArAjAe kuTuMbane zA mATe bheguM karyuM che. lAMbA samayanI aliptatA, niHspRhatA ane bhogavimukhatAthI kuTuMba ja nahIM, ayodhyAvAsI nagarajano paNa dazarathane "gharamAM rahelA yogI' tarIke jANatA hatA. dazarathe sahunI sAme dRSTi karI, eka ekane vyaktigata rIte joI lIdhAM. temaNe kSaNa vAra AMkho baMdha karI dIdhI. punaH AMkhone kholatAM teo bolyA: rAma!' pitAjI..." "huM cAhuM chuM ke nivRttimArgane grahaNa karI parama AtmAzAMti prApta karuM, dazarathe zrI rAmanA sAme joI kahyuM. rAmanI dRSTi bhUmi para sthira hatI. dazarathanAM vacano sAMbhaLI rAmanI AMkhamAMthI be-cAra AMsu jamIna para TapakI paDyAM. rAma javAba na ApI zakayA. pAse ja beThelA dazarathe rAmanA mAthe hAtha mUkI punaH kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 'rAma, A to bhagavaMta RSabhadevathI cAlI AvatI IkSvAkuvaMzanA rAjAonI rIti ja che! vAstavamAM jovA jaIe to pUrvanA rAjarSio karatAM huM to moDo chuM! zrI rAma kaMI ja na bolI zakayA. pitAno sneha pitAne nivRttimArge javAnI anumati ApavA deto na hato. jyAre Atmaprema pitAne nivRttamArge jatAM rokI zakato na hato. dazarathe lakSmaNa sAme joyuM. 628 lakSmaNanI AMkhomAM Ajadina sudhI kyAreya AMsu AvyAM na hatAM. Aje lakSmaNanuM vajra hRdaya pIgaLI rahyuM hatuM. zrI rAmanI AMkhomAM AMsu joI lakSmaNanI AMkho sajaLa banI gaI hatI. bharata lakSmaNanI bAjumAM ane dazarathanA paga AgaLa mAthuM jamIna para DhALIne besI gayo hato. tenA mukha para udAsInatA, gaMbhIratA, gahanatA chavAI hatI. zatrughna mauna dhAraNa karI zUnyamanaska jevo dazarathanI pAchaLa Ubho rahI gayo hato. dazarathe kauzalyA sAme joyuM. 'devI tamAre kaMI kahevuM che?' 'nAtha, moha to haMmezAM AtmAnA zreyamArgamAM ADo AvIne Ubho ja rahe che...mohanI gati nyArI che, paraMtu ame ApanA AtmakalyANanA mArgamAM ADe AvavA mAgatAM nathI. Apano zreyamArga nirvighna bano,' 'devI, IkSvAkukuLane zobhe e rItanA tamArA zabdo che. mana prasanna thAya che.' khaMDamAM punaH zAnti sthapAI gaI...koI kAMI bolatuM na hatuM...tyAM bharate bhUmi parathI potAnuM mAthuM UMcuM karyuM...dazaratha sAme joyuM... te bolyo : 'pitAjI, mArI eka prArthanA che.' sahunI dRSTi bharata para coTI gaI. utsukatAthI ane kaMI saMzayathI. 'kahe bharata!' dazaratha bharata tarapha kaMIka nIcA vaLyA ane bharatano hAtha potAnA hAthamAM laI bolyA. 'pitAjI, huM paNa ApanI sAthe ja nivRttimArga levA cAhuM chuM ane laIza. ApanA vinA...' For Private And Personal Use Only bharatanI AMkhomAMthI daDadaDa AMsu paDavA lAgyAM. teno kaMTha bharAI Avyo... be paga vacce mukha chupAvI te raDI paDyo. 'bharata, tuM vivekI che. prAjJa che, tAre to svasthatA jALavavI joIe...' 'pitAjI, huM svastha chuM. huM ApanI sAthe cAlIza, mArA para kRpA karo.'
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 488 dazaratha-vairAgya bharata..." prabho, mane saMsArasukhonuM koI prayojana nathI. mane enA pratye rAga nathI. huM AtmasAdhanAnA mArge ApanI sAthe ja rahIza." uttarIya vastrathI potAnI AMkho lUchI, bharata daDhatAthI bhUmi para besI gayo. dazaratha vicAramAM paDI gayA. rAma bharata sAme joI rahyA. bhAratanA zabdonI asara sahuthI vizeSa kikeyI para paDI. kikeyIno AtmA vihvaLa banI UThyo. rAtrino samaya ghaNo vItI gayo hato. aMte bIjA divasathI rAmanA rAjyAbhiSekanI taiyArI karavAnI sUcanA maMtrIgaNane ApI. dazarathe sahune potAnA sthAne javAnI anujJA ApI visarjana karyuM. dazarathanI sAthe bharata paNa cAritra aMgIkAra karaze." A vAte sahune vizeSa duHkhI banAvyA. paraMtu eno niSedha koNa karI zake? sahu aMtarAtmAthI nivRttamArgane cAhatA hatA. nivRttimArganI mahattA samajatA hatA. alabatta, A badhI paristhitimAM lakSmaNajIne bahu rasa nahoto, chatAM e to zrI rAmanA anugAmI hatA. potAne nApasaMda vAta paNa jyAM sudhI zrI rAma potAnI nApasaMdagI na batAve tyAM sudhI lakSmaNa te bolatA na hatA. bhAratanA nirNayathI zatruSNane ghaNuM duHkha thayuM. te bhAratanA khaMDamAM jaI, bharatanAM caraNomAM DhaLI paDyo ane dhrusake dhrusake raDavA lAgyo. tenA mATe bharatano viraha asahya hato. bharate tene be hAthe Ubho karI, chAtI saraso cAMpI, zAnta karavA prayatna karyo. zatruSNa! ATaluM badhuM duHkha zA mATe! zuM nivRttimArga tane priya nathI? priya to che.. paraMtu ethI vizeSa prema tane bharata para che. huM jANuM chuM...mATe te duHkhI che." zatraba mauna hato. te kAMI paNa bolI zakavAnI sthitimAM na hato. bharate zatrunanA baMne hAtha potAnA hAthamAM lIdhA hatA. bharata kaMIka vicAramAM paDI gayo. zatrughna, eka divasa Ameya ApaNo viraha to thavAno ja che ne! A saMsAranA saMbaMdho kevA kSaNika che? koI saMbaMdha zAzvata nahIM! kSaNikane zAzvata mAnI laI manuSya pApa Acare che ane pApathI karma bAMdhe che. tethI bhavomAM bhaTake che! zatrughna, pAramArthika dRSTie vicAravuM jarUrI che. AtmAnA svarUpano vicAra karavAnI AvazyakatA che. A zarIra, indriya, zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza A badhuM to karmanI lIlA che. AtmAnuM emAM kaMI nathI!' For Private And Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 499 bhAratanI A badhI vAto zatrughna sAMbhaLato hato, paraMtu tenA vihvaLa hRdayane tethI zAMti maLatI hoya tema lAgatuM na hatuM. te cAhato hato ke bharata tenI sAthe rahe; cAhe vanamAM ke nagaramAM! te cAhato hato ke bharata saMsAra choDI hAla nivRttimArga na svIkAre; bhale pitAjI nivRttimArge jAya. te bolyo: ApanI vAta satya che. ApanA mATe satya che, paraMtu huM cAhuM chuM ke Apa hamaNAM A mArge na jAo." madhyarAtrino samaya thaI gayo hato. rAjamahelanA praharIonI Alabela saMbhaLAtI hatI. bAkI nIrava zAMti hatI. bAhya vAtAvaraNamAM zAMti na hatI. ayodhyAnA rAjakulanA hRdayamAM paNa zAMti na hatI. ahIM zatruSNa azAMta hato, aMtaHpuramAM kekeyI azAMta hatI. nidrA AvatI na hatI. gaMbhIra vicAramAM paDI gaI hatI. patinuM nivRttimArge javuM ane jeTaluM duHkhI nahotuM karatuM eTaluM bharatanI vAtathI thatuM hatuM. "bharatane A zuM sUjhayuM? e jAya to pachI mArA jIvanamAM zuM rahyuM? pati jAya ane putra paNa jAya, pachI?" pati ane putranA virahanI kalpanAe tene bebAkaLI-bahAvarI banAvI dIdhI. bharatane jaIne samajAvuM? nA, e AgrahI che. ene enA pitA pratye ati sneha che, e mArI vAta nahi mAne...' e punaH vicArasAgaramAM DUbI gaI. aMtima prahara cAlI rahyo hato. eka vicAra kaikeyInA manamAM Avyo, te kaMpI UThI paNa te kaMpanamAM AnaMda hato! 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 58. varadAna svAmI, Apane yAda che, svayaMvara vakhate, jyAre pAchaLathI yuddha upasthita thayuM, mane ApanI sArathi banavAnuM saubhAgya maLyuM hatuM te pachI Ape prasanna thaI vara mAgavA kaheluM?' hA, yAda che devI!" dazarathane bhUtakALanA e prasaMganI smRti AvI. "to nAtha, huM Aje e vara mAgavA cAhuM chuM. ApanI pratijJA satya hoya che. prastaroveva pratijJA de mahAtmA mahAtmAonI pratijJA paththara para korelI rekhA jevI hoya che.' "keyI, tamAruM kahevuM yathArtha che. tame vara mAgI zako cho, paraMtu emAM be vAtano khyAla rAkhavAnI jarUra che. je mArA mATe svAdhIna che, e mAgajo ane huM je mArge javA cAhuM chuM, eno niSedha na karazo. e sivAya tame mAgo." kekeyInA mukha para AnaMda chavAI gayo. tenI abhilASA pUrNa thatI lAgI. e putrasnehanA agAdha pravAhamAM taNAI rahI hatI. e je mAMgavAnI hatI, tenAM pariNAmono vicAra prAyaH teNe karyo na hato, karyo hato to bahu ja sthaladaSTie. teNe potAnI mAMgaNI khullI karI. nAtha, jo Apa cAritranA mArge jAo cho, to A rAjya bharatane Apo. bharatano rAjyAbhiSeka karo." dazaratha kaikeyInA sAme joI rahyA; kSaNabhara joI rahyA ane tarata bolyA: "oho, devI, rAjya? Aje ja mAruM rAjya grahaNa karo.' dazarathe tarata ja rAma-lakSmaNane bolAvI lAvavA pratihArIne ravAnA karyo. kaikeyInI icchA pUrNa thaI hatI. putra bharata nivRttimArge tenA pitAnI sAthe na cAlyo jAya ane potAnI pAse ja rahe, A ja vicArathI prerAIne, kekeyIe A yojanA banAvI hatI. teNe vicAryuM hatuM ke bhArata para ayodhyAnA sAmrAjyanI javAbadArI Avaze, tethI tene saMsAramAM rahevuM ja paDaze! te sAdhu nahIM banI zake ane A rIte putranuM sukha banyuM raheze! A sivAya bharatane saMsAramAM rokI rAkhavAno bIjo koI upAya tene na jaDyo. zrI rAma taraphathI te nirbhaya hatI. te jANatI hatI ke ayodhyAnA rAjya para adhikAra zrI rAmano che, bharatano nahIM. paraMtu rAma jevI rIte kauzalyA pratye For Private And Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 501 jaina rAmAyaNa prema ane Adara dharAvatA hatA, teTalo ja prema ane Adara kaikeyI, sumitrA ane suprabhA pratye paNa rAkhatA hatA. kaikeyInI e paNa dhAraNA hoI zake ke pote rAmane pAchaLathI sAcI paristhiti samajAvI rAmanA mananuM samAdhAna karI deze ke kayA AzayathI bharatane ayodhyAno rAjA banAvavA mATe teNe dazaratha pAse varadAna mAMgyuM! vaLI kaikeyI e paNa jANatI hatI ke zrI rAmane bharata pratye atyaMta sneha che. bharatane rAjA bano joI rAmanuM hRdaya prasanna thaze, nArAja nahIM thAya. ayodhyApati mahArAjA dazarathanI dharmapatnI kaikeyI eka suzIla, saMskA2I ane sarva putro pratye samAna vAtsalya dhAraNa karanArI Adarza AryasannArI hatI. rAma pratye ene dveSa na hato. rAma pratye tene IrSyA na hatI. alabatta bharata pratye tenuM mAtAsulabha vAtsalya vizeSa hatuM ane hoya te svAbhAvika che. dazarathano saMdeza maLatAM ja rAma-lakSmaNa AvI pahoMcyA. pitAne praNAma karI, vinayapUrvaka bhUmi para besI gayA. tarata ja dazarathe rAmane kahyuM: rAma, tArI mAtAnA svayaMvara samaye, kaikeyI sAme aMgulInirdeza karI kahyuM: meM emanA sArathipaNAthI saMtuSTa thaI varadAna mAgavA kaheluM. temaNe te varadAna avasare mAgavAnuM kahI e samaye kaMI mAgeluM nahIM... Aje eNe varadAna mAgyuM ane meM ApI dIdhuM.' dazarathano svara bhAre thato jato hato, 'yogya che, pitAjI. IkSvAkukulanA rAjAonuM vacana aparivartanIya hoya che!' 'teNe mAgyuM, ke rAjya bharatane maLe, ane meM ApI dIdhuM.' 'bahu sarasa! ghaNuM ja suMdara! pitAjI...' rAma UbhA thaI gayA ane dazarathanAM caraNomAM namaskAra karyo. 'pitAjI! mArI mAtAe yogya varadAna mAMgyuM che. mahAna tejasvI bhAI bharata mATe rAjya mAMgIne mAtAe suyogya prazasya varadAna mAgyuM che. mane khuzI che...' rAmanA mukha para nirda khuzI ane prasannatA AvI gayAM. teo bolyA: 'pitAjI, ApanI mArA para kRpA che. Ape mane A viSayamAM pUchyuM. paraMtu lokamAM mArI niMdA thaze! mAro avinaya pragaTa thaze, ke pitA dazaratha rAmane pUchyA vagara bharatane rAjya na ApI zakyA. For Private And Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varadAna pa02 nAtha, Apa saMtuSTa thaIne eka raMkane paNa rAjA banAvI zako cho. Apa sarvesarvA cho, niSedha ke anumati huM zuM ApI zakuM? huM to Apano adano sevaka chuM, caraNaraja chuM, vaLI tAta: bharata e huM ja chuM. ApanA mATe ame baMne samAna chIe. Apa parama AnaMdathI bhAI bharatano ayodhyAnA siMhAsana para abhiSeka karo." rAmanA zabdoe dazarathanA hRdayane premathI bharI dIdhuM. dazarathe rAmane chAtI saraso lagAvI, AnaMdAzruthI rAmane bhIMjavI nAMkhyA. putra, tAruM hRdaya svaccha-pavitra che. te je kahyuM, te tArA mATe ucita ane gauravazALI che.' tyAM bharata khaMDamAM praveza karyo. tene A vAtanI khabara paDI gaI hatI. tenA mukha para gabharATa hato, du:kha hatuM, glAni hatI. pitAjI, ApanI sAthe ja saMyama svIkAravAnI prArthanA meM pahelAM karI che. huM e nizcaya para daDha chuM. koInA kahevAthI Apa mArA e nirNayane nahIM pheravI zako.' bharata, mArI pratijJAne tuM heje mithyA na kara. tArI mAtAne huM vacana ApI cUkyo chuM. tAre vacana khAtara..." tAta, kSamA karo mane. huM koI paNa saMyogamAM rAjagAdI para besavA taiyAra nathI." kaikeyI mauna UbhI hatI. bhAratanuM duHkha joI kekeyI manamAM duHkhI thaI rahI hatI. dazaratha gaMbhIra hatA, jyAre dazarathanI vAtano bhArate spaSTa inkAra karI dIdho, tyAre zrI rAma bolyA: bharata, tAre rAjagAdI para besavuM che, mATe tane rAjagAdI para besavAnuM nathI kahevAmAM AvatuM, mAtra pitAjInuM vacana satya karavA mATe tAre rAjya svIkAravuM joIe.' atyAra sudhI rokI rAkhelo azrupravAha khaLakhaLa vahI nIkaLyo. bharata eka nAnA bALakanI jema raDI paDyo. teNe zrI rAmanA paga pakaDI lIdhA. gaga svare te bolyo : tAtapAda ane AryapAda ane rAjya Ape te ApanI mahAnatA che. mahAna udAratA che. jo huM e rAjya lauM to mArI teTalI ja adhamatA che. zuM huM For Private And Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa pa03 tAtapAdano putra nathI? zuM jyeSThAryano anuja nathI? jyaSThAya, mane rAjya svIkAravA vivaza na karo." lakSmaNajI to kyAranAya ahIMthI khasI gayA hatA. temanA svabhAva anusAra A badhI vAto "khaTapaTa' hatI, ke jene teo pasaMda karatA na hatA. kekeyInI sthiti viSama banI gaI hatI. tene kalpanA paNa na hatI ke bhArata A rIte rAjya levAno sApha InkAra karI deze. dazarathanuM hRdaya vyathita hatuM. temane khyAla paNa na hato, ke A rIte saMyama mArge javA pUrva navI ja paristhiti pedA thaI jaze. sahuthI vizeSa mUMjhavaNa zrI rAmanI hatI. eka bAju pitAjI bharatane rAjya ApI cUkyA hatA. kekeyIne varadAna ApI dIdhuM hatuM. bIjI bAju bharata rAjya svIkAravA jarAya taiyAra na hato, eTaluM ja nahIM, pitAjInA sAthe ja cAritramArge javA utsuka hato. jyAM sudhI bhArata rAjya grahaNa na kare, pitAjInuM vacana saphaLa na thAya, ane tyAM sudhI pitAjI nivRttimArge paNa na jaI zake. bharatanA zabdo, bhAratanuM hRdaya jotAM have ene vizeSa samajAvavA jatAM vadhAre AghAta lAge tema hato. AvI mAgaNI karavA badala kekeyIne kaMI paNa kahevA jatAM kaikeyInA aMtaHkaraNane Thesa lAge tema hatI. zrI rAma koInA paNa hRdayane duHkhI karyA vinA mArga kADhavA mAgatA hatA. basa, temaNe e vicAryuM ke "bharata kevI rIte rAjya grahaNa kare?' khUba vicAratAM temane samajAyuM ke "jyA sudhI ayodhyAmAM mArI upasthiti che, tyAM sudhI bhArata rAjagAdI para nahIM bese. kAraNa ke te mane pitAtulya gaNe che, mArA pratye tene niHsIma sneha che. lAkha upAya karavA chatAM e mArI ayodhyAmAM hayAtI haze tyAM sudhI rAjya grahaNa nahIM kare. hA, huM ahIMthI khasI jAuM, cAlyo jAuM, ayodhyAne choDIne dUra dUra jAuM, to saMbhava che ke bhArata rAjyane grahaNa kare.' pitAnA vacanane saphaLa banAvavA mATe zrI rAme rAjya parano potAno hakka jato karyo, eTaluM ja nahIM paraMtu ayodhyA choDIne vanavAsa svIkAravAno dRDha. saMkalpa karyo. zA mATe? mAtra pitRbhakti khAtara! "pitAjI..." zrI rAma bolyA, 'jyAM sudhI huM ayodhyAmAM chuM tyAM sudhI bharata rAjyano svIkAra nahi kare, eTalA mATe huM vanavAsamAM jaIza." rAme dazarathanAM caraNomAM bhaktipUrvaka vaMdanA karI. ane tvarAthI khaMDanI bahAra nIkaLI gayA. zrI rAmanA zabdo ane vanavAsagamana joI bharata poke poke raDI paDyo. tenuM haiyuM karuNa AkraMda karavA lAgyuM. dazaratha mUcchita thaI gayA For Private And Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 504 varadAna ane bhUmi para paTakAI paDyA.. "rAma...rAma..." karatAM dazarathanI AMkhomAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. vAraMvAra te mUchita thaI javA lAgyA. zrI rAma mAtA aparAjitA pAse gayA ane mAtAnAM caraNomAM vaMdana karI, temaNe temanA AzIrvAda mAgyA. mAtAjI, jevI rIte huM tamAro putra chuM, tevI rIte bharata paNa tamAro ja putra che. potAnA vacananuM pAlana karavA pitAjIe bharatane rAjya ApyuM, paraMtu bharata rAjya kaI rIte le? jyAM sudhI huM ayodhyAmAM chuM, bharata rAjya grahaNa nahIM kare ane tyAM sudhI pitAjInuM vacana saphaLa na bane, mATe mAre vanamAM javuM joIe." rAma karthe jatA hatA, aparAjitA dhaDakate hRdaye vihvaLa thaIne sAMbhaLyuM jatI hatI. mAtAjI, bharata pratye tame vizeSarUpe kRpAdRSTithI jojo, emAM ja rAmanuM darzana karajo, paraMtu kyAreya mArA viyogathI vicalita banI strI sAdhAraNa adhUrya dhAraNa na karazo." have kauzalyA sahana na karI zakI. rAmavirahanI kalpanAe ja tene tatkAla becena banAvI dIdhI. tenA zvAsa garama garama cAlavA lAgyA, tenuM hRdaya kaMpavA lAgyuM, te mUccha khAIne jamIna para paDI gaI. rAme tarata mAtAne pakaDI laI, jamIna para suvADI dIdhI. dAsIoe tarata zItala jala lAvI kauzalyA para dhIredhIre sicyuM.. vIMjhaNAthI vAyu nAkhyo. zrI rAma kozalyAnA mAthe hAtha mUkI nIce besI gayA. thoDI kSaNomAM tenI mUccha UtarI gaI. mUccha UtaratAM ja te bolI: koNe mArI mUrchA dUra karI?, mUccha mArA mATe sArI hatI. sukhethI huM mRtyu pAmata. jIvaMta rahIne huM kevI rIte rAmanA virahanuM duHkha sahana karIza? putra vanamAM jaze, pati nivRttimArge jaze, ane AvI vAto sAMbhaLI mAruM hRdaya vidIrNa kema nathI thaI jatuM? kharekhara hRdaya niSkara che, vajaya che.' kauzalyA moTA svare raDI paDI. bAjumAM UbhelI dAsIonI AMkho AMsathI UbharAI gaI. dUra eka khUNAmAM UbhelI sItA paNa vAraMvAra uttarIya vastrathI AMkho sApha karatI hatI. "mAtA! mahArAjA dazarathanI sahadharmiNI, ayodhyAnI sAmrAjJI, tAre A pramANe eka sAdhAraNa strInI jema vilApa karavo zuM ucita che? siMhano For Private And Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa05 jAyo vanamAM ekAkI bhramaNa karavA nIkaLI paDe che tyAre zuM siMhaNa zoka-saMtApa kare che? rAma," DUsakAM bharatI kauzalyA bolI UThI, "mAtAnA hRdayanI vedanA tuM na jANe beTA. tArA virahane sahana karavAnI zakti mArAmAM nathI." bIjo koI upAya nathI. mAtA-pitAjInA mahAna upakAranuM mahAna RNa adA karavAno A prasaMga... jIvanamAM kyAreka mahAna AdarzanA jatana mATe mAnavIya kAmanAo, abhilASAo ane sukhono tyAga karavo Avazyaka banI jAya che. bhagavAna RSabhadevathI AryAvartamAM A Adarza prajAnI sAme rahyo che ke potAnAM mahAna kartavyone bajAvavA mATe sarvasvano tyAga karavo paDe to karI devo. pitA dazarathanA vacanane siddha karavA mATe vanamAM javuM anivArya che ane A anivArya pharajanuM pAlana karatAM mane mAtAnA AzIrvAda maLavA joIe." zrI rAme punaH aparAjitAnAM caraNomAM vaMdanA karI ane sumitrA pAse gayA. sumitrAne vaMdana karyA mauna, gaMbhIra ane gadgad hRdaye sumitrAe rAmanI zubhakAmanAo karI. rAma kaikeyI pAse pahoMcyA. kekeyInI AMkho raDI raDIne sUjI gaI hatI. te palaMgamAM potAnuM mukha chupAvIne DUsakAM bharI rahI hatI. dUrathI ja zrI rAme kaikeyInI sthiti joI, vaMdanA karI. kekeyInI kAmanAo saphaLa bane tevI bhAvanA bhAvI, tyAMthI rAma suprabhA pAse gayA. suprabhAnAM caraNomAM zira mUkI vaMdanA karI. suprabhAe glAnipUrNa mukhe zrI rAmane vidAya ApI. rAma ayodhyAno rAjamahela choDI jyAre bahAra nIkaLyA tyAre seMkaDo pratihArIo, dvArapAlo, dAsIo karuNa svare raDI paDyAM. gItagAna, AnaMdapramoda, hAsyavilApa, badhuM ja sthagita thaI gayuM. rAjamArgo para lAkho nagaravAsIo AMkhamAM AMsu bharI doDI AvyA. vanavAse jatA potAnA pyArA zrI rAmane joI, e divase koNa nahotuM raDavuM? konuM hRdaya dravita nahotuM thayuM? zrI rAmanI pitRbhakti para e divase koNe lAkha lAkha abhinaMdana nahotAM ApyAM? sahu hAtha joDIne, mastaka namAvIne, mauna rIte zrI rAmane vidAya ApI rahyAM hatAM ane zrI rAmanI pAchaLa cAlavA lAgyAM hatAM. rAma jyAM rAjamahelamAMthI bahAra nIkaLyA tyAre sItAe dUrathI zrI dazarathane praNAma karyA ane aparAjitA pAse AvI, aparAjitAnAM caraNomAM DhaLI paDI. duHkhI aparAjitA sItAne joI muktakaMThe raDI paDI. sItAne vaLagI paDI. aparAjitA nAnA bALakanI jema DUsakAM bharavA lAgI. For Private And Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 506 varadAna mAtAjI, mane AjJA Apo, huM AryapatranI sAthe jaIza." sItAe prArthanA karI. "vatsa, tuM A zuM bole che?' kauzalyAno svara gadgad hato. Apa AzIrvAda Apo, Aryaputra dUra nIkaLI jaze." "sItA beTI, janmathI mAMDIne Aja dina sudhI teM jamIna para paga nathI mUkyo. uttama vAhanothI tAruM zarIra TevAyuM che. tuM padavihAra kevI rIte karIza? vaLI kAMTA, kAMkarA ane jaMgalanI bhayAnakatA tuM kevI rIte sahana karIza? mAro putra rAma to narasiMha che beTI! enA mATe kaMI duSkara nathI. paraMtu tAruM sukomala, kamalanI pAMkhaDI jevuM zarIra, zIta-tApanAM kaSTa kevI rIte uThAvaze?" sItAne mAthe hAtha pheravatI kauzalyA kahI rahI hatI. te kSaNabhara gaMbhIra banI gaI. teNe sItAnA mukha para patharAyelI daDhatA ane rAma-anusaraNanI tIvra icchA vAMcI, teNe kahyuM: "te chatAM patinuM anusaraNa karatI tane huM rokI zakatI nathI. tuM satI cho, tethI patinI chAyAmAM rahevA tAruM mana talase che te huM jANuM chuM beTI, paraMtu vanamAM kaSTonI kalpanA paNa tane javA devAnI AjJA ApavA InkAra kare che.' sItA UbhI thaI; tenA mukha uparathI zoka dUra thaI gayo. praphullatA chavAI gaI. puna: kauzalyAne vaMdanA karI, te bolI : mAtAjI! ApanA pratyenI bhakti nizadina mArA mArgamAM kSemakarI banaze. huM AryaputranuM anusaraNa karIza.' sItA tvarAthI mahela choDI, rAjamArga para AvI ane zrI rAmane pahoMcI vaLavA jhaDapathI te cAlavA lAgI. nagaranI strIo, rAmanI pAchaLa sItAne paNa vanavAsamAM jatI joI gadgadra thaI gaI. sItAnI patibhakti kevI adbhuta che!" sItAnI patibhaktinuM AvuM udAharaNa A paheluM ja che!' potAnA zIla-satItva dvArA sItA potAnA mAtRkula ane zvasurakula baMnene dhanya banAvI rahI che...' vanavAsanAM kaSTono ene Dara nathI!' bhinna bhinna zabdomAM, karuNa vANImAM nagarastrIo bolI rahI hatI. ane lAkha zubhecchAo varasAvI rahI hatI. For Private And Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 507 lakSmaNajI potAnA mahelamAM hatA. temane khabara na hatI ke rAma ane sItA vanavAsa mATe nIkaLI gayAM che. jyAre dAsa-dAsIone dhrusake dhrusake raDatAM joyAM tyAre lakSmaNajIe pUchyuM: kema, zuM che Aje? kema raDo cho?" koIe javAba na Apyo ne vadhu AkraMda karavA lAgyAM. lakSmaNajI akaLAyA. temaNe punaH pUchyuM: kaho to kharAM, zI vAta che? ATaluM badhuM rudana kema?" eka dAsIe kahyuM : mahArAjakumAra, jayeSThArya ane mahAdevI sItAjI vanavAsamAM gayAM." huM? gayAM?' lakSmaNajI bebAkaLA banI gayA. temanuM mana dhUMdhavAI UThyuM. te mahelanI aTTalikAmAM gayA ane hAthanI muSTio vALI, te jorathI AMTA mAravA lAgyA. temanuM mana bolI UThyuM: "pitAjI svabhAvathI ja saraLa che, jyAre strIo svabhAvathI ja kuTila hoya che, nahIMtara ke keyIe atyAra sudhI varadAna kema na mAgyuM? atyAre ja, ke jyAre jyeSThAryano rAjyAbhiSeka thavAno hato, tyAre ja tene varadAna mAgavAnuM sUjhayuM? khera, pitAe to bharatane rAjya ApI dIdhuM ne bhArata paNa kevo kulAMgAra? aha, mAtA-putre maLIne ayodhyAnA ujjavala itihAsa para kALo dhabbo lagAvI dIdho, paraMtu have pitAjInuM vacana to jaLavAI gayuM. have koI bhaya nathI. huM duSTa bharata pAsethI rAjya chInavI laIza ane rAjyasiMhAsana para zrI rAmane birAjita karIza tyAre ja mAro krodha zAMta thaze ane mArA AtmAne zAMti maLaze.' lakSmaNajInA aMgeaMgamAM krodha vyApI gayo hato. dAsadAsIo lamaNajInA svabhAvathI paricita hatAM. lakSmaNajInA mukha para tIvra roSa joI sahu kaMpI UThyAM ane koI navA aniSTa banAvanI zaMkAthI bhayabhIta banI gayAM. lakSmaNajI aTTAlikAmAM paDelA bhadrAsana para besI gayA ane AkAza tarapha daSTi mAMDI, vicAramAM garakAva thaI gayA. "mAno ke bharatane rAjagAdI parathI uThADI dauM, to paNa zrI rAma rAjagAdI svIkAraze? teo mahAsattvazALI che. taNakhalAnI jema rAjya tyajI daI teo cAlI nIkaLyA che. teo rAjya nahIM svIkAre, vaLI pitAjIne paNa duHkha thaze. pitAjIne duHkha na ha, bharata bhale rAjA ho, huM ahIM nahIM rahuM. jyeSThAryanI For Private And Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 508 varadAna pAchaLa, emano eka anucara banI, temanI sAthe sAthe vanomAM pharIza. saryuM ayodhyAthI...' lakSmaNajInA mukha para gaMbhIratA chavAI gaI. teo UThyA. jyAM dazaratha bhagnahRdaya banI karuNa AkraMda karI rahyA hatA tyAM lakSmaNajI AvyA ane kahyuM: 'pitAjI, huM jyeSThAryanI sAthe jaIza.' praNAma karIne jevA AvyA tevA nIkaLI gayA ane mAtA sumitrAnI pAse pahoMcyA. sumitrAnAM caraNomAM mastaka namAvI lakSmaNajI bolyA: 'mAtA jyeSThArya vanamAM jaze, huM paNa temanI sAthe jaIza. maryAdA-mahodadhi zrI rAmanA vinA lakSmaNa eka kSaNa paNa ahIM rahI zakaze nahIM.' sumitrAe ghaNI mahenate dhairya dhAraNa karyuM. manomana kaMIka vicAryuM ane kahyuM: 'vatsa, tArI vAta yathArtha che. suMdara vAta che ke mAro putra jyeSThAryanuM anusaraNa karaze! rAmane gaye samaya thayo che, te bahu dUra na cAlyA jAya, mATe vatsa vilaMba na kara.' 'sarasa...sarasa...mAtA! mArI mAtA, tArA AzIrvAda amArA sahunI rakSA karaze.' lakSmaNajI tyAMthI aparAjitAne praNAma ka2vA mATe gayA. sumitrA 'hA...lakSmaNa...' karatI bhUmi para mUrchita banI DhaLI paDI. For Private And Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka pac. dLa-gamana sI beTA lakSmaNa, tuM na jA, tuM ahIM ja rahe beTA." caraNomAM namaskAra karI rahelA lakSmaNanA mAthe AMsuono abhiSeka karatI kauzalyAnuM hRdaya vyathita hatuM. rAma ane sItAne pagale lakSmaNajIne paNa vanavagaDAnI vATe jatA joI kauzalyAnuM kalpAMta vadhI gayuM. lakSmaNa, rAmanA asahya virahamAM mArA mananuM AzvAsana tuM che. rAmanA virahamAM mArA prANa kevI rIte Takaze e huM nathI jANatI. mArA mATe lakSmaNa beTA, tuM na jA, na jA.' kauzalyAnI AMkho sUjI gaI hatI, sUjelI AMkhomAMthI avirata azrudhArA vahI rahI hatI. tenuM lAvaNyabharyuM mukha karamAI gayuM hatuM. tenAM kiMmatI vastro paNa coLAI gayAM hatAM. mAtA, tuM rAmanI jananI che! rAmacandrajIne apUrva dharyanuM amRta pAnArI mAtA tuM Aje ATalI badhI adhIra kema banI gaI che? saMsAranI sAmAnya mAtAo AvA prasaMge bhale adhIra bane, paraMtu tuM? lakSmaNajIe kauzalyAnI AMsubhInI AMkho sAme animeSa nayane joyuM. "moTAbhAI dUra na nIkaLI jAya mAre emane jaldI bhegA thaI javuM joIe.' nahIM lakSmaNa, nahIM,' kauzalyA UbhI thaI gaI ane dvAranI vacce jaIne mArga rUMdhIne UbhI rahI. bAvarI kauzalyA lakSmaNajInA mArgamAM dRDha banIne UbhI rahI gaI. mahelanA dAsa-dAsIo koI lakSamaNajInA mArgamAM AvavAnI hiMmata karI zake tema na hatAM. e hiMmata mAtra hatI kauzalyAmAM. bhale lakSmaNajInI jananI sumitrA hatI, paraMtu kauzalyA ane sumitrA vacce lakSmaNajIe abheda darzana kareluM hatuM. "mA, mArA mArgamAM ADe na Avo, Aryaputra dUra nIkaLI jaze. emanA vinA eka kSaNa paNa mArA mATe asahya che. jyAM zrI rAma tyAM lakSmaNa. zrI rAma vinA lakSmaNanI jiMdagI ja nathI, 'sadaiva huM rAmAdhIna chuM, mA." lakSmaNajInA mukha parathI daDhatA osarI gaI ane AdratA AvI gaI. e vihvaLa banI gayA. mAtA kauzalyAnAM caraNomAM paDI gayA. kauzalyAnA be hAtha pakaDI gadgad banI gayA. kauzalyA! lakSmaNanI mAtA lakSmaNanuM duHkha e na joI zakI. rAma vinAnI lakSmaNanI sthiti kauzalyAe anekavAra anubhavI che. kauzalyA dvAramAMthI dUra For Private And Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 510 vana-gamana khasI gaI, paraMtu e dvAramAMthI nIkaLI jatA lakSmaNane jovAnI hiMmata hArI gaI ane palaMgamAM moM dabAvIne rovA lAgI. ayodhyAnA, advitIya ayodhyAnA e manohara bhavya mahelamAMthI zrI rAma, lakSmaNa ane sItA nIkaLI gayAM. e kevo divasa haze? AkAzamAM prakAzI rahelo sUrya vAdaLomAM chupAI gayo haze. ayodhyApati dazarathanI manaHsthiti kevI asvastha ane du:khapUrNa haze? kauzalyA, sumitrA ane suprabhAnA virahakalpAMte mahelanA eka eka paththara ane IMTamAM paNa viSAda ane zoka bharI dIdhAM haze. bharata ane zatrughnanI hRdayadrAvaka vedanAoe e divase kone gadgad nahIM banAvyA hoya? ayodhyAno rAjamahela e divase zokasAgaramAM DUbI gayo haze. enuM yathArtha varNana Aje ApaNane maLatuM nathI. jo koI kevaLajJAnI enuM varNana Aje kare to hajAro, lAkho varSa pachI Aje paNa ApaNe dhrusake dhrusake raDI paDIe ane e ayodhyAnA zokAkula rAjaparivAranA mahAduHkhamAM sahAnubhUti dharAvIe. lakSmaNajI bANamAMthI chUTelA tIranI tvarAthI zrI rAma ane sItAjIne jaI maLyA. sAdA vastromAM sajja thaIne nIkaLI paDelA zrI rAmanA mukhamaMDaLa para pratijJA-pAlananA AnaMdanI anubhUti aMkita hatI. sItAjInuM mukhakamala paticaraNomAM praphullita hatuM. lakSmaNajInA mukha upara rAmAnusaraNanI prasannatA prasphurita hatI. jANe traNeya svajano vilAsopavanamAM krIDA karavA na jatA hoya! vanavAsanI vATe traNeya cAlI nIkaLyAM hatAM. paraMtu ayodhyAnAM lAkho naranArIonA jANe prANa cAlyA jatA hoya tevI du:khI dazA sarjAI gaI. je strIe, puruSe ane je bALake jANyuM ke rAmalakSmaNa-sItA vanavAsanA vATe cAlyAM gayAM che. te sahu gharamAMthI nIkaLIne temanI pAchaLa doDI AvyAM, 'kema zrI rAma vanamAM jAya che? sItAjIne paNa vanavAsa? AvA parAkramI lakSmaNajIne vanamAM javAnuM zuM kAraNa?......' aneka prazno janamAnasamAM UThavA lAgyA ane ekabIjAne pUchavA lAgyAM. 'meM sAbhaLyuM ke bharatanI mAtA kaikeyIe ja A tophAna UbhuM karyuM che. kaikeyI duSTa nIkaLI...' eka navajavAna bolI UThyo. enA mukha para roSa ane viSAda UbharAyo hato. tenI pAse Ubhelo zokamagna puruSa ke je AdheDa vayano hato; teNe pelA navajavAnanA zabdo sAMbhaLyA. teNe AkAza sAme joyuM. eka dIrgha nisAso nAMkhyo, ane bolyo. For Private And Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 511 | 'bicArI kekeyIno zo doSa? duSTa kamano jyAre udaya Ave che tyAre ja AvuM bane che, ane tenI AMkhamAMthI moTAM moTAM AMsu TapakI paDyAM. mahArAjA dazarathanI mUcha dUra thaI. rAma-lakSmaNa ane sItA vanavAse jAya che, e samAcAra maLatAM ja mahArAjA nehAkula banI gayA ane tarata parivAra sAthe zrI rAmanI pAchaLa cAlyA. dazaratha sAthe bharata, zatrughna, cAreya mahArANIo, maMtrIo ane anya dAsa-dAsIo cAlyAM. zrI rAmacandrajI vagere ayodhyAnI bahAra nIkaLI gayA hatA. mahArAjA dazaratha tvarita gatithI nagara bahAra AvyA. zrI rAmacandrajIne khabara paDatAM ja teo UbhA rahI gayA. mahArAjAnAM caraNomAM traNeyae vaMdanA karI. traNeyane jotAM ja dazaratha raDI paDyA. kauzalyA Adi paNa raDI paDyAM. "pitAjI, Apa mahAna rAjezvara che. vairya saMpanna mahAna vairAgI cho. Ape A rIte zoka karavo ucita che? mAtA kaikeyIne Ape ApelA vacananuM pAlana thavuM joIe. IzvAkuvaMzanA rAjAoe hamezAM ApelA vacananuM pAlana karyuM che. mArA vanavAsathI ja bharata rAjya grahaNa karaze, e sivAya bIjo koI mArga nathI. zrI rAma bolyuM jatA hatA, dazarathanI dRSTi nIce hatI. "ApanA vacananuM pAlana thAya che. mAtAnI abhilASA pUrNa thAya che, e mATe mAre vanamAM javuM paDe, zuM ethI mane raMja thAya? nA re, mane khuzI che, mAruM mana prasanna che. Apa amane AzIrvAda Apo ke vananI vATe amArAM kartavyomAM daDha rahIe." zrI rAme dazarathanAM caraNomAM puna: vaMdanA karI. dazarathane pAchA nagaramAM javA mATe vinaMtI karI, paraMtu kauzalyAe zrI rAmanA be hAtha potAnA hAthamAM laI temanA mAthe vAtsalyano jharo vahAvavA mAMDyo. rAmane pAchA nagaramAM AvavA mATe kauzalyAe ati Agraha karyo. rAmacaMdrajIe vinaya-vivekabhara vANIthI samagra parivArane pAchA vaLavA mATe majabUra karyo. nagarajanone emaNe khUba vAtsalyathI saMbodhyAM; "mane mArA kartavyanuM pAlana karavA do; e karavA devAmAM tame tamAruM kartavya adA karI . ayodhyAnA rAjAonI paraMparA eTale tyAga ane balidAnanI gauravagAthA che. huM kaMI ja vizeSa nathI karato. eka mAtra pitAjInA vacananuM pAlana thAya e mATe vanamAM jaI rahyo chuM. tame kuzaLa raho." sahu UbhAM thaI gayAM. saunI AMkho sajala hatI. kaMTha gaga hatA. koI kaMI bolI zakatuM na hatuM. bolavAnI zakti ja haNAI gaI hatI ane bole to paNa zuM bole? For Private And Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 512 vana-gamana zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjI sAthe tvarAthI AgaLa vadhyA. jyAM sudhI dRSTipathamAM rahyAM tyAM sudhI sahu nagarajano ane rAjaparivAra UbhA rahyA? jyAM dRSTimAMthI dUra thayA, sau so-so nisAsA nAkhatA pAchA vaLyA. ayodhyA sUnI sUnI thaI gaI hatI. AnaMdano kolAhala zAMta thaI gayo hato. rAjaparivAra mahelamAM AvI gayo. dazaratha gaMbhIra ciMtAmAM hatA. saMsArasvarUpanA ciMtanathI temano vairAgya dRDha banI gayo hato. rAma-vanavAsanA A prasaMge dazarathane saMsAranI asAratA, saMbaMdhonI caMcaLatA ane rAgadazAnI bhayaMkaratAnuM bhAna karAvyuM. temaNe have bharatano rAjyAbhiSeka karI daI avilaMba cAritra svIkAravAno nirNaya karyo. dvAre UbhelA dvArapAlane bolAvyo. dvArapAle AvIne mahArAjAnAM caraNomAM namana karyuM. 'bharatane bolAvI lAva.' 'jI.' dvArapAla ravAnA thayo. alpasamayamAM ja bharatane laIne te pAcho AvI gayo. bharate mahArAjAnA khaMDamAM praveza karyo. te zAMta hato chatAM udvigna hato. tenuM hRdaya rAma-virahanA viSAdathI du:khI hatuM. tene jIvatara nIrasa lAgI gayuM hatuM. Ameya te vairAgI hato. A prasaMge tene saMsArathI ati virakata banAvI dIdho . saMsAramAM banatI AvI ghaTanAo vicAraka manuSyanAM aMtaHcakSuo kholI nAkhe che, aneka upadezo je kAma na karI zake te kAma AvI ghaTanAo kare che. rAma-vanavAsanA prasaMge dazaratha ane bharata 52 evI gherI asaro pADI ke baMne saMsArathI virakata banI gayA, 'bharata, have tAro rAjyAbhiSeka karI dauM ane huM cAritranA mArge cAluM.' 'nahIM pitAjI, mAro rAjyAbhiSeka nahIM thaI zake, huM to ApanI sAthe ja cAritrane mArge cAlIza.' 'bharata, tArI mAtAnI abhilASA saMtoSavA khAtara paNa tAre rAjyagAdI 52 besavuM joIe.' 'kadApi nahIM, mArI mAtAe avicArI pagaluM bharyuM che; eNe ayodhyAnA rAjakulane lAMchana lagADyuM che. pitAjI, huM zuM karuM? e mArI mAtA che. jo bIjuM koI hota to...' 'bharata...' mahArAjA dazarathe bharatanA mukha para hAtha mUkyo. 'zrI rAma, sItAjI ane lakSmaNajI jaMgalomAM bhaTakaze...ane emano A nAlAyaka bhAI bharata ayodhyAnI gAdI para besaze. vAha, ethI aodhyAnA rAjakulanI keTalI badhI zobhA vadhaze? mAtAe mAgaNI karatAM eTaluM paNa na vicAryuM?' For Private And Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 513 bharata, rAma pratyenA roSathI kekeyIe A pagaluM nathI bharyuM, tArA pratyenA mamatvathI A pagaluM bharyuM che." to zuM rAmacandrajI putra nathI? huM ja putra chuM? eka putra paranuM evuM mamatva zA kAmanuM ke jemAM bIjA pratye haDahaDato anyAya thato hoya. Aje rAjakula raDe che. AkhI ayodhyA raDe che. sahunAM citta khinna ane udAsIna che." paraMtu bharata, tuM e na bhUlIza ke tArI mAtAe tane rAjagAdI maLe eTaluM ja mAgyuM che. e mAgatI vakhate ene e kalpanA na hatI ke rAmane vanavAsa svIkAravo paDaze. e to te rAjagAdI svIkAravAnI vAta nakArI kADhI tyAre rAme pote ja vanavAsa svIkArI lIdho. tuM jANe che ne ke rAma-lakSmaNa ane sItAnA vanavAsa-gamanathI kekeyI keTalI duHkhI che? tenAM AMsu sukAtAM nathI." bharata hIbakI hIbakIne roto hato. teNe dazarathanA utsaMgamAM potAnuM ma chupAvI dIdhuM. dazarathanA premabharyA hAtha tenA mastake pharavA lAgyA. "pitAjI, huM ja adhama chuM. mAre khAtara moTAbhAIne vanamAM javuM paDyuM. paraMtu huM zuM karuM? zrI rAmanA virahanI vedanA mArAthI sahI jatI nathI. AvI sthitimAM huM kevI rIte rAjagAdIe besuM? nahIM, huM rAja gAdI nahIM svIkAruM, e rAjagAdIe zrI rAma ja ArUDha thaze. huM to emanA caraNakamaLanI sevA karato besIza." dazaratha mauna rahyA, bharata raDato rahyo. tyAM khaMDamAM kekeyIe praveza karyo. dazarathe izArAthI besavA Asana batAvyuM. kikeyI maunapaNe besI gaI. tenA mukha upara udAsInatA chavAI gaI hatI. tenI AMkho joIne lAgatuM hatuM ke e khUba raDI hoya, bharata rAjyAbhiSeka mATe nA pADe che, have zuM karavuM?' ciMtAmagna cahere dazarathe kaikeyI sAme joyuM. kaikeyI sAMbhaLatI rahI. jyAM sudhI rAjyAbhiSeka na thAya tyAM sudhI huM pravrajyA kevI rIte laI zakuM?' dazaratha bolyA. rAjyAbhiSeka to Aryaputra zrI rAmano ja thaze. bharate makkama svare rajUAta karI. rAjyAbhiSeka rAmano thavo joIe." kekeyIe potAnI saMmati ApI. 'devI tamAruM vacana?' dazarathanA mukha para utsukatA UThI AvI. 'nAtha, mAruM vacana pUrNa thaI gayuM. Ape mArI mAgaNI svIkArI, vacana For Private And Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 514 vana-mana pUrNa karyuM che. bharatane Ape rAjya ApyuM, e na svIkAre tethI ApanuM vacana adhUruM nathI rahetuM. have rAmane bolAvI lAvavA mATe sacivone ane sAmantone mokalavA joIe. rAma Ave eTale rAjyAbhiSeka karI devAya ane ApanI pravrajyAnI bhAvanA paNa saphaLa bane. kaikeyIe zrI rAmane bolAvI lAvavA mATe sUcana karyuM ke tarata ja mahArAjA dazarathe sacivone tathA sAmaMtone bolAvyA ane zrI rAma-lakSmaNa ane sItAne pAchAM laI AvavAnI AjJA karI. jyAre kekeyIe bhArata mATe rAjyanI mAgaNI karI hatI tyAre tene kalpanAmAM paNa na hatuM ke AvI paristhiti sarjAze. rAma vanavAsamAM jaze ane bhArata rAjya nahIM svIkAre tathA dazarathanA cAritra-mArgamAM moTuM vighna AvI paDaze! kakeyI eka suyogya sannArI hatI. mahArAjA dazarathanI e dharmapatnI hatI ane mahArAjA zubhamatinI suputrI hatI. bhArata mATe rAjya mAgavA pAchaLa paNa kaikeyIno koI duSTa irAdo na hato. pati paNa cAritramArge jAya che ane putra paNa cAritra laI le, to pachI mArA jIvanamAM koNa? A vicAre tene akaLAvI nAkhI hatI. jo bharata cAritra levA tatpara na thayo hota to kaikeyI bharatI mATe rAjya na mAMgata. rAmane vananI vATe na javuM paData ane mahArAjA dazarathanA cAritramArgamAM vipna upasthita na thAta. sacivo ane sAmaMtone tapAsa karatAM khabara maLI ke zrI rAma pazcima dizA tarapha jhaDapathI AgaLa vadhI rahyA che; teo pazcima dizAmAM AgaLa vadhyA. thoDA divasomAM ja teo zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjInAM darzana pAmI zakayA. zrI rAma, sacivonA AgamananuM rahasya pAmI gayA hatA. zrI rAme temanuM ucita svAgata karyuM. zrI rAmane jaMgalomAM pharatA joI sacivonI AMkhamAM AMsu UbharAyAM. thoDo samaya teo kaMI ja bolI na zakyA. - zrI rAma eka ghaTAdAra vRkSanA adho bhAgamAM paththaranI zilA para beThelA hatA. lakSmaNajI temanI pAchaLa UbhelA hatA, jyAre sItAjI abhyAgato mATe phaLone kApI rahyAM hatAM, sacivo ane sAmato zrI rAmanI sAme goThavAI gayA hatA; zrI rAmanA mukha para prasannatA chavAyelI hatI. jyAre sacivo ane sAmaMtonAM mukha para gaMbhIra glAni hatI ane teo mukha nIcuM karIne beThA hatA. phalAhAra ane jalapAna karIne mukhya sacive vAta AraMbhI. svAminuM, Apane ayodhyA laI javA mATe ja amane tAtapAde ApanI pAse mokalyA che. Apa kRpA karIne ayodhyA padhAro." "mahAmaMtrI, tAtapAdanI AjJAthI tame ahIM AvyA cho, te tamAruM kartavya For Private And Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 515 che. jema tame tamArA kartavyone pALo cho, tema mane mArA kartavyane nibhAvavA do. ayodhyAnA siMhAsane bhAratano rAjyAbhiSeka karI do." he kumAra, bharatajI to ApanA gayA pachI zoka," AkaMda ane vilApa ja karatA rahyA che. temaNe rAjyAbhiSeka mATe sApha nA pADI dIdhI che. rAmacaMdrajI vicAramAM paDI gayA. maMtrIvarga temanA sAme joI rahyo. "to zuM mArA AvavAthI bharata rAjya svIkAraze ema mAno cho?' nahIM kumAra.' "to pachI mAruM punarAgamana zA mATe ?' mahArAjA Apano rAjyAbhiSeka karavA cAhe che." te mane ucita lAgatuM nathI. pitAjIe ApelA vacananuM pAlana thavuM ja joIe.' paraMtu vacana-pAlana to thaI ja gayuM ne, kumAra! mahArAjAe rANI kekeyIe mAgyA mujaba bharatane rAjya ApyuM. have bharata te na svIkAre, ane mahArAjA Apane rAjya Ape, temAM vacanabhaMga kevI rIte kahevAya?' mahAmaMtrIe buddhine kisI tarka mUkyo. jyAM sudhI bhArata rAjya svIkAre nahIM tyAM sudhI pitAjIe rAjya ApyuM na kahevAya. bharate rAjya svIkAravuM ja joIe.' "e nathI svIkAratA e moTI samasyA che ne..." 'bharate pitAjInA vacananI khAtara rAjya svIkAravuM ja joIe.' kumAra, ame Apane vizeSa zuM kahIe? ApanA virathI mAtA kauzalyAnAM AMsu sukAtAM nathI. mahArAjAnA cAritra-mArge moTuM vighna UbhuM thayuM che.' mAtA kaikeyIe paNa kabUlyuM che ke have mAruM vacana pUrNa thaI gayuM che. rAmane gAdI para ArUDha karo. amArI Apane AjIjIbharI vinaMtI che ke Apa ayodhyA padhAro...' mahAmaMtrIno svara bhAre thaI gayo. emanI AMkhomAM AMsu bharAI AvyAM. temaNe zrI rAmanA caraNa pakaDI lIdhA. zrI rAmacandrajIe mahAmaMtrInA hAtha pakaDI lIdhA ane bheTI paDyA. "mahAmAtyajI, Apa vivekI . utpanna thayelI paristhitine vivedaSTithI samajavI jarUrI che. huM ayodhyAmAM rahuM to bharata kadApi rAjyagAdI para na bese. eno mArA para keTalo sneha che? mane e pitAtulya mAne che. e Aje nahIM to kAle rAjagAdI para besaze, jo huM ayodhyAmAM nahIM hou to! mATe ja meM vanavAsanI pratijJA karI che." For Private And Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 516 vana-gamana maMtrIo mauna rahyA. rAmacandrajInA kathana para vicAramAM paDI gayA. vaLI eka navo vicAra mahAmaMtrInA munamAM jAgyo. 'kumAra, varadAna mAganAra jyAre kahI de 'mAruM varadAna maLI gayuM, pachI ene varadAna ApyuM na kahevAya? kaikeyI pote hRdayathI cAhe che ke Apa ayodhyA padhAro ane rAjagAdI svIkAro.' 'e zakya nathI. pratijJA meM karI che ane emAM parivartana zakya nathI. Apa sahu mane Agraha na karo ane ayodhyA pAchA vaLo.' zrI rAme tyAMthI prayANa karyuM, maMtrIo ane sAmaMto sAthe cAlavA lAgyA. emane pAchA vaLavA mATe zrI rAme vAraMvAra samajAvyuM chatAM e pAchA na vaLyA. temane AzA hatI ke 'rAma pAchA vaLaze.' AzAmAM ne AzAmAM teo sAthe cAlavA mAMDyA. pAriyAtra nAmanI aTavInA nAke sahu AvI pahoMcyA. pAriyAtra parvatanI A aTavI eTale jyAM eka paNa manuSya na maLe! krUra-bhayaMkara pazuonAM ToLeToLAM jyAM dekhAya! pAriyAtra aTavImAM praveza karatAM pahelAM 'gaMbhIrA' nadIne oLaMgavI paDe. bhISaNa Avarto ane amaryAda jvarAzi! rAma-lakSmaNa ane sItAjI gaMbhIrAne kAMThe UbhAM rahI gayAM, zrI 2Ame saune saMbodhIne kahyuM: 'ahIMthI tame pAchA vaLo. kAraNa ke ahIMthI vikaTa mArga zarU thAya che. pitAjIne amArI kuzaLatAnA samAcAra kahejo ane bharatanI AjJAnuM anusaraNa karajo, jevI rIte tAtapAdanI ane mArI sevAmAM tame tatpara cho evI rIte bharatanI sevAmAM tatpara banajo.' sacivo raDI paDyA. gaMbhIrAno jalapravAha paNa gaMbhIra banIne vahI rahyo hato. 'amane dhikkAra ho. ame zrI rAmacaraNonI sevA mATe sAva ayogya chIe, apAtra chIe...' AMsuothI sacivo-sAmaMtonAM vastro bhIMjAI gayAM hatAM. kamalavat komala hRdayanA zrI rAma Aje vajravarte kaThora banI gayA hatA. sacivo ane sAmaMtone raDatA UbhA rahevA daI zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjI sAthe nAvamAM besI gayAM. jyAM sudhI nAva sAmA kinAre pahoMcI tyAM sudhI sacivo ane sAmaMto tyAM ja UbhA rahyA, saMpUrNa mauna dhAraNa karIne ane jyAM dRSTipathamAMthI teo dekhAtAM dUra thayAM, bhAMgelA haiye sacivo ne sAmaMtoe tyAMthI vidAya lIdhI. For Private And Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A 90. bharatano rAjyAbhiSeka maMtrIoe ane sAmaMtoe AvIne mahArAjA dazarathane badhI vAta karI. dazaratha khinna thaI gayA. cAritramArge prayANa karavAmAM vilaMba thaI rahyo hato. rAjagAdI para zrI rAma ke bharata, ArUDha thavA mAgatA na hatA. dazarathe bharatane bolAvyo. "bharata, jo A maMtrIo ne sAmaMto pAchA AvyA. zrI rAma na AvyA. have tuM rAjagAdI svIkArI le, mArA mArgamAM tuM vinarUpa na bana." bharate nirAza vadanavALA maMtrIo ane sAmaMto sAme joyuM. ene khAtarI thaI ke teo khUba prayatnone aMte nirAza thayelA che. pitAjI, mane vizvAsa che ke huM pote jaIne agrajane pAchA laI AvIza. teo dayAnidhi che. mArA para vAtsalyathI bharelA che. huM jAte jaIza. hA, rAjagAdI para kyAreya besIza nahIM, mane Agraha na karo. bharata..." dazarathanI AMkho ciMtAthI vyAkuLa hatI. tAtapAda, huM agrajane prasanna karIza' bharata UThIne javA taiyAra thAya che tyAM khaMDamAM kekeyIe praveza karyo. kaikeyInA mukha para gaMbhIratA hatI. AMkhomAM vedanA hatI. teNe ucita Asana lIdhuM. be kSaNa mauna rahI pachI te bolI: nAtha.' dazarathe kekeyI sAme joyuM "Ape bharatane rAjya ApI vacana pALyuM, paraMtu Apano vinayI putra rAjya nathI svIkArato ane tethI je paristhiti sarjAI gaI che, tethI ame du:khI chIe. bharatanI bIjI mAtAone ane mane ghaNuM du:kha che." kaikeyInI AMkho AMsuthI bhInI thaI gaI. "meM dIrghadRSTithI vicAryuM nahIM. TUMkI buddhithI moTuM sAhasa karI beThI. kevuM ghora pApa karyuM. Apane cAra putro hovA chatAM rAjya kone ApavuM enI ciMtA meM UbhI karI dIdhI. Apane ciMtAnI AgamAM dhakko mAryo. svAmInAtha, mane kSamA karo. kauzalyA, sumitrA ane suprabhAnAM kAramAM kalpAMta mArA hRdayanA TukaDA karI nAkhe che. AnaMda ane ullAsamAM jhUlatI ayodhyAne meM pApiNIe zoka ane AkredamAM paTakI dIdhI." kaikeyI dhrusake dhrusake raDI paDI. dazarathanI AMkho paNa AMsubhInI thaI gaI. sAmaMto ane mahAmaMtrIonAM hRdaya paNa kekeyI pratye sahAnubhUtivALAM banI gayAM. For Private And Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 518 bharatano rAjyAbhiSeka "nAtha, mane AjJA Apo, huM bhAratanI sAthe vanamAM jAuM. vatsa rAmalakSmaNane vInavIne huM pAchA laI AvIza.' mArA rAma-lakSmaNa mAnI vinavaNIne nahi dhikkAre." mahArAjA dazarathe kaikeyIne anumati ApI. dazarathane AzA baMdhAI, tenuM khinna vadana praphulla banI gayuM. khuda kaikeyI ane bharatanA javAthI rAma-lakSmaNa mAnI jaze, evI dhAraNAthI dazarathane zairya baMdhAyuM. "keyI bharatane laI vanamAM jAya che-rAma, lakSmaNa ne sItAne pAchAM ayodhyAmAM laI AvavA.' A samAcAra vAyuvege ayodhyAmAM phelAI gayA. sarvatra AnaMda phelAI gayo. kaikeyI pratye lokahRdayamAM punaH AdaranI jyota pragaTI. kaikeyIe bharata ane maMtrIonI sAthe tvarAthI prayANa karyuM. mArgamAM vizrAma karyA vinA satata cha divasa sudhI teo musApharI karatAM rahyAM. aMte temaNe zrIrAmacandrajI, lakSmaNajI ane sItAjIne dUrathI eka ghaTAdAra vRkSanI nIce joyA. kaikeyI rathamAMthI UtarI paDI. enI pAchaLa bharata paNa rathamAMthI UtarI paDyo. 'hA vatsa! hA vatsa!' karatI kaikeyI rAmacandrajI tarapha doDI. ahIM lakSmaNajIe dUrathI ja jANI lIdhuM hatuM ke "bharata AvI rahyo che. kaikeyIne doDatI AvatI joIne zrI rAmacaMdrajI avilaMba UbhA thayA ane kaikeyInI sAme gayA. najIkamAM AvatAM ja rAmacandrajIe mAtRcaraNomAM vaMdana karyA. kaikeyI rAmacandrajInA mastakane be hAthe pakaDI laI, mastaka para snehanI varSA karavA lAgI. lakSmaNajIe kaikeyInAM caraNomAM praNAma karyA. kekeyIe lakSmaNajIne paNa snehathI navarAvI nAMkhyA. praNAma karatI sItAne potAnI chAtI sarasI cAMpIne kaikeyI, moTethI raDI paDI. tenI AMkhamAMthI codhAra AMsu varasavA lAgyAM. bharata zrI rAmacaMdrajInAM caraNomAM DhaLI paDyo. AMsuothI zrI rAmanAM caraNonuM prakSAlana karato hIbakI hIbakIne raDavA lAgyo. raDato bharata tyAM ja mUcchita thaI gayo. sItAjI vanapatramAM pANI laI AvyAM, bharatanA mastake jala-chaMTakAva karyo ane uttarIya vastrathI vAyu nAkhyo. bharatanI mUccha dUra thaI. teNe rAmacaMdrajInA caraNo pakaDI lIdhAM. vinayathI gadgad vacano uccArato bharata bolyo: "zatranI jema mane tyajIne Apa kema ahIM AvI gayA? mAro zo aparAdha che? Apa ayodhyA padhAro, mArI hAlata bUrI che. ayodhyAvAsIonI dRSTimAM For Private And Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 519 jaina rAmAyaNa 'bharata rAjyano lobhI che' evo khyAla baMdhAyo che. bhUla mAtAnI che ane doSAropaNa mArA para thayuM che. Apa mane ayodhyAmAM laI cAlo ane mAruM doSAropaNa dUra karo.' bharatanA kaMThamAM darda hatuM. tenA svaramAM kaMpana hatuM. hRdaya apAra ane akathya vedanAthI bhareluM hatuM. te ekITase rAmacaMdrajI sAme joI rahyo hato. rAmacaMdrajI mauna hatA, lakSmaNajI mauna hatA. sItAjI pRthvI para dRSTi rAkhIne UbhAM hatAM. kaikeyI ane maMtrIo sAmaMto... sahunI dRSTi zrI rAmacaMdrajI para maMDAyelI hatI. 'Apa aodhyA padhArIne rAjyazobhA dhAraNa karo, jaganmitra lakSmaNa ApanA amAtya banaze; huM Apano pratihArI banIza ane zatrughna Apano chatradhara banaze.' zrI rAmanuM mauna cAlu rahyuM. bharatanI vAta teo sAMbhaLatA rahyA. bharatanI vAtanuM anusaMdhAna karatAM kaikeyI bolI: 'vatsa, anujanI vinaMtIno svIkAra kara. tuM bharatane cAhe che, tuM mAtRvatsala . mArI eka vAta mAna. ayodhyAmAM je kaMI banyuM che temAM tArA pitAjIno koI doSa nathI. bharatano koI guno nathI. aparAdha che A pApI kaikeyIno..' kaikeyI gadgad kaMThe bolye jatI hatI- rAma, strI jAtamAM AvA badhA doSo svAbhAvika nathI hotA? eka kulaTApaNuM choDIne strIsulabha badhA doSo mArAmAM che. huM doSonI khANa chuM. badhA ja doSo mArAmAM mUrtimaMta banyA che. huM tane vizeSa zuM kahuM? kaikeyI raDI paDI, be hAthamAM mukha chupAvIne. AMsu nItaratI AMkhe teNe rAma tarapha joyuM ne punaH bolIH 'vatsa, meM patine du:khI karyA. emanA cAritramArge paththara banIne huM paDI. bharatanA hRdaya para kAramA ghA karanArI banI. tArA ane lakSmaNanA pratye to huM dhora anyAya karanArI banI. pelo zatrughna paNa kevuM kALuM rudana kare che. ane A'... sItA tarapha dRSTi karIne...'kamaLathI paNa komaLa kAyAvALI putravadhUne meM vana-vana bhaTakatI karavAnuM pApa karyuM. kauzalyA, sumitrA ane suprabhAnAM kAramAM kalpAMtane huM sAMbhaLI zakatI nathI. rAma, vatsa rAma.' zrI rAmano hAtha potAnA hAthamAM laIne- 'mane kSamA kara...' kaikeyI chAtIphATa rudana karavA lAgI. kaikeyInA rudane sahune raDAvyA, paNa zrI rAma na raDavA, lakSmaNajI mauna rahyA. sItAjI svastha hatAM. 'Apa ayodhyA padhAro, ApanA vinA ayodhyAmAM sUnakAra chavAyo che. rAjagAdI para Apa ArUDha thAo.' bharate AjIjI karI. For Private And Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para0. bhAratano rAjyAbhiSeka zrI rAmacaMdrajInA mukha para daDhatA taravaratI hatI. temanA para kekeyInI kAkalUdI ke bhAratanI AjIjInI koI asara vartAtI na hatI. teo gaMbhIra avAje bolyA: "huM mahArAjA dazarathano putra chuM, karelI pratijJAne kevI rIte choDuM? pitAjIe svamukhe bharatane rAjya ApyuM che ane emAM meM mArI anumati ApI che. have emAM pheraphAra karAya ja kema? mAtA, tamAro koI doSa nathI. tame mane vanamAM javA pharaja pADI nathI. huM svecchAthI vanamAM Avyo chuM. Apano Azaya bharata cAritra na le ane saMsAramAM rahe, eTalo ja hato. mAro Azaya bharata rAjagAdI para bese eTalo ja che. tamArA premane, lAgaNIone huM kacaDavA mAgato nathI, paraMtu e prema karatAM kartavya, pratijJA mahAna che. kartavyane nabhAvavA mATe premane jato karavo paDe to karavo, paraMtu pratijJAnuM pAlana thavuM ja joIe. pratijJAno bhaMga kevI rIte thAya? haju pitAjI jIvaMta che ane huM paNa jIvaMta chuM.' rAmacaMdrajI bharata tarapha pharI bolyA, "bharata, tAre pitAjInI ane mArI AjJAnuM pAlana karavuM paDaze. rAjA banavuM paDaze.' kekeyI tarapha joIne bolyA: mAtA, jevI rIte bhArata mATe pitAjInI AjJA anusaraNIya che evI rIte mArI AjJAnuM pAlana paNa enA mATe anullaMghanIya che.' rAmacaMdrajI UbhA thayA. sItAjI pANI laI AvyAM ane rAmacaMdrajIe tyAMja rAjyAbhiSeka karI dIdho, sarva sAmaMto ane maMtrIoe mahArAjA bharatano jaya" pokAryo. sarva sAmaMtone ane maMtrIone udezIne zrI rAma bolyA: AjathI ayodhyAmAM rAjyasukAna bharatane soMpavAmAM Ave che. pitAjInA sthAne bharata AjathI sarvamAnya mahArAjA bane che. tame sahu bhAratanI AjJAnuM pAlana karajo. je rIte pitAjI tathA mArA pratye tame vinaya - maryAdA jALavo cho tevI ja rIte bhArata pratye vartajo. pitAjInuM vacana A rIte pUrNa thAya che. teo cAritramArganI ArAdhanA-upAsanA karI AtmAnuM kalyANa kare." bharatane uddezIne rAma bolyA: 'bharata, pitAjInA caraNe amArI vaMdanA kaheje, bhagavAna RSabhadevathI cAlI AvatI ayodhyAnI rItinIti ane saMskRtinuM jatana karaje. prANathI paNa vadhu prajAne cAhaje. tArAmAM guNo ane zaktino pAra nathI. tuM janapriya rAjA banIza, e niHzaMka vAta che. tAro mArga kuzaLa raho.' For Private And Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 521 zrI rAme kekeyInAM caraNomAM vaMdanA karI. lakSmaNajI tathA sItAjIe paNa vaMdanA karI. bharate zrI rAmanAM caraNomAM vaMdanA karI, lakSmaNajI tathA sItAjInA caraNomAM paNa vaMdana karI AzIrvAda lIdhA. sahune snehabhInI vidAya ApI zrI rAme dakSiNamAM prayANa karyuM. zrI rAme pitRvacananA pAlana khAtara vanavAsa svIkAryo. bharate bhrAtRAjJAnA pAlana khAtara anicchAe rAjya svIkAryuM! zrI rAma, pitA dazarathe kekeyIne ApelA vacananI yogyatA-ayogyatAnI carcA na karI. kekeyIe mAgeluM vacana nyAyI che ke anyAyI che teno nirNaya karavAnI jhuMbeza na uThAvI. emaNe to eTaluM ja vicAryuM ke "pitAjIe kekeyIne ApelA vacananuM pAlana thavuM ja joIe." te pAlana karavA mATe rAjya uparano potAno adhikAra to jato karyo ja, uparAMtamAM vanavAsa svayaM svIkArI lIdho. pitAnA eka vacananuM pAlana thAya, e mATe zrI rAme keTalAM sukha jatAM karyA? keTalAM kaSTa uThAvI lIdhAM? pitRbhaktino A mahAna Adarza che. zrI rAme A Adarza jIvI batAvyo. patibhaktithI prerAIne sItAjIe vanano mArga pasaMda karyo. sItAjI ayodhyAmAM kauzalyA pAse na rahyAM tevI rIte mithilA paNa na gayAM! jyAM pati tyAM patnI! temaNe zrI rAmane salAha ApavAnuM pasaMda na karyuM ke "zA. mATe vanamAM jAo cho? bhale rAjya bharatane maLe, ApaNe zA mATe vanamAM javuM? ayodhyA nahIM to bIjA nagaramAM jaIne vasIe.... AvAM vacana te apAtAM haze ne levAtAM haze? te chatAM bhale ApanA pitAjIe vacana ApyuM ne kaikeyIe lIdhuM. have bharata pate rAjya na svIkAre emAM ApaNe vanamAM javAnuM zuM kAma?' AvI koI salAha na ApI! e to zrI rAmanA mArge cAlI nIkaLyAM. bhrAtRbhakti-premanuM jvalaMta udAharaNa lakSmaNajIe pUruM pADyuM. aparimeya parAkramanA svAmI hovA chatAM, temaNe moTAbhAIne pagale ja cAlavAnuM pasaMda karyuM. A badhI banelI ghaTanA pasaMda na hovA chatAM aMtima nirNaya zrI rAmano svIkAryo. bharata, kekevI vagere ayodhyAmAM pAchA AvI gayAM, sAmaMtoe ane maMtrIoe mahArAjA dazarathane samAcAra ApyA: For Private And Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 522 bharatano rAjyAbhiSeka "mahArAjA, Aryaputre bhAratano rAjyAbhiSeka karI dIdho che." rAma kyAM?' utsukatAthI dazarathe pUchyuM. teo dakSiNa dizAmAM AgaLa vadhyA che. temaNe pAchA pharavAno inkAra karyo." dazaratha khinna thayA, paraMtu have temaNe cAritramArge prayANa karavAnI taiyArIo AraMbhI dIdhI. mahAtmA satyabhUti ayodhyAnA udyAnamAM birAjelA hatA. AkhA nagaramAM mahArAjA dazarathanA cAritraprayANanI ghoSaNA karavAmAM AvI. bIjI bAju bharatano rAjyAbhiSeka mahotsava manAvavAmAM Avyo. vizALa parivAranI sAthe mahArAjA dazarathe cAritra svIkAryuM. bharate sarve jinamaMdiromAM aSTAnikA mahotsava Ujavyo. garIbone dAna dIdhAM. baMdIjanone kArAvAsamAMthI mukta karyA. ayodhyAnAM hajAro nara-nArIoe e divase mahArAjA dazarathanI sAthe cAritra lIdhuM. e kALe nivRttimArganI apUrva cAhanA hatI. bharate rAjyabhAra saMbhALI lIdho. zatrughna bharatanA kAryamAM sahayoga ApavA mAMDaco, kauzalyA, sumitrA, kaikeyI ane suprabhA - cAreya rAjamAtAo ayodhyAnuM rAjya phUlephAle ane ayodhyAnI prajA sukhI-samRddha bane tevI zubha kAmanAo karavA lAgI. bharata rAjya karye jato hato. paraMtu zrI rAma, lakSmaNa ane sItAnuM smaraNa hRdayane haMmezAM duHkhI karI rahyuM hatuM. tenA vairAgI AtmAne A zalya haMmezAM khUMcatuM hatuM zrI rAmacaMdrajInA eka sevaka tarIke bharata rAjya karato hato. cittanI azAMti dUra karavA te arihaMta paramAtmAnA pUjanamAM dila lagAvato ane potAnA virAgabhAvane vRddhigata karato hato. e divase, jyAre mahArAjA dazarathe saMyama svIkAryuM hatuM tyAre bhAratanuM saMsAravirakta hRdaya kevuM raDyuM haze? paraMtu enA hRdayanuM kalpAMta sAMbhaLanAra tyAM koNa hatuM? enA para pitA ane bhrAtAnuM dabANa thayuM ane teNe ayodhyAnA siMhAsane besavuM paDyuM. tenuM hRdaya saMsAranA bhAvothI virakta hatuM. enI saMsAratyAganI abhilASA manamAM rahI gaI. chatAM jyAre evo suavasara AvI maLe tyAre e abhilASAne saphaLa banAvavAno daDha saMkalpa eNe karyo hato. manamAM vairAgI bharatajI ayodhyAmAM rAjya saMbhALe che. zrI rAmacaMdrajI, lakSmaNajI ane sItAjI avanI dezamAM praveze che. For Private And Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A 91.pahelo visAmo : avantI dezanA pradezamAM zrI rAme praveza karyo. teo AgaLa ne AgaLa vadhatA jAya che. prabhAtano samaya vItato jAya che. sUryano tApa vadhato jAya che. sItAjInI gati dhImI paDe che. Aryaputra, ApaNe thoDo samaya anukULa jagyAe vizrAma karIe." sItAjIe zrI rAmane prArthanA karI. "sAme dekhAya che tyAM vaTavRkSanI gherI chAyA che, tyAM cAlIe.' traNeya e dizAmAM cAlyAM. vaTavRkSa nIce paDAva nAkhyo. sItAjIe potAnuM uttarIya vastra bichAvyuM. enA upara zrI rAma beThA ane eka bAjue sItAjI parizrama dUra karavA beThAM. rAmacaMdrajI AjubAjunA pradezanuM avalokana kare che. temane lAgyuM ke, "A pradeza hamaNAM ja UjaDI gayo lAge che, A khAlI makAno ane bagIcAo, koInA bhayathI acAnaka nAsabhAga thaI hoya tevuM lAge che. temaNe lakSmaNajIne kahyuM. saumitrI! juo A udyAno, IsuvATikAo, dhAnya bharelAM khaLAMo, A badhuM jotA ema lAge che ke A pradeza tAjetaramAM ja nirjana thayo che. koI bhayathI badhuM jemanuM tema paDatuM mUkIne loko bhAgI gayA che." Aryaputra je kahe che te sAcuM che. A pradezane jotAM ema ja lAge che.' baMne bhAIo punaH e pradezane nihALavA lAgyA. tyAM koI musApharane jato joI zrI rAma enI nikaTa gayA, musAphara Ubho rahyo. zrI rAme ene pUchayuM: "puNyazALI, huM tArI pAse kAMIka jANavA mAguM chuM." musAphare zrI rAma sAme joyuM. rAmacaMdrajInA puNya prabhAvathI te prabhAvita thayo. "mahApuruSa, pUcho. huM jANato hoIza te badhuM kahIza.' rAmacaMdrajI musApharane vaTavRkSanI nIce laI AvyA. sahu tyAM beThAM. rAmacaMdrajIe pUchayuM. A pradeza nirjana kema banyo? kyArathI banyo? ane tuM kyAM jaI rahyo che?" mahApuruSa ApanI AkRti sUcave che ke Apa koI uttama kuLanA zaNagAra cho. ApanA praznonA javAba huM ApuM chuM paraMtu...' "paraMtu zuM? kema acakAya che?' For Private And Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 524 pahelo visAmo "vAta lAMbI che...' koI cintA na kara, amAro samaya vyatIta thaze ane vAta jANavA maLaze." "sAMbhaLo tyAre." musAphare kapaDAnA cheDAthI pasIno lUchI, gaLuM sApha karI vAtano prAraMbha karyo. A avantI deza che. avantI dezanI rAjadhAnI avantInagarI che. avantIno rAjA che sihodara, siMha jevo e parAkramI che, zatruo tenA nAmamAtrathI phaphaDe che. A ja avantIdezamAM dazAMgapura nagara che. nagarano sAmaMta rAjA vajakarNa, buddhimAna ane bAhoza sAmata che. vaja karNa zikArano bhAre rasiyo! eka divase zikAra mATe te jaMgalamAM gayo. haju ene zikAra maLyo na hato. eNe vRkSa nIce eka munine dhyAnadazAmAM UbhelA joyA. vaja karNane Azcarya thayuM... "AvA jaMgalamAM, jhADanI jema A sAdhu kema Ubho haze?' te muninI pAse gayo ane pUchyuM : ahIM araNyamAM Ama jhADanI jema kema UbhA cho?' mahAmunie dhyAna pUrNa karI javAba Apyo : Atmahita mATe." "Atmahita? ahIM araNyamAM Atmahita? jyAM koI khAvAnuM-pIvAnuM na maLe, jyAM koI manuSya jovA na maLe, tyAM Atmahita kevI rIte thAya?" vaja karNa tyAM beTho ane muni zo javAba Ape che te sAMbhaLavAnI teNe AturatA batAvI. mahAbhAga, dhyAna daIne sAMbhaLajo. Atmahita dharmathI thAya che. dharmanI upAsanA karavA mATe ame sAdhu banyA chIe ane dhyAnarUpI dharmanI ArAdhanA karavA mATe araNyamAM AvIne dhyAna dharIe chIe." musAphara rAmacaMdrajIne kahe che : puNyapuruSa, tyAM e mahAmunie vaja karNane zarIrathI AtmA judo che e samajAvyuM. AtmAnuM hita khAvApIvAthI ke bhogavilAsathI nathI thatuM balake enAthI ahita thAya che e vAta samajAvI. ahiMsA, saMyama ane tapathI AtmAnuM kalyANa thAya, paraloka sudhare ane janma-maraNano aMta AvI jAya, e vAta jaNAvI. ahiMsA, saMyama ane tapa-trividha dharmanI upAsanA karavA mATe A manuSyajIvanano kALa ja upayukta che, enuM hRdayasparzI vivecana karyuM. For Private And Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa25 hiMsA, jUTha, corI, durAcAra ane parigrahathI AtmAne naraka-paza ane manuSyanI halakI avasthAo bhogavavI paDe che. ghora du:kha, mayaMkara trAsa ane vicitra viTaMbaNAonA bhoga banavuM paDe che - e hakIkata vija karNanA hRdayamAM utArI. "mahAmuni kharekhara karuNAsAgara hoya che..." rAmacaMdrajI bolI UThyA. "pachI zuM thayuM?' "pachI? vajakarNanA hRdayanA daravAjA khUlI gayA. tene dharma samajIne dharmamaya jIvana jIvavAnI abhilASA jAgI. mahAmunie vaja karNane paramAtmA vItarAga sarvajJanuM svarUpa samajAvyuM. nigraMtha muninuM jIvana batAvyuM ane ahiMsAmUlaka dharmanuM svarUpa batAvyuM. dezavirati zrAvakapaNAnAM kartavyo samajAvyAM ane sarvavirati sAdhujIvananI ArAdhanA samajAvI." musApharanuM gaLuM sukAtuM hatuM. sItAjIe pANI lAvI ApyuM. kRtajJabhAva darzAvato musAphara pANI pIne vAta AgaLa laMbAve che. sAmanta vajakarNa zrAvaka banyo. bAra vratono teNe svIkAra karyo. teNe eka mahAna pratijJA karI! zAnI pratijJA?' rAmacaMdrajIe utsukatAthI pUchyuM. huM arihaMta paramAtmAne ja namIza. huM nigraMtha sAdhune ja namIza. e sivAya bIjA koI deva ke munine nahIM namuM. "sarasa niyama karyo!' rAmacaMdrajI bolI UThyA. pachI tyAMthI vaja ka rAjA dazAMgapura nagaramAM pAcho Avyo. zrAvakapaNAnuM uttama pAlana karavA lAgyo... paraMtu enA manamAM eka ciMtA pesI gaI." zAnI ciMtA?' lakSmaNajIe pUchyuM. ene vicAra Avyo: "mAre abhigraha che ke vItarAgadeva ane nirgastha muni sivAya bIjA koIne namaskAra na karavA. eTale sihodara rAjAne huM namana nahi karuM. e vItarAgano anuyAyI nathI. tenI sAthe zatrutA baMdhAze. te baLavAna che. tenI zakti mArAthI mahAna che,' A pramANe vicAra AvavAthI te ciMtAtura banI gayo. paraMtu A citAmAMthI ugAranAra eka navo vicAra tene ! teNe potAnI vIMTImAM zrI munisuvratasvAmInI mUrti jaDAvI lIdhI! pachI jyAre jyAre siMhodara rAjA pAse jAya tyAre mastaka namAve. rAjA ema samaje ke "mane name che jyAre vaja karNa vIMTInA munisuvratasvAmIne namato hato! For Private And Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 527 pahelo visAmo 'mAyopAyo canIyasiA baLavAnanI sAme baLa nahIM paNa kaLathI kAma karAya. vajrakarNe A rIte potAnuM kAma dhapAvye rAkhyuM. paraMtu A mAyA lAMbo samaya na TakI. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vajrakarNa pratye dveSa dharAvatA koI khalapuruSe siMhodara rAjA samakSa bheda kholI nAkhyo! 'vajakarNa Apane namaskAra nathI karato. Apane namana nahIM karavAnI teNe pratijJA karI che. e to name che enA bhagavAnane, bhagavAnanI nAnI mUrti eNe potAnI vIMTImAM jaDAvI rAkhI che.' siMhodara roSathI dhamadhamI UThyo! musAphara zrI rAmanI sAme joI rahyo. rAmacaMdrajI, lakSmaNajI ane sItAjI ekAgratAthI avantI dezanA e ujaDAyelA pradeza pAchaLa chupAyelA itihAsane sAMbhaLatAM hatAM. musAphara paNa ekeya vAta chUpAvyA vinA, je teNe jANyuM hatu te badhuM kahI rahyo hato. 'siMhodaranA roSanI jANa eka mANasane thaI gaI, e paNa vicitra saMyogamAM jANa thaI. te pahoMcyo vajra karNanI pAse, vajra karNane samAcAra ApyA. vajra karNa coMkI UThyo. teNe pelA mANasane pUchyuM, 'tane kevI rIte khabara paDI ke mArA para siMhodara roSe bharAyo che?' pelA mANase vajra karNane kahyuM: 'kuMdapura nagaramAM 'samudra saMgama' nAmanA eka zraddhAsaMpanna zrAvaka rahe che. temane yamunA nAmanI suzIla patnI che. temane 'vidhutu-aMga nAmano putra che ane te huM pote.' potAnI ATalI oLakhANa ApI vidhutu-aMge vAta AgaLa laMbAvI. 'mArA pitAno dhaMdho tAMbA-pittaLanAM vAsaNo vecavAno che. huM jyAre yauvanamAM Avyo, tyAre pitAe dhaMdhAno bhAra mArA mAthe mUkyo, huM dhaMdhAmAM nipuNa thayo. eka divasanI vAta che. huM vAsaNonAM gADAM bharIne vecavA mATe ujjayinI nagarImAM Avyo. meM sArA bhAvamAM vAsaNo vecIne dhana meLavyuM. pachI huM ujjayinI nagarImAM pharavA mATe nIkaLyo, rAjamArga parathI huM ujjayinInI zobhA joto pasAra thato hato tyAM mArI dRSTi eka UMcI suMdara havelI para paDI. havelInA kalAtmaka gokhamAM eka khUbasUrata yauvanA beThI hatI. meM enI sAme joyuM. eNe mA2A sAme joyuM. enA kaTAkSothI huM vIMdhAI gayo. kAmavaza banI gayo. 'e hatI vezyA. enuM nAma kAmalatA. eNe izAro karyo. enA izArAe mane kheMcyo. eka rAtano samAgama karavAnI abhilASAthI huM gayo. eka rAtanA cha mahinA thaI gayA! cha mahinAmAM meM mAruM sarvasva gumAvyuM. dharethI dhana For Private And Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa27 Da kag ?' jaina rAmAyaNa maMgAvato gayo, putravatsala pitAjI dhana mokalatA gayA ane meM pitAjInI sarva saMpatti gumAvI dIdhI. vezyAnA mohamAM huM evo baMdhAI gayo hato ke te mohabaMdhanathI chUTavuM te mArA mATe muzkela hatuM. eka divasa vezyAe mane kahyuM : priya, mArI eka icchA pUrNa karIza?" tArA mATe huM sarvasva samarpaNa karavA taiyAra chuM. bola tArI zuM icchA che?" siMhodaranI rANI zrIdharA pAse jevA kuMDala che, tevA kuMDala tuM mane lAvI Apa." kAmalatAnI vAta sAMbhaLI huM vicAramAM paDI gayo. mArI pAse je saMpatti hatI te sarve huM khoI beTho hato. kAmalatAne ApI cUkyo hato. mArI pAse kaMI na hatuM. kAmalatAne mArI nirdhana dazAnI khabara na paDe, tema huM cAhato hato, kAraNa ke mane bhaya hato ke jo mane nirdhana jANe to mArI sAthe prema na kare, mane kADhI mUke. tethI meM kuMDala corI lAvIne kAmalatAne ApavAnuM vicAryuM.' eka rAte huM rAjamahela tarapha UpaDyo. cAlAkIthI rAjAnA mahelamAM praveza karyo. zrIdharAnA zayanakhaMDa sudhI pahoMcI gayo, paraMtu zayanakhaMDamAMthI rAjArANInI vArtAlApano avAja Avato hato, tethI huM bahAranA bhAgamAM chupAI rahyo, ane vArtAlApa sAMbhaLavA lAgyo." musAphara vAta karyo jato hato. sItAjI zrI rAmanI vadhu nikaTamAM AvI vAta sAMbhaLavA lAgyAM. lakSmaNajI paNa vAta sAMbhaLavAmAM ekAgra banI gayA hatA. vAta AgaLa vadhI. zrIdharA siMhodara rAjAne pUchatI hatI. "nAtha Apane Aje nidrA AvatI nathI. Apa udvigna dekhAo cho. evI te zI ciMtA Apane vaLagI che?' sihodarano avAja saMbhaLAyo. devI, mane nidrA kevI rIte Ave? jyAM sudhI pelA vajakarNane huM mAruM nahi! te mane praNAma paNa karato nathI. huM kAle savAre tene haNIza. huM tenA parivArano nAza karIza. A eka rAta vItI javA de.' A sAMbhaLIne rAjAnA A zabdo sAMbhaLIne mane vicAra Avyo. "vaja karNa mAro sAdharmika che, mAre tene kulanAzamAMthI bacAvI levo joIe. meM corInuM kAma paDatuM mUkyuM ane ahIM doDyo Avyo chuM. vaja karNane samAcAra ApanAra vidyuta-aMge potAnI vAta samApta karI. For Private And Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa28 pahelo visAmo vaja ka tarata nagaramAM dhAnya ane baLataNano vizALa jaththo bharI devarAvyo ane nagaranA daravAjA baMdha karI devA AjJA pharamAvI. dUrathI vajakaNe joyuM to AkAza dhULathI DhaMkAye jatuM hatuM. sihodaranI apAra senA caDhI AvatI hatI. dazAMgapura nagara bhayathI vyAkuLa banI gayuM. madhyAhna thatAMmAM to siMhodare dazAMgapurane cArekorathI gherI lIdhuM, jema caMdananA vRkSane sarpo gherI le che." sihodarano dUta vaja karNanI rAjasabhAmAM AvIne Ubho. "he mAyAvI vajakarNa, mahArAjA siMhodara sAthe te bhayaMkara mAyA khelI che. temane praNAma karavAno DhoMga karI, sAcesAca tuM AgaMLImAM rAkhelA bhagavAnane name che. have tAro vinAza najIka che. jo tuM e vIMTIne kADhI nAkhI sAcesAca mahArAjA sihodaranAM caraNe nahIM name to AkhA kuTuMba sAthe yamasadanamAM pahoMcI jaIza." dUtanAM kaTu-vacanono sAmo pratyAghAta ApyA vinA, zAMta citte ane zAMta zabdomAM vajakarNe kahyuM : "dUta, mahArAjA siMhodarane kaheje, vaja karNane enA baLanuM abhimAna nathI, paraMtu dharmAbhimAna che! vinA arihaMta huM koIne namato nathI, e mAro dhArmika abhigraha che. mahArAjA siMhodarane zuM joIe che? eka namaskAra vinA je kaMI joIe, mAruM sarvasva teo laI zake che. hA, vajakarNa sihodarane namaskAra to nahIM ja kare! dUta sAMbhaLato jAya che. vajakarNa kaMIka aTakIne AgaLa bole che- "dUta, athavA to mAre A rAja ke samRddhi kaMI ja joItuM nathI. mane dharmadvAra Apo, mane dharmanI khAtara, dharmanA abhigrahanuM pAlana karavA khAtara ahIMthI javA do, mArA mATe dharma e ja dhana che." dUta tyAMthI ravAnA thaI gayo. mahArAjA siMhodaranI pAse jaI vajA karNano javAba kahyo. abhimAnI sihodare vaja kaNe kahelI hakIkatano inkAra karyo, prArthanAno tiraskAra karyo. e barADI UThyo. huM dharma ke adharma gaNato nathI, pApa-puNya mAnato nathI. vaja ka mane namavuM joIe.' teNe sainikone AjJA pharamAvI dIdhI. dazAMgapurane sakhata rIte gherI levAmAM AvyuM. 'he sapuruSa, nagarane gherIne sihodara haju Ubho ja che. sihodaranA For Private And Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 529 bhayathI avantIno A pradeza UjaDI gayo che, prajAe nAsabhAga zarU karI che." musAphare zrI rAmanI sAme joyuM ane khesanA pAlavathI mukha parano pasIno sApha karyo. zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjI musAphara sAme ja joI rahyAM! musApharanI AMkho e UjaDI gayelA gAmanA bagIcAo ane khAlI paDelAM makAno tarapha maMDAI gaI, acAnaka te bolI UThyo. ane hA, eka vAta bhUlI gayo. A laDAImAM huM paNa mArA kuTuMba sAthe bhAgI gayo hato. juo mahApuruSa pelI dekhAya che ne? te mArI jhUMpaDI che!" hAtha lAMbo karI, AMkho jhINI karI, musAphare tenuM makAna banAvavA prayatna karyo. "paNa tuM pAcho ahIM kema Avyo?' sItAjIe pUchayuM. zuM karuM mahAdevI! gharamAM kALakA mAtA beThelI che. ame ahIMthI bhAgI gayAM tyAre gharano sAmAna nahotAM laI gayAM. teNe mane pAcho dhakelyo. e krUra che! e levA huM A bAju Avyo chuM! koNa enA sAthe jhaghaDo kare!" musAphare sItAjI sAme joI kahyuM : mAtA, paraMtu e AkhAbolI strInAM vacanothI huM ahIM Avyo, e mArA mATe to sAruM thayuM! Apa puNyavaMta mahAmAnavonAM darzana thayAM! mAruM bhAgya!' rAmacaMdrajIe potAnA gaLAmAMthI ratnajaDita survaNamALA kADhI musApharanA gaLAmAM paherAvI dIdhI. musApharane prasanna karI tene vidAya karyo. zrI rAme lakSmaNajI ane sItAjI sAthe dazAMgapura tarapha prayANa karI dIdhuM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ura. vajakarNa-mukti zrI rAmacaMdrajIe dazAMgapura tarapha prayANa karyuM. siMhodaranA bhayathI vaja karNa mahAzrAvakane mukta karavAnA manoratho karatA zrI rAma dazAMgapuranA bahirbhAgamAM AvI pahoMcyA. bhagavaMta caMdraprabhasvAmInA ramaNIya prAsAdane joI sItAe jinadarzananI bhAvanA vyakta karI. zrI rAme sItAjInI bhAvanA vadhAvI lIdhI. sahu caMdraprabha-prAsAde gayAM. paramAtmAnAM darzana karI prasannatA anubhavI. sUrya astAcaLe hato. zrI rAme nagaranA bahirbhAgamAM rAta vyatIta karavA vicAryuM. lakSmaNajIe suyogya jagA zodhI lIdhI ane rAta tyAM pasAra karI. prabhAte zrI rAme lakSmaNajIne Adeza karyo : lakSmaNa, tuM dazAMgapuramAM praveza kara ane rAjA vaja karNane maLI tenI paristhitino yathArtha khyAla kara." zrI rAmanI AjJAne vadhAvI laI lakSmaNajIe vilaMba karyA vinA nagaramAM praveza karyo. divasothI dazAMgapurane siMhodare gherI lIdheluM hatuM. nagaranA daravAjAo baMdha karI devAmAM AvyA hatA. nagarajano ciMtAmagna hatAM. temanI khumArI temanA mukha upara ane temanI vANImAM taravaratI hatI. lakSmaNajI dazAMgapuranuM darzana karatA karatA rAjadvAre pahoMcI gayA. rAjamahAlayanA gokhe beThelA vaja karNa rAjAe lakSmaNajIne joyA. A puruSa uttama lAge che." tenuM mana bolI UThyuM. dvArarakSako lakSmaNajIne rokaToka kare te pUrve ja vija karNa rAjA svayaM dvAre pahoMcI gayA. "he bhAgyavaMta, dazAMgapurano svAmI ApanuM svAgata kare che. Apa padhAro." lakSmaNajIe vaja karNanA tejasvI deha para dRSTi nAkhI. vajakaNe lakSmaNajInI bhavya kAyA ane dedIpyamAna mukha joI prasannatA anubhavI. lakSmaNajIno hAtha pakaDI vaja karNa rAjA mahelamAM gayo. lakSmaNajIne suyogya Asane besADI kahyuM : he narottama, Apa mAruM bhojana-Atithya svIkAro." "rAjana, ApanuM sadvartana joI mane AnaMda thayo che. paraMtu mArA mAlika bahirbhAganA udyAnamAM rahelA che, temane bhojana karAvIne pachI huM bhojana karuM chuM." bahu sarasa. uttama puruSo mATe e ja suyogya che.' vaja ka prasannavadane kahyuM ane moTo thALa bharIne svAdu bhojana lakSmaNajIne suprata karyuM. lakSmaNajI bhojanano thALa laI zrI rAma pAse AvyA. traNeyae bhojana karyuM. vaja kaNe For Private And Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 531 karelI bhajanabhaktithI sahu prasanna thayAM. rAme lakSmaNajIne kahyuM : "lakSmaNajI, rAjA sihodarane samajAvI devo joIe ke eNe vaja karNa sAthe virodha tyajI devo joIe." basa, lakSmaNajIne to mAtra agrajano izAro ja joIto hato. vastraparidhAna karI, zastrasajja banI lakSmaNajI sihodara pAse pahoMcyA. sihodara potAnA sainyazibiramAM rahelo hato. lakSmaNajI sIdhA enI zibiramAM pravezyA. sihodara ane enA maMtrIo acAnaka AvI caDhelA lakSmaNajI sAme AzcaryathI joI rahyA. "rAjana, ayodhyApati dazarathanaMdana bharate kahevarAvyuM che ke vaja karNa sAthe tamAre virodha na karavo." 'bharata, zuM je bhakta nathI tevA bhRtyo para prasAda kare che? bhakta ane AjJAMkita manuSyo para prasAda karavAmAM Ave. mAro sAmaMta rAjA vajakarNa durAzaya che. mAro AjJAMti hovA chatAM te mane namato nathI. kaho, huM enA para kevI rIte prasAda karuM? zuM bharata potAnI avinayI sAmaMta para prasAda kare che?" vaja karNa tamArA pratye avinayI nathI, te dharmanA anurodhathI tamane praNAma karato nathI; tamArA pratyenA avinayathI nahIM* lakSmaNajIe siMhodarane vaja karNanA niyamano khyAla Apyo. paraMtu sihodare teno anAdara karatAM kahyuM: huM evA dharmane nathI mAnato. dareka manuSya potAnA mAlikane namavuM ja joIe. dharmane temAM vacce na lAvavo joIe." sihodara, vajakarNa uparanA roSane tyajI de. bharatanuM zAsana mAnya kara, samudraparyanta pRthvI bharatathI zAsita che. bola, tAro zo prayuttara che?" lakSmaNajImAM roSano saMcAra thayo. temanA zabdono dhvani badalAyo. abhimAnI siMhodara paNa roSathI dhamadhamI UThyo. koNa che e bharata? vajakarNano pakSapAtI banI vAyaDo thaI mane zikhAmaNa ApavA nIkaLI paDyo che? evA to aneka bharato mArI caraNasevA kare che..' A zabdoe lakSmaNajIne roSathI dhamadhamAvI nAkhyA. temanI AMkho lAlacoLa banI gaI. temanA oSTha skurAyamAna thavA lAgyA, temanuM zarIra halabalI UDyuM. temaNe trADa pADI. duSTa narAdhama, tuM bharatane nathI oLakhato? hamaNAM ja huM tane oLakha pADuM For Private And Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 532 vajakarNa-mukti chuM. UTha, Ubho. thA, AkhA zarIranI rakSA karI le, mArI vajabhujAonA prahArathI tuM kacaDAI jaIza.' sihodare paga pachADyA; tenA roSanI sImA na rahI. teNe potAnA sainikone AjJA karI: A vivekahIne uddhata manuSyane pakaDI lo." cAre bAju sainiko zastro laIne UbharAI gayA. sihodara paNa khullA khaDaga sAthe lakSmaNajI sAme dhasI gayo. meruvana nizcala lakSmaNajIe siMhadarane kahyuM : tArA hastIratna para besIne sAme Ava, Ama zuM bALakanI jema doDyo Ave che!' siMhodara hastIratna para ArUDha thayo.. lakSmaNajI rAjasabhAmAMthI nIkaLI gayA ane doDatA hastIratna bAMdhavAnI zALAmAM pahoMcyA. sainikoe emano pIcho pakaDyo. paraMtu jyAM AlAna staMbhane eka jhaTake ukheDI nAkhI be hAthamAM AlAna staMbhane ghumAvatA lakSmaNajI hastIzALAmAMthI bahAra nIkaLyA. siMhodaranA sainikomAM hAhAkAra macI gayo. karAla kALavat lakSmaNajIe sainikone pITavA mAMDyA. seMkaDo sainiko jotajotAmAM bhUzaraNa banI ciranidrAmAM poDhI gayA. lamaNajIe sainikone choDI sihodaranI khabara levA mAMDI, siMhodaranA hAthIne khUba haMphAvI nAkhI, AlAna-staMbhane dUra pheMkI daI, lakSmaNajIe chalAMga mArI, sIdhA hAthInI aMbADI para! sihodaranI chAtI para caDhI beThA. tenA ja vastrathI tene gaLethI bAMdhyo, hAthI parathI nIce pheMkyo: ane jema gAyane govALa dorI jAya tema lakSmaNajI siMhodarane dorI cAlyAM! sihodaranA sAthIdAro anAtha banI AMkho phADIne joI rahyA. sihodara lakSmaNajIne oLakhI na zakyo, jo e jANI zakayo hota ke "A lakSmaNajI che" to AvuM sAhasa te na karata. teNe lakSmaNajIne temano paricaya paNa na pUchyo. paraMtu kevI rIte pUche? abhimAna pUchavA de to ne!. lamaNajIne potAno paricaya sAme cAlIne ApavAnuM ucita na lAgyuM, eTaluM ja nahIM vajakarNa jevA dharmAtmA sAmatane parezAna karavA badala tene zikSA karavAnuM ucita lAgyuM. lakSmaNajI sihorane zrI rAmacaMdrajInA caraNomAM laI gayA. zrI rAmane jotAM ja siMhodara Azcarya magna thaI gayo. have lakSmaNajIne oLakhatAM vAra na lAgI. siMhodara zrI rAmanAM caraNomAM namI paDyo. For Private And Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 533 jaina rAmAyaNa Apa ahIM? meM jANyuM nahIM ke raghukulapati avantInI bhUmine pAvana karI rahela haze!" siMhadaranuM hRdaya zrI rAmanAM darzanathI gadgad banI gayuM. te potAnA parAjayanuM duHkha bhUlI gayo. parAjayanuM kAraNa samajI gayo. zuM mArI parIkSA karavA mATe Ama karyuM? huM kSamA cAhuM chuM. mArI ajJAnatA ane pAmaratAne kSamA karo. mAruM kartavya batAvo. huM ApanuM zuM priya karuM? sevaka upara roSa thAya paraMtu guruno ziSya para roSa na thAya. zikSA thaI gaI eTale roSa gaya! kRpA karo, mane Adeza karo.' sihodaranAM vinayapUrNa vacanoe zrI rAmanA hRdayamAM prIti pragaTAvI. temaNe Adeza karyo: 'vajakarNa sAthe samAdhAna karo." 'tathAstu' kahIne siMhodare zrI rAmanA Adezane vadhAvI lIdho. bIjI bAju vajakarNa paNa zrI rAma pAse AvI pahoMcyo. vinayapUrvaka mastake aMjali joDIne vajakaNe kahyuM. he RSabhadevanA vaMzamAM utpanna thayelA baladeva-vAsudeva! huM Apane dIrdhakALathI jANuM chuM. ApanAM darzana karavAno to prathama ja avasara maLyo che. ardha-bharatanA Apa svAmI cho, ame sahu rAjAo ane sAmaMto ApanA sevako chIe." vajakarNanAM prIti-vacanothI sahu prasanna thayA. zrI rAme vajakane pUchyuM : he devAnupriya, huM tamAruM zuM priya karuM?" "prabhu, A mArA mAlika sihodara rAjAne baMdhanathI mukta karo, pachI huM prArthanA karuM'. zrI rAme lakSmaNajIne izAro karyo. sihodarane baMdhanamukta karavAmAM Avyo. vajaka zrI rAmacaraNamAM namaskAra karI kahyuM: gurudeva prItivarjhana muni pAse meM pratijJA karI che ke arihaMta paramAtmA ane nircantha sAdhu puruSo sivAya huM bIjA koIne namaskAra nahIM karuM. mArI A pratijJAnuM pAlana karavA mATe Apa sihodara rAjA pAse kabUlAta lo ke teo mane pratijJA pALavAmAM sahAyaka bane." zrI rAme sihodara sAme bhUsaMjJA karI. sihodare svIkRti ApI ane te vajakarNane bheTI paDyo. vajakarNa, mane khyAla na hato ke tamAre AvI ucca pratijJA che. pratijJAnuM For Private And Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 534 vajakarNa-mukti pAlana karavA mATe tame mane nathI namatA. huM to samajI beTho hato ke tame abhimAnathI mane praNAma nathI karatA! tame kharekhara dhanyavAdane pAtra cho. pratijJAnuM pAlana karavA mATe tame to sarvasva jatuM karI devA taiyAra thayA! pratijJA khAtara sarvasva jatuM karIne tame to sarvasva kamAI leta, jyAre tamAruM sarvasva harI laIne huM mAruM sarvasva gumAvI besata. sAruM thayuM ke zrI rAmacandrajI ahIM padhArI gayA ane mane ghora pApamAMthI bacAvI lIdho. tamArA pratye thatA moTA anyAyathI mane ugArI lIdho. AjathI tame mArA ladhu baMdhu cho.' zrI rAmanI sAkSIe siMhodare tyAM ja vajakarNane potAnuM aDadhuM rAjya bheTa ApyuM. rAjya grahaNa karatAM vajakarNane, sAdharmika cora vidyutasaMga smRtipaTa para Avyo. A samagra ghaTanAmAM mukhya kaDIrUpa to vidyutaaMga hato! vajakarNI siMhodara sAme sUcaka dRSTithI joyuM. kaho, zuM kahevA mAgo cho?' "eka bIjI vastu joIe che!" "eka nahIM, aneka!' mahArANI zrIdharAnAM kuMDala!' kuMDala? mahArANInAM?' jI hA.' samajAyuM nahIM. konA mATe ?" vidyutaaMga mATe.' "e koNa?' mane samAcAra ApanAra ke, siMhodara AvatI kAle tamAro vadha karavA AvanArA che." eNe kevI rIte jaNAvyuM?" e ApanA mahelamAM mahArANInAM kuMDalanI corI karavA mATe Avyo hato. mahArANIne Apa je kahI rahyA hatA, e sAMbhaLIne, kuMDala karatAM eka sAdharmikanA prANa vadhu kiMmatI gaNI, rAtorAta te mArI pAse Avelo ane samAcAra ApI gayelo." A paNa gajaba ghaTanA kahevAya!' "kaho, ene have kuMDala bheTa ApavAM joIe ne?' For Private And Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa3pa jarUra. tyAM ja sihodare mahArANInAM kuMDala maMgAvyAM ane vajakarNane suprata karyA. vajakarNa vidyutuaMgane zrI rAmanI samakSa teDAvIne kaMDala bheTa karyA. zrI rAmacandrajIe vidyutaaMgane khUba dhanyavAda ApyA. vajaka zrI rAmane dazAMgapura nagaramAM padhAravA prArthanA karI. zrI rAme prArthanA svIkArI. sihodara ane enA bIjA sAmaMto paNa zrI rAma sAthe dazAMgapuramAM padhAryA. vajakarNa khUba dhAmadhUmathI zrI rAmanuM svAgata karyuM. dazAMgapuranAM naranArIo zrI rAma-lakSmaNajI ane sItAjInAM darzana karI kRtakRtyatA anubhavavA lAgyAM. lakSmaNajInuM parAkrama to ghareghare gavAvA lAgyuM hatuM. vajaka potAnI ATha kanyAone svIkAravA zrI rAmane vinaMtI karI. zrI rAme lakSmaNajI sAthe ATha kanyAonuM pANigrahaNa karAvavAnI saMmati ApI. sihodare paNa A avasara jhaDapI lIdho. potAnI ane bIjA sAmanta rAjAonI traNaso rAjakanyAonuM lakSmaNajI sAthe pANigrahaNa karAvavA zrI rAmane prArthanA karI. zrI rAme prArthanA mAnya karI. traNaso-ATha kanyAo sAthe lakSmaNajInuM pANigrahaNa nakkI thayuM, pANigrahaNa nakkI thayA pachI lakSmaNajIe sihodara, vajakarNa Adi rAjAone kahyuM: tamArI rAjakanyAone hAla tamArI pAse ja rAkho. amArA pitAjIe rAjagAdI para amArA bhAI bharatane besADyo che. jyAre huM rAjya grahaNa karIza, pachI tamArI kanyAo sAthe lagna karIza. hamaNAM to ame malayAcala para jaI rokAvAnAM chIe." lakSmaNajIe kahelI vAta rAjAoe mAnya karI. sihodara vagere rAjAone potapotAnA nagare javAnI rAme anujJA ApI ane pote paNa tyAM vadhu samaya na rokAta AgaLa prayANa karavAnI taiyArI karI. zrI rAmanAM caraNomAM vaMdana karI sahue azrupUrNa AMkhe vidAya lIdhI. zrI rAme lakSmaNajI tathA sItAjI sAthe malayAcala tarapha prayANa karyuM. vanavAsano pahelo visAmo Ama pUrNa thayo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org * 3. bIjo visAmo Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAva sUko ane nirjala pradeza. madhyAhnano samaya ane pracaMDa tApa. zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjI eka vRkSa nIce visAmo levA beThAM. sItAjI tRSAtura thayAM hatAM. zrIrAme pANI lAvavA mATe lakSmaNajIne sUcavyuM. lakSmaNajI dakSiNa dizA tarapha AgaLa vadhyA. thoDe dUra gayA tyAM lIlAMchama vRkSo ane bhUminAM darzana thayAM. temane AzA baMdhAI. teo jhaDapathI AgaLa vadhyA tyAM, temaNe eka vizAla suramya sarovara joyuM. nirmaLa nIrathI bhareluM ane pavitra paMkajothI aMkAyeluM. sarovarano taTa AmravRkSonI ghaTAthI zaNagArAyelAM hato. azoka ane caMpakanAM vRkSonA latAmaMDapo pathikone AkarSI rahelA hatA. sarovaranI pALe bAMdhavAmAM AvelAM vizrAmagRho ane udyAno jUI, ketakI ane mogarAnAM puSponI soDamathI maheMkI UThyAM hatAM. madamaMda vahetA sugaMdhI vAyunI sAthe lakSmaNajI sovaranA eka ovAre AvI pahoMcyA, temane pANI laIne pAchA vaLavuM hatuM. paraMtu sItAjIne ldI pANI maLavAnuM hoya to ne! lakSmaNajI sovaranA tIre nisarganuM saundarya nihALatA UbhA hatA. tyAM ja eka rAjapuruSono moTo kAphalo AvI lAgyo. sauthI AgaLa azvArUDha yuvAna khUbasUrata ane prabhAvazALI vyaktitva dharAvato rAjA kalyANamAla hato. kubaranagarano te adhipati hato. yuvAna kalyANamAle lakSmaNajIne joyA. lakSmaNajIe kalyANamAlane joyo. bannenI dRSTio maLI. kalyANamAla lakSmaNajIne joI avanavI lAgaNIo anubhavavA lAgyo. tenA aMgeaMgamAM manmatha vyApI gayo. lakSmaNajI yuvAna rAjAne joI rahyA. temanuM mana zaMkAzIla banyuM. 'A yuvAna puruSavezamAM bhale ho, paraMtu che strI! tenI mukhAkRti ane zarIra puruSanuM nathI.' teo manamAM vicAre che tyAM kalyANamAla najIka Ave che. 'he satpuruSa, Avo amArI sAthe bhojana karo.' lakSmaNajIe kalyANamAlanI sAme joyuM. eno avAja sAMbhaLI lakSmaNajInI dhAraNAne baLa maLyuM. 'Apano paricaya?' lakSmaNajIe prazna karyo. kalyANamAlanI sAthenA maMtrIe paricaya Apyo. For Private And Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa37 huM ekalo tamArI sAthe bhojana nahIM karI zakuM, mane kSamA karo." tamArI sAthe bIjuM kaI che?' hA, ahIMthI thoDe dUra mArA moTAbhAI ane bhAbhI eka vRkSa nIce vizrAma karI rahyAM che. temanA jamyA pahelAM huM bhajana karato nathI.' kalyANamAle potAnA maMtrI sAme joyuM ane AjJA karI: mahAmaMtrI, be puruSone tyAM mokalo, teo e baMnene AdarapUrvaka ahIM sAthe laI Ave, ApaNe emanI sAthe ja bhojana karIza.' mahArAjAnI jevI AjJA." mahAmaMtrIe praNAma karyA. suMdara mukhAkRtivALA ane priyaMvada evA be pradhAna puruSone bolAvyA ane lakSmaNajIe dizA batAvI, je sthAna batAvyuM tyAM ravAnA karyA, ahIM zrI hemacandrasUrijI mahArAje sajjana puruSone bolAvavA kevA puruSone mokalavA, te mATe be vizeSaNo mUkyAM che. madrAkAra ane priyaMvad. moTA mANasone prArthanA-vinaMtI karavA janAra puruSonI mukhAkRti bhadra joIe, suMdara joIe ane emanI bhASA priya hovI joIe. to emanI prArthanA-vinaMtI jaldI svIkArAI jAya. amaMgala AkRtivALA ane karkazabhASI puruSonI sAcI vAta paNa svIkArAtI nathI. rAmacandrajI tathA sItAjIne bolAvavA mATe AvA pradhAna puruSane mokalavAmAM AvyA. temaNe lakSmaNajIe batAvyA mujaba eka vRkSa nIce zrI rAma-sItAjIne joyAM. najIkamAM pahoMcI praNAma karyA. "he mahApuruSa, ApanA laghubAMdhave amane ApanI pAse mokalyA che. teo amArA mahArAjA kuberapurAdhipati kalyANamAlanA mAnanIya atithi banyA che, ApazrIne levA mATe ame ApanI sevAmAM upasthita thayA chIe." keTale dUra AvavAnuM che?' zrI rAme pUchuyuM. sItAjI tRSAtura hatAM, lAMbe jaI zakAya ema na hatuM, mATe pUchyuM "ahIMthI cAraso-pAMcaso pagalAMthI dUra nathI. ame ApanI sAthe ja chIe." - zrI rAma ane sItAjI pradhAna puruSonI sAthe cAlyAM, sarovaranI najIkanA pradezamAM pravezatAM sItAjInuM mana prasanna banyuM. sAme kalyANamAla potAnA maMtrImaMDala sAthe zrI rAmacandrajInuM svAgata karavA UbhA ja hatA. zrI rAmanA prabhAvazALI vyaktitvane joI kalyANamAla khUba prasanna thayA. bhAvapUrvaka svAgata karyuM. kalyANamAle zrI rAma ane sItAjIne praNAma karyA ane temanA mATe khAsa UbhI karAvAyelI parNakuTiramAM temane laI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 538. bIjo visAmo | sarva prathama sItAjIne zItala jalapAna karAvyuM ane tyAra pachI snAna ane bhojanathI sahu paravAryA. bhojana karyA pachI zrI rAme thoDo samaya ArAma karyo. lakSamaNajIe paNa parNakuTiranI sAme sarovaranA tIre latAmaMDapamAM laMbAvI dIdhuM. madhyAhnakALa ArAmamAM vitAvyo. A arasAmAM sItAjI pAsethI kalyANamAje jANI lIdhuM ke "A be bhAIo zrI rAma ane lakSmaNajI che." kalyANamAlane atyaMta harSa thayo. teNe potAnI vAstavika paristhiti, zrI rAmane nivedita karavAno nirNaya karyo. potAno nirNaya mahAmaMtrIne kahyuM. mahAmaMtrIe paNa kahyuM: zrI rAma ane lakSmaNajI eTale vartamAna duniyAnA sarvottama yugapuruSo che. emanI samakSa ApaNI sarva mUMjhavaNo rajU karI devAthI ApaNane temanI sArI sahAya maLI zakaze.' mahAmaMtrInI A salAhe kalyANamAlane prasanna karI dIdho. zrI rAmacandrajInI parNakuTiranI pAse ja kalyANamAle bIjI parNakuTira potAnA mATe karAvI hatI, te parNakuTiramAM jaI kalyANamAle potAno strI veza dhAraNa karI lIdho ane mahAmaMtrInI sAthe zrI rAmanI parNakuTiramAM praveza karyo. zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjI sAme natamastake praNAma karI kuberapati UbhI rahI. tenA mukha para lajjA hatI. zrI rAme tarata prazana karyo. bhadra, puruSa-vezamAM rahI strI-paNuM kema chupAve che?' zrI rAmanI sAme kuberapatie Asana lIdhuM ane zrI rAmanA praznano uttara Apavo zarU karyo. he dazarathanaMdana, ahIMthI thoDe dUra kubarapura nAmanuM vizALa ane suMdara nagara che, te nagaranA rAjAnuM nAma vArikhilya che. tenA rANInuM nAma pRthvI che, eka vakhata mleccha rAjAnA subhaToe nagara para AkramaNa karyuM. rAjA vArikhilya subhaTo sAthe yuddha karyuM. paraMtu bleccha subhaToe vArikhilya rAjAne bAMdhyo ane potAnI sAthe upADI gayA. e samaye rANI pRthvI garbhavatI hatI. teNe eka putrIne janma Apyo, paraMtu mahAmaMtrI subuddhie nagaramAM ghoSaNA karAvI, "mahArANIe putrane janma Apyo che." rAjaputrIne janmathI ja puruSanAM vastra paherAvavAmAM AvyAM. rAjA vArikhilya mahArAjA siMhodaranA sAmaMta rAjA che. mahAmaMtrI subuddhie samAcAra ApyA ke rAjA vArikhilyane ghera putrano janma thayo che. sihodare e rAjaputrano rAjyAbhiSeka karavAno Adeza Apyo. For Private And Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 539 eka subuddhi maMtrI ane mAtA pRthvI, A be ja bheda jANe che ke "kuberapurano adhipati strI che!' A rIte huM strI hovA chatAM janmathI ja mAre puruSaveza dhAraNa karavo paDyo che." zrI rAmacaMdrajI, lakSmaNajI ane sItAjI ekAgracitte kalyANamAlanI kahAnI sAMbhaLI rahyAM hatAM. paraMtu ATalAM varSomAM kyAreya bheda na khUlyo?" nahIM, maMtrIvarganI kuzaLatAthI asatya paNa satya banI jAya che.' tame tamArA pitAne mleccha rAjA pAsethI mukta karavA kadI prayatna karyo?" hA jI, mleccha rAjAne meM ghaNuM dhana ApyuM. dhana teo le che, paraMtu pitAjIne mukta karatA nathI.' rAjA sihodare kaMI prayatna karyo? "nA re, e zuM prayatna kare? e prayatna to Apa karI zako. jevI rIte vajakarNane sihodaranA bhayathI mukta karyo tevI rIte mleccha rAjA pAsethI mArA pitAjIne mukta karo." kalyANamAlA, tArI vAta mane mAnya che. jyAM sudhI ame tArA pitAjIne pleccha rAjA pAsethI mukta na karIe tyAM sudhI te puruSavezamAM rahIne rAjya karatI rahe." mane ghaNI ja prasannatA thaI.' kalyANamAlAe zrI rAmane praNAma karyA. subuddhi maMtrIe zrI rAmane prArthanA karI: he kRpAvaMta, mArI eka prArthanA che ke kalyANamAlAnuM pANigrahaNa lakSmaNajI sAthe thAya." kalyANamAlAnA mukha para zaramanA zeraDA paDI gayA. te nIce joI rahI. zrI rAme kahyuM: "atyAre ame dezAntaramAM paribhramaNa karIzuM. jyAre ayodhyA pAchA vaLIzuM tyAre lakSmaNajInuM kalyANamAlA sAthe pANigrahaNa thaze.' amArA para mahAna kRpA karI. mahAmaMtrIe rAmanAM caraNomAM praNAma karyA. kalyANamAlAe zrI rAmane dUrathI praNAma karI, sItAjInAM caraNomAM praNAma karyA. sItAjIe kalyANamAlAne potAnA bAhupAzamAM laIne khUba sneha varasAvyo. zrI rAmane, lakSmaNajIne ane sItAjIne A sthAna evuM gamI gayuM ke traNa divasa ahIM rokAyA. Atithya satkAra karavAmAM kuberapuranA adhipatie koI kasara rAkhI nahIM. traNa divasamAM kalyANamAlAe sItAjI pAsethI ayodhyAnI For Private And Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa40 bIjo visAmo aneka ghaTanAo jANI lIdhI. e paNa jANI lIdhuM ke zA mATe teo vanavAse nIkaLyA che. kalyANamAlAe zrI rAmane prArthanA karI. Apa ahIM sarovaranA kinAre ja nivAsa karo. ahIM huM mahelo baMdhAvI dauM, ahIM Apa kaho tevI racanA karI dauM. rAjya maMtrIone bhaLAvI huM ahIM ApanI sevAmAM rahI jAze." paraMtu zrI rAma kevI rIte prArthanA mAnya kare? teo vanavAse nIkaLyA hatA, mahelavAsa temanAthI kema karAya? traNa divasa paNa kalyANamAlAno ati Agrahane vaza thaI rahevuM paDyuM hatuM. trIjA divasanI rAte, jyAre sahu nidrAdhIna hatAM, tyAre rAmacandrajI, lakSmaNajI tathA sItAjI sAthe tyAMthI prayANa karI gayA. prabhAte kalyANamAlAe zrI rAma-lakSmaNajIne na joyA, tyAre tenuM mukha plAna thaI gayuM. have ramya sarovara-tIra paNa tene akaLAvavA lAgyuM. te parivAra sAthe kuberapura cAlI gaI ane rAjyanuM saMcAlana karavA lAgI. 0 0 0 zrI rAma narmadAtaTe pahoMcyA. nAvike bhaktipUrvaka traNeyane nAvamAM besADavAM ane narmadAnI sAme pAra pahoMcADyAM. narmadAne tIre thoDo samaya vizrAma laI, traNeya AgaLa vadhyA. mArgamAM temane musApharo maLyA; temaNe kahyuM : tame Ama kaI bAjue jAo cho? sAme vidhyATavI che. temAM javuM ThIka nathI, jaMgalI pazuo tathA mlecchono bhayaMkara upadrava che." paraMtu ema bhayathI pAchA vaLe to rAma zAnA! temaNe to pathikonI nA kahevA chatAM vidhyATavImAM praveza karyo. praveza karatAM ja, dakSiNa dizAmAM bAvaLiyA para beThelA kAgaDAe apazukana karyA! paraMtu rAma e gaNakAre kharA? teo AgaLa vadhyA. vaLI kAgaDAe zukana ApyA. - zrI rAmane apazukanano viSAda na hato, zukanano harSa na thayo. zukanaapazukanane durbaLa puruSo gaNe che. AgaLa rAma, vacce sItAjI ane pAchaLa lakSmaNajI; traNeya vidhyATavImAM cAlyAM jAya che, ekAda kosa gayAM. tyAM temaNe zuM joyuM? aparimita mleccha sainya zastrothI sajja banI sAme AvI rahyuM hatuM. asaMkhya hAthI, azvo ane ratho! sauthI AgaLa mleccha sainyano yuvAna rathAruDha banI cAlI rahyo hato. For Private And Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 541 jaina rAmAyaNa senApatie joyuM : be puruSo ane eka strI, cAlIne AvI rahyAM che. strInuM anupama rUpa-saundarya joI myuccha senApati mohita thaI gayo. teNe potAnA sainikone AjJA karI: A be pathikone bhagAvI do athavA nAza karo, temanI sAthe je strI che, te mAre mATe laI Avo." sainiko zrI rAma tarapha doDI AvavA lAgyA. lakSmaNajIe senApatino Adeza sAMbhaLyo. teo roSathI dhamadhamI UThyA. zrI rAmane kahyuM: Apa ahIM AryA sAthe UbhA raho. A kUtarAone huM bhagADI AvuM chuM." myuccha sainiko tINa zastronA prahAra karatA doDI AvatA hatA. lakSmaNajI sAme doDyA. dhanuSyano TaMkAra karyo, adhijyAne kheMcI. dhanuSyano pracaMDa TaMkAra sAMbhaLI mleccha sainyamAM sannATo chavAI gayo. jema siMhanAdathI haraNiyAM kaMpI UThe tema ple sainiko trAsI UThaDyA. yuvAna senApati lakSmaNajI sAme joI rahyo. 'jenA dhanuSyano TekAra mahAkALanuM bhISaNa svarUpa UbhuM kare che, to jyAre e dhanuSya parathI tIrono mAro calAvaze tyAre zuM thaze?' senApati rathathI nIce Utaryo. zastro tyajI dIdhAM. tenA mukha para dInatA chavAI gaI. te sAme cAlIne zrI rAma pAse Avyo, namaskAra karyA, lakSmaNajInI Aga-UchaLatI AMkho enA para tAkI rahI. sainiko thaMbhI gayA. zrI rAma ane lakSmaNajInA aciMtya prabhAvathI aMjAI gayA; have zuM banaze?' e Azcarya ane bhayathI sahu zrIrAma tathA senApati tarapha joI rahyA. senApatie zrIrAmane kahyuM, kauzAmbI nagarImAM vaizvAnara nAmano brAhmaNa rahe che. tenI patnInuM nAma sAvitrI che. temano putra "rudradeva' te huM. janmathI ja huM kUraka. yuvAnImAM AvatAM meM mAjhA mUkIne pApAcaraNo karavA mAMDyAM. corI, parastrIgamana, jugAra vagere dareka pApa meM karyo. eka samaye corI karatAM pakaDAyo. rAjapuruSoe mane pakaDaDyo. rAjA samakSa mane laI gayA. rAjAe mane zULIe caDhAvavAnI AjJA karI. rAjapuruSo mane zULI pAse laI cAlyA. huM dInamukha banIne zULI pAse Ubho rahyo. tyAM kauzAmbInA eka labdhapratiSTha zrAvaka vaNika tyAMthI pasAra thatA hatA. temaNe mane joyo. temanuM hRdaya dayAthI ArTa thaI gayuM. temaNe mane mukta karAvavA rAja daMDa bhayo ane huM chUTI gayo. mane temaNe kahyuM: punaH corI na karIza." eTaluM kahI e mahAtmA zrAvaka tyAMthI cAlyA gayA. meM e deza tyajI dIdho. tyAMthI bhaTakato bhaTakato A vidhyATavImAM AvI pahoMcyo. pallIpatie For Private And Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 542 bIjo visAmo mane Azaro Apyo. huM "kAka' tarIke prasiddhi pAmyo. mArI zUravIratA ane kAryakuzaLatA joI mane pallIpati banAvavAmAM Avyo. meM coronuM jUtha taiyAra karyuM. gAmo lUMTavA mAMDyAM, pathikone lUMTavA mAMDyAM. moTAM nagaro para humalA karI tyAMnA rAjAone bAMdhIne baMdI banAvavA mAMDyAM. Aje eka moTA rAjAnI pAse hoya teTaluM sainya mArI pAse che. paraMtu, Aje huM Apane zaraNe Avyo chuM. jiMdagImAM prathama vAra ja! huM Apano sevaka chuM svAminuM, mane Adeza karo, huM ApanI zI sevA karuM? mAro avinaya kSamA karo. huM aparAdhI chuM.' zrI rAme kirAtarAja kAkanI sarva vAta ekAgratAthI sAMbhaLI. kirAtarAjanuM hRdayaparivartana thayeluM jANI zrI rAme kahyuM. tame kuberapuranA adhipati rAjA vArikhilyane pakaDyA che?" he jI.' "temane mukta karI kuberapura pahoMcADo." ApanI AjJA zirodhArya che. huM pote ja jaIne temane kuberapura mUkI AvuM chuM. parantu mArI eka prArthanA che." kaho.' huM kuberapura jaIne AvuM tyAM sudhI Apa ahIM ja rokAo." bhale.' kirAtarAje vArikhilya rAjAne mukta karavAnI AjJA karI. be sainiko gayA ane vArikhilyane laI AvyA. vArikhilya zrI rAmanAM caraNomAM praNAma karyA. kAka vArikhilyane laI kuberapura tarapha ravAnA thayo. zrI rAme kAkanI pallImAM vAsa karyo. bIje ja divase kAka pAcho AvI gayo. zrI rAme kAkane corI-lUMTanA dhaMdhAne tyajI devA upadeza Apyo. kAke upadeza jhIlyo ane zrI rAmano ananya bhakta banI gayo. 0 0 0 rAjA vArikhilya kuberapura pahoMcyA. kalyANamAlAe zrI rAma-lakSmaNajInA milananI vAta karI. vArikhilya rAjAe kirAtarAja kAkathI kevI rIte zrI rAma lakSmaNe potAne mukta karyo, tenI vAta karI. mahAmaMtrI subuddhie kalyANamAlAnuM pANigrahaNa lakSmaNajI sAthe nakkI karyAnI vAta karI. sarvatra Ananda chavAI gayo. 0 0 0. For Private And Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A u4. trIjo-visAmo zrI rAma tApI-nadIne tIre pahoMcyA. nAvike nAvamAM besADI nadI pAra utAryA. thoDe dUra eka gAma dekhAyuM. e bAju zrI rAme cAlavA mAMDyuM. sItAjIno deha zramita dekhAto hato. sUrya paNa tapavA mAMDyo hato. teo gAmane pAdare AvI pahoMcyA. gAmanuM nAma hatuM aruNa. gAmamAM praveza karatAM ja jamaNI bAju eka brAhmaNanuM ghara dekhAyuM. gharanI AgaLa tulasIno kyAro hato. bAjumAM gAya bAMdhelI hatI. lakSmaNajIe eka mANasane pUchayuM : A ghara konuM che?" brAhmaNanuM. brAhmaNanuM nAma?' kapila.' tyAM to kapila-patnI suzarmA gharanI bahAra AvI. teNe traNa ajANyA musApharone joyA; sanmAnapUrvaka bolAvI, besavA mATe Asana ApyuM. 'tame alpa samaya virAma karo, huM tamArA mATe svAdu-jala taiyAra karuM." suzarmAe traNa pyAlA svAdu-jala taiyAra karyuM ane svayaM jaIne traNeyane ApyuM. zItala ane svAdiSTa pANI pIne traNeya saMtuSTa thayAM. eTalAmAM kapila brAhmaNa tyAM AvI pahoMcyo. durvAsA jevo krodhI! pizAca jevo dAruNa! gharamAM pravezatAM ja teNe zrI rAma, lakSamaNajI tathA sItAjIne joyAM. te roSathI dhamadhamI UThyo. barADA pADato suzarmA para tADUkyo: are pApiNI, A apavitra, malina ane rakhaDatAM mANasone te kema gharamAM ghAlyAM? ararara..te agnihotranI pavitratAne naSTa karI dIdhI. are duSTA, jo have pachI koIne paNa gharamAM ghAlIza to tane gharamAMthI tageDI mUkIza.' kapilano pralApa sAMbhaLI lakSmaNajI roSe bharAyA. talavAra kADhI tene mAravA mATe dhasyA, tyAM zrI rAme lakSmaNajIno hAtha pakaDyo. AvA bicArA brAhmaNa para zuM roSa karavo? choDI de ene. uttama puruSo adhama puruSone zabdo para dhyAna ApatA nathI. enuM bolyuM, na bolyuM gaNI choDI de.' For Private And Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 544 triIjo visAmo lakSmaNajIe zrI rAmanA anurodhathI kapilane choDI dIdho ane traNeya gherathI nIkaLI gayAM. aruNa gAma choDIne AgaLa vadhyAM. 0 0 0 ghora aTavI, muzaLadhAra varSA! eka ghaTAdAra, vizALa vaTavRkSanI nIce zrI rAma UbhA hatA. AkAzamAMthI ghanaghora vAdaLo ekadhArAM varasI rahyA hatAM. lakSmaNa, cAturmAsa ahIM ja vyatIta karIe!" zrI rAme lakSmaNa ane sItAjI sAme joyuM. je AryaputranI icchA te ja amArI icchA." baMnee javAba Apyo. sItAjIne to A sthAna gamI gayuM hatuM. temaNe to cArekora dRSTi doDAvIne bhaviSyanI yojanAo banAvavA mAMDI, lakSmaNajIe paNa ahIM kyAM ane kevI jhuMpaDI bAMdhavI" te vicArI lIdhuM. paraMtu zrI rAmanA zabdo lakSmaNajI ane sItAjI uparAMta eka trIjI vyaktie paNa sAMbhaLyA! e gabharAyo! e hato A vaTavRkSa para rahenAra deva. enuM nAma hatuM ibhakarNa. e bicAra deva hovA chatAM eka rakhevALa nokara jevuM jIvana jIvato hato. eno mAlika hato "gokarNa yakSa.' jyAre Ibhaka zrI rAmanI vAta sAMbhaLI, te sIdho potAnA mAlika pAse pahoMcyo. te gabharAyelo hato. gokarNa pakSanI rAjasabhAmAM jaI teNe yakSarAjane praNAma karyA ane kahyuM: svAminu! mArA nivAsasthAne koI mahAna tejomUrti manuSyo AvelAM che. temanuM teja mArAthI sahana thayuM nahIM. teo tyAM cAturmAsa rahevAnAM che. he nAtha, mArI rakSA karo. huM kyAM jAuM?' 'tame nirbhaya raho. huM jouM chuM. e mahAmAnavo koNa che?" yakSarAja gokarNa sthira Asane besI gayA ane "avadhijJAnano upayoga karyo. "avadhijJAna'nA prakAzamAM yakSarAje e vaTavRkSanI nIce beThelA zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjIne jayAM ane prasannatA anubhavI. he IbhakarNa, tuM nirbhaya bana. e tejomUrti be puruSa zrI rAma ane lakSmaNajI che. rAma AThamA baLadeva che. zrI lakSmaNa AThamA vAsudeva che. ApaNA AMgaNe AvA uttama puruSo padhAryA che, temanuM ApaNe moTuM ane bhavya Atithya karavuM joIe.' IbhakarNa ane anya pakSo gokarNanI vAta sAMbhaLI prasanna thayA. temaNe kahyuM: For Private And Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 545 Apa AjJA karo, ame e mahAmAnavonuM kevI rIte svAgata karIe?' e vaTavRkSa je aTavImAM che, te avI eka suramya nagaramAM badalI nAkho. nava yojana lAMbI ane bAra yojana pahoLI nagarI banAvo. uttama pASANathI uttuMga prAsAdonuM nirmANa karo. ratnonA rAjamArgo banAvo. manohara bajAra khaDA karo, ke jyAM vizvanI sarva vastuo maLI zake ane e nagarInuM nAma ApavAnuM rAmapurI. AjanI rAtamAM nagarInuM nirmANa thaI javuM joIe." jevI svAmInI AjJA." divyazaktinA dharanArA asaMkhya yakSo mATe eka nagarInuM nirmANa karavuM azakya na hatuM. rAta-rAtamAM ghora aTavI manohara nagarImAM badalAI gaI! jyAre zrI rAma, lakSmaNa ane sItAjI nidrAdhIna hatAM! gokarNa yakSarAje traNeya para avasthApinI' nidrA-prayoga karelo hato. prabhAte viNAdhArI gokarNa yakSarAja vaTavRkSa pAse AvyA. avasvApinI nidrAno prayoga saMharI lIdho. zrI rAma jAgrata thayA. temanA kAne maMgala vAjinTonA mAMgalika sUra saMbhaLAyA, sAme vINAdhArI yakSarAja dekhAyA ane cAre bAju mahelo, udyAno ane mArgo...! rAtre zayana samaye AmAMnuM kaMI na hatuM ane prabhAte A badhuM kyAMthI? zuM koI dave, vyaMtare ke yogasiddha puruSe amane upADIne bIje kyAMya mUkI dIdhA! zrI rAma kalpanAmAM AgaLa vadhe te pUrve ja vINAdhArI gokarNa yakSarAje zrI rAmane kahyuM: svAminuM, tame mArA atithi cho, mAruM nAma che gokarNa yakSa. ApanA Atithya mATe meM ahIM nagara vasAvyuM che. Apa je vaTavRkSa nIce nivAsa karyo hato e ja sthAne Apa cho. huM mArA parivAra sAthe dinarAta ApanI sevAmAM chuM. Apa ApanI icchA mujaba ahIM jeTalo samaya rahevA cAha, kRpA karIne raho." sItAjI ane lakSmaNajI paNa jAgrata thayAM hatAM. yakSarAjanA bhakti-AtithyathI sahu prasanna banyAM. zrI rAme yakSarAjane kahyuM : 'tamAro atithi-satkAra dhanyavAdapAtra che. ame ahIM cAturmAsa-varSAkAla vitAvIzuM.' 0 0 0 bhAre nirdhanatA. moTI krodhAbhyatA! brAhmaNa kapila khabhe kuhADo bheravI, yajJa mATe lAkaDAM kApavA A aTavImAM For Private And Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 549 trIjo visAmo AvI pahoMcyo. paraMtu teNe aTavInA sthAne nagarI joI. te vismita netre vicAre che? zuM koI indrajAlike sarjelI A indra jAla huM jouM chuM? zuM koI gaMdharvarAjanI mAyAnagarI huM nihALuM chuM? thoDA divaso pahelAM ja huM ahIM ghora aTavI joI gayo chuM, tyAM AvI divya nagarI?" kutUhala ane AzcaryathI bahAvarA kapila brAhmaNane tyAM eka yakSiNI maLI gaI. cAru nepathyadhArI, manuSya - rUpadhArI! "he bhadra, A nUtana nagarI konI che?" kapile pUchyuM. "he vipra, A nUtana nagarInA nirmAtA che yakSarAja gokarNa. temaNe zrI rAma, lakSmaNa ane sItAnA Atithya arthe A nagarInuM nirmANa karyuM che.' yakSiNIe kapilane savistAra uttara Apyo. nagarInuM nAma?' rAmapurI." te zrI rAma ahIM zuM kare che?' he daridra brAhmaNa, tuM A zuM pUche che? rAma dayAnA sAgara che. dIna-duHkhI; nirdhana-apaMga... je emanI pAse jAya che, tene zrI rAma dAna Ape che. je koI duHkhI A nagarImAM Avyo, te kRtArtha banI gayo che..." yakSiNInA madhura zabdomAM rAmapurI ane zrI rAmanuM varNana sAMbhaLI daridra kapila yakSiNInAM caraNomAM paDI gayo. lAkaDAno bhAro dUra pheMkyo, kuhADIne dUra nAkhI, teNe pUchyuM; "he pavitra strI, tuM mane kahe, e zrI rAmanAM darzana huM kevI rIte karI zakuM?" yakSiNIne kapilanI daridratA para dayA AvI. he brAhmaNa, rAmapurIne cAra daravAjA che; cAra daravAje yakSa rakSA kare che; eTale nagarImAM praveza thavo durlabha che.' kRpA karIne koI rasto batAva...'kapile yakSiNInAM caraNomAM mAthuM mUkI dIdhuM. "sAruM, jo huM eka mArga batAvuM chuM; pUrvadyAre eka jina caitya che. tyAM darzana karIne tuM zrAvaka banIne jaIza to tane praveza maLaze." yakSiNI tyAMthI cAlI gaI. kapila manamAM vicAre cheH huM nidhana chuM, jiMdagImAM meM sukha joyuM nathI. jiMdagI ema ja du:khamAM pUrI thaI jaze. Aje mane sukhI thavAno mArga maLyo che ene mAre jato na karavo joIe.' For Private And Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 547 vaLI zrI rAma pAse huM ekalo nahIM jAuM. suzarmAne paNa sAthe laI jAuM. paraMtu pelI strIe kahyuM che te mujaba mAre zrAvaka banavuM paDaze. zrAvaka banavuM eTale jainadharmane aMgIkAra karavo, jainadharma mAre samajavo joIe. te mATe mAre jaina muni pAse javuM joIe.' kapile tyAMthI pAcho vaLyo. aruNa gAme Avyo. tyAM teNe jainamuninI tapAsa karI, aruNa gAmethI thoDe dUra eka udyAnamAM koI mahAjJAnI munirAja hovAnA samAcAra maLatAM ja kapila sIdho tyAM gayo. teNe munirAjane joyA. prathama darzane ja enuM hRdaya jhUkI paDyuM. te vinayapUrvaka e mahAmuni pAse beTho. mahAmunie ene dharma samajAvyo. sarvajJa vItarAga bhagavaMtanuM svarUpa batAvyuM. nigraMtha sAdhutA ane dayAmUlaka dharma samajAvyo. bAra vratamaya zrAvaka jIvanane jIvavAnuM zIkhavyuM. kapilane addabhuta AnaMdanI anubhUti thaI rahI hatI. tene munivaranAM vacano khUba priya lAgI rahyAM hatAM. teNe muni pAse bAravratamaya zrAvaka jIvana jIvavAnI pratijJA karI. mahAmuninA caraNe puna: vaMdana karI e ghare Avyo. kapile suzarmAne badhI vAta karI. suzarmA paNa zrAvikA banI. kapila ane suzarmA' suzrAvaka ane suzrAvikA rAmapura tarapha UpaDyAM, AzA ane koDa laIne rAmapurInA pUrva dhAre pahoMcyAM. bhagavaMta jinezvaranAM darzana karyA. rakSaka yakSoe temane praveza Apyo. teo sIdhA rAjavezma tarapha gayAM. zrI rAmanI rAjasabhA khUlI hatI. kapile rAjasabhAmAM praveza karyo. temaNe rAjasiMhAsana tarapha joyuM. te kaMpI UThyo, tenI AMkho pahoLI thaI gaI. tenA mukhamAMthI moTI cIsa nIkaLI gaI, te tyAMthI bhAgI nIkaLavAnI peravImAM paDyo. lakSmaNajIe kapilane joyo, suzarmAne joI. temanA mukha para smita AvI gayuM. "are dvija, tuM kema bhaya pAme che? tAre zuM joIe che? bhaya na pAma. mAga, zuM joIe che?' saumitrInAM mIThAM vacana sAMbhaLI kapilane sAMtvanA maLI. te zrI rAma pAse gayo, AziSa ApI ane sevakoe ApelA Asane beTho. 'he brAhmaNa! tuM kyAMthI Ave che?' zrI rAme pUchyuM. are, tame mane nathI jANatA? huM aruNagrAmavAsI pelo brAhmaNa! tame mArA ghare atithi hatA, meM durjane duSTa vacanothI ApanuM apamAna kareluM...' pachI For Private And Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - 548 trIjo visAmo lakSmaNajI sAme jaI-'AmanAthI Ape mane choDAvelo. nahIMtara huM tyAM ja pUro thaI jAta." suzarmA zrAvikA sItAjI pAse gaI, AziSa ApI, sAme beThI. zrI rAme kapilane ane suzarmAne khUba dhana ApyuM ane bahumAnapUrvaka vidAya ApI. kapila ane suzarmA prasannacitta banI tyAMthI vidAya thayAM. kapila ane suzarmA ghera AvyAM. kapilanA jIvananuM parivartana thaI gayuM hatuM. teno krodha cAlyo gayo hato. tenAmAM kSamA, namratA vikasI rahyAM hatAM. jema jema divaso jatA hatA tema tema kapila bhogavirakta banato jato hato. nigraMtha sAdhupuruSonA saMparkamAM teno tanukama AtmA pavitratA tarapha vaLI gayo hato. nandAvataMsakasUri aruNagrAmamAM padhAryA. jijJAsu jIvone dharmadezanA ApI. kapila ane suzarmA para dharmadezanAe kAmaNa karyuM. baMne cAritra-mArge javA tatpara banyAM. temaNe AcArya bhagavaMtane prArthanA karI : prabho, amane cAritra ApI mokSamArge caDhAvo." AcAryadeve temanI prArthanA mAnya karI ane baMnene cAritra ApI kRtArtha karyo. varSARtu pUrNa thaI. zrI rAme AgaLa vadhavA taiyArI karI. yakSarAja gokarNa zrI rAmanI pAse AvyA. temaNe zrI rAmane praNAma karyA. be kara joDIne kahyuM : svAminuM, Apa ahIMthI padhAro cho, ema meM jANyuM che. ApanA pratye bhaktimAM mArI kaMI paNa khalanA thaI hoya, tenI huM kSamA cAhuM chuM. Apa kSamA karo. Apa jevA puruSottamane anurUpa pUjA karavAne koNa samartha che?" yakSarAje zrI rAmane "svayaMprabha' hAra arpaNa karyo. lakSmaNajIne divya ratnamaya mugaTa bheTa karyo. sItAjIne "sarvarAganAdinI' vaNA bheTa ApI. zrI rAme gokarNane kahyuM: 'yakSarAja, tame amArI bhakti karavAmAM koI nyUnatA rAkhI nathI. kharekhara tame tamane zobhe tevuM kArya karyuM che. have ame ahIMthI AgaLa prayANa karIzuM." zrI rAma AgaLa vadhyA. yakSarAje rAmapurI saMharI lIdhI. punaH enI e aTavI banI gaI! For Private And Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org * 65. vijayapuramAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vijayapura. ramaNIya bAhya udyAnA saMdhyA samaye zrI 2Ama AvI pahoMcyA. temaNe nyagrodhavRkSanI nIce vAsa karyo, thAkyAM-pAkyAM sItAjI to AvatAMveMta sUI gayAM. thoDo vakhata lakSmaNajI sAthe vAto karI rAma paNa nidrAdhIna thayA. lakSmaNajI jAgatA beThA. e emanI rIta hatI; jyAre zrI rAma ane sItAjI nidrAdhIna hoya tyAre e jAgatA rahe! vijayapuranA rAjAnuM nAma mahIdhara. vijayapuranI mahArANInuM nAma indrANI. vijayapuranI rAjakanyAnuM nAma vanamAlA. vanamAlAnuM rUpa eTale vijayapuramAM enA jevuM bIjA koInuM rUpa nahi. brahmAe jANe sUryano garbhabhAga laI vanamAlAnuM mukha banAvyuM hatuM! AkAzanA navalakha tArAomAMthI be tArA enI AMkhamAM goThavyA hatA. enA suMvALA caLakatA vALa jANe kALA bhammara vAdaLAmAMthI banyA hatA. AMkhonI bhramara para jANe vIjaLI mUkI hatI, dehano varNa jANe candranI cAMdanImAMthI nirmAyo hato. vanamAlA jyAre nAnI hatI, cauda-paMdara varSanI tyAre teNe lakSmaNajInI prazaMsA sAMbhaLelI: 'lakSmaNajInuM rUpa eTale vizvamAM emanA jevuM bIjA koInuM rUpa nahi.' teNe manamAM saMkalpa karelo: 'A jIvanamAM lakSmaNajI ja mArA bharathAra ho.' pachI to varSo vItyAM. tyAM eka divasa vijayapuramAM samAcAra AvyA: 'ayodhyApati mahArAjA dazarathe dIkSA lIdhI tathA rAma-lakSmaNe vanavAsa svIkAryo.' A samAcArathI mahIdhara rAjAne viSAda thayo. vanamAlAnA saMkalpane rAjA jANatA hatA. 'have mArI putrIne lakSmaNajI nahi maLe.' lakSmaNajInI kIrtiprazaMsA mahIdhara rAjAe paNa sAMbhaLI hatI ane potAnI putrInA pati lakSmaNajI thAya, emAM rAjA paNa rAjI hatA. paraMtu emanA vanavAsanA samAcArathI temanI AzAo para pANI pharI vaLyuM. temaNe vanamAlA mATe bIjA suyogya varanI tapAsa karAvI. For Private And Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paNo. vijApuramAM candranagaranA rAjA vRSabha, temano putra surendrarUpa. vanamAlA mATe surendrarUpanI pasaMdagI karavAmAM AvI. rAjA mahIdhara mahAmaMtrIne candranagara mokalI vanamAlAnuM sagapaNa surendrarUpa sAthe karI dIdhuM. sagapaNa thaI gayA pachI vanamAlAne khabara paDI ke mAruM sagapaNa surendrarUpa sAthe karavAmAM AvyuM che. tethI tenA hRdayane sakhata AghAta lAgyo. vanamAlAnuM mukha karamAvA lAgyuM. teNe mIThAM bhojana karavAM baMdha karyA. snAna-vilepana baMdha karyA, zaNagAra sajavA baMdha karyA, rAta-divasa viSAda ane vedanA. teNe manomana jIvanano aMta lAvavAno nizcaya karyo. "gaLe phAMso nAMkhIne jIvanano aMta lAvI dauM.' rAtano aMdhakAra. hRdayamAM paNa mohano aMdhakAra! vanamAlAe aMdhakAramAM cAlavA mAMDyuM. te nagaranI bahAra AvI. jiMdagImAM prathama vAra ja te ekalI nIkaLI hatI, jIvanano aMta ANavA! tene maravuM jahatuM eTale koI bhaya tene kaMpAvato na hato. te saDasaDATa cAlI jatI hatI. teNe udyAnano rasto lIdho. udyAnanI pUrva dizAmAM vanadevatAnI derI hatI. teNe vanadevatAnI pUjA karI ane hAtha joDI, mastaka namAvI prArthanA karavA mAMDI: he vanadevatA, tana-mana ane vacanathI lakSmaNane varI chuM. A bhavamAM have lakSmaNa mane maLe ema nathI to janmAMtaramAM paNa mAro bharathAra lakSmaNa ho.' te nyagrodha vRkSa tarapha cAlI. nyagrodha vRkSa nIce eka cokIdAra jAgato beTho hato. teNe vRkSa tarapha AvatI vanamAlAne joI. te vicAre cheH "zuM A vanadevI che! A vaTavRkSanI adhiSThAtrI koI yakSiNI che?" e cokIdAra vicArato rahyo ane vanamAlA to saDasaDATa vaTavRkSa upara caDhI gaI. cokIdAra coMkI UThyo: "A zuM karaze? cUpacApa jarAya avAja na thAya te rIte cokIdAra paNa vRkSa upara caDhI gayo. ane e rIte goThavAI gayo ke vanamAlA zuM kare che, zuM bole che, badhuM e joIsAMbhaLI zake. vanamAlA AkAza sAme jue che, be hAtha joDI te bole che: he mAtAtulya vanadevIo, dizA-devIo...AkAzamArge saMcaranArI devIo, For Private And Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaina rAmAyaNa 551 tame sahu mArI vAta sAMbhaLo: 'A bhavamAM to lakSmaNa mAro pati na thayo, paraMtu jo tenA pratye mArA hRdayamAM sAco anurAga hoya to bhavAMtaramAM e ja mAro pati thajo.' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cokIdAranA AzcaryanI sImA na rahI. tenA zvAsa UMcA thaI gayA. vanamAlAe potAnA uttarIya vastrano eka cheDo vRkSanI DALIe bAMdhyo, bIjA cheDAno pAza banAvI gaLAmAM nAkhyo ane te kUdI paDI...e ja samaye nIcenI DALa para beThelo cokIdAra kUdyo ane paDatI vanamAlAne pakaDI laI, gaLAmAMthI pAza kADhI nAMkhI teNe kahyuM: 'bhadre, sAhasa na kara. huM pote ja lakSmaNa chuM.' vanamAlAne laI lakSmaNajI nIce UtarI AvyA. trIjo prahara pUrNa thayo hato. rAtrino aMtima prahara zarU thatAM zrI rAma ane sItAjIe nidrAno tyAga karyo. lakSmaNajIe rAma-sItAne vanamAlAno vRttAMta saMbhaLAvyo. zrI 2Ame vanamAlA sAme joyuM. 'bhadre, moTuM sAhasa karyuM... khera, tArI tapasyA aMte phaLI... lakSmaNa ja tane bacAvanAra maLyo!' vanamAlA zaramathI nIcuM joI rahI. teNe zrIrAma ane sItAjInA caraNe namaskAra karyA. sItAjIe vanamAlAne potAnA utsaMgamAM laI khUba khUba AziSa ApI. AkhI rAta cokI karatA lakSmaNajI aMtima praharamAM nidrAdhIna thayA. kolAhala! doDAdoDa, dhamAdhama...khoLAkhoLa... vijayanagaranA sainiko vanamAlAne zodhavA bahAvarA banI gayA hatA. rAjA mahIdhara pote paNa nIkaLI paDyA. rANI indrANI 'mArI vanamAlA kyAM gaI? mArI vahAlI beTIne koNa laI gayuM...?' kahI codhAra AMsue raDI paDI. naga2ne khUNekhUNe sainiko pharI vaLyA, kaMI mahelo ane havelIo pheMdI vaLyA. paNa vanamAlA na maLI. rAjA mahIdhara nagaranI bahAra nIkaLyA. udyAnamAM zodha thavA lAgI. dUrathI udyAnanA vizALakAya vaTavRkSa nIce rAjAe vanamAlAne joI te khuza thaI gayA...bolI UThyA. 'A rahI vanamAlA...ane ene uThAvI janAra taskaro... pakaDo e corone. duSTone jIvatA ke marelA pakaDI lAvo.' For Private And Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir papara vijayapuramAM sainikoe udyAnane gherI lIdhuM. senApatie sainiko sAthe udyAnamAM praveza karyo; zastro sAthe zrI rAma tarapha senApati dhasI gayo. lakSmaNajIno krodha bhabhUkI UThyo. temaNe dhanuSyane hAthamAM uThAvyuM, dhanuSyanI dorI kAna sudhI kheMcIne TaMkAra karyo. lakSmaNajInA dhanuSyano TaMkAra! mahIdharanA sainiko tharatharI gayA, temanAM gAtro kAMpavA lAgyAM, hRdaya trAsa pAmI gayAM. mahIdhare TaMkAradhvani sAMbhaLyo, "A koNe dhanuSyaTaMkAra karyo? koI mahApuruSa che.." mahIdhara AgaLa AvyA. najIka AvI temaNe dhArIne joyuM; "A lamaNajI to nahi?" rAjAe zastro nIce mUkI dIdhAM. sainya UbhuM rahI gayuM. rathArUDha mahIdhare kahyuM: | "he dazarathanaMdana, dhanuSyanI dorI choDI do, mArI putrInA mahAna puNyathI Apa ahIM padhAryA cho.' mahIdhare vRkSanI nIce zrI rAmane joyA. te ratha parathI nIce UtarI gayo ane zrI rAma pAse jaI te bolyo : "he kRpAvaMta, ApanA anuja saumitrI pratye mArI putrI ghaNA samayathI anurAgI hatI, tethI meM nirNaya karyo hato ke vanamAlAnuM pANigrahaNa saumitrI sAthe karavuM, paraMtu jyAre samAcAra maLyA ke zrI rAmanI sAthe lakSmaNajI paNa vanavAse nIkaLI gayA che, tyAre huM nirAza thaI gayo ane vanamAlAnuM sagapaNa candranagaranA rAjaputra sAthe karyuM. paraMtu mArI putrInuM bhAgya camakatuM che ke khuda lakSmaNajI ja AvI pahoMcyA. mArA mahAna bhAgyodaye mane AvA jamAI maLyA." zrI rAme rAtrivRttAMta mahIdharane kahI saMbhaLAvyo, tyAre mahIdhara rAjAno lakSmaNajI para khUba sadbhAva vadhI gayo. te zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjIne svAgatapUrvaka nagaramAM laI gayo. 0 0 0. vijayapuramAM rAjA mahIdharanuM Atithya svIkArI zrI rAma rokAyA che. rAjasabhA bharAI che. rAjA mahIdharanI sAthe zrI rAma-lakSmaNajI paNa rAjyasiMhAsane beThelA che. rAjasabhAnI kAryavAhI cAlI rahI che, tyAM pratihArI AvIne praNAma kare che ane nivedana kare che : naMdyAvartapurathI rAjadUta Avelo che ane ApanI sevAmAM upasthita thavA mAge che.' For Private And Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir papa3 jaina rAmAyaNa AvavA do ene.' rAjA mahIdhare anumati ApI. rAjadUta rAjasabhAmAM praveze che. rAjA mahIdharane praNAma karI nivedana kare che: naMdyAvartapurathI huM AvuM chuM. mahArAjA ativIrye Apa pAse mane mokalyo che." prayojana?' ayodhyApati mahArAjA bharata sAthe mahArAjA ativIryanuM yuddha anivArya banyuM che. ayodhyApatinA pakSamAM ghaNA rAjAo bhaLI gayA che. Apa mahAna parAkramI cho, Apane mahArAjA atavIrya potAne pakSe bolAve che. mahArAjA mahIdhare lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajIe dUtane pUchyuM: "he dUta, tArA rAjA ativIryane ayodhyApati sAthe yuddha thavAnuM kAraNa tuM jANe che?" jI hA, amArA svAmI ativIrya ayodhyApatinI sevA mAge che. ayodhyApatie inkAra karyo che basa, yuddha upasthita thavAnuM ATaluM ja kAraNa che." zuM bharata eTalo samartha che, ke ativIryanI sevA nathI svIkArato?' zrI rAme dUtane pUchuyuM. he parAkramI! rAjA ativIrya mahAvIra che. tenAmAM baLa ane parAkrama adUbhUta che. evI ja rIte ayodhyApati paNa balavaMta che. temanuM zaurya ane zANapaNa rASTraprasiddha che. eTale bemAMthI koI ekabIjAnA sevaka banI zake tema nathI. ativIryanI mahattvAkAMkSA ayodhyApatine sevaka banAvavAnI che!" te zrI rAmane pratyuttara Apyo. 'dUta, tuM jA huM tvarAthI AvI pahoMcuM chuM." dUtane ravAnA karI rAjA mahIdhare zrI rAma sAme joyuM. ativIryanI kevI ajJAnatA! kharekhara e alpabuddhi rAjA che, amane bolAvIne bharata sAme laDaze!" rAjA mahIdharanA mukha upara roSa ane AMkhamAM ativIrya pratye tiraskAra UbharAya. teo siMhAsana parathI UbhA thaI gayA; ane zrI rAma-lakSmaNa sAthe potAnA maMtraNAgRhamAM gayA. mahIdhara bolyA: saumitrI, mane to lAge che ke ApaNe sarva sainyane laIne naMdyAvartanagara jaIe. ativIrya bhalene samaje ke mane sahAya karavA mahIghara rAjA AvelA che. ApaNe to bharata taraphathI ja yuddha karI ativIryano vadha karIzuM.' lakSmaNajIe zrI rAma sAme joyuM. zrI rAma gaMbhIra vicAramAM paDI gayA hatA. temaNe kahyuM: For Private And Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir papa4 vijayapuramAM rAjana, tame ahIM ja raho, tamAruM sainya paNa bhale ahIM ja rahyuM, tyAM AvavAnI jarUra nathI. huM ja tyAM jaIza ane yathocita karIza.' rAjA mahIdhara zrI rAmanI sAme joI rahyA. kaMIka vicArIne bolyA: ApanI icchA e ja mArI icchA. Apa je kaho cho te ucita che. paraMtu mArI vinaMti che ke Apa mArA parAkramI putrone ane sainyane laI padhAro.' evamastu' zrI rAme mahIdharanI vinaMtI mAnya rAkhI. 0 0 0 naMdyAvartanagara, lIluMchama udyAnA sainya sAthe zrI rAma-lakSmaNe udyAnamAM paDAva nAkhyo. rAta tyAM pasAra karI prabhAte nagaramAM javAnuM vicAryuM. madhyarAtrino samaya hato. dakSiNano vAyu tana-mananA thAka harato hato udyAnamAM sugaMdhI puSponI suvAsa ullAsa preratI hatI. zrI rAma ane lakSmaNajI pAsepAse ADA paDI zarIra-kheda dUra karatA hatA. tyAM acAnaka temanI sAme eka prakAzapuMja patharAyo. divya ane pratApI, e prakAzapuMjamAMthI eka divyAkRti pragaTa thaI, e hatA kSetradeva! e ramaNIya udyAnanA adRzya rakSaka hatA. Aje emaNe joyuM ke mAre ghera mahApuruSo atithi banelA che. teo sthUla dehe pragaTa thayA. temaNe zrI rAmane praNAma karyA: "he mahAbhAga, Apa mArA mAnavaMtA atithi cho. huM ApanuM svAgata karuM chuM." Apa koNa cho?" zrI rAme pUchyuM. kSetradeva, ApanI huM zI sevA karuM? ApanuM zuM abhISTa karuM? amAre koI kAma nathI, ApanA udyAnamAM amane koI prakAranI azAtA nathI." tame kahyuM te satya che; paraMtu mArI abhilASA che ke huM kaMIka upakAraka kAma karuM. ApanA sainyane strI banAvI dauM! Apane baMnene paNa ati rUpavatI strIo banAvI dauM.' kSetradevanI vAta sAMbhaLI zrI rAma ane lakSmaNajIne kutUhala thayuM, Azcarya thayuM. ema zA mATe karavA mAgo cho?' anyAyI ativIryane zikSA karavA! strI - sainyanA hAthe e ghamaMDI rAjAne parAjaya thaze... deza - videzamAM enI apakIrti thaze!" For Private And Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa basa, kSetradeva zrI rAmanA pratyuttaranI rAha jovA na thobhyA. emaNe tarata ja potAnA devI zaktinA prabhAve sainya ane rAma, lakSmaNane strI rUpa ApI dIdhuM! zrI rAma ane lakSmaNajI suMdara AkRtivALI strIo banI gayA. baMne ekabIjA sAme joI hasI paDyA. zrI rAme dvArapAla sAthe kahevarAvyuM. "rAjA mahIdhare ApanI sahAya mATe potAnuM sainya mokalyuM che.' zuM rAjA pote nathI AvyA? "nA." to pachI evA sainyane zuM karavAnuM? ene eTaluM badhuM abhimAna che? kharekhara e mahIdhara maravAno thayo che... khera, huM ekalo bharatane jItIza, mAre sahAyaka zuM karavA che? enA sainyane kADhI mUko. mAre jarUra nathI." tyAM eka maMtrI bolI UThyo: rAjA mahIdhara pote nathI AvyA eTaluM ja nahIM, je sainya mokalyuM che te paNa strI-sainya mokalyuM che!' baLatAmAM ghI homAyuM! ativIrya UchaLI paDyo: zuM strI-sainya mokalyuM che? mahIdhare duSTatAnI hada vaTAvI dIdhI. huM have ene vadha karIza, enA rAjyane chInavI laIza. enA parivArane zULIe caDhAvIza." ativIrya krodhathI dhamadhamI UThyo hato, tyAM zrI rAma - lakSmaNajIe praveza karyo. temane joI ativIrya garjI UThyo: "A strIone gaLethI pakaDI pakaDIne nagaranI bahAra kADhI mUko.' rAjamahelanI bahAra strI - sainya AvI pahoMcyuM hatuM. ativIryanA sAmanto ane sainiko strIsainyane upadrava karavA lAgyA ane emanAM vastro pakaDI, emanA vALa pakaDI kheMcavA lAgyA. zrI rAme hAthIne bAMdhavAnA staMbhane potAnA bhuja daMDathI ukhADI nAkhyo ane e hastIstaMbhane be hAthamAM upADI sAmaMto - sainiko para tUTI paDayA. kSaNavAramAM sAmaMto bhUzaraNa thaI gayA. sainiko trAsa pokArI gayA. A avadazA thayelI joI ativIrya atizaya chaMcheDAyo ane bhISaNa khaDaga laI te medAnamAM Avyo. jevo te Avyo, lakSmaNajI kUdI paDyA. temaNe ativIryanuM khaDaga chInavI lIdhuM, tenA mugaTane toDI nAkhyo ane tenA vALa pakaDIne bhUmi para pachADI dIdho. tenA ja vastrathI tene muzkeTATa bAMdhyo. lakSmaNajI! For Private And Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 55. vijayapuramAM romaromamAMthI Aga varasI rahI hatI! vAdha jema haraNiyAne upADI jAya tema lakSmaNajI ativIryane upADI nagaranA madhyabhAgamAMthI cAlyA. nagaravAsIo, bAla ane vRddha, strI ane puruSa sahune potAnA rAjAnI A ni:sahAya sthiti para trAsa thayo. visphArita AMkhe joI rahyA. bharatane parAjita karavAnA vicAra karato ativIrya bharatanA agraja dvArA asahAya sthitimAM mukAI gayo. lakSmaNajIe udyAnamAM AvI ativIryane jamIna para paTakyo, majUra jema mAthethI lAkaDAno bhAro pheMke tema! sItAjIne ativIryanI sthiti joI dayA AvI gaI. sItAjI eTale karuNA mUrti. temaNe ativIryane baMdhanamukta karAvyo. tyAM zrI rAma strIsainya sAthe AvI pahoMcyA. lakSmaNajIe ativIrya pAse bharatanI sevA karavAnuM kabUla karAvyuM jenI sevA levAnAM aramAna hatAM, tenA ja sevaka banavAnI pharaja AvI gaI! saMsAra che ne! kSetradevanuM kAma pUrNa thaI gayuM. temaNe sainyanuM ane rAma-lakSmaNanuM strIpaNuM saMharI lIdhuM. sahu mULa svarUpe pragaTa thayA. ativIryane tyAre khabara paDI ke "A to rAma-lakSmaNa che! ativIrye zrI rAma-lakSmaNano bhavya satkAra karyo. paraMtu mAnabhaMge tenA hRdayane bhAMgI nAMkhyuM hatuM. tenuM mana saMsAranA sukhabhogathI virakta banyuM. "zuM huM bhAratanI sevA karIza?' teNe cAritrano nirNaya karyo. yuvarAja vijayarAjano rAjyAbhiSeka karyo ane potAnI cAritranI abhilASA vyakta karI. zrI rAme kahyuM: 'rAjana, tame mArA bIjA bhAI bharata cho. tame AnaMdathI rAjya karo. cAritra na lo.' he puruSottama, have to huM AtmAnuM kalyANa karIza. saMsAranA kSetra para koInA manoratho pUrNa thayA nathI. mArA kyAMthI thAya? cAritra vinA mukti nathI, ne mukti vinA pUrNa sukha nathI, parama zAMti nathI." mahArAjA ativIrye cAritra svIkAryuM. vijayaratha rAjAe bahena ratimAlA sAthe lagna karavA lakSmaNajIne prArthanA karI lakSmaNajIe prArthanA svIkArI. ayodhyA jatI vakhate ratimAlA sAthe laI javAnuM kahI, lakSmaNajIe vijayapura tarapha prayANa karavAnI taiyArI karI. For Private And Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir s9. avanavI ghaTanAo para nAtha, Aje ja mAruM pANigrahaNa karI, mane sAthe ja laI jAo." priye, AryaputranI zuzruSAmAM rahelo chuM. tane sAthe laI javAthI zuzruSAnA kAryamAM kSati Ave." huM ApanA kAryamAM vinabhUta nahi banuM. Apa mane sAthe laI cAlo. anyathA mArA prANa..." manasvinI! vihvaLa na thA, tuM mArA hRdayanI sAmrAjJI cho. suyogya samaye huM ahIM AvI pahoMcIza ane tArI sAthe lagna karI tane laI jaIza.' puSpo para vizvAsa nathI besato!" vanamAlAno AkSepa sAMbhaLI lakSmaNa hasI paDyA. vijayapura AvyA pachI jyAre zrI rAme AgaLa prayANa karavAnI taiyArI karI tyAre vanamAlAe lakSmaNajIne sAthe laI javAno ati Agraha karyo, "tane kevI rIte mArA para vizvAsa bese? tuM kahe te huM karuM!' lakSmaNajIe vanamAlAno vizvAsa saMpAdana karavA kahyuM. eka pratijJA karo." zAnI?" 'jo tame ahIM pAchA na Avo to tamane rAtribhojananuM pApa lAge! kaho, che kabUla? kabUla!" lakSmaNajIe pratijJA karI. vanamAlAne pratIti thaI. 0 0 0 rAtrino aMtima prahara. brAhma muhUrta. zrI rAme lakSmaNajI tathA sItAjI sAthe vijayapurathI prayANa karyuM. vana pachI vana vaTAvatAM teo mAMjali nagare AvI pahoMcyAM. nagaranA bahAranA bhAgamAM ja paDAva nAkhyo. lakSmaNajI najIkanA pradezomAMthI phaLo laI AvyA, sItAjIe phaLono saMskAra karyo. traNeye phalAhAra karyo. For Private And Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 558 avanavI ghaTanAo 'Aryaputra, Apa ahIM vizrAma karo; huM nagaraparibhramaNa karI AvuM. jo Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ApanI AjJA...' zrI rAmanI anujJA laI lakSmaNajIe kSemAMla nagaramAM praveza karyo. kSemAMjali samRddha nagara hatuM. svaccha rAjamArgo, bhavya ane zilpayukata havelIo, sabhya nagarajano joI lakSmaNajInuM mana prasanna thayuM. teo rAjamahAlayanI nikaTa pahoMcyA, tyAM cAra mANaso Dhola vagADI moTA avAje eka ghoSaNA karatA hatA. 'je mahArAja zatrudamanano zaktiprahAra sahana karaze tene rAjA potAnI kanyA paraNAvaze.' lakSmaNajIne kautuka thayuM. teo ghoSaNA karanAra pAse gayA ane pUchyuM: 'he puruSa, A ghoSaNAnuM prayojana mane samajAvIza ?' ghoSaNA karanAre lakSmaNajI sAme joyuM; ene 'A koI mahApuruSa che.' ema lAgyuM. eNe pratyuttara Apyo: 'he mahApuruSa, A nagaramAM mahArAjA zatrudamana prajAvatsala rAjA che. temane 'jitapadmA' nAmanI ekanI eka kanyA che. jitapadmAnuM rUpa-lAvaNya ane kalA adbhuta che. jitapadmA yauvanamAM pravezI che, tene yogya varanI pasaMdagI karavA mATe A prayoga yojavAmAM Avyo che.' 'zuM Aja sudhImAM A ghoSaNAne jhIlanAra koI vIrapuruSa maLyo nathI?' 'nahIM jI.' 'tuM mane mahArAjA zatrudamana pAse laI jA.' 'padhAro.' lakSmaNajIe zatrudamana rAjAnI sabhAmAM praveza karyo. ghoSaka puruSe mahArAjAne praNAma karI nivedana karyuM. 'he prajApati rAjezvara, A koI vIrapuruSe ApanA nagaramAM AvI, ghoSaNAne sAMbhaLI, ApanAM darzana karavAnI icchA vyakta karI che.' rAjA zatrudamane lakSmaNajI sAme joyuM. sabhAsadoe paNa Azcarya, kutUhala ane utsukatAthI lakSmaNajI sAme joyuM. lakSmaNajI svastha citte, animeSa nayane rAjA sAme UbhA hatA. 'tame koNa cho? ahIM AvavAnuM prayojana zuM che?' rAjAe pUchyuM. 'huM ayodhyApati mahArAjA bharatano dUta chuM. mArA koI prayojanArthe ahIMthI For Private And Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 559 pasAra thato hato, tyAM tamArI A udghoSaNA sAMbhaLI, tamArI kanyAne paraNavA ahIM Avyo chuM!' lakSmaNajIe sApha zabdomAM pratyuttara Apyo. 'he puruSa, tuM mAro zaktiprahAra khamI zakIza?' 'eka nahIM pAMca'' rAjamahAlayamAM vAta vAyuvege prasarI gaI. aMtaHpuramAM paNa rANIne tathA rAjakanyAne vAta maLI gaI. jitapadmA tvarAthI rAjasabhAmAM AvI pahoMcI. rAjAnI pAse Asana para besI teNe lakSmaNajIne nihALyA. prathama darzane ja jitapamA lakSmaNajI pratye AkarSAI gaI. tenA aMgeaMgamAM kAmAgni pragaTI gayo. te animeSa nayane lakSmaNajIne pAMca zaktiprahAra sahavAnI vAta mUkI, e sAMbhaLI jitapadmA vihvaLa banI gaI. teNe pitAjIne kahyuM : 'pitAjI, A mahApuruSa para zaktiprahAra na karo. huM emane manathI varI cUkI chuM.' 'nahIM, mArI zarata mujaba huM zaktiprahAra karIza.' rAjAe dRDhatA batAvI. 'bhale, eka nahIM pAMca prahAra karo rAjana!' lakSmaNajIe hasatAM hasatAM kahyuM. jitapadmA tharathara kaMpI UThI. pitAnI zarata para teNe manomana dhikkAra varasAvyo. rAjA zatrudamane lakSmaNajI para prathama zaktiprahAra karyo. lakSmaNajIe nizcaLatAthI te sahana karyo. bIjo, trIjo, cotho cAra prahAra thaI gayA. lakSmaNajI aDaga himAdrinI jema UbhA rahyA, pAMcamo prahAra rAjAe dAMta upara karyo. te paNa temaNe sahI lIdho. jitapadmA Asana parathI doDI ane lakSmaNajInA kaMThamAM varamALA AropI dIdhI. rAjAe kahyuM: 'he vIrapuruSa, mArI kanyAne grahaNa karo.' 'rAjana, huM parataMtra chuM. vaDIla baMdhunI AjJA vinA tamArI kanyA sAthe vivAha na karI zakuM.' 'vaDIla baMdhu koNa che? kyAM che?' 'dazarathanaMdana zrI rAma mArA vaDIla baMdhu che. teo maithilI sAthe bAhya upavanamAM vizrAma karI rahyA che!' lakSmaNajInA A zabdo sAMbhaLatA ja rAjA siMhAsana parathI sahasA UbhA thaI gayA ane lakSmaNajIne bheTI paDyA. For Private And Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org pa0 avanavI ghaTanAo 'Apa khuda lakSmaNajI!' rAjAnA harSanI sImA na rahI. lakSmaNajIne potAnI sAthe siMhAsana para besADyA ane sabhAjanone uddezI kahyuM: Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'huM kSemAMjalinA nagaravAsIo, Aje AnaMdanI koI avidha nathI. putrI jitapadmAnA puNyodayanI koI sImA nathI. dazarathanaMdana zrI rAma ane lakSmaNajI ApaNA dvAre padhAryA che. lakSmaNajI mArA jamAI banyA che. cAlo Aje ApaNe utsava UjavIe. ApaNe sahu bAhya udyAnamAM jaI puNyapuruSa zrI rAma ane sItAjIne svAgata sAthe nagaramAM laI AvIe.' naga2vAsIoe 'dazarathanaMdanano jaya' nA pokAro karyA ane rAjA lakSmaNajI sAthe bAhya udyAnamAM AvyA. hajAro nagaravAsIothI ughAna UbharAI gayuM. rAjA zatrudamane zrI rAmanA caraNamAM vaMdana karI nagaramAM padhAravA abhyarthanA karI. bhavya svAgata sAthe zrI rAme kSemAMjali nagaramAM praveza karyo. mahArANI kanakAdevIe zrI rAmanA lalATe tilaka karyuM. rAjAe zrI rAmanI bhAvapUrvaka pUjA karI. lakSmaNajIe jitapadmAMno vRttAMta sItAjIne kahI saMbhaLAvyo. sItAjI prasanna thaI gayAM. 'jitapadmA'ne potAnA utsaMgamAM laI sItAjIe snehano dhodha varasAvyo. zrI rAme AziSa ApI. thoDA divasa zatrudamana rAjAnuM Atithya svIkArI zrI rAme AgaLa vadhavAnuM sUcana karyuM. jitapadmAe sAthe AvavAno Agraha karyo. lakSmaNajIe tene samajAvIne kahyuM. parvatanI hAramALA. saMdhyAno sohAmaNo pradeza. 'he prirya, pAchA vaLatAM huM tane sAthe laI jaIza. vanavAsa tane nahIM phAve ane AryaputranI sevAmAM mane vighna Avaze, mATe Agraha na kara.' svAmInAtha, ApanI sAthe vanamAM paNa camana raheze. huM Apane vighnabhUta nahIM banuM. mane sAthe laI cAlo.' 'jitapadmA, tuM vizvAsa rAkha, huM tane nahi bhUluM, pAchA vaLatAM tane laIne ayodhyA jaIza. vanavAsanI vikaTa paristhitimAM tane sAthe laI jatAM mana mAnatuM nathI.' jitapadmAe vadhu Agraha ke haTha na pakaDI, zrI rAme rAtrinA samaye kSemAMjali nagarathI prayANa kyuM. For Private And Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 561 jaina rAmAyaNa zrI rAma 'vaMzasthala' parvatanI taLeTImAM AvI pahoMcyA. parvatanI chAyAmAM 'vaMzasthala' nAmanuM nagara vaseluM hatuM. paraMtu zrIrAme joyuM to saMdhyAnA samaye nagaravAsIo ane nagarapati sahu bhayAkrAnta hatAM. zrI rAmane kaMI samajAyuM nahIM. tyAM eka puruSane pAsethI pasAra thato joI zrI 2Ame tene pUchyuM: 'bhAI, A nagaramAM evuM zuM banyuM che ke prajA ATalI vyAkuLa ane bhayabhIta dekhAya che?' 'he mahApuruSa, A parvata para rAtrinA samaye raudra dhvani thAya che. eTalo bhayaMkara e dhvani hoya che ke sAMbhaLatAM kALajAM cirAI jAya! tethI roja nagaravAsIo A nagara choDI dUra cAlyA jAya che ane prabhAte pAchA nagaramAM AvI jAya che, roja mATe A duHkhadAyI sthiti banI gaI che. puruSa tyAMthI jaldI jaldI cAlyo gayo. sUrya AthamaNI dizAmAM pahoMcI gayo hato. zrI rAma vicAramagna thaI gayA. prajAnuM A duHkha temanA mATe asahya hatuM. lakSmaNajIe kahyuM: 'AryaputranI icchA hoya to ApaNe parvata para jaIe ane rAtri parvata para vyatIta karIe. jethI e raudra dhvani koNa kare che, teno khyAla Avaze ane enA nivAraNano upAya maLaze.' zrI rAmane lakSmaNajInI vAta gamI. temaNe parvatArohaNa karavuM zarU karyuM. nagarajanone A traNa paradezIne parvata para caDhatA joI bhAre Azcarya thayuM ane sAthe atizaya ciMtA thaI, paraMtu temane pAchA bolAvI lAvavAnI koInI hAma na cAlI. zrI rAma parvata para AvI pahoMcyA. parvatIya pradeza ghaNo ramaNIya ane khuzanumA hato. vividha suMgadhI puSponI suvAsa patharAyelI hatI. nAnAM nAnAM jharaNAM vahI rahyAM hatAM, paraMtu koI pazu ke pakSI tyAM dekhAtuM na hatuM. e ramya pradezamAM pharatAM sItAjIe eka jagAe UbhelA be munine joyA. baMne muni kAyotsarga dhyAnamAM UbhA hatA. munione joI zrI rAma, lakSmaNa ane sItAjInA hRdayamAM bhaktibhAva pragaTyo, temaNe jaIne municaraNomAM maunapaNe vaMdanA karI. tyAM muni-bhakti karavA traNeya besI gayAM. zrI rAme lIdhI vINA, je gokarNa yakSe ApI hatI. lakSmaNajIe grAma-rAga cheDacA ane sItAjIe nRtyano prAraMbha karyo! zrI rAme vINAnA tAra jhaNajhaNAvyA. lakSmaNajIe mana mUkIne rAganA AlApa levA mAMDyA, sItAjIe Aja nRtya karavAmAM kamI na rAkhI. For Private And Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 532 avanavI ghaTanAo sUrya asta thayo. rAtrino kALo aMdhakAra pahADa para chavAI gayo. gIta nRtya baMdha karI zrI rAma satarka thaIne beThA. temanI dharaNA hatI ke rAtrinA aMdhakAramAM ja raudra dhvani karanAra vyakti dekhAze. temanI dhAraNA sAcI paDI. AkAzamAM kALI-kALI AkRtio UbharAvA lAgI. dhIre dhIre e AkRttio be mahAmuni pAchaLa patharAI gaI. thoDI vAramAM eka divya AkRti, bhayAnaka rUpavALI, mahAmunionI samakSa AvI ane rodra aTTahAsya karavA lAgI. e vikarALa vitAla hato. pelI bIjI AkRtioe paNa bIbhatsa cenacALA karI munio upara upadrava karavA zarU karyA. zrI rAme lakSmaNajI sAme joyuM. vaidehIne municaraNo pAse besADI, bAMdhavabelaDI mahAkAla sadaza banI e duSTa vetAla para tUTI paDI. zrI rAma ane lakSmaNajInA duHsaha teja-pratApa AgaLa vetAla TakI na zakayo. te nisteja thaI gayo ane tyAMthI bhAgI gayo. tenI pAchaLa teNe pAtharelI mAyAjALa paNa sameTAI gaI. e ja samaye be munione kevaLajJAna pragaTya kevaLajJAna mahotsava karavA svargalokanA devo AvI pahoMcyA ane kevaLajJAnano mahotsava karyo. zrI rAma, lakSmaNajI ane sItAjIe paNa kevaLajJAnI mahAtmAonI khUba stavanA, bhakti karI. zrI rAme kevaLajJAnI mahAmunine praNAma karI pUchayuM : prabho, hamaNAM pelo vetAla ApanA para upasarga karavA Avelo te koNa che? upasarga karavA pAchaLanuM prayojana zuM hatuM? kulabhUSaNa maharSie pratyuttara ApatAM kahyuM: he baladeva! te vetAlanuM nAma che analaprabha. e zA mATe upasarga karato hato, te vAta lAMbI che, paraMtu ghaNAM rahasyothI bharelI che. prabho, rAtri moTI che, ApanA mukhe e vAta sAMbhaLatAM ghaNo ja AnaMda Avaze." kulabhUSaNa maharSie atItanA e bheda kholavA zarU karyA: te kALe te samaye padminI' nAmanI nagarI hatI. "vijayaparvata' nAmano rAjA tyAM rAjya karato hato. te rAjAne eka priya dUta hato, tenuM nAma amRtasvara. te dUtanI patnInuM nAma upayogI hatuM. tene be putro hatA. ekanuM nAma udita ane bIjAnuM nAma mudita. te amRtasvarane eka mitra hato. tenuM nAma vasubhUti. vasubhUti brAhmaNa hato. amRtasvaranA ghera roja vasubhUti Ave. amRtasvaranI patnI upayogI vasubhUtimAM Asakta banI. For Private And Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 573 vabhUtine ane upayogAno prema AgaLa vadhato gayo. amRtasvara A premaparicayathI bilakula aparicita rahyo. bIjI bAju upayogAe potAnA patinuM kAsaLa kADhavA vasubhUtine taiyAra karyo. vasubhUti e mATeno avasara zodhavA lAgyo. e arasAmAM amRtasvarane rAjAnI AjJAthI videza javAnuM thayuM. vasubhUti paNa sAthe javA taiyAra thayo. baMne mitroe videzanI vATa pakaDI. ekanuM hRdaya vizuddha mitrasnehathI bhareluM hatuM. ekanuM hRdaya mitradrohanI pApavAsanAthI khadabadatuM hatuM. rAtrinA samaye baMne mitroe eka vanamAM vAsa karyo. amRtasvara potAnAM zastra bAjue mUkI, vasubhUtine jAgatA rahevAnuM kahI, sUI gayo. vasubhUtinA manamAM pApa jAgyuM. teNe amRtasvara para talavAra upADI ane kAramo ghA karyo. talavAra lohIthI raMgAI gaI. amRtasvaranuM zira cheAI gayuM. talavArane tyAM ja pheMkI daI vasubhUti padminI nagarImAM pAcho Avyo. lokoe ene pUchyuM: 'amRtasvarane choDI tuM ekalo kema pAcho Avyo?' kapaTI ghAtakI vasubhUtie kahyuM: 'amRtasvare mane vaccethI pAcho vALyo ne ekalo ja AgaLa vadhyo. tethI huM pAcho Avyo.' vasubhUti sIdho upayogA pAse Avyo. gharamAM upayogA ekalI hatI. teNe upayogAne kahyuM. 'kAma patAvI dIdhuM che. have amRtasvara kyAreya pAcho nahi Ave!' upayogA vasubhUtine vaLagI paDI. 'bahu sarasa karyuM...mArgamAMthI kAMTo dUra thayo!' baMnee potAnI pAzavI vRttine saMtoSI. paraMtu tyAM gharamAM udita-mudita bhAIoe praveza karyo. vasubhUtie kRtrima vAtsalya batAvatAM udita-muditane enA pitAnA paradezagamananA samAcAra ApyA ane potAne pAcho vALI, amRtasvara ekalo ja videza gayo vagere vAto karI, e potAne ghera Avyo. acAnaka putro gharamAM AvI javAthI upayogA dhUMdhavAI gaI. tene lAgyuM ke 'mArA svairavihAramAM A putro aMtarAyarUpa che.' teNe vasubhUtine khAnagImAM kahyuM: 'huM tArA ghera AvIza. tAre ahIM na AvavuM.' For Private And Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa64 avanavI ghaTanAo upayogA vasubhUtinA ghera javA lAgI, paraMtu vasubhUtinI patnIne upayogAnuM vAraMvAra Agamana khaTakavA lAgyuM. te vasubhUti sAthe jhaghaDavA lAgI. chevaTe kaMTALIne vasubhUtie upayogAne khAnagImAM kahyuM: tuM ahIM roja Ave che tethI mArI patnI jhaghaDA kare che. mATe huM tAre ghare AvIza. eka kAma karavuM paDaze?" "zuM?" baMne putrone emanA pitAnI pAse mokalI de! arthAt vadha.." samajI gayo!' baMneno vArtAlApa vasubhUtinI patnI sAMbhaLI gaI. teNe jaIne upayogAnA putro udita-muditane sAvadhAna karI dIdhA ane kahyuM : "vasubhUti tamAro vadha karaze, tamArI mAe ene kahyuM che! mATe sAvadhAna rahejo! udita roSathI dhamadhamI UThyo. bIje divase saMketa mujaba vasubhUti upayogAnA ghera AvI pahoMcyo. uditA gupta sthAne khullI talavAra sAthe Ubho hato. jevo vasubhUti gharanA madhyabhAgamAM pravezyo, udite eka sakhata prahAra karyo. vasubhUtinuM gaLuM kapAIne jamIna para tUTI paDyuM, upayogA bebAkaLI ane bhayabhrAnta banI gaI. te ghara tyajI bhAgI nIkaLI. varSo vItyAM. padminI nagaramAM "mativardhana' nAmanA maharSi padhAryA. rAjA vijayaparvata potAnA dUtaputro udita-mudita sAthe dharmadezanA sAMbhaLI vairAgI thayo. teNe caritra svIkAryuM. sAthe udita-mudite paNa cAritra svIkAryuM. cAritranI ArAdhanAmAM ekarasa banI udita-mudita karmakSaya karavA lAgyA. eka samaye baMne muni-bhrAtA sametazikhara mahAtIrthanI yAtrA karavA nIkaLyA. vacce mArga bhUlyA! teo eka ghora pallImAM jaI caDyA. te pallInuM nAma hatuM navapallI. uditanA hAthe marAyelo vasubhUti karIne A pallImAM janmyo hato. A pallI plecchonI hatI. be munione joI, pelo pleccha temane mAravA doDyo. paraMtu plecchanA adhipatie tene rokyo ane munione sametazikharano mArga batAvyo. kulabhUSaNa maharSi ekadhArA bolI rahyA hatA. tyAM zrI rAme pUchyuM: prabho! plecchonA adhipatie munione kema bacAvyA?" For Private And Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 575 jaina rAmAyaNa he naravara, e mlecchano adhipati pUrvabhavamAM mRga hato. ane uditamuditanA jIva kheDUta hatA. emaNe e mRgane zikArI pAsethI choDAvyo hato!' barAbara prabhu! pachI zuM thayuM?' 'baMne munivaro saMmetazikhara pahocyA. dIrghakALa sudhI vicarI, kALadharma pAmyA ane devalokamAM gayA. vasubhUtino jIva je pallImAM mleccha thayo hato, marIne jyotiSa devalokamAM deva thayo. tyAMthI cyavIne ariSTapura nagaramAM priyavaMda rAjAnI rANI kanakaprabhAnI kukSie te putrarUpe janmyo. enuM nAma addhara. udita - muditanA jIva devalokamAMthI e ja rAjAnI rANI padmAvatInI kukSie avataryA! ratnaratha ane citrarathanA nAme teo prasiddha thayA. anuddha2ne ratnaratha ane citraratha 52 IrSyA - dveSa rahyA karatAM, paNa zuM cAle enuM! adhUrAmAM pUruM rAjAe ratnarathane rAjagAdI soMpI cAritra lIdhuM; teo anazana karI svarge sidhAvyA. anudghara eka rAjakanyA 'zrIprabhA' para mohita thayo. teNe e kanyAnA pitA rAjA pAse enI mAgaNI karI. paNa rAjAe ene potAnI kanyA na ApatAM ratnaratha rAjA sAthe lagna karyAM. anuddha rAjya tyajI lUMTAro banyo. ratnarathanI bhUmi para lUMTaphATa karavA mAMDyo. ratnarathe tene jIvato pakaDI narakanI vedanAo cakhADatAM te tApasa banI cAlI nIkaLyo. teNe tapa ka2vA mAMDyuM, paraMtu tenI viSayavAsanA zAMta na thaI. teNe strIsaMga karyo, tapazcaryA para pANI pheravyuM. marIne te ghaNA bhava sudhI bhaTakyo. vaLI tene eka bhava manuSyano maLyo. e bhavamAM te tApasa thayo, te ajJAna tapa tapI maryo ane jyotiSa devalokamAM deva thayo. e ja A analaprabhadeva! jene tame hamaNAM bhagADI mUkyo! ratnaratha ane citrarathe cAritra lIdhuM. tyAMthI devaloke gayA, tyAMthI cyavana thayuM. siddhArthapura. kSemaMkara rAjA, vimaladevI rANI. rANInI kukSie e be jIvo avataryA. ekanuM nAma kulabhUSaNa, te huM! bIjAnuM nAma dezabhUSaNa, te A!' For Private And Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 56 avanavI ghaTanAo kevaLajJAnI mahAtmAe zrI rAmanA praznanuM vistArathI samAdhAna karyuM. zrI rAmanI jijJAsA vadhatI jatI hatI. rAtrinI nIrava zAMtimAM; devonI parSadAmAM zrI rAma, lakSmaNajI tathA sItAjI apUrva AhlAda anubhavI rahyAM hatAM. zrI rAme pUchyuMH Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'bhagavaMta, Apane A jIvanamAM vairAgya zAthI thayo? kRpA karIne kahezo?' 'he mahAbhAga, bAlyavayamAM ja amane pitAjIe ghoSa nAmanA upAdhyAya pAse adhyayana karavA mokalI dIdhA hatA. bAra varSa ame adhyayana karI sarva kaLAomAM nipuNatA meLavI. teramA varSe amArA upAdhyAya amane sAthe laI rAjadhAnImAM AvyA. ame rAjamahelanA jharUkhAmAM eka suMdara, suDoLa yuvAna bALAne joI, enA pratye anurAgavALA banyA. paraMtu tarata amArA manane vALI laI ame pitAjI pAse pahoMcyA. rAjasabhAmAM ame amArI sarva kaLAo batAvI. rAjA prasanna thaI gayA. upAdhyAyane khUba dAna ApI, bahumAnapUrvaka vidAya karyA. pitAjInI AjJAthI ame mAtAne praNAma karavA mAtA pAse pahoMcyA, mAtAnI pAse ame e ja kanyAne joI ke jene ame mahelanA jharUkhAmAM pahelAM joI hatI! mAtAnA caraNomAM praNAma karI ame mAtA pAse beThA. mAtAe kahyuM : 'A tamArI bahena kanakaprabhA che! tame upAdhyAyane ghera gayA pachI Ano janma thayo hato, tethI tame na oLakhI zako!' ame to manamAM ne manamAM khUba khinna thaI gayA. 'aho, bahenanA bhoganI abhilASA karI. amane dhikkAra ho.' basa, e ja kSaNe amane vairAga Upajyo; ane gurudevanAM caraNomAM jaI cAritra svIkArI lIdhuM.' zrI rAma kevaLajJAnI mahAtmAnA vairAgyanuM kAraNa jANI khUba vismita thayA ane teo kevaLajJAnInAM caraNamAM jhUkI paDyA. kevaLajJAnI mahAtmAe kahyuM: 'amArA virahathI amArA pitAjIe anazana karI dIdhuM ane kALa karIne 'mahAlocana' nAmanA deva banyA. amArA para upasarga thayo, temanuM Asana kaMpyuM. 'avadhijJAnathI temaNe amane joyA. pUrvabhavanA snehathI prerAI teo ahIM AvyA che.' pelA analaprabha devane amArI khabara kevI rIte paDI, te paNa tame jANI lo! For Private And Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 567 anantavIrya kevaLInI parSadAmAM e analaprabha bIjA devonI sAthe gayelo. bhaktithI nahi, kutUhalathI! dezanA aMte kevaLajJAnIne eka munie pUchayuM : "mahAmunisuvrata bhagavaMtanA dharmatIrthamAM ApanA pachI koNa kevaLajJAnI thaze?" kevaLajJAnIe pharamAvyuM: "mAruM nirvANa thayA pachI kulabhUSaNa ane dezabhUSaNa nAmanA be bhAIo kevaLajJAnI banaze." A sAMbhaLIne te mithyAtvI deva potAnA sthAne gayo. eka divasa vibhaMgajJAnathI teNe amane ahIM kAyotsargadhyAnamAM UbhelA joyA. amane kevaLajJAna na thavA devA mATe teNe amArA dhyAnamAM bhaMga karavAno nirNaya karyo. mithyAtvI eTale anaMtavIrya kevaLInA vacanane mithyA TherAvavAno eNe mithyA prayatna Adaryo! cAra-cAra divasathI eno prayatna cAlu hato. e roja rAtre AvI AkhI rAta upasarga karato! Aje tame AvyA, tamAro puNyaprabhAva e sahI na zakayo ane bhAgI gayo, paraMtu karmakSayamAM e upasarga karIne amane sahAyaka banyo! kevaLajJAnInA pitA deva mahAlocane zrI rAmane kahyuM : puNyavaMta! tame ahIM padhArI khUba sAruM kAma karyuM. kaho, huM tamAro zuM pratyupakAra karuM?" garuDAdhipati! amAre koI prayojana nathI. amane to kevaLajJAnI bhagavaMtanI bhaktino apUrva avasara maLyo, e ghaNo che!" to paNa he nara zreSTha! kayAMya huM pratyupakAra karIza!" ema kahI deva aMtardhAna thaI gayA. prabhAtano samaya thayo. vaMzasthala nagarano rAjA suraprabhAgiri para AvI pahoMcyo. teNe kevaLajJAnI mahAtmAone vaMdana karI, zrI rAmane praNAma karyA ane bahumAnapUrvaka temanI bhakti karI. zrI rAme suprabharAjAne preraNA karI: rAjana A giri para, A jagyAe paramAtmA jinezvaradevanuM bhavya maMdira banAvo." jevI dazarathanaMdananI AjJA." rAjA suraprabhe tyAM bhavya jinamaMdiranuM nirmANa karyuM ane tyArathI e pahADa "rAmagiri' nAme prasiddha thayo. zrI rAme tyAMthI AgaLa prayANa karyuM 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A u7. daMsThAthamAM che daMDakAraNya' ghora bihAmaNuM vana! zrI rAme daMDakAraNyamAM praveza karyo. vanya pazuo, sapa, koTAo, khADATekarAo vagerethI A vana ati bhayAnaka hatuM. paraMtu nirbhaya zrI rAma, e vanamAM cAlyA ja gayA. dUrathI temaNe eka nAno pahADa joyo. tenuM nAma hatuM mahAgiri, lakSmaNajIe e pahADanI guphAmAM nivAsa karavA vicAryuM. pahADanI taLeTImAM AvI zrI rAma aTakayA. he Aryaputra, Apa ahIM thoDo samaya vizrAma karo, huM pahADamAM koI surakSita guphAnI zodha karuM." lakSmaNajI zrI rAmanI AjJA laI pahADanI keDIe cAlyA. teoe pahADanI UMcAI para guphA pasaMda na karI, paraMtu taLeTIthI thoDI ja UMcAIe eka sArI guphA temane maLI gaI. guphAnuM sArI rIte nirIkSaNa karI lakSmaNajI zrI rAma pAse AvyA ane zrI rAma tathA sItAjIne guphAmAM laI gayA. sItAjIne guphA gamI gaI. A to jANe ApaNuM ghara joI lo!" sItAjIe lakSmaNa sAme joI kahyuM. divaso AnaMdathI vItavA lAgyA. vanyAhAra ane sarovaranAM nirmaLa nIrathI A mahApuruSo tRpti mAnavA lAgyA. eka divasanI vAta che. bhojanaveLA thaI gaI hatI. zrI rAma ane lakSamaNajI bhojana mATe besI gayA hatA. sItAjIe lIlAMchama vanya vRkSapatromAM phaLAhAra pIrasyo tyAM AkAzamArge ne tejasvI mahAmunio guphAne dvAre UtaryA. acAnaka munivarone padhArelA joI, zrI rAma, lakSmaNa ane sItAjI UbhAM thaI gayAM. munivarone vaMdanA karI ane guphAmAM AhAra mATe vinaMtI karI. baMne munivaro be mahinAnA upavAsI hatA. Aje temane pAraNuM hatuM. ucita anna-pAnathI sItAjIe munione bhikSA ApI. devoe ratnonI vRSTi karI, sugaMdhI jalanI vRSTi karI. e samaye kambudvIpanA adhipati vidyAdharendra ratnajI be devo sAthe tyAM AvyA ane zrI rAmane eka divya ratha ane azva bheTa ApyAM. For Private And Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 569 jaina rAmAyaNa sugaMdhI jelanI suvAsathI AkarSAI eka pakSI tyAM AvyuM. guphAnI pAse ja eka vizALa vRkSa para e pakSIno vAsa hato ane te ghaNA samayathI rogI hatuM. pakSIe munivaronAM darzana karyA. teNe avarNanIya AnaMda anubhavyo. tene evo anubhava thayo ke "meM kyAMka AvA sAdhu joyelAM che..." UhApoha thatAM tene tyAM ja "jAtismaraNa jJAna' thayuM. pUrvabhavanI smRti thaI AvI. te mUcchita thaI bhUmi para paDyuM. sItAjI mUchita pakSI para zItala jalano chaMTakAva karavA lAgyAM. pakSInI muccha dUra thaI gaI. pakSI mani caraNomAM jaI paDyuM. municaraNanA sparzamAtrathI pakSI nIrogI banI gayuM. tenI pAMkho hemamayI banI gaI. tenI cAMca lAla vidgama samAna banI gaI. padmarAgaratna jevA tenA paga banI gayA. AkhA zarIre jANe vividha ratno jaDyAM hoya tevuM tenuM zarIra banI gayuM. tenA mAthe ratnasadaza jaTA thaI gaI. tyArathI e pakSI "jaTAyu' nAme prasiddha thayuM. zrI rAma, kSaNa be kSaNamAM je avanavI, adbhuta ane Azcaryajanaka ghaTanA banI gaI, tethI vismita thaI gayA. lakSmaNajI ane sItAjI paNa avAka banI joI ja rahyAM. zrI rAme munivarone pUchyuM: he maharSi, A gIdha pakSI ke je mAMsAhArI che, maDadA para ja jenI dRSTi hoya che. te ApanAM caraNonA sparzamAtrathI e kevI rIte nIrogI banyuM? atyaMta kadarUpA avayavo kSaNamAM sva-ratnamaya kevI rIte banI gayA?' sugupta maharSie samAdhAna karatAM kahyuM: he nara zreSTha, ghaNAM varSo pahelAMnI vAta che. A sthaLe pUrva "kuMbhakArakaTa' nAmanuM nagara hatuM. teno rAjA hato daMDaka. tame e vAta yAda rAkhajo ke gIdha pakSIno jIva ja e daMDaka-rAjA hato!' maharSie vAtane AgaLa laMbAvI. e samaye zrAvasti nagarImAM jitazatru rAjA hato. tenI patnInuM nAma hatuM dhAriNI. teNe eka putrane janma Apyo. putranuM nAma hatuM kuMdaka. kumAra kuMdakane eka bahena hatI. tenuM nAma puraMdara zA. rAjA jitazatrue putrIne rAjA daMDaka sAthe paraNAvI hatI. eka divasanI vAta che. For Private And Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pachao daMDakAraNyamAM daMDaka rAjAe koI prayojanathI potAnA dUta "pAlakane zrAvasti mokalyo. pAlaka brAhmaNa hato. jaina dharma pratye tenA hRdayamAM bhAre dhRNA ane dveSa hatAM. jaina dharmanI prazaMsA te sAMbhaLI zakato na hato. jyAre te jitazatru rAjAnI sabhAmAM Avyo, rAjA jena dharmanI carcAmAM parovAyelA hatA. pAlaka carcAmAM joDAyo ane jaina dharmanAM tattvonuM khaMDana karavA lAgyo. rAjaputra skaMdakakumAra paNa tyAM ja hato. te vicakSaNa hato. abhuta kauzalavALo hato. skaMdakakumAre pAlakane niruttara karI dIdho. aMdakakumAranI tarkazakti AgaLa pAlaka jhAMkho paDI garyo. sabhAsadoe skaMdakakumAranI khUba khUba prazaMsA karI ane pAlakanI khUba hAMsI uDAvI. pAlaka jhaMkhavANo paDI gayo. manamAM kuMdakakumAra pratye tene khUba veSa jAgyo. paNa zuM kare?' potAnuM kArya patAvI pAlaka kuMbhakArakaTa nagare pAcho Avyo. A ghaTanA banyA pachI ghaNAM varSo vItI gayAM. rAjakumAra kuMdaka A saMsAravAsathI virakta banyA, bhagavaMta munisuvratasvAmI zrAvastimAM samosaya. pAMcaso rAjakumAro sAthe skaMdakakumAre cAritra svIkAryuM. cAritra svIkArI skaMdamunie sthavira bhagavaMto pAse rahI, jJAna-dhyAnamAM pragati sAdhI. saMyamanI sAdhanAmAM sudraDha banI kALAMtare teo AcAryapada para ArUDha thayA. eka divasa temanA manamAM kuMbhakArakaTa nagaramAM rahelI potAnI bahenane pratibodha karavAnI bhAvanA jAgI. teo bhagavaMta munisuvratasvAmI pAse gayA. - "he ja gapUjya, huM kuMbhakArakaTa nagare bahena paraMdarayAzA vagerene pratibodha karavA jAu?" he skaMdaka, tamane tyAM maraNAntika upasarga thaze? tamArA samagra parivAra para upasarga thaze!' bhagavaMte kahyuM. 'tyAM te vibho, ame ArAdhaka banIzuM ke virAdhaka?' kuMdakAcArye punaH pUchyuM. tamArA vinA sarva ArAdhaka banaze." skaMdakAcArye pAMcaso munio sAthe kuMbhakAra kaTa nagara tarapha prayANa karyuM. grAmAnugrAma vicaratA AcArya kuMbhakArakaTa nagara pAse AvI pahoMcyA. nagaramAM samAcAra phelAI gayA. dUra pAlakane paNa samAcAra maLyA. tenuM mana haju paNa For Private And Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa71 zrAvAstinI rAjasabhAmAM thayelA parAbhavathI baLI rahyuM hatuM. parAbhavano ghA haju rujhAyo na hatA. te jANato hato ke "jIMdakAcArya e ja rAjakumAra che, jeNe mAro bharelI sabhAmAM parAbhava karyo hato." pAlaka pAse mAtra eka rAtano samaya hato. AcArya nagaramAM AvI gayA pachI e kaMI karI zake ema na hato. teNe eka prahara sudhI khUba vicAryuM. tene eka upAya sUyo. rAtrinA samaye te rAjabhaMDArI pAse pahoMcyo. zastrAgArano adhikArI paNa rAjabhaMDArIno mANasa hato. teNe rAjabhaMDArIne jagADyo ane kahyuM: bhaMDArIjI, zastrAgAramAMthI tatkALa zastronI jarUra che. mahArAjanI AjJA che, mATe zastrAgAra kholI Apo.' mahArAjanI AjJA che?" hA." rAjabhaMDArI jANato hato ke pAlaka mahArAjAno khAsa aMgata dUta che. pAlakanI vAta para vizvAsa mUkI bhaMDArIe zastrAgAra kholI Apyo. pAlake zastrAgAramAMthI pAMcaso subhaTone joIe teTalAM zastro bahAra kADhyAM. zastrAgAra baMdha karIne bhaMDArI ghara tarapha vaLyo. rastAmAM, pAlake pAchaLathI AvI sakhata, prahAra karyo. bhaMDArInI khoparI phATI gaI ane te motane zaraNe thayo. zastro laI pAlaka nagara bahAra Avyo. je udyAnamAM AcArya ne pAMcaso sAdhuo sAthe utAravAnA hatA te udhAnamAM teNe ThekANe ThekANe zastro saMtADavA mAMDyAM. AkhI rAta teNe A kAryamAM vitAvI. tene potAnI yojanA pAra paDatI lAgI. prabhAte aMdAcArya pAMcaso ziSyonA parivAra sAthe kuMbhakArakaTa nagaramAM padhAryA. bAhya udyAnamAM temaNe sthiratA karI. rAjA daMDaka parivAra sAthe vaMdanArthe udyAnamAM Avyo. AcArya bhagavaMte saMvega-vairAgyamayI dezanA ApI. janasamughayanAM mana prasanna thaI gayAM. rAjA daMDaka ane rANI puraMdarayazA dezanA sAMbhaLI AhUlAdita thayAM ane munionI sukhazAtA pUchI nagaramAM pAchA AvyAM. pAlaka rAha joIne ja beTho hato. mahArAja daMDaka, bhojana ityAdi nityakarmathI paravArI beThA hatA, tyAM pAlaka pahoMcI gayo. mahArAjA, eka atyaMta gupta samAcAra prApta thayA che." kahe zuM che?' daMDaka pAlaka sAme joI kahyuM. For Private And Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir para daMDakAraNyamAM ekAMtamAM.' pAlaka mahArAjAne gupta maMtraNAgRhamAM laI gayo. kRpAnAtha, tatkALa mArI vAta ApanA mAnavAmAM nahIM Ave. paNa mArI vAta khUba mahattvanI ane satya che.' 'tuM kahe." . "Aje nagaramAM je skaMdakAcArya AvyA che, te vAstavamAM sAdhu nathI. mAtra sAdhuno veza sajI koI duSTa irAdAthI ahIM Avela che.' tuM zuM bole che?' rAjA daMDaka UbhA thaI gayA. pAlaka sAme tiraskAra varasAvatAM teo bolI UThyA. mArA nAtha, huM sAcuM boluM chuM, &dakane huM ghaNAM varSothI oLakhuM chuM. te pAMcaso sahasaMyodhI yoddhAone nivezamAM sAthe laI Avyo che. kharekhara, e pAkhaMDInI dAnata bUrI che." khoTI vAta, bilakula khoTI...' rAjA roSathI saLagI UThyA. huM mAtra kalpanAthI vAta karato nathI. sAbitI batAvuM pachI to mAnazo ne mArA rAjA?' batAva sAbitI." je udyAnamAM AcArya UtaryA che, te udyAnamAM Thera Thera zastro chupAvelAM che. Apa tapAsa karAvo, A eka sAbitI." bIjI?" "Aje rAtre ApanA zastrAgAranA adhikArInI hatyA karavAmAM AvI che, A bIjI sAbitI." mAre tapAsa karavI paDaze.' rAjA daMDake potAnA guptacarone bolAvyA. je sthaLe AcAryano nivAsa hato, te sthAnane aneka ThekANethI khodAvyuM. khodakAma thatAM zastro nIkaLavA lAgyAM! rAjAnA manamAM khUba viSAda thayo. pAlaka sAthe ja hato. mahArAjA, A skaMdaka dhAre to eka divasamAM ApanuM rAjya paDAvI le, ane kuMbhakArakaTa nagarano rAjA banI zake!' pAlake rAjAnA gaLe vAta utAravAno pAsI pheMkyo. For Private And Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa73 sAcI vAta che pAlaka, huM to aMdakakumArane jANato hato ke e mahAna dhArmika vRttino ane sAtvika kumAra che. teNe bhagavaMta munisuvratasvAmI pAse cAritra svIkAryuM te AcArya banyo. Aje A badhuM joI, mArI mAnyatAo khoTI paDI. "kRpALu, daMbhI ne pAkhaMDI mANaso jaldI oLakhAtA nathI. A to sAruM thayuM ke mane gaMdha AvI gaI, nahIMtara Aja-kAlamAM koI bhayaMkara durghaTanA banI jAta." sAcI vAta che. teM kharekhara mAruM hita karyuM che. have A durmati daMbhI kumAra huM tane soMpuM chuM. tane je ucita lAge te zikSA karaje. have mane pUchavA na AvIza." rAjAe dIrgha vicAra karyA vinA, AcArya bhagavaMtane maLI, temano khulAso lIdhA vinA, duSTa pAlakane zikSA karavAnuM kAma soMpI dIdhuM. jo satya samajavAnI thoDI paNa dhIratA hota to bhagavaMta munisuvratasvAmI pAse jaIne paNa khulAso karI zakata. 'vinAzakALe viparIta buddhi.' rAjA mahelamAM cAlyo gayo, teNe rANIne paNa vAta na karI. puraMdarayazA to khUba AnaMdano anubhava karI rahI hatI. Aje ghaNA samaye tene potAnA bhAInAM darzana thayAM hatAM, pAlakanI khuzI samAtI nathI. verano badalo levA te thanaganI UThyo. teNe rAjAnA pAMca - daza khuzAmatakhoro sAthe lIdhA ane kuMdakAcArya pAse Avyo. uddhatAIpUrvaka teNe AMdakAcAryane kahyuM: he daMbhI rAjakumAra, tArI kapaTajALa chedAI gaI che. tArI AzAo dhULamAM maLI gaI che. te udyAnamAM chupAvI rAkhelAM zastro khullAM thaI gayAM che. ane mahArAjA daMDake tane rAjyano aparAdhI ghoSita karyo che.' he pAlaka, tuM zuM bole che? zAnAM zastro ane zAnI vAta! ame nigraMtha sAdhuo chIe. amAre zastronuM zuM prayojana che?' kuMdakAcArye zAMta svare javAba Apyo. "are haju tuM nirdoSa dekhAvAno DoLa kare che? kuMbhakArakaTanuM rAjya levAnI tamannA hamaNAM ja dhULamAM maLI jaze. have tuM tAro bacAva karavAnuM tyajI de.' 'pAlaka, amAre rAjyanuM zuM kAma che? zrAvastinuM rAjya paNa tyajI dIdhuM che. mithyA doSAropaNa karI tuM zA mATe pApathI bhAre thAya che?' For Private And Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 574 daMDakAraNyamAM skaMdakAcAryane bhagavaMtanAM kahelAM vacana yAda AvyAM. 'maraNAntika upasarga Avaze.' temane pAlakanI ja pApa2matanI gaMdha AvI, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'kumAra, tuM ane tArA pAMcaso sAthIdAro paralokanI taiyArI karo. tamArA mATe hamaNAM ja A udyAnamAM moTI ghANI goThavAze. tArA pApanI sajA tane ahIM maLI jaze!' pAlake rAjapuruSone AjJA karI, ughAnane gherI lIdhuM. bIjI bAju lAkaDAnI moTI ghANI taiyAra karAvI, udyAnanA madhya bhAgamAM goThavI. AcArya bhagavaMte paristhiti samajI lIdhI. temaNe pAMcaso sAdhuone bhegA karI khUba gaMbhIra ane vAtsalyapUrNa zabdothI kahyuM: he zramaNo, ApaNI sAme eka moTo upasarga AvI rahyo che. Aje zarIrathI prANano viyoga thaze. pAlake ApaNA para kalaMka caDAvyuM che. ApaNane rAjyanA gunegAra TheravI, prANAMtadaMDanI zikSA karavA te kaTibaddha thayo che. paraMtu, te ApaNo zatru nathI, ApaNo mitra che! karmakSaya karavAmAM e sahAyaka banaze! mahAtmAo! zarIra ane AtmAnuM bhedajJAna tame kareluM che. pAlaka zarIrane ghANImAM pIlaze, AtmAne nahIM pIlI zake! e jyAre zarIrane dhANImAM pIle tyAre ApaNe karmone pIlavAnAM che!' 'munivaro! tame siMhanI jema sAdhanAnA mArge cAlI nIkaLyA cho. siMhavRttithI tame cAritranuM pAlana karI rahyA cho. Aje karmazatru para siMhavRttithI tUTI paDavAno samaya maLI gayo che.' jojo dInatA, kAyaratA ke kAyAnuM mamatva satAvI na jAya! bhagavaMta munisuvratasvAmInI jJAnadRSTi ApaNane joI rahI che, emanI anaMta apAra karuNA ApaNane dIna-hIna nahIM banavA de, pAlakane kahI dejo 'pAlaka, tuM amArAM hADakAM daLI nAkha, cAmaDAM cUMthI nAkha, lohI nIcovI le, paNa amArA AtmAne tuM kaMI nahIM karI zake.' he vIra, parAkramI nigraMtho siddhazilA para zivaramaNI hAthamAM varamALA sAthe tamAruM svAgata karavA UbhI che. tene nirAza na thavuM paDe, tene bhoMThA na paDavuM paDe e jojo. jiMdagIno moha tyajI dejo, moha karajo mokSano, nirvANano! priya sAdhako, aMtima vidAya!' pAlaka AvI lAgyo. yAMtrike ghANI taiyAra karI dIdhI hatI. cAlo taiyAra thaI jAo.' For Private And Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa7pa hAthamAM koraDo vIMjhato, lucce hAsya karato ane nAcatokUdato pAlaka skaMdakAcAryane kahevA lAgyo. skadakAcArye pAlakane kahyuM: ame to pratipala mRtyune bheTavA taiyAra ja hoIe chIe! samAdhi mRtyunI AkAMkSA karatA ja vicArIe chIe.' pAMcaso sAdhuo aMdakAcAryanAM vacanothI mRtyune bheTavA kaTibaddha banI gayA. temanA mukha para apUrva utsAha ane parAkrama dIpI rahyAM hatAM. bhaya, glAni ke vikalatAno aMza paNa tyAM dekhAto na hato. skaMdakAcArya yAMtrika ghANInI pAse UbhA thaI gayA. pAlaka, bola pahelo huM kudI paDuM ghANImAM?' nahIM prabhu, pahelo huM kUdI paDIza, skaMdakAcAryanA paTTaziSya AgaLa AvyA. "nA gurudeva, pahelo huM...' eka sukomaLa bALamuni kuMdakAcAryano hAtha pakaDIne Agraha karI rahya. pAlaka AMkho phADI A dazya joI rahyo hato. tyAM to mukhya ziSya "jaya RSabhadeva! jaya munisuvrata!'nI ghoSaNA karI ghANImAM jhaMpalAvyuM. ghANI pharavA lAgI. skaMdakAcAryanI gaMbhIra vANI gAjI UThI. he vIra! arihaMtAdi cAra zaraNane dhAraNa kara. namo arihaMtANuM.. namo siddhANaM.. namo AyariyANuM.... namo uvanjhAyANa. namo loe savva sAhUNa..." taDaDaDa...taDaDaDa...phaDa... hADakAM tUTavA mAMDyAM. ghANI pharatI gaI... lohInA phuvArA UDavA lAgyA... muni zukula dhyAnamAM lIna thaI, kevaLajJAna pAmI, muktie pahoMcyA. haju eka muninuM kalevara pUruM kacaDAyuM na hatuM tyAM to bIjA muni ghANImAM phUdI paDyAM... jaya RSabhadeva! jaya munisuvratAnI ghoSaNA thaI. navakAra maMtrano dhvani UDyo ane hADakAM daLAvA lAgyAM. pAlaka hADakAM daLato hato, muni karmone daLatA hatA! eka pachI eka muni ghANImAM jhaMpalAvatA gayA, pAlaka pilato gayo ane muni muktimAM pahoMcatA gayA. have mAtra be bAkI rahyA. eka dakAcArya ane eka sukumAra bAlamuni! skaMdakAcArye pAlakane kahyuM: For Private And Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 576 daMDakAraNyamAM 'pAlaka, have tuM mane pIlI nAkha. A bAlamunine pIlAto huM nahIM joI zakuM. mArI ATalI vAta mAnI jA." paraMtu pAlakane to jIMdakAcArya vadhu du:khI bane e ja karavuM hatuM teNe AcAryanI vAta na mAnI. bAlamuni AgaLa AvyA ane pAlakane kahyuM: 'tuM mane pIlI nAkha, huM karmane pIlI nAkhIza." AcArya tarapha pharI bAlamuni bolyA: "prabhu, tame mane zrI navakAra maMtra saMbhaLAvajo, huM karmone haNI nAkhIza!' aMdAcArya bAlamunine bheTI paDyA ane kahyuM: "muni! tame bahAdura cho. siMha cho! karmone haNI nAkhajo ho! bolo: "jaya RSabhadeva! jaya munisuvrata! bAlamuni ghANImAM kUdI paDyA, chaMdakAcArye bhavya nirdhAmaNA karAvI, alpakSaNomAM bAlamunino sukomaLa deha pApI pAlake pIlI nAkhyo... bALamuni mokSe gayA. have eka mAtra skudakAcArya rahyA. pAlake potAnI eka vAta paNa na mAnI, eTale AcArya roSathI dhamadhamI UThyA. temaNe manamAM saMkalpa karyo. mArI tapazcaryAnuM phaLa mane jo maLavAnuM hoya to A duSTa pAlaka, teno rAjA daMDaka, tenuM kula...tenuM rASTra, sarvano huM saMhAraka banuM!" ane teo ghANImAM kudI paDyA. pAlake temane paNa pIlI nAkhyA. temano AtmA agnikumAra deva thayo. kuMbhakArakaTa nagaranA udyAnamAM A ghora hatyAkAMDa thayo. ughAna lohIthI bharAI gayuM. pAlaka udyAnamAMthI bhUtanI jema bhAgI gayo. udyAnamAM gIdhasamaDIonAM ToLAM UtarI paDyAM. AcArya skaMdakanuM rajoharaNa tAjAM ja lohIthI raMgAyeluM paDyuM hatuM. samaDIe mAMsa-piMDa samajIne upADavuM ane AkAzamArge cAlI, paraMtu thoDe dUra jatAM ja tenA mukhamAMthI te chaTakI gayuM. nIce paDyuM. kyAM? rANI puraMdarayazAnA mahelanI agAsImAM! saMdhyAnA samaye rANI agAsImAM ja hatI. acAnaka AkAzamAMthI lohIthI raMgAyelI koI vastu joI, rANI kaMpI gaI. teNe dhIre dhIre pAse AvI joyuM. rajoharaNa... tarata dAsIne bolAvI, pANIthI rajorahaNa dhovarAvI dhArIne jovA lAgI. tene phALa paDI. For Private And Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 577 puraMdarayazAe skaMdakamunine "ratnakaMbala vaharAvelI te ratnakaMbalanA taMtuomAMthI A rajoharaNa banAvavAmAM AveluM hatuM. "A skaMdakAcAryanuM rajoharaNa?" rajoharaNa laIne doDatI te mahelanAM pagathiyAM UtarI, rAjA daMDaka pAse pahoMcI. "are, AvuM ghora pApa? aMdakAcAryanI hatyA? rANI dhrusake dhrusake raDavA lAgI. chAtI phATa rudana karavA lAgI. rAjA lajjita thaI gayo.. nagara para vinAzanAM vAdaLa gherAtA hatAM. agnikumAra dave (skaMdakAcAryano jIva) avadhijJAnathI potAno pUrvabhava joyo. kuMbhakArakaTa nagaranuM lohiyALa udyAna, gIdhaDAMothI UbharAtuM e nagara, e pApI pAlaka ane daMDaka, e devanI dRSTimAM AvyAM. teno roSa saLagI UThyo. teNe nagarane Aga cAMpI. zAsanadevIe puraMdarazAne tyAMthI upADI, bhagavaMta munisuvratasvAmI pAse mUkI dIdhI. bhagavaMte tene sAMtvanA ApI. puraMdarayazAe cAritra svIkAryuM.' kuMbhakArakaTa, agnikumAranA agnikopamAM baLIne bhasma thaI gayuM. he rAma tyArathI A vana 'daMDakAraNya' kahevAyuM. daMDaka rAjA ghaNA bhava saMsAramAM bhaTakyo. potAnAM pApakarmanA yoge te eka gIdha - pakSIno bhava pAmyo che. tene amArA darzanathI jAtismaraNa jJAna thayuM. amArA sparzathI tenA roga dUra thaI gayA! A sAMbhaLIne jaTAyu pakSI punaH municaraNamAM jaI paDyuM. muni bhagavaMtoe tene dharma saMbhaLAvyo, pakSIe zrAvakapaNuM svIkAryuM. munivare tene traNa pratijJA karAvI. che jIvaghAtano tyAga. che mAMsAhArano tyAga, cherAtribhojanano tyAga. pachI temaNe zrI rAmane kahyuM: "A tamAro sAdharmika banyo. tenA pratye vAtsalya rAkhajo." munivaro AkAzamArge cAlyA. zrIrAma, lakSmaNajI ane sItAjI have jaTAyune sAthe laI, divya rathamAM besI, daMDakAraNyamAM paribhramaNa karavA lAgyAM. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 98. AtanA oLA pAtAlalaMkA. laMkApati rAvaNanA banevI khara-vidyAdharanI rAjadhAnI. khara vidyAdharanI paTarANI candranakhAe be putrone janma Apyo hato. ekanuM nAma zabUka ane bIjAnuM nAma suMda. baMne rAjakumAruM yauvanamAM AvyA. teo aneka kalAonA svAmI banyA. zaMbUka khUba mahattvAkAMkSI rAjaputra hato. tenI "sUryahAsa khaDaga' siddha karavAnI tamannA hatI. teNe pitAne nivedana karyuM. pitAjI huM sUryahAsa khaDaganI sAdhanA karavA cAhuM chuM. te sAdhanA karavA huM daMDakAraNyamAM javA mAguM chuM.' "putra, sUryahAsa khaDaganI tuM sAdhanA kare, temAM huM saMmata chuM. paraMtu daMDakAraNyamAM javAnI vAtamAM huM saMmata nathI. tyAM candranakhA paNa AvI pahoMcI, daMDakAraNyamAM javAnI koNa vAta kare che?' tAro putra.' nA beTA, daMDakAraNya ghaNuM bihAmaNuM ane bhayaMkara vana che. tyAM nathI javAnuM. tAre sAdhanA karavI hoya to bIjA koI vanamAM jA.' candranakhAe khUba snehathI saMbUkane kahyuM. mA, tuM ATalI kAyara che? tane tArA putranA parAkramamAM vizvAsa nathI? sAhasa vinA siddhi prApta thaI zakatI nathI. mATe tame niSedha na karo. daMDakAraNyamAM javAno mAro nirNaya aphara che." mAtA-pitAno vAryo zabUka na rokAyo ane daMDakAraNyamAM pahoMcyo. vAMsanA vanamAM pravezyo. eka vaTavRkSa pasaMda karyuM. teNe ghoSaNA karI: je koI mArI sAdhanAmAM vighna karaze, tene huM haNIza.' tyAra bAda teNe potAnA be paga vaTavRkSanA zAkhA sAthe bAMdhI dIdhA ane adhomukha laTakI paDyo. teNe "sUryahAsa khaDaganI' vidyAno jApa japavo zarU karyo. bAra varSa ane sAta divasanI A sAdhanA hatI. zaMbUka jitendriya ane brahmacArI hato. vizuddha manathI eNe sAdhanA AraMbhI dIdhI. varSo vItavA lAgyAM. zaMbUka koI paNa skUlanA vinA apUrva dharyathI vidyAne siddha karI rahyo hato. For Private And Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa79 jena rAmAyaNa bAra varSane cAra divasa-vItI gayA.. sUryahAsa khaDaganI siddhi hAthaveMtamAM khaDaga AkAzamAM jhagArA mAratuM saMbUkathI thoDe dUra AvI gayuM hatuM. have mAtra traNa divasanI ja vAra hatI, zabUka ekAgratAthI ane daDha saMkalpathI siddhinA dvAre AvI Ubho hato. lakSmaNajI daMDakAraNyamAM paribhramaNa karatA e vAMsa vRkSanA jhuMDa pAse AvI pahoMcyA, temaNe AkAzamAM teja puMja prasAratA sUryahAsa khaDagane joyuM! temaNe parakhI lIdhuM ke "A sUryahAsa khaDaga che.' temaNe khaDaga pakaDayuM ane tenI tIkSNatA mApavA e jhuMDa para prahAra karyo. vAMsanI jALa vacce saMbUka laTakI rahelo hato. khaDagano prahAra zaMbUkanA gaLA para lAgyo, ne gaLuM kapAIne nIce paDyuM. lakSmaNajI vilakhA paDI gayA. temane kalpanA paNa na hatI ke vAMsanI jALamAM A rIte koI manuSya laTakato haze, ne khaDaganA prahArathI kapAI jaze. temaNe vAMsanI jALamAM praveza karyo, zabUkanuM dhaDa vRkSa sAthe baMdhAyeluM laTakatuM hatuM. lakSmaNajIne ghaNuM du:kha thayuM. "aho, mArA hAthe eka nirdoSa ane zastrarahita manuSya marAyo...' khUba pazcAttApa karatA lakSmaNajI sUryahAsa khaDaga laI zrI rAma pAse gayA ane banelI sarva bInA kahI saMbhaLAvI. vatsa, A sUryahAsa khaDaga che. AnI siddhi karanArA koI sAdhaka ja tArA hAthe marAyo che. saMbhava che teno koI uttara sAdhaka paNa hoya.' joIe, have zuM thAya che!' sItAjI sUryahAsa khaDaga jovA lAgyAM. 0 0 0 zaMbUkanI mA candranakhA divaso gaNatI hatI. potAnA putrane have sUryAsa khaDaganI siddhi AjakAlamAM thaze, ema samajI candranakhAe pUjA-pAnano thALa taiyAra karyo. suMdara vastra dhAraNa karyA ane daMDakAraNyamAM AvI pahoMcI. eNe putranuM sAdhanAsthAna joyuM hatuM. bAra varSamAM te aneka vAra AvIne putranI saMbhALa laI jatI hatI. candranakhA Aje khUba prasanna hatI. potAno putra bAra-bAra varSanA aMte saphaLatA varavAno hato! paraMtu e bicArIne kyAM khabara hatI ke eno priya putra lakSmaNajInA hAthe kamote marAyo che! For Private And Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 580 AphatanA oLA A saMsAranI eka vyApaka paristhiti che. bhaviSyanI AzAo, kalpanAo ane manoratho, jIva karato rahe che, kukarmo tenA para pANI pherave che! jIva pachI kalpAMta karato, mAthAM pachADato bhale bhAgyane dhikkAre ke karmonI niMdA kare! candranakhA daMDakAraNyamAM, putranA sAdhanA-sthaLe AvI pahoMcI. pUjanasAmagrIno thALa eka svaccha bhUmi-bhAga para mUkI, te vAMsanI jALamAM pravezI. teNe vaTavRkSanI DALe laTakatA, rudhira-nItaratA putranA dhaDane joyuM, nIce dhULamAM paDelA, lohIthI raMgAyelA zirane joyuM. tenuM kALajuM kaMpI UThyuM. tenI AMkho stabdha banI gaI. tenA paga kAMpavA lAgyA. tenA mukhamAMthI cIsa nIkaLI gaIhA putra, hA zaMbUka beTA, tAruM zuM thayuM? koNe tAro vadha karyo? are, putra tuM kyAM cAlyo gayo? zaMbUkanuM kapAyeluM mastaka potAnA khoLAmAM laI bhayaMkara daMDakAraNyane paNa karuNa vilApathI komaLa banAvI dIdhuM. thoDI kSaNo pUrve je hradayamAM umaMga, utsAha ane manoratho UchaLatA hatA, te ja hRdayamAM AkraMda, vilApa ane zokanI kAlimA chavAI gaI. umaMga osarI gayo. utsAha bhAMgI gayo ne manorathonA TukaDA thaI daMDakAraNyanI dhULamAM daphanAI gayA. candranakhAnA manamAM prazna UThyo: 'ahIM koNa AvyuM haze? koNe mAra putrano vadha karyo?' teNe putranA mastakane pUjananA thALamAM mUkyuM ane AjubAju bhUmi para koI padacihna dekhAya che ke nahIM, te jovA lAgI. dUrathI lakSmaNajIe candranakhAne AvatI joI. candranakhAe paNa vRkSanI chAyAmAM UbhelA zrIrAmane, lakSmaNajIne ane sItAjIne joyAM. te UbhI jarahI gaI. zrIrAmane joI jarahI. zrIrAma! kAmadevane paNa harAve tevuM rUpa! candranakhA e rUpa ovArI gaI. tenA aMgeaMge anaMga vyApI gayo. zrI rAmane AliMgana devA te doDI AvI. teNe navayauvanAnuM rUpa banAvyuM. candranakhA eTale laMkApati rAvaNanI bahena! rUpa parivartananI vidyAzakti tenI pAse hatI. aho! kevo kAmano Aveza che! putravadhanA zokathI vilApa karatI candranakhA haju putranuM maDaduM paNa paDyuM che, tyAM zrI rAmane joI bhoganI vAsanAmAM sapaDAI. zokanA vAtAvaraNamAM paNa kevI kAmavAsanA For Private And Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 581 - zrI rAme pUchyuM: "bhadra, AvA dAruNa daMDakAraNyamAM AvavAnuM prayojana? A to sAkSAt yamanA nivAsa jevuM vana che! candranakhAe banAvaTI pratyuttara ApatAM kahyuM: "he priye, huM avantIpatinI kanyA chuM. rAtrinA samaye huM rAjabhavananI agAsImAM sUtelI hatI, koI khecare mAruM apaharaNa karyuM. mane te A vanamAM laI Avyo. ahIM koI vidyAdhara kumAre mane joI. te mArA pratye anurAgI banyo. mane upADI lAvanAra vidyAdharane teNe paDakAryo, talavAra laI te tUTI paDayo. baMne vacce bhayaMkara laDAI thaI. anne baMne ekabIjAnA prahArathI maryA. huM ekokinI A bhayaMkara vanamAM ahIM AvI pahoMcI. mArA puNyayoge Apa jevA Azraya ApanAra maLI gayA. svAminuM, have Apa ja mArA nAtha cho. Apa mane svIkAro, lagna karI mane ApanI sahadharmiNI banAvo. mahAna puruSone karelI prArthanA vyartha jatI nathI." zrI rAma ane lakSmaNajI ekabIjA sAme joI, UMDA vicAramAM DUbI gayA hatA, "zuM A koI mAyAvinI na hoya? banAvaTI veza dhAraNa karI amane ThagavA to na AvI hoya? jarUra, strImAM koI gaMbhIra bheda chupAyelo che. baMne bhAIoe izArAthI ekabIjAnA vicAra samajI lIdhA. zrI rAmanA mukha para smita chavAI gayuM. temaNe kahyuM: "he mRgalocanI, huM to paraNelo chuM! mAre patnI che. jo tAre paraNavuM ja hoya to A strI vinAnA lakSmaNa pAse jA!' kAmAtura candranakhAe lakSmaNajI sAme joyuM, temanI pAse pahoMcI! lakSmaNajIe kahyuM: have huM tane kevI rIte paraNuM? tuM manathI Arya putrane varI cUkI, eTale mArA mATe to tuM pUjanIya banI gaI!' basa, candranakhAno unmAda zamI gayo, tenI prArthanAnuM khaMDana thatAM te roSe bharAI ane tyAMthI cAlI nIkaLI. zrI rAma ane lakSmaNajI hasI paDyA. nimittonI kevI bhAre asara! putranI hatyA thayelI joI bhAre zoka ane viSAda! zrI rAmane joI kAmonmAdI bhogaprArthanAno asvIkAra thatAM roSa! candranakhAe badalo levAno nirNaya karyo. te pAtAlalakAnA potAnA mahelamAM pahoMcI. candranakhAe karuNa kalpAMta zarU karyuM, khara vidyAdharane samAcAra maLatAM te For Private And Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa8ra AphatanA oLA mahelamAM doDI Avyo. candranakhA palaMgamAM mAthuM pachADatI rudana karI rahI hatI. he priye; ATaluM rudana karavAnuM prayojana? khare palaMga para besatAM pUchuyuM. candranakhA DUsakAM bharI rahI hatI. dAsIe pANI ApyuM. khare candranakhAne pANI pIne zAMta thavA kahyuM. evuM to zuM duHkhadAyI banyuM che, devI? putra saMbUkano vadha thayo...' rotAM rotAM candranakhAe kahyuM. huM? zabUka marAyo? konA hAthe?" kharanA mAthe jANe kALacakra paDyuM. "daMDakAraNamAM sUryahAsa khaDaganI siddhi karatAM marAyo. tene mAranAra paNa e ja daMDakAraNyamAM rahe che. temanAM nAma che - rAma ane lakSmaNa." huM hamaNAM ja jAuM chuM, e duSTone saMbUkanI pAchaLa vaLAvato AvuM chuM." khara vidyAdhare javAnI taiyArI karI; tyAM candranakhAe kahyuM: svAminuM, tame ekalA na jazo. e be che, paNa daitya che. emanuM teja asahya che; mATe senA laIne jAo. huM paNa sAthe ja AvIza." bhale, ema ho."khare potAnA cauda hajAra vidyAdhara yoddhAone sAthe taiyAra karyA ane candranakhAne sAthe laI, daMDakAraNya tarapha prayANa karyuM. - zrI rAma tathA lakSmaNajI dhAratA ja hatA ke "mAyAvinI roSe bharAIne gaI che, jarUra kaMI ne kaMI tophAna Avaze ja!' temanI dhAraNA sAcI paDI. daMDakAraNyamAM sainikonAM dhADedhADAM UtarI paDavA lAgyAM! zrI rAme dhanuSyane uThAvyuM. e joI lakSmaNajI tarata sAme AvyA ane temaNe kahyuM: - "he Aryaputra, Apane yuddha mATe javAnuM na hoya Apano anuja taiyAra che. AvA rAkSasone huM pahoMcI vaLIza. mane AjJA Apo. jA vatsa, tAro vijaya che. hA! nathI ne koI aNadhArI Aphata AvI jAya to siMhanAda karaje. huM AvI pahoMcIza." "jevI AryaputranI AjJA." AjJA svIkArI lakSmaNajI yuddhanA morace pahoMcI gayA, temaNe dhanuSyano TaMkAra karyo ane rAkSasasainyamAM hAhAkAra thaI gayo! jotajotAmAM to lakSmaNajIe tIronI varSA karI dIdhI ane seMkaDo subhaTo zaMbUkanA raste paDI gayA! For Private And Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa _ 583 candranakhAe vicAryuM ke mAro pati lakSmaNajI sAme TakI zakaze nahIM ne kIDIonI jema subhaTo marI rahyA che. lakSmaNajI kALo kera vartAvI rahyA che. teNe laMkAno rasto pakaDyo. 0 0 0 laMkA. rAjA rAvaNanI rAjadhAnI. candrananA sIdhI ja potAnA bhAI pAse pahoMcI. bhAIe bahenanI kuzaLatA pUchI. candranakhAe AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahAvI. 'bhadra! evuM te zuM du:kha che?" bhAI, duHkhanI koI sImA nathI, tAro bhANeja zabUka lakSmaNanA hAthe daMDakAraNyamAM marAyo. tArA banevI cauda hajAra subhaTo sAthe daMDakAraNyamAM gayA che ane putraghAtaka sAthe ghora saMgrAma jAmI gayo che. cauda hajAra subhaTo sAme eka mAtra lakSmaNa jhajhUmI rahyo che, jyAre zrI rAma, sItA sAthe dUra rahI vizrAma karI rahyA che." sItA?' "hA, zrI rAmanI e patnI che. sItAnA rUpa-lAvaNyanI prazaMsA karavA mArI pAse zabdo nathI. koI devI, koI nAgakanyA ke koI manuSya strI, enI tulanA karI zake tema nathI! traNa bhuvanamAM enA rUpanI spardhA karI zake evuM koI nathI. he bhAI, bhale tArA aMtaHpuramAM hajAro rANIo che, paraMtu e badhI. zuM kahuM? sItAnI dAsIo thavA yogya che! hA, jo tArA aMtaHpuramAM sItA nathI to kaMI nathI. tAruM nAma rAvaNa na rAkhIza-vadhu zuM kahuM? tuM svayaM sItAne joIza, tyAre mAro eka-eka zabda tane yathArtha samajAze...' candranakhA. kevI gajaba strI! putravadhUnuM vera levA patine mokalyo ane potAnA apamAnano badalo levA teNe rAvaNane paNa taiyAra karyo. bahena bhAInI nabaLI kaDI jANatI hatI; rAvaNa koI paNa strInA rUpa-lAvaNyanI prazaMsA sAMbhaLI besI zakato nahIM. e For Private And Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 584 AphatanA oLA strIne potAnI rANI banAvavA AkAza-pAtAla eka karato! candranakhAe rAvaNa para dhArI asara pADI. 'candra, kharekhara tuM sAcI bahena che. mane sukhI karavAnI tArI icchAne keTalA dhanyavAda ApuM? huM hamaNAM ja jaIne sItAne laI AvuM chuM.' zaMbUkavadhanA samAcAranI glAni, duHkha, zoka to dUra rahyAM. e to jANe sAMbhaLyuM ne bhulAI gayuM! sItAnA rUpanI prazaMsAnA zabdo enA kALaje lakhAI gayA. candranakhA tyAMthI pAtAlalaMkA pahoMcI gaI. rAvaNe puSpaka vimAna taiyAra karavA AjJA karI ane svaMya suMdara vastrAlaMkAra dhAraNa karavA arIsA bhavanamAM cAlyo gayo. vilaMba karyA vinA rAvaNa vimAnarAja puSpakamAM ArUDha thayo ane AjJA karI. 'vimAnarAja! jyAM jAnakI che tyAM tvarAthI laI jA.' pavananI gatithI paNa tIvra gativALuM puSpaka vimAna rAvaNane laI daMDakAraNyamAM AvI pahoMcyuM. vRkSanI ghaTAmAM puSpaka vimAnane mUkI, rAvaNa bahAra nIkaLyo. dUrathI teNe zrI rAmanI pAse sItAjIne joyAM. sItAjIne joIne rAvaNa stabdha banI gayo. animeSa nayane te joto ja rahyo. te vRkSonA sahAre chupAtochupAto najIka AvavA lAgyo. teNe zrI rAmane joyA... agnine joI jema vAdha bhaDakIne bhAge tema zrI rAmanA ugra tejane rAvaNa sahI na zakyo. te dUra haTI gayo. rAvaNa vimAsaNamAM paDI gayo. zrI rAmanI pAsethI sItAjInuM apaha2Na karavuM tene azakya lAgyuM. te vicAravA lAgyo : 'zuM karuM? eka bAju rAmano parAbhava karavo duSkara che, bIjI bAju sItAnuM apaharaNa karavuM che!' teNe ghaNo vicAra karyo, paraMtu koI mArga na sUjhyo. chevaTe teNe vidyAzaktino Azraya lIdho. 'avalokana' vidyAnuM smaraNa karyuM. smaraNa karatAMnI sAthe ja dAsInI jema 'avalokanI' vidyA rAvaNanI sAme upasthita thaI. 'avalokanI' vidyAe be hAtha joDIne laMkApatine praNAma karyA. 'devI, huM sItAnuM haraNa karavA cAhuM chuM. mane sahAya karo.' 'laMkApati, nAgarAjanA mastaka para raheluM ratna levuM saraLa che, paraMtu zrI rAmanI pAse rahelI sItAnuM apaharaNa karavuM azakya che. rAvaNa, tuM to zuM, devo ke asuro paNa zaktimAna nathI!' devInA zabdo sAMbhaLI rAvaNa vilakho paDI gayo. tenuM mana khinna banI gayuM. teNe candrahAsa khaDaga dUra pheMkI dIdhuM ane devInA pagamAM paDI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 585 jaina rAmAyaNa devI mArA prANanI rakSA karavA cAho, to mane atyAre upAya batAvo. sItA vinA huM jIvI nahIM zakuM, mArA prANa cAlyA jaze.' potAnA bhujadaMDathI duniyAne kaMpAvanAra Aje dIna, hatAza ane bebAkaLa banI gayo. avalokanI vidyAdevInA caraNomAM te ALoTato paDyo. batAvo devI, upAya batAvo, vilaMba na karo.' 'eka upAya che.' 'zuM? jaladI kaho...' rAvaNa jamIna para besI gayo ane Tagara Tagara devI tarapha joI rahyo. 'zrIrAmane ahIMthI dUra karavA!' 'paNa e kevI rIte jAya? sItAne mUkI te jAya nahIM.' jaze! sItA karatAM paNa zrIrAmane lakSmaNa para apAra sneha che! lakSmaNa atyAre khara vidyAdhara sAme laDI rahelA che. zrI rAme lakSmaNane eka saMketa Apelo che... 'zuM zuM?' rAvaNa Ubho thaI gayo... 'he vatsa! tuM saMkaTamAM Ave tyAre siMhanAda karaje. huM tArI sahAye AvIza.' jo siMhanAda thAya to zrI rAma sItAne choDI lakSmaNa pAse doDI jAya ane tAruM kAma.. dhanya devI, Ape mArA para apAra kRpA karI. have Apa vilaMba na karo ane 'siMhanAda' karIne rAmane sItA pAsethI khaseDI do! basa, pachI thoDI ja kSaNomAM huM mAruM kArya pUrNa karIza.' 'avalokanA' vidyA rAvaNane praNAma karI dUra cAlI gaI. rAvaNe candrahAsa khaDagane upADI cUmI lIdhuM. te AnaMdamAM AvI gayo. dUra UbhelI sItAne te nihALI rahyo. sItAnA rUpa-lAvaNyanuM jema jema te pAna karato gayo, tema tema teno kArmonmAda vadhato gayo. tenI adhIratA vadhatI gaI. te 'siMhanAda' sAMbhaLavA utsuka banyo. For Private And Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ;i 9. sItAnuM apaharaNa "Aryaputra, vatsa lakSmaNa saMkaTamAM che, anyathA siMhanAda kare nahIM. Apa vilaMba na karo. tvarAthI vatsa lakSmaNanI sahAye pahoMcI jAo.' devI, siMhanAda saMbhaLAya che, paraMtu mane samajAtuM nathI ke jagatamAM advitIya balI lakSmaNane saMkaTa kevI rIte hoI zake? lakSmaNa ane saMkaTa? na samajAya evI vAta che." Aryaputra, atyAre lAMbuM vicAravAno samaya nathI. lakSmaNa saMkaTamAM che tethI Apa zIdhra padhAro.' zrIrAma dvidhAmAM paDyA. sItAjIno valopAta lakSmaNajI pratyenA vAtsalyathI khUba vadhI gayo hato. zrI rAme dhanuSya hAthamAM lIdhuM ane lakSmaNajI tarapha doDI gayA. rAvaNa nAcI UThyo. dhIrethI vRkSaghaTAnI bahAra Avyo. sItAjI guphAnA vAre UbhAM hatAM. temanI dRSTi te dizAmAM hatI ke je dizAmAM lakSmaNajI yuddha khelI rahyA hatA. rAvaNa dhIre pagale sItAjInI pAchaLa jaI pahoMcyo. sItAjIne kamaranA bhAgethI pakaDyAM ane vIjaLI-vege upADIne doDyo... puSpaka vimAnamAM caDhAvI dIdhAM... aNadhArI, acAnaka AvI paDelI ApattithI sItAjI DaghAI gayAM. temaNe rAvaNane joyo. potAnuM apaharaNa koI karI rahyuM che e kalpanAthI te raDI. paDyAM. karuNa kalpAMta karavA lAgyAM. sItAjInA rudanathI guphAnI pAse vRkSa para raheluM jaTAyu pakSI camakI UThyuM. teNe joyuM to rAvaNa sItAjIne puSpaka vimAnamAM nAkhI upADI javAno prayatna karato hato, te vizALakAya pakSI tvarAthI UDIne AvyuM. svAminI, huM ahIM ja chuM, Daro nahIM. o nizAcara! adhama puruSa, tuM Ubho rahe." jaTAyue rAvaNa para sakhata humalo karI, potAnI tIkSNa cAMcathI ane hAthapaganA tIA nakhothI rAvaNanI chAtIne cholI nAkhI. duSTa rAvaNe tarata talavArathI jaTAyunI pAMkho kApI nAkhI. jaTAyuM jamIna para paDyuM. rAvaNe puSpaka vimAnane AkAzamArge gatizIla karI dIdhuM. sItAjInA chAtI phATa rudanathI daMDakAraNya bhayabhIta banI gayuM. "hA lakSmaNa..hA tAtapAda janaka... hA bhAI bhAmaMDala! A tamArI sItAne koI duSTa harI jAya che. Avo, mane bacAvo... mane A adhama, nizAcara pApAtmAthI bacAvo.' sItAjI UMcA svare raDI rahyAM hatAM. paNa zuM kare? For Private And Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 587 jaina rAmAyaNa puSpaka vimAna samudra parathI UDI rahyuM hatuM. samudranI madhyamAM AvelA dvIpa upara vidyAdharakumAra ratnajaTIe sItAjInA rudanane sAMbhaLyuM sItAjInA mukhathI vAraMvAra nIkaLatA 'hA rAma... hA lakSmaNa...' zabdothI ratnajaTIe anumAna karyuM ke 'A rAmapatnI sItA ja hovI joIe. A puSpaka vimAna rAvaNanuM che. jarUra rAvaNa sItAnuM apaharaNa karI jato lAge che. teNe vicAryuM - 'mArA mAlika rAjA bhAmaMDalanI A bahena che... mAre ene choDAvavI joIe.' ratnajaTIe AkAzamArga lIdho. puSpaka vimAna pAse pahoMcI gayo. potAnuM khaDaga havAmAM ghumAvato ratnajaTI rAvaNa tarapha dhasyo. 'duSTa, zuM kAgaDAnI jema Ama sItAne upADI jAya che, pahelAM mArI sAthe yuddha kara, pachI AgaLa vadhaje...' paraMtu bicAro ratnajaTI, sahastra vidyAonA svAmI laMkApatinI sAme enuM zuM gajuM! rAvaNe ratnajaTInI sarva vidyAzaktione kSaNavAramAM harI lIdhI, ratnajaTI nirAdhAra banI nIce tUTI paDyo. te nIce kaMbudrIpa para paDyo. mUrchA dUra thatAM, teNe kambuparvata para Azraya lIdho. puSpaka vimAna laMkAnA mArge UDI rahyuM hatuM. rAvaNe vimAnanI gati dhImI karI dIdhI. teNe sItAjI sAme joyuM. te kAmAtura banI gayo hato, paraMtu sItAjInI icchA vinA te balAtkAra karavA cAhato na hato. te sItAjInI najIka sarakayo. 'he maithilI! tuM zA mATe rudana kare che? tAre harSa pAmavo joIe ke rovuM joIe? samasta vidyAdhara duniyAnA samrATa rAjA dazamukhanI tuM rANI banI cho.' sItAjIe kAna para hAtha daI dIdhA. rAvaNanA naphaTAIbharyA zabdo sAMbhaLavA teo taiyAra na hatAM, paraMtu viSayavyAkuLa rAvaNa to bolato ja rahyo: 'devI, tArA maMda bhAgyathI vidhAtAe tane vanavana bhaTakatA bhikSuka rAma sAthe joDI! tArA mATe zrI rAma anukULa pati na hato. Aje meM tane suyogya sthAne mUkI che! tuM laMkAnI sAmrAjJI banIza. 'he sItA, tuM eka vAra mane 'svAmI' kahIne bolAva. basa, huM tAro dAsa chuM.' rAvaNa sItAnAM caraNomAM paDI gayo. be hAtha joDI, dInavadane te sItA pAse karagarI rahyo. sItAjInA hRdayamAM ghora ciMtA, saMtApa ane udvega hatAM. rAvaNa pratye tiraskAra ane ghRNA varasAvatAM sItAjIe potAnuM mukha pheravI lIdhuM hatuM. rAvaNa sItAjInAM caraNomAM paDI gayo. sItAjIe tarata potAnA paga For Private And Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 588 sItAnuM apaharaNa khaseDI lIdhA. parapuruSanA sparzathI satI strIo DaratI hoya che. sItAjIe siMhaNanI jema garjanA karI. 'nirlajja ! niSThura! parastrInI kAmanAnuM phaLa tane alpa samayamAM ja maLaze. duSTa, tArA A pApanI zikSA zrI rAma ane lakSmaNa tane ka2ze, dUra raheje. jo jarA paNa AgaLa vadhyo che, to kALanA mukhamAM dhakelAI jaIza.' puSpaka vimAna laMkAnA sImADAmAM pravezyuM. laMkAnA mahAmaMtrIo sAraNa vagere laMkApatinuM svAgata karavA sAme AvyA. sAmaMtarAjAo ane nagarazreSThIo paNa AvI pahoMcyA. laMkAnI prajAe rAvaNanuM svAgata karyuM. sItAjIe ucca svare pratijJA karI : 'jyAM sudhI zrI rAma tathA lakSmaNanA kSema-kuzaLanA samAcAra nahIM maLe tyAM sudhI bhojana nahIM karuM.' 'devI, devI, A zuM karyuM? have e vanabhaTakuM saMnyAsIonuM tamAre zuM prayojana che? A sevaka tamArI sevAmAM tatpara che. AvI pratijJA na hoya.' 'mArI pratijJA aphara che.' sItAjIe makkamatAthI kahyuM. laMkAnI pUrva dizAmAM 'deva2maNa' udyAna AveluM hatuM. je udyAnamAM laMkAnI dhanADhya gharanI strIo ja praveza karI zakatI hatI. devonAM udyAnone paNa bhulAvI de tevuM e anupama ughAna hatuM. rAvaNe sItAjIne 'deva2maNa' udyAnamAM rAkhavAno nirNaya karyo. 'trijaTA' dAsIne bolAvI AjJA karI: 'maithilI sItAne devaramaNa udyAnamAM azoka vRkSanI nikuMjamAM rAkho. tAre maithilInI sevAmAM rahevAnuM. udyAnanAM dvAro para sazastra subhaTone goThavI do.' laMkApatinI AjJAnuM tarata pAlana thayuM. sItAjIne devaramaNa udyAnamAM azokavRkSanI chAyAmAM rAkhavAmAM AvyAM, rAvaNa jAte badhI vyavasthA goThavI, potAnA AvAsamAM cAlyo gayo. paraMtu rAvaNanA dilamAM zAMti na hatI. kAmavAsanA tene satAvI rahI hatI. hajAro rANIonuM aMtaHpura hovA chatAM tenI vAsanA saMtoSAtI na hatI. tenA dilamAM 'sItA'no jApa cAlI rahyo hato. tene sItA para balAtkAra karavo na hato ane sItAne potAnI rANI banAvavI hatI. teNe daMDakAraNyathI laMkAnA mArgamAM sItAjIne AjIjI, prArthanA karavAmAM jarAya kamI rAkhI na hatI. te sItAjInA pagamAM paDI gayo hato. For Private And Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 589 te ratna maDhelA AvAsamAM Avyo, palaMgamAM paDyo, paNa tene nidrA na AvI. teNe bhojana na karyuM. dAsI bhojanano thALa pAcho laI gaI. te palaMgamAMthI bahAra Avyo. te mahelanA jharUkhAmAM gayo. pUrva dizAmAM AvelA devaramaNa udyAna tarapha joI rahyo. laMkAno adhipati! ardhabharata kSetrano vijetA! eka hajAra vidyAono svAmI! dazamukha rAvaNa Aje taraphaDI rahyo che. tenuM mana vicAronA vamaLamAM aTavAI gayuM che. "kharekhara, e tejapuMja rAmanI upasthitimAM huM sItAnuM haraNa na karI zakata. avalokanI vidyAnA sahAre ene huM laI Avyo. e mAnatI nathI. hA, eka divasamAM zAnI mAne? thoDA divasa devaramaNa udyAnamAM raheze. ane dhIre dhIre rAmane bhUlI jaze. kevI namaNI nAjuka enI kAyA che! kALI kALI bhramaro, AMkhamAM to jANe AkAzanA tArA goThavAyA che. kevuM rUpa, kevuM lAvaNya... Aha, kyAre enA dehane...' ene cakkara AvI gayAM... te jharUkhAmAM besI gayo. sUrya asta thaI gayo hato, laMkAnA mahAlayomAM ane havelIomAM dIpakonI hAramALAo jhaLahaLI rahI hatI. laMkAnA rAjamArgo para prakAza relAI gayo hato. paraMtu rAvaNanA dilamAM aMdhakAra chavAyelo hato ane sItAjInA hRdayamAM paNa timira chavAI gayuM hatuM. rAvaNa sItA mATe jhUrato hato. sItAjI zrI rAmanI yAdamAM AMsu vahAvatAM hatAM. mohanI kevI viTaMbaNA che! karmonI kevI vicitratA che! rAvaNane mohavAsanA satAvI rahI hatI. sItAjIne karmonI viTaMbaNA satAvI rahI hatI. jIvanamAM karmo kayAre khaLabhaLATa macAve, te koNa jANI zake? sItAjI abhigraha dhAraNa pharI, zrI rAmanA samAcAranI pratIkSA karI rahyAM hatAM. rAvaNa e pratIkSA karI rahyo hato, ke kyAre sItA mAnI jAya ane ene rANI banAvI lauM!' 0 0 0. 'Aryaputra, Apa ahIM kema AvyA? maithilIne ekalAM choDI Apa kema AvyA?" lakSmaNajIe rAmacandrajIne potAnI tarapha doDI AvatA joI pUchyuM. "vatsa, tAro siMhanAda sAMbhaLI huM doDI Avyo. saMkaTamAM siMhanAda karavAnuM meM tane kahyuM hatuM.' For Private And Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - pahao. sItAnuM apaharaNa "he Aye, meM siMhanAda karyo ja nathI! Ape siMhanAda sAMbhaLyo. jarUra koIe ApaNane ThagyA che.' zuM teM siMhanAda karyo ja nathI? to jarUra koIe ApaNI sAthe kapaTa karyuM.' he pUjya, mane to cokkasa samajAya che ke maithilInuM apaharaNa karavA koIe siMhanAda karI, Apane AryAthI dUra khaseDaDyA. jarUra AryAnuM apaharaNa thayuM. mATe he Arya putra, Apa have eka kSaNano vilaMba karyA vinA AryA pAse pahoMcI jAo ane AryAnI rakSA karo." vatsa, tuM? yuddhamAM..." "Apa ciMtA na karo. zatruone parAjaya karI, huM ApanI pAchaLa ja AvI pahoMcuM chuM." zrI rAma ciMtAtura banI gayA. sItAjInA apaharaNanI lakSmaNajInI zaMkAe zrI rAmanAM ruvAMTAM khaDAM karI dIdhAM. teo doDyA, dhaDakatA hRdaye teo doDyA. jyAre guphA pAse AvyA tyAre temaNe jAnakIne na joI. zrI rAma bebAkaLA banI gayA ane mUccha khAI jamIna para DhaLI paDyA. ayodhyAnI rAjadhAnIno tyAga karatAM zrI rAmane duHkha nahotuM thayuM. vanavAse nIkaLatAM mUrchA nahotI AvI. Aje zrI rAmanA jIvanano ati duHkhamaya karuNa divasa hato. sItAnA virahanI kalpanA paNa zrI rAme karI na hatI. sItAnA apaharaNanI vAta svapnamAM paNa kyAreya AvI na hatI. kSaNamAM krodha ane kSaNamAM viSAda... zrI rAmanI mUccha dUra thaI. teo bhUmi para beThA ane guphAnA prAMgaNamAM joyuM... "jaTAyuM pakSI lohInA khAbociyAmAM mRtyunA Are paDeluM hatuM. zrI rAme nirNaya karyo. jarUra mArI patnInuM koI duSTa puruSe apaharaNa karyuM che. apaharaNathI krodhita banI A "jaTAyu' rakSA karavA gayo haze. e daSTa A pakSI para tene prahAra karI ane niSkriya nicceSTa banAvI dIdhuM.." jaTAyunuM mRtyu thayuM na hatuM. tenA zvAsocchavAsa cAlu hatA. zrI rAme zrAvaka jaTAyune paralokanuM bhAthuM baMdhAvyuM. zrI namaskAra mahAmaMtra saMbhaLAvyo. jaTAyunuM mRtyu thayuM. mahendra devalokamAM e deva thayo. zrI rAmane jaTAyunA mRtyuthI bhAre AghAta thayo. jyArathI zrI rAma daMDakAraNyamAM AvyA tyArathI jaTAyu temanI nikaTa rahetuM hatuM ane zrI rAmanA parivAranuM For Private And Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa91 eka sabhya banI gayuM hatuM. tene jAtismaraNa jJAna thayeluM hovAthI, teNe zrAvaka dharma svIkAra karelo. mAMsAhAra vagereno teNe tyAga karI dIdhelo. sItAjI jema rAma-lakSmaNane bhojana karAvatAM tevI ja rIte jaTAyune paNa bhojana ApatAM. mahAmuninA caraNasparzathI jaTAyu nIrogI-kaMcanavarNa kAyAvALuM banI gayuM hatuM. zrI rAma jaTAyunA mRtyuthI vyathita banyA. zrI rAme vicAryuM : maithilInuM apaharaNa karanAra zuM daMDakAraNyamAM chupAyo nahi hoya? paraMtu e zakya nathI... siMhanAda karanAra zatru sAmAnya koTino nahIM hoya. jarUra koI baLavAna zatru haze chatAM jo daMDakAraNyamAM saMtAyo hoya to tenI khabara lauM." zrI rAma daMDakAraNyamAM sItAjIne zodhatA bhaTakavA lAgyA. he sIte, he priye, he maithilI...' pokAro karatA zrI rAma daMDakAraNyanA eka eka vRkSa, eka eka guphA, eka eka khINamAM ane kotaromAM pharI vaLyA, sItA temane na maLI. teo guphAnA prAMgaNamAM jaTAyu pakSInA vRkSa nIce besI gayA. temanA manamAM sItA sivAya kaMI na hatuM. teo sItAnA vicAramAM DUbI gayA. enuM vastra lakSmaNa para keTaluM vAtsalya... lakSmaNanA saMkaTano saMketa maLatAM te adhIra banI gaI. temaNe keTalo badho Agraha karyo. mane Thapako Apyo..."vase saMkaTamAM che... chatAM tema kema jatA nathI? tame vatsa lakSmaNa para ATalA nirdaya...' hA, jo teNe Agraha na karyo hota to huM na jAta. mane vizvAsa hato ke lakSmaNa ajoDa vIra che, enI sAme hajAro subhaTo AvI jAya, toya lakSmaNa pAcho na haTe ane maithilI lakSmaNa pratyenA vAtsalyamAM potAnI surakSA bhUlI gaI...' huM ekalI ahIM rahIza kevI rIte? duzmano daMDakAraNyamAM ghUsI AvyA che. koI mane." Avo to vicAra ja eNe nA karyo.. nahIMtara mane javA na deta. jyAre e duSTa sItAne upADavAno prayatna karyo haze tyAre te keTalI taraphaDI UThI haze? teNe jarUra mane ane lakSmaNane pokAra karyA haze... karuNa rudana karyuM haze... are, jyAM e haze..enuM dana cAlu ja haze... eNe khAdhuM nahIM hoya... e nahIM khAya.. mane bhojana karAvIne, lakSmaNane bhojana karAvIne e roja bhojana karatI.... keTalA snehathI.... premathI, e bhojana karAvatI? mArI chAyAnI jema e mArI sAthe rahetI. enuM apaharaNa karanAra adhama ene bhojana karavA Agraha to karaze ja. paNa maithili bhojana nahIM ja kare! e jarAya macaka nahIM Ape. prANa karatAM paNa zIlane e vadhu samaje che... hA, pelA, divase... nidrAmAM paNa e mAruM ja nAma japatI na hatI? 'Aryaputra'. enA AtmAnA pradezapradeze huM chavAyelo chuM. ane mArA AtmAmAM paNa e ja che ne? For Private And Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa92 - sItAnuM apaharaNa - lakSmaNane AvI javA do, mAro e parAkramI... mahAvIra bhrAtA game tyAMthI AryAne zodhI kADhaze, koI deva ke asura AryAne AkAzamAM laI gayo haze, lakSmaNa eno parAbhava karI AryAne laI Avaze. koI bhUta-vyaMtara pAtAlamAM laI gayo haze... lakSmaNa ene cUra-cUra karI AryAne laI Avaze. koI duSTa manuSya ke vidyAdhare devIne upADI javAnI dhRSTatA karI haze, lakSmaNa enA TukaDA karI samudramAM pheMkI deze ane AryAne laI Avaze. mAro lakSmaNa... hA, e jyAre ahIM Avaze. e jANaze ke maithilInuM apaharaNa thaI gayuM che... e behoza banI jamIna para tUTI paDaze. krodhathI e dhamadhamI UThaze.. enA AvezathI pRthvI kaMpI jaze..! paNa, sItAnuM apaharaNa karavAnuM zuM prayojana haze? zuM pelI mAyAvinI mArI sAthe lagna karavA AvelI, meM lakSmaNa sAthe paraNavAnuM kahI enI majAka uDAvelI, e roSe bharAIne gayelI, enuM to A kAma nahIM hoya? svamAnabhaMgano badalo levA to eNe A kAma nahi karyuM hoya ne? bhale, enA pApano badalo ene maLI raheze." zrI rAmanuM mana sItAjInA vicArothI UbharAI rahyuM hatuM. rojanI AnaMdaguMjatI guphA, killola karatAM pakSIo, ahIMtahIM doDatAM haraNo badhuM Aje zUnya hatuM. sItA vinAnI guphA joI haraNonAM mukha plAna banI gayAM hatAM. te zokamagna rAma sAme dIna banI Tagara Tagara joI rahyAM hatAM. pakSIo mauna banI sItAvirahanI vyathA anubhavI rahyAM hatAM. bIjuM to tyAM koNa hatuM ke je zrI rAmanA du:khamAM sahAnubhUti batAve? ane sahAnubhUti batAvanAra paNa zrI rAmanA duHkhane dUra karavA zaktimAna kyAM hatAM! zrI rAmane paNa duHkha? je puruSottama hatA, je ajoDa balI ane mahAna puNyazAlI hatA temane paNa duHkha! ayodhyAthI hajAro mAIla dUra, kyAM ayodhyA ne kyAM daMDakAraNya! daMDakAraNyamAM paNa jANe ayodhyA vasI gaI hatI, paraMtu e ayodhyAne rAvaNe lUMTI, barabAda karI ane zrI rAmanA jIvana para duHkhanI kaNa chAyA AvI gaI. jIvana sAthe jANe duHkha jaDAyeluM hoya che! duHkha vinAnuM jIvana A pRthvI para to nathI, mokSamAM evuM jIvana che, ema kevaLajJAnI bhagavaMta kahI gayA che, paNa mokSano mArga? kevo vikaTa, aTapaTo ane kaSTasAdhya che! zrI rAmane vicArono eka AMcako Avyo ne teo khaLabhaLI UThyA. For Private And Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 593 maithilInuM apaharaNa karI janAra jo maithilI para balAtkAra karavA jaze to? maithilI ene prANanA bhoge paNa vaza nahIM thAya. jo e prANano tyAga..." zrI rAma AgaLa na vicArI zakayA. temane mUrchA AvI gaI. nisarganA maMda vAyuthI ane pakSIoe sarovaramAMthI potAnI pAMkhomAM bharI lAvelA pANIno chaMTakAvathI zrI rAmanI mUccha dUra thaI, paNa teo nAnA bALakanI jema raDI paDyA. temaNe pazuone raDAvyAM, pakSIone raDAvyAM ane guphAnA paththaromAMthI paNa AMsu TapakavA lAgyAM. zrI rAmanA jIvanano eka karuNa divasa, duHkhada kSaNo, hRdayanI akaLa vedanA, vilApa ane vyathAnuM varNana koI kavIzvare karyuM nathI. koNa karI zake? e varNana karavAnA zabdo ja nathI. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 90. pAtALalakAmAM ENGEE "he jyeSTha, lakSmaNa sAthe huM yuddha karIza. Apa dUra rahI ApanA laghu bAMdhavanA parAkramane juo.' trizire kharavidyAdharane vinaMtI karI. khara potAnA laghubaMdhu trizira para prasanna thayo ane yuddhanA morace pathArUDha banI trizira AgaLa Avyo. lakSmaNajIe dhanuSyano TaMkAra karyo ane tIronI varSA karI dIdhI. kharanA cauda hajAra sainikoe lakSmaNajI para tIro varSAvavAM zarU karyA. trizira lamaNajInI nikaTa pahoMcI gayo! lakSmaNajI paNa rathArUDha hatA. lakSmaNajIno ratha ane trizirano ratha-sAmasAmA AvI gayA. are, niraparAdhInA ghAtaka, Aje tAruM AvI banyuM che. tene paNa zabUkanA mArge...' trizire lakSmaNajIne AhvAna karyuM. lakSmaNajIe enA javAbamAM be tIra choDyAM. triziranA rathanA azvo vIMdhAI gayA ane lakSmaNajIe potAnA rathane triziranA rathanI paDakhe lIdho. trizira ratha badale te pahelAM lakSmaNajIe sUryahAsa khaDagathI trizirano vadha karyo. kharanA sainyamAM trizira-vadhathI khaLabhaLATa macI gayo. sainya pAchuM haThavA lAgyuM, tyAM lakSmaNajIe potAnI pAchaLa kolAhala thato sAMbhaLyo, te vicAramAM paDI gayA: "zuM khare be bAjuthI humalo karyo?' paraMtu e AgaLa vicAre te pUrve to eka navajavAna azvArUDha banelo; vegathI lakSmaNajI pAse AvI pahoMcyo. teNe lakSmaNajIne praNAma karyA; ane nivedana karyuM: "he mahAbhaja! pAtAlalakAnA adhipati mahArAjA caMdrodarano huM putra chuM. mAruM nAma virAdha. mArA pitAne pAtAlalaMkAmAMthI bhagADI daI khare pAtAlalakAnuM rAjya lIdheluM che. A badhA rAvaNanAM pALelAM kUtarAM che! he parAkramI! huM Apano sevaka chuM. Apano zatru mAro paNa zatru che. huM vizALa sainya taiyAra karI ApanI sevAmAM upasthita thayo chuM. Apa to sahastrakiraNa sadaza prakAzamAna cho. AvA zatrunuM damana karavuM ApanA mATe khela che. chatAM ApanA sevakane ja AjJA karo. mArA pitAne duHkha denAra kharane Aje huM bhUzaraNa karIza.' virAdhanAM vira vacano sAMbhaLI lakSmaNajI prasanna thayA. temanA mukha para smita pharakI gayuM. 'he kumAra, huM zatruono saMhAra kevI rIte karuM chuM te tuM jo! koInI For Private And Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 595 jaina rAmAyaNa sahAyathI vijaya meLavavo te mArA mATe lajjAjanaka che! hA, AjathI mArA jyeSTha zrI rAma tArA svAmI che ane Aje ja huM tane pAtAlalaMkAnA rAjasiMhAsane sthApita karuM chuM.' triziranA vadhanA samAcAra kharane maLatAM te dhUMdhavAI UThyo. rathamAM ArUDha thaI khara lakSmaNajIne lalakArato sAme AvI pahoMcyo. tyAM to lakSmaNajI pAse virAdhane paNa joyo. kharano kopa phATI nIkaLyo, teNe garjanA karI. 'he putraghAtaka, mArA putrano, ke je sAdhanA karato hato, teno vadha karIne tuM paNa tenI pAse jA, rAMkaDA virAdhanI maitrIthI tuM tArI rakSA nahIM karI zake. paralokanI yAtrA mATe taiyAra thaI jA.' are madAMdha khara, trizira tAro ja anuja hato ne? tArA putrane maLavA te Atura hato... to meM tene tenI pAse mokalI dIdho! have tArI icchA jo bhAI ane putrane maLavAnI hoya to tane paNa tyAM mokalavA A dhanuSya sAthe huM taiyAra ja Ubho chuM! he mUDha! tAro putra to mArA pramAdathI marAyo hato, jema cAlatAM ajANatAM paga nIce kuMthuo cagadAI jAya tema, tyAM mAruM koI parAkrama na hatuM! parAkrama to Aje tuM joIza. huM tAruM tarpaNa yamarAjane karIza tyAre yamarAja paNa mArA parAkrama para ovArI jaze! tuM tArI jAtane samartha subhaTa samaje che ne?' khara lakSmaNajI para tUTI paDyo. tenA hajAra subhaToe ekasAmaTo dhasAro karyAM. virAdhe potAnA sainya sAthe kharanA sainyamAM dhUsI jaI, ghAsanI jema zatruone kApavAnI AjJA karI ane pote lakSmaNajIno aMgarakSaka banI rathanI cAre kora potAnA azvane ghumAvo zatruonA prahArone viphala karavA lAgyo hato. khare potAnA rathane lakSmaNajInA ratha sAthe bhiDAvI dIdho ane zastronA sakhata prahAra karavA lAgyo. lakSmaNajInA eka eka tIrane niSphaLa banAvato; vaLatA humalA karI lakSmaNajIne haMphAvavA lAgyo. bIjI bAju virAdhanA sainye kharanA sainyamAM hAhAkAra macAvI dIdho. virAdha potAnA sainikono jusso vadhArato, sainyamAM ghUsI gayo ane be hAthamAM lAMbI talavAro ghumAvato, kheDUta dhAsa kArpe tema zatrunAM zira dhaDathI judAM karavA lAgyo. AkAzamAM devavANI thaI: 'vAsudeva jevA ajeya zaktizALInI sAme kharanuM parAkrama kharekhara, prativAsudeva karatAM paNa adhika che!' khare potAnA rathane ghumAvyo ane lakSmaNajInI aDoaDa AvI gayo ne For Private And Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa96 pAtALalaMkAmAM khaDagano eka bhayaMkara prahAra lakSmaNajI upara karyo, paraMtu lakSmaNajIe vaLato. prahAra karI kharanA khaDagane toDI nAMkhyuM. - lakSmaNajIne viSAda thayo; "zatranA vadhamAM ATalo vilaMba mArA mATe lajjAspada che.' lakSmaNajI acAnaka chalaMga mArI kharanA rathamAM kUdI paDyA ane kaTArInA eka ja prakAre kharano ziraccheda karI nAMkhyo. kharano bhAI dUSaNa baceluM sainya laI bhAgI nIkaLyo. virAdha lakSmaNajI pAse AvI pahoMcyo. virAdhanuM sainya paNa vijayano AnaMda anubhavatuM, lakSmaNajIno jaya jayakAra karatuM AvI gayuM. paraMtu lakSmaNajInI vAma-cakSu rAyamAna thavA lAgI. temanuM hRdaya koI azubhanI zaMkAthI kaMpI UThyuM. manomana temaNe Aryaputra ane maithilInuM zubha ciMtavyuM. 0 0 0 guphAnuM zUnya prAMgaNa. vRkSa nIce lohIbhInuM jaTAyu pakSI. ane sItA vinAnA ekalavAyA rAma. lakSmaNajIne ghora viSAda thayo. teo zrI rAmanI sAme AvI niHzabda stabdha banI UbhA rahI gayA. virAdha kaI samajI zakato nathI. yugapuruSonA viSAdanA kAraNane te samajI zakato nathI. te dUra Ubho rahI gayo. zrI rAmanI dRSTi AkAza tarapha maMDAyelI hatI. temanuM mukha sukAyelI azrudhArAthI viSAdapUrNa hatuM. teo bolyA: he vanadevatA, huM vanamAM bhaTakyo, sItAne zodhI, meM jAnakIne na joI. he vanadevatA, zuM tame paNa jAnakIne nathI joI? kaho vanadevatA, jAnakIne koNa laI gayuM? hAya, bhUta ane pazuothI bharelA bhISaNa vanamAM ekAkinI sItAne mUkI lakSamaNa pAse gayo ane hajAro rAkSasa subhaTonI vacce ekAkI lakSmaNane mUkI punaH huM ahIM AvI gayo. dhikkAra ho duSTabuddhi evA mane. he sIte, priya, meM tane nirjana araNyamAM kema mUkI dIdhI. hA vatsa lakSamaNa, yuddhanA saMkaTamAM meM tane choDI dIdho." zrI rAma mUcchita thaI bhUmi para DhaLI paDyA. pakSIoe karuNa AkraMda karyuM. For Private And Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa lakSmaNajI zrI rAma pAse besI gayA. zItala vAyunA upacArathI mUccha dUra thaI. lakSmaNajIe kahyuM : he Aryaputra, Apano bhrAtA lakSmaNa zatruone jItI, ApanI pAse ja upasthita che...he , ciMtA na karo, zoka na karo.' zrI rAme lakSmaNajIne joyA. lakSmaNanA pIyUSa sadeza zabdothI zrI rAma praphullita thayA. teo lakSmaNajIne bheTI paDayA. lamaNajInI AMkho AMsuothI bharAI gaI. AMsubharI AMkhe bolyA: koI mAyAvIe AryAnA apaharaNa mATe ja siMhanAda karyo, paraMtu huM pratijJA karuM chuM ke e mAyAvInA prANo sAthe ja jAnakIne lAvIza. paraMtu hAla tarata e tapAsa karIe ke AryAnuM apaharaNa koNe karyuM ane hAla AryA kyAM che.' ApanuM kathana yathArtha che saumitrI, AryAnI tapAsa karavA huM subhaTo ravAnA karuM chuM.' virAdhe subhaTone sItAjInI parizodha mATe ravAnA karyA. seMkaDo sainiko daMDakAraNyanI cAre dizAomAM ravAnA thaI gayA. zrI rAme virAdha sAme joyuM, virAdhe zrI rAmanAM caraNomAM praNAma karyA. lakSmaNajIe virAdhano paricaya karAvI kahyuM: svAminu! virAdhane enA pitAnA rAjya para sthApita karo. khara sAthenA yuddhamAM meM ene vacana ApyuM che." vacananuM pAlana karavuM ja joIe vatsa! AryAnA samAcAra maLyethI, pAtAlalaMkA para virAdhano rAjyAbhiSeka karI daIzuM." ApanI mahAna kRpA." virAdhe zrI rAmane praNAma karyA. sItAjInI parizodha mATe gayelA subhaTonI rAha jotA traNeya tyAM beThA. zrI rAma vAraMvAra vedanAthI karAhatA hatA. lakSmaNajI vAraMvAra krodhathI dAMto vaDe adharane dabAvatA hatA. virAdha cAre dizAmAM dUra dUra sudhI dRSTi nAkhI, subhaTonA AgamananI tapAsa karato hato. saMdhyA-samaye subhaTo nirAza vadane pAchA AvavA lAgyA. zrI rAma utsukatAthI sAme doDI jaI, sItAnA samAcAra pUchavA lAgyA, paraMtu subhaTo jyAre potAnAM mukha nIcAM karI niruttara rahetA, tyAre zrI rAma hatAza thaI jatA. badhA ja pAchA AvI gayA. zrI rAme kahyuM: 'tame tamArI zakti anusAra puruSArtha karyo. sItAnI bhALa na maLI temAM tamAro zo doSa? jyAM daiva viparIta hoya tyAM tame ho ke bIjo koI zuM karI zake?" For Private And Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 598 pAtALalaMkAmAM zrI rAma nirAza thaI gayA. lakSmaNajI mauna hatA, tyAM virAdhe zrI rAmane kahyuM: "svAmi' nirAza na thAo. "anirvedo zriyo mUlam' utsAha saMpattinuM mULa che. Apa utsAha rAkho. huM Apano sevaka chuM; ApanI sevAmAM tatpara chuM. Apa pAtAlalaMkA padhAro. pAtAlalaMkAmAM mane praveza karAvI do. tyAM sItAjInI bhALa meLavavI sulabha banaze. lakSmaNajI bolyA: virAdhanuM kahevuM ucita che. pAtAlalaMkAmAM rahIne sItAjInI tapAsa karavI-karAvavI saraLa banaze ane virAdhano rAjyAbhiSeka paNa thaI jaze.' zrI rAme vAta mAnya karI. sainya sAthe zrI rAma, lakSmaNa ane virAdhe daMDakAraNyamAM prayANa karyuM. kramaza: teo pAtAlalaMkAnI sImamAM pravezyA. pAtAlalekAmAM kharano putra "suMda' vizALa sainya sajIne beTho hato. tene samAcAra maLI gayA hatA ke virAdha pAtAlalaMkAnuM rAja levA kyAreka Avaze ja! suMde virAdha para sakhata humalo karI ghora saMgrAma khelavA mAMDyo. virAdhe sudano ghATa utAravA mATe maraNiyA banI jhajhUmavA mAMDyuM. baMne sainyo vacce tumula yuddha macI gayuM. candranakhA paNa putrarakSA mATe suMdanA rathamAM goThavAyelI hatI. teNe virAdhanA sainyanI mokhare zrI rAma, lakSmaNajIne joyA. te bhayathI phaphaDI UThI. teNe suMdane kahyuM: beTA, tArA pitAjIne ane tArA bhAIne yamalokamAM pahoMcADanAra lakSmaNa virAdhanA pakSe che, mATe yuddha karavAmAM sAra nathI. "jIvato nara bhadrA pAme,' mATe ApaNA bacelA sainya sAthe laMkAmAM tArA mAmAne zaraNe javuM e ja ucita che." suda pUrA jussAthI, parAkrama batAvato laDI rahyo hato. pitA ane bhAInA vadhanI badalo levAnA tenA koDa hatA. mAtAnAM vacano sAMbhaLI te akaLAI UThyo: "mA, A yuddhanA khela che, tuM AmAM vacce na Ave to sAruM. lakSmaNanA parAkramane huM joI to lauM.' beTA, cauda hajAra subhaTo ane tArA prabaLa parAkramI pitA, emanI sAme ekalA hAthe jhajhUmanAra ane vijaya meLavanAra lakSmaNanA parAkramane zuM haju jovAnuM bAkI che? vaLI zrI rAma paNa jo, dUra UbhA saMgrAmane nihALI rahyA che. emano prabhAva to gajaba ja che. mATe jaladI ahIMthI khasI javuM e hitakArI che. For Private And Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa pa99 candranakhAe saMdane khUba Agraha karyo. ma, zatrunuM baLa ApaNAthI adhika che, mATe ApaNe nahIM jItI zakIe. A kalpanA AvI eTale ja parAjaya thaI cUkayo! khera, tArA Agraha che, to ApaNe nathI laDavuM. cAlo laMkA." suda rathane dhIre dhIre yuddhanA medAnamAMthI bahAra karavA mAMDaco. suMdanuM sainya paNa haTavA mAMDyuM. virAdhe joyuM ke suMda pAchaLa haTI rahyo che, teNe satata dhasAro kyAM ane pAtAlalakAmAM pravezavAno mArga sApha karI dIdho. suMda bacelA subhaTo sAthe laMkAnA raste ravAnA thaI gayo. zrI rAma tathA lakSmaNajI sAthe virAdhe bhavya dabadabApUrvaka pAtAlalaMkAmAM praveza karyo. pAtAlalaMkAne khara rAjAe khUbasUrata banAvI hatI. rAvaNanI laMkAnI jANe pratikRti joI lo. pAtAlalaphAnA rAjamArgo, vinayathaMbho, maMdiro... badhuM ja bhavya, kalAtmaka ane nayanaramya hatuM. virAdhe zrI rAmane khara-rAjAnA mahelamAM rahevA abhyarthanA karI ane pote yuvarAja saMdanA mahelamAM nivAsa karavA lAgyo. pitAnuM rAjya punaH prApta karavAnA AnaMdathI virAdha khuba ja prasanna hato. zrI rAma-lakSamaNanA upakAra smaraNa karata virAdha teonI sevAmAM tatpara raheto hato. paraMtu zrI rAma becena rahetA hatA. lamaNAjI udvigna hatA. 'virAdha, maithilInA koI samAcAra maLyA?" "nA prabhu, carapuruSone bhinna bhinna dvIpo para mokalyA che. tapAsanuM kAma cAlu ja che. parantu haju sudhI koI zubha samAcAra prApta thayA nathI.' "to pachI amAre ahIM besI rahevuM kevI rIte? lakSmaNa, cAlo ApaNe sItAnI zodha karIe... aho, maithilInuM zuM thayuM haze?' rAme nisAso nAkhyo. he pUjya, Apane zodhavA javAnI jarUra nathI. huM e kAryamAM dinarAta parovAyelo chuM. mArA vizvAsapAtra subhaTo dvArA kAma cAlu ja che. Apa kRpA karI vairya dhAraNA karo.' virAdhe zrI rAmane vinaMtI karI. virAdhe pAtAlalaMkA AvI paheluM kAma sItAjInI parizodha karavAnuM ja zarU karyuM hatuM. parantu tene sItAjInA koI samAcAra maLI rahyA na hatA, e ciMtAtura hato, paNa zuM kare? For Private And Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir u00 pAtALalaMkAmAM candrananA laMkA pahoMcI. rotI ne kakaLatI. chAtI phATa rudana karatI rAvaNa pAse jaI teNe kahyuM: tArA jevo vizvavijetA mAro bhAI hovA chatAM huM to lUMTAI gaI, mAruM sarvasva harAI gayuM.' "zuM thayuM?" ciMtAtura rAvaNe sahaja bhAve pUchyuM. zuM thayuM? thavAmAM kAMI ja bAkI rahyuM nathI!" eTale?" putra zabUka haNAyo." 'jANuM chuM." tArA banevI yuddhamAM haNAyA..."candranakhA poke poke raDI paDI, "zuM e ja rAma-lakSmaNanA hAthe?" "hA...' rAvaNanA mukha para glAni chavAI gaI. te vicAramAM paDI gayo. 'pAtAlalaMkA paNa gaI.' kevI rIte? candrodarano putra virAdha moTuM sainya laIne Avyo. vaLI pelA rAma-lakSmaNane paNa leto Avyo. putra suMde yuddha karyuM, paraMtu te e rAma-lakSmaNane nathI oLakhato, ame bhAgI AvyAM." rAvaNa siMhAsana uparathI Ubho thaI gayo. candranakhAnA zabdoe enA hRdayamAM khaLabhaLATa macAvyo, tuM e rAma-lakSmaNane nathI oLakhato. zuM e bhAIo evA baLavAna che? hA, meM rAmane joyA hatA. enA aMgeaMgamAMthI teja nItaratuM hatuM. tenI gauravarNa kAyAmAMthI pauruSa bahAra paDatuM hatuM. tenI sanmukha jatAM paNa mArA paga dhrujI gayA hatA. ane?...avalokanI vidyAdevIe paNa zuM kahyuM hatuM? "rAmanI hAjarImAM koI deva ke asura paNa sItAnuM apaharaNa karavA samartha nathI." rAmanI dhAka vidyAzaktio upara paNa che! kahe che ke rAmano bhAI lakSmaNa paNa ajoDa parAkramI che. teNe ekale hAthe cauda hajAra rAkSasa subhaTone raNamAM roLI nAkhyA. khara jevA prakhara pratApI rAjAno ziraccheda karyo ane have pAtAlalakAmAM AvI vasyA!' For Private And Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 301 rAvaNa potAnA maMtraNAkhaMDamAM AMTA mAravA lAgyo. tenuM citta candranakhAnI vAta para gaMbhIra vicAra karavA lAgyuM. te bhAIo sAthe virodha paNa bhaLI gayo che. teo sItAnI zodha jarUra karaze. sItAne pAchI meLavavA AkAzapAtALa eka karaze. paraMtu koI ciMtA nahIM, laMkAmAMthI sItAne laI javI deva-asuro mATe paNa duSkara che. hajI temaNe dazamukhanA parAkramane joyuM nathI; mArI sAme koNa TakI zakyuM che? sahastrakiraNa, indra, yama, kubera potAne kevA samajatA hatA? chatAMya dhULa cATatA karI nAMkhyA. bhalene rAma-lakSmaNa dhamapachADA kare, emane kaMI vaLavAnuM nathI. 'hA sItA jo mAnI jAya, mArA anunayane mAna ApI bhArI rANI banI jAya. basa pachI rAma-lakSmaNa kaMI ja karI zake tema nathI. sItAne kevI rIte samajAvavI? roja ene samajAvuM chuM. trijaTA paNa ene ochuM samajAve che? paNa te to bhojana paNa karatI nathI. AvI strI meM joI nathI! hajAra vidyAdhara kanyAonuM meM apaharaNa karyuM. mAre jarAya prayatna karavo paDyo nahi, te badhI mArI icchAne vaza thaI gaI, paNa sItA.. huM eno tyAga karI zakuM tema nathI. te mane dhutkAre che, mAruM apamAna kare che, mArA pratye tiraskAra varasAve che, chatAM enA pratye mAro rAga ghaTato nathI, dina pratidina mAro rAga vadhato jAya che, samajAtuM nathI ke mane zuM thaI gayuM che? sItA... sItA ja che. maMdodarI jevI rUparANI paNa sItA AgaLa jhAMkhI paDI jAya che. tenA vinA mAruM jIvana nIrasa che, laMkAnuM sAmrAjya tuccha che ane vaibhava-saMpattinuM mUlya nathI. rAvaNanuM citta vihvaLa banI gayuM. teNe candranakhAne rahevA judo mahela Apyo, laMkAmAM AnaMdathI rahevAnuM AzvAsana ApyuM. rAvaNa khuda du:khI hato. candranakhAnA duHkhane samajavAnI tenI mAnasika sthiti na hatI. sItAjIne manAvI levA, samajAvI devA, icchAnukUla banAvI devA, rAvaNa yojanAo vicAravA lAgyo. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 71. sugrIvanuM saMkaTa manohara vAnara dvIpa. UMcA kiSkindha parvata para vizALa kiSkindhA nagarI. vAnara dIpano adhipati rAjA sugrIva tyAM rAjya karato hato. sugrIva prajApriya ane prabala parAkramI rAjA hato. laMkApati rAvaNa sAthe sugrIvane jUnI mitratAno saMbaMdha hato. pAtAlalaMkAnA rAjA khara sAthe sugrIvane mitratA hatI. sugrIvanuM lagna jyAre tArA2ANI sAthe thayuM hatuM tyArathI sAhasadaMta vidyAdharakumAra sugrIvane potAno kaTTara zatru samajato hartA, kAraNa ke sAhasati tArA sAthe lagna karavA cAhato hato. sAhasagati sugrIvanA parAkrama AgaLa lAcAra hato; paraMtu game te bhoge te tArAne meLavavA talasatAM hatAM. teNe himavaMtagirinI guphAmAM Asana jamAvyuM ane 'pratAraNI' vidyA siddha karI. basa, jyAM pratA2NI vidyA siddha thaI, vAnara dvIpa para AvI pahoMcyo. sAhasagatie 'pratAraNI' vidyAnA sahAre sugrIvanuM rUpa dhAraNa karyuM. jANe sAkSAt kAmadeva! te kiSkindhAnA udyAnamAM AvI gayo. sugrIva bAhya udyAnamAM krIDA mATe gayo te takano lAbha laI sAhasagati mahelamAM pravezyAM; rAjamahAlayanA rakSakoe sAhasatine praNAma karI mArga Apyo, rakSako to 'A amArA mAlika sugrIva che.' e khyAlamAM hatA, banAvaTI sugrIve sIdho aMtaHpurano mArga lIdho, ke jyAM tArArANI rahelI hatI. kasamaye mahArAjAne aMtaHpuranA dvAre AvelA joI, aMtaHpuranA rakSakone Azcarya thayuM. kaMcukIe aMtaHpuramAM jaI tArA2ANIne samAcAra ApyA: 'devI, mahArAjA padhAryA che.' 'atyAre?' 'hA.' tArArANI snAnagRhamAM jaI rahI hatI. teNe kahyuM: 'mahArAjAne prArthanA karo ke teo thoDo samaya thobhe, huM snAnAdithI nivRtta thaI mahArAjAnuM svAgata karavA dvAre AvuM chuM.' tArArANI snAnagRhamAM cAlI gaI. banAvaTI sugrIva aMtaHpuranI bahAra AMTA mAravA lAgyo; tenA harSanI sImA na hatI. te aMtaHpuramAM javA talapApaDa thaI rahyo hato. bIjI bAjU sAco sugrIva udyAnamAM krIDA karI pAcho vaLyo; nagarakSakoe For Private And Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaina rAmAyaNa 903 aTakAvyo: 'mahArAjA sugrIva to kyAranA mahelamAM padhArI gayA. tame bIjA sugrIva kyAMthI AvyA?' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'are dvA22kSakAM, sAco sugrIva to huM chuM, pahelAM je gayo te banAvaTI che!' dvA22kSako, subhaTo, koTavAla vagere dvidhAmAM paDI gayA. baMnenuM rUpa samAna, UMcAI samAna, avAja samAna, koNa sAryA sugrIva ne koNa banAvaTI? vAta maMtrImaMDaLa pAse pahoMcI. sugrIvanA putroe paNa vAta sAMbhaLI. vAlIputra caMdrarazmie vicAryuM: 'be sugrIvamAM eka sAco che ne eka banAvaTI che, jyAM sudhI sAcA sugrIvano sarvamAnya nirNaya na thAya tyAM sudhI bemAMthI koIne paNa aMtaHpuramAM pravezavA devA nahIM joIe.' teNe zastro uThAvyAM ane aMtaHpuranA dvAre jai pahoMcyo . banAvaTI sugrIva aMtaHpuramAM pravezavAnI taiyArImAM jahato tyAM candrarazmi dvAra rokIne Ubho rahI gayo. banAvaTI sugrIva navI Aphata joI akaLAI UThyo. bIjI bAju mahArAjA sugrIvanuM aMtaHpuramAM svAgata karavA tArArANI dvAre AvI pahoMcI. caMdrarazmie kahyuM 'mAtA, Apa cAlyAM jAo, aMtaHpuranA guptakakSamAM Apa pahoMcI jAo.' 'paraMtu zI vAta che, candra?' tArArANI candrarazmine zastrasajja banI dvAre Ubhelo joI, ghora zaMkAmAM paDI gaI. 'kiSkindhapuramAM be sugrIva che! eka aMtaHpuranA dvAra Ubho che, eka nagaranA dhAre Ubho che. jyAM sudhI sAcA sugrIvano nirNaya nahIM thAya tyAM sudhI koI paNa aMtaHpuramAM nahIM pravezI zake.' candrarazmie aMtaHpuranA rakSakone aMtepuranI cAre bAju sazastra pahero goThavI devAnI AjJA karI. 'kumAra, huM sAco sugrIva chuM, huM aMtaHpuramAM javA adhikArI chuM.' 'tame sAcA cho ke nagaradvAre UbhelA sugrIva sAcA che, eno nirNaya thAya tyAM sudhI Apa dhIraja dharo.' 'eTale?' 'bemAMthI koIne aMtaHpuramAM praveza nahIM maLe.' 'tuM koNa mane rokanAra?' 'candrarazmi, vAlIputra.' 'e to huM jANuM chuM. mane aMtaHpuramAM jatAM rokavAnAM tane adhikAra nathI.' tame nahIM pravezI zako.' candrarazmie dRDha nizcayAtmaka avAjamAM potAno For Private And Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9i04 sugrIvanuM saMkaTa nirNaya kahI dIdho. banAvaTI sugrIva krodhathI dhUMApUMA thaI gayo; teNe kamarethI potAnuM khaDaga kheMcI kADhayuM ne candrarazmi para dhasyo. 'tyAM ja UbhA raho, eka kadama paNa AgaLa vadhazo to prANa khoI besazo.' candaramie dhanuSyano TaMkAra karatAM banAvaTI sugrIvane lalakAryo. maMtrIo, sainyanA senApatio, daMDanAyako, AjJAvartI sAmaMta rAjAo, sahu bhegA thayA. khUba vicAryuM, paraMtu sAcA-banAvaTIno bheda koI na karI zakayuM. aMdara aMdara bhinna mato paDyA. aDadhA sAcAnA pakSe bhaLyA, aDadhA khoTA-banAvaTInA pakSe bhaLI gayA. banAvaTI sugrIvane candrarazmie aMtaHpuramAM nA dhUsavA dIdho tethI kSaNabhara to e nirAza thaI gayo. paraMtu teNe candrarazmine dUra karavA; tIronI varSA zarU karI. candaramie eno vaLato javAba ApI eka eka tIrane nAkAmiyAba banAvI dIdhuM ane banAvaTI sugrIva para khaDaga sAthe dhasI gayo. baMne vacce khUnakhAra jaMga jAmI gayo. candrarazmine parAjita karavo e kapaTI sugrIva mATe duHsAdhya kArya hatuM. te tyAMthI bhAgI chUTayo. candrarazmi punaH aMtaHpuranA dvAre aDaga banI Ubho rahI gayo. maMtrIo canda2mine AvIne maLyA. "mahArAjakumAra, paristhiti evI jaTila banI gaI che ke sUjha paDatI nathI.' "jyAM sudhI satya hakIkata sAme na Ave tyAM sudhI huM bemAMthI koIne paNa aMtaHpuramAM pravezavA nahi dauM.' 'ApanI vAta barAbara che, paraMtu bemAMthI sAcuM koNa ne banAvaTI koNa, eno nirNaya kevI rIte karavo? paristhiti vadhu vaNasatI jAya che; baMne pakSe aDadhuM-aDadhuM sainya vaheMcAI gayuM che; ane yuddhanI sthiti UbhI thaI gaI che. vAnaradvIpanA subhaTo arasa-parasa yuddha karI vinAza notaraze." mahAmaMtrIe gaMbhIra duHkhI svare kahyuM. mahAmaMtrI, yuddha thavAnuM. ene nivArI zakAya ema nathI. satya sugrIva potAnuM satya siddha karavA jhajhUmaze ane banAvaTI sugrIva potAnI kUTa-yojanA pAra pADavA laDI leze, paraMtu Apa nizcita raho. satyano nirNaya nahIM thAya tyAM sudhI aMtaHpura para vAlIputra koIno adhikAra nahi thavA de. e sivAya zuM kare? kono pakSa lauM? pakSa levAmAM kadAca satya sugrIva mAryo jAya to?' kiSkindhapuranI galI-galImAM yuddha phATI nIkaLyuM. baMne sugrIva potAnA pakSe For Private And Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa phi05 subhaTone kheMcavA prayatna karavA lAgyA ane yuddha mATe uzkeravA lAgyA. baMne ekabIjAne banAvaTI kahetA Akroza karavA lAgyA. hastIdaLa, azvadaLa, rathadaLa ane pAyadaLa, yuddhamAM UtarI paDyuM. maMtrIvarga kiMkartavyamUDha banI, kiSkindhapuranI avadazA joI rahyo. seMkaDo-hajAro subhaTa kapAvA lAgyA. hAthI, ghoDAnI lAzothI nagaranA mArgo avaruddha thavA lAgyA. sAcA sugrIve potAnA nagaranI, potanA sainyanI A durdazA joI. enI AMkhamAM AMsu UbharAI AvyAM. kapaTI sugrIva para bhayaMkara roSa UbharAyo. te be hAthamAM khaDaga ghumAvato banAvaTI sugrIva tarapha doDI gayo. are duSTa, adhama, paragharamAM tane praveza nahi maLe. baMne sugrIva zastronA prahAra karavA lAgyA. paragharamAM huM praveza karuM chuM ke tuM, teno nirNaya hamaNAM ja karI dauM chuM." kapaTI sugrIve sAcA sugrIvane paDakAryo, ne bhISaNa yuddha karavA lAgyo. teNe tIronI varSA karI dIdhI. sAcA sugrIve tenA ekaeka tIrane toDI nAMkhyuM. baMnee gadA yuddha zarU karyuM. gadAo paNa tUTI gaI. baMnee khaDaga lIdhAM. khaDuganA khaNakhaNATamAMthI AganA taNakhA kharavA mAMDyA, baMnenA khaDagonA TukaDA thaI gayA. baMne bhAlA laI ekabIjA para tUTI paDyA. bhAlAnA prahArone niSphaLa banAvatA, ekabIjAne haMphAvatA, baMne madonmatta hastInI jema bhUmine kaMpAvavA lAgyA, bhAlA kuMThita banI gayA. baMne sugrIva mallakustI karavA lAgyA. kSaNamAM sAco sugrIva AkAzamAM UchaLI banAvaTI sugrIvane bhUmi para paTakI de che to kSaNamAM banAvaTI sugrIva sAcA sugrIvane cAreya dizAmAM pheravIne bhUmi para pachADI de che! koI koIne jItI zakatuM nathI. ekabIjA sAme ghUrakatA teo dUra UbhA rahI gayA. saMdhyA thaI gaI hatI. yuddhane thobhAvI devAmAM AvyuM. sAco sugrIva ciMtAsAgaramAM DUbI gayo. tene khUba glAni thaI AvI. aha, dhikkAra ho mane, meM vIra vAlInA parAkramane lajavyuM, dhanya che moTA bhAI; vijetA banIne paNa temaNe rAjapATa tyajI cAritra svIkAryuM, kevaLajJAna pAmI mokSe sidhAvyA. huM eka mAyAvIne paNa zikSA karI zakato nathI. mAruM rAjya chinna-bhinna banI gayuM, mAruM sainya vinAzanA Are AvI UbhuM. yuvarAja candrarazmi paNa zuM kare? hA, teNe sAruM karyuM. aMta:puranI rakSA karavA te khaDepage Ubho che. teNe khUba buddhipUrvaka kAma karyuM. hA, e mAro pakSa kevI rIte le? huM ene kevI rIte pratIti karAvuM ke sAco chuM?" A mAyAvI kharekhara For Private And Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sugrIvanuM saMkaTa koI duSTa, adhama che. kahe che ke e sIdho ja aMtaHpura tarapha gayo hato.. eno zuM irAdo haze? kAle punaH yuddha thaze. jo huM e kapaTIne nahi jItI zake to? sugrIva kaMpI UThyo. tene potAnI jAta asahAya lAgI. chatAMya tene eka AzAnuM kiraNa dekhAyuM. 'hanapuranagarathI zrI hanumAna jo Ave to mane A AphatathI mukta kare.' rAta ghaNI vItI gaI hatI. sugrIve potAnI chAvaNInA senApatine hAka mArI. senApati doDI Avyo ne praNAma karI Ubho rahyo. hanupuranagara javAnuM che. jevI AjJA.' zrI hanumAnane ahIM bolAvI lAvavAnA che." 'avazya.' 'prabhAte ahIM hAjara joIe." "huM avakAzayAna laIne ja jaIza.' bhale." senApati vidAya thayo. teNe avakAzayAna taiyAra karyuM ane hajupuranA mArga lIdho. mAtra eka kalAkamAM ja te hanupura pahoMcI gayo. udyAnamAM avakAzayAnane mUkI senApatie hanupuranA daravAjA khakhaDAvyA. dvArapAle Avazyaka paricaya meLavI, senApatine hanumAna sAthe meLApa karAvI Apyo. senApatie zrI hanumAnane kiSkindhapuranI duHkhada ghaTanA kahI saMbhaLAvI. hanumAna vicAramAM paDI gayA. temaNe kahyuM. 'senApatijI, tamAruM kahevuM yathArtha che, paraMtu huM AvIne zuM karIza? huM kono pakSa laIza? kadAca mAre hAthe sAco sugrIva haNAI gayo to? tamArI vAta sAMbhaLI mane ghaNuM ja duHkha thayuM che, huM mArI sarva sevA ApavA paNa taiyAra chuM. paNa huM kevI rIte sAcA sugrIvane oLakhIza? oLakhyA vinA pakSa kevI rIte levAya? bAkI yuvarAja caMdrarAzima asamartha che?' Apa kiSkindhapura padhAro. Apa tyAMnI paristhitine juo. koI upAya maLI jAya to.' huM taiyAra chuM.' ApaNe prabhAta thatAM pahelAM pahoMcI javAnuM che. huM avakAzayAna laIne Avyo chuM." zrI hanumAna senApatinI sAthe udyAnamAM AvyA ane avakAzayAnamAM beThA. For Private And Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa phae7 senApatie avakAzayAnane cAlu karyuM. alpa samayamAM ja teo kiSkindhapuramAM AvI pahocyA. zrI hanumAna indrapurI samAna kiSkindhapuranI durdazA joI khuba vyathita thayA. subhaTonAM mRtakothI nagaranA mAgAM bharAyelA hatA. azvo ane hastIonAM maDadAM gIdha ane kAgaDAo cUMthatAM hatAM. rathonA bhaMgAra, zastronATukaDAonA DhagalA khaDakAI gayA hatA. sUryodaya thayAM, banAvaTI sugrIva zastrasajja banI huMkAra karato, bhUmine kaMpAvato AvI pahoMcyo. sAcA sugrIva paNa taiyAra ja Ubho hato. saMgrAma jAmI gayo. zrI hanumAna paNa zastrasajja banI UbhA hatA. temaNe baMne sugrIvane joyA. teo mUMjhAyA: 'kono vadha karuM? koNa sAcA ne koNa banAvaTI? jarAya pharaka dekhAtA nathI. hanumAna kiMkartavyamUDha banI UbhA rahI gayA. banAvaTI sugrIve sakhata humalo karyo. gadAno prahAra karI sAcA sugrIvane bhUmi para pachADI dIdhA. sAco sugrIva mUcchita thaI gayo. thoDI kSaNomAM mUccha dUra thatAM te Ubho thayo ane banAvaTI sugrIva para dhasI gayo, paraMtu te thAkI gayo hato. banAvaTI sugrIva punaH gadA prahAra karI dIdho. sAcAM sugrIva bhUmi para phasaDAI paDyo, banAvaTIe uparAuparI be-cAra prahAra karI dIdhA. subhaTAM mRti , lohI nItaratA sugrIvane chAvaNImAM laI gayA. zrI hanumAna jatA ja rahI gayA. temane kaMI sUjha na paDI. teo caMdrarazmine jaI maLyA. caMdrarazmie zrI hanumAnane joI namana karyuM. yuvarAja, paristhiti bahu gUMcavaNabharI banI gaI che. zuM karavuM, samajAtuM nathI.' "pUjya, jyAM sudhI sAcI paristhiti sAme na Ave tyAM sudhI huM to aMta:purano rakSaka banI Ubho chuM. koIne aMtaHpuramAM nahi pravezavA dauM." satya che kumAra, bIjo koI mArga dekhAto nathI.' zrI hanumAna nirAza thaI gayA. teo hajupura cAlyA gayA. banAvaTI sugrIva aMta:pura tarapha gayo. tArA-rANIne bheTavA talasI rahyo hato. caMdrarazmie tene mArgamAM ja AMtayo, baMne vacce tumula yuddha jAmI gayuM. candrarazmie kAmAMdha sugrIvane bhUmi para pachADI daI tenA para kaTArI dharI daI kahyuM: bola, paraloka pahoMcADI dauM? duSTa aMtaHpuramAM praveza karavo che?' "are, mane choDI de kumAra, tuM mArI hatyA karIza? huM ja sAcAM sugrIva chuM...' 'tuM sAco che ke khoTo, teno nirNaya kayAM thayo che?' paNa tuM mane jIvato choDa kumAra, huM have nahIM AvuM." For Private And Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 30. www.kobatirth.org sugrIvanuM saMkaTa candrarazmie kaTArI uThAvI lIdhI ane banAvaTI sugrIva jIva laIne bhAgyo. te khUba nirAza thaI gayo. potAnI chAvaNImAM jaI, bhAre vyathA anubhavato te palaMgamAM paDyo. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAco sugrIva svastha thayo. tene potAnA parAjaya para khUba saMtApa thayo. 'huM parAkramabhraSTa thayo. meM vAlInA parAkramane kalaMkita karyuM, zrI hanumAna jotA rahyA ne huM kuTAI gayo. paNa teo zuM kare? kono pakSa le? to have huM konA zaraNe jAuM? AvA prasaMge mitra khara vidyAdhara jarUra mane madada karI zakata, paraMtu zrI lakSmaNajInA hAthe te marAyo... hA, cakravartIsamA laMkApati rAvaNanA zaraNe jAuM to? nA...e strIlaMpaTa che, mane ane kapaTI sugrIvane mArIne tArArANIne e ja upADI jAya. ene bolAvavAmAM sarvanAza thAya to! eka vAta che. virAdhane pAtAlalaMkAnuM rAjya apAvanAra zrI rAma-lakSmaNanA zaraNe jAuM. teo hAla virAdhanA AgrahathI pAtAlalaMkAmAM ja rokAyelA che, sAMbhaLyuM che ke be bhAIo ghaNA parAkramI che, sAthe dayALu paNa che. rAjyanA lobhI paNa nathI, strIlaMpaTa nathI. paraduHkhabhaMjaka che. basa e sivAya bIjuM koI zaraNa nathI.' sugrIvane aMtima vicAra gamyo; tenuM hRdaya paNa sAkSI pUravA lAgyuM. tarata teNe eka vizvAsapAtra dUta bolAvyoH 'tuM avilaMba pAtAlalaMkA jA. rAjA virAdhane ahIMno khyAla Apaje ne kaheje : amArA mAlika rAjA sugrIva mahAna saMkaTamAM phasAyA che, temAMthI mukta thavA zrI rAma-lakSmaNano Azraya levA cAhe che, te mATe mArA mAlika ApanA dvAre AvavA talase che.' dUte praNAma karyA ane pAtAlalaMkAnA mArge prayANa karyuM. sugrIva kiSkindhapuranA bAhya ughAnamAM dUtanI pratIkSA karo nivAsa karIne rahyo. 'dUta.' 'kyAMnA?' dUta pAtAlalaMkA AvI pahoMcyo. rAjamahAlayanI sopAnapaMkti pAse pahoMcatAM be rakSaka subhaToe dUtanA azvane pakaDI lIdho. koNa cho?' 'kiSkindhAnAnagarInA.' dUta azva parathI nIce UtarI paDyo ne mahArAjA virAdhanI anujJAnI pratIkSA karavA lAgyo. teNe pAtAlalaMkAnI riddhi-siddhi joI Azcarya anubhavyuM. bhavya rAjamahelanI kalAtmaka sopAnapaMkti para te mugdha banyo. mahArAjA Apane maLavA Atura che.' For Private And Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa u09 "ahobhAgya,' kahI dUta jhaDapathI sopAna vaTAvI rAjasabhAnA mukhya pravezadvAre pahoMcyo. rAjasiMhAsana para birAjita virAdha ane bAjunA suvarNa Asane birAjita be divyAkRti puruSone teNe joyA. huM vAnaradvIpanA adhipati mahArAjA sugrIvano dUta chuM" e vAta yAda karI rAjasabhAmAM pravezyo. "pAtAla-laMkApatino jaya ho" teNe virAdhane praNAma karyA. kaho, mahArAjA sugrIva ane vAnaradvIpanI prajA kuzaLa to che ne?' virAdhe kSemakuzaLa pUchyA. he rAjana; mahArAja sugrIva moTI ApattimAM phasAyA che, mATe huM ahIM Avyo chuM. dUte banelI sarva ghaTanA kahI saMbhaLAvI. virAdhe zrI rAma sAme joyuM. mArA svAmI zrIrAma tathA lakSmaNajInI sahAya cAhe che. emanA sivAya koI mArA svAmInuM duHkha dUra karI zake ema nathI. e mATe kiSkindhApati ApanA dvAre AvavA cAhe che." mahArAjA sugrIva jaldI ahIM padhAre. mahAnapuNyanA yoge sajjana puruSono saMga maLe che." dUta prasanna thayo. teNe punaH virAdhane praNAma karyA ane rAjasabhAnI bahAra nIkaLI, azvArohI banI kiSkindhAnA mArge jhaDapathI prayANa karyuM. sugrIva ati asvastha sthitimAM dUtanI rAha joI rahyo hato. tenI aMtima ane sarva AzAo dUtanA samAcAra para avalaMbita hatI. bAhoza ane khamIravaMto sugrIva Aje hataprabha banI gayo hato, tenA aMgeaMga jANe cetanahIna banI gayAM hatAM. sugrIve AvI kAramI hAra jIvanamAM kyAreya anubhavI na hatI. AvuM aNadhAryuM, kadIya nahIM kalpeluM saMkaTa tene pIMkhI rahyuM hatuM. A karmaprerita, karmasajita paristhiti, mANasane kevo vivaza banAvI de che, sugrIve tyAre anubhavyuM. tenA tana-mananA sAMdhA DhIlADhasa banI gayA hatA. sugrIva vidyAdhara rAjA hato. vidyAzaktio paNa tene A vikaTa saMkaTamAMthI ugArI na zakI. vAlIputra candrarazmi yuvarAja hato, te aMtaHpuranI rakSA karI rahyo hato, paraMtu sugrIvanA A duHkhane e TALI zake tema na hato. tene eka ja AzA baMdhAI hatI. "zrI rAma ane lakSmaNa mArA duHkhane miTAvI zake!" virAdhanA samAcAranI rAha jotA sugrIvane, eka saMdhyAe dUte AvI samAcAra ApyA. sugrIva harSonmatta banI gayo. dUtane gaLAno hAra bheTa karI dIdho ane e ja saMdhyAe cunaMdA azvArohI subhaTo sAthe sugrIva pAtAlalaMkAnI dizAmAM adazya banI gayo. For Private And Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir eka duHkhI bIjA duHkhiyAnI sahAya jAya che! mahAna puruSono jANe e svabhAva hoya che! teo haMmezAM svakArya karatAM parakAryamAM vizeSa puruSArtha karatA hoya che. zrI rAma sugrIvanI Apatti, sugrIvanI vedanA jANI, tarata kiSkindhA javA taiyAra thayA, mArgamAM virAdhe sugrIvane sItA apaharaNano vRttAMta kahI saMbhaLAvyo, zrI rAme virAdhane pAtAlalaMkA pAcho vALyo, sugrIve sItAjInI bhALa meLavI ApavAnuM AzvAsana ApyuM. kiSkindhAnA dAre pahoMcI, sugrIve banAvaTI sugrIvane yuddha mATe AhavAna ApyuM. banAvaTI sugrIva kaMTALI gayo hato. e koI paNa nirNaya para pahoMcavA taiyAra hatA kAraNa ke ATalA divasa vItavA chatAM tene aMtaHpuramAM javAnI taka maLI na hatI. mahAkAla jevo candrarazmi tenA mArgane rokIne Ubho hato. jyAM sugrIve yuddha mATe AhvAna karyuM, banAvaTI sugrIva taiyAra thaI gayo ane pracaMDa sainya sAthe te nagaranI bahAra nIkaLyo. zrI rAme baMne sugrIvane joyA. zrI rAmane tyAre Azcarya thayuM ke jyAre sugrIva pAtAlalaMkAmAM banAvaTI sugrIvanI vAta karI hatI! paraMtu Aje temaNe pratyakSa be samAna sugrIvane joyA. mahAna rAma kSaNabhara vimAsaNamAM mukAI gayA, 'kANa sAcA ne koNa banAvaTIM?" teo niSkriya banI joI rahyA. lakSmaNajInI sthiti paNa evI ja thaI. paraMtu zrI rAme vajavata' dhanuSyane hAthamAM lIdhuM. temaNe dhanuSyano bhISaNa TaMkAra yo. vajavarta dhanuSyanA TaMkAre "rUpaparAvartinI' vidyAnI zakti naSTa karI dIdhI. banAvaTI sugrIvanI pola khullI paDI gaI. "sAhasagati' nirAdhAra dazAmAM mukAI gayo. zrI rAmanA krodha-javAlAmukhI phATI nIkaLyo. "duSTa, adhama, mAyAvI, parastrIlaMpaTa, have tuM tAruM parAkrama batAva. dhanuSya hAthamAM le..." - zrI rAme kSaNavAramAM sAhasagatine vIMdhI nAkhyo. sugrIva zrIrAmanA caraNomAM namI paDyAM. zrI rAme sugrIvano puna: vAnaradvIpanA adhipati tarIke rAjyAbhiSeka karyo. sugrIva zrI rAmanI upakAraparAyaNatA ane paraduHkhabhaMjakatA para ovArI gayo. te gadgad thaI gayo. "huM upakArano badalo kevI rIte cUkave?" tenA manamAM A eka navA prazana Ubho thaI gayo. uttama paraSo jevI rIte bIjA para upakAra karavAmAM tatpara hoya che, tevI For Private And Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina rAmAyaNa 611 rIte temanA para thayelA upakArano badalo cUkavavAnI paNa eTalI ja tatparatA temanAmAM hoya che. kiSkindhAnA rAjamahelamAM moTI rAjasabhA bharavAmAM AvI. svarNamaya siMhAsana para zrI rAma ane lakSmaNajIne birAjita karI, mahArAjA sugrIva temanAM caraNomAM besI gayA hatA. zrI rAme sugrIvano hAtha pakaDI potAnA paDakhe besADyA: jyAre parAkramI vAlIputra candrarazmine lakSmaNajIe potAnA ja Asana para besADyo. rAjasabhA seMkaDo agragaNya nAgarikothI khIcokhIca bharAI gaI. vAnaradipanA prasiddha vINAvAdaka mRgendra bhagavatI sarasvatInI bhAva-pUjA zarU karI. vINAnA tAromAMthI divya dhvani nIkaLavA lAgyo. sabhAnuM vAtAvaraNa zAMtaprazAMta banI gayuM. vINAvAdana pUrNa thayuM ane mahArAjA sugrIve UbhA thaI zrI rAmane natamastake vaMdanA karI, sabhAjanone uddezIne kahyuM. pyArA kiSkindhAvAsIo, AkAza aSADhI vAdaLothI chavAyeluM hatuM, bhayaMkara varSA ane vAyunuM tophAna AvyuM hatuM. e tophAnamAM mArA hajAro dezavAsIonA prANa gayA. vahAlAM nagarajano, strIlaMpaTa sAhasagatie kevI kapaTajALa racIne mane kevI ApattimAM mUkI dIdho, e tame jANo cho. candraramine kharekhara moTA bhAI vAlInA nAmaparAkramane lAMchana lAgavA dIdhuM nahIM, aMta:puranI rakSA karI, mahArANInI rakSA karI. huM yuvarAja candrarazmine lAkha lAkha abhinaMdana ApuM chuM. "yuvarAja candraramino jaya ho!' nagarajanoe sabhAne gajavI dIdhI. mArI mUMjhavaNanI koI sImA na hatI. meM hanupuranagarathI pavanaMjaya putra hanumAnane bolAvyA. teo AvyA. paNa zuM kare? koNa sAcuM ane koNa khoTuM, eno nirNaya thayA vinA e konI rakSA kare! teo jotA ja rahyA ne duSTa sAhasagatinA hAthe huM piTAI gayo. teo cAlyA gayA. meM khUba vicAryuM; tyAM mArI smRtimAM dazarathanaMdana zrI rAma ane lakSmaNajInAM nAma AvyAM. tAjetaramAM ja teoe virAdha para mahAna upakAra karyo che. huM temanA zaraNe gayo. teoe tarata mArI vinaMtI svIkArI ahIM padhAryA ane mane saMkaTamukta karyo. parastrIlaMpaTa sAhasagatino vadha karI vAnaradvIpane bhayamukta karyo. temanA A anaMta upakArano badalo kevI rIte cUkavavo? huM AkhI rAta A upakArI mahApuruSanA upakArano vicAra karato rahyo. chevaTe mane eka vicAra Avyo. e vicAra huM Apa sahunI samakSa zrI rAmacandrajI sanmukha pragaTa karuM chuM.' For Private And Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 612 tArArANI mArI tera kanyAono zrI rAmacandrajI svIkAra karI mane upakRta kare, evI mArI aMta:karaNanI kAmanA che.' zrI rAmacandrajIno jaya ho! nagarajanoe harSa dhvani karyo. sugrIve punaH zrI rAmanAM caraNomAM praNAma karyA ane pratyuttaranI rAha joI rahyA. zrI rAmanA mukha para gaMbhIratA chavAyelI hatI. teonuM mana sugrIvanA bhASaNamAM na hatuM. sugrIve kahyuM: "puruSottama, mArI prArthanA...." vAnarezvara, maithilInI parizodhamAM prayatna kara, e ja mane abhISTa che, e sivAya bIjI koI vAta mane atyAre pasaMda nahi paDe. mAruM mana atyaMta khinna che. sItAno viraha mArA mATe asahya banato jAya che.' "he mahApuruSa mahAdevI sItAnI parizodhanuM kArya mAruM che. huM koIpaNa bhoge mahAdevIno vRttAMta ApanAM caraNomAM nivedana karIza. e citA Apa mArA para choDI daI Apa nizcitatAthI kiSkindhAnA rAjamahelamAM birAjo. nahIM rAjana, ame rAjamahelamAM nahIM rahIe. jyAM sudhI devI sItAnA samAcAra nahIM maLe tyAM sudhI ame nagaranA bAhya udyAnamAM rokAIzuM." he kRpAvaMta, samagra vAnaradvIpanA Apa jamAlika cho; je sthAna ApanA vyAkuLa cittane zAMti Ape, tyAM ApazrI nivAsa karo." sugrIve sabhAnuM visarjana karyuM ane sevakone bAhya udyAnane susajja karavA mATe sUcana karyuM. sevakoe udyAnane eka naMdanavana sadaza ramaNIya ane kalAtmaka banAvI dIdhuM. zrI rAme lakSmaNajI sAthe bAhya udyAnamAM nivAsa karyo. temanI sevAmAM sugrIve aneka kuzaLa sevakone niyukta karyA ane pote tyAMthI sIdho aMtaHpura tarapha ravAnA thayo. 0 0 0 "svAmInAtha..' tArArANI sugrIvane jotAM ja gadgad thaI gaI. teNe sugrIvanuM svAgata karyuM. eka suvarNa Asana para sugrIva besI gayo. tArA paticaraNomAM besI gaI. devI, ghaNuM kaSTa AvyuM, paraMtu Akhare satyano jaya' thayo, kharuM ne?" hA devI-' 'paNa asatya kevo hAhAkAra macAvyo? ApanI vIratA ane vIratAthI." For Private And Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jaina rAmAyaNa 313 'nahi tArA, e dhIratA ne vIratA dazarathanaMdana zrI rAma ane lakSmaNanI che.' 'hA, meM e pUjya puruSone joyA nathI paNa emanA parAkramane sAMbhaLyAM che. kahe che : emanA dhanuSyanA TaMkAra mAtrathI laMpaTa mAyAvI sAhasagati khullo paDI gayo ane eka ja tIrathI zrI rAme tenA prANa harI lIdhA!' Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'paraMtu nAtha, mArA mATe to putra candrarazmie prANa hoDamAM mUkI dIdhA. e jo na hota to...' tArAnuM zarIra kaMpI gayuM. tenA mukha para bhayanI rekhAo UpasI AvI. 'candrarazmie to vAnaradvIpanuM, pitAtulya vAlInuM ane mAruM gaurava akhaMDa rAkhyuM! eNe mane ane pelA mAyAvIne, koIneya aMtaHpuramAM na pravezavA dIdhA! 'daivI tamArA manamAM-' jarAya zaMkA na hatI ke Apano parAjaya thaze! huM to dinarAta zrI paMcaparameSThI bhagavaMtanA smaraNamAM ja rahetI hatI ane ApanA hitanI kAmanA karI hatI!' 'sAce ja A samaye huM kharekharI kasoTIe caDhyo.' 'ne kasoTI para caDhI sAcA tarIke siddha thaI gayA!' 'priye' 'nAtha..' mauna chavAyuM. sugrIva tArA sAme joI rahyo. tArAnA mukha para lAlimA chavAI gaI. tenA zarIramAM eka kaMpArI AvI gaI. teNe sugrIva sAme joyuM. sugrIvanuM zarIra kRza banI gayuM hatuM. mukha para thAka dekhAto hato. zarIra para paDelA zastronA ghA paNa haju pUrA rujhAyA na hatA. tArAnA mukha paranI lAlimA cAlI gaI. te dhIrethI UbhI thaI ane kahyuM: 'prANanAtha, Apane vizrAmanI jarUra che. Apa vizrAma karo... paNa hA, huM dugdhapAnanI sAmagrI laI AvuM.' tArA jevI gaI tevI sphUrtithI pAchI AvI. sugrIvane dUdhapAna karAvI, palaMga para vizrAMti levA vinaMtI karI. sugrIva tArAnA snehamAM veThelI vedanAone kSaNabhara bhUlI gayo. teNe vizrAma levA palaMga para laMbAvyuM. tArA patisevAmAM tatpara banI. sugrIva AMkho baMdha karI nidrA levA prayatna karavA lAgyo. tArA patinI sevA karatI, dIrgha vicAranidrAmAM paDI gaI. tene lagnadinathI mAMDI satata sugrIvano sneha maLI rahyo hato. tArAe paNa potAnA haiyAmAM sugrIva sivAya koIneya sthAna nahotuM ApyuM. For Private And Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 614 tArArANI patinA niHzaMka ane akhaMDa premathI tArA potAne duniyAnI zreSTha ane sukhI strI samajatI hatI, paraMtu jyAre aNadhArI Aphata AvI, tyAre tene potAnuM svarga verAna banI jatuM lAgyuM. AzA ane nirAzAo vacce teNe Apatti-kALa pasAra karyo ane punaH tenuM svarga navA rUpe sajIvana thayuM. sugrIvanA divaso para divaso aMtaHpuramAM vyastRta thavA lAgyA. tArAnA sAMnidhyamAM e deza, duniyA ane atithine bhUlI gayuM. zrI rAma ane lakSmaNajI kiSkindhAnA udyAnamAM rokAyelA hatA. sugrIve sItAjInA samAcAra meLavI ApavAnuM vacana ApyuM hatuM. jyAre lakSmaNajIne samAcAra maLyA ke sugrIva sItAjInI parizodhamAM nathI gayo. paraMtu aM to aMtaHpuramAM divaso vyatIta kare che, lakSmaNajI roSathI dhamadhamI UThyA. 'Aryaputra, kupAtra para karelA upakAro vyartha jAya che.' 'zuM thayuM vatsa?" huM to samajyo hato ke sugrIva maithilInI zodhamAM garyA che, paraMtu nA, e to ATalA divasothI aMtaHpuramAM bharAyo che!' zrI rAma, lakSmaNajI sAme joI rahyA ane eka UMDA vicAramAM paDI gayA. teo potAnA manamAM ja lakSmaNajIne uttara ApI rahyA-'lakSmaNa, emAM sugrIvano doSa zuM? enI rANI tArAno paNa doSa nathI. baMnee eka bIjA vinA keTalA divasa sahana karyuM? lakSmaNa, manuSyamAM A eka rAganuM ja tattva evuM che ke jenA pa2 AMtara-bAhya duniyAnuM sarjana-visarjana thAya che! mArA jIvanamAM jevuM sthAna sItAnuM che, tevI ja rIte sugrIvanA jIvanamAM tArA vaNAyelI che. e tArAne pAmI tArAmaya banI gayo. jyAre mane sItA maLaze tyAre ? lakSmaNa roSa na kara, e jevI sthitimAM ApaNA kAryane bhUlI gayo, evI sthitimAM huM ke tuM mukAie to ApaNe zuM duniyAne na bhUlI jaIe? eno tArAno prazna UkalI gayo, jyAre sItAno prazna Ubho rahyo che.' 'huM sugrIvane jarA yAda to ApI AvuM!' lakSmaNajIe pUchyuM. 'hA, tene yAda to ApavI joIe.' zastrasajja banI, ropathI dhamadhamatA, lakSmaNajI sugrIvanA mahele pahoMcyA. dvArapAlo bhayabhIta banIne dUra haTI gayA, dAsadAsIo ane sainiko zrI lakSmaNajInA roSathI gabharAI gayAM. dAsIe aMtaHpuramAM jaI samAcAra ApyA. sugrIva aMtaHpuranI bahAra doDI Avyo ane lakSmaNajInAM caraNomAM praNAma For Private And Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jena rAmAyaNa 915 karI Ubho rahyo. tenuM zarIra kaMpI rahyuM hatuM. mukha sapheda paDI gayuM. zaramano mAryo te lakSmaNajI sAme AMkha uThAvIne paNa joI na zakayo. are vAnara, tuM to kRtakRtya thaI gayo ke kema? aMtaHpuranA AnaMdamAM potAnA vacanane paNa bhUlI gayo? mArA svAmI vRkSonI nIce niHsAsA nAkhatA divaso vyatIta kare ane tuM.' sumitrAnaMdana mane kSamA.." kSamA? zAnI kSamA? devI sItAnuM apaharaNa karanAra koNa che? ne devIne kyAM rAkhI che? e samAcAra jyAM sudhI.." huM hamaNAM ja e kAryano AraMbha...' "jo na karyo to sAhasagatinA mArge tane paNa mokalIza, samajyo?' lakSmaNajI roSathI saLagI rahyA hatA. mane kSamA karo svAmI; huM Apela vacanane bhUlI gayo, mAro moTo aparAdha thayo. zrI rAma udyAnamAM birAjelA che, e huM bhUlI gayo. mArA aparAdhane mApha karo. sugrIva lakSmaNajInAM caraNomAM paDI gayo ane tyAMthI lakSmaNajInI sAthe udyAnamAM zrI rAmanAM caraNomAM bhaktipUrvaka upasthita thayo. bIjI bAju bhAmaMDala paNa sItAnA apaharaNanA samAcAra maLatAM ja ati duHkhI banI gayo hato. te zrI rAma pAse AvI pahoMcyo hato. virAdha paNa potAnA sainya sAthe zrI rAmanI sevAmAM upasthita thaI gayo hato. sugrIve potAnA sainyane cAre dizAmAM tapAsa mATe mokalI dIdhuM ane khuda kapIcara paNa sItAjInI parizodhamAM nIkaLI paDyA. 0 0 0 For Private And Personal Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAcakanI noMdha For Private And Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA tIrtha Acharya Sri Kailasasagarsuri Gyanmandir Sri Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba Tirth, Gandhinagar-382007 (Guj) INDIA Website : www.kobatirth.org E-mail : gyanmandir@kobatirth.org BUAL GRAPHICS 9376125757 For Private And Personal Use Only